Qara pişik sri
O dövrdə Misirdə pişikləri xəstəlik və ölümdən qorumaq üçün qanunlar belə qəbul edilmişdi. Evin pişiyinin ölməsi isə ailə üçün bir fəlakət idi. Ailənin kasıb və ya varlı olmasından asılı olmayaraq, pişik mumyalanar, çox gözəl parçalara bükülər, hətta məzarında yanına qiymətli əşyalar da qoyulardı. Pişiklərin Misirlilərə bu qədər təsir etməsinin səbəbi kimi onların çox yüksək bir yerdən düşdükləri zaman belə yara almadan xilas olmaları sanılmaqdadır. Pişiyin doqquz canlı olduğu inancı o zamanlarda inkişaf etmişdir.
“Qara Pişik” Tədris Kılavuzu
Edgar Allan Poenin ən yaddaqalan hekayələrindən biri olan “Qara pişik”, ilk dəfə qotik ədəbiyyat janrının klassik nümunəsidir. Şənbə Axşam Postu 19 Avqust 1843-cü ildə. Birinci şəxs hekayəsi şəklində yazılmış Poe, bu nağılın gözə çarpan bir dəhşət hissi və qabaqcadan fikir verməsi üçün bir çox dəlilik, xurafat və alkoqolizm mövzularından istifadə etdi, eyni zamanda öz bacarıqla irəliləyirdi süjet və onun personajlarını qurmaq. “Qara pişik” in tez-tez “Tell-Tale Heart” ilə əlaqəli olması təəccüblü deyil, çünki Poe-nin hər iki hekayəsi qətl və qəbirdən lənətləyən mesajlar daxil olmaqla bir neçə narahat süjet cihazını paylaşır.
Süjet xülasəsi
Adsız qəhrəman / dastançı hekayəsini oxuculara bir zamanlar gözəl, orta səviyyəli bir insan olduğunu bildirməklə başlayır. Xoş bir evi vardı, xoş bir arvadı ilə evlənmişdi və heyvanlara sonsuz bir məhəbbəti vardı. Ancaq şeytan alkoqolunun təsiri altına düşəndə dəyişmək lazım idi. Asılılığa və son dərəcə dəlisovluğa enməsinin ilk simptomu ailə ev heyvanlarına qarşı pis rəftarı ilə özünü göstərir. Kişinin ilkin qəzəbindən xilas olan yeganə məxluq Pluto adlı sevimli bir qara pişikdir, ancaq bir gecə ciddi bir içki içməsindən sonra Pluton bəzi kiçik pozuntulara görə onu qəzəbləndirdi və sərxoş bir qəzəbdə kişi dərhal pişiyi ələ keçirdi. onu dişləyir. Hekayəçi Plutonun gözlərindən birini kəsərək qisas alır.
Pişik yarası nəhayət sağalsa da, kişi ilə ev heyvanı arasındakı əlaqə pozuldu. Nəhayət, özünə nifrət hissi ilə dolu olan dastançı, öz zəifliyinin bir simvolu olaraq pişiyi iyrənməyə gəlir və daha bir dəlilik anında zavallı məxluqun tələf olacağı evin yanındakı ağacdan boynundan asır. . Qısa müddətdən sonra ev yandı. Rəvayətçi, arvadı və qulluqçusu qaçarkən, ayaqda qalan yalnız qaralmış bir daxili divar qalır, dəhşətinə görə kişi boynunda ilməyin asıldığı bir pişik şəklini görür. Günahını yüngülləşdirməyi düşünən qəhrəman Plutonun yerinə ikinci qara pişik axtarmağa başlayır. Bir gecə bir meyxanada, nəticədə elə bir pişik tapdı ki, onu çox azaldılmış vəziyyətdə olsa da, indi arvadı ilə bölüşdüyü evə aparır.
Çox keçmədən cin geri qayıdır. Hekayəçi həmişə həmişə ayaq altında olan yeni pişikdən iyrənməyə yox, ondan qorxmağa başlayır. Səbəbində qalan şey, kişinin arvadı ondan zirzəmiyə bir tapşırıqla onu müşayiət etməsini xahiş etdiyi günə qədər onu heyvana zərər verməkdən saxlayır. Pişik ustasını az qala pilləkənlərdə yıxaraq qabağa qaçır. Kişi qəzəblənir. Heyvanı öldürmək mənasını verən bir balta götürür, amma arvadı onu dayandırmaq üçün qolundan tutanda, başını vuraraq öldürür.
Kişi peşman olub yıxılmaqdansa, zirzəmidə saxta bir fasadın arxasında kərpiclə divar vuraraq arvadının cəsədini gizlədir. Ona əzab verən pişik yoxa çıxdı deyəsən. Rahatlaşdı, cinayətindən yaxa qurtardığını düşünməyə başlayır və nəhayət, hər şey yaxşı olacaq – polis nəhayət evdə axtarış aparmağa gələnə qədər. Ayrılmağa hazırlaşdıqları zirzəmidəki pilləkənlərdən yuxarıya doğru getdiklərindən başqa, hekayəçi onları dayandırır və yalançı cazibə ilə ölən arvadının cəsədini gizlədən divara toxunaraq evin nə qədər yaxşı qurulduğuna öyünür. İçəridən şübhəsiz bir əzab səsi gəlir. Qışqırıqları eşidən səlahiyyətlilər saxta divarı yıxırlar, yalnız arvadının cəsədini və üstündə itkin pişiyi tapırlar. “Qəbrinin içindəki canavarı divarla örtdüm!” hönkürtü -həqiqətdə hekayənin cani olduğunu pişik deyil, özü də anlamadı.
Rəmzlər
Rəmzlər Poenin qaranlıq nağılının əsas tərkib hissəsidir, xüsusilə aşağıdakılar.
- Qara pişik: Yalnız başlıq xarakterindən daha çox, qara pişik də vacib bir simvoldur. Əfsanənin pis əlaməti kimi, hekayəçi Plutonun və xələfinin onu dəlilik və əxlaqsızlığa aparan yolda apardığına inanır.
- Alkoqol: Hekayəçi, qara pişiyi, hekayənin bütün bəlalarına görə günahlandıraraq pis və müqəddəs saymadığı hər şeyin zahiri təzahürü kimi görməyə başlayarkən, onun hər şeydən çox içkiyə aludə olması həqiqi səbəb kimi görünür. anlatıcının zehni tənəzzülü üçün.
- Ev və ev: “Evdəki şirin ev “bir təhlükəsizlik və təhlükəsizlik yeri olduğu düşünülür, lakin bu hekayədə qaranlıq və faciəli bir dəlilik və qətlin yeri olur. Anlatıcı ən sevdiyi ev heyvanını öldürür, əvəzini öldürməyə çalışır və davam edir. öz həyat yoldaşını öldürün, sağlam və xoşbəxt evinin mərkəzində durmalı olan münasibətlər belə pisləşən zehni vəziyyətinin qurbanı olur.
- Həbsxana: Hekayə açıldıqda, dastançı fiziki cəhətdən həbsdədir, lakin ağlını cinayətlərinə görə tutulmazdan çox əvvəl dəlilik, paranoya və alkoqoldan irəli gələn xəyallar qandalları ilə həbs etmişdi.
- Arvad: Arvad anlatıcının həyatında təməl qüvvə ola bilərdi. Onu “o hiss insanlığına” sahib olaraq xarakterizə edir. Onu xilas etməkdən və ya heç olmasa öz həyatı ilə qaçmaqdansa, xəyanət edilən dəhşətli bir məsumiyyət nümunəsinə çevrilir. Sadiq, sadiq və mehriban, ərini azğınlığın dərinliklərinə batmasına baxmayaraq heç vaxt tərk etmir. Bunun əvəzinə, müəyyən mənada nikah nəzirlərinə sadiq olmayan şəxsdir. Bununla yanaşı, məşuqəsi başqa bir qadın deyil, əksinə içkiyə və daxili cinlərə olan vəsvəsəsi, qara pişik tərəfindən simvolik olaraq şəxsiyyətləşdirildiyi kimi içməli şeytanlar açır. Sevdiyi qadını tərk edir və sonda onu öldürür, çünki dağıdıcı vəsvəsəsinin əlindən çıxa bilmir.
Əsas mövzular
Sevgi və nifrət hekayədə iki əsas mövzudur. Rəvayətçi əvvəlcə ev heyvanlarını və arvadını sevir, ancaq dəlilik onu tutduqca, onun üçün son dərəcə vacib olan hər şeydən nifrət etməyə və ya rədd etməyə gəlir. Digər əsas mövzular:
- Ədalət və həqiqət:Hekayəçi arvadının cəsədini divarla örtərək həqiqəti gizlətməyə çalışır, lakin qara pişik səsi onun ədalət mühakiməsinə çıxarılmasına kömək edir.
- Xurafat: Qara pişik uğursuzluq əlamətidir, ədəbiyyat boyu davam edən bir mövzudur.
- Qətl və ölüm: Ölüm bütün hekayənin mərkəzi diqqət mərkəzindədir. Söhbət dastançının qatil olmasına səbəb olan şeydir.
- İllüziya ilə gerçəklik: Alkoqol anlatıcının daxili cinlərini sərbəst buraxırmı, yoxsa onun dəhşətli zorakılıq hərəkətləri üçün bir bəhanədir? Qara pişik sadəcə bir pişikdir, yoxsa ədalət və ya dəqiq intiqam gətirmək üçün daha böyük bir gücə sahib bir şey?
- Sadiqlik pozuldu: Bir ev heyvanı tez-tez həyatda sadiq və sadiq bir tərəfdaş olaraq görülür, amma izah edənin artan halüsinasiyaları onu əvvəlcə Plutonla, sonra da pişik əvəz edən qatil qəzəblərə sürükləyir. Bir vaxtlar ən yüksək məhəbbətdə saxladığı ev heyvanları ən çox nifrət etdiyi şeyə çevrilir. Kişinin ağlı başında olduqda, sevməyi də düşündüyü arvadı həyatını bölüşmək əvəzinə sadəcə evində yaşayan biri olur. Həqiqi bir insan olmağa son qoyur və belə olduqda xərclənir. Öləndə, qayğıkeş birisini öldürmək dəhşətini hiss etməkdənsə, kişinin ilk cavabı cinayətinin sübutlarını gizlətməkdir.
Əsas təkliflər
Poenin dil istifadə etməsi hekayənin soyuq təsirini artırır. Onun və digər nağıllarının davam etməsinin səbəbi onun açıq nəsridir. Poe’nin əsərindəki əsas sitatlar onun mövzusunu əks etdirir.
Reallıq və illüziyaya qarşı:
“Qələminə yazmaq istədiyim ən vəhşi, lakin ən səmimi bir povest üçün nə inanıram, nə də gözləyirəm.”
“Bir fahişənin fədakar və fədakar sevgisində bir şey var ki, bu, sadəcə İnsanın zərif dostluğunu və qeybətçi sədaqətini sınamaq üçün tez-tez fürsət tapmış insanın ürəyinə gedir.”
“Ağlıdan danışarkən, ürəyində xurafata bir az tentured olmayan həyat yoldaşım, bütün qara pişikləri maskalı cadugər kimi qəbul edən qədim məşhur anlayışa tez-tez eyham vurdu.”
“. Xəstəliyim mənim üzərimdə böyüdü – Alkole bənzər bir xəstəliyə görə! Və uzun müddətdir ki, indi qocalmaqda olan Pluton və nəticədə Pluton da pis xasiyyətimin təsirlərini yaşamağa başladı.”
Dəliliyə çevrilmə və enmə haqqında:
“Artıq özümü tanımırdım. Orijinal ruhum bir anda bədənimdən qaçmağa bənzəyirdi; cinim bəslənmiş, çərçivəmin hər lifini həyəcanlandırmışdı.”
“Bu azğınlıq ruhu, deyirəm, son devirilməyimə gəldi. Ruhun özünü incitmək – öz təbiətinə şiddət təklif etmək – yalnız səhv uğrunda səhv etmək – bu məni davam etməyə və nəhayət, günahsız kobudun üstünə verdiyim zədəni yerinə yetirmək üçün. “
“Bu kimi əzabların təzyiqi altında içimdəki yaxşılığın zəif qalığı təslim oldu. Şər düşüncələr mənim ən yaxınlarım oldu – düşüncələrin ən qaranlığı və ən pisliyi.”
Təhsil və müzakirə üçün suallar
Şagirdlər “Qara pişik” i oxuduqdan sonra müəllimlər mübahisələrə səbəb olmaq üçün və ya imtahan və ya yazılı tapşırıq üçün əsas olaraq aşağıdakı suallardan istifadə edə bilərlər:
- Sizcə Po niyə bu hekayənin adı olaraq “Qara pişik” i seçdi?
- Əsas münaqişələr hansılardır? Bu hekayədə hansı qarşıdurma növlərini (fiziki, əxlaqi, intellektual və ya emosional) görürsünüz?
- Po hekayədəki xarakteri açmaq üçün nə edir?
- Hekayədə hansı mövzular var?
- Poe simvolizmi necə tətbiq edir?
- Hekayəçi hərəkətlərində ardıcıldırmı? Tam inkişaf etmiş bir xarakterdir?
- Rəvayətçini bəyənirsinizmi? Onunla görüşmək istərdinizmi?
- Rəvayətçini etibarlı hesab edirsiniz? Onun doğru dediklərinə inanırsınız?
- Anlatıcının heyvanlarla münasibətini necə təsvir edərdiniz? İnsanlarla münasibətlərindən nə ilə fərqlənir?
- Hekayə gözlədiyiniz kimi başa çatırmı?
- Hekayənin mərkəzi məqsədi nədir? Bu məqsəd nə üçün vacibdir və ya mənalıdır?
- Niyə hekayə ümumiyyətlə qorxu ədəbiyyatı əsəri hesab olunur?
- Halloween üçün bu uyğun oxumağı düşünürsünüzmü?
- Hekayə üçün nə dərəcədə vacibdir? Hekayə başqa bir yerdə baş verə bilərmi?
- Hekayənin bəzi mübahisəli elementləri hansılardır? Lazım idilər?
- Mətndə qadınların rolu nədir?
- Bu hekayəni bir dostuna tövsiyə edərdin?
- Poe hekayəni onun kimi bitirməsəydi, səncə bundan sonra nə ola bilər?
- Bu hekayə yazıldıqdan sonra alkoqolizm, xurafat və dəlilik haqqında fikirlər necə dəyişdi?
- Müasir yazıçı bənzər bir hekayəyə necə yaxınlaşa bilər?
Qara pişiyin uğursuzluğu; həqiqət, yoxsa batil inanc?
Dünya tarixində pişiklərdən başqa fərqli dönəmlərdə fərqli dəyərləndirməyə məruz qalan ikinci bir canlı yoxdur, çünki əvvəl ilahiləşdirilən, sonra şeytanla eyniləşdirilib soyqırıma məruz qalan, sonra da təkrar evin baş küncünə yerləşdirilən canlı növü məhz pişiklərdir.
Bir insanın qarşısından qara rəngli bir pişiyin keçdiyi zaman uğursuzluq gətirəcəyi ilə bağlı inancın qaynağının miladdan əvvəl 3000 — ci illərə, qədim Misirlilərə bağlı olduğu qeyd edilir. O dövrdə pişiklər müqəddəs bir canlı olaraq qəbul edilirdi. Hətta qara dişi pişiklərin ilahiləşdirilməsini qazıntı işləri nəticəsində ortaya çıxan məlumatlar sayəsində görmək mümükündür.
O dövrdə Misirdə pişikləri xəstəlik və ölümdən qorumaq üçün qanunlar belə qəbul edilmişdi. Evin pişiyinin ölməsi isə ailə üçün bir fəlakət idi. Ailənin kasıb və ya varlı olmasından asılı olmayaraq, pişik mumyalanar, çox gözəl parçalara bükülər, hətta məzarında yanına qiymətli əşyalar da qoyulardı. Pişiklərin Misirlilərə bu qədər təsir etməsinin səbəbi kimi onların çox yüksək bir yerdən düşdükləri zaman belə yara almadan xilas olmaları sanılmaqdadır. Pişiyin doqquz canlı olduğu inancı o zamanlarda inkişaf etmişdir.
Mədəniyyətlər inkişaf etdikcə insanlarda pişik sevgisi də artmağa başladı. Hindistanda, Çində pişiklər insana ən yaxın heyvan oldular. O dövrlərdə isə bugünki inancın əksinə olaraq pişiyin bir insanın qarşısından keçməsi həmin adam üçün əslində şans demək idi. Pişiklərdən, xüsusilə qara pişiklərdən nifrət, Xristianlığın özündən əvvəlki mədəniyyətləri və onların simvol qəbul etdiyi şeyləri yox etmə ənənəsi ilə orta əsrlərdə, İngiltərədə başladı.
Sahibsiz, bildiyini edən, «inadçı» və «hiyləgər» xarakterli küçə pişiklərinin sayının da şəhərlərdə həddindən artıq artması isə pişikləri gözdən saldı.O illərdə evində pişik bəsləyənlər tək yaşayan kasıb və yaşlı qadınlar idi. Yenə həmin dönəmlər cadugər və cadugər inancının bütün Avropada xəstəliyə çevrildiyi illər idi. Qara pişik bəsləyən bu qadınların cadu etdiklərinə dair kampaniyalar başladıldı. Qara pişiklərin gecələri şeytana çevrildikləri mövzusunda qorxu dolu xalq hekayələri ortaya çıxmış oldu. Cadugərlik kütləvi qınağa çevrildikdə isə bir çox yazıq qadın pişiyi ilə birlikdə yandırıldı.
Fransada kral XIII Luis bu tətbiq qaydasını qadağan edənə qədər hər ay minlərlə pişik yandırıldı. Sonra isə pişiklərin məşhurluğu bir daha təkrar yüksələrək artmış oldu. Görünür, boş yerə deməyiblər ki, pişiklər doqquz canlıdır .
- Teqlər:
- bilirsinizmi?
- , maraqlı faktlar
- , pişiklər
- , qara pişik
- , uğursuzluq
- , batil inanc
Qara pişik uğursuzdurmu?
Pişiklərin, xüsusilə də qara pişiklərin insana uğursuzluq gətirdiyi barədə çox eşidirik. Ən çox da yaşlı nəslin nümayəndələrindən belə şeylər duyuruq. Bəzi inanclara görə qutsal, bəzi inanclara görə isə şeytanın özü və şeytan yardımçısı hesab edilən pişiklər doğrudanmı uğursuzluq gətirir?
Pişik müqəddəsdir?
Pişiklər insan həyatına təxminən 9000 il öncə girib. Hər halda, araşdırmaçılar belə hesab edir. Kiprin cənubunda bir məzarda insan sümüklərinin yanında bir pişiyin qalıqları tapıldıqdan sonra bu qənaətə gəlindi. Məzarın yaşının 9000 olduğunu hesab edən araşdırmaçılar pişiyin də elə o zamanlar insan həyatına girdiyini düşünürlər.
Qədim Misirdə pişiklər müqəddəs bir canlı hesab edilirdi. Misirlilərə görə, qara pişiklər hətta Tanrı tərəfindən göndərilmiş hesab olunurdu. Pişiklərin qorunması, ölümlərinin azalması, xəstəliyə yoluxmamaları üçün bəzi qanunlar da qəbul edilmişdi. Qədim Misirdə pişik tanrıçası belə vardı. Bastet adlanan bu tanrıçanın heykəli – murtisi hər bir evdə önəmli yer tuturdu.
Misirlilərin inanclarına görə, Bastet pis ruhları qovur, məhsuldarlıq, sevinc və sevgini təmsil edirdi. Misir qanunlarına görə, pişik öldürənin cəzası edam idi. Pişiyi ölən ailə yas tutur, yasda olduğunu bildirmək üçün bütün ailə qaşlarını qırxırdı və ölən pişiklər ev sahbinin varlı, ya kasıb olmalasına baxmayaraq, mumiyalanar, ən bahalı ipəklərə bürünər, ən bahalı daş-qaşlarla birlikdə dəfn edilərdi.
Misirlilərə sirli görünən ən önəmli şey də pişiyin yüksəklikdən atılarkən yerə həmişə ayaqları üzərində düşməsi idi. Pişiyin doqquz canı olması barədə bir deyim var, eşitməmiş olmazsınız, həmin bu deyim də misirlilərdən qalıb. Farslar və misirlilər arasındakı döyüşdə farslar misirlilərin pişikləri müqəddəs qəbul etdiklərini bildikləri üçün onları canlı qalxan olaraq istifadə ediblər.
Pişiklərə nifrətin başlanğıcı və ya “mədəni” Avropanın vəhşiliyi
Misirlilərin müqəddəs saydıqları bu kiçik heyvanlar xristian aləmində uğusuz hesab edildi. Xristianlıqdan öncə pişiklərlə bağlı mövcud olmuş bütün simvollar məhv edildi. Pişikləri “hiyləgər”, “nankor”, “inadkar” kimi tanıtdılar. Avropada da qara pişik uğursuz hesab edilirdi. Orta əsr Avropasında pişiyin şeytan olduğu və gündüz pişik, gecə qaranlıqda isə şeytan olması barədə söyləntilər var idi.
Xristianlığın yeni yarandığı dövrlərdə pişik saxlayanlar olduqca az idi, barmaqla sayılacaq qədər az. Bunlar da tək, kimsəsiz və qoca qadınlar idi. Qara pişiklərdən qorxmağın səbəbləri kimi də onların uğursuz olduqlarına olan inanc idi. Xüsusən də cadugər qarıların evində qara pişiklər bəsləməsi cox narahatlıqla qarşılanırdı.
* Mətndə orfoqrafik səhv aşkar etdinizsə, səhv olan hissəni qeyd edib Ctrl + Enter düymələrini sıxın.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.