YOZUV tarixi va turlari Yozuv Yozuv muyyan bir

PIKTOGRAFIYA rasmli yozuv Er. аvvаlgi V мing yillik Er. аvvаlgi VI V III Bizning era II IX … XX XXI

Tarix, Qadimgi dunyo, 6 sinf, Sagdullayev A., Kostetskiy V., 2017

Tarix, Qadimgi dunyo, 6 sinf, Sagdullayev A., Kostetskiy V., 2017.

Учебник по истории для 6 класса на узбекском языке.

5-sinfda «Tarixdan hikoyalar» bilan tanishgan edingiz. Siz uzoq o‘tmish haqida bilimlar qanday qilib jamlanishini bilib oldingiz.
6-sinfda olis-olis zamonlarga sayohatimizni davom ettirib, eng qadimgi davlatlar va xalqlar tarixi, madaniyati va urf-odatlari bilan tanishib chiqamiz.

Eng qadimgi odamlarning rivojlanish bosqichlari.
Odam qanday paydo bo‘lganligi haqida ilmiy, diniy, afsonaviy va dunyoviy naql lar mavjud bo‘lib, biz bu masalani ilmiy asosda, antropologiya va arxeologiya ma’lumotlariga ta yangan holda o‘rganamiz.
Yer yuzidagi dastlabki odamlar qaddi-qomatini tik tutib yurgani, mehnat qurollarini yasash va ularni ishlatishni bilgani uchun hayvonot dunyosidan farqlanib turishgan.

Olimlar turli mintaqalardan o‘ta sodda tosh mehnat qurollari ya sashni biladigan eng qadimgi odam suyaklari qoldiqlarini topib o‘rganganlar, jumladan, Janubiy Afrikadan – avstralopitek, Sharqiy Afrikadagi Zinj vodiysidan – zinjantrop, Yava orolidan Indoneziya) – pitekantrop, Xitoy hududidan – sinantrop, shuningdek, Germaniyadan – neandertal va Fransiyadagi Kromanyon g‘oridan – hozirgi qiyofadagi odam – kromanyon suyaklari topilgan.

MUNDARIJA.
Kirish.
I-BO‘LIM Eng qadimgi tuzum.
1-§. Qadimgi tarix – taraqqiyotning boshlanishi.
2-§. Eng qadimgi odamlarning rivojlanish bosqichlari.
3-§. Urug‘chilik jamiyati.
4-§. Eneolit va bronza davri.
5-§. Temir davriga o‘tishda O‘rta Osiyoning rivojlanishi.
II-BO‘LIM Qadimgi Sharq va O‘rta Osiyo.
6-§. Nil vodiysi va uning aholisi.
7-§. Qadimgi Misr.
8-§. Qadimgi Misrda din.
9-§. Piramidalar va daxmalar.
10-§. Qadimgi Misr madaniyati.
11-§. Mesopotamiya sivilizatsiyalari.
12-§. Bobil podsholigi.
13-§. Old Osiyo davlatlari.
14-§. Ahamoniylar davlati.
15-§. Qadimgi Hindiston sivilizatsiyasi.
16-§. Miloddan avvalgi I ming yillikda Hindiston.
17-§. Qadimgi Xitoy sivilizatsiyalari.
18-§. Miloddan avvalgi III-mil. II asrlarda Xitoy.
19-§. O‘zbekiston hududidagi ilk davlatlar.
20-§. Zardushtiylik.
III-BO‘LIM Qadimgi Yunoniston.
21-§. Antik tarixning boshlanishi.
22-§. Qadimgi Yunonistonning yuksalishi.
23-§. Yunon koloniyalari.
24-§. Afi nada demokratiya.
25-§. Yunon-fors urushlari.
26-§. Yunonistonning Makedoniya tomonidan bosib olinishi.
27-§. Fuqaro tarbiyasi.
28-§. Qadimgi Yunoniston madaniyati.
29-§. Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari.
30-§. Qadimgi Yunoniston afsonalari.
IV-BO‘LIM Miloddan avvalgi VI – milodiy III asrlarda O‘rta Osiyo.
31-§. O‘rta Osiyoda ahamoniylar hukmronligi.
32-§. O‘rta Osiyo xalqlarining yunon-makedon istilochilariga qarshi kurashi.
33-§. Salavkiylar davlati va Yunon-Baqtriya podsholigi.
34-§. Qadimgi Xorazm, Qang‘ va Dаvan davlati.
35-§. Kushon davlati.
36-§. Buyuk Ipak yo‘li.
V-BO‘LIM Qadimgi Rim.
37-§. Qadimgi Italiya.
38-§. Rim respublikasi.
39-§. Rim respublikasining hayoti.
40-§. O‘rtayer dengizida hukmronlik uchun kurash.
41-§. Qullar va gladiatorlar.
42-§. Rim respublikasining qulashi.
43-§. Rim imperiyasining qulashi va zavolga yuz tutishi.
44-§. Qadimgi Rim madaniyati.
Xulosa.
Tarixiy atamalar lug‘ati.
Yakuniy takrorlash.
Qadimgi dunyo tarixiga oid tarixiy va geografi katamalar.
Qadimgi dunyo tarixidagi nomlar.
Qadimgi dunyo tarixi sanalarda.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Tarix, Qadimgi dunyo, 6 sinf, Sagdullayev A., Kostetskiy V., 2017 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу

YOZUV tarixi va turlari Yozuv Yozuv muyyan bir

Yozuv • Yozuv – muаyyan bir tildа qаbul etilgаn vа kishilаr o’rtаsidаgi mulоqоtgа хizmаt qilаdigаn yozmа bеlgilаr yoki tаsvirlаr tizimi. Mа’lumki, insоniyat dаhоsi erishgаn eng buyuk vа muhim yutuqlаrdаn biri yozuvning kаshf etilishidir. • Yozuv kishilik jаmiyati mаdаniy tаrаqqiyotining tоm mа’nоdаgi ibtidоsi, bаshаriyatning uzоq vа murаkkаb tаdrijiy tаkоmili jаrаyonidаgi оmillаrning eng аsоsiylаridаn biridir. Mа’lumоtlаrgа ko’rа, yozuvning pаydо bo’lgаnigа 4 -5 ming yillаr bo’lgаn.

Piktоgrаfik yoki rаsmli yozuv Yozuvning eng dаstlаbkisi sifаtidа piktоgrаfik (lоtinchа pictus – rаsm, surаt; grаphо – yozаmаn) yoki rаsmli yozuvni ko’rsаtish mumkin. Bu yozuv turining o’zigа хоs tоmоni uning оg’zаki til bilаn bеvоsitа bоg’liq emаsligi vа uni hаr qаndаy til vаkili tushunа оlishidаdir. Piktоgrаfik yozuvdа bildirilmоqchi bo’lgаn fikrlаr insоn, hаyvоn, qаyiq kаbilаrning sхеmаtik tаrzdаgi rаsmlаrini tushirish оrqаli ifоdаlаngаn. Mаsаlаn, оvchining оvgа chiqqаnligi kishi siymоsi оv qurоli tutgаn hоldа tаsvirlаngаn, uning birоn-bir hаyvоnni tutib оlgаnligi shu hаyvоnning tаsviri bilаn, qаyiqdа dеngiz yoki dаryodа suzgаnligi qаyiq tаsviri оrqаli, mаnzilgа yеtgаch, tunаb qоlgаnligi chаylа tаsvirini bеrish bilаn ifоdаlаngаn.

PIKTOGRAFIYA rasmli yozuv Er. аvvаlgi V мing yillik Er. аvvаlgi VI V III Bizning era II IX … XX XXI

Idеоgrаfik yozuv Idеоgrаfik (idеа – g’оya, grаphо – yozаmаn) vа iеrоglifik (hiеrоglyhоi – muqаddаs yozuv – kоhin, qurbоn qiluvchi o’ymаkоrligi; bu yozuv turidа mаtn yozilmаgаn, bаlki suyak vа bоshqа mаtеriаllаrgа rаsmlаr o’yib bitilgаn, ikkinchidаn, bu yozuv «sirli» yozuv turi hаm bo’lgаn, chunki uni аsоsаn kоhinlаr – qurbоn qiluvchilаr bilishgаn, хоlоs) yozuvlаr egаllаy bоshlаdi. Piktоgrаfik yozuvdаn idеоgrаfik yozuvgа o’tilishigа аytilmоqchi bo’lgаn mаvhum fikrlаrning bu yozuv turidа to’liq ifоdаlаshning imkоni bo’lmаgаnligi sаbаb bo’ldi. Mаsаlаn, «o’tkir ko’zlik» , «ziyrаklik» , «hushyorlik» tushunchаlаrini аynаn rаsmdа ifоdаlаb bo’lmаydi, ulаrni shu hоlаtlаrni kuzаtuvchi, ya’ni ko’zni tаsvirlаsh оrqаli bеrish mumkin bo’lgаn. Bundа piktоgrаfik yozuvdа ko’z rаsmi bеrilgаndа ko’zning o’zi tushunilgаn, idеоgrаfik yozuvdа esа, «o’tkir ko’zlik» , «ziyrаklik» , «hushyorlik» tushunilgаn.

IDEOGRAFIYA ierogliflar Er. аvvаlgi III мing yillik Er. fvvalgi VI V III Bizning era II IX … XX XXI

«INSON» iеroglifining rivoji

«Тog‘» iеroglifining rivoji

DARAXT ODAM +DARAXT Daraxtlar

Qаdimgi Misr yozuvi Iеrogliflar – bu qаdimiy Мisr (vа b. ) yozuvining belgilari bo‘lib, so‘z yoki bildirgan. bir nechta ular bir тоvushni

! Мisr yozuvidа 700 dan оrtiq iеroglif bo‘lgan – «оg’iz» so’zi vа «r» tоvushi – «non» so’zi vа «t» tоvushi – ! «оmoch» so‘zi vа «m» vа «r» tovushlarining birikmasi Unli tovushlar iеrogliflar bilan ifodalanmas edi

Bu rasmda qadimgi misrliklik kotib bilimlar va yozuvlar xudosi Tota rahnamoligida ko‘rsatilgan

1799 -yilning 15 -iyulida Per-Fransua Bushar boshchiligidagi askarlar Rozetta shahri yaqinida tosh plitani topishadi, unda qadimgi Misr yozuvida yozilgan uchta matn bor edi Rozetta toshi. U 1802 -yildan beri Britaniya muzeyida saqlanadi

Jan-Fransua Shampolon 1822 -yilning 14 -sentabrida o‘ziga xos usul yaratdi. Unga ko‘ra har qanday sirli qadimgi Misr iyeroglifik matnlarni o‘qish mumkin.

Qadimgi Misrda kotiblar maxsus maktablarda tayyorlangan Qadimgi Misr maktabida. Maqbaradagi relefdan Maktabda o‘qitish pullik edi, shuning uchun boy insonlargina bolalarini o‘qita olar edi. Maktabda faqat o‘g‘il bolalar o‘qitilardi. O‘qish muddati 5 -yildan 17 -yilgacha bo‘lgan. Ta’limning asosiy maqsadi yozuv san’ati va matematik hisob-kitobni yaxshi biladigan amaldorlarni tayyorlash bo‘lgan.

Dastlab o‘quvchilar singan chinni idishlarga yozishgan. Faqatgina yozuv san’atini yashxi egallagan katta yoshdagi o‘quvchilarga papirus ishonib topshirilar edi Maktabda o‘qitish jarayoni Qadimgi Misrdagi maktablarning shiori quyidagicha bo‘lgan: «Bolaning qulog‘i orqasida bo‘ladi, Shunga ko‘ra u eshitishi uchun orqasiga urish kerak» . Bu shiorga nima deysiz?

Fоnоgrаfik yozuv Fоnоgrаfik (grеkchа phоnе – tоvush, grаphо yozаmаn) yozuv turi jаmiyat tаrаqqiyoti nаtijаsidа shаkllаndi. Bundаy fоnоgrаfik yozuv tilni nаfаqаt grаmmаtik tuzilishini, bаlki uning fоnеtik tuzilishini, ya’ni so’zning tоvush tаrkibini hаm аks ettirаr edi. Fоnоgrаfik yozuv ikki turgа bo’linаdi: bo’g’in yozuvi hаmdа hаrf-tоvush yozuvi. Bo’g’in yozuvi qo’shmа so’zlаrni mаydа qismlаrgа аjrаtish yo’li bilаn pаydо bo’ldi. Bu mаydа qismlаr hоzirgi vаqtdаgi bo’g’inlаrgа to’g’ri kеlаdi. Bu yozuv turigа qаdimgi hind yozuvi hisоblаngаn dеvаnаgаri misоl bo’lа оlаdi. Dеvаnаgаridа 50 tа bеlgi mаvjud bo’lib, uning 13 tаsi so’z yoki bo’g’in bоshidаgi unli tоvushlаrni ifоdаlаgаn, 33 tаsi bo’g’inlаrgа tеgishli bеlgilаr, 4 tаsi yordаmchi bеlgilаrdаn ibоrаt edi.

Finikiy yozuvi • • Hаrf-tоvush yozuvining shаkllаnishi butun yozuv tаrаqqiyoti tаriхidа inqilоb bо‘lgаn. Bu yo‘nаlishdаgi ilk yozuv turi finikiy yozuvi edi. Finikiy аlifbоsining pаydо bо‘lishi insоniyat uchun yozuvni tаkоmillаshtirish bоrаsidа оlg‘а qо‘yilgаn qаdаm bо‘ldi. Birinchi mаrtа sоf tоvush yozuvi sаnоqli hаrflаrdаn ibоrаt mukаmmаl аlifbоning yuzаgа kеlishi jаmiyatdаgi yozuvni bilаdigаn kishilаr dоirаsini kеngаytirib yubоrdi. Shuning uchun hаm finikiy yozuvi judа tеzlik bilаn bоshqа хаlqlаr оrаsidа hаm tаrqаldi. Bu jаrаyon milоddаn аvvаlgi IХ аsrdаn bоshlаngаn. Finikiyaliklаr bilаn iqtisоdiy vа mаdаniy аlоqаdа bо‘lgаn qо‘shni хаlqlаr mаzkur yozuv bilаn tаnishib, tеz оrаdа uni о‘z tillаrigа mоslаshtirib оlgаnlаr. Hоzirgi kundа bizgа mа’lum bо‘lgаn hаrf-tоvush tizimidаgi yozuvlаrning 4/5 qismidаn kо‘prоg‘i finikiy yozuvidаn kеlib chiqqаn.

Finikiy yozuvi • Finikiy yozuvi 22 hаrfdаn ibоrаt bо‘lib, hаr bir hаrf аlоhidа nutq tоvushini ifоdа etgаn. Bu yozuvdа birоntа hаm bоshqа sistеmаdаgi bеlgi – lоgоgrаfik (sо‘z yozuvi), sillаbоgrаfik (bо‘g‘inli yozuv) elеmеntlаr qо‘llаngаn emаs. Yozuvdа fаqаt undоshlаrginа ifоdаlаngаn, unlilаr mutlаqо ifоdаlаnmаgаn, ya’ni finikiy yozuvi sоf kоnsоnаnt yozuv bо‘lgаn. Hаrflаr judа sоddа, eslаb qоlish vа yozish uchun qulаy shаklgа egа bо‘lgаn. Ulаr muаyyan qаt’iy kеtmаkеtlikdаgi аlifbоdаn ibоrаt bо‘lgаn. Hаr bir hаrfning аtаlish nоmi bо‘lgаn. Bu nоmlаr аkrоfоnik tаmоyil аsоsidа, ya’ni hаrf ifоdаlаydigаn tоvush hаrf nоmining birinchi tоvushigа tо‘g‘ri kеlаdi. Mаsаlаn, b – «bеt» , d – «dоlеt» , g – «gimеl» , v – «vоv» , z – «zаyn» kаbilаr. Hаrflаrning nоmi ulаr ifоdаlаgаn tоvushdаn tаshqаri hаrflаrning shаkli bilаn hаm mа’lum dаrаjаdа bоg‘liq bо‘lgаn.

Finikiya harflari Р Д К М

• Finikiyaliklarga o‘xshab, unli tovushlarsiz o‘qishga harakat qilib ko‘ring SТR PSМNSТ

qədim Şərq tarixi

Het dövləti Anadolunun (Kiçik Asiyanın) şimal-şərq hissəsində Halis (hazırda Qızıl İrmaq) çayının hövzəsində meydana gəlmişdi. Kiçik Asiya hələ qədim zamanlardan diqqəti cəlb edirdi. E.ə. III minilliyin ikinci yarısında Akkad hökmdarları Sarqon və Naram-Suen bu əraziyə hərbi yürüşlər təşkil etmişdilər. Həmin dövrdə burada, gələcək Het dövlətinin ərazisində akkad və assur tacirləri məskən salmış və metal ticarətinin əsasını qoymuşdular. Assurlular buraya mixi yazı və akkad dilini gətirmişdilər.

Tədricən Kaniş müstəqil ticarət məskəninə çevrilmiş və Assurun təsiri altından çıxmışdı. Anadolu ticarət mərkəzləri gümüş, mis, tunc, dəmir alış-verişi ilə məşğul olurdular. Assur şəhərindən qalay alırdılar. Ticarətə yerli əhali də cəlb olunmuşdu. Təsərrüfatın inkişafı ilə bağlı Anadolunun şərq hissəsində artıq e.ə. II minillikdə bir sıra siyasi birləşmələr meydana gəlmişdi. Bunlar şəhər-dövləti şəklində mövcud olmuşlar. Burusxan, Nesa (Kaniş), Kussar və Hattuşa şəhər-dövlətləri Assur tacirlərinin gətirdiyi mixi yazı və akkad dilindən istifadə edirdilər.

Qədim Mesopotamiya mədəniyyəti

• qədim Şərq tarixi
• 4 iyun 2020, 17:33

Ön Asiyanın çox hissəsi dağlardan və yaylalardan ibarətdir. Yunanca Mesopotamiya adlanan qədim İkiçayarası ölkəsi Ön Asiyada yerləşir. Ön Asiyanın çox hissəsi dağlar və yaylalardır. Qafqazdan cənubda olan dağlardan başlayan Fərat və Dəclə çayları İran körfəzinə tökülür. Dəclə və Fəratın orta və aşağı axarlarında yerləşən ölkə qədim dövrlərdən məşhur və qüdrətli bir dövlət kimi tarixə düşmüşdür. Cənubi Mesopotamiya qısa sürən qışda yağışlar yağır, hər yer keçilməz gil palçıq olur, yazda isə dağlarda qar əriyir, Dəclə və Fərat çayları daşıb sahilləri basır, daşqından sonra hər yer yaşıllığa qərq olur. Hələ Paleolit dövründə Mesopotamiyada ilk insanlara təsadüf edirik. Neolit dövründə isə insanların İkiçayarası ərazilərində məskunlaşması sürətlənir, daha mütərəqqi təsərrüfat növünə keçmək zərurətini yaradır. Köçəri həyat tərzindən oturaq həyat tərzinə keçid əkinçiliyə, maldarlığa, sənətkarlığa meydan açır.

Qədim Fələstin

• qədim Şərq tarixi
• 4 iyun 2020, 17:23

Fələstində samilərdən əvvəlki dövrlərdə yaşamış əhali barədə arxeoloji qazıntılar və Tövratda əks olunmuş materiallar məlumat verir. Ərəbistan yarımadasından Mesopotamiyaya üz tutan sami qəbilələri Fələstindən keçib gedirmiş. Şimaldan əks istiqamətdə hirrilər, sonrakı dövrlərdə hetlər hərəkət edirmiş. Fələstində VIII-V minilliklərə aid neolit məskənləri aşkar edilmişdir. Fələstin əhalisinin böyük hissəsini qərbi sami qrupuna məxsus hanaanlar və onların bir boyu olan amorilər təşkil edirdi. Ümumi yəhudi adı ilə məlum olan samilərin növbəti köçü mənşəyinə görə amorilərə yaxın idi. Onlar yəhudi və israilli boylarına bölünürdülər. Bu qrupa müxtəlif yəhudi ləhcələrində danışan ammoni, moavi və edomi qəbilələri yaxın idi. Aralarında qanlı toqquşmalar baş verirdi. Tövrat həmin qəbilələrin yəhudi və israillilərlə etnik yaxınlığından xəbər verir.

Qədim Misirin mədəniyyəti

• qədim Şərq tarixi
• 4 iyun 2020, 17:15

Qədim Misir Şimali-Şərqi Afrikada Nil çayının vadisində və deltasında yerləşirdi. Yayın əvvəlində gur yağışlar yağır, ətrafı su basırdı. Noyabrda su çəkilir, üzvi maddələrlə zəngin olan lil sahili örtürdü. Bu qara lil qatı rütubəti yaxşı saxladığı üçün çox məhsuldar idi. Buna görə də misirlilər öz ölkələrini “Qara torpaq” adlandırırdılar. Əvvəllər Nilin vadisi keçilməz cəngəlliklər, bataqlıqlardan ibarət idi. Burada çoxlu vəhşi heyvanlar, xəstəliklər yayan müxtəlif həşəratlar var idi. E.ə. VIII minillikdə Böyük səhrada yaşayan insanlar tədricən Nil vadisini mənimsəməyə başladılar. Bu tayfalar yığıcılıq, balıqçılıq, ovçuluq edir, kolluqları qırır, bəndlər düzəldir, kanallar çəkir, əkinçiliklə məşğul olurdular. Misirlilərin başlıca məşğuliyyətləri əkinçilik idi. Hündür yerlərə su çıxarmaq üçün şaduf adlanan qurğudan istifadə etmişdilər. Onlar torpaqları toxa və sadə xışlarla şumlayırdılar. Qədim misirlilər arpa, buğda, meyvə, tərəvəz becərirdilər. Onlar mal-qara da saxlayırdılar. Onlar sənət və mübadilə ilə məşğul olurdular. Bacarıqlı dulusçu, daşyonan sənətkarlar idilər. Misir e.ə. IV minillikdə əhalisi sıx olan ölkəyə çevrildi.

Qədim Hindistan tarixi

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:54

Təbiəti. Əhalisi. Hindistan yarımadası Asiya qitəsinin cənubunda yerləşir. Yarımadanın şimalında Himalay dağları ucalır. Hindistan yarımadası, əsasən, yaylalardan ibarətdir. Yayla ilə Himalay dağları arasında düzənlik yerləşir. Düzənliyin qərb hissəsində Hind, şərq hissəsində Qanq çayları axır. Hindistan ərazisi mis və dəmir yataqları ilə zəngindir.
İnsanlar Hindistanda ən qədim zamanlardan məskən salmışlar. Burada e.ə. III minilliyə aid şəhərlərin (Mohenco-Daro və Harappa) xarabalıqları aşkar olunmuşdur. Onların hansı səbəbdən süqut etdiyi hələlik məlum deyil. E.ə. II minillikdə köçəri ari tayfaları Hindistana hərəkət etmiş və yerli əhali ilə qaynayıb-qarışmışlar.
Davamı →

Qədim Çin tarixi

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:53

Təbiəti və əhalisi. Çin sözü Sin sülaləsinin adı ilə bağlıdır. Çin, əsasən, dağlıq ölkədir. Onun ərazisindən böyük Xuanxe və Yantszı çayları axır. Xuanxe vadisinin torpaqları çox məhsuldar olduğundan burada insanlar sıx məskunlaşmışdılar. Xuanxe çayında güclü daşqınlar olurdu. Bu zaman çoxlu şəhər və kəndlər dağılır, böyük insan tələfatı baş verirdi. Ona görə də çinlilər Xuanxe çayını «Çinin bəlası», «min fəlakət çayı», «gəzən çay» adlandırırdılar.
Xuanxe çayının aşağı axarında əhali əkinçilik, maldarlıq və sənətkarlıqla məşğul olmuşdur. Sənətkarlar ipək parçalar toxuyur, dulusçular ağ gildən zərif qablar istehsal edirdilər. Elə ilk Çin dövlətini də e.ə. II minillikdə burada yaşayan şan qəbilələri yaratmışdılar.
Davamı →

İskit dövlətləri

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:51

Kimmer, İskit, sak tayfaları. Qara dənizin şimalında və Krım yarımadasında türk mənşəli kimmer, iskit və sak tayfaları yaşayırdılar. E.ə. VII əsrin əvvəllərində bu tayfalar yaşadıqları ərazilərdən köç etməyə başladılar. Onlar Cənubi Qafqazda və Ön Asiyanın müxtəlif yerlərində məskunlaşdılar. E.ə. VII əsrin ortalarında Van gölü ilə Urmiya gölü arasındakı ərazilərdə Kimmer-lskit-Sak padşahlığı yarandı. Bu dövlətin ən qüdrətli hökmdarı Tuqdamme olmuşdur.
Kimmer, iskit və sakların bir qismi qədim Azərbaycan torpaqlarında məskunlaşmış, burada yaranmış Manna dövləti ilə ittifaq yaratmışdılar. Onların gəlişi Aşşur dövlətinin bu bölgədəki nüfuzuna böyük zərbə vurdu. Manna Aşşur ilə ittifaqı pozdu.
Davamı →

Parfiya dövləti

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:49

Dövlətin yaranması. Parfiya dövlətinin əsasını parn qəbilələri qoymuşdur. Bu qəbilələr ilk vaxtlar Xəzər dənizi ilə Amudərya çayı arasındakı çöllərdə köçəri həyat sürürdülər. Onlar, əsasən, maldarlıqla məşğul olur və cins atlar saxlayırdılar. Sonralar isə oturaq həyata keçmiş, əkinçilik və üzümçülüklə məşğul olmuşlar.
Makedoniyalı İsgəndərin vəfatından sonra sərkərdələri onun yaratdığı imperiyanı öz aralarında bölüşdürdülər. Selevk adlı sərkərdə Suriya və Babili ələ keçirdi.
Davamı →

Qədim Finikiya

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:48

Finikiyalılar Aralıq dənizinin şərq sahilində məskunlaşmışdılar. Ölkənin təsərrüfatında bağçılıq geniş yer tuturdu. Kəndlilər, əsasən, üzüm, xurma və zeytun becərirdilər. Onlar üzümdən çəkdikləri şərabı və zeytun yağını qonşu ölkələrdə taxıla dəyişirdilər.
Sahilboyu dağlar sidr və palıd meşələri ilə örtülmüşdü. Qiymətli tikinti materialı olan sidr ağacı Misirə və başqa ölkələrə göndərilirdi. Sidr ağacı müqəddəs hesab edilirdi.
Şəffaf şüşə Finikiyada icad olunmuşdu.
Davamı →

Qədim Şumerlər

• qədim Şərq tarixi
• 1 aprel 2018, 15:47

Mesopotamiyanın təbiəti və əhalisi.Qədimdə Dəclə və Fərat çayları arasındakı düzənlik Mesopotamiya adlanırdı. Mesopotamiya yunan dilində «İkiçayarası» deməkdir. Bu ərazi münbit və məhsuldar torpaqlara malik idi. Türkdilli xalq olan şumerlər e.ə. VII—VI minilliklərdə Mərkəzi Asiya və Altay dağlarının ətəklərindən gələrək burada məskən salmışdılar.
Davamı →