N yaxşı proqramlaşdırma dilləri

Amma kompüter proqramı nədir? Laymanın şərtlərində kompüterin fiziki komponentləri ilə qarşılıqlı əlaqəni təmin edən kompüter sisteminin görünməz bir komponentidir. Proqram təminatı, smartfon, tablet, oyun qutuları, media oyunçular və buna bənzər cihazlar ilə ünsiyyət qurmağınıza imkan verir.

Necə yaxşı bir Proqramist olmaq olar?

 Necə yaxşı proqramist ola bilərəm, bunun üçün nə etməliyəm, proqramist olmaq üçün hansı yolları yoxlamalıyam. Sizə bu məqaləmizdə o yollardan bəhs etməyə çalışacıq. Yaxşı Proqramist lüğətdə izahını tapa biləcəyimiz bir söz deyil. Yaxşı proqramlaşdırma bacarıqları uğur qazanmaq və proqramlaşdırmanın əyləncəli tərəflərini aşkar etmək üçün vacibdir. Keçmişdə bir çox uğurlu proqramçılarında etdiyi kimi, proqramlaşdırma sahəsində uğurlu bir karyera qurmaq istəyirsənizsə izləməli olduğunuz bəzi məqamlar var. Bu məqaləmizdə o dediyimiz əsas məqmaları sizlərlə paylaşmağa çalışaçıq.

Necə yaxşı bir Proqramist olmaq olar? gəlin başlayaq.

• Əsas anlayışlarla işləmək

Hər hansı bir sahə və ya hər hansı bir iş üçün konseptual anlayış müvəffəqiyyətin açarıdır. Güclü konseptual bir təməl olmasa, heç vaxt yaxşı bir proqramçı ola bilməzsiniz. Təməl konseptual anlayış ən yaxşı həlləri ən yaxşı şəkildə tərtib etməyinizə və həyata keçirməyinizə kömək edir. Hələ də kompüter elminə və proqramlaşdırma dilinə aid anlayışlarınızda bir boşluq hiss edirsinizsə, geri qayıtmaq və əsasları nəzərdən keçirmək üçün heç vaxt gec deyil.

• Başqalarına kömək etməklə daha çox şey öyrənəcəksiniz

Düzün deyək bir çoxumuz sadəcə özümüzə kömək lazım olduqda başımızı forumlara və ya qruplara yönəltməyə meyilliyik. Ancaq bir komanda daxilində başqalarına problemlərini həll etməkdə kömək etsəniz bu sizə çox yararlı olacaq. İnanın, başqalarının problemlərini başa düşmək, araşdırmaq və həll yolları tapmaq sizə daha çox köməklik edəcəkdir.

• Sadə, başa düşülən, məntiqli kod yazın

Həyatın demək olar ki, hər sahəsində olduğu kimi, ‘Sadə və qısa saxlayın’ düsturu proqramlaşdırmada da işləyir. Ona görədə kod yazarkən mürəkkəbliyə çox yol verməyin, daha çox məntiqli kod yazın. Bəzən proqramistlər bacarıqlarını sübut etmək üçün mürəkkəb kodlar yazırlar. Ancaq təcrübələr sadə, amma məntiqli kodların yaxşı işlədiyini, daha az problemlərə səbəb olduğunu və hər zaman inkişaf etdirilə biləcəyini deyir.

• Problemi analiz etməyə daha çox vaxt ayırın, onu həll etmək üçün daha az vaxta ehtiyacınız olacaq

Problemi anlamaq üçün nə qədər çox vaxt sərf etsəniz, onu həll etməyə o qədər az vaxt sərf edəcəksiniz. Ona görədə Problemi başa düşməyə, təhlil etməyə və bunun həll yollarını hazırlamağa daha çox vaxt sərf edin. Geri qalan şeyləri daha asanlıqla edə bilərsiniz.

• Kodunuzu təhlil edən və nəzərdən keçirən ilk siz olun

Bir az çətin olsa da, başqalarından əvvəl öz kodunuzu özünüz təhlil etməyə çalışın, səhvlərinizi özünüz təyin eləməyə çalışın belə etdikdə zamanla səhvsiz kod yazmağı öyrənəcəksiniz. Kodunuz barədə başqalarının fikir bildirməyindən çəkinməyin. Yaxşı proqramçılarla işləmək və onlardan rəylər (geribildirimlər) almaq, şübhəsiz ki, yaxşı proqramçı olmağınıza kömək edəcəkdir.

• Dəyişən texnologiya dünyasına baxaraq özünüzü qorxutmayın

IT dünyası bu vaxt ərzində işlərindən məyus olan və hətta yeni texnologiyaları öyrənmək və işləmək üçün yeni işlər axtarmaq məqsədilə işdən çıxan insanlarla doludu. Bu insanlarda bağlı hər hansı bir problem görmürəm, amma ilk yanlış söz ‘ən yeni texnologiyalar’ dır. Hər gün proqramlaşdırmada eşitdiyimiz API-lər, frameworkl-ər və digərləri proqramlaşdırmanının daha asan və sürətli hala gətirilməsi üçün hər gün dəyişməsinə gətirib çıxarır.

Bu normal bir şeydi və texnologiya dünyasında davam edəcək. Bəlkədə gələcəkdə bizim yerimizə kodları süni intellekt proqramları yazacaq, proqramistlərə heç ehtiyac olmayacaq :). Ancaq burda başa düşülməli olan əsas məsələ, əsas və təməl texnologiyaların, ətrafındakı framework-lərdən, alətlərdən və API-lərdən daha yavaş dəyişməsidir.

Bu, səthində suyun daha sürətlə hərəkət etdiyi lakin daha dərinində isə nisbətən sakit olan və sudakı yaşamın çox hissəsinində burda həyatda qaldığı okean kimidir. Beləliklə, özünüzü o dərin suda hiss edin və əsas və təməl texnologiyalara yaxın olun. O zaman hər şey sizə rahat olacaq. Məsələn, Java proqramlaşdırma dünyasında çox sayda veb framework mövcuddur və hər həftə daha yeniləri əlavə olunur. Ancaq müştəri-server rabitəsinə əsaslanan əsas anlayışlar, MVS modeli, filtrlər / server tətbiqləri(servlet) / JSP, XML təhlil etmə və s. kimi əsas anlayışlar eyni qalır. Buna görə daima dəyişən framework və ətrafdakı vasitələr bar  əsində narahat olmaqdansa, bu əsas anlayışları öyrənməyə daha çox vaxt sərf edin. İnanın, təməl əsas anlayışları yaxşı bilsəz, hər zaman yeni framework-lər, alətlər və API-ləri öyrənmək daha da asanlaşacaqdır.

Yaxşı proqramçının vacib vərdişlərindən biri çox məqalə oxumasıdır.Bunlar JSR, API, yeni texnologiyalara aid məqalələr, dərs vəsaitləri və s. ola bilər. Məqalələri oxumaq sizə ən yaxşı şəkildə formalaşdıracaq və öyrənəcəyiniz proqramlaşdırma dili vəya ya texnologiya haqqında fikir verəcək və sizə əsas təməlləri yaratmağda kömək edəcək.  

• Başqalarının da kodundan öyrənin

Öyrənəcəyiniz dil üzrə sizdən daha təcrübəli olan proqramçılarla ünsiyyət qurun və onların məqalələri varsa oxuyun, yazdıqları kodlara baxın, öz kodunuza əlavə edib yoxlayın çəkinməyin, istinad edin. Bunu yalnız əsasları bilmək üçün deyil, həm də yaxşı proqram yazmağın yollarını öyrənmək üçün də edin. Etibarlı və bilinən açıq mənbə kodunu və ya başqalarının kodunu oxumaq və istinad etmək, proqramınızı daha da yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.

Özünüzü başqaları ilə müqayisə etməyiniz yalnız mənfi hisslərin və sağlam olmayan rəqabətin təkamülü ilə nəticələnəcəkdir.Hər kəsin güclü və zəif yönləri var. Özümüzü anlamağımız və üzərində işləməyimiz daha vacibdir. Səhv etməkdən qorxmayın, inanın ki, bu sektorda dəfələrlə güclü proqramçıların axmaq səhvlərə yol verdiklərini görmüşəm. Beləliklə, özünüzü təhlil edin, inkişaf sahələrinizi sadalayın və üzərində işləyin. Proqramlaşdırma həqiqətən əyləncəlidir, zövq alın.

Müəllif

Salam dostlar! Mən Hacıyev Əyyub. 10 ildən artıqdır ki proqramlaşdırma ilə məş.

Ən yaxşı proqramlaşdırma dilləri

Müasir dövrümüzdə ən prestijli və zəruri “Proqramlaşdırma dilləri’’ni aşağıdakı kimi sistemləşdirərək və xarakterizə edərək, faydalarından yararlanmaq üçün oxucularımıza ‘’əlçatan’’‘etdik. 2020-ci il üçün ən yaxşı və innovativ “Proqramlaşdırma dilləri’’ni ən xırda detallarının belə diqqətinizdən yayınmağını istəmirsizə ekrana yaxın əyləşin və gözünüzü ‘’dörd ‘’açın : Python, Java, C/C++,JavaScript,Go və ya Golang, R, Swift, PHP, C#

“Proqramlaşdırma dillərinin döyünən ürəkləri’’

‘’Python’’ proqramlaşdırma dili

Ən üst səviyyədə proqramlaşdırma dili ‘’PYTHON’’ – sürətli, tez və istifadəsi asan dildirki ’’scalable web applications’’ inkişafında geniş istifadə olunur. YouTube, Instagram, Pinterest, SurveyMonkey bütünlüklə konstruksiyasında Python əsas rol oynayıb . Bol qazanclı və yaxşı iş axtarışında olanlar üçün ‘’Python ASAP”ı dərindən bilməyi məsləhət görürük. Əksər ‘’start up’’lar əsas backend üçün’’Python’’dan yararlanırlar. Beləliklə də bu ,’’ full stack python’’proqramçıları üçün geniş imkanlara yol açır.

Gəlin, birlikdə ‘’Python’’ proqramlaşdırma dilinin öyrənməyin çağdaş dövrümüz görə nə dərəcədə avantajlı və vacib olduğunu nümunələr əsasında nəzərinizə çatdıraq:

1. ‘’Python’’ proqramlaşdırma dilində obyektlər və qruplar yaratmaq, sonra isə onlardan istifadəetmək artıq ‘’OOP’’ xüsusiyyətləri sayəsində daha asandır.
2. ’Python’’ proqramlaşdırma dilin geniş və zəngin kitabxana dəstəyi var
3. Bu proqramlaşdırma dilində kodun oxunaqlılığına birbaşa yönəldilir
4. Ən mürəkkəb tətbiqləri belə, hətta, miqyaslandırmaq qabiliyyətinə malikdir
5. Prototiplər yaratmaq və ideyaları daha sürətli sınaqdan keçirmək üçün idealdır
6. Artan bir cəmiyyət dəstəyi ilə açıq mənbədə xidmət göstərir
7. Çox sayda platforma və sistem üçün dəstək verir
8. Öyrənmək və istifadə etmək çox asandır.

‘’Java’’ proqramlaşdırma dili

JAVA-irimiqyaslı şirkətlərin, təşkilatların seçimidir. ‘’Java’’ ‘’enterprise-scale web applications’’konfiqurasiyasında və ‘’Android App Development’’ də geniş istifadə olunur. Böyük arenada tanınan ‘’Java’’ istənilən biznes sahəsində yaxından müşaiət olunur. Ümumiyyətlə, hər biznes sahəsinin ‘’ Android Application owing’’ə ehtiyacı var. Çünki,bu faktdırki andriod istifadəçilərinin sayı bugün milyardı ötüb. Odur ki, yüksək gəlirli işlə təmin olunmaq ‘’JAVA’’ – ilə xəyal deyil.

‘’Java’’ proqramlaşdırma dilinin vacib nüansları isə bunlardır:

1. Açıq mənbəli kitabxanaların bolluğu ilə diqqətləri öz üzərinə çəkir.
2. Avtomatik yaddaş ayırması və zibil toplamasına qabildir.
3. ’’OOP’’ paradiqmasına əməl etməsi özəlliyinə mənsubdur.
4. Yığım bölgüsü sisteminə malikdir.
5. ’’JVM’’ xüsusiyyəti sayəsində yüksək dərəcədə platforma müstəqilliyi olması danılmazdır
6. Paylanmış hesablama üçün idealdır.
7. Verilənlər bazası bağlantısı, şəbəkə, kommunal xidmətlər və ‘’XML ‘’analizi kimi müxtəlif tapşırıqları
8. yerinə yetirmək üçün ‘’API’’-lərdən bir çoxunu təklif edir.
9. ’’Multithreading’’ -i dəstəkləyir.

‘’C/C++’’ proqramlaşdırma dili

C/C++ sanki proqramlaşdırmanın ‘’yağ’’ və ‘’çörəy’’inə bənzədilir. Demək olar ki, bütün ‘’low-level systems’’ eləcədə ‘’operating systems’’, ‘’file systems’’ və s. C/C++ “proqramlaşdırma dilində’’ yazılır .’’Competitive programmers owing’’ tərəfindən istifadə olunan C/C++ son dərəcə sürətli və stabildir. Mükəmməl ’’System-level programmer’’ olmaq arzusundasınızsa, C/C++ məhz sizə görədir.

‘’C / C++’’ proqramlaşdırma dilinin möhtəşəm üstünlükləri ilə qarşınızdayıq:

1. ‘’C /C++’’ilə işləmək üçün tərtibçilər və kitabxanalar cəmiyyəti mövcuddur.
2. ‘’C / C++’’ digər proqramlaşdırma dilləri tərəfindən blok edilmiş və ya gizlədilmiş obyektlərə daxil olmağı asanlaşdırır.
3. ‘’C / C++’’ üzərində əksər proqramlaşdırma dillərinə nisbətən proqramların daha sürətli icrası mümkündür.
4. ‘’C / C ++’’ daha mürəkkəb proqramlaşdırma dillərini başa düşmək üçün əsas yaradır
5. ‘’C / C++’’da çox cihazlı, çox platformalı tətbiqetmənin inkişafı üçün seçim dili vardır.
6. Böyük bir ‘’daşınma dərəcəsi’’ni təklif etmə funksiyası mövcuddur.
7. ‘’C/C++’’da bir qrup funksiya modulu və blok ilə prosedur yönümlü dilin mövcudluğu proqramları ayırd etməyi, sınaqdan keçirməyi və sazlamağı asanlaşdırır.
8. ‘’C/C++’’da proqramlar daha səmərəli və başa düşüləndir.
9. ‘’C/C++’’ zəngin funksiyalı kitabxanası ilə xidmətinizdədir.
10. ‘’C/C++’’ ’’Sistem aparatına ‘’yaxın işləyir və buna görə aşağı səviyyədə abstraksiya təklif edir.

‘’JavaScript’’ proqramlaşdırma dili

JavaScript- “frontend” proqramlaşdırma dilidir və ‘’interactive frontend application’’lərin dizaynlaşdırılmasında daha cox rast gələ bilərik. Bu günlərdə əksər təşkilatlar, xüsusi ilə ‘’startup’’lar NodeJS-ni istifadə edirki, elə o da ‘’run-time environment ‘’ ə əsaslanmış ‘’JavaScript’’-dir.

“Frontend” proqramlaşdırma dili olan ‘’JavaScript’’-aşağıdakı önəmli funksiyaları var:

1. Müştəri yönümlü ‘’JavaScript’’ çox sürətlidir və tərtib tələbi olmadığı üçün dərhal ‘’the web browser’’ daxilində işləyir.
2. ‘’A website’’üçün daha zəngin bir ‘’ interface’’ verir.
3. ‘’JavaScript’’həm də universaldır və ‘’web’’ proqramlaşdırma dilidir.
4. ’’ECMA’’dəqiqləşdirmə yolu ilə mütəmadi olaraq yeniləmə baş verir.
5. İşləmə qabiliyyətini uzatmaq üçün ,bir neçə’’add -ons’’ olunması.Buna ‘’Greasemonkey’’ misal gətirə bilərik.
6. Sadə tətbiqlərin mövcudluğu.
7. Digər proqramlaşdırma dili ilə olduqca yaxşı işləyir

‘’Go’’ proqramlaşdırma dili

Go və ya Golang Google-da Google-un mühəndisləri və digər proqramçılar tərəfindən yaradılmışdır GO-nun öyrədilməsini vacib edən amillər aşağıdakı kimi xarakterizə edə bilərik:

1. Go statik tipli kompilyasiya olunan dildir.

2. O, GoRoutine-lərin köməyi ilə daxili paralelizmi dəstəkləyir.

4. Go-da sətrlər susmaya görə UTF-8 ilə kodlaşdırılmışdır.

5. Digər kompilyasiya olunan dillər ilə müqayisədə Go daha sadə sintaksisə malikdir.

6. Go-da proqram təminatı bir fayla kompilyasiya olunur.

‘’R’’ proqramlaşdırma dili

‘’R’’ proqramlaşdırma dili ‘’Data Analysis’’ və ‘’Machine Learning’’üzrə istifadə olunan proqram dillərindən biridi. R nəinki yüksək səviyyəli çərçivələrlə həmçininin ’’Machine Learning algorithm’’lərin güclü inkişafı üçün daxili kitabxanalarla təmin edir . R eləcə də, qrafiklər də ümumi ‘’statistical computing’’ üzrə istifadə edilir. R müəssələr tərəfindən yüksək formada qəbul edilmişdir.

‘’R’’ proqramlaşdırma dilinin üstünlükləri:

1.Müxtəlif əməliyyat sistemlərində problemsiz işləmə bacarığı

2.Hərtərəfli statistik analiz dili

3.Güclü paket ‘’ecosystem’’-i

4.Yüksək səviyyyədə ‘’uzadıla bilmə’’ funksiyasına malikliyi.

5. Fəal ‘’ mushrooming’’ toplumu olması.

6. ‘Açıq mənbəli və ’’tweak’’etmə qabilliyi.

‘’PHP’’ proqramlaşdırma dili

PHP -‘’backend’’ proqram dilləri arasında ən məşhurudur. PHP- nin üstünlüklərini bu cür xarakterizə etmək olar:

1. PHP kod HTML kodun içərisində belə işlənə bildiyindən, PHP də yazılan veb səhifələr tez yüklənir
2. PHP Açıq Kod Sistemınə malik bir proqramlaşdırma dilidir
3. PHP çox asan dil olduğundan , yeni başlayanlar üçün də sərfəli bir dildir
4. PHP Windows,Linux,Macintosh və s. kimi əməliyyat sistemlərində işlənir
5. Əgər sizin php scriptiniz düzgün yazılıbsa ,onda proqramın kodu istifadəçilər tərəfindən görsənməyəcək ( Gələcəkdə özünüz bunun şahidi olacaqsınız)
6. PHP demək olar ki, yalnız web proqramistin fantaziyası ilə məhdudlaşır. Webə aid nə istəsəniz, php nin köməyi ilə edə bilərsiniz.

‘’Swift ‘’proqramlaşdırma dili

Swift ‘’ iOS application’’ larının inkişafında əvəzsiz rol oynayan və öyrənilməsi vacib proqram dilidir . ‘’iOS’’ əsaslı qurğular onun popluyarlığıni daha da artırdı. Bu proqram dilində yen xüsusiyyətlər əlavə etmək çox asandır .Swift eyni zamanda ‘’developer’’ləri aydın və oxunaqlı kod yazmağa cəsarətləndirir

1. Avtomatik yaddaş idarəetmə, yaddaş sızmasının qarşısını alır.

2.’’Apple‘’ tərəfindən dəstəklənir.

3. Mükəmməl ‘’scalability’’ imkanının olması asanlıqla məhsula funksionallıq əlavə etmək və ya əlavə inkişaf etdiricilər gətirmək imkanı verir.

4.Yeni xüsusiyyətlər əlavə etmək asandır.

5.’’ Developer’’-ləri aydın və oxunaqlı kod yazmağa təşviq edir.

6.İngilis dilinin zəngin sintaksis quruluşu onu çox oxunaqlı hala gətirir.

7.’’ Objective-C’’ilə qarşılıqlı əlaqəlidir.

8.Hər hansı bir texnologiya ilə ‘’Server-side Swift’’-i birləşdirmək mümkündür.

9.Həm ‘’frontend’’, həm də ‘’backend’’-in inkişaf üçün istifadə edildikdə, kod mübadiləsini daha yaxşı və inkişaf prosesini daha sürətli edir.

10.Digər populyar proqramlaşdırma dilləri ilə müqayisə etdikdə, (məsələn, ‘’Objective-C’’ və ‘’Python’’ kimi) çox sürətli və daha mükəmməldir.

‘’C#’’proqramlaşdırma dil

‘’C#’’ nəyinki ‘’Microsoft’’ firmasının inkişaf etdirdiyi yeni nəsil proqramlaşdırma dilidir, eyni zamanda ‘’Microsoft’’ tərəfindən inkişaf etdirilmiş olan ‘’NET’’ texnologiyası üçün təkmilləşdirilmiş bir dildir.’’C#’’ proqramlaşdırma dili ‘’Window’’ mobil telefon tetbiqlərinin və oyunlarının qurulmasında və‘’backend programming’’üzrə çoxşaxəli istifadə edilir.

‘’C#’’proqramlaşdırma dilinin yüksək keyfiyyətli özəlliklərini bu cür xarakterizə edə bilərik:

1.Paylaşılan ‘’codebase’’ ləri ilə işləmə bacarığına malikdir..

2.Avtomatik ölçülən və yenilənə biləndir.

3. ‘’Component-oriented’’, və ‘’object-oriented’’ proqramlaşdırma dilidir.

4.’’NET ‘’kitabxanasının bütün tipləri üçün idealdır.

5.Windows inkişafının bütün növləri üçün idealdır

6.format təhlükəsizliyini dəstəkləyir

7.Tez tərtib və icra müddəti mövcuddur.

Proqram nədir?

Proqram, geniş mənada, sizinlə cihazın donanması arasında yerləşdirilən və istifadə etmək üçün imkan verən bir sıra təlimat (kod olaraq adlandırılır).

Amma kompüter proqramı nədir? Laymanın şərtlərində kompüterin fiziki komponentləri ilə qarşılıqlı əlaqəni təmin edən kompüter sisteminin görünməz bir komponentidir. Proqram təminatı, smartfon, tablet, oyun qutuları, media oyunçular və buna bənzər cihazlar ilə ünsiyyət qurmağınıza imkan verir.

Donanım və proqram təminatı arasında fərqli bir fərq olduğunu qeyd etmək vacibdir. Proqram təminatı qeyri-maddi resursdur. Əlinizdə saxlaya bilməzsiniz. Avadanlıq siçan, klaviatura, USB port, CPU, yaddaş, yazıcı və s. Kimi maddi ehtiyatlardan ibarətdir. Telefonlar donanımdır. iPads, Kindles və Fire TV çubuqları hardware edir. Birlikdə bir sistemin funksional olması üçün hardware və proqram təminatı birlikdə çalışır.

Proqram növləri

Bütün proqram təminatı proqram olsa da, gündəlik istifadə proqramı iki yolla gəlir: biri sistem proqramı, ikisi isə tətbiq kimi.

Windows əməliyyat sistemi sistem proqramının bir nümunəsidir və Windows kompüterlərinə öncədən yüklənir. Fiziki kompüter sistemi ilə qarşılıqlı əlaqəni təmin edir. Bu proqram olmadan kompüterinizi işə salmaq, Windows-a daxil olmaq və Desktop-a daxil ola bilməyəcəksiniz. Bütün smart cihazlarda iPhone və Android cihazları daxil olmaqla sistem proqramı var. Yenə də bu cür proqram, cihazı işləyən və onu istifadə etməyə imkan verən bir şeydir.

Ərizə proqramı ikinci növdür və istifadəçi haqqında sistemin özüdür. Tətbiq proqramı iş, media və ya oyun oynamaq üçün nə istifadə edir. Tez-tez kompüter istehsalçıları tərəfindən əməliyyat sisteminin üst hissəsinə quraşdırılmış və musiqi çalarları, ofis paketləri və foto düzenleme tətbiqləri daxil ola bilər. İstifadəçilər uyğun üçüncü tərəf proqramlarını da qura bilərlər. Ərizə proqramlarının bəzi nümunələri Microsoft Word, Adobe Reader, Google Chrome, Netflix və Spotify daxildir. Ən azından kompüter sistemləri üçün də anti-virus proqramı var. Və nəhayət, tətbiqlər proqramdır. Bütün smartfonlar və tabletlər kimi Windows 8 və 10 dəstək proqramları.

Proqram yaratan kimdir?

Proqramın tərifi, kimsə bir yerdə bir kompüterdə oturması və bunun üçün kompüter kodunu yazmağı nəzərdə tutur. Bu doğrudur; müstəqil kodlaşdırma mütəxəssisi, mühəndis qrupları və böyük şirkətlər proqramı yaradan və diqqəti çəkənlər var. Adobe Adobe Reader və Adobe Photoshop edir; Microsoft, Microsoft Office Suite’i edir; McAfee antivirus proqram təmin edir; Mozilla Firefox’u edir; Apple iOS edir. Üçüncü şəxslər Windows, iOS, Android və daha çox tətbiqlər edir. İndiyə qədər bütün dünyada proqram yazan milyonlarla insan var.

Proqramı necə əldə edə bilərsiniz

Əməliyyat sistemləri artıq quraşdırılmış bəzi proqram təminatı ilə gəlir. Windows 10-da, məsələn, Edge veb brauzeri və WordPad və Fresh Paint kimi tətbiqlər var. IOS-da Foto, Hava, Təqvim və Saat var. Cihazınızın lazım olsa bütün proqram təminatı olmasa da, daha çox məlumat əldə edə bilərsiniz.

Bir çox insanın bu gün proqram təminatını alması birbaşa mağazalardan yüklənir. Məsələn iPhone, insanlar 200 milyard dəfə ətrafında tətbiq yüklənmişdir. Əgər sizin üçün aydın deyilsə, proqramlar (bəlkə də dostluq adı ilə) proqramdır.

Insanların kompüterlərinə proqram əlavə etmə üsulu, bir DVD kimi fiziki media vasitəsilə, ya da uzun müddət əvvəl disketlərdən ibarətdir.