Qaynaqlar üçün 10 ev müalicəsi

Ən vacib texniki qaynaqdır. İnsanlar məhsul istehsal etmək, məlumat istehsal etmək, maşınları idarə etmək, məhsul satmaq və s. Texnologiya insanların ehtiyaclarını və insanların ehtiyaclarını ödəmək üçün yaranır.

Texniki qaynaqlar

The texniki qaynaqlar, həmçinin texnoloji adlanır, satış sistemləri, istehsal sistemləri, inzibati və maliyyə sistemləri və s., habelə patentlər, düsturlar və s. kimi şirkətin digər resurslarını əlaqələndirmək üçün köməkçi alətlər və alətlər kimi istifadə olunanlardır.

Bu resurslar hazırda şirkətlərin vacib hissəsidir, çünki onlar bütün növ tapşırıqların icrası üçün çox vacib müttəfiqə çevriliblər.

Bir məhsul və ya xidmət yaratmaq və ya təmin etmək üçün bunun baş verməsi üçün texniki qaynaqlar lazımdır. Bu qaynaqlar, maşınlar, enerji, məlumat, alətlər və əlbəttə ki, insanlar da daxil olmaqla geniş bir şeyi əhatə edir, onsuz yuxarıda göstərilənlərin heç biri mümkün olmayacaq.

Məlum olduğu kimi, texnologiya çox sürətlə dəyişir, bu, mahiyyətcə insanların yeni ideyalar axtarması, dizayn etməsi və həyata keçirməsi ilə bağlıdır. Texniki resurslar bir şey yaratmaq prosesini daha təsirli və səmərəli edir. Bu mənbələr şirkətlərin məhsuldarlığını artırmağa kömək edir.

Texniki mənbələrin xüsusiyyətləri

Maddi və qeyri -maddi

Texniki qaynaqlar qeyri -maddi və ya maddi ola bilər, çünki kompüter sistemlərindən fiziki vasitələrə qədər hər şeyi, şirkətin idarə etdiyi bilikləri, məsələn, gizli məhsul formullarını və hətta şirkətin öz xidmətində olan məlumat və telekommunikasiya avadanlıqlarını ehtiva edir.

İnsan işini yaxşılaşdırırlar

Bir çox texniki nəticə, insanın təbii işləmə qabiliyyətindən daha da irəli getməsinə imkan verən, insanın duyu qavrayışını və ya fiziki qabiliyyətini yaxşılaşdıran sistemlərdən və ya məhsullardan ibarətdir.

Məhsuldar dəst

Maşın və alətlərə əlavə olaraq, texniki qaynaqlar istehsal və təşkil proseslərində dəfələrlə patentləşdirilmiş bütün təcrübə və biliklərə malik bir şirkətin məhsuldar dəstini göstərir.

İstehsalata təsiri

Nəzarət və nəzarət, sənədləşmə, koordinasiya və effektivlik üçün daha çox marj təqdim etdikləri üçün yeniliklər üçün daha çox texniki biliklər təklif etdikləri və beləliklə, necə hazırlamaq lazım olduğunu bildiklərindən yeni məhsullar yaratdıqları üçün bu qaynaqlar istehsalata çox yüksək təsir göstərir.

Xərclərə qənaət

Şirkətlər problemin olduğu yerə dəfələrlə köçmək məcburiyyətində qalmadan bu əhəmiyyətli üstünlükdən faydalanırlar. Sadəcə klikləyərək həlli olan bir e-poçt göndərməklə, istehsal prosesinə operativ şəkildə təsir göstərə biləcək hər cür çətinliklərdən qaçmaq mümkündür.

Təlim tələb edin

Hansı mənbələrin mövcud olduğunu necə fərqləndirməyi bildikdən sonra, onlardan ən yaxşı şəkildə istifadə etmək üçün onları düzgün idarə etmək üçün onların idarəçiliyindən xəbərdar olmaq vacibdir.

Texniki resursların nümunələri

Şəxslər

Ən vacib texniki qaynaqdır. İnsanlar məhsul istehsal etmək, məlumat istehsal etmək, maşınları idarə etmək, məhsul satmaq və s. Texnologiya insanların ehtiyaclarını və insanların ehtiyaclarını ödəmək üçün yaranır.

İstehsal prosesində heç bir insan iştirak etməsə heç bir məhsul ola bilməz. Araşdırma, məlumat toplama və hesablamalar sayəsində texnoloji inkişaflar insanlara da aid edilir.

Enerji

Enerji, əksər məhsulların istehsalında lazım olan texniki bir qaynaqdır. Kompüterləri, maşınları, işıqları, kalkulyatorları idarə etmək və binaların içindəki iqlimi təmin etmək üçün elektrik, günəş enerjisi və ya batareyalar tələb olunur.

Dünya məhsul istehsal etmək, malları və insanları daşımaq, insanların işlədiyi yerləri qızdırmaq, sərinləmək və işıqlandırmaq üçün çox enerji sərf edir.

Məlumat

Məlumat müxtəlif yollarla təqdim edilə bilər. Bir kompüterə və ya maşına daxil edilmiş və ya araşdırmalarda, qaydalarda, qanunlarda və kitablarda olan məlumatlar ola bilər. Hətta gündəlik xəbərlər də məhsulun inkişafı ilə əlaqəli ola biləcək məlumatlar verir.

Problemləri həll etmək və yeni biliklər yaratmaq üçün məlumat tələb olunur. Bu, toplanması, qeydi, təsnifatı, hesablanması, saxlanması və axtarışı vasitəsilə emal olunan məlumatlardan gəlir.

Məlumat yalnız istifadə edildikdə dəyərlidir. Onu toplamaq, düşünmək və ehtiyac və istəkləri ödəmək üçün tətbiq etməklə işlənir.

Xammal

Təbiətdə olan təbii sərvətlərə xammal deyilir. Fiziki, texniki və texnoloji obyektlərin böyük əksəriyyəti xammaldan hazırlanır. Bunlar arasında: su, hava, torpaq, minerallar, ağac, heyvanlar və bitkilər.

Sintetik materiallar

Şirkətlər sintetik materialları qıt materialların əvəzinə hazırlamaq üçün texnologiyadan istifadə edərək təbii sərvətlərə qənaət etməyə kömək edir. Plastik, akril, neylon, teflon, fiberglas və benzin kimi gündəlik məhsullar kimyəvi maddələrdən hazırlanır.

Bu materiallar əvəz etdikləri təbii materiallardan daha faydalı keyfiyyətlərə malik ola bilər.

Əl alətləri

Əl alətləri ən sadə alətlərdir və işləmək üçün insan əzələlərinin gücünü tələb edir, beləliklə də insan əzələlərinin gücünü artırır.Bu cür alətlərə nümunələr çəkic və ya tornavidadır.

Mexaniki maşınlar

İlk mexaniki maşınlar bir qüvvənin miqdarını, sürətini və ya istiqamətini dəyişdirmək üçün istifadə olunan qurğular idi. İlk maşınlar işləmək üçün insan, heyvan və ya su enerjisindən istifadə edirdi.

Müasir maşınların əksəriyyəti hərəkət edən mexaniki hissələrə malikdir və elektrik mühərriklərində olanlar kimi mexaniki hissələri hərəkət etdirmək üçün enerji mənbəyi kimi elektrik enerjisindən istifadə edir.

Elektron maşınlar və alətlər

İstehsalçı şirkətlərdə istehlakçı mallarının istehsalı üçün elektron vasitələrdən geniş istifadə olunur. Kompüterlər həm də fabrikdə məlumat və mexanizmləri emal etmək üçün istifadə olunan elektron alətlərdir.

Həm əməyə, həm də enerjiyə qənaət edir, eyni zamanda daha aşağı qiymətə, daha keyfiyyətli məhsullara səbəb olur.

Hava

Zaman, ehtimal ki, texniki bir qaynaq olaraq düşünülmür, amma onsuz heç bir şey olmayacaq. Mal istehsal etmək üçün vaxt tələb olunur və satıcılar xidmət və ya mal satmaq üçün vaxta ehtiyac duyurlar.

Bir məhsulun istehsalı üçün tələb olunan vaxtı bildikdən sonra, bu, malın yaradılması üçün nə qədər işçinin lazım olduğunu müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Sənaye dövründə vaxt daha çox əhəmiyyət kəsb edirdi, çünki o, həm də istehsal olunan məhsulların qiymətini müəyyən edir.

Paytaxt

Sənaye qurmaq, maşın və ya tozsoran etmək, mal və ya insan daşımaq üçün zəruri bir qaynaqdır. Kapital, maşın, səhm, bina, pul və torpaq kimi hər cür sərvətdir.

Şirkətin səhmlərini insanlara sata bilmək üçün biznesini idarə etmək və ya genişləndirmək üçün kapital lazımdır.

Qaynaqlar üçün 10 ev müalicəsi

Qaynaqlar xoşagəlməz və narahat ola bilər, lakin əksər hallarda nisbətən zərərsizdirlər. Qaynaq, dəridə olduqca ağrılı ola biləcək kiçik, cılız qırmızı bir şişdir. Ağrı varsa, ümumiyyətlə bakteriya səbəb olan dəri infeksiyası olduqda meydana gəlir. Staphylococcus aureus. Bu, saç köklərinin və ya yağ bezlərinin infeksiyasıdır və üzünüzdə, çiyinlərinizdə, boynunuzda, qoltuqlarınızda və hətta kalçalarınızda qaynağa səbəb ola bilər. Bir neçə həftədən sonra qaynaqlar tez -tez yox olur və bəzi ev müalicələri bərpa prosesini sürətləndirməyə kömək edə bilər.

İsti kompres

İsti kompreslər dərini yumşaldır və qaynağın partlamasına səbəb olur, ağrını azaltmağa və içəridə yaranan irinləri çıxarmağa kömək edə bilər. İsti suya duz əlavə etmək qaynağı daha da tez sağalda bilər. Təsirə məruz qalan ərazini isti su və yumşaq sabunla təmizləməyə başlayın. Yumşaq bir parça suya batırın və qaynana qoyun, on -15 dəqiqə. Ən yaxşı nəticə əldə etmək üçün bu proseduru gündə iki -üç dəfə təkrarlayın.

Çay ağacı yağı

Doğma Avstraliyadan olan çay ağacı, antibiotik, antimitotik və antimikrobiyal xüsusiyyətləri ilə tanınır. Ağacın yağı, qaynaqlar, qurd və sedef kimi müxtəlif dəri xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilə bilər. Əvvəlcə qaynar suyu sabunlu su və yumşaq pambıq parça ilə təmizləyin. Sonra qaynana bir neçə damla çay ağacı yağı qoyun və ərazini yumşaq bir şəkildə masaj edin. Qaynama qaşınmağa başlayırsa, çay ağacı yağını seyreltmək üçün bir neçə damla su ilə qarışdırın. Bitirdikdən sonra, ərazini yenidən təmizləyin və qaynağı sarğı və ya yumşaq bir parça ilə örtün. Bu proseduru gündə iki -üç dəfə təkrarlayın.

Kartof

Kartof, B6 vitaminləri, C vitamini, maqnezium, dəmir, fosfor, kalsium, kalium, niasin və mis kimi yaxşı vitamin və qida mənbəyidir. Həm də qaynaqlar da daxil olmaqla müxtəlif dəri xəstəliklərini müalicə etdikləri bilinir. Kartofun tərkibindəki alkaloidlər və taninlər dərinizin yaxşılaşmasına kömək edir. Əvvəlcə kartofu kəsib qaynadın üzərinə bir dilim qoyun. Bir neçə dəqiqədən bir dilimi təzə ilə əvəz edin. Nəhayət, suyu yumşaq bir parçaya sürtərək kartofdan sıxın. Qaynamaq üçün ekstraktı köpük kimi istifadə edin. Qaynama yaxşılaşana qədər bu prosesi gündə üç -dörd dəfə təkrarlayın.

Kastor yağı

Kastor yağı, kastor toxumlarından çıxarılan solğun sarı bir mayedir Ricinus kommunis. Antioksidan xüsusiyyətlərə malik iltihab əleyhinə bir yağdır. Kastor yağının antimikrobiyal bir vasitə, immunitet sistemini stimullaşdırıcı və mədə problemlərinin müalicəsi olduğu da bilinir. Həm də qaynaqlar, günəş yanıqları və kiçik sıyrıqlar da daxil olmaqla müxtəlif dəri xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilə bilər. Yumşaq bir parça üzərinə bir neçə damla kastor yağı tökün və qaynadın. Daha yaxşı nəticələr əldə etmək üçün bu proseduru gündə ən azı iki dəfə təkrarlayın və ya kastor yağını bir pambığa sürün və bir neçə saatdan bir təzə bir pambıq topa dəyişərək yerində saxlamaq üçün bir bandaid və ya doka istifadə edin. Bir neçə gündən sonra qaynaqdan irin axdığını görməyə başlayacaqsınız.

Zerdeçal

Zerdeçal dünyanın ən qiymətli ədviyyatlarından biridir və qaynaqların müalicəsi üçün əladır. Kimi tanınan bir bitkinin kökündən əldə edilir Curcuma longa, uzun müddət həm Çin, həm də Hindistan mədəniyyətlərində dərman kimi istifadə edilmişdir. Zerdeçal iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və asanlıqla tətbiq oluna bilər. Bir pasta etmək üçün isti suya təxminən bir çay qaşığı zerdeçal tozu əlavə edin. Sonra, pastanı qaynana sürün və nəmləndirin. Bir neçə dəqiqədən sonra nəmli, yumşaq bir parça ilə yuyun. Ən yaxşı nəticə üçün bu proseduru gündə iki dəfə təkrarlayın.

Hanımeli

Hanımeli, qaynaqlar, viral atəş, soyuqdəymə, yaralar, şişlik və bakterial infeksiyalar kimi sağlamlıq problemlərini müalicə etmək üçün tez -tez bir dərman olaraq istifadə olunur. Başqa adla Lonicera Yaponiya, hanımeli kimi bakteriyaların səbəb olduğu infeksiyalar üçün ən təsirli bitki müalicələrindən biri ola bilər Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus dizenteriyasıvə Streptococcus B-hemolitik. Əvvəlcə quru hanımeli saplarını isti su qabına qoyun. Bir neçə saatdan sonra qarışığı bir ələkdən süzün. Pambıq parçanı təmizlənmiş suya batırın və qaynağa tətbiq edin. Bu proseduru gündə bir neçə dəfə təkrarlayın, sonra qaynama yaxşılaşana qədər növbəti gün üçün təzə bir dəstə hazırlayın.

Soğan

Soğanın müxtəlif dəri və saç problemlərini müalicə etdiyi bilinir. Onların tərkibində C vitamini, folik turşusu və kalium da daxil olmaqla müxtəlif aktiv birləşmələr var. Soğanın tərkibində soğanın antimikrobiyal xüsusiyyətlərini təmin edən vinil ditiinlər, trisülfidlər, disulfidlər və sefaen kimi fitokimyəvi maddələr də var. Əvvəlcə soğanı xırda doğrayın və isti suya qoyun. Soğan parçaları bir neçə saat isladıqdan sonra suyu yumşaq bir parça ilə qaynadın. Qaynaqları aradan qaldırmaq üçün bu proseduru hər gün təkrarlayın.

Neem

Neem kimi də tanınır Azadirachta göstəricisi, immun-modulyator, iltihab əleyhinə, mantar əleyhinə, malyariya əleyhinə, antiviral, anti-mutagen və antioksidan xüsusiyyətlərə malik olduğuna inanılır. Ağac Ayurveda və homeopatik fəlsəfədə ən əhəmiyyətli dərmanlardan biri hesab olunur. Bir ovuc neem yarpağını su ilə üyüdərək pasta yaradın. Hamuru yumşaq, pambıqlı bir parça ilə qaynadın. Ən yaxşı nəticələr əldə etmək üçün pastanı gündə ən az iki -üç dəfə tətbiq edin.

Kimyon toxumları

Kimyon toxumu dünyada ən çox istifadə edilən ədviyyatlardan biridir. Kimyon yeməkdə ləzzətli dad təmin etməklə yanaşı, turşu, qaynama və daha çox kimi müxtəlif sağlamlıq problemlərini də müalicə edə bilər. Kimyon toxumu şişkinliyi, qızartını, ağrını və iltihabı azaltmağa kömək edə bilər. Əvvəlcə kimyon toxumlarına su əlavə edin və əzib xəmir hazırlayın. Hamuru qaynağa tətbiq edin və bölgəni yumşaq bir şəkildə masaj edin. Pasta quruduqdan sonra nəmli və yumşaq bir parça ilə yuyun.

Cəfəri

Cəfəri C vitamini və K vitamini mənbəyidir, luteolin, eugenol, miristisin və apiin kimi komponentləri də ehtiva edir ki, bu da yarpağa antioksidan və antibakterial xüsusiyyətlər verir. Əvvəlcə bir ovuc cəfəri yarpağını bir neçə dəqiqə suda qaynadın. Yarpaqlar yumşaldıqdan sonra bir pasta yaratmaq üçün üyüdün. Hamuru qaynağa tətbiq edin və bir neçə saat isladın. Ətrafı nəmli və isti bir parça ilə silin. Qaynama yaxşılaşana qədər bu proseduru gündə bir dəfə təkrarlayın.

Azərbaycan tarixinin qaynaqları

Azərbaycan tarixi müxtəlif qaynaqlar, yəni mənbələr əsasında tədqiq olunur və həmin qaynaqlar iki hissəyə bölünür: arxeoloji və yazılı abidələr.

Ən qədim və qədim arxeoloji abidələr-Arxeoloji qaynaqlar, adətən, qazıntılar zamanı yeraltı mədəni təbəqələrdən, qəbir abidələrindən, qədim məskənlərdən aşkar edilmiş müxtəlif əmək alətlərindən, sadə silah növlərindən, məişət və bəzək-düzək əşyalarından, dini təsəvvürləri ifadə edən heykəlciklərdən, göz muncuqlarından və s. ibarətdir.Arxeoloji qazıntılar ən qədim və qədim dövrün mədəniyyəti, yaşayış binalarınım forması(dördbucaq, yaxud dəyirmi), dəfn ayini(meyiti yandırma, yaxud basdırma, ölünü müxtəlif vəziyyətdə dəfnetmə və s.), qədim insanların antropoloji görkəmi, istehkamtikmə məharəti(Həsənli, Qəbələ və b.) və s. haqqında geniş təsəvvür yaratmaq üçün zəngin abidə qalıqlarını ortaya çıxardır.Azərbaycanın, xüsusilə Şimali Azərbaycanın ən qədim və qədim dövrü əsasən arxeoloji materiallar əsasında öyrənilmiş və öyrənilməkdədir.

Qədim yazılı mənbələr-Məlum olduğu kimi, yazı sinifli cəmiyyətin məhsuludur.Sinifsiz cəmiyyətdə bəlkə də şəkli işarələr yazının ilk növünü təşkil etmişdir.Şərqin sinifli cəmiyyətinin erkən mərhələsində piktoqrafik yazı işlədilirdi.Ən qədim mədəniyyət mərkəzi olan İkiçayarasında (Mesopotamiyada) piktoqrafiya (piktos “şəkil” ,qrafo ”yazı” deməkdir) mixi (bəzən ”mismari” adlandırırlar) yazı növü ilə əvəz olunmuşdu.Qədim Azərbaycanın öz qaynaqları olmadığından (yaxud bizə gəlib çatmadığından) onun tarixi barədə az-çox məlumatlar mixi yazılarda əks olunmuşdur.Nisbətən sonrakı qədim dövr barədə isə antik (yunan və latın qaynaqları) mənbələr məlumat saxlamışdır.Deməli, Azərbaycanın qədim tarixi yadelli yazılı mənbələrdə əks olunmuşdur.

Şumer-Akkad,Assur və Urartu mixi yazıları(e.ə. III-I minilliklər).Şumer, Akkad və Assuriya İkiçayarasında (Mesopotamiyada) ardıcıl mövcud olmuş qədim dövlətlər idi.Erkən Şumer dövlətləri qədim Azərbaycan (Urmiya gölü hövzəsi) ərazisi ilə siyasi və iqtisadi əlaqələr yaratmışdı.Bəzi Şumer dastanları bu barədə məlumatlar saxlamışdır.Akkad hökmdarları qədim Azərbaycan ərazisində yaşayan tayfaların İkiçayarasına hücumlarını dəf etməli olurdular.Bu tayfalar ilə döyüşlər Akkad hökmdarlarının salnamələrində öz əksini tapmışdır.Assur hökmdarları bilavasitə Azərbaycanın qərb torpaqlarına və həmçinin ərazinin daxilinə hərbi yürüşlər təşkil edir, ölkəni çapıb talayırdılar.Qədim Azərbaycan ərazisi barədə daha çox Assur mixi yazıları məlumat verir.Urartu hökmdarları həmçinin Azərbaycan ərazisinə ardıcıl yürüşlər edir və hadisələri öz salnamələrində və başqa abidələrdə canlandırıdılar.Kimmer, skit və sak tayfalarının Azərbaycana gəlməsi barədə ilk məlumatları özündə hifz edən mixi yazılar qədim Azərbaycan (cənubi) ərazisində mövcud olmuş Aratta, Kutium,Lullubum dövlətləri barədə təsəvvür yaratmağa imkan verir.Eyni zamanda mixi yazılar qədim Azərbaycanın hökmdar, yer və məkan adlarını saxlamışdır ki, bu adların elmi təhlili əsasında əhalinin etnik tərkibi barədə təsəvvür yaratmaq mümkün olmuşdur.

Antik mənbələr(e.ə. V-e.III əsrləri)-Hələ qədim yunanlar Şərq aləmi ilə maraqlanmış və bu ölkələr barədə müxtəlif məlumatları yazıya almışdılar.Azərbaycanın ərazisi və qədim tayfaları barədə ilk və nisbətən geniş məlumat qədim yunan tarixçisi Heredotun “Tarix” əsərində verilmişdir.Makedoniyalı İskəndərin Şərqə yürüşündən (e.ə.IV əsr) sonra bu ölkələrə maraq daha da artdı.Qədim yunan, Roma tarixçi və coğrafiyaçıları Strabon, Plini, Arrian, Kursi Ruf, Ammian Marsellin, Tassit, Yuli Solin və başqaları şərq aləminə həsr etdikləri əsərlərdə qədim Azərbaycanın əhalisi, coğrafiyası, bəzi siyasi hadisələri, əhalinin məşğuliyyəti, ölkənin adları və s. barədə məlumatlar verir.

Erkən orta əsr yazılı mənbələri(IV-X əsrlər)

Bizans qaynaqları-Azərbaycan hadisələri, xüsusilə hun və türk tayfalarının Ön Qafaza axını barədə, onların qədim etnik adları barədə Bizans qaynaqları (Menandr,Prokopi,Aqafi,Simokatta,İordan və b.) müxtəlif məlumatlar saxlamışlar.

Qədim Alban və erməni mənbələri-Qədim erməni dilində yazılmış Moisey Kalankatlının “Alban tarixi” erkən orta əsrdə Azərbaycanda iqtisadi, siyasi, dini hadisələri şərh etmişdir.O, mənşə etibarilə alban olmuş, lakin xristian dinini qəbul etmişdi.Erkən orta əsr Albaniya tarixi onun əsərində nisbətən geniş əksini tapmışdır.Azərbaycanın ərazisi ilə əlaqədar qədim erməni müəlliflərinin əsərlərində, xüsusilə Moisey Xeronasi və Favstos Buzandın tarix kitablarında müxtəlif etnik adlar,siyasi hadisələr yad edilmişdir.Xüsusilə xristianlığın Azərbaycanda yayılması barədə məlumat verilmişdir.

“VII əsr erməni coğrafiyası”Azərbaycan torpaqları barədə az da olsa məlumat saxlamışdır.Lakin bu qaynaqda tarixi həqiqət təhrif olunmuş, Azərbaycan (Albaniya) ərazisinə iddia ilə yanaşılmış, Albaniyanın qərb torpaqları Ermənistana şamil edilmişdir.

Ərəb mənbələri-Ərəb müəllifləri VII əsrdən etibarən Azərbaycan hadisələrinə diqqət yetirmiş və nisbətən müfəssəl məlumatlar saxlamışlar.Onlar (Bəlazuri, İbn Xordadbeh, İbn Havkəl, Təbəri, Müqəddəsi, Yaqut Həməvi, Məsudi və başqaları) Azərbaycanda mövcud olan dillər (azəri və arran dilləri), ölkənin adı, siyasi hadisələri və s. barədə də məlumatlar var.Bu mənbələr, Azərbaycan adının mənşəyi barədə mövcud olan mülahizələri saxlamış, burada türklərin ta qədimdən yaşadığını qeyd etmişlər.

Epiqrafik abidələr-Pəhləvi dilində daş, qala divarı üzərində həkk olunan bir sıra epiqrafik yazılarda Azərbaycanın ölkə adları əksini tapmışdır.Bəzən belə yazılar iki dildə (pəhləvi və yunan) daşa həkk olunurdu.Daş və saxsı üzərində yazılmış, alban dilinə aid edilən epiqrafik yazılar da mövcuddur.Cəmi yeddi-səkkiz qısa cümlədən ibarət alban epiqrafik yazılarının oxunuşu və anlayışı çətindir.Böyük Yazı mətninin olmaması onun oxunub açılmasına və başa düşülməsinə əngəl törədir.Buna baxmayaraq, alban yazılarını udin dili əsasında oxumaq cəhdləri göstərilmiş, lakin tam müvəffəqiyyət əldə olunmamışdır.Alban yazılarını türk dilləri baxımından oxumaq cəhdləri də göstərilir.Azərbaycanda (Qobustan) 12-ci Roma legionu Domisianın dövrünə aid (I əsr) latın, həmçinin bir sıra yunan yazısı aşkar edilmişdir.

Orta əsr yazılı mənbələri(XI-XVIII əsrlər)

Bu dövrün qaynaqları müxtəlif dillərdə, o cümlədən ərəb, fars, türk dillərində yazılmışdır.

Ərəb müəllifi İbn əl-Əsir sələflərinin əsərlərindən istifadə edərək Azərbaycan ərazisi və tarixi barədə müxtəlif məlumatları qeydə almışdır.Həmdullah Qəzvini Azərbaycanın coğrafiyası – şəhər, dağ, çay və təbii sərvətləri barədə məlumat verir.Rəşid əd-Din əsərlərində Azərbaycanda monqol Hakimiyyəti dövrünü və həmin dövrün etnik, siyasi və iqtisadi məsələlərini işıqlandırmışdı.Səlcuq sülaləsinin Azərbaycanda hakimiyyəti və dövrün siyasi tarixi Sədr əd-Din Hüseyninin əsərində öz əksini tapmışdı.Əbdürrəşid Bakuvi isə Azərbaycanın coğrafi şəraiti və əhalisindən bəhs etmişdir.Orta əsrlərdə yazıb-yaratmış müəlliflərin əsərləri Azərbaycan tarixinin müxtəlif məsələləri barədə məlumatlar saxlamışdır.Bunlardan Cüveyni, ən-Nəsəvi, Məhəmməd Naxçıvani, Həsənbəy Rumlu, Xondəmir, Mir Yəhya Qəzvini, Şərəfxan Bitlisi, İsgəndər Münşi, Övliya Çələbi və başqalarını göstərmək olar.Bu orta əsr tarixçiləri Azərbaycanda və Azərbaycanla bağlı hadisələrə, siyasi tarixə, Ağqoyunlu və Qaraqoyunlu dövlətlərinin, Səfəvilər sülaləsinin hakimiyyətinə, iqtisadi həyatına, müharibələrə, feodallara qarşı çıxışlara, dövlət idarəsinə diqqət yetirmişlər.Azərbaycana gələn Avropa səyyahları Adam Oleari, Peter de Valli, Jan Şarden, Kempfer, Tomas Herbert, Rafael dü Man və başqaları Azərbaycanın siyasi, iqtisadi və mədəni həyatı haqqında müxtəlif məlumatlar toplamışlar.

Kapitalizm və imperializm dövrünün mənbələri

XIX əsrdə yaşamış tarixçilər orta əsr tarixçilərinin ənənələrini davam etdirərək əsərlərində Azərbaycanın bu və ya digər ərazilərindən bəhs etmişlər.Mirzə Adıgözəl bəy Qarabaği, Mirzə Yusif Qarabaği, Mir Mehdi Xəzani, Əhməd bəy Cavanşir, Həsənəli xan Qaradaği və Mirzə Camal Qarabaği Qarabağ tarixindən əsərlər yazmışlar.Kərimağa Fateh və Hacı Seyid Əbdül Həmid Şəki xanlığının, A.Bakıxanov isə Dağıstanın (“Gülüstani-İrəm” əsərində) qədim zamanlardan ta öz dövrünə kimi baş vermiş tarixi hadisələrini şərh etmişlər.

Azərbaycan tarixinin işıqlandırılması üçün o dövrün qəzet və jurnal materiallarının böyük əhəmiyyəti vardır.Dövri mətbuat Azərbaycan tarixinə və mədəniyyətinə, kənd təsərrüfatı və sənayesinə, gündəlik hadisələrə dair məqalələrdə tarixi biliyi təbliğ edirdi.

Azərbaycanın iki hissəyə parçalanması ilə əlaqədar Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri mühüm mənbələrdir.Cənubi Azərbaycanın parçalanmadan sonrakı tarixi İran dövri mətbuatında, icmal və jurnallarda, dövlət sənədlərində öz əksini tapmışdır.

İstifadə olunmuş ədəbiyyat

*Z.M.Bünyadov, Azərbaycan tarixi I cild

*Azərbaycan tarixi, I-II cildlər.Bakı 1958-1960

*Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar.Bakı,1989

*Yusifov Y.B. “Azərbaycan” adı haqqında yeni mülahizələr-Azərbaycan onomastikası problemləri, III Bakı,1990