Hematoz nədir? (Qaz mübadiləsi prosesi)

İnsanın nəfəs aldığı anda alveolların içərisində, artıq karbon qazı ilə dolu olan hava, ağciyərləri tərk edərək ətrafa qayıdır. Orada tənəffüs dövrü baş verir.

Azərbaycan və Rusiya mövsümi təbii qaz mübadiləsi əməkdaşlığını təkmilləşdirir

Azərbaycan və Rusiya mövsümi təbii qaz mübadiləsi əməkdaşlığını təkmilləşdirir Azərbaycan və Rusiya təbii qazın mövsümi mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıq edəcək. Müvafiq müqavilə “Azərkontrakt” və “Qazprom” qrupu arasında imzalanıb.

27 İyul , 2021 17:02

https://static.report.az/photo/77b76531-af5f-3cdd-82a6-f3b80a7baead.jpg

Azərbaycan və Rusiya təbii qazın mövsümi mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıq edəcək. Müvafiq müqavilə “Azərkontrakt” və “Qazprom” qrupu arasında imzalanıb. “Azərkontrakt” şirkətindən “Report”a verilən məlumata görə, müqavilə yay mövsümündə Azərbaycandan Rusiyaya, həmçinin qış mövsümündə Rusiyadan Azərbaycana analoji həcmdə qazın tədarükünü nəzərdə tutur. Tədarük həcmi yay aylarında Azərbaycanda qaz hasilatı və istehlak səviyyəsindən asılı olacaq. Azərbaycan tərəfindən müvafiq həcmdə məhsulların qəbulu və göndərilməsi baxımından müqavilənin texniki icrasını Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) həyata keçirəcək. Müqavilə tərəflərə öz neft-qaz infrastrukturundan optimal istifadə etməyə imkan verəcəkdir. Ölkədə qaz hasilatının sürətlə artması fonunda Azərbaycan ölkə daxilində istehlak səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığı qış mövsümü üçün öz təbii qazının əlavə həcmini tədarük etmək imkanı əldə edir. Müqavilənin qüvvədə olması müddəti 2023-cü ilə qədər nəzərdə tutulub. Dövlət Kontrakt Korporasiyası “Azərkontrakt” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 dekabr 1996-cı il tarixli 519 nömrəli Fərmanı ilə keçmiş Material Ehtiyatları Nazirliyi və Ticarət Nazirliyinin bazasında yaradılmışdır. 2021-ci ildən “Azərkontrakt” ASC təbii qazın topdan alqı-satqısı üzrə SOCAR-ın əvvəlki funksiyalarından birini yerinə yetirməyə başladı. Cari ildən başlayaraq qaz hasil edən şirkətlər ilə qazpaylayıcı və enerji istehsalçıları arasında vasitəçi rolunda sözügedən şirkət çıxış edir.

Hematoz nədir? (Qaz mübadiləsi prosesi)

The hematoz Bu, ağciyər alveolları ilə onları əhatə edən ağciyər kapilyarları arasında qaz mübadiləsindən ibarət olan bir prosesdir. Tənəffüs sisteminin prosedurlarından biridir.

Mübadilə edilən iki qaz tənəffüs prosesinin əsasını təşkil edən oksigen (O₂) və karbon dioksiddir (CO₂), tənəffüs sisteminin əsas funksiyası bu iki qazın mübadiləsidir.

Hematoz prosesi baş verməzsə, nəfəs ala bilməzsiniz. Tənəffüs edilən oksigen ağciyər alveollarından kapilyarlarda qana, karbon qazı isə kapilyarlardakı qandan alveollardakı havaya keçir.

Yəni bu mübadilənin məqsədi qanda və alveollarda olan qazlar arasında bir tarazlığa nail olmaqdır.

Həddindən artıq oksigen, çox yüksək miqdarda karbon qazına sahib olmaq kimi zəhərlidir. Hər qaz onun çox olduğu yerdən az olan yerə doğru hərəkət edir.

Nümunə: Qaçarkən və ya fiziki fəaliyyətlə məşğul olarkən, gərginlik həmişəkindən daha çox oksigen itirməyimizə səbəb olur. Bu səbəbdən nəfəs almağımız qeyri-sabit olur, çünki bədən tez bir zamanda oksigenlə dolmalı və dioksiddən də bir o qədər tez qurtulmalıdır.

Ağciyərlərdə və alveollarda oksigen-karbon qazı balansı əldə edildikdə bu normallaşır.

Hematozun tənəffüslə necə əlaqəsi var?

Oksigen tənəffüs edildikdə ağciyərlərə daxil olur və alveollara çatır.

Alveollar və kapilyarlar arasında bir -birinə çox yaxın olan, lakin o qədər kiçik olan oksigen bu hüceyrə baryerini keçərək ağciyər kapilyarlarında qana keçən hüceyrə qatları vardır.

Eyni şəkildə, karbon qazı qandan alveolalara keçir və bu anda ekshalasiya baş verir.

İnsanın nəfəs aldığı anda alveolların içərisində, artıq karbon qazı ilə dolu olan hava, ağciyərləri tərk edərək ətrafa qayıdır. Orada tənəffüs dövrü baş verir.

Qan oksigenlə zəngin olduqda, ağciyər damarlarından, ağciyərlərdən ürəyin sol tərəfinə keçir, qanı bədənin qalan hissəsinə pompalamaqdan məsuldur.

Qan dövranının karbon dioksidlə zəngin (oksigen çatışmazlığı) hissəsi ağciyər arteriyasından qanı ağciyərlərə nəql etmək üçün ürəyin sağ tərəfinə qayıdır, burada oksigeni götürüb karbon qazını buraxır.

Hematoz və tənəffüs prosesində istifadə olunan orqanlar

Nəfəs aldığımızda hava burun dəliyimizdən daxil olur və nəfəs borusundan aşağı enir. Traxeya iki hissəyə bölünür, bu hissələrin hər biri bronx adlanan borulardır, bunlar ağciyərlərə çatan havadan məsuldur.

Ağciyərlərin bölünmələri var, sağ ağciyər onu meydana gətirən 3 lobdan, sol ağciyər isə onlardan yalnız 2 -dən ibarətdir.

Ürək sinə mərkəzinin sol hissəsində olduğundan sol ağciyər ürəyə yer açmaq üçün sağdan bir qədər kiçikdir.

Ağciyər loblarının içərisində hava ilə dolu olan kiçik süngər kisələri var, bunlar alveollardır və ağciyər kapilyar toxuması (ağciyər kapilyarları) ilə örtülmüşdür.

Hər ağciyərdə təxminən 350 milyon alveol var ki, bu da hematoz və tənəffüsü mümkün edir.

Ağciyərlərin əsas işlərindən biri oksigeni əldə etmək üçün havanı süzməkdir, oksigen qana keçir və qan bədəninizin hər bir toxumasına oksigen çatdırmaqdan məsuldur, insanın ən çox funksiyanı yerinə yetirə biləcəyi yerdir. bədəninizin vacib hissələri.

Bədəndə olan hər bir orqan, əzələ və hüceyrəyə oksigenin çatdırılması təkcə ağciyərlərdən asılı deyil.

Eyni şəkildə qanın oksigen daşımaq qabiliyyətindən və qan dövranının bədənin hər yerinə qan nəql etmə qabiliyyətindən asılıdır.

Qan dövranı sistemi oksigenlə dolu atmosferlə onu istehlak edən hər bir hüceyrə arasındakı bağlayıcıdır.

Oksigenin ötürülməsi üçün hansı proseslər lazımdır?

Bədəndəki bütün funksiyalar kimi, hematozla nəticələnən oksigenin ötürülməsi də uğursuzluq olmadan başa çatmaq üçün bir prosesdən keçməlidir.

Bu proses son dərəcə vacib və vacib 3 hissədən ibarətdir: ventilyasiya, diffuziya və perfuziya.

Havalandırma

Tənəffüs sisteminin havanı ağciyərlərə daxil etmək və çıxarmaq üçün istifadə etdiyi sistemdən ibarətdir.

Diffuziya

Bu, qazların alveollardakı qazla ağciyər kapilyarlarında qan arasında heç bir səy və ya iş tələb etmədən təbii hərəkətinə aiddir.

Bu hərəkətlər ağciyərlərdə baş verənlərdən başqa heç bir təsir olmadan kortəbii olaraq baş verir.

Perfüzyon

Ürək -damar sisteminin qanı bütün ağciyərlərə vurma üsuludur.

Hematoz nə vaxt meydana gəlir və onu həyata keçirmək üçün nə qədər hava lazımdır?

Hematoz tənəffüsün əsas nöqtəsi olduğundan və biz hər zaman nəfəs alırıq, hematoz prosesi davamlıdır və həmişə, hətta yatarkən də baş verir.

Hər bir inhalyasiya ilə ağciyərlərə dəqiqədə təxminən 2 galon hava (7.5 l.) Keçir və bu miqdarın bir hissəsi alveollarla kapilyarlar arasında qaz mübadiləsi üçün istifadə olunur.

Lakin, əgər bədən fiziki səy göstərirsə, bu rəqəm dəqiqədə təxminən 26 gallon havaya (23 l.) qədər yüksəlir.

Bədənin istifadə etdiyi oksigen miqdarı bədənin istifadə etdiyi enerjinin miqdarına nisbətəndir, buna görə də məşq edərkən daha sürətli nəfəs alırsınız.

İstinadlar

1. Ferng, A. Alveoli. kenhub.com saytından götürülmüşdür.
2. Calareso, J. İnsan tənəffüs sistemində qaz mübadiləsi. Study.com saytından çıxarılıb.
3. Xəstə Uşaqlar Xəstəxanası. Qaz mübadiləsi. Aboutkidshealth.com saytından götürülmüşdür.
4. Lechtzin, N. Oksigen və Karbon Dioksid Mübadilə. Msdmanuals.com saytından çıxarılıb.
5. Peek-a-boo Kidz. (2016) Tənəffüs sistemi. Dr. Binocs Şousu, youtube.com saytından çıxarılıb.
6. Saladin, K. (2006) Anatomiya və Fiziologiya: Forma və Funksiya Birliyi. Dördüncü nəşr. McGraw-Hill Elmi.

Qazlar mübadiləsi

Şəkildəki heyvanların göstərilən orqanlarının oxşar və fərqli cəhətləri hansılardır? Məməlilərin ağciyərləri hansı xüsusiyyətlərinə görə suda-quruda yaşayanların ağciyərlərindən fərqlənir? Qazlar mübadiləsi nədir? Orqanizmdə qazlar mübadiləsi necə həyata keçirilir?

Arzunuzla dörd nəfərlik bir qrup təşkil edin. Birinci şagird 20, ikinci 40, üçüncü 60, dördüncü isə 80 dəfə oturub-dursun. Kimdə nəfəsalma və nəfəsvermənin daha sürətli olmasına diqqət edin və nəticənin müzakirəsini aparın.

Ağciyərlər

Ağciyərlər döş boşluğunda yerləşir, ürəklə birlikdə döş boşluğunun içərisini doldurur. Ağciyərlərin üzəri birləşdirici toxumadan əmələ gəlmiş ağciyər plevrası ilə örtülüdür. Döş boşluğunun daxili səthində isə divaryanı plevra yerləşir. İki plevranın arasında hava olmur. Sağ ağciyər üç, sol ağciyər iki paydan ibarətdir. Ağciyərlərin süngərəbənzər quruluşu var. Ona bu formanı verən içərisində çoxlu alveolların olmasıdır. Alveollarda qazlar mübadiləsi həyata keçirilir. Nəfəsalma zamanı udulan atmosfer havasındaki oksigen qazının bir hissəsi alveolların divarından onu bürüyən kapilyar qan damarlarına keçir. Damarların içərisindəki karbon qazı isə alveollara daxil olur. Sonra nəfəsvermə baş verir. Alveollardakı karbon qazı ilə zənginləşmiş hava atmosferə çıxır.