Dunyo bayroqlari haqida 10 ta hayoliy fakt

Ularni bir vaqtlar Sovet Ittifoqi birlashtirgan edi, ammo mustaqillikka erishganlaridan beri bir xil ranglardan foydalangan holda o’zlarining bayroqlarini yaratdilar.

Xudafərin körpüsü üzərində Azərbaycan bayrağının qaldırılması tarixi ədalətin bərpasıdır – Tarixçi

Azərbaycan Ordusunun işğal altındakı ərazilərimizin azad olunması istiqamətində həyata keçirdiyi əməliyyatlar nəticəsində Xudafərin körpüsü üzərində Azərbaycan bayrağının qaldırılması tarixi ədalətin bərpasıdır.

Milli.Az bildirir ki, bunu Trend-ə AMEA Tarix İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mübariz Ağalarlı deyib.

Xudafərin körpüsündə Azərbaycan bayrağının qaldırılmasını hərbi baxımdan da strateji uğur sayan tarixçi alimin sözlərinə görə, tarix boyu Azərbaycanın quzeyi ilə güneyini birləşdirən, bir neçə gün əvvəl erməni işğalından azad edilən Cəbrayıl rayonu ərazisində yerləşən Xudafərin körpüsü Azərbaycan xalqının mənəvi birliyinin simvoluna çevrilib. Xudafərin körpüsü həmişə xalqımızın qədimlik və birlik rəmzinin təzühürü olaraq öz mənəvi dəyərini qoruyub saxlayıb.

M.Ağalarlı qeyd edib ki, Xudafərin körpüləri Azərbaycan memarlıq sənəti tarixinin bəzəyi sayılan möhtəşəm tarixi abidələrimizdəndir. Bu körpünü Azərbaycanın orta əsrlər dövrü inşaatçılıq-mühəndislik sənətinin ən gözəl nümunələrindən hesab etmək olar:

“Araz çayı üzərində salınan iki Xudafərin körpüsü bu gün də öz mövcudluğunu qorumaqdadır. Azərbaycanın memarlıq sənətində olduqca qədim və əzəmətli abidələr haqqında tarixi qaynaqlarda çoxsaylı məlumatlar əks olunsa da, körpülərin nə vaxt inşa edilməsi haqqında tarixdə yekdil fikrə rast gəlinmir. Əsas tarixi qənaət ondan ibarətdir ki, 15 aşırımlı körpü 1027-ci ildə Azərbaycan hökmdarı Fəzl ibn Məhəmməd tərəfindən inşa etdirilmişdir. 11 aşrımlı körpü isə XIII əsrdə Elxanilərin Azərbaycanda hakimiyyəti dövründə inşa və yaxud bərpa edilmişdir. Tarix boyu Xudafərin körpüsü Hindistandan başlayaraq Yaxın və Orta Şərq ölkələri, Avropa ölkələri arasında Azərbaycanın iqtisadi və mədəni əlaqələrinin inkişafında böyük rol oynamışdır. Eyni zamanda Xudafərin körpüsü Azərbaycanın quzeyi ilə güneyinin əlaqəsini möhkəmləndirən əsas vasitələrdən biri olub. 30 illik erməni əsirliyində olan Xudafərin körpüləri siyasi, iqtisadi zərərləri ilə yanaşı xalqımızın qəlbində böyük mənəvi yaralara da yol açmışdır. Artıq qarşıdan gələn, xalqımızın birlik və dirilik bayramı olan Novruz bayramında Xudafərin körpüsünün hər iki tərəfində üç tonqal – birlik, bərabərlik, sülh tonqlalı qalanacaq. Xudafərin körpüsü üzərində qalanan bu tonqallar bir daha Xudafərinin bütün Azərbaycanın birlik, bütövlük simvolu olduğunu dünyaya bəyan edəcək”.

Milli.Az

Dunyo bayroqlari haqida 10 ta hayoliy fakt

Siz bayroqlar haqida bilishingiz mumkin bo’lgan narsalar ko’p, deb o’ylamasligingiz mumkin. Ammo ular biz o’ylaganimizdan ancha murakkab va qiziqarli bo’lishi mumkin.

Bayroqqa qarash va uning ranglarini, shakllari va naqshlarini qadrlash oson, lekin nega bayroqlar ma’lum bir tarzda yasalganini hech o’ylab ko’rganmisiz?

Dunyo bayroqlari haqida sizni hayratda qoldiradigan 10 ta hayoliy faktlar.

Nepalda dunyoning 4 tomoni bo’lmagan yagona bayrog’i bor.

Nepal bayrog’i kvadrat yoki to’rtburchak emasligini bilasizmi? Bu uni dunyodagi to’rtburchak bo’lmagan yagona bayroqqa aylantiradi.

Bayroq ikkita uchburchak shakldan iborat bo’lib, ko’pincha vimpel yoki vimpel deb ataladi.

Bayroqni hosil qilish uchun bular bir-birining ustiga joylashtirilgan. Rasmiy ravishda 1962 yilda Nepal bayrog’i qilingan.

Bayroqda jasoratni aks ettiruvchi qip-qizil qizil fon va tinchlik ramzi bo’lgan bayroq tasvirlangan ko’k tasma mavjud.

Quyosh va oy hilolining har bir uchburchagida bittadan ikkita belgi mavjud.

Dunyoda faqat ikkita kvadrat shaklidagi bayroqlar mavjud.

Bu to’g’ri; dunyoning 193 ta suveren bayrog’idan 190 tasi to’rtburchaklar, faqat uchtasi boshqacha.

Uchtadan biri – bu uchburchak shakllari bilan yuqorida aytib o’tilganidek, Nepal bayrog’i, qolgan ikkitasi Shveytsariya va Vatikan shahridir.

Birinchidan, hamma Vatikanni o’z mamlakati deb o’ylashi mumkin emas, lekin aslida bu dunyodagi eng kichik tan olingan mamlakat.

Vatikan shahri uchun ishlatiladigan bayroq 1929 yil 7-iyunda qabul qilingan.

Bu dunyoning to’rtburchak shakldagi bayroqlaridan biri va yarim sariq yoki oltin va yarim oq rangda.

Bayroqning o’ng tomonida joylashgan oq segmentda Vatikan tepasi joylashgan.

Dunyoning ikkinchi kvadrat bayrog’i Shveytsariyaning bayrog’i bo’lib, u ko’pincha Qizil Xoch tomonidan ishlatiladigan tibbiy bayroq bilan adashtiriladi.

Bu o’rtada oq xoch bilan qizil kvadrat. Ushbu bayroqdan Shveytsariya 1889 yildan beri foydalanib kelmoqda.

Bayroq erkinlik va sharafni anglatadi, oq xoch nasroniylikni anglatadi va qizil fon ularning e’tiqodlarini himoya qilish uchun yo’qolgan qonni ramziy qiladi.

Bayroqlarda ishlatiladigan ramzlar odatda o’ziga xos ma’noga ega.

Bayroqlar bo’ylab ishlatiladigan ko’plab universal belgilar mavjud.

Har bir bayroqda bittadan emas, balki shunday bayroqlar mavjud bo’lib, odatda quyidagilardan birini ko’rsatadi; quyosh, oy, yulduzlar, xoch, uchburchaklar va kvadratlar.

Ushbu ramzlarning ba’zilari har bir mamlakat uchun muhim ma’nolarga ega.

Bir misol keltiradigan bo’lsak, Yaponiya “ko’tarilgan quyosh mamlakati” deb nomlanadi va shuning uchun ular o’zlarining bayrog’i o’rtasida quyoshni tasvirlaydigan dumaloq shaklga ega.

Yulduz va Oy yarim oyi

Bayroqda uchraydigan eng noyob rang binafsha rangdir. U faqat dunyoning ikkita bayrog’ida ishlatiladi!

Binafsha rang ko’pincha royalti yoki boylikni anglatadi, shuning uchun bugungi kunda u ko’proq bayroqlarda ishlatilmasligi ajablantirishi mumkin.

Uni Nikaragua bayrog’ida va Dominika bayrog’ida topish mumkin.

Rangni ishlatadigan ikkita mamlakatning sababi shundaki, binafsha rang, tarix davomida har doim qimmat va uni ushlab qolish qiyin bo’lgan.

Shuning uchun boshqa ranglar yanada qulayroq.

Ikkala bayroq 1900-yillarning oxiriga qadar qilinmagan, ya’ni boshqa bayroqlarning aksariyati ishlab chiqilganiga qaraganda yuzlab yillar ilgari bo’yoqlardan foydalanish osonroq bo’lar edi.

Bu shuni anglatadiki, ikkala mamlakat ham rangni kamroq xarajat va kam ish uchun ishlatishi mumkin.

Beliz bayrog’i dunyodagi barcha bayroqlardan eng ko’p rangga ega.

Ko’plab ranglarni o’z ichiga olgan murakkab dizaynlashtirilgan bayroqlar juda ko’p va ular juda ko’p rangli bayroqlar borligi haqida bahslashish mumkin edi, ularning qaysi biri eng rangli ekanligini aniq aytish qiyin.

Biroq, Beliz bayrog’i jami 12 ta rangga ega bo’lib, uni eng ko’p ranglarga ega bayroqqa aylantiradi.

Bayroq moviy rangda, o’rtada oq doira, tepada tepalik bor, bayroqning yuqori va pastki qismida qizil chiziqlar bor.

Markazdagi tepada gerbning ikki tomonida qo’llarida ikki kishi tasvirlangan.

Orqa fonda daraxt, guldasta dizayni va matn bilan banner mavjud. Bayroq 1981 yil 21 sentyabrda qabul qilingan.

Daniya dunyodagi eng qadimgi bayroqqa ega.

Bayroqlar yuzlab yillar davomida ishlatilgan, ammo mamlakatlar rivojlanishi bilan doimo o’zgarib turadi.

Ammo dunyoda eng ko’p ishlatiladigan mamlakat bayrog’i Daniya bayrog’idir.

O’rtasidan gorizontal ravishda bitta oq chiziqli qizil fon, birinchi marta 1625 yilda ishlatilgan va bugungi kunda ham xuddi shunday.

Dizaynning o’zi esa 1219 yilda yaratilgan. Daniyada u Daniya shlyapasi deb nomlanadi, ya’ni “Daniya mato” deb tarjima qilinadi.

Janubiy Sudan dunyodagi eng yangi bayroqqa ega.

Sizning fikringizcha, har bir bayroq o’z mamlakati uchun xosdir va umuman olganda ular shunday, lekin biz bir-biriga bog’lab turgan mamlakatlar ichida bir nechta izchil naqsh va ranglar mavjud.

Yuqorida aytib o’tganimizdek, islomiy davlatlar ko’pincha o’zlarining diniy e’tiqodlarini namoyish etish uchun Yulduz va Oy Oyi Oyidan foydalanadilar, ammo dunyo bo’ylab bu kabi aloqalar juda ko’p.

O’zlarining bayroqlarida bir xil ranglardan foydalanadigan mamlakatlarni guruhlash uchun ishlatiladigan uchta asosiy toifalar mavjud.

Pan-slavyan ranglari

Bular qizil, oq va ko’k ranglardan foydalanadigan va Sharqiy Evropada joylashgan mamlakat bayroqlari.

Ularni bir vaqtlar Sovet Ittifoqi birlashtirgan edi, ammo mustaqillikka erishganlaridan beri bir xil ranglardan foydalangan holda o’zlarining bayroqlarini yaratdilar.

Ushbu mamlakatlarga quyidagilar kiradi: Xorvatiya, Chexiya, Rossiya, Serbiya, Slovakiya va Sloveniya.

Pan-Afrika ranglari

Ushbu toifadagi mamlakat bayroqlari faqat qizil, sariq va yashil ranglardan foydalaniladi va ularning barchasi Afrikada joylashgan.

Ushbu toifadagi mamlakatlar: Benin, Kamerun, Kongo Respublikasi, Efiopiya, Gana, Gvineya, Gayana, Mali, Mozambik, Senegal, Togo, Zambiya va Zimbabve.

Pan-arab ranglari

Ushbu turkum o’z bayroqlarida faqat oq, qizil, yashil va qora ranglardan iborat bayroqlardan iborat.

Odatda bu mamlakatlar Yaqin Sharqda joylashgan va ular: Iroq, Iordaniya, Quvayt, Sudan, Suriya, Birlashgan Arab Amirliklari va G’arbiy Sahro.

Dunyoda o’qotar qurollar tasvirlangan 4 ta bayroq mavjud.

Mozambik bayrog’ida kitob tepasida dehqon matosi bilan kesib o’tgan AK-47 tasvirlangan.

Mozambikning bayrog’i 1983 yil 1 mayda qabul qilingan va miltiqdan foydalanish mamlakat mudofaasi va hushyorligini anglatadi.

Gvatemala

Gvatemala bayrog’ida rulon ortida xochga mixlangan ikkita miltiq tasvirlangan, bu ular uchun mamlakat sifatida o’zini himoya qilishga tayyorligini anglatadi.

Gvatemala bayrog’i 1871 yilda qabul qilingan.

Gaiti

Gaiti bayrog’ida o’qotar qurollarning tasviri Mozambik va Gvatemaladan ancha farq qiladi.

Rifllarni kesib o’tish o’rniga, ular yashil tepalik tepasida kubok sifatida taqdim etilgan.

Bu ularning mustaqilligini ramziy ma’noga ega va ular ushbu bayroqdan 1986 yil 26 fevraldan beri foydalanib kelmoqdalar.

Boliviya

Nihoyat Boliviya bor, u gerbning fonida nozik tarzda ikkita kesib o’tgan qurolga ega.

Unda Gvatemalaga o’xshagan, o’zlarini himoya qilishga tayyor mamlakatlarni ifodalaydigan mushketlar ko’rsatilgan.

Bayroq dastlab 1851 yilda qabul qilingan

Ko’rib turganingizdek, bayroqni tashkil etadigan juda ko’p qismlar, mamlakat tarixini aks ettiruvchi rangni tanlash, tepaliklardan, gerb yoki emblemalardan va hatto shakldan foydalanish.

Shunday qilib, endi siz dunyo bayroqlari haqida ko’proq tushunchaga egasiz, nega o’z bayrog’ingiz tarixiga va u qayerdan kelganiga nazar tashlamaysiz!

Qrupların fənləri (2020). Qruplar üzrə fənlər ✅

Şagirdlər artıq aşağı siniflərdən imtahan verəcəyi qrupu seçir və o istiqamətdə hazırlaşmağa başlayır. Bəzəndə qrupu seçərkən şagirdin-abituriyentin bacarığı, qabiliyyəti də nəzərə alınır. Qruplar texniki və humanitar fənnlərə görə qruplaşdırılır. Yəni siz əgər humanitar fənnlərə meyillisinizsə II və III qrupu seçə bilərsiniz. Əgər dəqiq fənnləri daha yaxşı bilirsinizsə, sizdə riyazi məntiq daha güclüdüsə I və IV qrupu seçməyiniz məsləhətlidir. V qrup da imtahan verəcəyiniz fənnlər buraxılış fənnləridir. Əsasən bu qrupa qabiliyyət bacarığı olanlar verir.

Bəzi məktəblər də( pilot məktəblər) şagirdləri seçdikləri qruplara görə ayırır və o istiqamətdə – seçdikləri fənnlər üzrə dərslərə üstünlük verir.

Qruplarin fenleri Siyahısı

Hər qrupa uyğun olaraq aşağıda ona aid fənlər siyahısı qeyd edilmişdir. Buyurub hər biri ilə tanış ola bilərsiniz.

1 ci qrup üzrə fənnlər aşağıdakılardır :

Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi dəqiq fənnləri – Riyaziyyatı, Fizikanı sevənlərin qrupu.

1 qrup da əsas balı verən yəni üstünlük təşkil edən fənnlər Fizika (200 bal), Riyaziyyatdır (200 bal). Digər fənnlər isə 100 bal hesablanır. Yəni hazırlığa başlayanda bu fənnlərə digərlərindən daha çox diqqət ayırmalısınız. 1 ci qrup ixtisaslarını isə digər səhifəmizdəki siyahıdan baxa bilərsiniz.

2 ci qrup üzrə fənnlər aşağıdakılardır :

1. Riyaziyyat – Buraxılış imtahanı
2. Azərbaycan dili – Buraxılış imtahanı
3. İngilis dili – Buraxılış imtahanı
4. Coğrafiya
5. Tarix ( Azərbaycan tarixi+Ümumi tarix)

Həm humanitar həm də dəqiq fənnlərin qarışığı olan qrup . Bu qrupa abituriyentlərin daha çox maraq göstərməsinin səbəbi ixtisas baxımından zəngin olmasıdır. Son illərə qədər ikinci qrupda abituriyentlər tarix üzrə yalnız Azərbaycan tarixindən imtahan verirdilər. Artıq bir neçə ildi Azərbaycan tarixinə Ümumi tarixdə əlavə olunub. Yəni ayrı ayrı deyil,bir fənn kimi. Amma Azərbaycan tarixi ilə Ümumi tarixin ayrı ayrı fənnlər olduğunu nəzərə alsaq abituriyentlərin yükü ağırlaşmışdır. Sanki 5 deyil 6 fənndən imtahan verirlər. Bu qrupda üstünlük Riyaziyyat ( 200 bal) və Coğrafiya (200 bal) fənnlərinə verilir. Yəni digər fənnlərə nəzərən bu iki fənndə 1 suala görə bal iki qat hesablanır.Digər fənnlər hər biri 100 bal. Qrupun əsasını Riyaziyyat və Coğrafiya fənləri təşkil etdiyinə görə sizdə Riyaziyyat fənninə maraq və riyazi fənnlərə qabiliyyət, bilik üstün olmalıdır.

3 cü qrup üzrə fənnlər aşağıdakılardır :

1. Azərbaycan dili ( Tədris dili) – Buraxılış imtahanı
2. Xarici dili – Buraxılış imtahanı
3. Riyaziyyat – Buraxılış imtahanı
4. Azərbaycan dili ( Tədris dili) – Qəbul imtahanı
5. Ədabiyyat
6. Tarix ( Azərbaycan və dünya)

III qrup humanitar fənnləri daha tez öyrənənlər üçündür. Əgər ədəbiyyatı, tarixi yəni ümumiyyətlə məsələ həllini deyil, oxumağı sevirsinizsə bu qrup tam sizlikdir.

III qrup həm fənnlərunı həm də ixtisaslarına görə biraz ağırdır. Yəni yaxşı ixtisas seçmək üçün qəbul balınız yüksək olmalıdır.

3 cü qrupda əsas fənnlər Azərbaycan dili ( Tədris dili) hər iki imtahan üzrə 200 bal

Tarix ( Azərbaycan və ümumi) qəbul imtahanı 200 bal formasında hesablanır. Digər fənnlərin hər biri 100 bal hesablanır.

4-cu qrup üzrə fənnlər aşağıdakılardır:

3 fənn Azərbaycan dili, Riyaziyyat, Xarici dili – yəni buraxılış imtahanı verəcəyiniz fənnlər bütün qruplar da var. İmtahanın 1ci mərhələsində bu fənnlərdən imtahan verirsiniz. İkinci mərhələdə isə əsas fənnlərdən imtahan verilir.

IV qrupun əsas fənni Biologiyadır (200 bal). Qalan bütün fənnlərin hər biri 100 bal hesablanır.

IV qrupda əsasən riyazi-məntiqi uşaqlar üçündür demək olar. İxtisas baxımına görə də zəngin qrupdur. Tibb təhsili almaq üçün yalnız IV qrup a sənəd verməlisiniz.

5-ci qrup üzrə fənnlər

5 ci qrupun fənnləri aşağıdakılardır :

1. Azərbaycan dili ( Tədris dili) – Buraxılış /Qəbul imtahanı
2. Riyaziyyat – Buraxılış /Qəbul imtahanı
3. Xarici dili – Buraxılış /Qəbul imtahanı

5 ci qrupa sənəd verəndə yalnız Buraxılış fənlərindən imtahan verəcəksiniz. V qrupda bütün fənnlər də bal eynidi. Üçündə də 100 bal. 2019-cu ildən etibarən V qrupda maksimum bal 90 deyil 300 baldır.

5 ci qrupda Buraxılış fənnlərindən əlavə qabiliyyət imtahanlarınıda verilməlidir.

V qrupa sənəd verən abituriyentlər qəbul imtahanının ikinci mərhələsini vermədən müsabiqədə iştirak edə bilərlər.

Ali təhsil müəssisələrinin xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisasları üzrə qabiliyyət imtahanları haqqında məlumat ” Abituriyent” jurnalının xüsusi buraxılışı olan ” Xüsusi Qabiliyyət imtahanları” jurnalının ilk sayında verilib.