Psixologiyada qızıl rəngi nə deməkdir

Maslow olmuşdur çox ruhlandırıcı rəqəm şəxsiyyət nəzəriyyələri daxilində. Xüsusilə 1960-cı illərdə insanlar davranışçı və fizioloji psixoloqların reduksiyaçı və mexanik mesajlarından bezmişdilər. Həyatlarında məna və məqsəd, hətta çox mistik və transsendental məna axtarırdılar. Maslow, insanı psixologiyaya, insanı şəxsiyyətə qaytarmaq üçün bu hərəkatın öncüllərindən biri idi.

İnsan,şəxsiyyət və fərdiyyət

1. Fərd, şəxsiyyət və fərdiyyət anlayışları.
2. Şəxsiyyətin təşəkkülündə bioloji və sosial amillər.
3. Şəxsiyyətin strukturu.
4. Şəxsiyyət və fəaliyyət.

1-ci sual. İnsan nə deməkdir? Bu suala fəlsəfə, antropologiya, psixologiya və sosiologiya kimi bir çox elmlər cavab verməyə çalışmışlar.
İnsan hər şeydən əvvəl bioloji varlıqdır və bioloji təsnifata görə «Homo Sapiens» (ağıllı insan) növünə daxildir. Bioloji növ kimi xüsusi bədən quruluşuna və deməli, müəyyən anatomik-fizioloji imkanlara malik olur. Elə imkanlara ki, onlar bu növün şəxsiyyətə çevrilməsini mümkün edir. Ona görə də demək olar ki, insan -gələcəkdə şəxsiyyətə çevrilə biləcək, anadangəlmə irsi imkanlara malik canlı varlıqdır. İnsan öz təbiəti etibarilə bioloji olduğu halda, mahiyyət etibarilə sosialdır. İnsanı fərqləndirən xüsusiyyətlərdən biri ondan ibarətdir ki, o, özünün subyektiv aləmində gedən prosesləri dərk edir. Həm filogenetik və həm də ontogenetik inkişaf prosesində özünüdərketmə insanın inkişafının zirvəsini təşkil edir.
İnsanı orqanizm, fərd və şəxsiyyət kontekstində xarakterizə etmək olar. Orqanizm anlayışı bioloji elmlər, şəxsiyyət anlayışı isə sosial elmlər kontekstində formalaşmışdır. Psixologiya insanı fərd və şəxsiyyət kimi öyrənir.
İnsanın bioloji varlıq kimi psixoloji keyfiyyətlərini fərd termini, sosial varlıq kimi psixoloji keyfiyyətlərini isə şəxsiyyət termini ilə ifadə edirlər.
Fərd insan nəslinin özünəməxsus ümumi, spesifik cəhətləri özündə birləşdirən ayrıca nümayəndəsidir. Deməli, fərd cəmiyyəti və sosial qrupu təşkil edən nümayəndələrdən biri kimi özünü göstərir. Fərd – özünəməxsus psixoloji xüsusiyyətləri olan, heç kəsə oxşamayan təbii varlıq deməkdir. Fərd həm bioloji, həm sosial, həm də psixi tərəflərə malikdir. Yəni biz fərd dedikdə, buraya yenicə doğulmuş körpəni, yaşlı adamı və ağıldankəm, elementar vərdişləri belə mənimsəyə bilməyən ağılsızları da aid edə bilərik.
İnsan fərd kimi doğulur, cəmiyyətdə müəyyən sosial keyfiyyətlər kəsb edir və şəxsiyyətə çevrilir. “Şəxsiyyət” sözü Azərbaycan, rus və ingilis dillərində faktiki olaraq eyni etimologiyaya malikdir. Azərbaycan dilində “şəxsiyyət” sözü öz əsasını ərəb sözü olan “şəxs” sözündən götürmüş və hər hansı bir konkret şəxsi simanı bildirir. Rus dilində “şəxsiyyət” (личность) sözü də “лично” (özü, sifət) sözləri ilə bağlıdır. İngilis dilində şəxsiyyət mənasını ifadə eliyən “personality” sözü öz əsasını iki latın sözündən – “per” və “sona” sözlərindən götürmüşdür ki, bu da bir növ “vasitəsilə danışır” mənasını ifadə edir. Sonralar qədim Yunanıstanda və Roma imperiyasında bu sözlər aktyorun teatr tamaşasında istifadə etdiyi “maskanı” bildirirdi. Yalnız xeyli vaxt keçdikdən sonra persona sözü hazırki dövrdə daşıdığı mənanı yəni “personality” -“şəxsiyyət” mənasında işlənməyə başlanmışdır.
Qeyd edilənlərdən görünüdüyü kimi insanın şəxsiyyəti birbaşa və dolayı mənada onun siması, sifətidir. Birbaşa mənada insanın siması, sifəti onun başlıca identifikatorudur. Məhz onun xətləri, formaları, çevrəsi və digər xüsusiyyətləri əsasında bir adamı başqasından fərqləndirir, onun hansı yaş kateqoriyasına mənsub olduğunu müəyyənləşdirə bilirik. Təsadüfi deyil ki, şəxsiyyəti eyniləşdirməklə bağlı bütün sənədlərdə onun sifətinin şəkli olması tələb edilir. Bununla yanaşı bizim sifətimiz emosiyalarımızın, hisslərimizin, əhvalımızın, vəziyyətimizin, istəklərimizin ifadəçisinə çevrilir, o bizə təkcə verbal yolla deyil, qeyri-verbal yolla da, zəngin mimiki imkanlarımızın köməyi ilə ünsiyyətə girmək imkanı verir. Dolayı mənada insan şəxsiyyəti onun “ruhunun”, başqa sözlə, onun bütün psixi təzahürünün “sifətidir”. İnsana məxsus olan fərdi-psixoloji xassələrin təzahür xüsusiyyətlərinə, onun ünsiyyət üslubuna, davranışına, fikir və ideyalarına görə onu aydın eyniləşdirməyimiz və onun gələcək davranışının istiqamətini proqnazlaşdırmağımız heç kimdə şübhə doğura bilməz.
Bütün qeyd olunanları nəzərə alaraq deyə bilərik ki, şəxsiyyət fərdin özünü cəmiyyətlə eyniləşdirilməsinə imkan verən davamlı fiziki və psixi xarakteristikasının məcmusundan ibarətdir.
Şəxsiyyət bioloji, sosial və psixoloji münasibətləri inteqrasiya edərək, fərdin özünəməxsus simasının yaranması prosesidir. Məhz bu ierarxik münasibətlər sistemi inteqrativ bir keyfiyyət kimi şəxsiyyəti səciyyələndirir. (Prof. B.Əliyev).
Şəxsiyyət keçmişin şüursuz meylləri və gələcəyə şüurlu yönəlmənin qarşılaşdırılmasının imkan və təzahür vasitəsidir. (Prof. S.Seyidov).
Şəxsiyyət dedikdə, hər şeydən əvvəl, fərdi bu və ya digər cəmiyyətin üzvü kimi xarakterizə edən sosial keyfiyyətlərin sistemi nəzərdə tutulur. O, münasibət subyektinə, şüurlu fəaliyyət subyektinə çevrilir. Yəni, şəxsiyyət ancaq şüur və mənlik şüurunun yaranması ilə birlikdə əmələ gəlir. Şəxsiyyət – yüksək düşüncəsi, öz hərəkət və davranışlan üçün məsuliyyət hissini, şəxsi ləyaqəti və başqa yüksək mənəvi keyfiyyətləri özündə birləşdirən insandır. Şəxsiyyət – müstəqil, sosial, fəal olan adamdır. Əgər şəxsiyyət öz mahiyyətinə görə sosialdırsa, mövcudluq üsuluna görə fərddir.
Şəxsiyyətə hansı tərəfdən yanaşsaq görərik ki, şəxsiyyət o adamdır ki, onun bir sıra psixoloji keyfiyyətləri olsun. Onları aşağıdakı kimi xarakterizə edə bilərik:

1. Şəxsiyyət o adamdır ki, başqalarını qavrayıb qiymətləndirməklə bərabər öz mənliyini də dərk edib qiymətləndirsin.
2. Şəxsiyyət o adamdır ki, mühitə aydın dərk olunmuş münasibəti olsun:

• Cəmiyyəti təşkil edən insanlara münasibəti;
• Onu əhatə edən əşyalara münasibəti;
• Əməyə münasibəti;
• Öz məninə münasibəti;
• Adət – ənənəyə münasibəti.

3. Şəxsiyyət o adamdır ki, özünün əqidəsi, sərvət meyli var.
4. Şəxsiyyət fəal insandır. O adam ki, cəmiyyəti dəyişə bilir, təkmilləşdirə bilir, özünü də təkmilləşdirir, özünə nəzarət edir.

Anadan təzəcə doğulmuş uşaq hələ şəxsiyyət deyil. O, ünsiyyət və fəaliyyət prosesində ictimai münasibətləri mənimsədikcə şəxsiyyətə çevrilir.
Fərdin cəmiyyətdə şəxsiyyət kimi inkişafı çoxcəhətlidir. Burada dialektik surətdə iki proses uzlaşır. Bir tərəfdən, şəxsiyyət ictimai münasibətlər sisteminə daha geniş daxil olur; onun insanlarla və ictimai həyatın müxtəlif sahələri ilə əlaqələri genişlənir və dərinləşir, məhz bunun sayəsində o, ictimai təcrübəyə yiyələnir, onu mənimsəyir, öz sərvətinə çevirir. Şəxsiyyətin inkişafının bu cəhəti onun ictimailəşməsi (sosializasiyası) kimi xarakterizə olunur. Digər tərəfdən, şəxsiyyət ictimai həyatın müxtəlif sahələrinə qovuşduqca, eyni zamanda daha çox müstəqillik, nisbi avtanomluq kəsb edir, yəni onun cəmiyyətdə inkişafının mühüm cəhətini fərdiləşmə prosesi təşkil edir.
Fərd şəxsiyyətə çevrildikdə həm də fərdiyyət xüsusiyyətlərini kəsb edir. Fərdiyyət və şəxsiyyət anlayışlan məzmunca qismən yaxındır. Belə ki, əgər fərdiyyət anlayışı insanın təkrarolunmaz xüsusiyyətlərini, orijinallığını ifadə edirsə, şəxsiyyət anlayışı daha çox insan müstəqilliyini, əqidə möhkəmliyini, şəxsi simasını, prinsipiallığını, çətin vəziyyətlərdə sərbəst qərar qəbul etmək (ağlın çevikliyi) qabiliyyətini göstərir. Fərdiyyət dedikdə, buraya xarakter, temperament, psixi proseslərin cərəyanetmə xüsusiyyətləri, üstünlük təşkil edən hissələrin və fəaliyyət motivlərinin məcmuyu, formalaşmış qabiliyyətlər daxildir.
Şəxsiyyətin təsirilə fərdin bütün xüsusiyyətləri inteqrasiyaya uğrayır, riyazi terminlə desək onlar hamısı şəxsiyyət adlanan ümumi məxrəcə gətirilir. Psixologiyada bu cəhəti təhlil etmək üçün inteqral (latınca inteqer – bütöv deməkdir) fərdiyyət anlayışından istifadə olunur. İnsana bir fərd kimi xas olan xüsusiyyətlər şəxsiyyətin təsirilə yeni məzmun və forma kəsb edirlər.

2-ci sual. Şəxsiyyətin formalaşması hansı amillərə əsaslanır? Şəxsiyyətin formalaşması dedikdə, hər şeydən əvvəl, təbii, bioloji və anadangəlmə amillərlə xarici, yəni tərbiyənin, təlimin və sosial mühitin qarşılıqlı təsiri nəticəsində baş verən inkişaf prosesi nəzərdə tutulur. Şəxsiyyətin təşəkkülündə bioloji və sosial amillər məsələsi hələ də mübahisəli şəkildə qalır. Lakin məlumdur ki, insan bioloji, təbii quruluşa malik olsa da o, tarixi inkişafın məhsuludur. İnsanın bütün psixi prosesləri ictimai amillərin təsiri ilə şərtlənir.
Bu da məlumdur ki, şəxsiyyətin mahiyyəti öz təbiəti etibarilə ictimaidir və onun bütün psixi xassə və keyfiyyətlərinin inkişaf mənbəyi və yaradıcı fəallığı sosial mühitdə və cəmiyyətdədir. Lakin bütün bunlar heç də şəxsiyyətin bioloji, təbii varlıq olduğunu inkar etmək demək deyildir. Aydındır ki, insanın psixi inkişafı üçün müvafiq təbii, bioloji imkanının olması da zəruridir. İnsanın beyni, sinir sistemi və s. olmalıdır. İnsanın təbii xassələri psixi inkişafın zəruri şərtini təşkil edir. Lakin bununla bərabər, təbii xassələr özlüyündə nə insanın xarakterini, qabiliyyətlərini, nə də maraqlarını, əqidələrini, ideallarını təyin etmir. Beynin quruluşu bir bioloji orqan kimi şəxsiyyətin əsasıdır. Şəxsiyyətin bütün keyfiyyət və xassələri isə ictimai varlığın məhsuludur. Ona görə də normal beyinə malik uşaq cəmiyyətin xaricində böyüdülərsə, o heç vaxt şəxsiyyətə çevrilə bilməz. İnsanın sinir sistemi ətraf aləmi dərk etmək üçün müəyyən anadangəlmə imkanlara malikdir. Lakin insanın müvafiq qabiliyyəti məhz fəaliyyət prosesində, ictimai həyat şəraitində təlim – tərbiyə nəticəsində formalaşır.
Psixologiya tarixinə nəzər salsaq şəxsiyyətin formalaşması sahəsində bir-birinin əksini təşkil edən iki nəzəriyyənin – inkişafın endogen və ekzogen nəzəriyyəsinin mövcud olduğunu görərik.
Endogen (yunanca endon – daxili, genes – mənşə deməkdir) nəzəriyyələr şəxsiyyətin inkişafını bioloji amillərlə əlaqələndirərək irsiyyətin roluna xüsusi əhəmiyyət verir. Ekzogen nəzəriyyələrdə isə insan bir növ tabula rasaya (ağ lövhə) bənzədilir, şəxsiyyətin formalaşması ancaq sosial amillərin təsirilə izah olunur. Şəxsiyyətin sosializasiyası ilə bağlı müasir burjua nəzəriyyələrini də mahiyyət etibarilə ekzogen nəzəriyyələr sırasına aid etmək lazımdır.
Xarici ölkələrin müasir psixologiyasında insan şəxsiyyətində iki amilin – bioloji və sosial amillərin təsirilə formalaşan iki başlıca yarımstrukturu ayırd edən nəzəriyyələr əsas yer tutur.

3-cü sual. Şəxsiyyət haqqında bir sıra nəzəriyyələr vardır. Bu nəzəriyyələri fərqləndirən başlıca cəhət ondan ibarətdir ki, bunların heç də hamısı bir başa şəxsiyyətin psixoloji mahiyyətini müəyyənləşdirməyə yönəldilməyib. Psixoanalitik Z.Freyd qeyd edir ki, şəxsiyyət bir sistem kimi inkişafının konkret hərəkətverici mexanizmlərinə malikdir. O, şəxsiyyətin strukturunu müəyyənləşdirib. Freydə görə 3 instansiya əsas yer tutur: 1) id (o), 2) eqo (mən), 3) super eqo (super mən). Freyd belə hesab edirdi ki, şəxsiyyətin inkişafının hərəkətverici qüvvəsi, hər şeydən əvvəl, libido, cinsi enerjidir. Freydin fikrincə, həyata keçirilməyən arzular nevroz yaradır. O qeyd edir ki, insana heç vaxt ağıldan bəla gəlmir, bəla arzudan gəlir. Arzuların çoxluğu patologiya yaradır. Arzu və onun ödənilməməsi arasındakı uyğunsuzluq insanın xəstələnməsinə səbəb olur. Bütün bunları əsas götürən Freydin fikrincə, şəxsiyyətin formalaşmasında həmin tələbatların ödənilməsi şəxsiyyətin normal inkişafını təmin edir. Həmçinin o qeyd edirdi ki, qorxunu qorxu ilə müalicə etmək olar.
Şəxsiyyət haqqında digər nəzəriyyə Pavlovun nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyədə biogen, psixogen və sosiogen elementlərin sintezinin yaradılmasına cəhd edilir.
Rus sosioloqu İ.Kon belə hesab edir ki, şəxsiyyət anlayışı çoxmənalıdır. Bir tərəfdən o, fəaliyyət subyekti kimi konkret fərdi, onun fərdi xüsusiyyətləri (təkcə) ilə sosial rollarını (ümumi) vəhdəti ilə birlikdə göstərir. Digər tərəfdən şəxsiyyət fərdin sosial xüsusiyyəti kimi, onda cəmlənmiş sosial əhəmiyyət daşıyan müəyyən şəxsin başqa adamlarla vasitəsiz və vasitəli qarşılıqlı təsiri prosesində yaranmış və öz növbəsində, onu əmək, idrak və ünsiyyət subyekti edən xüsusiyyətlərin toplusu kimi başa düşülür.
Ayrı-ayrı adamların fəaliyyətində, davranışında uyğun cəhətlər vardır. Ona görə də insanların uyğun, oxşar sosial əlamətlərinə görə qruplara ayırmaq olar ki, bunu da adətən şəxsiyyət tipləri adlandırırlar. Alman psixoloqu E.Şpanqer şəxsiyyətin 6 tipini nəzərdən keçirir: nəzəri tip (həqiqəti aşkara çıxarmağa meyllilik, tənqidi yanaşma), iqtisadi tip (faydaya meyllilik, praktiklik) estetik tip (dünyanın obrazlı qurulmasına meyllilik), sosial tip (insanlara sevgi), siyasi tip (hakimiyyətə meyllilik), dini tip (fövqəltəbiiliyə inam).
K.Xorni şəxsiyyətin 3 tipini qeyd edir: güzəştə gedən (insanlara istiqamətlənmə), təcrid edilmiş (insanlardan), düşmən (insanlara qarşı).
K.Yunq əsas psixoloji tipləri 2 qismə ayırır: ekstravertlər və introvertlər.
E.Fromm şəxsiyyətin 5 tipini göstərir: reseptiv, istismarçı, yığıcı, bazar məhsuldar.
Hələ keçən əsrin başlanğıcında məhşur italyan kriminalist – psixoloq Lombrozo qeyd edirdi ki, cəmiyyətdə cinayətkarlıq edən o adamlardır ki, onlarda cinayətkarlıq etmək irsidir, anadangəlmədir. Yəni əgər şəxs anadangəlmə cinayətkardırsa, onda o cinayətə meyllidir və bu onda təzahür edib-etməməsindən asılı olmayaraq, onun mütləq cinayətkar olmasına dəlalət edir.
Amerikan psixoloqu Kartin Xorni (1885-1952) insan şəxsiyyətinin əsasında anadangəlmə narahatlıq hissini qoymuşdu. Onun fikrincə uşaq həmin hisslə doğulur. Doğulduğu gündən uşaq güclü səviyyədə narahatlıq hissi keçirməyə başlayır və həmin hisslər onun bütün sonrakı həyatına təsir edir, onu bəzəyir, psixi fəaliyyətinin daxili xassəsi kimi özünü göstərməyə başlayır. Mövcud olduğu ilk saniyədən başlayaraq insan dünyaya qarşı düşmənçilik hissi keçirməyə başlayır. Məhz buna əsaslanaraq K.Xorni narahatlıq hissini insan davranışının əsas motivasiyası hesab edir və onu “köklü həyəcan” adlandırır. Onun fikrincə “köklü həyəcan” insanı təhlükəsizliyə cəhd göstərməyə məcbur edir.

4-cü sual. Fərd ictimai münasibətləri öz-özünə deyil, ancaq özünün aktiv fəaliyyəti vasitəsilə mənimsəyir. Bu nöqteyi-nəzərdən fəaliyyət şəxsiyyətin formalaşmasının əsas şərtlərindən biri kimi qiymətləndirilməlidir. Fəaliyyətin müxtəlif növləri var. Çağalıq dövründən gənclik dövrünədək əsasən aşağıdakı fəaliyyət növlərinə rast gəlinir. (D.B.Elkonin və b.)

• vasitəsiz emosional ünsiyyət
• əşyavi-manipulyativ fəaliyyət
• rollu oyunlar
• təlim fəaliyyəti
• intim şəxsi ünsiyyət
• tədris-peşə fəaliyyəti

Vasitəsiz emosional ünsiyyət çağanın anası ilə özünəməxsus dialoqudur.
Əşyavi-manipulyativ fəaliyyət prosesində uşaq şeyləri sökə-sökə, bu yandan o yana sürüyə-sürüyə, bir-birinə calaya-calaya onların xassələrini dərk edir.
Rollu oyunlar isə mahiyyət etibarı ilə insan münasibətlərinin mənimsənilməsi prosesidir.
Təlim fəaliyyətində uşaqlar ictimai təcrübəni məqsədəuyğun surətdə mənimsəyirlər. Bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələndikcə uşaqların həyatında yoldaşın rolu artır. İntim-şəxsi ünsiyyət onun həyatının mühüm hissəsinə çevrilir. Fəaliyyətin vəzifələri tədricən dəyişilir, o, gələcəyə yönəlməyə başlayır və peşə-təlim xarakteri kəsb edir. Bu fəaliyyət tiplərini xarakterinə görə iki qrupa bölmək olar:
Birinci qrupa, vasitəsiz emosional fəaliyyət, rollu oyunlar, intim şəxsi ünsiyyət daxildir. Bu prosesdə uşaqlar insan münasibətlərini, onların vəzifə və normalarını mənimsəyir.
İkinci qrupa, əşyavi manipulyativ fəaliyyət, təlim fəaliyyəti, tədris peşə fəaliyyəti aiddir. Bu zaman isə uşaq və yeniyetmələrdə idrak prosesləri, intellektual əməliyyatlar inkişaf edir.

Psixologiyada qızıl rəngi nə deməkdir?

Qızıl rəng mövcud olduğu kimi parlayır. Xromatik xüsusiyyətləri onu qırmızı və mavi kimi digər rənglərdən üstün tutur.

Ancaq bu rəng diqqəti yalnız bu səbəbdən deyil, ənənəvi olaraq əlaqələndirildiyi qiymətli metaldan alır: qızıl. Və bu element təbiətdə çox nadirdir və onu çox qiymətlidir.

Buna görə də qızıl rəng bir çox digər mənalar arasında sərvət və güclə çox əlaqələndirilmişdir. Budur gəlin görək qızıl rəng Psixologiyada nə deməkdir, bir neçə tarixi maraq və bu rəngin mövcud istifadəsinə əlavə olaraq.

• İlgili məqalə: “7 növ sensasiya və hansı məlumatları tuturlar”

Qızıl rəng: necə əldə edilir və xüsusiyyətləri

Qızıl rəng ən nadir və diqqət çəkən rənglərdən biridir. Bu rəngin ən xarakterik metalının adını alır, qızıl və əslində sarı rəngli bir kölgədir, dalğa uzunluğu 565 ilə 590 nanometr arasındadır. Bu rəngin parlaqlığı materialın yansıtmasının parlaq təsirindən asılı olacaqdır.

Laboratoriyada sintez olunmuş süni piqmentlər və digər birləşmələrin qarışdırılması ilə əldə olunmasına baxmayaraq, ənənəvi zərləmə həmişə az miqdarda qızılla hazırlanıb. Çalarlar qarışdırıldığı metallardan əldə edilir. Beləliklə, sarı və ya daha normal qızıl, gümüş və mis ilə qarışdırılaraq əldə edilir. Keçmişdə ən çox istifadə edilən qırmızı qızılın tərkibində mis var.

Bu metal, paslanmamaqla yanaşı, turşuların və lyeslərin təsirinə müqavimət göstərməklə xarakterizə olunur. Kimyəvi xüsusiyyətlərini dəyişdirməyin yalnız bir yolu var, yəni onu qızıla zərər verə bilən bir maddə olan aqua regia istehsal edən konsentrat xlorid turşusu və azot turşusu qarışığının təsirinə məruz qoymaq.

Psixologiyada qızıl rəngi nə deməkdir?

Qızıl rəngi ilə əlaqəli mənaların sayı olduqca genişdir, hamısı rəng və əvvəlcə əldə olunduğu material arasındakı güclü əlaqə ilə əlaqədardır. Bu rəng sarı ilə əlaqəli olsa da, mənaları eyni deyil. Qızıl rəngini düşünmək, onun əldə edildiyi qiymətli metal haqqında düşünməkdir.

Əvvəlcə sərvət, güc, bolluq, həvəs və lüks kimi məqamlardan bəhs edə bilərik. Həyat boyu və iş və ailə kimi bir çox cəhətdən müvəffəqiyyəti simvolizə edən həyat və xoşbəxtliklə əlaqələndirilmişdir.

Vəfa ilə əlaqələndirilmişdir. Bu, əldə edildiyi metalın xüsusiyyətlərindən qaynaqlanır, çünki qızıl əridikdə digər elementlərlə birləşməyən bir kimyəvi elementdir. Bu səbəbdən, ər-arvadın bir-birlərinə verəcəkləri sədaqəti təmsil edən toy üzükləri bu materialla hazırlanır.

Pul xoşbəxtlik gətirməsə də, onu əldə etməyə kömək edir və bu səbəbdən də qızıl rəng bərabər hissələrdə sərvət və xoşbəxtliklə əlaqələndirilmişdir. Sərvət qazanmağa xidmət edən hər şey bu rənglə əlaqədardır, məsələn, çox üstün keyfiyyətlərə sahib olmaq (məsələn, böyük bir müğənninin ‘qızıl səsi’ var). Bu rəngdəki əşyalar olmasalar da, ‘qızıl’ sözü çox vaxt bahalı olan şeylərə istinad etmək üçün istifadə olunur, məsələn yağ ‘qara qızıl’, çini və fil sümüyü ‘ağ qızıl’ .

Qızıl həm də qürur və ləyaqətlə əlaqələndirilir. Şöhrət və mükafatlarla əlaqəli bir rəngdir, özləri bir insanın üstün xüsusiyyətlərini və onları qazanmaqdakı qələbələrini təmsil edir. Bu rəngdə olan və eyni zamanda “qızıl” və ya “qızıl” adını alan bir neçə mükafat yoxdur: Oscarlar qızıl heykəlciklər, Qızıl Qlobuslar kinoteatrlarda verilir .

Qızıl şübhəsizdir lüksün rəngi, həddindən artıq sərvət və hədsiz qiymətlər. Qızıl və parlaq kostyumlar vacib hadisələr və əyləncələr kimi xüsusi vəziyyətlər üçün qorunur. Bəzən zərif olmaqdan çıxdıqları qədər təəccüblü olan qızıl zinət əşyaları, zənginliyin bir simvolu, bir gücün göstəricisidir. Qızıldan hazırlana bilməyən əşyalar bu materialdan hamam alır və qiymətləri artır və lüks əşyaların etiketini alır.

• Sizi maraqlandıra bilər: “Yaşıl rəng nə deməkdir? Simvolları və əlaqəli duyğular”

Mədəni və tarixi mənalar

Tarix boyu qızıl rənginə verilən mənalar əvvəlki hissədə göstərilənlərdən çox fərqli olmasa da, bu özünəməxsus rənglə əlaqəli bəzi maraqları vurğulamağa dəyər.

Orta əsrlərdə kimyagərlər bu rənglə əlaqəli idilər. Bunun səbəbi, bütün maddələri qiymətli qiymətli metallara çevirmək qərarına gəldikləri və əllərini toxunduqları hər şeyi qızıla çevirmə gücünə sahib olan Filosof Daşını əldə etməyə və axtarmağa yönəltdikləri, Kral Midasın Təmsili ilə paylaşılan gücü.

Qızıl həqiqətən sarı bir kölgə olduğundan həm də Günəşlə əlaqələndirilmişdir. Ulduz kralın şüalarına normal olaraq qızıl deyilir. Bununla əlaqədar başqa bir maraq İnkaların qızılın, əslində, Günəşin qanı olduğuna necə inandıqlarıdır. Bu materialın ulduz kralı ilə əlaqəli olduğu kimi, ənənəvi olaraq antaqonisti olaraq bilinən gümüş də Ayla əlaqələndirildi. bir çox mədəniyyətlərdə.

Rəsmdə qızıldan istifadə həmişə dindar motivləri olan rəsmlərlə əlaqələndirilmişdir. Məsələn, Pravoslav kilsələrindəki Rus ikonaları hələ də bu rəng ilə arxa planları qoruyur. Yerin tonlarına uyğunlaşmağa meylli bir rəngdir və eyni zamanda qırmızı və tünd qırmızı palitrası zənginləşdirməyə xidmət edir. Böyük Avstriyalı rəssam Gustav Klimt bu rəngi zadəganlarla əlaqələndirdi və “Öpüş” kimi rəsmləri bu rəng olmadan edə bilməzdi.

Əvvəl də gördüyümüz kimi, toy üzükləri qızıldan yalnız materialın yüksək dəyəri olduğu üçün deyil, ona görə hazırlanır uzun müddət davam edir və ilk günün görünüşünü saxlayır. Qızıl heç vaxt nə dəyərini itirir, nə də atılır. Hər hansı bir yaxşı nigahın olduğu kimi davam edin. Bundan əlavə, əlli illik evlilikdən sonra Qızıl Toy qeyd olunur.

Bu elementin lükslə necə göründüyünə dair bir maraq, Avstriyalı sənətçi Friedensreich Hundertwasser’dir. Bu özünəməxsus xarakter 1980-ci ildə lüksünü sanki qeyd etdiyi möhtəşəm bir yemək təşkil etdi. Yemək yeməklərinə qızıl bıçaq, qızıl fincan verildi və kartof, tərəvəz və qovurma, gözlənildiyi kimi qızıl çörəklərin üstünə örtülü verildi.

Qızıl rənginin pis və mənfi cəhətlərlə əlaqələndirildiyinə dair bəzi nümunələr, Tomas Moro ilə 1516-cı ildə, ütopiya ölkəsində süjeti baş verən bir hekayəni nəşr etdirdi. Burada məhkumlar qızıldan zəncirlər taxaraq məcburi əməyə cəlb etdilər.

Digər bir hal isə James Bond filmidir Qızıl barmaq, rejissor Guy Hamilton tərəfindən (1964). Filmdə özlərini zənginliyin simvolu kimi göstərən qızılla örtülmüş insanlar görünür, bununla birlikdə qızıl dərilərinin tərləməsinə icazə vermir və öz əbəsliklərinə qərq olurlar.

Astrologiyada qızıl günəşin səmanın ən yüksək nöqtəsində olduğu Şir bürcü ilə əlaqələndirilir (iyul və avqust ayları). Qızılı çevirin monarxiya və zadəganların ali eşelonları ilə əlaqələndirilir. Qızıl kralla əlaqələndirilir, öz növbəsində aslan heyvanların kralı, Günəş isə ulduzların kralıdır.

Fransa Kralı I Francis, tək bir kostyumu bəzəmək üçün 13.600 qızıl düymə sifariş etdi. XVI əsrdə bu adam zamanının ən zərif hesab olunurdu. Lakin bunun belə davam etməsini təmin etmək üçün kral vəliəhd şahzadənin altındakı heç bir rütbəli insanın qızıl paltar geyə bilməməsinə qərar verdi.

Heraldiyada qızıl rəng ən vaciblərindən biri hesab olunur. Normalda qalxanlarda qızıl və ya gümüş olmaqla birdən çox metal təmsil edilə bilməz, lakin bu qaydanın bir istisnası var: Papanın qalxanı. Vatikan bayrağının rəngləri qızıl və ağ rəngdə, qalxan ağ hissədə qızıl və gümüş açarlardan hazırlanmışdır, Saint Peter tərəfindən qorunan cənnət qapılarını təmsil edir.

Əsas istifadə

Bundan sonra həm sağlamlıq sahəsində, həm də elmi dəlillərdən uzaq olsa da, ticarət sahəsində, xüsusən marketinqdə qızıl rəngli iki olduqca maraqlı istifadəni görəcəyik.

Ənənəvi “müalicə”

Rənglərin öz-özlüyündə şəfalı və ya sehrli xüsusiyyətləri yoxdur; Bununla birlikdə, bu gün davranışdakı dəyişikliklərlə əlaqəli olaraq az və ya çox dərəcədə hesab edilə bilən müəyyən istifadələrə malikdir, baxmayaraq ki bu kifayət qədər mübahisəlidir.

Asiya Feng Shui sənətində sarı və qızıl çiçəklər və ya bəzək əşyaları yerləşdirmə qaydası var sizin üçün vacib olan insanlarla ünsiyyət problemlərini həll etməyə çalışarkən bir otaqda.

Gördüyümüz kimi rənglərin hər cür problemi həll edən sehrli bir xüsusiyyəti olmasa da, alternativ təbabətdə, xüsusən də xromoterapiyada bu rəngin depressiya kimi psixoloji pozğunluqlarla nəzəri mübarizə aparmaq üçün istifadə olunduğunu qeyd etmək lazımdır.

Bunu, qızılın zehni tarazlaşdırdığına, enerji verdiyinə və xoşbəxtlik bəxş etdiyinə inandıqlarına görə edirlər, baxmayaraq ki bu tip iddialar üçün elmi bir dəstək yoxdur. Elmi əsası olmayan inanclar xəttini izləyən digər alternativ dərmanlarda qızılın mənfi enerjini dəyişdirməyə xidmət etdiyi düşünülür. Məsələn, sözlərin axınını asanlaşdırmaq üçün qızıl rəngini istifadə edərək 10-15 dəqiqə düşünmək məsləhətdir.

Marketinq

Kromoterapiya və bənzərlərinin mənəvi və mistik dünyasını bir kənara qoyaraq marketinq kimi daha real bir şeyə keçirik. Bu sahədə qızıldan istifadə olunur lüks məhsulların və ya xidmətlərin reklamı. Bu rəng lükslə əlaqəli olduğundan, ən azı qızıldan, qızıldan və ya ‘qızıldan’ hazırlandıqları şüarı altında bir məhsul təklif etdikləri zaman həddən artıq qiymətə satmağı əsaslandırırlar.

Premium xidmətlər, yəni normal bir qiymətə və ya pulsuz əldə edilə bilməyəcək bir şey təklif edirlər, ümumiyyətlə qızıl tonlarda satılırlar, özləri də diqqəti cəlb edir və müştərini cəlb edirlər.

Bununla birlikdə, “Parıldayanların hamısı qızıl deyil” deyiminə müraciət etmək, qızıl olmaq daha yaxşı demək deyil, sadəcə bir məhsul və ya xidmət satmağın başqa bir strategiyasıdır.

Psixologiyada Şəxsiyyət Nəzəriyyələri: Abraham Maslow

Humanist psixologiya, dövrün digər nəzəriyyələrindən fərqli olaraq, insanları şüurlu və intellektual bir şey olaraq anlamaqla yolunu açdı. Onlayn Psixologiyada mühüm bir humanist alimdən bəhs etmədən şəxsiyyət haqqında danışa bilmərik Psixologiyada Şəxsiyyət Nəzəriyyələri: Abraham Maslow.

Tərcümeyi-hal

Abraham Maslow, 1 aprel 1908-ci ildə Nyu-Yorkun Brooklyn şəhərində anadan olub. Yedi qardaşdan birincisi və valideynləri Rusiyadan gələn ortodoksal olmayan Yəhudi mühacirləri idi. Yeni dünyada övladları üçün ən yaxşısını qazanmağı ümid edərək, akademik müvəffəqiyyətə çatmaq üçün onu çox yüklədilər. Təəccüblü deyil ki, İbrahim kitablara sığınan kifayət qədər tənha bir oğlan idi.

Valideynlərini razı salmaq üçün əvvəlcə New York City Kollecində (CCNY) hüquq fakültəsində oxudu, üç semestrdən sonra Cornell-ə ​​keçdi və sonra CCNY-yə qayıtdı. Valideynlərinin istəyi xaricində böyük əmisi oğlu Berta Goodman ilə evləndi. Abe və Berta’nın iki qızı var idi.

İkisi də Wisconsin Universitetinə gedə bilməsi üçün Wisconsin’yə köçdü. Məhz burada psixologiya ilə maraqlandı və işləri xeyli yaxşılaşmağa başladı. Burada körpə meymun resusları və bağlanma davranışı ilə təcrübələri ilə məşhur olan Harry Harlow ilə işləməyə vaxt sərf etdi.

1930-cu ildə magistr dərəcəsini, 1931-ci ildə magistr dərəcəsini, 1934-cü ildə doktorluq dissertasiyasını psixologiya və Wisconsin Universitetindən almışdır. Məzun olduqdan bir il sonra E.L. ilə işləmək üçün Nyu-Yorka qayıtdı. Thorndike Columbia Universitetində özünü insan cinsi araşdırmalarında maraqlandırmağa başladı.

Daha sonra Brooklyn Kollecində tam gün tədris etməyə başladı. Ömrünün bu dövründə ABŞ-a və xüsusən də Bruklinə gələn bir çox Avropa mühaciri ilə təmasda oldu; insanlar sevir Adler, Froom, Horney, habelə müxtəlif Gestalt psixoloqları və Freudiyalılar.

1951-ci ildə Maslow Brandeis-də Psixologiya kafedrasının müdiri oldu, 10 il orada qaldı və Kurt Goldşteynlə görüşmək fürsəti tapdı (onu özünü həyata keçirmə anlayışı ilə tanış etdi) və öz nəzəri səyahətinə başladı. Humanist psixologiya uğrunda səlib yürüşünə də burada başladı; öz nəzəriyyəsindən daha vacib bir şey oldu.

Son illərini 8 iyun 1970-ci il tarixinədək Kaliforniyada yarı təqaüdə çıxardı, uzun illər davam edən xəstəlikdən sonra miyokard infarktından öldü.

Nəzəriyyə

Marlowun karyerasında çox erkən meymunlarla işləyərkən kəşf etdiyi bir çox maraqlı şeylərdən biri, müəyyən ehtiyacların başqalarına üstünlük verməsi idi. Məsələn, ac və ya susuzsan, yemək yeməzdən əvvəl susuzluğunu yatırmağa meylli olacaqsan. Axı, bir neçə gün qidasız qala bilərsiniz, ancaq yalnız bir-iki gün susuz qala bilərsiniz. Susuzluq aclıqdan “güclü” bir ehtiyacdır.

Eynilə, çox, çox susuzsan, amma kimsə üstünə nəfəs almağa imkan verməyən bir cihaz qoyubsa, bu daha vacibdir? Əlbətdə nəfəs almaq lazımdır. Digər tərəfdən, seks bu ehtiyacların heç birindən daha az əhəmiyyətlidir. Etiraf edək, almasaq ölməyəcəyik!

Maslow bu fikri götürdü və indi məşhur olanı yaratdı ehtiyaclar iyerarxiyası. Müəllif açıq-aşkar su, hava, qida və cinsi nəzərə almaqla yanaşı 5 böyük bloku da genişləndirdi: fizioloji ehtiyaclar, təhlükəsizlik və arxayınlıq ehtiyacları, sevgi və mənsubiyyət, hörmət ehtiyacları və nəfsi gerçəkləşdirmə ehtiyacı ); bu sırada.

• Fizioloji ehtiyaclar. Bunlara oksigen, su, zülal, duz, şəkər, kalsium və digər mineral və vitaminlərə olan ehtiyacımız daxildir. PH balansını (çox asidik və ya əsas hala keçmək bizi öldürə bilər) və temperaturu (36.7 ºC və ya ona yaxın) qorumağa ehtiyac da daxil edilmişdir. Buradakı digər ehtiyaclar aktiv qalmaq, yatmaq, dincəlmək, tullantıları (CO2, tər, sidik və nəcis) aradan qaldırmaq, ağrılardan qaçmaq və cinsi əlaqəyə yönəlməkdir. Nə kolleksiya!

Maslow bunların həqiqətən fərdi ehtiyaclar olduğuna və məsələn, C vitamini çatışmazlığının bu insanın keçmişdə C vitamini təmin edən şeyləri, məsələn meyvə suyunu axtarmasına səbəb olacağına inandı və araşdırması ilə dəstəkləndi. narıncı. Düşünürəm ki, bəzi hamilə qadınlarda olan sancılar və körpələrin ən çox uşaq qidasını yeməsi bu fikri anekdot olaraq dəstəkləyir.

• Təhlükəsizlik və təkrarsığorta ehtiyacları. Fizioloji ehtiyaclar tarazlaşdırıldıqda, bu ehtiyaclar həyata keçir. Təhlükəsizlik, qoruma və sabitlik təmin edən problemlərin tapılması barədə narahat olmağa başlayacaqsınız. Hətta quruluşa, müəyyən məhdudiyyətlərə, sifariş üçün bir ehtiyac yarada bilərsiniz.

Buna mənfi baxaraq, aclıq və susuzluq kimi ehtiyaclardan deyil, qorxu və narahatlıqlarınızdan narahat olmağa başlaya bilərsiniz. Orta Şimali Amerikalı bir yetkin insanda bu ehtiyac qrupu fövqəladə vəziyyətlərimizdə etibarlı bir yerdə ev tapmaq, iş sabitliyi, yaxşı bir pensiya planı və yaxşı bir həyat sığortası və digərləri ilə təmsil olunur.

• Sevgi və mənsubiyyət ehtiyacları. Fizioloji və təhlükəsizlik ehtiyacları yerinə yetirildikdə, üçüncü ehtiyaclar şəkilə girməyə başlayır. Dostluğa, ortağımıza, uşaqlara və ümumilikdə ümumi icma hissi daxil olmaqla ümumiyyətlə duyğu münasibətlərinə ehtiyacımız var. Mənfi cəhətdən yalnızlıq və sosial narahatlıqlara həddindən artıq həssas oluruq.

Gündəlik həyatımızda bu ehtiyacları birlikdə olmaq (evlənmək), ailələrə sahib olmaq, bir topluluğun bir üzvü olmaq, bir kilsə üzvü, bir sororitet olmaq, bir dəstənin üzvü olmaq və ya bir kluba üzv olmaq istəklərimizdə ortaya qoyuruq. Sosial. Həm də karyera seçimində axtardığımızın bir hissəsidir.

• Hörmət ehtiyacları. Sonra bir az özünə hörmət etməkdən narahat olmağa başlayırıq. Maslow hörmət ehtiyaclarının biri aşağı və biri yüksək olan iki versiyasını təsvir etdi. İşin mənfi tərəfi başqalarına hörmət, status, şöhrət, şöhrət, tanınma, diqqət, şöhrət, təqdir, ləyaqət və hətta hökmranlığa olan ehtiyacdır. Boşalma özünə hörmət ehtiyaclarını, özünə inam, səriştəlilik, müvəffəqiyyət, ustalıq, müstəqillik və azadlıq kimi hissləri əhatə edir. Diqqət yetirin ki, bu “yüksək” yoldur, çünki başqalarının hörmətindən fərqli olaraq özümüzə hörmət etdikdən sonra onu itirmək daha çətindir!

Bu ehtiyacların mənfi versiyası aşağı özünə hörmət və aşağılıq kompleksləridir. Maslow inanırdı ki, Adler bunun bir çoxunun kökündə olduğunu və psixoloji problemlərimizin əksəriyyətinə diqqət yetirin deyə təklif edərkən əhəmiyyətli bir şey kəşf etdiyini düşünürdü. Müasir ölkələrdə fizioloji və təhlükəsizlik ehtiyaclarımıza görə çoxumuz ehtiyac duyduqlarımıza sahibik. Xoşbəxtlikdən, demək olar ki, həmişə bir az sevgiyə və mənsubiyyətə sahibik, amma əslində gəlmək çox çətindir!

Maslow bu dörd səviyyəni hamısını yuxarıda çağırır kəsir ehtiyacları və ya Ehtiyaclar-D. Çox şeyimiz yoxdursa (məsələn, çatışmazlığımız varsa), ehtiyac duyuruq. Ancaq lazım olan hər şeyi əldə etsək, heç bir şey hiss etmirik! Başqa sözlə, motivasiya etməyi dayandırırlar. Köhnə Latın deyimində deyildiyi kimi: “Onu itirməyincə heç bir şey hiss etməzsən.”

Müəllif ayrıca bu səviyyələr baxımından da danışır homeostaz, bu, termostatımızın balanslı bir şəkildə işlədiyi prinsipdir: çox soyuq olduqda isitmə işini açır; həqiqətən isti olduqda, qızdırıcını söndürün. Eyni şəkildə, vücudumuzda bəzi maddələr əskik olduqda onun üçün bir istək inkişaf edir; Ondan doymuş olanda özlem dayanır. Maslowun etdiyi şey, homeostaz prinsipini təhlükəsizlik, mənsubiyyət və hörmət kimi ehtiyaclara çatdırmaqdır.

Maslow bütün bu ehtiyacları mahiyyətcə həyati hesab edir. Sağlamlığın qorunması üçün sevgi və hörmət belə lazımdır. Bu ehtiyacların hamısının içgüdülər kimi genetik olaraq hamımıza qurulduğunu iddia edir. Əslində onları ehtiyaclara çağırır instinkt (demək olar ki, instinktiv).

Ümumi inkişaf baxımından bu səviyyələrdə stadion kimi hərəkət edirik. Yenidoğanlar kimi diqqətimiz (və ya demək olar ki, bütün ehtiyaclarımız kompleksi) fizioloji mövzudur. Dərhal təhlükəsiz olmağımız lazım olduğunu anlamağa başlayırıq. Qısa müddət sonra diqqət və sevgi axtarırıq. Bir az sonra özümüzə hörmət axtarırıq. Təsəvvür edin, bu həyatın ilk iki ilində olur!

Stresli şəraitdə və ya həyatda qalmağımız təhlükə altına alındıqda, ehtiyacın daha aşağı səviyyəsinə “qayıda bilərik”. Möhtəşəm şirkətimiz iflas etdikdə bir az diqqət çəkə bilərik. Ailəmiz bizi tərk etdikdə elə gəlir ki, bundan sonra bizə yalnız sevgi lazımdır. Fəsil 11-ə çatdıqda, elə bil ki, dərhal yalnız pulla maraqlanırıq.

Bütün bunlar qurulmuş bir rifah cəmiyyətində də ola bilər: cəmiyyət qəfildən yıxıldıqda, insanlar yeni bir liderdən vəzifəni götürməsini və işlərini düzgün etməsini istəməyə başlayırlar. Bomba düşməyə başlayanda təhlükəsizlik axtarır; Yemək mağazalara çatmadıqda, ehtiyacları daha da təməl hala gəlir.

Maslow təklif edir ki, insanlardan soruşa bilərik “gələcəyin fəlsəfəsi“həyatınızın və ya dünyanın idealınız nə olardı – və bununla da ehtiyaclarınızdan hansının əhatə olunduğunu və hansının təmin edilmədiyini kifayət qədər məlumat əldə edin.

İnkişafınız boyunca ciddi problemləriniz varsa (məsələn, uşaqlıqda daha uzun və ya daha qısa müddətdə etibarsızlıq və ya qəzəb, ya da ölüm və ya boşanma səbəbiylə bir ailə üzvünü itirmək və ya əhəmiyyətli dərəcədə rədd və sui-istifadə etmək). ömrünüzün sonuna qədər bu ehtiyac qrupu.

Bu Maslowun nevroz anlayışıdır. Bəlkə də uşaq ikən bəlalardan keçmisən. İndi ürəyin ehtiyac duyduğu hər şey var; ancaq pula sahib olmaq və davamlı qənaət etmək üçün özünüzü obsesif olaraq ehtiyac duyursunuz. Və ya bəlkə də hələ çox gənc olanda valideynləriniz boşandı; Artıq gözəl bir arvadınız var, amma davamlı olaraq qısqanc hiss edirsiniz və ya ilk fürsətdə sizi tərk edəcəyini düşünürsünüz, çünki onun üçün “yaxşı” deyilsiniz.

Avtomatik yeniləmə

Son səviyyə bir az fərqlidir. Maslow istinad etmək üçün çox müxtəlif terminlərdən istifadə etmişdir: böyümə motivasiyası (motivasion kəsirin əksinə), olması lazımdır (və ya B ehtiyacları, D ehtiyaclarına zidd) və avtomatik yeniləmə.

Bunlar balans və ya homeostazı ehtiva etməyən ehtiyacları təşkil edir. Əldə edildikdən sonra varlıqlarını hiss etdirməyə davam edirlər. Əslində, biz onları yedizdirdikcə daha da doymamağa meyllidirlər! Potensialları reallaşdırmaq, “ola biləcək hər şey olmaq” üçün davamlı istəkləri başa düşürlər. Ən mükəmməl olmağın bir sualı; “özünü aktuallaşdırmaq”.

Yaxşı; Bu nöqtədə həqiqi özünüzü reallaşdırmaq istəyirsinizsə, ən azı müəyyən bir nöqtəyə qədər ilkin ehtiyaclarınızı qarşılamalısınız. Əlbətdə ki, bunun mənası var: acsınızsa, yemək almaq üçün hətta sürünəcəksiniz; ciddi bir etibarsızlığınız varsa, davamlı olaraq özünüzü qorumalısınız; təcrid olunmuş və çarəsizsənsə, bu çatışmazlığı doldurmalısan; Özünüzə hörmət hiss etməmisinizsə, özünüzü bu vəziyyətdən müdafiə etməli və ya bunun əvəzini verməlisiniz. Əsas ehtiyaclar ödənilmədikdə, özünüzü potensialınızı yerinə yetirməyə həsr edə bilməzsiniz.

Buna görə də təəccüblü deyil ki, dünyamız nə qədər çətin olsa da, həqiqətən və əksəriyyəti özünü həyata keçirən bir neçə insan var. Bir anda Maslow% 2-yə qədər təklif etdi!

O zaman sual yaranır: Maslow özünü aktuallaşdırmaq dedikdə nə deməkdir? Cavab vermək üçün Maslowun özünü aktuallaşdırdığını düşündüyü insanları analiz etməli olacağıq. Xoşbəxtlikdən Maslow bunu bizim üçün etdi.

Bəzi tarixi şəxsiyyətləri, digərlərini tanıdığı bir qrup insanı seçməklə başladı; ona elə gəldi ki, özlərini həyata keçirmək meyarlarına cavab verdilər. Abraham Lincoln, Thomas Jefferson, Mahatma Gandi, Albert Einstein, Eleanor Roosevelt, William James, Benedict Spinoza və başqaları kimi personajlar bu dar qrupa daxil edildi. Sonra şəxsən tanıdığı insanların tərcümeyi-hallarına, yazılarına, əməllərinə və sözlərinə diqqət yetirdi. Bu mənbələrdən sonra, bizim kimi qalan insanlardan ibarət olan böyük kütlədən fərqli olaraq, bütün qrupa bənzər keyfiyyətlərin siyahısını hazırladı.

Bu insanlar idi reallığa yönəldilmişdirbu, saxta və ya uydurma ilə həqiqi və həqiqi olanı ayırd edə bildikləri mənasını verir. Onlar da insanlardı problemə yönəldivə ya eynisi, həll olunmayan şəxsi problemlər kimi deyil həll yolları sayəsində gerçəklik problemləri ilə qarşılaşan insanlar. Və onlar da var idi məna və məqsədlərin fərqli qavranılması. Sonların mütləq vasitələrə haqq qazandırmadığına inanırdılar; vasitələrin özləri ilə bitə biləcəyini və vasitələrin (gəzinti) tez-tez sonlardan daha vacib olduğunu söylədi.
Özünü həyata keçirənlər də başqaları ilə əlaqəli özünəməxsus bir yola sahib idilər. Hər şeydən əvvəl bir məxfiliyə ehtiyacvə yalnız olduqlarını rahat hiss etdilər. Nisbətən idi mədəniyyətdən və mühitdən asılı deyil, daha çox öz təcrübələrinə və mühakimələrinə güvənirlər. Eynilə, onlar idi kulturasiyaya davamlıdır, yəni sosial təzyiqlərə həssas deyildilər; əslində ən yaxşı mənada qeyri-konformist idilər.

Üstəlik, Maslowun dediklərinə sahib idilər demokratik dəyərlərBaşqa sözlə, etnik və fərdi müxtəlifliyə açıq idilər və hətta onu müdafiə etdilər. Almanca deyilən bir keyfiyyətə sahib idilər Gemeinschaftsgefühl (sosial maraq, mərhəmət, insanlıq). Və onlardan zövq aldılar intim şəxsi münasibətlər bir çox insanla çox səthi münasibət qurmaqdansa, az yaxın dost və ailə üzvləri ilə.

Onlar var idi düşmən olmayan yumor hissi, özləri və ya insan vəziyyəti hesabına zarafatlara üstünlük verir, lakin heç vaxt başqalarına yönəlmir. Onların da bir keyfiyyəti var idi özünün və başqalarının qəbuluBu, insanları dəyişdirmək istəməkdənsə, olduğu kimi qəbul etməyi üstün etdiklərinə işarə edir. Özləri ilə eyni münasibətdə idilər: zərərli olmayan bir keyfiyyətə sahib idilərsə, fərdi bir qəribəlik olsa belə, buna icazə verdilər. Buna uyğun olaraq spontanlıq və sadəlik: iddialı və ya süni olmaqdansa özləri olmağı üstün tutdular. Əslində, uyğunsuzluqları ilə qarşılaşdıqda, səthdə ənənəvi olmağa meyllidirlər, daha dramatik olmağa meylli olan daha az öz-özünə reallaşmayan qeyri-konformistlərin əksinə.

Eynilə bu insanlarda müəyyən bir şey var idi minnətdarlıq təravəti; adi şeyləri belə dəyərli görmək qabiliyyəti. Buna görə də onlar idi yaradıcı, ixtiraçı və orijinal. Və nəhayət yaşamaq meyli var idi təcrübələri daha sıx bir şəkildə qalan insanlardan daha. Müəllifin dediyi kimi ən yüksək təcrübə, özünüzü kənar hiss etməyinizə səbəb olan bir təcrübədir; bir Kainata aid olduğu kimi; təbiətə aid olmağınız sayəsində kiçik və ya böyük. Bu təcrübələr onları yaşayan insanlarda iz qoymağa meylli olur, onları yaxşılığa doğru dəyişir; bir çox insan bu təcrübələri aktiv şəkildə axtarır. Bunlara mistik təcrübələr də deyilir və bir çox dinlərin və fəlsəfi ənənələrin vacib bir hissəsidir.

Bununla birlikdə, Maslow, özünü həyata keçirənlərin mükəmməl insanlar olduğuna inanmır. Analizi əsnasında bir sıra qüsurları da kəşf etdi: birincisi, çox vaxt narahatlıq və günahkarlıq hiss etdilər; lakin əsəbi narahatlıq və günahkarlıq, nevrotik və ya kontekstdən kənar. Bəziləri “getdi” (zehni olaraq yox idi). Və nəhayət, bəziləri yumor, soyuqluq və kobudluq itkisi anlarından əziyyət çəkdi.

Metanat və metafatoloji

Maslowun özünü aktuallaşdırma probleminə yaxınlaşmasının başqa bir yolu, özünü həyata keçirənlərin impulsiv ehtiyaclarından (əlbəttə ki, B ehtiyaclarından) danışmaqdır. Xoşbəxt olmaq üçün bunlara ehtiyac var idi:

• Doğru, vicdansızlıq yerinə.
• Yaxşılıq, şərdən yaxşıdır.
• Gözəllik, ədəbsizlik və ya çirkinlik deyil.
• Qarşılıqların birliyi, bütövlüyü və üstünlüyü, özbaşınalıq və ya məcburi seçkilər əvəzinə.
• Dirilikyoxsulluq və ya həyatın mexanizasiyası deyil.
• Təklik, yumşaq vahidlik.
• Mükəmməllik və zərurət, uyğunsuzluq və ya təsadüf deyil.
• Reallaşdırma, natamam olmaq əvəzinə.
• Ədalət və asayişədalətsizlik və qanunsuzluq deyil.
• Sadəlik, lazımsız mürəkkəblik deyil.
• Sərvət, ekoloji yoxsulluq deyil.
• Gücdaralma yerinə.
• Oynaqlıq, cansıxıcılıq və ya yumor çatışmazlığı deyil.
• Özünü təmin etmək, asılılıq deyil.
• Əhəmiyyətli olanı axtarın, sentimentallıq deyil.

İlk baxışdan, hamımızın buna ehtiyacımız olduğunu düşünə bilərsiniz. Ancaq bir anlığa dayanaq: müharibə və ya depressiya dövrünü yaşayırsınızsa, gettoda və ya çox zəif bir kənd şəraitində yaşayırsınızsa, bu məsələlər barədə narahat olardınız və ya necə qida və sığınacaq almaqla daha məşğul olardınız? Əslində, Maslow hesab edir ki, bu gün dünyadakı pis şeylərin çoxu bu dəyərlərə çox əhəmiyyət verməməyimizə görə, pis insan olduğumuza görə deyil, hətta təməl ehtiyaclarımızı ödəmədiyimizə görədir.

Avtomatik yeniləmə bu ehtiyacları təmin etmədikdə, cavab verir metafatologiyalar, ehtiyaclar siyahısı olduğu müddətdə problemlərin siyahısı. Xülasə etmək üçün deyərdik ki, özünü həyata keçirən şəxs bu ehtiyaclar olmadan yaşamaq məcburiyyətində qaldıqda depressiya, emosional qüsur, iyrənclik, uyğunlaşma və müəyyən dərəcədə kinik inkişaf edəcəkdir.

Ömrünün sonlarında müəllif çağırışa təkan verdi dördüncü güc psixologiyada. Freudyalılar və digər “dərin” psixoloqlar ilk qüvvə idi; davranışçılar, ikincisi; Avropa ekzistensialistləri də daxil olmaqla öz humanizmi üçüncü qüvvə idi. Dördüncü qüvvə idi şəxsiyyətlərarası psixologiyaŞərq filosoflarından başlayaraq düşüncə, yüksək şüur ​​səviyyəsi və hətta paranormal hadisələr kimi məsələləri araşdırdı. Yəqin ki, bu gün ən yaxşı tanınan transpersonalist kimi kitabların müəllifi Ken Wilberdir Atman Layihəsi Y Hər şeyin tarixi.

Müzakirə

Maslow olmuşdur çox ruhlandırıcı rəqəm şəxsiyyət nəzəriyyələri daxilində. Xüsusilə 1960-cı illərdə insanlar davranışçı və fizioloji psixoloqların reduksiyaçı və mexanik mesajlarından bezmişdilər. Həyatlarında məna və məqsəd, hətta çox mistik və transsendental məna axtarırdılar. Maslow, insanı psixologiyaya, insanı şəxsiyyətə qaytarmaq üçün bu hərəkatın öncüllərindən biri idi.

Eyni vaxtda, başqa bir hərəkət dəmlənir; Maslowu yıxacaqlardan biri: kompüterlər və məlumatların işlənməsi, həmçinin Piagetin idrak inkişaf nəzəriyyəsi və Noam Chomsky’nin dilçiliyi kimi rasionalist nəzəriyyələr. Bütün bunlar indi psixologiyada idrak hərəkatı dediyimiz şey olacaqdır. Humanizm dərman, astrologiya və özünə qapılma problemləri ilə məşğul olduğu kimi, konqosivizm də psixologiya tələbələrinə axtardıqlarını təmin etdi: elmi təməl.

Ancaq mesajı itirməməliyik: psixologiya, hər şeydən əvvəl insandır; insanları, real həyatda olan insanları maraqlandıran və kompüter modelləri, statistik analiz, siçovul davranışları, test balları və laboratoriyalarla əlaqəsi olmayan şey.

Bəzi tənqidlər

Yuxarıda göstərilənlərdən başqa, Maslow nəzəriyyəsinin özünə qarşı edilə biləcək az tənqid var. Ən çox görülən tənqidlər onun metodologiyası: özünün özünü reallaşdıran saydığı az sayda insanı seçmək, sonra onlar haqqında oxumaq və ya onlarla söhbət etmək və ilk növbədə özünü həyata keçirməyin nə olduğuna dair nəticələrə gəlmək çox insan üçün yaxşı bir elm kimi səslənmir.

Müdafiəsində bunu başa düşdüyünü və işini sadəcə bir başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul etdiyinə işarə edə bilərik. Başqalarının bu nöqtədən başlayacaqlarını və fikri daha ciddi şəkildə inkişaf etdirməyə davam edəcəklərinə ümid etdi. Özünü Amerika humanizminin atası adlandıran Maslowun karyerasına böyük fizioloji inamla davranışçı kimi başlaması maraqlıdır. Əslində elmə inanırdı və fikirlərini tez-tez biologiyaya söykənirdi. Sadəcə, patoloji ilə yanaşı ən yaxşılarımızı da daxil etmək istəyərək psixologiyanı genişləndirmək istədi.

Qarşı hücuma keçmək daha çətin olan digər bir tənqid, Maslowun bu qədər şey qoymasıdır avtomatik yeniləmədə məhdudiyyət. İlk növbədə, Kurt Goldstein və Carl Rogers, hər bir varlığın nə etdiyinə işarə etmək üçün bir cümlə istifadə etdilər: böyüməyə, daha çox olmağa, bioloji taleyini təmin etməyə çalışdılar. Maslow bunu insan növünün əldə etdiyi şeyin yalnız yüzdə ikisinə endirdi. Rogers, körpələrin insanın özünü həyata keçirməsinin ən yaxşı nümunəsi olduğunu müdafiə edərkən, Maslow bunu yalnız nadir hallarda və gənclərdə əldə edilən bir şey olaraq gördü.

Digər bir məsələ, özünü həyata keçirməyə başlamazdan əvvəl əsas ehtiyaclarımıza nə qədər qayğı göstərdiyimizə diqqət yetirməsidir. Yenə də özünü doğrultma cəhətlərini nümayiş etdirən insanların bir çox nümunələrini tapa bilərik ki, təməl ehtiyaclarını ödəməkdən uzaqdırlar. Məsələn, ən yaxşı sənətkarlarımızın və müəlliflərimizin əksəriyyəti yoxsulluq, yoxsul valideynlik, nevroz və depressiyadan əziyyət çəkirdilər. Bəzilərinə psixotik də deyə bilərik! Çəkiləcəyi fikirləri müdafiə edən Qalileo və ya süfrəyə az qala yemək qoya bilən Rembrandt, ya da bədəni ona əziyyət verən Tuluza Lautrec və ya kasıb olmaqla yanaşı, o qədər də yaxşı vəziyyətdə olmayan van Gogh haqqında düşünsək. baş, nə demək istədiyimizi çox yaxşı biləcəksiniz. Bu insanlar bir növ özünü həyata keçirməyə aid deyildimi? Sənətkarların və şairlərin və filosofların (və psixoloqların!) Nadir olması fikri bu qədər yaygındır, çünki həqiqət çoxdur!

Konsentrasiya düşərgələrində olarkən bir şəkildə yaradıcılıq göstərən insanların nümunəsi də var. Məsələn, Trachtenberg bu sahələrdən birində yeni bir hesablama üsulu inkişaf etdirdi. Victor Frankl terapevtik yanaşmasını da bir sahədə inkişaf etdirdi. Və daha çox nümunə var.

Həm də naməlum olduğu müddətdə yaradıcılıqla məşğul olan və müvəffəqiyyətə çatdıqda belə olmağı dayandırdıqları insanların başqa nümunələri də var. Səhv etmiriksə, Ernest Hemingway buna nümunədir. Bəlkə də bütün bu nümunələr istisnadır və ehtiyaclar iyerarxiyası ümumiyyətlə təməl olaraq qalır. Əlbətdə ki, istisnalar bizə fasilə verir.

Maslow nəzəriyyəsi üçün faydalı ola biləcək bir dəyişiklik təklif etmək istərdik. Aktuallaşmanı Goldstein və Rogers-in istifadə etdiyi, yəni bütün canlılara rəhbərlik edən “həyat qüvvəsi” kimi qəbul etsək, əldə edilməyə mane olan bir neçə şeyin olduğunu da görə bilərik. tamamlandı bu həyat gücünün. Əsas fiziki ehtiyaclarımızdan məhrum olsaq, təhlükəli şəraitdə yaşayırıqsa, başqalarından təcrid olunsaq və ya qabiliyyətlərimizə inamımız yoxdursa, yaşamağa davam edə bilərik, amma yaşamırıq.

Yeniləməyəcəyik tamamilə potensialımızı və hətta güncelləyən insanların olduğunu başa düşə bilməyəcəyik rəğmən məhrumetmə. Əgər düşünsək kəsir ehtiyacları yeniləmədən ayrı və özünü yeniləmədən danışırıqsa tamamlandı Fərqli ehtiyaclar kateqoriyası olaraq özünü aktuallaşdırmaq əvəzinə, Maslow nəzəriyyəsi digər nəzəriyyələrlə iç-içədir və çətinliklər içərisində müvəffəqiyyət qazanan müstəsna insanlar daha sonra qəribəliklərdən daha çox qəhrəman kimi qəbul edilə bilər.

Oxunuşlar

Maslowun kitablarını oxumaq asandır və maraqlı fikirlərlə doludur. Ən yaxşı bilinənlər Varlıq Psixologiyasına Doğru (1968), Motivasiya və Şəxsiyyət (birinci nəşr, 1954, ikinci nəşr, 1970) və İnsan təbiətinin daha da genişlənməsi (1971) Nəhayət, xüsusilə Maslow tərəfindən yazılmış bir çox məqalə var Humanist Psixologiya Jurnalı, həmtəsisçisi olduğu.

Bu məqalə sadəcə məlumatlandırıcıdır, Psixologiya-Onlayn-da diaqnoz qoymaq və ya müalicə tövsiyə etmək gücümüz yoxdur. Xüsusi işinizi müalicə etmək üçün sizi psixoloqa getməyə dəvət edirik.

Bənzər daha çox məqalə oxumaq istəyirsinizsə Psixologiyada Şəxsiyyət Nəzəriyyələri: Abraham MaslowŞəxsiyyət kateqoriyamıza girməyinizi məsləhət görürük.