Baki unİversİtetİnİn xƏbƏrlƏrİ №4 sosial-siyasi elmlər

You have already flagged this document.
Thank you, for helping us keep this platform clean.
The editors will have a look at it as soon as possible.

BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ №4 Sosial-siyasi elmlər .

BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ №4 Sosial-siyasi elmlər .

BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ №4 Sosial-siyasi elmlər .

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ №4 Sosial–siyasi elmlər seriyası 2011 UOT 343.611; 343.615 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ 1927 VƏ 1960-CI İLLƏR CİNAYƏT MƏCƏLLƏLƏRİNDƏ HƏYAT VƏ SAĞLAMLIQ ƏLEYHİNƏ İŞTİRAKÇILIQLA TÖRƏDİLƏN CİNAYƏTLƏRƏ GÖRƏ MƏSULİYYƏTİN TƏNZİMLƏNMƏSİ MƏSƏLƏLƏRİ: MÜQAYİSƏLİ TƏHLİL N.K.ƏLİYEV AMEA-nın Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutu nazim–aliyev @ mail.ru Cinayət qanunvericiliyinin inkişaf tarixinin tədqiqi həm müxtəlif növ cinayətlərlə mübarizəyə dair qanunvericilik normalarının necə yaranması və formalaşmasının öyrənilməsi, həm də qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi və təkamülündə sabit meyllərin aşkar olunması üçün əhəmiyyət kəsb edir. Məqalədə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti dövründə qəbul olunmuş 1927 və 1960-cı illər Cinayət Məcəllələrində həyat və sağlamlıq əleyhinə iştirakçılıqla törədilən cinayətlərə görə məsuliyyətin tənzimlənməsi məsələləri nəzərdən keçirilir. 1927-ci il CMdə olduğu kimi 1960-cı il CM-də də həyat və sağlamlıq əleyhinə olan cinayətlərdə iştirakçılığa görə məsuliyyətin diferensiasiyasının aparılmadığı, bu növ cinayətləri nəzərdə tutan maddələrin heç birində eyni əməllərin iştirakçılıq qaydasında törədilməsinin nə məsuliyyəti ağırlaşdıran hal, nə də dispozitiv əlamət kimi təsbit edilməməsi müəyyən olunur. Açar sözlər: cinayət qanunvericiliyi, cinayət hüquq münasibətləri, insan həyatı, sağlamlıq, tarixi tədqiqat metodu, iştirakçılıq, məsuliyyətin diferensiasiyası 1922-ci il 30 dekabrda Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) yaradıldı, 31 yanvar 1924-cü ildə isə II Ümumittifaq Sovetlər qurultayı tərəfindən ölkənin ilk Konstitusiyası qəbul olundu. Konstitusiya mülki və cinayət hüququ, habelə mühakimə icraatı əsaslarının müəyyən olunması səlahiyyətini SSRİ-nin ali hakimiyyət orqanlarına verdi. Ona görə də, 1924-cü ilin 31 oktyabrında SSRİ MİK tərəfindən «SSR İttifaqı və müttəfiq respublikaların cinayət qanunvericiliyinin əsas başlanğıcları», əsas başlanğıclara uyğun olaraq 1926 – 1940-cı illərdə müttəfiq respublikaların yeni Cinayət Məcəllələri qəbul olundu. Azərbaycan Respublikasının 1927-ci il 3 dekabrda qəbul edilən və 1928-ci il 15 yanvarda qüvvəyə minən ikinci CM də 1924-cü ilin Əsas başlanğıclarına uyğun qəbul edilmişdir. Əsas Başlanğıclarda olduğu kimi bu Məcəllədə də iştirakçılığa həsr edilən yeganə 18–ci maddədə cinayətin iştirakçılarının yalnız müəyyən növləri (cinayətin iştirakçısı, təhrikçisi və köməkçisi) 43

• Page 2 and 3: müəyyən edildi, formaları nəz
• Page 4 and 5: dədə isə hamilə qadının uşaq
• Page 6 and 7: xüsusi şəxs tərəfindən başqa
• Page 8 and 9: dirildi. Belə ki, 27 iyul 1936-cı
• Page 10 and 11: yətlər yenidən müstəqil maddə
• Page 12 and 13: cinayəti etmiş olan şəxs tərə
• Page 14: 10. Курс уголовного

Share

Share from cover
Share from page:

Inappropriate

Flag as Inappropriate Cancel

Inappropriate

You have already flagged this document.
Thank you, for helping us keep this platform clean.
The editors will have a look at it as soon as possible.

baki unİversİtetİnİn xƏbƏrlƏrİ №4 sosial-siyasi elmlər

149 BAKI UN İ VERS İ TET İ N İ N X Ə B Ə RL Ə R İ № 4 Sosial-siyasi elml ə r seriyas ı 2011 UOT 159.956 İ NTU İ S İ YA: İ NTELLEKTUAL YÜKÜ V Ə İ DRAK İ İ MKANLARI ( İ ntuisiyaya yeni bax ı ş ) K.N.Q Ə HR Ə MANOVA Bak ı Dövl ə t Universiteti [email protected] M ə qal ə insan psixikas ı n ı n sirl ə rl ə örtülmü ş , ə n mü ə mmal ı v ə ç ə tin anla ş ı lan problem- l ə rind ə n olan intuisiya problemin ə , onun m ə ntiqi-qnoseoloji t ə hlilin ə h ə sr olunmu ş dur. M ə qal ə d ə intuisiya problemin ə yeni rakursdan yana ş ı lm ı ş v ə bu kontekstd ə onun bir s ı ra yeni c ə h ə tl ə ri aç ı qlanm ı ş d ı r. M ə lumdur ki, indiy ə d ə k intuisiya problemi yaln ı z ş üuralt ı hadis ə kimi, qeyri- ş üuri fenomen kimi öyr ə nilmi ş dir. M ə qal ə d ə is ə oxucuya bel ə bir fikir ə xz edilir ki, intuisiya yaln ı z psixikan ı n qeyri- ş üuri sferas ı nda kök salmam ı ş d ı r. İ ntuisiya bütün psixika prosesini yuxar ı dan a ş a ğ ı ya keç ə n element olub, onun bütün sah ə l ə rind ə f ə aliyy ə t göst ə rir. Bu bax ı mdan intuisiya h ə m alt ş üur, h ə m ş üur, h ə m d ə fövq ə l ş üur sferalarda t ə zahür edir. M ə qal ə d ə görk ə mli rus neyro-fizioloqu P.V.Simonovun ş üurun yeni strukturu haqq ı nda konsepsiyas ı na söyk ə n ə n mü ə llif psixikan ı n h ə r üç sferas ı nda intuisiyan ı v ə onun sah ə l ə r üzr ə spesifikas ı n ı ara ş d ı r ı r. M ə qal ə nin diqq ə tç ə k ə n m ə s ə l ə l ə rind ə n biri d ə böyük hind filosofu S.Radhakri ş nan ı n n ə z ə ri yarad ı c ı l ı ğ ı timsal ı nda intuisiya probleminin bir s ı ra c ə h ə tl ə rin ə ayd ı nl ı q g ə tirilm ə sidir. M ə qal ə d ə müxt ə lif bölgü prinsipl ə ri ə sas ı nda intuisiyan ı n müxt ə lif növl ə rinin t ə snifat ı verilir. P.V.Simonovun, M.Q.Yaro ş evskinin, A.N.Petrovun ə n yeni t ə dqi- qatlar ı n ı n n ə tic ə l ə rind ə n istifad ə ed ə n mü ə llif ş üurun alt ş üur, ş üur v ə fövq ə l- ş üur ele- mentl ə rin ə müvafiq olaraq intuisiyan ı n hissi, intellektual, mistik formalar ı n ı diqq ə t ə g ə tirir v ə onlar ı n h ə r birinin sistemli t ə hlilini verir. Açar sözl ə r: intuisiya, ş üur, ş üuralt ı , qeyri- ş üur, sistemli t ə hlil, özünüd ə rketm ə Müasir elmin probleml ə r iç ə risind ə intuisiya problemi q ə d ə r mür ə kk ə b, ziddiyy ə tli, qeyri-mü ə yy ə n bir problem tapmaq ç ə tin ki, mümkün olsun (4, 3). N ə z ə ri t ə f ə kkürd ə v ə elmi t ə dqiqatda yaratd ı ğ ı ç ə tinlikl ə rl ə yana ş ı dan ı ş ı q dili- mizd ə yaratd ı ğ ı b ə z ə n yan ı lmalara gör ə intuisiya anlay ı ş ı n ı bir zamanlar h ə tta lü ğə t t ə rkibind ə n d ə ç ı xarmaq ist ə mi ş l ə r. Amma bel ə bir ə m ə liyyat da intui- siya fenomeninin d ə rkind ə xüsusi s ə m ə r ə ver ə bilm ə zdi, bel ə ki, bu anlay ı ş ist ə r dan ı ş ı q dilimizd ə , ist ə rs ə xüsusi elmi leksikonumuzda el ə möhk ə m kök salm ı ş d ı r ki, onsuz sad ə c ə keçinm ə k mümkün deyil. İ ntuisiya anlay ı ş ı na mü- nasib ə td ə bir c ə h ə ti d ə n ə z ə r ə almaq laz ı md ı r ki, bu termin müxt ə lif iposta- siyalarda i ş l ə nm ə kl ə , h ə m d ə insan ı n müxt ə lif qabiliyy ə tl ə rini: bir halda onun rasional idraka q ə d ə rki qabiliyy ə tini (hissi intuisiya), dig ə r halda fövq ə lrasio-

Post on 14-Jan-2017

Documents

• 149 BAKI UNVERSTETNN XBRLR 4 Sosial-siyasi elmlr seriyas 2011 UOT 159.956 NTUSYA: NTELLEKTUAL YK V DRAK MKANLARI (ntuisiyaya yeni bax) K.N.QHRMANOVA Bak Dvlt Universiteti [email protected] Mqal insan psixikasnn sirlrl rtlm, n mmmal v tin anlalan problem-lrindn olan intuisiya problemin, onun mntiqi-qnoseoloji thlilin hsr olunmudur. Mqald intuisiya problemin yeni rakursdan yanalm v bu kontekstd onun bir sra yeni chtlri aqlanmdr. Mlumdur ki, indiydk intuisiya problemi yalnz uralt hadis kimi, qeyri-uri fenomen kimi yrnilmidir. Mqald is oxucuya bel bir fikir xz edilir ki, intuisiya yalnz psixikann qeyri-uri sferasnda kk salmamdr. ntuisiya btn psixika prosesini yuxardan aaya ken element olub, onun btn sahlrind faliyyt gstrir. Bu baxmdan intuisiya hm altur, hm ur, hm d fvqlur sferalarda tzahr edir. Mqald grkmli rus neyro-fizioloqu P.V.Simonovun urun yeni strukturu haqqnda konsepsiyasna syknn mllif psixikann hr sferasnda intuisiyan v onun sahlr zr spesifikasn aradrr. Mqalnin diqqtkn msllrindn biri d byk hind filosofu S.Radhakrinann nzri yaradcl timsalnda intuisiya probleminin bir sra chtlrin aydnlq gtirilmsidir. Mqald mxtlif blg prinsiplri sasnda intuisiyann mxtlif nvlrinin tsnifat verilir. P.V.Simonovun, M.Q.Yaroevskinin, A.N.Petrovun n yeni tdqi-qatlarnn nticlrindn istifad edn mllif urun altur, ur v fvql-ur ele-mentlrin mvafiq olaraq intuisiyann hissi, intellektual, mistik formalarn diqqt gtirir v onlarn hr birinin sistemli thlilini verir. Aar szlr: intuisiya, ur, uralt, qeyri-ur, sistemli thlil, zndrketm Masir elmin problemlr irisind intuisiya problemi qdr mrkkb, ziddiyytli, qeyri-myyn bir problem tapmaq tin ki, mmkn olsun (4, 3). Nzri tfkkrd v elmi tdqiqatda yaratd tinliklrl yana danq dili-mizd yaratd bzn yanlmalara gr intuisiya anlayn bir zamanlar htta lt trkibindn d xarmaq istmilr. Amma bel bir mliyyat da intui-siya fenomeninin drkind xsusi smr ver bilmzdi, bel ki, bu anlay istr danq dilimizd, istrs xsusi elmi leksikonumuzda el mhkm kk salmdr ki, onsuz sadc keinmk mmkn deyil. ntuisiya anlayna m-nasibtd bir chti d nzr almaq lazmdr ki, bu termin mxtlif iposta-siyalarda ilnmkl, hm d insann mxtlif qabiliyytlrini: bir halda onun rasional idraka qdrki qabiliyytini (hissi intuisiya), digr halda fvqlrasio-
• 150 nal qabiliyytini: ncgrm, irlicdn hiss etm, parapsixologiya v s. (ma-hiyyt intuisiyas, xalis intuisiya), nc bir halda is mistik intuisiyan ifad edir (8, 6-9). Buna gr d hazrda intuisiya anlaynn mnas zr filosof il alimlr arasnda vahid ry, razlama, birmnallq yoxdur. Filosof n intui-siya qlin hissdn v tfkkrdn frqli el bir qabiliyytidir ki, hr bir insan onun vasitsil hll etmk istdiyi, lakin mvcud sullar sasnda hll ed bilmdiyi mrkkb v tin mslnin qfil v dqiq hllin nail olur. Tbit alimlrinin is intuisiyaya mnasibti filosoflarnkndan frqlidir, bel ki, hr bir alimi hazr ideyalar, elm mlum hqiqtlr deyil, ar zhmt hesabna, byk tinliklr bahasna qazanlan namlum, qeyri-dqiq biliklr, srtli fraqmental qli nticlr daha ox maraqlandrr. Bel nticlr is qismn d olsa intuisiyalar vasitsil qazanlr. ntuisiya latn sz olub (intuito), hrfi mnas hisslrl hqiqt nail olmaq demkdir (7, 5). ntuisiya urun digr formalarndan onunla frqlnir ki, insan intuisiya vasitsil hr hans bir hadisni znn daxili orqanlarnn tsirinin hrktini hiss etmdn insan qrupunun, xalqlarn, dvltlrin, znn d bilcyi situasiyan irlicdn aydn grmk imkan qazanr. Msln, mhur bolqar ncgrni Vanqa Sovetlr Birliyinin dalacan (1991-ci il dekabr) bu ha-dis ba vermzdn bir ay vvl byk bir dqiqlikl sylmidi. Btn elmi mrkzlrdn knarda, ucqar bir kndd yaayan savadsz kor qadnn SSR kimi qdrtli bir dvltin lm tarixini byk bir dqiqlikl sylmsi intuisiyann ecazkar sirlrindn biri idi. Zmanmizin grkmli neyrofizioloqu akad. N.P.Bexteryeva Vanqa il ilk grn bel xatrlayr: Mn gldiyim man Vanqann evindn xeyli aral saxlayb, tozlu knd yolu il ncgrnin mnzilin yaxnladm. Vanqa mnim ayaq sslrimi eid bilmzdi. Mn Vanqann evi qarsnda sralanm adamlara yaxnlab bir kiidn sonra nvby durdum v bu zaman Vanqann ssini eitdim: Mn snin glcyini bilirdim, Natalya, kiinin arxasnda giz-lnmy alma, evimin hasarna yaxnla (2, 214-215). Burada bir ne t-bii sual dour: Vanqa ona tan olmayan bir qadnn adn sylynd v onun nvby kimdn sonra durduunu dqiq aqlayanda, grsn, hans bsirt malik idi? Vanqa daha sonra kmkilrindn birini grkmli alimin yanna gndrib, onu azacq sonra qbul edcyini bildirnd, szsz, insanlarn k-sriyyti n bu ncgrnlik bir almam mmma, qapal bir sirr olaraq qalrd. Bu bir hqiqtdir ki, yalnz adi adamlar deyil, htta tarixin byk mtfkkirlri bel bir cadugrin fenomenal qabiliyyti qarsnda a-ba qalmlar. ntuisiya problemini flsfi irsi son drc zngindir. Elm tarixind ox az problem taplar ki, z tkamlnd intuisiya problemi qdr mzmun v keyfiyyt dyiikliyin uram olsun. ntuisiya problematikasnn inkiaf dinamikasn izlmi olsaq onun trafnda yaranb, bzn bir-birini istisna edn mxtlif konsepsiyalarn, fikir alarlarnn, rasional v qeyri-rasional, uri v
• 151 qeyri-uri nqteyi-nzrlrin formalamasnn ahidi olaraq. Briyytin bir ox dhalar min illr rzind intuisiya mmmasn aqlamaa almlar. Platon intuisiyann mahiyytinin eydoslarn mnvi seyrinin xatrlanmasnda grr, Aristotel is bel gman edirdi ki, yksk tr-tibli anlaylar bilvasit deyil, bilavasit sciyy dayr. Dekarta gr, intuisi-ya insanlara bilavasit qill gr bilmdiklrini tsvvr etmy imkan verir. Hm d bu halda o, intuisiyan hqiqtin daha aydn v qti sbutu kimi qlin btn formalarndan yksk tuturdu. R.Dekart yazrd: ntiusiya qlin tbii i il yaradlan v znn sadliyi zndn deduksiyadan daha shih g-rnn diqqtli qlin mhkm anlaydr (5, 86). Dekart intuisiyan intellektl laqlndirdiyindn masir intuisiya problematikasnda filosoflar onun iki nvn: intellektual intuisiya (mhur sovet neyrofizioloqu P.V.Simonovun tbirinc yaradc intuisiya) v hissi intuisiya bir-birindn frqlndirirlr. Flsf tarixind zn yer alm ardcl intellektual intuivistlrdn biri d B.Spinoza olmudur. Spinozann tbirinc intuisiya biliyin hissi v mntiqi formalarndan ykskd duran ali formasdr. Adekvat ideyalar drk etmy imkan vern intuisiya hqiqtin immanent meyar funksiyasn yerin yetirir. ntuisiya anlaynn idrakn sas pilllri (hissi idrak v mntiqi idrak) il balayan Spinoza eylrin mahiyytinin intuisiya vasitsil bilavasit drkini idrakn n yksk sviyysi hesab edirdi. Spinoza gr eylrin mahiyytinin adekvat v thlksiz drki yalnz intuisiya vasitsil ba ver bilr (15, 327-328). Spinozann qnatin gr n ymumi anlaylarn (kateqoriyalarn) yaranmas da yalnz intuisiya yolu il mmkndr. A.Berqsonun da intuisiya haqqnda fikirlrind maraql mqamlar vardr. Berqsonun fikrinc, insann idrak znn tamln v gzlliyini intuitiv-csin drk etdiyi incsntd tapr. Berqsona gr intuisiya xsiyytd yara-nan spontan yaradclq hvsinin d mhm rtlrindn biridir. Onun drin inamna gr insan onun zkasn zifldn qvvlrdn n qdr ox azad olarsa v ksin, onun qlbinin drinliklrind kk salan intiutiv anlamnn eli-tarl v safl n qdr yksk olarsa o, bdii chtdn bir o qdr iste-dadl olar (3, 240). Rus filosofu N.O.Losski ruhun yksk qabiliyytini intuisiya il balayr v yazrd: Bu tlim gr (intuisiya tlim Q.K.) hr cr bilik mnim mxsusi mnim vasitsil predmetin mnim bax sferama daxil edlimsidir (9, 234). N.O.Losski intuisiyann nvn frqlndirir: hissi intuisiya, intel-lektual intuisiya v mistik intuisiya. Onun fikrinc, intuisiyann bu nvlrin uyun olaraq gndlik danqda qabaqcadan hiss etm, qabaqsylm, nurlanma terminlrindn istifad olunur. Hissi intuisiya v ya qabaqcadan hissetm traf almd inamla istiqamt gtrmyi bacaran, xo v kdrli hadislri irlicdn sylmyi bacaran az sayda insanlarn yksk hissiyyatnn ifadsidir. Bir ox alimlr bel insanlarn hissiyyatn ifrat hissiyyat adlandrr. Qabaqsylm daha tez-tez hesablamann elmi metodlarna saslanr.
• 152 Msln, XVII srin grkmli alman astronomu v riyaziyyats .Kepler riyazi hesablamalar yolu il sbut etmidir ki, ulduzlarn orbitlri evr olma-yb, elliptik xarakterlidir. Bu qabaqsylm zaman onun nmayi etdirdiyi intuisiyan intellektual intuisiya adlandrmaq olar. Nurlanma intuisiyas adtn lverisiz situasiyalarda: yuxuda olarkn, kitab mtaliy edrkn, teatrda tamaaya baxarkn, med gzirkn ba ver bilir. Musiqi tarixind bel hadislr tez-tez ba verir, musiqi fikri bst-kara gzlmdiyi halda, msln, yuxuda gl bilir. Msln, italyan bstkar Czeppe Tartini bir df yuxuda eytann musiqi almin mlum olmayan heyranedici bir melodiyan skripkada ifa etdiyini grm v yuxudan oyan-dqdan sonra onu nota krrk znn mhur srlrindn biri olan eytan zngullri skripka sonatasna daxil etmidir. N.A.Berdyayev zndrketm adl avtobioqrafik kitabnda bu fakt aadak misallar ild tsdiqlyir: nurlanma film tamaa edrkn, hr hans bir knar xsl shbt zaman, hr hans bir qbul zaman v i.a. ba ver bilr. O, bir df dilxoruluq vziyytind znd nurlanmaya v yaradc yksli keid kimi bir hadisni qeyd almd: Hadis yayda kndd ba vermidi. Mn arpayda uzanmdm, shr yaxn bdnim yaradclq yk-slii il titrmy balad v bu zaman gcl bir iq as mni nurlandrd. Bu anlarda yaadm yaradclq nurlanmas sonralar z ifadsini mnim Yaradcln mnas. nsann zn haqq qazandrmaq tcrbsi kitabnda tapd. Bu kitab byk bir ruh ykskliyi il, demk olar ki, ekstaz vziyytd yazlmd. Bu kitabda mnim sas mvzum, insan haqqnda ilkin intuisiyam z ksini tapd (1, 190). Berdyayev II Dnya mharibsinin qalmazln da irlicdn sylmi v gstrmidi ki, mharibdn yalnz onu douran sbblri aradan qaldr-maq yolu il yaxa qurtarmaq olar. Berdyayev intuisiyaya hrktsiz bir ey kimi deyil, ruhun durmadan inkiaf edn v yeni-yeni nurlanmalarla zn-ginlmsi hal kimi baxrd. Hm d bu nurlanmalar, bir qayda olaraq, birdn-bir deyil, urun insan maran clb edn hr hans bir mvzu zrind uzun srn, zc iindn sonra yaranrd. Ani nurlanmann ba verdiyi andan etibarn insanda yaradc ekstaz balanr. Grkmli sovet neyrofizioloqu P.V.Simonov kimyvi elementlrin dvr cdvli il laqdar D..Mendeleyev yuxuda nazil olmu nurlanmaya aydnlq gtirrk qeyd edir ki, Mendeleyevin yuxuda kimyvi elementlrin dvr cdvlini grmsi, he d tsadfi olmamdr. gr bundan vvl Mendele-yevin kimya sahsind diqqtkn ilri olmasayd, Mendeleyev bu sahd zngin bilik toplamasayd, bu nurlanma da ba vermzdi (13, 300). XX sr grkmli hind filosofu v siyasi xadimi S.Radhakrinann intui-siyaya dair baxlar xsusi maraq ksb edir. Bu byk alimin intuisiyann rhind nmayi etdirdiyi mvqe dnyann n qdim flsfi sistemlrindn olan zngin v oxaspektli hind flsfsinin btn tarixi gediatna saslanr. qidli filosof v bsirtli insan olan Radhakrinan bel gman edirdi ki,
• 153 elmd hqiqt aparan yol ideya v realln dualizmin aparan yolun aradan qaldrlmasndan keir. Mhdud mntiqi tfkkrn kateqoriyalar vasitsil insann v ilahi varln qovumasn drk etmk istdikd biz hkmn fikir-lrin, ksliklrin, antinomilrin toqqumasnn srhdlrindn knara xmal-yq. Fikrimiz intuisiya vasitsil tkmillnd biz reallq haqqnda tsv-vrlr sahib oluruq (12, 146). Btn zmtin baxmayaraq fikrimizc byk hind filosofu burada iki mhm yanlla yol verir: vvla o, insan il ilahi idrakn bir-birin qovu-masn mmkn sayr, halbuki, bu sintez yalnz o halda mmkn ola bilrdi ki, insan idrak prosesind hdud hala atm olayd, bu is mmkn deyil, zira dnya bu intensivliyin v ekstensivliyn gr sonsuz, idraki-qnoseoloji baxmdan hdudsuzdur. kincisi, Radhakrinan bel gman edir ki, idrakn mkmmllmsi yalnz intuisiya vasitsil ba ver bilr. Bu halda unudulan cht odur ki, intuisiya da sonsuzluun sirlrin nfuz etmkd acizdir, bel ki, intuisiya insan beynind yaranr, beyin is ali sb orqan olmaq etibaril sonlu v mhduddur. Nzr almaq lazmdr ki, dnyann mkan v zaman etibaril sonsuzluu v hdudsuzluu zndn ninki ayrca bir frd, htta btn briyyt bel z zngin ictimai praktikas v dolun idrak nzriyysi il dnya haqqnda mtlq biliklr qazana bilmz. Radhakrinan dnya mistiklrinin nfuzuna rkdn inanm, idrak v ur msllrinin hllind onlarn dini-idealist dnyagrn syknmidir. O, yazrd: Bu fakt (insann allaha qovumas) btn dnya mistiklri tr-findn tsdiqlyir. nsana qli msllrin hllin imkan vern ilahi nurlanma v ya mistik intuisiya xasdr, insan bu intuisiya saysind intellektin frqln-dirilmsindn knara xaraq qli msllri hll edir. Seilmi ruhlar fikri v intellektual realln ykskliklrini fth edir, mhz bu intuitiv urun say-sind eidilmzlr eidilnlr, qavranlmayanlar qavranlanlara, namlumlar mlumlara evrilir. qlin irli srdy problemlr yalnz o hallarda z-zn hll edilir ki, biz mlahizlr xaricin xb ilahi hyat srmy balayrq (12, 148). Lakin tarixdn mlumdur ki, he bir dini mtfkkir v ya dini xadim ilahi kamillik ksb etmmi, dnyann drkind v urunun inkia-fnda ilahiy qovumaa nail olmamdr. Grndy kimi, Radhakrinann intuisiya haqqnda dnclri slf-lrinin dnclrindn frqlnmir: intuisiya birbaa idrak, bilavasit hisslrl qazanlan qli nticdir. Bu halda insann ruhu dnyann drki irisind, onun canl seyrind riyir. Dnyann intuisiya formasnda grnmsi insan hvt v ehtraslardan, zab v ziyytlrdn azad edir. Ruh ekstaz vziyytd zn grdy obyektl birlmsi halda hiss edir. nsan ruhunun btn chdlri, onun btn intellektual tlblri, emosional arzular, irad ideallar hyata keir (12, 149-152). Byk filosof burada artq dnya dini olmaq etibaril buddizmin mvqeyini drindn drk edir. Lakin burada bir tarixi hqiqti d nzr almaq lazmdr ki, buddizmin banisi z faliyytind yalnz dnyvi nurlanman drk etdikdn sonra Buddaya evrilmidir. Halbuki, aq etiraf-
• 154 larna gr ahzad akyamuninin xsi taleyi o qdr d rk aan olmam, bu byk insann hyat zab v ziyytlr irisind kemidir. Ya 80- atdqda onun tfkkr v fikirlri z safln qoruyub saxlasa da, bdni z travtini, gcn itirrk lgn vziyyt dmdr. z bunu aydn grr, tlbsi Anandaya etirafn bel sslndirirdi: Mn artq qoca v gcszm, Ananda; yer hyatm sona atmaq zrdir, ax mnim artq 80 yam var. Mn qrlm araba kimiym, hyatn tozlu-torpaql yollarnda crldaya-crldaya srnrm (6, 120-121). Yer zrind yaam n mdrik insanlardan birinin, mdniyyt tarixin buddizm ad il daxil olmu dnya dininin banisinin bu etiraf Radhakrinann bel bir fikrini tkzib edir ki, guya intuisiya vasitsil nurlanma insan hr cr zab v ziyytlrdn azad edir. S.Radhakrinan oxucusunu inandrmaa alr ki, mistik nurlanma digr insanlara veril bilmyn tcrbi qavray sviyysind durur. Burada artq biz, cavablandra bilmdiyimiz bel bir sualla qarlarq: gr mistik nurlan-ma insanlara veril bilmyn tcrbi qavraydrsa, bs o halda nurlanma kimi x edn din insanlar arasnda nec yaylmdr? Burada byk filosof etiraf etmy mcbur olur ki, biz bu tcrbni yalnz metafora vasitsil tsvir ed bilrik. Tklif olunan ixtiyari metafora haqqnda is biz dey bilrik ki, bu o deyil, bu o deyil (12, 148). mumiyytl, Radhakrinann intuisiya haqqnda baxlarnn balca nqsan bundan ibartdir ki, o da bir sra digr filosoflar kimi tbitnasln, o cmldn, fiziologiyann, biologiyann, kibernetikann, genetikann, infor-matikann materiallarna deyil, srf flsfi v dini mnblr syknir. Bununla da Radhakrinan idrakn digr nvlri il mqayisd intuisiyann sviyy ykskliyini sbuta alarkn he d btn suallara cavab ver bilmir. Tbitnasla mracit intuisiyann drkind yeni imkanlar aaraq onun mahiyytini, urun v alturun strukturunda yerini v rolunu aq-lamaa sas verir. Mlumdur ki, byk rus fizioloqu .P.Pavlov rtsiz v rti reflekslr haqqnda tlim yaratmdr. rtsiz reflekslr anadanglmdir. tin aclq duy-mas orqanizmin qidaya olan tlbatdr. V.M.Bexterev rtsiz reflekslrin mvcudluunu beyin hceyrlrind orqanizmin qida mhsullar is tchiz edilmsind enerji atmazl il izah edir. Bel hallarda heyvan da, insan da qida axtarr. Onlarn orqanizmind qidaya dvr tlbat yaranr. rti refleks is orqanizmd tlim vermk, yrtmk, trbiy etmk yolu il yaradlr. Aclq duyusu yaayan it ona yemk gtirn laborantn addm sslrini eitdikd v nhayt onu eksperiment otaqnda grdkd, qbul edcyi qidan grmdikd bel onda qidaya qar md irsi ifraz olunur. Bel hallarda rti refleks intuisiyan xatrladr. Qapnn rplmas, tan ad-dmlar, tan adamn grnmsi itin btn vvlki tcrbsi onun arzu etdiyi bir eydn ona yemk gtirilmsindn xbr verir. Pavlovun tcrblri s-but etmidir ki, intuisiyann sasnda insann v heyvann real tcrbsi durur
• 155 (10, 22-23). O, buradan intuisiyann canl orqanizmlrin hyatnda hmiyyti haqqnda ox mhm ntic xarmdr: intuisiya determin olunmudur. Tdqiqatlar gstrir ki, intuisiyann da yaranma mexanizmi eynil u-run formalarnn yaranma mexanizmi kimidir: determinatorlarn elektromaqnit rqslri sb cryanna evrilrk orqanizmin periferik reseptorlarn yaradr. Bu cryan afferent (yksln) naqillrl hrkt edrk beynin mvafiq sahlrin atdrldqda yaratdqlar boalmalarla sb cryann efferent v-ziyyt gtirirlr. Efferent vziyyt mxtlif hrktetdirici sblr, o cm-ldn nitq doru istiqamtlnrk tfkkr, ssli nitqi, yni uru, o cmldn intuisiyan yaradrlar. Fizioloqlar intuisiyann yaranmasnn daha mumi sbblrini d akar etmilr: Canl orqanizmlrin yaay raitinin dinamiki dyimsi v onlarn tdricn bu rait uyunlamas. Pavlov nsan beyninin byk yarmkr-ciklrinin faliyyti haqqnda mlahizlr srind qeyd edirdi ki, tamamil aydndr ki, orqanizmin btn faliyyti qanunauyun olmaldr. gr heyvan-lar xarici alm dqiq uyunlaa bilmsydilr onlarn mvcudluu tezlikl v tdricn ksilrdi. Orqanizm yalnz o vaxtadk mvcud ola bilir ki, o hr an traf raitl tarazlam olsun. Bu tarazlq pozulan kimi orqanizm bir sistem kimi mvcudluunu baa vurur (10, 22-23). Afrika faunasnn tdqiqatlar hr il on minlrl heyvann kontinentin Mrkzi rayonlardan imal rayonlarna miqrasiya etmsini mahid edirlr. Onlar miqrasiyaya mcbur edn sbb Mrkzi Afrikada qida mhsullarnn atmamas v heyvanlarda srlrdn bri mvcud olan bel bir intuisiya srlrdn bri mvcud olan bel bir intuisiyann mvcud olmasdr ki, imali Afrikada yem hmi vardr. Btn vhi heyvanlar yax bilirlr ki, insan on-larn dmnidir. Lakin aclq illrind onlar yaay mntqlrin htta byk hrlr bel yaxnlarlar, nki intuitivcsn anlayrlar ki, dmnl qon-uluqda yem tapa bilrlr. .P.Pavlovun rtsiz v rti reflekslr tlimi sonralar onun agirdlri v ardcllar P.K.Anoxin, P.V.Simonov, N.P.Bexteryeva v b. trfindn qbul edilib, yaradclqla inkiaf etdirilmidir. Tdqiqatlar gstrir ki, bir sra rtsiz reflekslr d intuitiv sciyy da-yr. Paflov dflrl qeyd etmidir ki, heyvanlar da azadlq v tdqiqatlq refleksin malikdir: bir ox heyvanlar v xsusil yrtclar azadlqlarnn iti-rilmsin srt mqavimt gstrir, qfsdn qopmaa, itirilmi azadlqlarn qaytarmaa alrlar. Ovular tez-tez bel bir faktla zlirlr ki, tly d-m tlk v ya canavar azadla xmaq namin z pnclrini gmirmli olurlar. Qeyd edk ki, bel hallarda azadln rtsiz refleksi intuisiya il zvi surtd birlir. Heyvanlarda tdqiqat reflekslri d intuitiv xarakter dayr. Yad mnzil dm ev piiyi zn ox ehtiyatl aparr, tan olmayan yalara diqqtl baxr, btn knc-buca iylyir, yad sslr eitdikd gizlnmy alr. Onun hyat tcrbsi gstrir ki, zn yad raitd o, hyat n he bir thl-
• 156 knin olmadna min olana qdr zn tam ehtiyatl aparr. Bel hallarda rtsiz refleks intuisiya il birlir. nsan urunda intuisiya il qohum olan uralt v fvqlur sviy-ylri frqlndirilir. Bu probleml sovet neyrofizioloqu P.V.Simonov xsusil ciddi mul olmudur. O, elmi dairlrd yax tannan saslandrlm beyin. Ali sb faliyyti v mumi psixologiyann tbii-elmi saslar adl mhur srind o, uralt v fvqlur sviyylri frqlndirrk, onlarn nisbi mstqilliyini v urda hmiyytini tutarl dlillrl saslandrr. O, yazr: Psixi drk olunmamn psixikaya mnasibtin gldikd is qeyd et-mliyik ki, onun uralt v ya fvqlur olmasndan asl olmayaraq funksi-yalamas urun faliyyti il qrlmaz baldr. nsann tkaml v onun sonrak mdni-tarixi inkiaf prosesind uralt v fvqlur fenomenlri ur il eyni vaxtda yaranb, onunla daima qarlql tsirddir. Onlar ursuz sadc mvcud deyildir (13, 295). Simonov szn davam edrk yazr: Psi-xikann geni hatli drk olunmam sferasnda iki qrup hadisni frqln-dirmk vacibdir. Bu birinci qrupa drk olunmu v ya myyn raitd drk oluna bilck hadislr daxildir. Bu qrupa, hr eydn vvl, yax avtomatla-drlm v buna gr d, drk olunmayan vrdilr v ur sferasndan sx-drlb xarlan v mahiyytlri yalnz psixoterapevt-hkimin xsusi sylri saysind ayrlan hadislr daxildir. uralt sferaya hminin subyektin d-rindn mnimsmdiyi, tnzimlyici funksiyas vicdann ssi, ryin a-r, vzif borcu kimi anlaylarda sslnn sosial normalar da daxildir. Biz uralt sferaya hminin informasiyalarn yaradlmas il laqsi olma-yan, lakin indiydk toplanm tcrbdn istifad edn tzahrlrini aid edi-rik (13, 296). Tcrbli pianou barma il hans klavii basacan fikirl-mdn myyn edir v btn mliyyatlar avtomatik hyata keirir. Grn-dy kimi bu halda praktiki tcrb intuisiyann yaranmasnn sasn tkil edir. Mahid etdiyi ulduzlarn orbitinin yaranmas prinsipin yaxndan bld olan astronom bu orbitin riyazi hesablanmas tcrbsin syknrk intuitiv-csin yeni ulduzlar kf edir. Tan marrut zr hrkt edn insan gedcyi istiqamt barsind sla dnmr. Bu hrkt intuitiv xarakter dayr. Z-hrli hratlarn v srnnlrin sancd heyvan saysz-hesabsz otlar iri-sindn xstlik trdn zhrli mikroblar mhv edn bitkini asanlqla tapa bilir. Praktiki tcrb canl varlqlarn genlrind mhkmlnib, sonradan g-lck nsillr trlrk sanki onlara hans otlarn faydal, hanslarn zhrli olmas bard mlumat verir. Simonov insan faliyytind uraltnn rolunu bunda grr ki, bu hadis uru lav itdn, danmas mmkn olan ykdn azad edir. Avtomatla-drlmas vrdi v ya sosial norma olmasndan asl olmayaraq uralt hmi insann ld etdiyi v yax mnimsdiyi hadisnin keiyind durur. Frdi mnimsnilmi hadislr mhz uralt hesabna rtsiz reflekslr n sciy-yvi olan imperativlik v srtlik xsusiyytlri ksb edirlr (13, 297-299).
• 157 uralt il ur arasnda srhd o drc nazikdir ki, insan hr hans bir hrkti avtomatik, dnmdn icra etdikd el gman edir ki, bel hallarda onun uru tam faliyytsizlik nmayi etdirir. Halbuki bel dnc trzi yanl olub, qbuledilmzdir: bel bir yanlma il insanlar konkret bir xsin mcz gstrdiyi v ya tbit v ya cmiyytin fundamental bir qanununu kf etdiyi hallarda rastlar v bel qnat glirlr ki, insan (sehrbaz, dahi tbitnas) z mczsini v ya kfini ilahi qvvnin v ya eytann (zrrli hrktlr v ya kflr) tsiri altnda realladrr. Fvqlur anlay da hminin urun xarakteristikas olub, onun struktur elementini tkil edir. M.Q.Yaroevski fvqluru urst adlan-drr (16, 72-81). Fvqluru adtn ya insanlarn ifrat drcd hssas olan faliyyti il, ya da elmi yaradclqla balayrlar. Ms.: ncgrn Vanqann faliyyti, Eynteynin, Paulinin v b. alimlrin faliyyti fvqlura misal ola bilr. Alimlr bel gman edirlr ki, ifrat-urun sferasna ixtiyari yaradcln ilkin mrhllri, o cmldn hipotezlrin, frziyylrin, gmanlarn yaradlmas, yaradclq nurlanmas da aid edil bilr. gr uralt uru lav idn, h-dsindn glmk mmkn olmayan ykdn qoruyursa, yaradc intuisiyann drkolunmazl uru vvllr toplanm tcrbnin vaxtsz mdaxilsindn, onun yksk tzyiqindn qoruyur (11, 112-118). Kflrin, ixtiralarn ba vermsind yaxndan itirak edn fvqlur eyni zamanda miflrin, inanclarn, fsanlrin, xurafatn mxtlif nvlrinin yaradlmasnda da mnb rolunu oynayr. Fvql-urun burada rolu ondan ibartdir ki, o insanlara dnya haqqnda tcrb v eksperimentlrd z tsdi-qini tapmayan biliklrini, habel onlara mlum olan v mlum olmayan situasiyalarda sosial davran normalarn nizamlamaa imkan verir. Fvql-urun sasn insanlarn vvllr toplam olduu tcrb tkil edir. Bura insanlarn arzularnda ifad olunan tlbatlar (qu kimi uma yrnmk chdi, insanlarn gn umas haqqnda miflr, fsanlr, insanlarn xala zrind umas, danan sandq telefon, cisimlri znd ks etdirn gzg televizor v s.), habel tbitin yrnilmsi prosesind byk kflrin, ixtiralarn realladrlmas n alimlrin, ixtiralarn bir araya gtirilmsi d daxildir. Buna misal olaraq guya Nyutona mumdnya cazib qanunu amaa imkan vermi alman, D..Mendeleyev elementlrin dvr qanununu kf et-my sas vermi mhur yuxunu v s. gstrmk olar. Alimlrin hyatndan gtiriln faktlar onlar kflr aparan elmi axtar-larn he d asan olmamasndan, zc olmasndan xbr verir. P.V.Simonov bu mnasibtl yazr: Kimyvi elementlrin xasslri haqqnda drin v geni biliklr yiylnmdn he bir generator ideya dvr qanunun kfin gtirib xard (14, 231). Qeyd edk ki, yaadmz gnlrd fvqlur zn he d yuxarda qeyd etdiyimiz kimi fsanvi formalarda nmayi etdirmir. Fvqlur hazrda tfkkr v urun yeni sviyysin doru can atr. Msln, hazrda Mosk-
• 158 vada prof. V.M.Bronnikovun balq etdiyi nsan inkiafnn Beynlxalq Aka-demiyas faliyyt gstrir. Bronnikov v mkdalar insann fizioloji v psi-xoloji aspektlrinin inkiaf etdirilmsi zrind intensiv i aparr v mid edirlr ki, onlarn faliyyti el bir bioloji insan nv yaratmaa imkan ver-ck ki, o telepatik qabiliyytlr, virtual grmnin yeni formalarna, mkan v zamanca daha geni srbstliy malik yaddaa yiylncklr (11, 112-120). Deyilnlrdn bel qnat glmk olar ki, intuisiya, he d urun x-susi bir tbqsi deyil. ntuisiya uru yuxardan aaya kerk bir sra hal-larda onun mxtlif tbq v formalar il qovuan xsusi mnvi feno-menidir. ntuisiyan mxtlif saslara gr bir ne nv ayrmaq olar. Yuxarda biz intuisiyann hissi, intellektual v mistik formalarn nzrdn keirdik. myin fiziki v qli nvlrin uyun olaraq intuisiyan fiziki v intellektual nvlr d ayrmaq olar. ntellektual intuisiyan da, z nvbsind, iki qrupa: a) realladrlmas xsusi fiziki grginlik tlb edn intellektual intuisiyaya (masir tyyarlrin uular zaman havada mxtlif fiqurlar nmayi etdirn as tyyarinin nzart etdiyi yzlrl cihazlarn onda yaratd ar fiziki grginliyi v b.) razladrlmas, xsusi fiziki gc tlb etmyn intellektual intuisiya (ms.: kompyuterl ilm). Digr bir mntiqi prinsip gr intuisiyan frdi intuisiyaya, kollektiv intuisiyaya v ictimai intuisiyaya ayrmaq olar. P.V.Simonov urun strukturunun yeni interpretasiyasn verir. A..Ya-kovlev onu urun qnoseoloji-psixi interpretasiyas adlandrr. O, insann ali sb faliyytini sviyyy ayrr: uralt, uri v fvqluri. P.Simonov yazr: gr uralt myyn ld K.Yunqun frdi qeyri-urisi v Z.Freydin Fvql-Mni il mqayis oluna bilrs, fvqlurun drk olunmann psixika hisssinin vvllr tklif olunmu tsnifatnda analoqu olmamdr (14, 230-240). ntuisiya haqqnda elmi axtarlarmz mqal hcmind yekunlad-rarkn qeyd etmyi vacib bilirik ki, yaadmz gnlrd biz intuisiya haq-qnda myyn gmanlarla dansaq da, minik ki, yaxn glckd onu da reflekslr, sb cryan, orqanizmin fiziki, kimyvi v digr reaksiyalar kimi drindn yrnmk imkan ld edcyik. Hllik intuisiya haqqnda elmi ax-tarlar davam edir. DBYYAT 1. .. . .: , 624 . 2. .. . ., , 2007, .207-232. 3. . .. // 4- . . I. .: , 2000, 724 c. 4. . . .: , 1967, 214 . 5. .// .: , 1955, 628 . 6. . . . .: , 1994, .422. 7. . . .: , 1981, .362. 8. . .. . .: , 1978, 174 .
• 159 9. . // . 20- . . .: , 528 . 10. .. //.. . 6- . . IV, -, 1947, 642 . 11. .. . .: , 1999, 264 . 12. . . 2- ., . I. .: , 652 . 13. .. . – . . . 2- . . I, .: , 2004, 576 . 14. .. . . . . 2- . . I, : , 2004, 558 . 15. . //. 2- . .I, .: , 1957, 568 . 16. .. // , 1973, 11, .72-81. : .. – . , . , – , . , , , , , . . , – , , , – . -, . . : , , , , , . INTUITION: INTELLECTUAL LOAD AND CONSCIOUSNESS ABILITIES K.N.GAHRAMANOVA SUMMARY The article is devoted to the problem of intuition in gnoseological aspect which is considered to be one of the disputable problems in the philosophical outlook of the contem-porary scientific intellect. Certain achievements have been gained in the study of the problem of intuition, but there is some truth yet to be disclosed. Firstly, intuition is an underconscious process. The other problem is whether this process belongs to consciousness or extracons-ciousness. The main task of the article is to investigate this problem positively.
• 160 Basing on the recent investigations, the author studies the essence of the intuition phe-nomenon not only as an underconscious process, but also as an interconsciousness and over-consciousness process. Acting from the carried out investigations, the author gives a new classification of intuition such as sensual, intellectual and mythic intuition. All three kinds are systematically analyzed in the article. Key words: consciousness, intuition, self-consciousness, underconsciousness, systematic analysis

Prezident birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər və sədrlər təyin edib – SİYAHI

Prezident birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər və sədrlər təyin edib – SİYAHI Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bir sıra birinci instansiya məhkəmələri hakimlərinin və sədrlərinin təyin edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.

21 Dekabr , 2021 16:50

https://static.report.az/photo/387076f4-e0aa-3f8c-ad0b-8bb0bda6f61d.jpg

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bir sıra birinci instansiya məhkəmələri hakimlərinin və sədrlərinin təyin edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. “Report” xəbər verir ki, sərəncam Məhkəmə-Hüquq Şurasının təkliflərini nəzərə alaraq imzalanıb. 1. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 94-cü və 96-cı maddələrinə uyğun olaraq, aşağıdakı hakimlər birinci instansiya məhkəmələrinin hakimləri və sədrləri təyin edilsinlər: Zamiq Xudaverdi oğlu Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Babək Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin; Tural Ziyat oğlu Haqverdiyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Ordubad Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin; Daşqın Yaqub oğlu Səfərov Naxçıvan Muxtar Respublikası Şahbuz Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin; Mehdi Ədalət oğlu Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin; Babək Natiq oğlu Qasımov Ağsu Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin; Tərlan Vaqif oğlu Nüsrətov Cəbrayıl Rayon Məhkəməsinin hakimi və sədri təyin edilsin. 2. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 94-cü və 96-cı maddələrinə uyğun olaraq, aşağıdakı hakimlər birinci instansiya məhkəmələrinin hakimləri təyin edilsinlər: ağır cinayətlər məhkəmələri üzrə: Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi Hüseynov Telman Qulaməli oğlu Məmmədov Əli İrfan oğlu Gəncə Ağır Cinayətlər Məhkəməsi Ələkbərli Roman Nəriman oğlu Əliyev Nural Turab oğlu Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi Məmmədov Müşfiq Vaqif oğlu Musayev Aqil Əlisa oğlu Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsi Məmmədov Bilal Mahir oğlu Mirzəyev Nahid Namiq oğlu inzibati məhkəmələr üzrə: Bakı İnzibati Məhkəməsi Əliyev Elvin Əhəd oğlu Mədətli Fərid İlham oğlu Şirvan İnzibati Məhkəməsi Həsənov Samir Firdusi oğlu kommersiya məhkəmələri üzrə: Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kommersiya Məhkəməsi Hüseynov Elnur Heydər oğlu Bakı Kommersiya Məhkəməsi Əliyeva Leyla Rauf qızı Şirvan Kommersiya Məhkəməsi Cabbarov İlqar Hidayət oğlu hərbi məhkəmələr üzrə: Gəncə Hərbi Məhkəməsi Hüseynli Nurəddin Nizami oğlu Muxtarov Kamran Nüsrət oğlu Naxçıvan Muxtar Respublikasının rayon (şəhər) məhkəmələri üzrə: Naxçıvan Şəhər Məhkəməsi Səfərəliyeva Gülnar Xanlar qızı Şərur Rayon Məhkəməsi Qarayev Seymur Əlfəddin oğlu Bakı şəhərinin rayon məhkəmələri üzrə: Bakı şəhəri Binəqədi Rayon Məhkəməsi Abbasova Günel Məhərrəm qızı Əliyev İlkin Əli oğlu Əmirəliyev Fərid Mübariz oğlu Hətəmzadə Fərid Eldar oğlu Nəbizadə Nigar Xeyrulla qızı Rüstəmli Məhəmməd Əli oğlu Tağıyev Vüsal Adıgözəl oğlu Bakı şəhəri Xətai Rayon Məhkəməsi Abbasova Əminə Rauf qızı Əliyev Şəhriyar İbrahim oğlu Həsənova Aygün Namiq qızı Rəhimli Lalə Elxan qızı Zamanlı Pərviz Mirsiyaf oğlu Bakı şəhəri Xəzər Rayon Məhkəməsi Bəhrəmzadə Sabit Xanlar oğlu Hüseynli Hüseyn İnanc oğlu Xəzri Ramilə Həşim qızı Məmmədli Emin İlham oğlu Bakı şəhəri Qaradağ Rayon Məhkəməsi Əhmədova Gülnar İnqilab qızı Həşimova Günay Rövşən qızı Bakı şəhəri Nərimanov Rayon Məhkəməsi Ədilova Solmaz İmran qızı Kamranov Hafiz Eldar oğlu Novruzova Aytən Nazim qızı Nuriyeva Səbinə Vidadi qızı Bakı şəhəri Nəsimi Rayon Məhkəməsi Cəfərov Səməd Fəxrəddin oğlu Hüseynov Elməddin Mirpaşa oğlu Xəlilov Ramin Adilxan oğlu Musayeva Cəmilə Ceyhun qızı Mustafayeva Solmaz Rafael qızı Tağıyev Ceyhun Əlikram oğlu Bakı şəhəri Nizami Rayon Məhkəməsi Əhmədova Həqiqət Mülazim qızı Mehdiyev Nəriman Hüseynqulu oğlu Bakı şəhəri Sabunçu Rayon Məhkəməsi Paşayeva Adilə Adil qızı Bakı şəhəri Səbail Rayon Məhkəməsi Qafarova Rəna Nazim qızı Rüstəmli İlkin Şahin oğlu Süleymanova Şəhla Ənvər qızı Şükürova Ülviyyə Sahib qızı Bakı şəhəri Suraxanı Rayon Məhkəməsi Məmmədov Tural Nurulla oğlu Miriyeva Səlimə Miri qızı Rzayeva Nərminə Cahangir qızı Bakı şəhəri Yasamal Rayon Məhkəməsi Axundova Günay Təyar qızı Cavadzadə Rəşad Bəylər oğlu Daşdəmirov Rauf Məhərrəməli oğlu Əkbərli Günel Bəkir qızı Əyyubov Fərid İlham oğlu Hacıyev Vahid Məcid oğlu Məmmədli Orxan Qədir oğlu Məmmədov Murad Akif oğlu rayon (şəhər) məhkəmələri üzrə: Ağdaş Rayon Məhkəməsi Əliyev Nizam Mubariz oğlu Bərdə Rayon Məhkəməsi Əbilov Qamət Mehman oğlu Biləsuvar Rayon Məhkəməsi Əhmədov Pərviz Tərlan oğlu Gəncə şəhəri Kəpəz Rayon Məhkəməsi Hüseynov Zaur Nazim oğlu İmanov Zaman Şakir oğlu Qocayev Tural Şəmsi oğlu Gəncə şəhəri Nizami Rayon Məhkəməsi Hüseynov Kənan Zakir oğlu Goranboy Rayon Məhkəməsi Ələkbərov Tural Mehman oğlu Göygöl Rayon Məhkəməsi Kərimov Əyyub Vaqif oğlu Xaçmaz Rayon Məhkəməsi Sadıqov Anar Böyükkişi oğlu Quba Rayon Məhkəməsi Həsənov Rahim Təşəkkül oğlu Lənkəran Rayon Məhkəməsi Məmmədov Rəşad Azad oğlu Məmmədov Toğrul Məhəmməd oğlu Masallı Rayon Məhkəməsi Bəhmənov Habil Xanoğlan oğlu Səlimov Ayaz Aydın oğlu Sumqayıt Şəhər Məhkəməsi Abdullayev Emin Ağamusa oğlu Behbudova Aynur Mirzalı qızı Ələkbərov Əfqan Qəzənfər oğlu Hacıyev Zaur Arif oğlu Qoşqarlı Rəşad Nizami oğlu Tanrıverdiyeva Günel Cəbrayıl qızı Şəki Rayon Məhkəməsi Hacıyev Pərviz Vaqif oğlu Şəmkir Rayon Məhkəməsi Mustafayev Rəşad Mustafa oğlu Tovuz Rayon Məhkəməsi Hünmətov Zaur Adil oğlu Zaqatala Rayon Məhkəməsi Həsənov Tural Həsən oğlu. 3. Bu Sərəncam imzalandığı gündən qüvvəyə minir.