Psixokorreksiya və psixodiaqnostika

İrandan dəvət etdiyimiz mütəxəssislər ilə Azərbaycanda yenə ilkə imza atdıq.

Psixologik konsultatsiya va psixokorreksiya

Psixologik konsultatsiya va psixokorreksiya

Psixologik konsultatsiya va psixokorreksiya

• Psixologik konsultatsiya jarayonining qonuniyatlarini o`rganadigan zamonaviy fandir. Konsultatsiya lotincha “consultare” so`zidan olingan bo`lib, “maslahat bermoq” , “g`amxo`rlik qilmoq” ma`nolarini anglatadi. Konsultativ psixologiya fanining vujudga kelishi XX asrning o`rtalariga to`g`ri keladi. Bu jarayon bevosita Djeyms Byujental 1987-yil “Psixoterapevt san`ati” kitobini g`arbda nashr qilishi bilan bog`liq.

Psixologik konsultatsiya

• Shaxsga shaxsiy, kasbiy va hayotiy muammolarini hal etishga yordam beriladi, ularni o`z psixologik salomatligini muhofaza qilishga o`rgatiladi.

Psixolog va psixoterapevt farqi nimalarda ko`rinadi

Psixolog

• Psixolog Psixologiyaning barcha sohalarida faoliayat yurita oladi( yuridik psixologiya, zoopsixologiya, mehnat psixologiyasi va h.k)
• Psixolog konsultatsiya va korreksiya ishlarini amalga oshiradi
• Dori-darmonlar yozib bermaydi

Psixoterapevt

• Psixologiyaning barcha sohalarida faoliyat yurita olmayi faqatgina insonlar bilan konsultatsiya va psixokorreksiya jarayonini amalga oshiradi.
• Psixoterpevt faqatgina konsultatsiya va psixokorreksiya ishlarini amalga oshiradi
• Psixoterapevt dori-darmonlar yozib berish huquqiga ega.

Kim, nima uchun psixolog-konsultantga murojaat qiladi?

• – psixolog-konsultantdan emotsional madad izlab boruvchilar( ular o`z muammolarini qanday hal qilishni biladilar);
• – o`zlariga to`liq ishonmaydiganlar yoki o`z muammosini hal qilish uchun mavjud imkoniyatlardan qaysi birini tanlashni bilmaydiganlar
• -Psixolog maslahat mijozlari orasida faqatgina qiziquvchanlik yoki shunchaki u bilan bahslashish istagi psixolog-konsultantga olib keladiganlari ham uchrab turadi.

Psixolog mijozga kim bo`lib ko`rinadi:

• Muammoni uning o`rniga yenguvchi (“ Xaloskor”)
• Oqil maslahatchi ( “Avtoritet”)
• Rahm qilib hamdard bo`ladi ( “Yaxshi odam”)
• Mijozni ichini ko`radi va unga baxt uchun nima zarurligini yaxshi biladi (“Sehrgar)
• Diagnoz qo`yadi va dori yozib beradi (“Doktor”)
• Mijozni hafa qilganlarga keskin hukm chiqaradi va aybini qo`yib quyadi (“Sudya”)

Psixologik olimlar George va Cristiani 1990-yil konsultativ psixologiyaning asosiy maqsadini ajratib berdi:

• 1. Patsient xulq-atvorini o`zgartirish natijasida undagi ijtimoiy-chegaralanishni bartaraf etish hamda samaraliroq hayot tarzida yashashni ta`minlash
• 2. Mijozda hayotiy qiyinchiliklarni yengib o`tish uchun yangi layoqatlarni shakllantirish
• 3. Samarali qaror qabul qilish malakasini shakllantirish
• 4. Patsientda shaxslararo qiyinchiliklarda yuzaga keladigan muammolarni bartaraf etish
• 5. Mijozni shaxs sifatida takomillashtirish, o`z patensialini namoyon qilishga erishtirishdan iborat.

Psixologik konsultatsiyaning quyidagi asosiy vazifalarni hal etadi:

• 1. Mijoz duch kelgan muammoni aniqlashtirish(oydinlashtirish)
• 2. Mijozda yuzaga kelgan muammoning mohiyati, uning jiddiylik darajasi to`g`risida mijozga ma`lumot berish;
• 3. Mijoz paydo bo`lgan muammoni mustaqil hal qila olishi mumkinligi aniqlash maqsadida psixolog-konsultantning mijoz shaxsini o`rganishi

• 4. Mijoz muammosini hal qilishning eng yaxshi usulini ko`rsatish yuzasidan mijozga maslahat
• 5. Mijoz o`z muammosini hal etishga kirishgan vaqtida unga qo`shimcha amaliy maslahatlar sifatida joriy yordam ko`rsatish
• 6. Mijozga kelajakda shu kabi muammolarni yuzaga kelishining oldini olishni o`rgatish( psixoprofilaktik vazifa)
• 7. Psixolog-maslahatchi tomonidan mijozga uning o`zi bemalol qo`llay olishi mumkin bo`lgan oddiy, hayotiy zarur

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Do’stlaringiz bilan baham:

Ma’lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2023
ma’muriyatiga murojaat qiling

Psixokorreksiya və psixodiaqnostika

Daxili dissonanslara və neqativ emosional vəziyyətlərə gətirən, insan həyatında depressiyaya və ya bacarıqlarının itkisinə şərait yaradan və həyatı hiss etməyə.

AİLƏ PSİXOTERAPİYASI

Ailə münasibətlərinin optimallaşdırmasında, konfliktlərin həllində ailənin köməyi ilə pasiyentin müalicəsinə yönəlmiş psixoterapevtik məsləhətlərin və metodların kompleksidir.

YENİYETMƏLƏRLƏ PSİXOLOJİ İŞ

Yeniyetmə konsultasiyasının başlıca məqsədi yaşanan problemin nədən qaynaqlandığını müəyyənləşdirmək, yeniyetmə psixoloq arasında iş birliyinə söykənən güvən əlaqəsini qurmaqdır.

ABİTURİYENTLƏRİN PSİXOLOJİ HAZIRLIĞI

İmtahanqabağı stressin aradan qaldırılması,imtahanla bağlı düşüncələrin korreksiyası,rahat nəfəs alma texnikaları,planlı və proqramlı imtahana hazırlıq.

PİS VƏRDİŞLƏRİN PSİXOTERAPİYASI

Fərdin somatik və ruhi sağlamlığını, ailə,sosial və iş adaptasiyasını pozacaq dərəcədə təsir göstərən davranışlar pis vərdişlər olaraq dəyərləndirilir.

DAVRANIŞ PSİXOTERAPİYASI

Pasiyentin şəxsi konflikt təcrübələriylə maraqlanmadan ortadakı simptomların aradan qaldırılması üzərində dayanaraq, açıq davranışa yönəlmiş terapiya metodudur.

12 may 2022-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamları ilə təsdiq edilmiş dövlət proqramları çərçivəsində “Məişət zorakılığından zərər çəkmiş şəxslərlə bağlı məlumatların konfidensiallığının qorunması istiqamətində tədbirlərin

10.05.2022-ci il tarixində Psixologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutunda Psixoloji Xidmət və Reabilitasiya Mərkəzinin iclası keçirildi.

İrandan dəvət etdiyimiz mütəxəssislər ilə Azərbaycanda yenə ilkə imza atdıq.

Psixoloqa sual ver

Elnur Rüstəmov, psixoloq

Bakı Dövlət Universiteti Sosial elmlər və Psixologiya fakültəsinin məzunudur. AMEA-nın Fəlsəfə Institutunda aspiranturanı bitirmişdir. Hal-hazırda həmin institutun “Sosial psixologiya” şöbəsində kiçik elmi işçi kimi çalışır.

Məlumatlar

Psixoloq ilə paylaşdığınız hər mövzu gizli qalar və sizdən başqa heç kimlə paylaşılmaz.

Elnur Rüstəmov – psixoloq

İçində olduğunuz ruh halı artıq sizi narahat etməyə başladısa… Sosial həyatınız, iş həyatınız və ya ailə həyatınız içində olduğunuz vəziyyətdən mənfi təsirlənirsə… Gündəlik ən sadə işləri belə etməkdə çətinlik çəkir və artıq həyatdan əvvəlki kimi zövq almadığınızı düşünürsünüzsə, dəstək almağın zamanı gəlmiş deməkdir.

Naviqasiya

XİDMƏTLƏR

• Fərdi Konsultasiya
• Psixoterapiya
• Psixoloji İş
• Psixoloji konsultasiya
• Biznes təlimlər
• Psixoloji kurslar

Psixoloji seans

Siz qəbula yazılaraq, keçirdiyiniz psixoloji problemləri peşəkar Psixoloqlarla bölüşə bilərsiniz

PSİxokorreksiyanin priNSİPLƏRİ

Təhsil sistemində praktik psixoloji xidmətin tətbiqi səciyyə kəsb edən ən mürəkkəb sahələrindən biri psixokorreksiyadır. Korreksiya bu və ya digər qüsurun, çatışmazlığın və ya pozulmanın bərpa edilməsi, düzəldilməsidir.

Psixoloji korreksiya yalnız o halda həyata keçirilir ki, psixi qüsur və ya normadan kənara çıxma halları mərkəzi sinir sistemini üzvü zədələnməsi və ya psixi xəstəlik mənşəli olmasın. Bu istiqamətdə görülən tədbirlər inzibati tərbiyəvi xarakterdən uzaq olmalı, diferensial diaqnostikanın nəticələrinə və yekun rəyə əsaslanmalıdır. Aşkar edilmiş qüsurlar patopsixoloji və defektoloji təbiətə malik olduqda və ya açıq şəkildə hüquqpozma halları ilə müşahidə olunduqda korreksiya tədbirləri praktik psixoloqun səlahiyyətləri çərçivəsindən çıxmış olur. Belə hallarda müvafiq sahə üzrə mütəxəssislər ekspert və ya məsləhətçi olaraq vəziyyətə müdaxilə etməlidir. Psixoloji korreksiya psixoloji təsirin metod və priyomları vasitəsilə psixi qüsurların, çatışmazlıqların aradan qaldırılmasına yönəldilmiş məqsədyönlü və planlı fəaliyyət sahəsidir. Şəxsiyyətin idrak proseslərinin, şəxsiyyət keyfiyyətlərinin, iradi-emosional, ünsiyyət və s. sahələrinin inkişaf səviyyəsinin öyrənilməsi məqsədilə həyata keçirilmiş psixodioqnostik işlərin nəticəsində hər hansı potologiyanormadan kənara çıxma halları aşkara çıxarıldıqda, mövcud çatışmazlığın aradan qaldırılması üçün müvafiq inkişafetdirici-korreksiya proqramları işlənib hazırlanır və həyata keçirilir. Şəxsiyyətin əqli inkişafında, məsələn, təfəkkürün inkişafında müəyyən çatışmazlıqlar aşkara çıxarıldıqda onların aradan qaldırılmasına yönəldilmiş korreksion təsirlər həyata keçirilir

Korreksiya yalnız iki əsas şərtin gözlənildiyi halda mümkün ola bilər :

• Fikri əməliyyatın hansı halda düzgün, səmərəli olması, normal hesab edilə bilməsinə tam yəqinlik olduqda ;
• Psixi inkişafda qüsurun, çatışmazlığın, inkişafda kənaraçıxmanın psixoloji diaqnostika əsasında əldə edilmiş dəqiq və etibarlı nəticələri olduqda.

Psixoloji korreksiya işi olduqca çətin və mürəkkəb fəaliyyət sahəsidir. O, praktik psixoloqdan yüksək ixtisas hazırlığı və səriştə tələb edir. Psixoloji korreksiyanın konkret məqsədləri və vəzifələri, həmçinin korreksiya işinin metod və priyomları bütün hallarda inkişaf qüsurunun növü, xarakteri və uşağın fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla müəyyənləşdirilir.

İnkişaf qüsurunun növündən və xarakterindən asılı olaraq psixokorreksiya üzrə iş müxtəlif sahələri əhatə edə bilər : anormal uşağın şəxsiyyətinin inkişaf etdirilməsi, onun orqanizminin möhkəmləndirilməsi, hissi təcrübənin və təfəkkürün inkişaf etdirilməsi, nitq qüsurlarının aradan qaldırılması və s.

Psixokorreksiya daha çox korreksion pedaqogikada müxtəlif sensor və əqli qüsurları (eşitmə, görmə, əqli inkişaf, nitq) olan uşaqlarla həyata keçirilən xüsusi fəaliyyət sahəsi kimi nəzərdən keçirilsə də, həm də ümumtəhsil məktəblərində psixoloji xidmət sisteminin mühüm istiqamətlərindən biridir.

Psixoloji korreksiya üzrə işlərin sistemində uşaqlarda inkişaf qüsurlarının, idrak prosesləri, ünsiyyət fəaliyyəti və davranışla bağlı qüsurların aradan qaldırılmasına yönəlmiş fəaliyyət üstün yer tutur. Praktik psixoloq sınaqdan çıxarılmış etibarlı metodikalara, inkişafetdirici-korreksiya proqramlarına istinad etməklə mövcud qüsurun təshih edilməsi istiqamətində sistemli və ardıcıl iş aparmalıdır.

Son bir neçə onillik ərzində bütün dünyada fiziki cəhətdən sağlam, lakin psixoloji yardıma ehtiyac hiss edən insanlara psixokorreksion təsir vasitələrinin müxtəlif sistemləri, metod və vasitələri meydana gəlmişdir. Psixokorreksiya fiziki cəhətdən sağlam adamların psixikası və davranışındakı qüsur və çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün psixoloqun istifadə etdiyi psixoloji təsir priyomlarının məcmuyudur. Bu priyomların bir çoxu əvvəllər psixoterapiya təcrübəsində tətbiq olunmuş, lakin sonralar onun sərhədlərini aşaraq, praktik cəhətdən sağlam adamların da davranış tərzinə psixoloji təsirin vasitəsinə çevrilmişdir.

Psixokorreksiyanın təsir vasitələri insanların yeni həyat şəraitinə daha yaxşı uyğunlaşması, gündəlik daxili və xarici gərginliklərin aradan qaldırılması, müxtəlif münaqişələrin həll edilməsi, insanların zərərli vərdiş və meyllərdən xilas edilməsini nəzərdə tutur.

Pedaqoji fəaliyyət təcrübəsi psixokorreksiya metodikalarının tətbiqi sahələrindən biridir. Pedaqoji praktikada psixokorreksiya üzrə həyata keçirilən işlərin əsas məqsədləri aşağıdakılardır :

1. Uşağın yaş normativinə uyğun olaraq inkişafının davam etdirilməsi, təlim-tərbiyənin fərdiləşdirilməsi işində pedaqoji kollektivə köməyin göstərilməsi ;

2. Uşaqlarda qabiliyyətlərin, maraq və meyllərin inkişaf etdirilməsi ;

3.Uşaqların inkişafındakı geriləmələrin, təlimdə və davranışdakı pozğunluqların aradan qaldırılması məqsədi ilə inkişafetdirici-korreksiya proqramlarının işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi ;

4. Ayrı-ayrı uşaqlar və onların qrupları ilə, xüsusilə risk qrupu‖na aid edilən uşaqlarla korreksiyaedici treninqlərin keçirilməsi.

Pedaqoji təcrübədə geniş yayılmış çoxsaylı psixokoreksiya metodları sırasında şəxsiyyətə yönəlmiş psixoterapiya xüsusi yer tutur. Onun tərkibində psixoloji təsirin fərdi və qrup formaları geniş yayılmışdır. Pedaqoji təcrübədə tətbiq edilən psixokorreksiyanın əsas vəzifələri bunlardır :

1. İnsanın emosional köləlikdən azad edilməsi ;

2. Adamlarda ünsiyyətə tələbat, ünsiyyətlilik hissi formalaşdırmaq ;

3. İnsanın şəxsiyyət kimi özünüaktuallaşdırmasını təmin etmək ;

4. İnsanda şəxsiyyətlərarası münasibət və davranışın səmərəli formalarını yaratmaq və möhkəmləndirmək ;

5. İnsanın ictimai həyata daha fəal cəlb olunmasını təmin etmək və özünə qarşı məsuliyyətliliyə təhrik etmək.

6. Uşaqla inkişafetdirici–korreksiya işinin vasitə və yolarını müəyyənləşdirmək, aşkar edilmiş fərdi xüsusiyyətlər əsasında onun inkişafı və təlimi imkanları haqqında proqnozlar hazırlamaq.

7. Məktəbdə təhsil dövründə və dərsdənkənar iş prosesində uşaqların inkişafı istiqamətində inkişafetdirici-korreksiya işləri aparmaq.

Təhsil müəssisələrində psixokorreksiya sahəsində iş aparan praktik psixoloq hər bir uşağın fərdiyyətini öyrənməklə, onun təlimi, tərbiyəsi və inkişafı üçün şəxsi məsuliyyət daşıdığını dərk etməlidir.

Psixokorreksiya sahəsində iş aparan praktik psixoloq psixoterapevt rolunda çıxış edir. Bu məqsədlə yaradılan qrupların bir sıra tipləri vardır : T – qruplar (sosial-psixoloji treninq qrupları), görüş qrupları, geştalt qruplar, psixodram qrupları, cismani terapiya qrupları, bacarıq treninq qrupları.

Psixokorreksiya qruplarının bütün tiplərində qrup üzvləri arasında rol bölgüsü aparılır və qarşılıqlı münasibətlər müəyyən edilmiş qaydalar əsasında qurulur.

T – qruplar və ya sosial-psixoloji treninq qrupları praktik psixoloq tərəfindən adətən şəxsiyyətlərarası münasibətlərin müxtəlif situasiyalarına uyğun təşkil edilir və düzgün davranış normalarının formalaşdırılmasına xidmət edir. Belə qruplarda iştirakçıların gündəlik həyatda qarşılaşdıqları problemlər müzakirə edilir, onların həlli yolları axtarılır.

T–qrupların əsas vəzifəsi uşaqlar arasında şəxsi və işgüzar qarşılıqlı münasibətlərin formalaşdırılmasından, onların birgə fəaliyyətinin təşkilindən ibarətdir. Bəzən psixoloq belə qrupları uşaqların fərdi psixologiyasını dəyişdirmək, psixoterapevtik effekt yaratmaq məqsədi ilə təşkil edir.

T–qrupların konkret məqsədləri isə iştirakçıların özlərindən, onların fəaliyyətindən asılı olaraq müəyyən edilir. Belə qruplarda əməkdaşlıq məqsədləri daim ön planda olduğu üçün onun iştirakçılarının bu məqsəd əsasında xüsusi təlimi diqqət mərkəzində saxlanılır.

T–qruplarda məqsədə doğru dəyişiklik və inkişaf mərhələli şəkildə davam edir.