NEFT-MƏDƏN IŞLƏRI

D) Geofiziki məlumatlara görə

Quyuların təmiri üzrə geoloq(Azneft ib)

1. Quyunun qazılma layihəsi hansı sənədə əsasən aparılmalıdır?

A) Geoloji-texniki tapşırığa əsasən

B) Quyunun pasportuna əsasən

C) Vaxta jurnalına əsasən

D) Qazma aktına əsasən

E) Baş geoloqun göstərişinə əsasən

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

2. Qazma zamanı quyudan götürülən süxur nümunəsi nədir?

A) Gil qırıntıları

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

3. Kəmər başlığının vəzifəsi nədən ibarətdir?

A) Boruarxası sahəyə sementin yaxşı vurulmasını təmin etmək üçün

B) Qazma zamanı layihə dərinliyinə çatmaq üçün

C) Quyu ağzında bütün kəmərləri birləşdirərək, kiplik yaratmaq üçün

D) Sementin kəmərarxasında qalxma hündürlüyünü müəyyən etmək üçün

E) Quyuda geofiziki tədqiqatları müvəffəqiyyətlə aparmaq üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

4. İstismar kəmərinin kipliyi yoxlandıqdan sonra hansı əməliyyata başlanılır?

A) Gepofiziki tədqiqat üsullarına

B) Süxur nümunələrinin götürülməsinə

C) İlk lay təzyiqinin ölçülməsinə

D) Quyunun perforasiyasına

E) İkinci dərəcəli təsir üsullarının tətbiqinə

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

5. Quyunun və qazma məhlulunun təmizlənməsi, dövran sistemində məhlulun

sabit xüsusi çəkiyə nail olunması prosesi nədir?

B) Quyuların perforasiyaya hazırlanması

C) Quyuların sementlənməsi

D) Quyuların qazılması

E) Quyunun yuyulması

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

6. Quyunun istismar rejimi aşağıda qeyd edilənlərdən hansından asılı olaraq

A) Geofiziki tədbirlərdən

B) Geoloji-texniki tədbirlərdən

C) Texnoloji tədbirlərdən

D) Layihə aktından

E) İqtisadi tədbirlərdən

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

7 Quyunun işlənməsi dayandıqdan sonra quyudibi təzyiqin dəyişməsinin

öyrənilməsi hansı rejimdir?

A) Qəralaşmış rejim

B) İşlənmənin son mərhələsi rejimi

C) Tükənmiş rejim

D) Qərarlaşmamaış rejim

E) Təzyiqin bərpası rejimi

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

8. Qərarlaşmış çıxarma üsulu nəyi öyrənir?

A) Quyunun hasilatının işlənmə tempindən asılılığını

B) Quyunun hasilatın quyu şəbəkəsindən asılılığını

C) Quyunun hasilatının texnoloji parametrlərdən asılılığını

D) Quyunun hasilatının cari lay təzyiqindən asılılığını

E) Quyunun hasilatının quyudibi təzyiqdən asılılığını

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

9. Layın rejimini təyin etmək üçün hansı məlumatlar təhlil edilməlidir?

A) Geofiziki tədqiqat məlumatları

B) Konturların hərəkəti məlumatları

C) Litoloji məlumatlar

D) Sulaşma dinamikası məlumatları

E) Geoloji-mədən məlumatları

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

10. Mədən təcrübəsinə əsasən layın yarılması üçün tələb edilən quyudibi təzyiq

ilə hidrostatik təzyiq arasındakı əlaqəni göstərin.

A) 3 dəfə az olmalıdır

B) 1,5-2,5 dəfə çox olmalıdır

C) 5 dəfə çox olmalıdır

D) Bərabər olmalıdır

E) 4 dəfə çox olmalıdır

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

11. Quyudibində parafin və qətran çökdükdə hansı işlənmə üsulundan istifadə

A) Termoturşu ilə təsir üsulundan

B) Xlorid turşusu ilə təsir üsulundan

C) Köpüklə təsir üsulundan

D) SAM-la təsir üsulundan

E) Miselyarla təsir üsulundan

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

12. Hidravlik yarılma hansı məqsədlə aparılır?

A) Qum tıxaclarını yumaq üçün

B) Özüllü neftlərin hərəkətini artırmaq üçün

C) Quyuların məhsuldarlığını artırmaq üçün

D) İstilik üsullarının tətbiqi üçün

E) Son neftvermə əmsalını artırmaq üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

13. Gilli məhlulun udulması, neft, qaz və su təzahürləri, süxurların tökülməsi,

alətin tutulması hansı proseslə əlaqədardır?

A) Quyularda olan mürəkkəbləşmələrlə

B) Quyuların istismarı prosesi ilə

C) Quyuların qazılması prosesi ilə

D) Quyuların perforasiyası ilə

E) Quyularda aparılan torpedləmə işləri ilə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

14. Boru kəmərlərini quyulardan qaldırmaq, yaxud endirmək, eləcə də borunun

sıxlığını öz üzərində saxlamaq üçün təyinatlandırılmış alət hansıdır?

D) Boru elevatorları

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

15. Muftaların və qazma borularının qalınlaşdırılmış hissələrinin tutulub

çıxarılması üçün istifadə olunan tutucu alət hansıdır?

A) Xüsusi qırmaqlar

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

16. Quyuya buraxılan boru kəmərini asılı vəziyyətdə saxlamaq üçün hansı

avadanlıqdan istifadə olunur?

D) Boru elevatorları

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

17. Cihazların quyuya endirilib-qaldırılması üçün istifadə olunan avadanlıq

A) Quyuağzı avadanlıq

C) Karotaj stansiyası

D) Avtomobil ЗИЛ

E) Plaşkalı preventor

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

18. Perforasiya əməliyyatı dedikdə nə başa düşülür?

A) İstismar kəmərində deşiklər açmaqla layla quyu arasında əlaqənin yaradılması

B) Sementin kəmərarxasında qalxma hündürlüyünün ölçülməsi

C) Qazma zamanı yaranan mürəkkəbləşmələrin qarşısının alınması

D) Qum tıxaclarına qarşı mübarizə üsulları

E) Quyunun texnoloji rejiminə nəzarət üsulları

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

19. Perforasiya işləri kimlər tərəfindən həyata keçirilir?

A) Geoloq tərəfindən

B) Texniki işçilər tərəfindən

C) Sifarişçi təşkilatın nümayəndələri tərəfindən

D) Mədən müdiri tərəfindən

E) Geofiziki dəstənin nümayəndəsi tərəfindən

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

20. Perforasiyadan qabaq görülən işlər hansı variantda düzgün göstərilmişdir?

A) Geofiziki dəstənin işçilərindən başqa hamı təhlükəli zonadan uzaqlaşdırılır,

partlayıcı cihazlar doldurulur, nasazlıq aşkar edildikdə cihaz anbara göndərilir

B) Doldurulma yerində geofiziki kabeli mərkəzi damara və PV-yə qoşmadan

PAC-yə birləşdirilməsinə icazə verilir, xəbərdaredici nişanlar asılır

C) Perforasiya ediləcək interval seçilir, baş geoloq tərəfindən yazılı icazə alınır,

quyu gilli məhlulla doldurulur, quyu ağzında fontana qarşı siyirtmə qoyulur,

istismar kəməri şablonlanır, quyu dərinliyi ölçülür

D) Perforatoq quyu ağzına qaldırılır, tal blokunun elevatoruna yerləşdirilir və

quyuya endirilmə siqnalını gözləyir

E) Quyu ağzında dərinlik hesablayıcısı qoyulur, quyu ağzında mane törədəcək

avadanlıqlar götürülür, kənar şəxslər uzaqlaşdırılır

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

21. Yüksək təzyiqə malik quyularda geofiziki tədqiqat və partlayış atma işlərinin

A) Quyuağzı hermetikləşdirildikdən sonra mümkündür

B) Qaz quyularına şablon buraxıldıqda sonra mümkündür

C) Propan və oksigenin qarışığının partlayışından sonra mümkündür

D) Partlayıcı maddənin sınağından sonra mümkündür

E) Quyularda torpedləmə işləri aparıldıqda sonra mümkündür

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

22. Perforasiya aparıldıqdan sonra qaz-neft təzahürləri qeyd edilərsə, hansı

məliyyat yerinə yetirilməlidir?

A) Quyu dayandırılmalıdır

B) Lay təzyiqi ölçülməlidir

C) Quyunun kipləşdirilməsi aparılmalıdır

D) İstismar işləri davam etdirilməlidir

E) Qaz, neft nümunələri götürülməlidir

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: H.Ağamalıyev, P.Tağızadə. Neft-mədən geofizikası. Azərtədrisnəşr.

23. Atıcı perforatorları qeyd edin.

A) Kumulyativ və yan süxurgötürənlər

B) Barit gülləli xüsusi cihazlar

C) Brizantla doldurulmuş cihazlar

D) Gülləli, hidroqumşırnağı

E) Gülləli və kumulyativ

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və perforasiya,

torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

24. Perforasiya əməliyyatında layda açılan kanalların ölçüləri aşağıda göstərilən

hansı amillərdən asılıdır?

A) Süxurların fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərindən, quyunun texniki vəziyyətindən,

lay təzyiqindən, perforatorların növündən

B) Quyunun dərinliyindən, lay təzyiqindən, layın məhsuldarlığından

C) İşlənmə rejimindən, sınaq intervallarının seçilməsindən, kabellərin

D) Quyunun texniki vəziyyətindən, kollektor layların dərinliyindən, süxurların

E) Quyu parametrlərindən, seçilmiş intervalların düzgünlüyündən, karotajçının iş

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və perforasiya,

torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

25. Gövdəli və gövdəsiz perforatorlar hansı perforasiya əməliyyatının növüdür?

A) İstiqamətləndirilmiş torpedin

B) Gülləli perforasiyanın

C) Kumulyativ perforasiyanın

D) Füqaslı torpedin

E) Yan süxur götürənin

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

26. Tullayıcı, partlayıcı maddələrin hansı xüsusiyyətinə görə təsnifatıdır?

A) İş görmə qabiliyyətinə görə

B) Təsir xüsusiyyətinə görə

C) Yayılma sürətinə görə

D) Dağıtma qabiliyyətinə görə

E) Davamlılığına görə

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

27. Quyuların qazılması zamanı əldə edilən məlumatların geoloji təhlili

nəticəsində hansı sənədlər tərtib olunur?

A) Geoloji-texniki tapşırıq

B) Geoloji sənədlər

C) Quyu kartoçkaları

D) İqtisadi sənədlər

E) Quyunun pasportu

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

28. Geoloji kəsiliş nəyə deyilir?

A) Süxurların kollektor xüsusiyyətlərinin sahə üzrə paylanmasını əks etdirən

B) Lay flüidlərinin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərini əks etdirən xəritədir

C) Dərinlik üzrə lay təzyiqinin dəyişməsini göstərən şkaladır

D) Geoloji müxtəlifliyin paylanmasını əks etdirən xəritədir

E) Keçilmiş süxurların litoloji tərkibinin şərti işarələrlə qrafiki təsviridir

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

29. Quyuların kəsilişlərini öyrənmək, yatağın tektonikasını aydınlaşdırmaq,

layların yerləşməsini, yatım şəraitini öyrənmək üçün tərtib olunan xəritənin adı

hansı variantda düzgün göstərilmişdir?

A) Geostruktur xəritələr

B) Orta normal kəsiliş

C) Korrelyasiya sxemi

D) Geoloji profil

E) Struktur xəritə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

30. Geoloji profil tərtib edərkən onların sayının və istiqamətinin seçilməsi nədən

A) Struktur xəritənin miqyasından

B) Yatağın geoloji quruluşundan, ölçülərindən

C) Yatağın seysmik məlumatlarından

Neft hasilatının həcmindən

E) Yeni qazılmış quyuların sayından

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

31. Struktur xəritə nədir?

A) Hər hansı bir layın litologiyasının şərti işarələrlə qrafiki təsviridir

B) Hər hansı bir layın tavan və dabanının relyefinin üfüqi müstəvidə izohipslərlə

C) Hər hansı bir layın yatım elementlərinin üfüqi müstəvidə təsviridir

D) Quyularda ölçülmüş məsaməliyin sahə üzrə paylanması xəritəsidir

E) Lay parametrlərinin sahə üzrə dəyişməsini əks etdirən xəritədir

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

32. Hər hansı bir layın tavan (və ya dabanının) relyefinin üfüqi müstəvidə qrafiki

təsviri hansı xəritələrin köməyilə təsvir olunur?

A) Krayqinq xəritələrinin

B) Tektonik xəritələrin

C) Trend xəritələrinin

D) Struktur xəritələrin

E) İzobar xəritələrinin

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

33. Layların mütləq dərinliyinə görə tərtib olunan xəritə aşağıdakılardan

B) Korrelyasiya sxemləri

C) Geoloji profil

D) Tipik kəsiliş

E) Normal kəsiliş

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

34. Yatağın energetik xüsusiyyətləri dedikdə aşağıdakılardan hansı nəzərdə

A) Özlüllük, sıxlıq

B) Təzyiq, temperatur

C) Yatağın rejimi, hasilat

D) Keçiricilik, məsaməlilik

E) Neft hasilatı, quyu şəbəkəsi

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

35. Layların izolə edilməsində hansı qurğudan istifadə olunur?

A) Perforator qurğusundan

C) Tutucu alətlərdən

D) Paker qurğularından

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

36. Fontan quyusunun yeraltı avadanlığı nədən ibarətdir?

A) Muftalı borulalardanr, tirli elevatorlardan

B) Kompressorlardan, tal sistemindən

C) Rotorlardan, stellajlardan

D) Qaldırıcıdan, fırlanğıcdan

E) Fontan borularından, quyudibi ştuserdən

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

37. Qala lay dəstəsi məhsuldar qatın hansı şöbəsinə aiddir?

B) Orta şöbəsinə

C) Birinci şöbəsinə

E) Keçid vəziyyəti təşkil edir

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

38. Neft yataqlarının təbii rejimi dedikdə nə başa düşülür?

A) İşlənməyə təsir edən texnoloji parametrlərin məcmusu

B) Laya süni təsir üsulları

C) İşlənmənin ilk mərhələsində neftçıxarma tempi

D) Nefti quyudibinə sıxışdıran təbii qüvvələrin məcmusu

E) Laya ikinci dərəcəli təsir üsulları

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

39. Quyu haqqında məlumatlar (perforasiya intervalları, hasilatlar, kern

məlumatları və s.) hansı sənəddə qeyd edilir və harada saxlanılır ?

A) Xüsusi sənədlərdə qeyd edilərək baş geoloqun otağında saxlanılır

B) Elektron variantda bütün işçilərdə olmalıdır

C) Müvafiq jurnallarda qeyd edilərək geoloji şöbənin müdirində olmalıdır

D) Operator tərəfindən qeyd edilərək ümumi şöbədə saxlanılır

E) Quyunun pasportunda qeyd edilərək geoloji fondda saxlanılır

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

40. İstismar hasilat quyusunun yuxarı hissəsinin adı hansı variantda düzgün

D) Dəniz səviyyəsi

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

41. İstismar quyularının neft yataqlarında yerləşdirilməsi hansı variantda düzgün

A) Quyu şəbəkəsinə görə

B) Yatağın həcminə görə

C) Karbohidrogen ehtiyatlarının həcminə görə

D) Geofiziki məlumatlara görə

E) Ehtiyatların kateqoriyasına görə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

42. Quyuların məhsuldarlıq əmsalının tapılması hansı variantda düzgün

A) Neft hasilatının işlənmə tempinə olan nisbəti ilə

B) Neft hasilatının təzyiq düşgüsünə olan nisbəti ilə

C) Toplanmış hasilatın ilk balansa olan nisbətilə

D) Quyu sayının neft hasilatına olan nisbəti ilə

E) Cari neftvermə əmsalının neft hasilatına hasili ilə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

43. Xlorid turşusu quyudibi zonaya hansı məqsədlə vurulur?

A) Özlülüyü azaltmaq üçün

B) Neftverməni artırmaq üçün

C) Qeyri bircinsliliyi azaltmaq üçün

D) Keçiriciliyi artırmaq üçün

E) Məhsuldarlığı artırmaq üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

44. Qaz papağı rejimində hansı qüvvə hesabına neft quyudibinə hərəkət edir?

A) Kənar suların hesabına

B) Süxurların elastik qüvvəsi hesabına

C) Neftdən ayrılmış qaz qabarcıqlarının hesabına

D) Suyun özlülüyü hesabına

E) Qaz papağında olan qazın genişlənməsi hesabına

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

45. Subasqı rejimində nefti quyudibinə hərəkət etdirən qüvvəni göstərin.

A) Kontur, daban suları

B) Qaz qabarcıqları

C) Süxurların elastiklik qüvvəsi

D) Qaz papağındakı qaz

E) Neftin ağırlıq qüvvəsi

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

46. Subasqı rejimində su-neft konturunun vəziyyətinin dəyişməsi hansı variantda

B) Yatma dərinliyinə uyğun dəyişir

C) Kəskin dəyişir

E) Öz vəziyyətində qalır

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

47. Yataqdan çıxarılan mayenin həcminin laya daxil olan suyun miqdarından çox

olması hansı rejim üçün səciyyəvidir?

A) Neftdə həll olmuş qaz rejimi üçün

B) Qarışıq rejim üçün

C) Qaz papağı rejimi üçün

D) Qravitasiya rejimi üçün

E) Elastik subasqı rejimi üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

48. Qaz basqı rejimi üçün hansı qüvvələrin təsiri səciyyəvidir?

A) Kənar suların özlülüyü

B) Qaz papağında olan qazın genişlənməsi

C) Neftin ağırlıq qüvvəsi

D) Həll olmuş qazdan ayrılmış qaz qabarcıqları

E) Süxurların elastiklik qüvvəsi

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi.

49. Yatağın qanadında su basqı, tağ hissəsində qaz basqı rejimi olduqda bu, hansı

A) Subasqı rejimi

B) Həll olmuş qaz rejimi

C) Kənar qüvvələr rejimi

D) Qarışıq rejim

E) Qravitasiya rejimi

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

50. Yataqlarda suvurma prosesinin tətbiqi hansı məqsədlə aparılır?

A) İşlənmə tempini artırmaq üçün

B) Lay təzyiqini bərpa etmək üçün

C) Neftverməni artırmaq üçün

D) Neftin özlülüyünü azaltmaq üçün

E) İşlənməyə nəzarəti təmin etmək üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: İstinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası.

Maarif. Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и

запасов нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

51. Neft yataqlarının işlənməsində hansı mərhələlər mövcuddur?

A) I, II, III, IV, V

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

52. İşlənmə tempi 2%-dən aşağı qiymətlə səciyyələndikdə hansı mərhələdir?

B) Keçid mərhələsi

E) İşlənmənin son mərhələsinə yaxın

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

53. Çıxarılabilən ehtiyatın 40-70%-i hansı mərhələlərdə realizə edilə bilər?

D) Yalnız ilkin mərhələdə

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

54. Yataqların işlənməsinin I mərhələsinin ayrılması hansı variantda düzgün qeyd

A) Son neftvermə əmsalının səviyyəsinə görə

B) İşlənmə tempinin ən yüksək qiymətinə görə

C) Quyu şəbəkəsinin sıxlığına görə

D) Toplanmış hasilatın maksimum qiymətinə görə

E) İllik neft hasilatının maksimum qiymətinə görə

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

55. Maksimum neft hasilatının 10% səviyyəsində enməsi hansı mərhələdir?

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad : М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

56. Neft yataqlarının işlənməsi zamanı lay təzyiqini bərpa etmək üçün hansı

üsulların tətbiqi məqsədəuyğundur?

A) Miselyarla təsir üsullarının

B) Qazla təsir üsullarının

C) Fiziki-kimyəvi təsir üsullarının

D) İşlənmə sistemləriinin dəyişdirilməsi üsullarının

E) Suvurma üsullarının

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad : М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

57. Konturarxası suvurma üsulunda vurucu quyular harada yerləşdirilir?

A) Yalnız neftdə həll olmuş qaz rejimli yataqlarda

B) Geoloji müxtəliflik çox olan sahələrdə

C) Su-neft konturuna yaxın sahələrdə

D) Su-neft konturunun arxasında

E) Neftli sahədə

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: Kərimov V.Y. və b. Neft-qaz axtarışı və neft neft-mədən geologiyası.

Maarif. Bakı,1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

58. Neftlilik sahəsi böyük, geoloji müxtəlifliyi yüksək, süxurların keçiriciliyi az,

neftlərin özlülüyü çox olan yataqlarda hansı suvurma üsulu tətbiq olunur?

A) Qaz üsulları ilə təsir üsulu

B) Kontur daxili təsir üsulu

C) Konturyanı təsir üsulu

D) Hidrodinamiki üsullarla təsir

E) Konturarxası təsir üsulu

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

59. Baryerli, mərkəzi, taqlı, sahəvi, bloklu kəsmə üsulları suvurma üsulunun

A) Fiziki-kimyəvi üsullar

B) Konturətrafı üsul

C) Qarışıq üsullar

D) Konturarxası üsul

E) Konturdaxili üsul

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

60. Fiziki-kimyəvi təsir üsullarına aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) Termiki üsullar, polimer, köpük

, yüksək təzyiqli qaz, miselyar

C) Polimer, qələvi, lay daxili yanma, isti su

D) SAM, polimer, qələvi, miselyar, köpük

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

61. İstilik üsullarının tətbiqi hansı yataqlar üçün səciyyəvidir?

A) Yüksək özlüllüklü və parafinli neft ytataqları üçün

B) Aşağı kollektor xüsusiyyətlərinə malik yataqlar üçün

C) Terrigen süxurlardan təşkil olunmuş yataqlar üçün

D) Dəniz akvatoriyasında işlənmədə olan yataqlar üçün

E) Qeyribircins laylara səciyyələnən yataqlar üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

62. Lay daxili yanma, isti su, buxarla təsir layların neftverimini artıran üsullardan

A) Fiziki-hidrodinamiki üsullara

B) Qaz üsullarına

C) Fiziki-kimyəvi üsullara

D) İstilik üsullarına

E) Nüvə üsullarına

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

63. Su buxarı ilə təsir üsulunun tətbiqi işlənmənin hansı mərhələlərində tətbiq

olunduqda daha effektlidir?

A) Quyu istismara daxil olduğu andan

B) İşlənmə tempinin qiymətindən asılıdır

C) IV mərhələnin sonunda

D) V mərhələnin başlanğıcında

E) İşlənmənin ilk mərhələlərində

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

64. Hansı təsir üsulu üçün quyu dibində elektro qurğu yerləşdirilməklə oksigen

qazının vurulması səciyyəvidir?

A) İsti su ilə təsir üsulu üçün

B) SAM-la təsir üsulu üçün

C) Lay daxili yanma ilə təsir üsulu üçün

D) Buxarla təsir üsulu üçün

E) Qələvilərlə təsir üsulu üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

65. Polimerlə təsir üsulunun effektivliyini hansı parametr artırır?

A) Süxurların çatlılığı

B) Layın sulaşması

C) Yatağın rejimi

D) Layların qeyri bircinsliyi

E) Neftlərin özlülüyü

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

66. Quyunun meyl və azimut bucaqlarının öyrənilməsində hansı üsuldan istifadə

A) Yan karotaj zondu

B) Qamma karotaj

D) Quyu potensialı üsulu

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: H.Ağamalıyev, P.Tağızadə. Neft-mədən geofizikası. Azərtədrisnəşr.

67. Gil məhlulunun xüsusi müqavimətinin dəyişməsi hansı üsulla öyrənilir?

A) Quyu potensialı üsulu

B) İnduksiya karotajı üsulu

E) Radiaktiv karotaj

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: H.Ağamalıyev, P.Tağızadə. Neft-mədən geofizikası. Azərtədrisnəşr.

Bakı, 1961., Bakı, 1961., N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki

tədqiqat üsulları. ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki

tədqiqat üsulları və perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı,

68. Quyunun həqiqi diametrinin dərinlik üzrə dəyişməsi hansı üsulla öyrənilir?

A) Yan karotaj üsulu ilə

B) Kavernometriya üsulu ilə

C) Termometriya üsulu ilə

D) Perforasiya üsulu ilə

E) Quyu potensialı üsulu ilə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: H.Ağamalıyev, P.Tağızadə. Neft-mədən geofizikası. Azərtədrisnəşr.

Bakı, 1961., N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat

üsulları. ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat

üsulları və perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

69. Standart elektrik karotajı quyularda hansı məqsədlə tətbiq olunur?

A) Gil məhlulunun xüsusi müqavimətinin dəyişməsini öyrənmək üçün

B) Sementləmə işlərinin səmərəliliyini təyin etmək üçün

C) Süxurların fərz olunan xüsusi müqavimətini, təbii potensiallar fərqini ölçmək

D) Süxurların xüsusi elektrik keçiriciliyini öyrənmək üçün

E) Layı təşkil edən süxurların sıxlığını öyrənmək üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

70. Süxurların xüsusi elektrik keçiriciliyi hansı geofiziki üsulla müəyyən edilir?

A) Qamma karotajı

B) İnduksiya karotajı ilə

C) Neytron qamma karotajı

D) Yan karotaj üsulu ilə

E) Termometriya üsulu ilə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

71. Aşağıda qeyd edilən hansı üsul çoxlaylı yataqların işlənməsi üçün effektlidir?

A) Yuxarıdan aşağı işlənmə üsulu

B) 2 və daha çox istismar obyektinin birgə işlənməsi

C) II lülə ilə işlənmə üsulu

D) Kombinasiya üsulu

E) Aşağıdan yuxarı işlənmə üsulu

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

İstinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

72. Quyuların texniki vəziyyətinə nəzarət işlərinə aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) Quyuda layların effektiv qalınlığının, su-neft doyumluluğunun, məsaməliliyin

B) Quyuda təzyiqin ölçülməsi, lay temperaturunun ölçülməsi

C)Su, neft, qaz hasilatının ölçülməsi, su-neft konturunun hərəkəti, məhsuldarlığın

D) Vurucu quyulara nəzarət, quyu şəbəkəsinin sıxlaşdırılması

E) Sementlənmənin keyfiyyətinə nəzarət, kəmərin zədələnmiş yerinin,, quyuya

maye axınının təyini, s.

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

73. Quyu potensialı əyrisi ilə fərz olunan xüsusi müqavimət əyrisinin birgə

göstərilməsi diaqramı hansı karotajdır?

A) Akustik karotaj

B) Dielektrik karotajı

C) Standart elektrik karotajı

D) Qaz karotajı

E) Qamma karotajı

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya,torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı.2014

74. Yuma mayesindən hansı məqsədlə istifadə ediirlər?

A) Gilli süxurların yuyulması üçün

B) Nümunələrin götürülməsi üçün

C) Qum tıxaclarının yuyulması üçün

D) Quyu divarının yuyulması üçün

E) Perforasiya işlərinə hazırlıq üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

75. Düz, əksinə, kombinə olunmuş üsullar aşağıdakılardan hansına aiddir?

A) Quyuların qazılmasına

B) Qum tıxaclarının yuyulmasına

C) Quyuların sementlənməsinə

D) Perforasiya işlərinə

E) Torpedləmə işlərinə

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

76. İkinci lülə qazmaq üçün qoruyucu kəmərdə “pəncərə” açdıqda hansı alətdən

A) Bir silindrli qurğudan

C) Mexaniki boru açarlarından

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

77. Ştanqlı boru nasosunu tutub yer səthinə qaldırmaq üçün hansı alətdən istifadə

A) Dörd silindrli qaldırıcıdan

B) Tutucular, boru tutanlardan

C) Bucurqaddan

D) Xüsusi qurğulardan

E) Freyzerlərdən, preventorlardan

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

78. Quyuların yeraltı təmir növlərini göstərin.

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: M.K.Bağırov. Quyuların təmiri üçün avadanlıq və alətlər. Çaşıoğlu

mətbəəsi. Bakı, 2000

79. İşləyən quyularda optimal rejimin yaradılması hansı variantda düzgün

A) Hasil edilən məhsulun toplanması, hazırlanması, yerüstü və yeraltı

avadanlıqların sıradan çıxmasının qarşısının alınması

B) Nasosun verim əmsalının yaxşılaşdırılması, qumla mübarizə üçün tədbirlərin

görülməsi, gündəlik maye hasilatının azaldılması

C) Lay təzyiqinin mütəmadi ölçülməsi, hasilatın həcminə nəzarət, manjetli

nasoslardan düzgün istifadə edilməsi

D) Tutulmaların qarşısının alınması, quyularda kompleks geoloji-texnoloji işlərin

aparılması, lay təzyiqinə nəzarət edilməsi

E) Pakerlərin qoyulması, quyunun işinin pozulmaması hallarına nəzarət edilməsi

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

80. Quyunun gövdəsində qalan metal qırıntılarını və detalları çıxarmaq üçün

hansı alətdən istifadə olunur?

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: M.Ə.Mircəfərov. Quyuların istismarının geoloji təminatı. Metodik vəsait.

81. Pakerlərin iş prinsipi hansı xüsusiyyətə görə seçilir?

A) Süxurların kollektor xüsusiyyətinə görə

B) Quyunun quruluşuna görə

C) Quyunun dərinliyinə görə

D) Quyunun diametrinə görə

E) Lay flüidlərinin xüsusiyyətinə görə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

82. Partlayıcı maddələr harada saxlanılır?

A) Xüsusi anbarlarda

B) Məişət otaqlarında

C) Mədən sahəsində

D) Quyuya yaxın məsafədə

E) Karotaj stansiyasında

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

83. Yatağın işlənmə prosesində lay və yataq parametrlərinin dəyişməsini

müşahidə edən quyular hansıdır?

A) Axtarış quyuları

B) Kəşfiyyat quyuları

C) İstismar quyuları

D) Müşahidə quyuları

E) Xüsusi quyular

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

84. Xüsusi quyular hansı məqsədlə qazılır?

A) Yüksək təzyiqli su layının mənfi təsirini azaltmaq üçün

B) Lay və yataq parametrlərinin dəyişməsinə nəzarət etmək üçün

C) Yatağın işlənməsində müxtəlif tədqiqatların aparılması üçün

D) Neft və qazın hasil edilməsi üçün

E) Laya təsir üsullarının həyata keçirilməsi üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

85. Gətirilmiş lay təzyiqi hansı təzyiqə deyilir?

A) Yatağın tağ hissəsinə qazılmış quyularda ölçülən ilk lay təzyiqləridir

B) İlk quyuda ölçülmüş təzyiq qiymətinə yaxın təzyiqlərdir

C) Yatağın bütün nöqtələrində qeyd olunmuş təzyiqlərin müəyyən səthə görə

D) Yatağın periklinal sahələrindəki quyularda qeyd olunmuş təzyiqlərin müəyyən

səthə görə hesablanması

E) B kateqoriyalı sahələrdəki quyularda qeyd olunmuş təzyiqlərin müəyyən səthə

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

86. Quyular və sıralar arasında məsafə və bir quyuya düşən neftlilik sahəsi hansı

A) Bərabər ölçülü forma ilə

B) Quyu fondu ilə

C) Quyuların yerləşmə forması ilə

D) Quyu şəbəkəsi ilə

E) Bərabər dəyişən şəbəkə forması ilə

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: V.Y.Kərimov və b. Neft-qaz axtarışı və neft-mədən geologiyası. Maarif.

Bakı, 1991., М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет

нефти и газа. Недра. Мoсква, 1981

87. Qamma karotaj, neytron qamma karotaj hansı geofiziki üsulun növüdür?

A) Mexaniki karotajın

B) Akustik karotajın

C) İnduksiya karotajının

D) Yan karotaj üsulunun

E) Radiaktiv karotajın

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: N.V.Məmmədov, Ə.K.İsmayılov. Quyuların geofiziki tədqiqat üsulları.

ADNA. Bakı, 2012., N.V.Məmmədov. Birbaşa geofiziki tədqiqat üsulları və

perforasiya, torpedləmə işləri. Dərs vəsaiti. ADNA. Bakı, 2014

88. Gövdə, qapaq, kipgəc gövdəsi, kipgəc, çubuq, çarx, bağlayıcılar hansı

A) Fontan armaturuna

B) Fontan yolkası siyirtməsinə

C) Kəmər başlığına

D) Boru başlığına

E) Quyudibi ştuserə

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

89. Ən dərin quyuları perforasiya etdikdə boru və yüksək təzyiqli siyirtmələrdən

ibarət işlək manifold hansı quyularda quraşdırılır?

A) Qum təzhürü olan quyularda

B) Güclü qaz-neft təzahürü gözlənilən quyularda

C) Su hasilatı üstünlük təşkil edən quyularda

D) Kompressor üsulu ilə işləyən quyularda

E) Qaz-kondensat yataqlarında

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

İstinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

90. Qeyri-bircins mühitdə suvurma prosesi necə gedir?

A) Vurucu quyular kontura yaxın yerləşdirilməlidir

B) Vurulan suyun təzyiqi yüksək olmalıdır

C) Bircins mühitdə olduğu kimidir

D) Suyun hərəkəti intensivdir

E) Suyun hərəkəti qeyri-bərabərdir

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

İstinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

91. Yuxarıdan aşağı işlənmə sistemində quyular ilk öncə hansı laya qazılır?

A) Yatağın tağ hissəsinə

B) Ortada yatan laya

C) Yuxarıdan birinci laya

D) Aşağıdan üçüncü laya

E) Bircinsli laya

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

92. Aşağıdan yuxarı işlənmə sistemində quyular ilk öncə hansı laya qazılır?

A) Ortadakı laya

B) Ən aşağıda yatan laya

C) Qırməki lay dəstəsinə

D) Strukturun qanadına

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

İstinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

93. Layların neftveriminin artırılmasında nəzərdə tutulan SAM, polimer, qələvi,

miselyar, köpük aşağıdakılardan hansına aiddir?

A) Emulsiya üsullarına

D) Qarışıq üsullara

E) Qaz üsullarına

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

94. Ağır neftli yataqların işlənməsi zamanı hansı üsullar tətbiq edilir?

B) Qələvi, SAM, suvurma üsulları

C) Polimer, qələvi, miselyar

D) Lay daxili yanma, isti su, buxar

E) Nüvə üsulları, soyuq üsullar, CO

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

95. Neftverməni artıran üsullar aşağıdakılardan hansına aiddir?

A) Mütərəqqi üsullara

B) Suvurma üsullarına

C) Birinci dərəcəli təsir üsullarına

D) İkinci dərəcəli təsir üsullarına

E) Üçüncü dərəcəli təsir üsullarına

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: B.Ə.Bağırov, Ə.Ə.Cavadov, V.M.Süleymanova, L.Ə.Abdullayeva.

“Layların neftveriminin artırılmasının yeni üsulları”. Metodik göstəriş. ADNA.

96. Süxurların kollektor xüsusiyyətlərini göstərən parametrlər hansıdır?

A) Lay təzyiqi, temperatur

B) İşlənmə tempi, neftvermə əmsalı

C) Özlülük, sıxlıq

D) Hesablama əmsalı, qeyribircinslilik

E) Məsaməlilik, keçiricilik

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

97. Qaz yataqlarında su və qaz arasında sərhəd hansıdır?

A) Neft-kondensat konturu

C) Qaz-neft konturu

D) Qaz-su konturu

E) Su-neft konturu

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

98. Qaz papağı olan laylarda qaz və neft arasında olan sərhəd hansıdır?

A) Qaz-su konturu

C) Neft-su konturu

E) Qaz-neft konturu

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

99. İşlənmə tempi nədir?

A) İllik neft hasilatının ilk balans ehtiyatına nisbəti

B) İllik neft hasilatının ilk çıxarılabilən ehtiyata nisbəti

C) İllik neft hasilatının toplanmış hasilata nisbəti

D) İlk balans ehtiyatının son neftvermə əmsalına hasili

E) İlk çıxarılabilən ehtiyatın qaz amilinə hasili

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

100. Horizontların kənar sulardan təcrid edilməsi, quyunun qaytarılması, ləğvi,

qəzaların aradan qaldırılması, başqa təmir-düzəldici işlər hansı təmir növünə

A) Növbədən kənar təmirə

B) Əsaslı təmirə

D) Texniki işlərə

E) Birdəfəlik təmirə

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyuları-

nın əsaslı təmiri. Bakı, 2013

101. Lay təzyiqinin dəyişməsinə nəzarət etmək üçün hansı xəritələr tərtib edilir?

A) İzobar xəritəsi

B) İzopaxit xəritəsi

C) Struktur xəritələr

D) Trend xəritəsi

E) Sulaşma xəritəsi

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: М.A.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов

и газа. Недра. Мoсква, 1981

102. Partlayıcı cihazlara aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) PVPD-165 markalı perforator

B) Dinamoelektrik, kondensator

C) Müxtəlif cihaz və avadanlıqlar

D) SPAK-6 markalı pakerlər

E) KOBD-4 tipli qurğular

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: V.M.Seyidov, K.Ə.Kərimova. Quyularda partlayış işləri. Dərs vəsaiti.

103. Radioaktiv reper üsulundan hansı məqsədlə istifadə olunur?

A) II lülə üsulu ilə qazmanı aparmaq üçün

B) Quyu gövdəsində tutmaların yerini təyin etmək üçün

C) Sulu layları təcrid etmək üçün

D) Kəmərin zədələnmiş yerini müəyyən etmək üçün

E) Perforasiya intervalını dəqiq təyin etmək üçün

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: A.X.Mirzəcanzadə. Neft və qaz yataqlarının istismarı və işlənməsi. Bakı,

104. Təcrid, qaytarma, təmir, tutma işləri quyuların hansı təmir növünə aiddir?

A) Gündəlik təmir

C) Bərpa əməliyyatı

Testin çətinlik dərəcəsi: asan

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

105. İstismar olunan neftli horizont tükəndikdə, quyu sulaşdıqda, mürəkkəb

qəzaları texniki cəhətdən ləğv etmək mümkün olmadıqda hansı tədbir görülür?

A) Qaytarma işləri

B) Təcrid işləri

C) Sementləmə işləri

E) İzolyasiya işləri

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

106. Quyu dibi zonanın xlorid turşusu ilə işlənməsi üçün istifadə olunan məhlulun

qatılığı hansı cihazla ölçülür?

Testin çətinlik dərəcəsi: orta

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

107. Quyudibi zonanın turşu ilə işlənməsində nasos, atqı xətti, nasos-kompressor

borularının korroziyaya uğramaması üçün hansı maddədən istifadə olunr?

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

108. Hansı yataqlarda hidravlik yarılma müsbət nəticə vermir?

A) Toplanmış hasilatı az olan laylarda

B) Qalıq neft ehtiyatı və lay təzyiqi çox az olan laylarda

C) Son neftvermə əmsalı yüksək olan laylarda

D) İşlənmənin son mərhələsində olan laylarda

E) Keçiriciliyi yüksək, özlülüyü az olan laylarda

Testin çətinlik dərəcəsi: mürəkkəb

stinad: R.S.İbrahimov, B.A.Osmanov, S.O.Baxşəliyeva. Neft və qaz quyularının

saslı təmiri. Bakı, 2013

NEFT-MƏDƏN IŞLƏRI

4.1. Ümumi tələblər 4.1.1. Texnoloji reqlament, layihə təşkilatı tərəfindən hər bir texnoloji proses üçün tərtib olunmalı, neftqazçıxarma müəssisəsi tərəfindən isə təsdiq edilməlidir. Texnoloji reqlament, işəsalma-sazlama işlərindən sonra dəqiqləşdirilməlidir. 4.1.2. Avadanlıqların və sistemlərin qüsurları, dayanmaları, texnoloji reqlamentin pozulması, digər hadisələr müəssisə tərəfindən «Texniki təhlükəsizlik haqqında» AR Qanununun tələblərinə uyğun qeydə alınmalıdır [1]. 4.1.3. Quyunun istismara buraxılması müvafiq Akt (Əlavə 11) təsdiq edildikdən sonra yerinə yetirilməlidir. 4.2. Neft, qaz və qazkondensat yataqlarının istismarına dair layihələndirmə 4.2.1. Yatağın işlənmə layihəsi, yatağın texnoloji işlənmə sxeminə uyğun olaraq yatağın optimal işlənməsini, bütün növ karbohidrogen xammalının nəqlə hazırlanmasını təmin etməlidir. Istehsal obyektlərinin sənaye təhlükəsizliyinin səviyyəsi qüvvədə olan müvafiq Qaydaların və digər normativ sənədlərin tələblərinə uyğun olmalıdır. Layihələndirilən və yenidən qurulan obyektlər üçün istismar vaxtı və qəza vəziyyətlərində işçilərə və ətraf mühitə istilik, zərbə, zəhərlənmə, radiasiya və digər təsirlərin səviyyəsi qiymətləndirilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 Bu qiymətləndirmə əsasında texnoloji proseslərin və texniki mühafizə vasitələrinin avtomatlaşdırılmasının səviyyəsi, həmçinin lazımi mühafizə zonaları müəyyən edilir. 4.2.2. Layihədə aşağıdakılar nəzərdə tutulmalıdır: -işçilərin daim obyektdə olmasının minimuma endirilməsi və obyektlərin işi haqqında texnoloji proseslərlə idarə olunma məntəqəsində yığılan məlumatın bütövlüyünün təmini üçün həmin obyektlərin maksimal avtomatlaşdırılması; -yükdaşıyıcı konstruksiyalara dağıdıcı olmayan üsulla nəzarət sistemi, avadanlığın və boru kəmərlərinin korroziyaya qarşı mühafizəsi; -qəza vəziyyətlərinin yaranması ilə işə düşən çoxsəviyyəli bloklayıcı sistem və qoruyucu qurğular; -obyektin partlayış-yanğın təhlükəli və zəhərləyici göstəriciləri də daxil olmaqla, mümkün fövqəladə vəziyyətlərinin səviyyələrinin hesablanması; -qəza vəziyyəti üçün hər bir obyektdə işçilərin fəaliyyət planının tərtibi; -neftin, qazın və qazkondensatının itgisiz yığım və nəql sistemi; -qəzaların, yanğınların, qazlaşmanın məhdudlaşdırılmasını və obyektin sabit işinin bərpasını təmin edən, texnoloji, energetik avadanlığın, həmçinin su, istilik, kimyəvi reagent və materiallar ehtiyatını. 4.3. Qurğular, avadanlıqlar, aparatlar və texnoloji proseslər 4.3.1. Texnoloji avadanlıqlar və boru kəmərləri istismar şəraitləri nəzərə alınmaqla təhlükəsizlik, möhkəmlik, korroziyaya davamlılıq və etibarlılıq tələblərinə cavab verməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.2. Qazkompressor stansiyaları neft, qaz və qazkondensat yataqlarının istismarına dair layihələndirməyə uyğun təchiz edilməlidir: -nəql olunan məhsulun texnoloji parametrlərinə (təzyiq, sərf, temperatur və s.) nəzarət cihazları ilə; -kompressor avadanlığının diaqnostikası (titrəmə, yastıqların temperaturu və s.) üçün cihazlar sistemi ilə; -kompressor binasında hava mühitinə nəzarət sistemi ilə; -ventilyasiya sistemi ilə; -texnoloji parametrlərin pozulması, hava mühitinin qazlaşması, ventilyasiya sisteminin nasazlığı zamanı kompressorun dayandırılması üçün bloklayıcılarla; -kompressor binasında və operator zalında idarəetmə pultları ilə; -radio və ya telefon rabitə sistemi ilə; -yanğınsöndürmə sistemi ilə. 4.3.3. Nasos stansiyasının idarəetmə pultunda təzyiqə, sərfə, nasos aqreqatlarının, yastıqların temperaturuna və binada hava mühitinin vəziyyətinə nəzarət etmək üçün layihəyə uyğun cihazlar quraşdırılmalıdır. 4.3.4. Küt halda istismar olunan quyularda neft-qaz atqı kəmərləri, qazlift qaz kəmərləri, mancanaq dəzgahları, idarəetmə stansiyaları, transformator yarımstansiyaları, kabel xətləri küt quyuların oxuna nisbətən bir tərəfdə yerləşməlidir. Bu əraziyə nəqliyyatın (texnoloji nəqliyyatdan başqa) daxil olması qadağandır. 4.3.5. Porşenli (pistonlu) nasosun basqı xəttində qapayıcı quruluşa qədər əks və qoruyucu klapanlar, mərkəzdənqaçma nasosunun basqı xəttində isə əks klapan olmalıdır. 4.3.6. Tezalışan və zərərli məhlulların vurulması üçün yalnız məhlulun sızmasını istisna edən nasoslardan istifadə edilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.7. Partlayışyanğın təhlükəli zonalarda istifadə edilən bütün xüsusi əhəmiyyətli aqreqatlar partlayışdan mühafizəli olmaqla, qəza işıqlanması və səs siqnalları, danışıq qurğuları və işıqlanma sistemi ilə təchiz olunmalıdır. 4.3.8. Quyuların təmiri üçün nəzərdə tutulmuş aqreqatlar mexanikləşdirilməli və maşinistin görmə zonasında təhlükəsiz yerdə yerləşdirilmiş idarəetmə pultu və nəzarət – ölçü cihazları ilə, o cümlədən qarmaqdakı yükü qeyd edən çəki indikatoru ilə təchiz olunmalıdır. Bütün texnoloji proseslər və quyudakı əməliyyatlar aqre- qatın idarəetmə pultundan yerinə yetirilməlidir. Bu işlərin yerinə yetirilməsi zamanı vışkanın (qüllənin), bucurqadın və quyu ağzının idarəetmə pultundan görünməsi təmin olunmalıdır. 4.3.9. Hər bir qülləli istismar vışkası, dor (eklips) və səyyar qaldırıcı aqreqatların teleskopik vışkaları görünən yerdə asılan (bərkidilmiş) metal lövhəciklə təchiz edilməlidir. Bu lövhəcikdə aşağıdakılar göstərilməlidir: -istehsal tarixi; -istehsalçı zavod; -zavod nömrəsi; -qülləli istismar vışkasının, dorun (eklipsin) və səyyar qaldırıcı aqreqatların teleskopik vışkalarının yükqaldırma qabiliyyəti (nominal); -vışkanın, dorun (eklipsin) və teleskopik vışkaların növbəti sınağının vaxtı (texniki vəziyyətinin yoxlanılması). 4.3.10. Bucurqadın yükqaldırma məhdudlaşdırıcısının və tal blokunun qalxmasının məhdudlaşdırıcısının vəziyyəti hər növbənin əvvəlində yoxlanılmalıdır. 4.3.11. Qülləli istismar vışkalarının, dorların (eklipslərin) və teleskopik vışkaların yoxlanılması və sınağı 223, 242 -in tələblərinə uyğun yerinə yetirilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.12. Qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə) və teleskopik vışkalara istismar prosesində iki ayda bir dəfədən az olmamaq şərti ilə mexanik, quyu ustası tərəfindən baxış keçirilməlidir. 4.3.13. Baxışların nəticələri, avadanlıqların texniki vəziyyətinin yoxlanılması jurnalına yazılmalı və onların imzaları ilə akt tərtib edilməlidir. Bundan başqa, aşağıdakı hallarda qülləli istismar vışkalarının, dorların (eklipslərin) və teleskopik vışkaların vəziyyəti istehsalat avadanlıqlarının təmir sexi nümayəndəsinin və yaxud quraşdırma işinə məsul şəxsin iştirakı ilə yoxlanılmalıdır: -tutma işlərinə başlamazdan əvvəl və qurtarandan sonra; -açıq neft-qaz təzahüründən və yanğından sonra; -qasırğalı küləkdən (sürəti 25m/san-dən artıq) sonra. 4.3.14. Qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə) baxış keçirən zaman aşağıdakılara diqqət yetirmək lazımdır: -qülləli istismar vışkasıının, dorun (eklipsin) quraşdırıl- masının düzgünlüyünə; -boltların bərkidilməsinə; -kəlləçarxın bərkidilməsinə; -qülləli istismar vışkasıının, dorun (eklipsin) detallarına və ayaqlarının deformasiya olmamasına; -qırıqların, çatların və başqa qüsurların olmamasına; -qülləli istismar vışkasıının, dorun (eklipsin) ayaqlarının düzxətliliyinə və birləşmə (flans) yerlərində məsamələrin olmamasına; -qaynaq tikişlərinin vəziyyətinə; -qülləli istismar vışkalarıının, dorların (eklipslərin) fəza vəziyyətinin (həndəsi) pozulmasına; -özülün (əsasın) vəziyyətinə; -ayaqların mərkəzləri arasındakı məsafələrinə;

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 -dartıcıların və qülləli istismar vışkalarının, dorların (eklipslərin), teleskopik vışkaların ayaqlarını bərkidən boltların texniki vəziyyətinə. 4.3.15. Qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə), teleskopik vışkalara texniki baxışın nəticələri aktlaşdırılmalı, aşkar olunmuş qüsurlar aradan qaldırılmalı, yararsız detallar bərpa olunmalı və yaxud dəyişdirilməlidir. 4.3.16. On təqvim ilindən sonra qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə), teleskopik vışkalara neftqazçıxarma idarələrinin baş mütəxəssislərinin iştirakı ilə xüsusi komissiya tərəfindən baxış keçirilməli, onların gələcək istismarı üçün yararlı olması müəyyən edilməli və bundan sonra yükqaldırma qabiliyyətinin təyin edilməsi üçün sınaqdan keçirilməlidir. Sonra qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə), teleskopik vışkalara (25 ilə qədər) vaxtaşırı-5 ildən gec olmayaraq komissiya tərəfindən baxış keçirilməli və onlar təsdiq olunmuş təhlükəsiz (dağıdıcı olmayan) üsulla sınanmalıdır. 25 il istismar edildikdən sonra qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə), teleskopik vışkalara baxış keçirilməli, onların bütün bənd və elementləri təftiş edilməli, zay və istismara yararlı olmayan hissələr dəyişdirilməklə yenidən təhlükəsiz (dağıdıcı olmayan) üsulla sınaqdan (hər üç ildən bir) keçirilməlidir. Bundan sonra qülləli istismar vışkalarına, dorlara (eklipslərə) və teleskopik vışkalara mütləq vaxtaşırı baxış keçirilməklə onlar təhlükəsiz (dağıdıcı olmayan) üsulla sınanmalı, istismara yararsızlığı müəyyən edildikdə isə istismardan çıxarılmalıdır. 4.3.17. Təhlükəsiz (dağıdıcı olmayan) üsulla qülləli istismar vışkalarının, dorların (eklipslərin) və teleskopik vışkaların sınaqdan keçirilməsinin təşkili və aparılmasını

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943
müəssisənin baş Azdövdağtexnəzarət yaradılmış komissiya
mühəndisinin Komitəsinin yerinə yetirm
rəhbərliyi altında, yerli nümayəndəsinin iştirakı ilə əlidir.

4.3.18. Qülləli istismar vışkalarının, dorların (eklipslərin) və teleskopik vışkaların sınağının nəticələri barədə sədr və komissiya üzvlərinin, həmçinin ölçü və hesablama işləri icraçılarıının imzası ilə akt tərtib edilməlidir. 4.3.19. Quyuların təmiri üçün nəzərdə tutulmuş aqreqatlar neftqazçıxarma sənayesində qüvvədə olan təhlükəsizlik texnikası tələblərinə cavab verməlidir, o cümlədən: -aqreqatların vışkaları və qüllələri polad kanatdan olan dartıcılarla bərkidilməlidir. Dartıcıların sayı, diametri və bərkidilmə yerləri aqreqatın texniki sənədlərinə uyğun gəlməlidir; -bucurqadın intiqalının transmissiyasında, qarmaqda yükqaldırma qabiliyyətinin məhdudlaşdırıcısı nəzərdə tutulmalıdır; -aqreqat, bucurqadın barabanının hərəkətini dayandıran (bloklayan) mexanizmi olan, talblokun qalxmasını avtomatik məhdudlaşdıran quruluşla (talblokun kronblokun altına dartıb aparmasının qarşısını alan mexanizmlə) təchiz olunmalıdır; -aqreqat, şassini üfiqi vəziyyətdə quraşdırmağa imkan verən cihazlara malik olmalıdır; -aqreqatın, nəql zamanı, talbloku təsbit edən və qülləni mexaniki zərbələrdən qoruyan quruluşları olmalıdır; -qülləni qaldırmaq sistemi, məsafədən idarə olunmalıdır və hidroavadanlıq elementlərinin sıradan çıxması hallarında təhlükəsizliyi təmin etməlidir; -daimi iş yerlərində səs-küyün səviyyəsi [98]-in tələblərinə uyğun olmalıdır; -aqreqat partlayışdan mühafizəli çıraqlarla təchiz olunmalıdır; -aqreqatın daxiliyanma mühərrikinin səsboğucusu (tüstü borusu) qığılcımsöndürənlə və mühərrikə (hava qəbulediciyə)

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 hava daxil olmasının təcili qarşısını alan qapaqla təchiz olunmalıdır; -aqreqat, mühərriki qəza hallarında söndürmək üçün quruluşla təchiz olunmalıdır; -aqreqat, iş yerlərinin işıqlandırılması üçün 24V sabit cərəyan düzləndirici transformatoru ilə, akkumulyatorların doldurulması üçün quruluşla və qəza işıqlandırılması üçün 24V sabit cərəyan dövrəsi ilə təchiz olunmalıdır; -aqreqat, mexaniki qıfıllı hidravlik dayaq domkratları ilə təchiz olunmalıdır; -aqreqatın pnevmosistemi elektrik hava quruducusu ilə təchiz olunmalıdır; -bucurqadın əyləc sistemi soyutma sisteminə malik olma- lıdır; -aqreqatın qülləsində elektrik mərkəzdənqaçma nasosunun kabeli üçün diyircəyin asılmasını təmin edən vasitə (quruluş) olmalıdır. Müəssisənin müdiriyyəti bu Qaydalar əsasında müəyyən edilmiş qaydada, iş növləri üzrə təhlükəsizlik texnikasına dair təlimatların işlənib hazırlanmasını təmin etməlidir. 4.3.20. Quyularda işləmək üçün nəzərdə tutulmuş səyyar nasos aqreqatlar qapayıcı və qoruyucu quruluşlarla təchiz olunmalı və onların texnoloji proseslərə nəzarət edən, idarəetmə pultuna (aqreqatın kabinəsinə) çıxarılmış cihazları olmalıdır. 4.3.21. Quyu ağzı, fontan armaturu ilə və ya borudaxili və boruarxası fəzanın germetikliyini, onların əlaqəsinin mümkünlüyünü, dərinlik tədqiqatlarının aparılmasını təmin edən xüsusi quyuağzı quruluşla təchiz edilməlidir. Boru və boruarxası fəzanın atqı xətlərinin qurulması (yığımı), quyuların boşaldılmasına, qazın boruarxası fəzaya verilməsinə, quyuların boğulması da daxil olmaqla, texnoloji əməliyyatların aparılsına imkan verməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.22. Stasionar qurğuların nəzarət və mühafizə sisteminin idarəetmə məntəqəsinə çıxışı olmalıdır. 4.3.23. Qəza siqnalizasiyası və hava mühitinin vəziyyətinə nəzarət vasitələri saz vəziyyətdə olmalı, onların işləmə qabiliyyəti isə ayda 1 dəfədən az olmayaraq yoxlanılmalıdır. 4.3.24. Partlayış təhlükəli zonalarda avadanlıqlar hökmən partlayışdan mühafizəli olmalıdır. 4.3.25. Təbii qazın və qaz kondensatının yığımı, hazırlanması, mədən və mədənlərarası nəqlinin avtomatlaşmış sistemi aşağıdakıları nəzərdə tutmalıdır: -boru kəməri ilə nəqlin inqibitorlaşdırma sistemini; -texnoloji xətlərin, qurğuların, quyuların parametrlərinin qəza kənaraçıxmalarında ayrı-ayrı avadanlıqların avtomatik söndürülməsini; -qurğunun texnoloji xəttinin növbətçi operator pultundan məsafədən qəza dayandırılmasını və texnoloji mühitin məşəl xəttinə və ya qəza tutumuna keçirilməsini; -texnoloji parametr kəmiyyətlərinə məsafədən nəzarəti və texnoloji əməliyyatların parametrlərinin qeydə alınmasını; -texnoloji əməliyyatların parametrlərinin kənaraçıxmalarında (otklonenie) texnoloji avadanlıqdakı mühitin təzyiqinin avtomatik tənzimlənməsini; -texnoloji parametrlər (təzyiq, temperatur və s.) YVH-ni aşdıqda, xəbərdaredici siqnalların qurğuların yerləşmə yerinə və operator pultuna verilməsi ilə, avtomatik siqnalizasiyanı; -obyektlərin hava mühitinin vəziyyətinə nəzarəti. 4.3.26. Elastik borulu tübinq qurğuları aşağıdakılarla təchiz edilməlidir: -yükqaldırma məhdudlaşdırıcısı ilə; -endirmə-qaldırma əməliyyatlarında əmələ gələn yüklənmələrə nəzarət və onların qeydiyyatı sistemləri ilə; -boruların nazikləşməsinə nəzarət sistemi ilə.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.27. Meydançanın hazırlanması, tübinq qurğularının montajı və istismarı istehsalçı –zavodun texniki şərtləri və istismar üzrə təlimatına uyğun yerinə yetirilməlidir. Tübinq qurğularının istifadəsi ilə işlər xüsusi öyrədilmiş heyət tərəfindən yerinə yetirilməlidir. 4.3.28. Traverslərin, sürgü qollarının, mancanaq dəzgahlarının kanat asqılarının təmiri və dəyişdirilməsinə, vışkanın və ya qüllənin kronblokunun dəyişdirilməsinə, talkanatının təchizatına, dərinlik ölçmələrinə küləyin sürəti 8m/san. –dən artıq olmadıqda icazə verilir. Dəniz şəraiti üçün əlavə tələblər 4.3.29. Dəniz tikililərinin və vışkaların suüstü, bəzi hallarda sualtı hissələrinin qovşaq birləşmələri və qaynaq yerləri, vışkalara və özüllərə böyük yük düşməsilə (kəmərlərin endirilməsi, quyuda qalmış alətin çıxarılması və digər əməliyyatlar) əlaqəli mürəkkəb işlərdən əvvəl və sonra, həmçinin küləyin sürəti 25m/san və daha artıq olan fırtınadan sonra yoxlamadan keçməlidir. 4.3.30. Istismar vışkaları kanat burazlarla və ya vışkanın ayaqlarını (aşağı hissələrini) dəniz özüllərinin dayaq dirəkləri ilə etibarlı bağlayan xüsusi mexanizmlərlə bərkidilməlidirlər. 4.3.31. Atqı və hava xətlərinin dayaqları özüllərə xamıtlarla bərkidilməlidir. Hava və atqı xətləri elə çəkilməlidir ki, körpülər, işçi meydançalar və başqa keçidlərlə kəsişməsin. 4.3.32. Dəniz neftqazmədən obyektlərində tətbiq olunan avadanlıqlar (o cümlədən xaricdə istehsal olunmuş) müvafiq təlimatlara və onların texniki şərtlərinə uyğun quraşdırılmalı və istismar olunmalıdır. 4.3.33. Avadanlıqlar DNQT-də quraşdırıldıqdan sonra yüksüz yoxlanılmalıdır. Yoxlanılma məsul işçinin rəhbərliyi (baş mexanik, baş energetik) altında aparılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.3.34. Quyu ağzından texnoloji qurğulara gedən boru kəmərləri bir yarusda çəkilməlidir və maksimal işçi təzyiqdən 1,5 dəfə artıq təzyiqə hesablanmalıdır. 4.3.35. Platformada quyuların çoxcərgəli yerləşdiyi hallarda, quyu cərgələrinin aralarından hasilat quyularının boru kəmərlərinin çəkilməsi qadağandır. Boru kəmərləri etibarlı bərkidilməli, təzyiqə uyğun markalanmalı və müvafiq rənglə rənglənməlidir. 4.3.36. Gəmilərdən yanacağı və metanolu qəbul etmək üçün olan boru kəmərləri stansionar olaraq, özülün iki əks isti- qamətindən yanacaq və metanol anbarlarına yaxın olan körpü meydançalarına çıxarılmalı; boru kəmərlərinin qəbul edən hissələri yaşayış blokundan 10m-dən az olmayan məsafədə yerləşməlidir. Boru kəməri yanacaq anbarının yuxarı hissəsinə birləşdirilməli, elastik şlanqı və qapayıcı klapanı birləşdirmək üçün qurğu ilə təchiz edilməlidir. 4.3.37. Qaz və ya AAM (YM) boru kəmərləri yanmayan maddə nəql edilən boru kəmərləri ilə kəsişdikdə sonuncular aşağıda yerləşməlidir. 4.3.38. Fontan mümkünlüyü ilə əlaqəli məsuliyyətli işləri yerinə yetirərkən DDÖ-də (EYM-də) yanğınsöndürmə gəmisi (maşını) növbə çəkməlidir. 4.4. Neft, qaz və qazkondensat quyularının istismarı 4.4.1. Quyuların fontan və qazlift üsulu ilə istismarı 4.4.1.1. Kəmər başlığının və fontan armaturunun konstruksiyası, onların qurulma (obvəzka) sxemi quyuların optimal iş rejimini, boru, boruarxası və borulararası fəzanın germetikliyini, quyularda texnoloji əməliyyatların mümkünlüyünü,

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 dərinlik tədqiqatlarını, nümunələrin götürülməsini və quyuağzı təzyiqə və temperatura nəzarəti təmin etməlidir. 4.4.1.2. Fontan armaturunun işçi təzyiqi istismar kolonunun sınaq təzyiqindən az olmamalıdır. 4.4.1.3. Fontan armaturu quyu ağzında quraşdırılana qədər pasportda nəzərdə tutulan təzyiqlə kipliyə yoxlanılmalı, quyu ağzında quraşdırıldıqdan sonra isə istismar kəmərinin sınaq təzyiqinə bərabər təzyiqlə sınanılmalıdır. Yoxlamanın nəticəsi aktla təsdiqlənməlidir. 4.4.1.4. Buraxıla bilən həddən artıq təzyiq tələb olunan işləri (layın hidroyarılması, laya turşu ilə təsiretmə və digər müxtəlif təsirlər) yerinə yetirərkən, quyu ağzında xüsusi artmatur, istismar kolonunda isə paker quraşdırılmalıdır. 4.4.1.5. Fontan armaturu, istehsalçı zavod tərəfindən əl ilə idarə olunan, sifarişçinin tələbi ilə isə məsafədən idarə olunan drossellərlə, məsafədən idarə olunan və (və ya) əl ilə idarə olunan qapayıcı armaturlarla təchiz edilməli, təzyiq atmosfer təzyiqinə qədər aşağı salınmadan, üçgedişli krandan istifadə edilməklə manometrlərin dəyişdirilməsi mümkünlüyü təmin etməlidir. 4.4.1.6. Quyu ağzında temperaturu 200 0 C-dən artıq olan quyuların istismarı zamanı konstruksiyası və istiliyə davamlılığı texnoloji proseslərin və xidmət heyətinin təhlükəsizliyini təmin edən, müvafiq fontan armaturu tətbiq edilməlidir. 4.4.1.7. Quyunun istismarı prosesində ayırıcı-klapanın işə düşməsi dövri olaraq istehsalçı zavodun təlimatına uyğun yoxlanılmalıdır. Ayırıcı klapanın quraşdırılması və onun işə düşməsinin yoxlanılması haqqında akt tərtib olunmalıdır. 4.4.1.8. Quyuların 80 0 C və daha artıq temperaturlu işçi mühitində işləyən atqı xətlərində və manifoldlarında, temperatur kompensatorları quraşdırılmalıdır. 4.4.1.9. Təzyiq altında fontan armaturunun nasazlıqlarının aradan qaldırılması, tezyeyilən və dəyişilməli

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943

hissələrinin dəyişdirilməsi (qəza vəziyyətlərində və s.) tərəfindən, xüsusi texniki yerinə yetirilməlidir.

qadağandır. Müstəsna hallarda bu işlər, xüsusi öyrədilmiş işçilər vasitələrdən istifadə edilməklə

4.4.1.10. Manifoldun quraşdırılmasından və onun fontan armaturunun və boru başlığının qolları ilə birləşdirilməsindən sonra, sistemin işçi təzyiqdə hidrosınağı aparılmalıdır. 4.4.1.11. Qazlift quyusunun fontan armaturunun idarəetmə stansiyası quyu ağzından 30-35 m məsafədə, xüsusi tikilidə quraşdırılmalı, etibarlı bərkidilməli və yerləbir-

ləşdirilməlidir. 4.4.1.12. Quyunun baş mühəndisi (texniki layihəyə və plana uyğun
qazlift istismarına keçidi müəssisənin rəhbəri) tərəfindən təsdiq olunmuş yerinə yetirilməlidir.

4.4.1.13. Quyunun qazlift istismarına keçirilməsindən əvvəl, istismar kolonu, quyuağzı avadanlıq, nasos-kompressor boruları maksimal (işəburaxma) təzyiqə sınanmalıdır. 4.4.1.14. Fontan və qazlift istismarında qaz kəmərləri üçün, həmçinin quyuların və aparatların yığımı (obvəzka) üçün qaynaqla birləşdirilmiş tikişsiz polad borulardan istifadə edilməlidir. Flans birləşmələrinə isə ancaq siyirtmələrin və digər armaturların quraşdırıldığı yerlərdə yol verilir. 4.4.1.15. Qazpaylayıcı boru kəmərləri quraşdırıldıqdan sonra sıxılmış hava ilə üfürülməli, maksimal işçi təzyiqdən 1,25 dəfə artıq təzyiqdə maye ilə sınaqdan keçirilməlidir. Qazpaylayıcı batareyalar, dispetçer məntəqəsinə çıxarılmış idarəetmə sistemi olan, qaz sərfinin fərdi avtomatik ölçü sisteminə, üfürmə üçün şamlara və inqibitorun verilməsi üçün qurğuya malik olmalıdır. Qazlift quyusunun quyu ağzı, 20 m-dən az olmayaraq uzaqlaşdırılmış, şama çıxışı olan üfürmə xətlərinə malik manifoldlu fontan armaturu ilə təchiz edilməlidir. Manifoldda əks klapan quraşdırılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.1.16. Qazlift istismarında işçi agentin (qazın) hazırlanması, onun su buxarından şeh nöqtəsi (do toçki rosı) minus 10 0 C qədər qurudulmasını nəzərdə tutmalıdır. 4.4.1.17. Hidrat tıxaclarının ləğvi zamanı qaz kəmərindəki təzyiq atmosfer təzyiqinə qədər azaldılmalı və bu sahələrin qızdırılması buxarla yerinə yetirilməlidir. Buraxma qabiliyyəti saxlandıqda ingibitorun qaz kəməri dayandırılmadan ilkin olaraq verilməsinə yol verilir. 4.4.1.18. Qazlift sisteminin kompressor stansiyasının iş prosesində aşağıdakılar yerinə yetirilməlidir: -bütün sahədaxili texnoloji boru kəmərləri, separatorlar, tutumlar, qapayıcı-tənzimləyici armaturlar hər növbədə baxışdan keçirilməli, nəticələri isə növbə jurnalında qeyd edilməlidir; -yanğınsöndürmə, qazın qurudulması, işıqlandırma, ventilyasiya və qəza siqnalzasiyası, ildırımdan mühafizə, statik elektrikləşmədən mühafizə, rabitə və telemexanika sistemlərinin işləmə qabiliyyətinə təsdiq olunmuş cədvəl üzrə nəzarət. 4.4.1.19. Kompressorların təhlükəsiz istismarı [11]–ə uyğun aparılmalıdır. 4.4.2. Quyuların dərinlik ştanq nasosları ilə istismarı 4.4.2.1. Mancanaq dəzgahı elə quraşdırılmalıdır ki, onun hərəkət edən hissələrinin özülə və ya yerə toxunması istisna olunsun. 4.4.2.2. Mancanaq dəzgahının əyləcinə (tormozuna) xidmət etmək üçün çəpərli meydança quraşdırılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.2.3. Mancanaq dəzgahının çarx sürgü qollu mexanizmi, elektrik intiqalına və işəsalma quruluşuna xidmət meydançası müvafiq rənglə rənglənməli və çəpərlənməlidir. 4.4.2.4. Mancanaq dəzgahını işə salmazdan əvvəl əmin olmaq lazımdır ki, dəzgahın reduktoru tormozlanmayıb, çəpərlər qoyulub və təhlükəli zonada adamlar yoxdur. 4.4.2.5. Çarx-sürgü qollu mexanizmin millərinin yerini dəyişdirdikdə və ya əvəz etdikdə, kipkəc ştokuna sıxac quraşdırılmalı, sürgü qolu isə mancanaq dəzgahının dayağına etibarlı bərkidilməlidir. 4.4.2.6. Quyunun quyu ağzı, ştokun germetikliyi üçün qapayıcı armaturla və kipkəc quruluşu ilə təchiz olunmalıdır. 4.4.2.7. Quyunun quyuağzı yığımı, cilalı ştokun kipkəcinin içliyinin dəyişdirilməsinə, quyuağzı təzyiqin və temperaturun ölçülməsinə imkan yaratmalıdır. 4.4.2.8. Balansir başlığının ən aşağı vəziyyətində, kipkəc ştokunun asılqanının traversi ilə və ya ştanqsaxlayanla quyuağzı kipkəc arasında 20 sm-dən az olmayan məsafə olmalıdır. 4.4.2.9. Mancanaq dəzgahının gövdəsi (rama) texniki kəmərlə, ikidən az olmayan, müxtəlif yerlərdə qaynaq edilmiş yerləbirləşdirici polad keçiricilər vasitəsi ilə birləşdirilməlidir. Düzbucaqlı keçiricinin en kəsiyi 48 mm 2 -dən, günyə poladının divarının qalınlığı 4 mm-dən, dairəvi yerləbirləşdiricilərin diametri 10 mm-dən az olmamalıdır. Mancanaq dəzgahının gövdəsini texniki kolonla birləşdirən yerləbirləşdirici keçiricilər torpağa 0,5m-dən az olmayaraq basdırılmalıdır. Yerləbirləşdirici keçirici kimi dairəvi, zolaq, bucaqlı və ya digər profilli poladlar tətbiq edilə bilər. Bu məqsəd üçün polad kanatdan istifadə etməyə icazə verilmir. Yerləbirləşdirici keçiricilərin birləşmələrinin yoxlanılması mümkün olmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.2.10. Mancanaq dəzgahı avtomatik və məsafədən idarə olunan quyularda, işəsalma qurğusunun yaxınlığında, görünən yerdə «Diqqət! Işəsalma avtomatikdir» yazılı plakat bərkidilməlidir. 4.4.2.11. Hasilatın ölçülməsi, quyuların işə salınması, dayandırılması sistemlərinin dispetçer punktuna çıxışı olmalıdır. 4.4.2.12. Avadanlığın təmirinə başlayana qədər və ya baxışdan əvvəl dövrü işləyən quyunun avtomatik, məsafədən və ya əl ilə işə salınan mühərriki söndürülməli, kontryük yuxarı vəziyyətə gətirilməli və bu vəziyyətdə tormoz qurğusu ilə etibarlı tormozlanmalıdır, işəsalma qurğusunda isə plakat («Işə salma, adamlar işləyir») asılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.3. Quyuların mərkəzdənqaçma, diafraqmalı, vintli dalma elektrik nasosları ilə istismarı 4.4.3.1. Quyunun quyu ağzı bu Qaydaların 4.3.21 bəndinin tələblərinə uyğun avadanlıqla təchiz olunmalıdır. Quyuağzı armaturda güc kabelinin keçid dəliyinin germetik kipləşdiricisi olmalıdır. 4.4.3.2. Güc kabeli idarəetmə stansiyasından quyu ağzına estakada üzrə çəkilməlidir. Kabelin xüsusi dayaqlar üzərində çəkilməsinə icazə verilir. 4.4.3.3. Elektrik nasoslarının yerüstü elektrik avadanlıqlarının quraşdırılmasını və sökülməsini, təmirini və sazlanmasını, onlara baxışı elektrotexniki heyət yerinə yetirməlidir. 4.4.3.4. Kabel diyircəyi qaldırıcı aqreqatın qülləsindən zəncirlə və ya xüsusi kanat asqısından asılmalıdır. 4.4.3.5. Diyircəkdən keçirilmiş kabel, endirmə-qaldırma əməliyyatlarında yükqaldırma mexanizmlərinin konstruksiya elementlərinə və torpağa toxunmamalıdır. 4.4.3.6. Boruların burulub bərkidilməsi və burulub açılması zamanı kabeli işçi zonadan elə hesabla kənarlaşdırmaq lazımdır ki, o, işçi heyətə mane olmasın. 4.4.3.7. Dalma avadanlığının quyuya endirilmə (qaldırma) sürəti 0,25 m/san-dən artıq olmamalıdır. Maili istiqamətli quyularda hər 10 m-ə 1,5 0 əyrilk düşərsə, endirmə sürəti 0,1 m/san-dən artıq olmamalıdır. 4.4.3.8. Quyunun lüləsi, oraya elektrik nasosu ilk dəfə endirildikdə, həmçinin nasosun ölçü növü dəyişdirildikdə, dalma elektrik nasoslarının istismarı üzrə təlimatın tələblərinə uyğun olaraq şablonla yoxlanılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.4. Quyuların hidroporşenli və şırnaqlı nasoslarla istismarı 4.4.4.1. Qurğunun texnoloji blok otağı aşağıdakılara malik olmalıdır: -1 saat ərzində otağın tam daxili həcmində səkkizdəfəlik havadəyişməni təmin edən daimi məcburi ventilyasiyaya; -bloklarda 5 0 C-dən aşağı olmayan temperatura, səsküyün səviyyəsinin 80dBA-dan və titrəmə səviyyəsinin 92dBdən artıq olmamasına ([98, 104]–ə əsasən). 4.4.4.2. Quyunun məhsulunu işçi maye kimi istifadə etdikdə, qurğu, avtomatik yanğınsöndürmə avadanlığı ilə təchiz olunmalıdır. 4.4.4.3. Texnoloji blok otağına daxil olmazdan əvvəl aşağıdakılara əməl etmək lazımdır: -otağın qazlaşmasını və ventilyasiya sisteminin vəziyyətini yoxlamaq; -işıqlandırmanı işə salmaq; -yanğınsöndürmə sistemini avtomatik işəsalma rejimindən əl ilə işəsalma rejiminə keçirmək. 4.4.4.4. Blokda yanğın baş verdikdə otağı tərk etmək, bütün qapıları bağlamaq, giriş qapısının yanında yerləşən düymə ilə avtomatik yanğınsöndürmə sistemini işə salmaq lazımdır. 4.4.4.5. Pakerin endirilməsindən əvvəl istismar kolonu şablonlanmalı, lazım gələrsə rayberlənməli, dibinə qədər yuyulmalı və təzyiqə sınanmalıdır. 4.4.4.6. Hidroporşenli nasosun, kürəkciyin (skrebok) və digər avadanlıqların çıxarılması qurğunun komplektində olan xüsusi lubrikatorun tətbiqi ilə yerinə yetirilməlidir. 4.4.4.7. Mərkəzi siyirtmənin bağlı halında lubrikatorun quraşdırılmasını və sökülməsini qüllədən istifadə etməklə, bu

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 növ işlərin aparılması təlimatlarına əməl edilməklə yerinə yetirmək lazımdır. 4.4.4.8. Hər bir basqı xətti manometrlə və işçi mayenin sərf tənzimləyicisi ilə təchiz edilməlidir. 4.4.4.9. Güc nasosları elektrokontakt və göstərici manometrlərlə, həmçinin qoruyucu klapanlarla təchiz edilməlidir. Güc nasosunun qoruyucu klapanının dirsəyi nasosun girişi ilə birləşməlidir. 4.4.4.10. Avtomatika sisteminin və qoruyucu qurğuların sazlığı istismar üzrə təlimatlarda müəyyənləşdirilmiş müddət- lərdə yoxlanılmalıdır. 4.4.4.11. Güc nasosunun, işçi mayeni sorma, basqı və buraxma xətlərində, qapayıcı qurğuların açıq halında, avtomatika sistemlərinin sazlığının yoxlanmasından sonra güc qurğusu işə buraxılır. Basqı sistemində təzyiq, yerüstü avadanlıq normal iş rejiminə düşdükdən sonra yaradılmalıdır. 4.4.4.12. Güc nasosu dayandıqda, basqı boru kəmərində təzyiq, atmosfer təzyiqinə qədər azaldılmalıdır. 4.4.4.13. Quyunun hasilat ölçmə sisteminin, güc nasoslarının işinin göstəricilərinin dispetçer məntəqəsinə çıxışı olmalıdır. 4.4.5. Basqı quyularının istismarı 4.4.5.1. Basqı quyularının quyuağzı avadanlığı, vurulan agentin tərkibi, fiziki-kimyəvi xassələri və maksimal gözlənilən basqı təzyiqi nəzərə alınaraq işlənib-hazırlanan layihəyə uyğun olmalıdır. 4.4.5.2. Basqı quyuları, vurulan agentin fiziki-kimyəvi xassələrindən asılı olmayaraq, istismar kolonunu, vurulan agentin təsirindən mühafizə edən və izolyasiyasını təmin edən

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 nasos-kompressor boruları kolonu ilə və lazım gələrsə, pakerləyici quruluşla təchiz edilməlidir. 4.4.6. Kompressorsuz qazlift quyularının istismarı 4.4.6.1. Kompressorsuz qazlift quyularının təhlükəsiz istismarı [229]–un və bu Qaydaların tələblərinə uyğun aparılmalıdır. 4.4.6.2. Qaz-lift quyularının qazpaylayıcı bölmələri (bata- reyaları) işçi agentin quyuya avtomatik olaraq verilməsini təmin edən quruluşlarla təchiz edilməlidir. Quyuya doğru gedən hər bir xəttdə manometr, sərfölçən və əks –klapan quraşdırılmalıdır. 4.4.6.3. Kompressorsuz qazlift qurğusunu istismar edən sexdə (sahədə) kompressorsuz qazlift qurğusunun (quyu daxil olmaqla) və onun ayrı-ayrı bölmələrinin texnoloji sxemləri olmalıdır. Bu sxemdə siyirtmə və nəzarət-ölçü cihazlarının yeri, adı və ölçüləri yazılı surətdə göstərilməlidir. Qazlift quyularının istismar təlimatlarında siyirtmələrin açılıb-bağlanması ardıcıllığı göstərilməlidir. 4.4.6.4. Qazpaylaşdırıcı batareyadan quyuya çəkilən yüksək təzyiqli boru kəməri, eləcə də quyunun atmosferə üfürmə xəttlərini zədələnmədən mühafizə etmək üçün onlar etibarlı bərkidilməlidir. 4.4.6.5. Kəmər başlığının və qazlift armaturlarının quraşdırma sxemləri boruiçi, boruarxası və borular arası fəzaların kipliyini, eləcə də neft və qaz nümunələrinin götürülməsini, quyuların tədqiqini və boğulmasını təmin etməlidir. 4.4.6.6. Qazlift armaturlarını idarəetmə otağı ilə birləşdirən hava-boru kəmərləri qanovun, kabel isə borunun içərisi ilə çəkilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.4.6.7. Quyunu qazlift üsulu ilə istismara başlamazdan əvvəl və təmirdən sonra istismar kəməri, quyuağzı avadanlıq və digər borular maksimal işçi təzyiqdən 1,25 dəfə çox təzyiqlə kipliyə yoxlanılmalıdır. 4.4.6.8. Qazlift quyularının istismarı zamanı lazım olmadan yüksək təzyiqli boru, siyirtmə və başqa avadanlığın yanında dayanmaq qadağandır. Bunun üçün operator otağı və nəzarət ölçü cihazları var. 4.4.6.9. Qazlift quyularının işi zamanı təzyiq altında flans birləşmələrdəki qayka və boltları bərkitmək, kipkəc sistemin- dəki kipləşdiricini (nabivka) dəyişmək və ya yenisini əlavə etmək qəti qadağandır. 4.4.6.10. Qazlift quyularının təhlükəsiz və normal işləməsi üçün gündəlik texniki qulluqdan başqa həftəlik texniki qulluq nəzərdə tutulmalıdır və bunun üçün xüsusi jurnal olmalıdır. 4.4.6.11. Işləyən quyunun avadanlığının açıq alovla qızdırılması qadağandır. Donmuş boru kəmərlərini və qapayıcı quruluşları (kipkəc) ancaq buxar və ya isti su ilə qızdırmaq olar. 4.4.6.12. Qazlift quyularının istismarı zamanı ehtiyat xəttinin armaturlarından başqa bütün armaturlar açıq olmalıdır. 4.4.6.13. Qazlift quyularının təmiri zamanı quyuların ağzı kiçik qabaritli preventorla təchiz olunmalıdır. 4.5. Quyuların tədqiqi 4.5.1. Istismar quyusunun tədqiqat dövrülüyü və həcmi, həmin yatağın işlənmə layihəsinə uyğun hazırlanıb, təsdiq olunmuş reqlament əsasında müəyyənləşdirilməlidir. 4.5.2. Kanatla endirilən dərinlik cihaz və alətlərinin endirilməsi, ancaq quyu ağzında quraşdırılmış, germetikləşdirici kipkəc qurğusu olan lubrikatorla yerinə yetirilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.5.3. Endirmə-qaldırma əməliyyatları, barabanın kanatla istənilən sürət diapozonunda və kanatda (məftildə) təsbit edilmiş yüklə fırlanmasını təmin edən, hidrointiqallı bucurqadın tətbiqi ilə aparılmalıdır. 4.5.4. Lubrikator quyuda quraşdırılmazdan əvvəl, quyu ağzında gözlənilən təzyiqlə hidravlik sınaqdan keçirilməlidir. Quraşdırıldıqdan sonra və hər əməliyyatdan əvvəl, quyu məhsulunun təzyiqini tədricən artırmaqla, lubrikator kipliyə yoxlanılmalıdır. 4.5.5. Dərinlik tədqiqatları üçün tətbiq edilən məftil bütöv, burulmamış olmalıdır, 6%-dən artıq hidrogen sulfid tərkibli mühit üçün isə hidrogensulfid korroziyasına davamlı materialdan hazırlanmalıdır. 4.5.6. Maye məhsulun utilizasiyası mümkün olmadıqda, istismar quyularının tədqiqatı qadağandır. 4.6. Layların neft – qaz veriminin artırılması 4.6.1. Ümumi tələblər 4.6.1.1. Quyuya qazın, buxarın, kimyəvi və digər agentlərin vurulması işləri neftqazçıxarma idarəsi tərəfindən təsdiq olunmuş layihə və plana uyğun yerinə yetirilməlidir. Planda hazırlıq işlərinin aparılma qaydası, avadanlıqların yerləşmə sxemi, prosesin aparılma texnologiyası, təhlükəsizlik tədbirləri, işlərə cavabdeh olan rəhbər göstərilməlidir. 4.6.1.2. Quyu ağzının yaxınlığında basqı xəttində əks klapan quraşdırılmalıdır. 4.6.1.3. Basqı sistemi quraşdırıldıqdan sonra (reagentləri vurmamışdan əvvəl) gözlənilən işçi təzyiqdən 1,5 dəfə artıq təzyiqlə sınanılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.1.4. Basqı sistemlərinin hidravlik sınaqları zamanı xidməti heyət təhlükəli zonadan (planda nəzərdə tutulmuş) uzaqlaşdırılmalıdır. Təzyiq altında olan sistemlərdə sızmaların ləğv edilməsi qadağandır. 4.6.1.5. Quyuda səyyar aqreqatlardan istifadə olunmaqla aparılan texnoloji prosesin başlanmasından əvvəl işin rəhbəri ikitərəfli rabitə əlaqəsinin mövcudluğuna əmin olmalıdır. 4.6.1.6. Qış vaxtı reagentlərin, suyun vurulmasından əvvəl və işlər müvəqqəti olaraq dayandırıldıqdan sonra, nasos qurğularının kommunikasiyalarında və basqı xəttlərində buz tıxaclarının olmamasına əmin olmaq lazımdır. Boru kəmərlərinin açıq oddan istifadə etməklə qızdırılması qadağandır. 4.6.1.7. Quyuda kip olmayan kəmər və kəmərarxası axın olduqda, quyudibi zonanın işlənməsi və neft (qaz) veriminin artırılması işlərinin aparılması qadağandır. 4.6.1.8. Istiliklə və kompleks işlənmə müddətində quyu və tətbiq olunan avadanlıq ətrafında 50 m-dən az olmayan radiusda təhlükəli zona müəyyən olunur. 4.6.1.9. Səyyar nasos qurğuları quyu ağzından 10 m-dən az olmayan məsafədə yerləşdirilməlidir. Onlar arasında məsafə 1 m-dən az olmamalıdır. Işlərin yerinə yetirilməsində istifadə olunan digər qurğular (kompressor, buxar generatoru qurğusu və s.) quyu ağzından 25 m-dən az olmayan məsafədə yerləşdirilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.1.10. Işlərin aparılmasının texnoloji rejimi, aqreqat və qurğuların konstruktiv icrası, aparat və boru kəmərlərinin daxilində partlayış-yanğın təhlükəli qarışıqların əmələ gəlməsini istisna etməlidir. 4.6.1.11. Bütün obyektlərdə (quyularda, boru kəmərlərində, ölçmə qurğularında) partlayış –yanğın təhlükəli qarışıqların əmələ gəlməsi yolverilməzdir. Işlərin aparılması planında mütləq iş prosesi zamanı qazhava mühitinin dövrü olaraq yoxlanılması nəzərdə tutulmalıdır. 4.6.1.12. Nasosun qoruyucu qurğusunun atqı xətti möhkəm bərkidilməli, örtüklə bağlanmalı, xüsusi tutuma və ya nasosun qəbul xəttinə istiqamətləndirilməlidir. 4.6.1.13. Basqı kommunikasiyalarında olan vibrasiya və hidravlik zərbələr qəbul olunmuş normalardan artıq olmamalıdır. 4.6.2. Kimyəvi reagentlərin vurulması 4.6.2.1. Bu işlər aidiyyati (məlum) reagentin istifadəsi üzrə təlimatın tələblərinə müvafiq və lazım olan fərdi mühafizə vasitələri tətbiq olunmaqla aparılmalıdır. 4.6.2.2. Aqressiv kimyəvi reagentlərlə (kükürd, xlorid, ftor turşuları və s.) işlərin aparıldığı yer aşağıdakılarla təmin olunmalıdır: -xüsusi geyim, xüsusi ayaqqabı və digər fərdi mühafizə vasitələrinin qəza ehtiyatı; -təmiz şirin su ehtiyatı; -məhlul üçün neytrallaşdırıcı komponentlər (təbaşir, əhəng, xloramin). 4.6.2.3. Kimyəvi reagentlərin qalıqları yığılıb, utilizasiya və ya məhv edilmək üçün xüsusi ayrılmış və təchiz olunmuş yerə aparılmalıdır. 4.6.2.4. Kimyəvi reagentləri və ya digər zərərli maddələri

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 vurduqdan sonra, aqreqatın basqı sistemi sökülənə qədər, sistem lazımi həcmdə neytral maye ilə yuyulmalıdır. Sistem yuyulduqdan sonra maye xüsusi tutuma axıdılmalıdır. 4.6.2.5. Kükürd turşusu və kükürd anhidridi buxarlarının qatılığını təyin etmək üçün briqada qaz analizatoru ilə təmin olunmalıdır. Onların işçi zonada yol verilən qatılığı 1mq/m 3 çox olmamalıdır. 4.6.2.6. Turşu və qələvilərin vurulmasında istifadə olunan nasosların kipkəcləri xüsusi sipərlə (örtüklə) örtülməli və yalnız təmir müddətində açılmalıdır. 4.6.2.7. Turşu və qələvilərin tutumlara doldurulması və boşaldılması əməliyyatları mexanikləşdirilməlidir. 4.6.2.8. Turşuların daşınması və saxlanılmasında istifadə olunan tutumlar və onların bağlayıcı (qapayıcı) qurğuları turşuya davamlı və kip olmalıdır. 4.6.2.9. Əgər basqı təzyiqi istismar kəmərinin sınanıldığı təzyiqdən çox deyilsə, qələvilərin, turşuların boru arxası fəzaya vurulmasına icazə verilir. 4.6.2.10. Dozator nasosları işlədikdə qələvilərin vurulması rejiminə injeksiya quyularının ağzında və nasosların atqı xəttində qoyulmuş manometrlərlə nəzarət edilməlidir. 4.6.2.11. Quyuya gətirilən turşular və qələvilər birdəfəlik vurma üçün lazım olan həcmdə olmalıdır. 4.6.2.12. Küləyin sürəti 11 m/san çox olduqda, duman və sutkanın qaranlıq vaxtı turşunun quyuya vurulması qadağandır. 4.6.2.13. Kükürd turşusunun quyuya vurulmasından əvvəl və sonra həcmi 0,5m 3 az olmayan karbohidrogen əsaslı məhluldan quyuda bufer təbəqəsi yaradılmalıdır. 4.6.2.14. Kimyəvi reagentlər saxlanılan yerlər çəpərlənməli, qırmızı bayraqlarla nişanlanmalı və müvafiq təhlükəsizlik nişanları ilə təchiz olunmalıdır. 4.6.2.15. Termoreaktor bilavasitə quyuya endirilməzdən

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 əvvəl maqneziumla yüklənməlidir (doldurulmalıdır). 4.6.2.16. Maqneziumla dolu termoreaktor, tutumlar və işlərin aparıldığı yer, basqı boru kəmərlərindən və turşularla dolu tutumlardan azı 10 m aralı məsafədə yerləşdirilməlidir. 4.6.2.17. Səthi-aktiv maddə və polimerlərin sulu məhlulu, nasos stansiyalarında yerləşdirilmiş xüsusi qurğularda hazırlanmalıdır. Qurğuların yerləşdiyi otaqlar sürüşməyən döşəməyə malik olmalıdır. 4.6.2.18. Məhlulların dozalaşdırılması mexanikləşdirilməli, səthi-aktiv maddələrin və polimerlərin bütün həcm üzrə bərabər paylanması təmin olunmalıdır. 4.6.2.19. Turşuların doldurulması və boşaldılması əməliyyatı mexanikləşdirilməli və ventilyasiya qurğusunun qoşulmuş vəziyyətində yerinə yetirilməlidir. 4.6.2.20. Məhlulların hazırlanması, səthi-aktiv maddələrin və polimerlərin dozalaşdırılması üçün qurğular nasosların qızdırılma bloku, nəzarət-ölçü və avtomatlaşdırma cihazları ilə təchiz olunmalı və qızdırılan otaqlarda yerləşdirilməlidir. Nəzarət-ölçü cihazları bloku, nasoslar yerləşən blokdan istilik keçirməyən arakəsmə ilə ayrılmalı və elektrik avadanlıqları partlayışdan mühafizəli olmalıdır. 4.6.2.21. Səthi-aktiv maddələrin və onların komponentlərinin işçi zonanın havasında YVQ-si sənaye müəssisələrinin layihələndirilməsi üzrə sanitariya normalarına uyğun olmalıdır. 4.6.3. Quyuların isti su və buxarla işlənməsi 4.6.3.1. Buxar generatorları və suqızdırıcı qurğular, istilik daşıyıcılarının hazırlanması və vurulması proseslərinə nəzarət etmək və onları tənzimləmək üçün cihazlarla, texnoloji prosesin pozulduğu hallarda yanacaq verilməsini dayandıran (kəsən) vasitələrlə təchiz olunmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.3.2. Buxar və ya isti suyun vurulmasında istifadə olunan boru kəmərlərinin stasionar qurğulardan quyuya çəkilməsi və onların istismarı [13]-ün tələblərinə riayət edilməklə yerinə yetirilməlidir. 4.6.3.3. Buxarpaylayıcı məntəqədən və ya paylayıcı buxar kəmərlərindən quyu ağzına qədər məsafə 25 m-dən az olmamalıdır. 4.6.3.4. Buxar və ya isti suyun vurulması üçün təchiz olunmuş quyuağzı bağlayıcı armatur məsafədən idarə olunan olmalıdır. Flans birləşmələri örtüklə bağlanmalıdır. 4.6.3.5. Qəza hallarında buxar generatoru və suqızdırıcı qurğuların fəaliyyəti dayandırılmalı, xidməti heyət baş verə biləcək qəzaların ləğvi planına müvafiq hərəkət etməlidir. 4.6.3.6. Buxar generatorunun odluğuna yanacaq ötürən boru xəttində avtomatik qoruyucu qurğu olmalıdır. Həmin qurğu istilik kəmərində təzyiq buraxıla bilən həddən yuxarı və ya aşağı olduqda, eyni zamanda suyun verilməsi dayandırıldıqda, avtomatik olaraq odluğa yanacaq verilməsini dayandırmalıdır (kəsməlidir). 4.6.3.7. Buxar və ya isti suyun vurulması üçün təchiz olunmuş quyuların ərazisi çəpərlənməli və həmin sahəyə xəbərdaredici nişanlar qoyulmalıdır. 4.6.3.8. Istilik daşıyıcısı istiliyə davamlı paker quraşdırıldıqdan sonra, istismar kəməri üçün buraxıla bilən maksimal təzyiqdən yuxarı olmayan təzyiqlə laya vurulmalıdır. 4.6.3.9. Paker quraşdırılmış quyuya istilik daşıyıcısını vurarkən boruarxası fəzadan gələn ötürücü boru xəttindəki siyirtmə açıq olmalıdır. 4.6.3.10. Boru arxası fəzanın çıxış ötürücü boru xətti texnikadan və xidməti heyətdən kənara istiqamətləndirilməlidir. 4.6.3.11. Quyu işləndikdən sonra birləşdirici qurğular yoxlanılmalı, armatur rənglənməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.4. Quyuların qaynar neftlə işlənməsi 4.6.4.1. Nefti qızdıran qurğu qaynar neftlə dolu tutumdan 25 m-dən az olmayan məsafədə yerləşdirilməlidir. 4.6.4.2. «Ilanvari» boruda neftin olmasını yoxlamadan sobanı alışdırmaq qadağandır. 4.6.4.3. Nefti qızdıran qurğuda quraşdırılmış elektrik avadanlıqları partlayışdan mühafizəli olmalıdır. 4.6.4.4. Qaynar neftlə dolu tutum quyunun ağzından 10 m-dən az olmayan məsafədə külək döyməyən tərəfdə yerləşdirilməlidir. 4.6.4.5. Qaynar neft tutumlu arabanı (sani) daşıyan traktorun işlənmiş borusu qığılcımsöndürənlə təchiz olunmalıdır. 4.6.4.6. Işlərin aparılması planında işçilərin təhlükəsizliyini təmin edən tədbirlər nəzərdə tutulmalıdır. 4.6.5. Quyuların qazkondensatla işlənməsi 4.6.5.1. Quyuların işlənməsi üçün ancaq qazsızlaşdırılmış (propan və butandan təmizlənmiş) kondensatdan istifadə edilməlidir. 4.6.5.2. Avtosisternlər doldurulmazdan və ya boşaldılmazdan əvvəl yerləbirləşdirici qurğuya etibarlı qoşulmalıdır. Yerləbirləşdirici ötürücü doldurma-boşaltma əməliyyatı başa çatana qədər açılmamalıdır. 4.6.5.3. Qazkondensatı daşıyan avtosisternin üzərində «Oddan təhlükəlidir» yazısı olmalıdır. 4.6.5.4. Qazkondensatın yalnız germetik bağlanan lyuk və boşaltma ştuseri olan avtosisternlərdə daşınmasına icazə verilir. 4.6.5.5. Avtosisternlərə qazkondensatın doldurulması və ya boşaldılması zamanı siqaret çəkmək, həmçinin yaxınlıqda

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 açıq alovdan istifadə etmək qadağandır. 4.6.5.6. Avtosisternlərin qazkondensatla doldurulubboşaldılması və onunla quyunun işlənməsi ancaq sutkanın işıqlı vaxtı aparılmalıdır. 4.6.5.7. Avtosisternlərdə doldurma-boşaltma rezin şlanqları olmalıdır. Şlanqların hər iki tərəfində, aqreqatların ştuserinə kip birləşən xüsusi tərtibatları olmalıdır. 4.6.5.8. Quyular qazkondensatla işlənərkən qazkondensatın avtosisterndən bunkerə və aqreqatın qəbuluna vurulması qadağandır. 4.6.5.9. Quyunun işlənməsi zamanı iş aparılan sahədə partlayıcı qazın qatılığı mütəmadi olaraq yoxlanılmalıdır. Əgər qazın qatılığı onun aşağı partlama həddinin 20% -dən çoxdursa (yəni partlayıcı qazın həmin yerdə həcmi 1% -dən çoxdursa), qazkondensatın vurulması dərhal dayandırılmalıdır. 4.6.5.10. Quyunun qazkondensatla işlənməsi qurtardıqdan sonra aqreqatın manifold xətti və quyunun armaturu su ilə yuyulmalıdır. Manifoldun ayrılmasına, quyunun armaturundakı siyirtmə bağlandıqdan və təzyiq atmosfer təzyiqinə qədər aşağı salındıqdan sonra icazə verilir. 4.6.6. Quyuların quyudibi zonasının quyudibi elektrik qızdırıcısı ilə işlənməsi 4.6.6.1. Quyudibi elektrik qızdırıcısı partlayış mühafizəli olmalıdır. Quyudibi elektrik qızdırıcıları elektrik sexlərində yığılmalı və cərəyan mənbəyinə qoşulmaqla sınanılmalıdır. Çöl şəraitində quyudibi elektrik qızdırıcılarının sökülməsi, təmiri və güc altında sınanılması qadağandır. 4.6.6.2. Quyudibi elektrik qızdırıcısının quyuya endirilməsi və qaldırılması mexanikləşdirilməli və quyu ağzının

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 kip vəziyyətində xüsusi lubrikatordan istifadə etməklə yerinə yetirilməlidir. 4.6.6.3. Quyu ağzı, dayaq sıxacının elektrik qızdırıcısının kabel-trosuna quraşdırılmasından əvvəl bağlanmalıdır. 4.6.6.4. Yalnız kabel-trosu transformatora qoşduqdan, elektrik avadanlığını yerləbirləşdirdikdən, quyuda və quyu ağzında bütün hazırlıq işlərini gördükdən, adamları həmin ərazidən uzaqlaşdırdıqdan sonra şəbəkə kabeli elektrik qızdırıcısının işəsalma avadanlığına qoşulmalıdır. 4.6.6.5. Kabelin elektrik qızdırıcısının başlığına girəcək qovşağı, həmçinin klemma boşluğu tamamilə kipləşdirilməlidir. 4.6.6.6. Kabelin elektrik qızdırıcıları ilə klemma birləşməsinin konstruksiyası elə olmalıdır ki, kabel tellərinin ucluqlarının qırılması istisna olsun. 4.6.6.7. Kabel neftə və yüksək temperatura davamlı, bütün uzunluğu boyunca bütöv olmalıdır. 4.6.8. Səyyar qaldırıcı bucurqadın barabanına kabelin bərkidilmə qaydası kabelin barabana səlis keçməsini, sarınmasını və onun izolyasiyasının bütövlüyünün saxlanmasını təmin etməlidir. 4.6.6.9. Quyuya endirilməzdən əvvəl kabelin vəziyyəti yoxlanılmalıdır. Əgər onun tellərindən biri belə qırılmış olarsa, kabelin quyuya salınmasına icazə verilmir. 4.6.7. Quyuların termoqazkimyəvi üsulla işlənməsi 4.6.7.1. Quyudibi zonanın kompleks işlənməsində istifadə olunan partlayıcı maddələr (barıt təzyiq generatorları və ya təzyiq akkumlyatorları) [19]-un tələblərinə uyğun saxlanılmalı və daşınmalıdır. 4.6.7.2. Partlayıcı maddələr olan qutular quyu ağzından 50m-dən az olmayan məsafədə yerləşən qıfıllı otaqlarda saxlanılmalıdır.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.7.3. Barıt təzyiq generatorları (akkumulyatorları), endirilən partlayıcı maddələr zəncirəsinə (girlyanda) yalnız onun lubrikatora daxil edilməsindən əvvəl quraşdırılmalıdır. 4.6.7.4. Partlayıcı maddələr zəncirəsi lubrikatora, mərkəzi siyirtmənin bağlı vəziyyətində yerləşdirilməlidir. Endirilən qurğu siyirtmənin lövhələrinə (plaşka) toxunmamalıdır. Işi iki fəhlə yerinə yetirməlidir. 4.6.7.5. Quyu dibinə endirilmiş barıt təzyiq generatorunun və ya akkumlyatorunun idarəetmə cihazlarına və elektrik şəbəkəsinə qoşulması aşağıdakı ardıcıllıqla yerinə yetirilməlidir: -quyu ağzı germetikləşdirilməli; -partlayıcı maddələr zəncirəsinin elektrik kabelini transformatora (paylayıcı lövhəyə) qoşmalı; -işçi meydançada olan (bilavasitə icraçılardan başqa) briqada üzvlərini və digər şəxsləri quyu ağzından 50 m-dən az olmayan təhlükəsiz məsafəyə uzaqlaşdırmalı; -işəsalma (qoşma) cihazlarının kodunu «ayrılmışdır» (söndürülmüşdür) vəziyyətinə qoymalı; -elektrik şəbəkəsinin kabelini transformatora və ya idarəetmə cihazlarına qoşmalı; -kənar cərəyanların daxil olmasını (navedenie) istisna edən tədbirləri görməli; -idarəetmə cihazlarına elektrik enerjisini verməli; -partlayıcı maddələr zəncirəsini elektrik enerjisinə qoşmalı (yalnız işlərə cavabdeh olan rəhbərin göstərişi ilə yerinə yetirilir). 4.6.7.6. Quyunun quyudibi zonasının kombinasiyalı işlənməsi zamanı ADS-6 tipli partlayıcı maddələrdən istifadə edərkən və ya layın hidravlik yarılmasının digər elementlərində istismar kəmərinin toxunulmazlığını təmin edən tələblər yerinə yetirilməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.8. Layın hidravlik yarılması 4.6.8.1. Layın hidravlik yarılması əməliyyatı, müəssisə tərəfindən təsdiq olunmuş plana əsasən, məsul mühəndistexniki işçinin rəhbərliyi altında yerinə yetirilməlidir. 4.6.8.2. Layın hidravlik yarılması zamanı quyu ağzında və basqı boru kəmərləri yaxınlığında işçilərin dayanması (olması) qadağandır. 4.6.8.3. Manifoldlar blokunun basqı kollektoru nəzarətölçü cihazlarının vericiləri (datçik) ilə, qoruyucu klapanlarla və mayenin ötürülməsi üçün atqı xətti ilə, vurucu boru kəmərləri isə əks klapanlarla təchiz olunmalıdır. 4.6.8.4. Quyuağzı avadanlıq quraşdırıldıqdan sonra vurucu boru kəmərləri layın hidravlik yarılması zamanı gözlənilən təzyiqlə [29]–un tələblərinə uyğun olaraq müəyyən olunmuş ehtiyat əmsalı nəzərə alınmaqla sınanılmalıdır. 4.6.8.5. Layların hidravlik yarılması zamanı mütləq pakerlərdən istifadə olunmalıdır. 4.6.8.6. Turşular vasitəsi ilə aparılan hidravlik yarılmalarda korroziyaya qarşı ingibitorlardan istifadə olunmalıdır. 4.6.9. Qazın yüksək təzyiq altında vurulması 4.6.9.1. Basqı qaz boru kəmərlərinin qaynaq olunmuş hissələri qammoqrafiya və ya rentgenoqrafiya yolu ilə yoxlanmalıdır. Sınaq partiyası (nümunələri) kimi buraxılmış boruların və qaynaq materiallarının istifadəsi qadağandır. 4.6.9.2. Basqı qaz kəmərləri maksimal işçi təzyiqdən 1,25 dəfə artıq təzyiqlə sınanılmalıdır. 4.6.9.3. Basqı (injeksiya) quyularının quyuağzı avadanlığı, quyunun lift borularından və boruarxası fəzadan boğulmasını təmin etməlidir.

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 4.6.9.4. Basqı (injeksiya) quyusunun qoruyucu borular kəmərinin arxası quyu ağzına qədər sementlənmiş olmalı və sementləmənin keyfiyyətini yoxlamaq üçün, o, sınanılmalıdır. 4.6.9.5. Basqı quyularının qoruyucu kəmərlərinin yiv birləşmələri, həmin birləşmələrin kipliyini təmin edən, özübərkiyən sürtgü ilə bərkidilməlidir. 4.6.9.6. Qoruyucu borular kəməri ilə lift boru kəməri arasındakı fəza quyu ağzına qədər təsirsiz maye ilə doldurulmalıdır (qazsızlaşdırılmış neft, dizel yanacağı və s.). 4.6.9.7. Qazpaylayıcı qurğuların (qazpaylayıcı stansiya- ların, məntəqələrin və batareyaların) texnoloji sxeminin seçilməsi zamanı, qazın yüksək təzyiqlə basqı (injeksiya) quyularına paylanması qaydası nəzərə alınmalıdır. 4.6.9.8. Qazpaylayıcı qurğular qazın buraxılması üçün dayaqlarla, qazpaylayıcı batareyalar isə üfürülmə qurğuları və ehtiyat xəttlərlə təchiz olunmalıdır. 4.6.9.9. Quyuya qazın vurulmasını dayandırmaq lazım gəldikdə, basqı xəttlərindəki bağlayıcı qurğular bağlanmalı; bağlayıcı armaturdan sonra gələn flansda qapayıcı (zaqluşka) və üçgedişli kranla təchiz olunmuş manometr quraşdırılmalıdır. 4.6.9.10. Qaz kompressor stansiyalarında qazın pillələrarası soyudulması kollektor sistemi ilə həyata keçirilirsə (qaz kəmərləri tək (odinoçnımi) bağlayıcı qurğularla təchiz olunduğu halda), kompressorların boş-boşuna (xolostoy xod) işə salınmasından qabaq, pillələrarası qaz kəmərlərində olan müvafiq bağlayıcı qurğular və kollektorlar arasında quraşdırılmış əks klapanların sazlığı yoxlanılmalıdır. 4.6.9.11. Əks klapanların sazlığı kompressorun hər sıxma pilləsinin basqı (vurma) xəttində quraşdırılmış manometr vasitəsilə yoxlanılmalıdır. Əgər əks klapanlar sazdırsa, bağlayıcı qurğular ilk açılan anda (baypaslar və şama gedən atqı xətti bağlı olduğu halda) manometrin əqrəbi sıfır rəqəminin üzərində dayanmalıdır. Əks klapanlardan hər hansı biri

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 nasazdırsa, kompressorun təzyiq altında olan kollektora qoşulması qadağandır. 4.6.9.12. Əks klapanların sazlığı həmçinin hər bir kompressor kollektordan açılmamışdan əvvəl yoxlanılmalıdır. Əks klapan nasaz olduğu halda, yəni baypaslardan hər hansı birinin tədricən açılması ilə təzyiq aşağı düşmürsə, kompressor dərhal dayandırılmalıdır. 4.7. Quyuların, boruların və avadanlıqların parafinsizləşdirilməsi 4.7.1. Istilik generasiya edən qurğuların basqı boru kə- mərləri: -qoruyucu və əks klapanlarla təchiz olunmalı; -quyuda işlərin aparılmasından əvvəl, qurğunun pasportunda göstərilən təzyiqdən artıq olmamaqla quyuda gözlənilən maksimal təzyiqin 1,5 misli qədər təzyiqlə sınanmalıdır. 4.7.2. Səyyar parafinsizləşdirmə qurğuları quyu ağzından 25 m-dən və digər avadanlıqlardan 10 m-dən az olmayan məsafədə quraşdırılmalıdır. 4.7.3. Atqı boru kəmərinin buxara verilməsi zamanı ona və quyunun quyu ağzına 10 m-dən az məsafəyə yaxınlaşmaq qadağandır. 4.7.4. Istilikdaşıyıcının təzyiq altında verilməsi üçün rezin şlanqlardan istifadə etmək qadağandır. 4.8. Quyuların əsaslı və cari təmiri 4.8.1. Quyuların əsaslı təmiri üzrə işlər ixtisaslaşdırılmış briqada tərəfindən, müəssisənin baş mühədsinin (texniki rəhbərinin) təsdiq etdiyi plan üzrə aparılmalıdır. Planda yerinə yetirilməli işlərin bütün növləri,

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 təhlükəsizliyi və ətraf mühitin mühafizəsini təmin edən bütün texniki vasitələr nəzərdə tutulmalıdır. 4.8.2. Quyuların təmirə verilməsi və onların təmirdən sonrakı qəbulu müəssisədə müəyyənləşdirilmiş qaydalara uyğun akt üzrə həyata keçirilir. 4.8.3. Quyuda işləri aparmağa başlamazdan əvvəl briqada qəzaları ləğvetmə planı ilə və quyuların konstruksiyası və vəziyyəti, lay təzyiqi, quyudaxili avadanlıq, aparılacaq əməliyyatların siyahısı, həmin əməliyyatlar aparılarkən gözlənilən texnoloji parametrlər haqqında məlumatlardan ibarət iş planı ilə tanış olmalıdır. Işlərin icraçıları təhlükəsizlik texnikası üzrə təlimatlandırılmalı və bu barədə təlimat jurnalında müvafiq qeydlər aparılmalıdır. 4.8.4. Iş yerləri, avadanlıqlar və işlərin aparıldığı zona [211]–in tələblərinə uyğun işıqlandırılmalıdır. 4.8.5. Aqreqatların, avadanlıqların, alətlərin yerləşdirilməsi və iş zonasındakı meydançaların qurulması müəssisənin texniki rəhbərinin təsdiq etdiyi sxem və texnoloji reqlamentə uyğun yerinə yetirilməlidir. 4.8.6. Qaldırıcı aqreqatın, vışkaların, qüllələrin yükqaldırma qabiliyyəti və yolverilən külək təzyiqi təmir prosesində gözlənilən ən maksimal yüklənməyə uyğun olmalıdır. 4.8.7. Quyuların təmiri üçün aqreqatlar quyuağzı meydançada, istehsalçı zavodun istismar təlimatına uyğun qurulmalıdır. Aqreqat meydançada elə qurulmalıdır ki, ona qulluq rahat olsun. O, sürüşmənin (yerdəyişmənin) qarşısını alan dayaqlarla təchiz olunmalıdır. 4.8.8. Təmir işlərinə başlamazdan əvvəl quyu, sıxlığı bu Qaydaların 3.5.66 bəndinin tələblərinə uyğun gələn məhlulla boğulmalıdır. Lay təzyiqi hidrostatik təzyiqdən yüksək olan bütün quyular və (aparılmış hesabatlara görə) lay təzyiqi hidros-

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 tatik təzyiqdən aşağı olan fontan və ya qazneftsu təzahürü şəraiti saxlanılan quyular da boğulmalıdır. Lay flyuidinin öz-özünə quyuağzına çıxması istisna olunan dağ-mədən-geoloji şəraitli yataqlardakı quyularda əvvəlcədən boğulmadan yeraltı (cari) və əsaslı təmir işlərini aparmağa icazə verilir. 4.8.9. Quyuağzı avadanlığın sökülməsindən əvvəl boru və boruarxası fəzalardakı təzyiq atmosfer təzyiqinə qədər aşağı salınmalıdır. Iş planında əvvəlcədən boğulması nəzərdə tutulmayan, quyudibi ayırıcı-klapanla təchiz edilmiş quyuları saxlamalı, təzyiqi atmosfer təzyiqinə qədər endirməli və 3 saatdan az olmayaraq, bu vəziyyətdə saxlamaq lazımdır. Quyudan qazçıxmanın kəsilməsi müəyyənləşdirildikdən və quyuda mayenin səviyyəsinin sabitliyi yoxlanıldıqdan sonra quyuağzı armatur sökülməlidir. 4.8.10. Lay təzyiqindən asılı olaraq yeraltı və əsaslı təmir aparılarkən quyu ağzı TQA ilə təchiz edilməlidir. TQA-ın yerləşmə və bağlanma sxemi müəssisə tərəfindən işlənib hazırlanır və Azdövdağtexnəzarət Komitəsinin yerli nümayəndəsi ilə razılaşdırılır. TQA quyu ağzında quraşdırıldıqdan sonra, quyu, istismar kolonunun sınaq təzyiqindən artıq olmayan, gözlənilən maksimal təzyiqə sınanır. 4.8.11. Mümkün qazneftsu təzahürünün qarşısını almaq və ləğv etmək üçün doldurma (doliv) bloku quraşdırılır və quyu ağzına elə hesabla bağlanılır ki, quyunun öz-özünə dolması və ya nasosun (quyunun yuyulması üçün aqreqat) köməyilə məcburi dolması təmin edilsin. Boruların quyudan qaldırılması əməliyyatı dolma və quyuağzında səviyyənin saxlanması ilə aparılır. Dolma tutumu səviyyəölçənlə təchiz edilməli və dərəcələrə bölünmüş olmalıdır. 4.8.12. Fontan quyusu boğulmazdan əvvəl boru kəməri və armaturların bağlanma sistemi işçi təzyiqin 1,5 mislinə

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 bərabər təzyiqlə sınaqdan keçirilməlidir. 4.8.13. Fontan quyusu boğulmazdan əvvəl qazma məhlulunun lazımi parametrlərinin təmir olunan quyunun maksimal həcminin iki mislindən az olmayan ehtiyatı nəzərdə tutulmalıdır. Quyu, məhlul olan yerdə və ya birbaşa quyunun yaxınlığında yerləşmiş, iki quyu həcmindən az olmayan həcmdə müvafiq sıxlıqlı ehtiyat maye ilə təchiz olunmalıdır. 4.8.14. Quyunun dərinliyindən asılı olmayaraq saz vəziyyətdə olan çəki indikatoru olmadan endirmə-qaldırma əməliyyatlarını, həmçinin qülləyə (vışkaya) ağırlıq düşməsi ilə əlaqədar olan təmir işlərini aparmaq qadağandır. 4.8.15. Küləyin sürəti 15 m/san. və daha artıq, leysanda, güclü qar yağmada və dumanda (50 m-dən az görünmədə) endirmə-qaldırma əməliyyatlarını aparmaq qadağandır. 4.8.16. Neftqazsu təzahürü aşkarlandıqda quyu ağzı kipləşdirilməli, briqada isə bu Qaydaların 19-cu əlavəsinə uyğun işlənib hazırlanmış qəzaların ləğv edilmə planına uyğun hərəkət etməlidir. 4.8.17. Dalma mərkəzdənqaçma elektrik nasosları ilə təchiz olunmuş quyuları təmir etməzdən əvvəl kabelin gərginliyi açılmalıdır. Kabelin diyircəyi və quyuağzı ilə eyni şaquli səthdə quraşdırılmış barabana kabelin sarınması və açılması mexanikləşdirilməlidir. Kabelin sarğıları barabanın üzərində düzgün sıralarla yığılmalıdır. 4.8.18. Dalma elektrik nasosunun kabelli barabanı işçi meydançadan görünə bilən zonada yerləşbirilməlidir. 4.8.19. Fontan quyularında, neftqazsu təzahürü mümkün olan quyularda, həmçinin hidrogen-sulfid (kükürdlü) olan quyularda qum tıxaclarını jelonka ilə təmizləməyə yol verilmir. 4.8.20. Təmir – izolyasiya işlərini apararkən qazın, neftin (axımı əmələ gətirdikdən sonra) təzyiqi ilə layların yarılması

vk.com/club152685050 | vk.com/id446425943 ehtimalı olan intervalda, həmçinin keçirici qeyri-məhsuldar laylar intervalında qoruyucu kəmərlərin perforasiyası qadağandır. 4.8.21. Quyuların kanat texnikasından istifadə etməklə təmiri aşağıdakı şərtləri təmin etməklə aparılmalıdır: -quyuların profilaktiki təmir işləri neftqazçıxarma müəssisəsinin baş mühəndisinin (texniki rəhbərinin) təsdiq etdiyi plan əsasında xüsusi briqada tərəfindən aparılmalıdır; -ayırıcı-klapanın yoxlanması işləri və onların dövrüliyi istehsalçı – zavodun tövsiyələri və sifarişçinin mədən sifarişlərinə uyğun yerinə yetirilməlidir; -seksiyalı lubrikatorun və plaşkalı preventorların yoxlanmasının dövriliyi: hidravlik üsulla kipliyə yoxlanma – 6 aydan bir, defektoskopiya – ildə 1 dəfə; -ekssentrik kameralardan (ingibitor sağanaqlarından) ingibitor klapanını, qazlift klapanını, sirkulyasiya klapanını çıxardıqdan sonra onların oturacaqlarına kip tıxac taxılmalıdır. Quyuların sağanaqda açıq «yuvalar»la istismarı qadağandır; -endirmə-qaldırma əməliyyatlarını və kanat texnikasından istifadə etməklə görülən bütün işləri, kanatlı barabanın hər hansı istənilən sürət diapozonunda və kanata təsbit edilmiş yüklə fırlanmasını təmin etməyə imkan verən hidravlik bucurqadın tətbiqi ilə aparmaq lazımdır.

yeni̇ ki̇tablar – Azərbaycan Milli Kitabxanası

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

YENİ KİTABLAR Annotasiyalı biblioqrafik göstərici 2012 Buraxılış 1 BAKI – 2012

• Page 2 and 3: YENİ KİTABLAR Annotasiyalı bibli
• Page 4 and 5: Göstərici haqqında M.F.Axundov a
• Page 6 and 7: 7. Azf- 264866 8. Ar2011/10 47 9. A
• Page 8 and 9: 20. Ar2011/13 11 21. Ar2011/14 43 R
• Page 10 and 11: 32. Аз2011/17 9 экономик
• Page 12 and 13: многомерных распре
• Page 14 and 15: 55. 2-795048 Сборник зад
• Page 16 and 17: 65. Ar2011/14 78 Fizika Abdurazaqov
• Page 18 and 19: 78. DAz2007/4 40 79. Ar2011/12 21 8
• Page 20 and 21: для использования
• Page 22 and 23: 98. Azf- 265503 99. Ar2011/14 13 Э
• Page 24 and 25: Баку,2012.- 27 с. 110. А2011/
• Page 26 and 27: 120. Azf- 265514 платины, п
• Page 28 and 29: катастрофах, приве
• Page 30 and 31: 141. DAz2010/2 11 142. Azf- 264714
• Page 32 and 33: [Текст]: с 1865 года по
• Page 34 and 35: 159. DAz2010/1 71 160. Azf- 264864
• Page 36 and 37: Qərib Məmmədov; Azərb. Dövlət
• Page 38 and 39: Настоящая книга ра
• Page 40 and 41: 192. 2-794887 Медицинска
• Page 42 and 43: 202. 2-794947 Циммер, К. Э
• Page 44 and 45: Юрайт, 2012.- 688 с. 211. А2
• Page 46 and 47: 223. Ar2011/14 66 224. Ar2002/14 62
• Page 48 and 49: Надеемся, что с пом
• Page 50 and 51: В.А.Климов; рец.: Л.В.
• Page 52 and 53: и другим экономиче
• Page 54 and 55: классы библиотеки,
• Page 56 and 57: информации. 273. 2-794910
• Page 58 and 59: 281. 2-794936 Щербина, А.А
• Page 60 and 61: 293. DAz2007/4 37 işlənməsi [Mə
• Page 62 and 63: 302. Ar2003/16 28 303. Azf- 265555
• Page 64 and 65: губчатого с целью с
• Page 66 and 67: 35/ katalizatorlarından istifadə
• Page 68 and 69: нетрадиционных кра
• Page 70 and 71: avadanlıqlarının layihələndiri
• Page 72 and 73: вязания крючком, оп
• Page 74 and 75: Пресс”.- М.: ООО “Дом
• Page 76 and 77: 373. 2-794816 Словарь арх
• Page 78 and 79: 383. А2012/11 Алымкулов,
• Page 80 and 81: 394. Azf- 264666 395. Azf- 264664 3
• Page 82 and 83: 404. Ar2012/29 Məmmədova, G.C. Be
• Page 84 and 85: с. Классический нем
• Page 86 and 87: 424. Ar2011/16 29 425. Ar2011/14 07
• Page 88 and 89: 434. DAz2010/2 03 435. Ar2011/12 05
• Page 90 and 91: Nazirliyi, ATU.- Bakı, 2011.- 42 s
• Page 92 and 93: 457. Azf- 265237 458. Azf- 265233 4
• Page 94 and 95: Mustafa Topçubaşov.- Bakı: NEO N
• Page 96 and 97: аспекты острых киш
• Page 98 and 99: филос. по мед. наук:
• Page 100 and 101: 500. А2011/367 Сарсенбае
• Page 102 and 103: [Текст]: учебник для
• Page 104 and 105: 519. DAz2009/2 59 520. Ar2011/11 96
• Page 106 and 107: ed. X.Həsənova; layihənin direkt
• Page 108 and 109: самоидентификация
• Page 110 and 111: продемонстрироват
• Page 112 and 113: Центральной Азии; И
• Page 114 and 115: 573. Ar2012/13 Bayramov, Z.H. Azər
• Page 116 and 117: 587. Azf- 265034 Güney Azərbaycan
• Page 118 and 119: 602. Azf- 264749 603. Azf- 264732 6
• Page 120 and 121: 617. Azf- 264566 618. Azf- 264495 6
• Page 122 and 123: 629. Azf- 264522 630. Ar2011/12 23
• Page 124 and 125: 2011.- 336 с. Книга амер
• Page 126 and 127: Ингушетии во внутр
• Page 128 and 129: Отечественной войн
• Page 130 and 131: ред. В.Манягин.- М.: А
• Page 132 and 133: 670. 2-794749 Егоров, В. З
• Page 134 and 135: 677. 2-794792 Исмаилов, Э.
• Page 136 and 137: 683. 1-707202 Исхаков, Д.М
• Page 138 and 139: др.]: Питер, 2011.- 256 с.
• Page 140 and 141: и известного писат
• Page 142 and 143: документов /Крис Ма
• Page 144 and 145: [Текст] /Георгий Мам
• Page 146 and 147: народа. 728. А2011/365 На
• Page 148 and 149: 737. 2-794954 Портер, Д. С
• Page 150 and 151: авт. ст. С.В.Бушуева;
• Page 152 and 153: Родины, начиная с Х
• Page 154 and 155: красным победить в
• Page 156 and 157: том (Расцвет (Комни
• Page 158 and 159: преобразования Рес
• Page 160 and 161: 787. 2-794726 Черчилль, У.
• Page 162 and 163: Отделение НАНА.- На
• Page 164 and 165: 815. İ-38026 Seyidzade, D. Azerbai
• Page 166 and 167: 832. DAz2009/2 67 833. DAz2010/1 54
• Page 168 and 169: 843. DAz2009/2 69 844. Ar2011/15 00
• Page 170 and 171: Эта книга приглаша
• Page 172 and 173: 869. Azf- 265391 870. Ar2011/14 94
• Page 174 and 175: 883. Ar2011/11 30 884. Azf- 264985
• Page 176 and 177: 895. Ar2011/10 57 896. Ar2011/16 15
• Page 178 and 179: Kooperasiya, 2011.- 256 s. 907. Ar2
• Page 180 and 181: 20 kompleksinin inkişafı probleml
• Page 182 and 183: 933. DAz2009/2 81 934. DAz2010/1 98
• Page 184 and 185: 944. 1-707122 Аудит [Текс
• Page 186 and 187: вузов, обучающихся
• Page 188 and 189: 960. 2-794876 Бухгалтерс
• Page 190 and 191: С.А.Уваров; рец.: Е.А.
• Page 192 and 193: М.: Логос, 2011.- 520 с. 980
• Page 194 and 195: Бишкек, 2011.- 23 с. 989. 2-
• Page 196 and 197: 2008.- 400 с. Предлагаем
• Page 198 and 199: Книга профессора Н.
• Page 200 and 201: [Текст]: учебное пос
• Page 202 and 203: Фатхутдинов.- М.: Пи
• Page 204 and 205: трудно представить
• Page 206 and 207: 1045. İ-38058 Rico, F.D. The busin
• Page 208 and 209: [Текст] автореф. дис
• Page 210 and 211: 1071. Ar2011/14 05 1072. Ar2011/13
• Page 212 and 213: 1084. Ар2010/24 6 Дальнев
• Page 214 and 215: 1092. 2-794946 Сафрончук,
• Page 216 and 217: 1101. Ar2011/14 73 1102. Azf- 26565
• Page 218 and 219: 1112. Azf- 264651 1113. Ar2011/11 2
• Page 220 and 221: 1125. DAz2009/2 49 1126. DAz2010/2
• Page 222 and 223: 1139. Ar2011/16 10 1140. Ar2011/13
• Page 224 and 225: Ж.Баласагына.- Бишк
• Page 226 and 227: 1158. 2-794709 Веселовски
• Page 228 and 229: собственности [Тек
• Page 230 and 231: обеспечения законн
• Page 232 and 233: человека, толерант
• Page 234 and 235: 1196. 2-761858 Смирнов, М.
• Page 236 and 237: Египта [Текст]: моно
• Page 238 and 239: 1213. 1-707082 Экологичес
• Page 240 and 241: 1222. 2-794883 Вериютин, В
• Page 242 and 243: 1231. DAz2010/1 85 1232. Azf- 26462
• Page 244 and 245: пособие /Павел Гуре
• Page 246 and 247: 1252. Ar2011/15 20 1253. Ar2011/15
• Page 248 and 249: 1264. Ar2010/22 64 1265. Ar2011/15
• Page 250 and 251: 1276. Azf- 265430 Dövlət Komissiy
• Page 252 and 253: T.A.Bədəlov, O.Y.Şelaqinov; Təl
• Page 254 and 255: 1300. Azf- 265444 1301. Ar2011/15 6
• Page 256 and 257: 1311. Azf- 265455 1312. Azf- 265456
• Page 258 and 259: 265459 imtahanlarındakı nəticəl
• Page 260 and 261: 1335. Ar2011/15 21 1336. Ar2011/11
• Page 262 and 263: 1348. Azf- 265478 1349. Azf- 265479
• Page 264 and 265: 1360. Ar2011/15 26 1361. Azf- 26548
• Page 266 and 267: Кыргызская Акад. Об
• Page 268 and 269: 1379. А2011/376 Токтарбае
• Page 270 and 271: 1388. А2011/242 Мартынюк,
• Page 272 and 273: 1398. Ar2011/14 08 1399. Ar2011/16
• Page 274 and 275: 1409. Ar2012/53 Yusifov, T.S. Azər
• Page 276 and 277: 1419. Azf- 264697 1420. Ar2011/11 2
• Page 278 and 279: Г.С.Ахмадиева; отв.
• Page 280 and 281: 1438. CD ROM- 2571 1439. CD ROM- 25
• Page 282 and 283: 1447. CD ROM- 2561 1448. Ar2011/13
• Page 284 and 285: 1456. Ar2011/11 98 1457. Ar2011/12
• Page 286 and 287: Nəsimi adına Dilçilik İn-tu.- B
• Page 288 and 289: 1485. Azf- 264947 03 [Mətn]: ingil
• Page 290 and 291: [Текст]: автореф. ди
• Page 292 and 293: факультета Бакинск
• Page 294 and 295: назначения. 1517. 3-10750
• Page 296 and 297: 1526. А2011/318 Махкамова
• Page 298 and 299: Все создаваемое ру
• Page 300 and 301: Гуманитарный Униве
• Page 302 and 303: 1559. İ-37942 Nəbiyev N, H. Engli
• Page 304 and 305: 1577. İ-37979 Зайцева, С.
• Page 306 and 307: 1595. Ş-15077 Русско-ара
• Page 308 and 309: 1615. DAz2010/1 87 1616. Azf- 26473
• Page 310 and 311: 1630. Azf- 264557 1631. Azf- 264482
• Page 312 and 313: всех ваших делах и
• Page 314 and 315: 1655. Azf- 264960 1656. Azf- 264961
• Page 316 and 317: 1672. Ar2004/19 03 Xəliloğlu, S.
• Page 318 and 319: 300 [Mətn]: filol. elm. nam. dər.
• Page 320 and 321: творческое наследи
• Page 322 and 323: экстравагантных со
• Page 324 and 325: В.Бахтин.- СПб.: Грже
• Page 326 and 327: 1730. İ-37989 Ellis, R. Second lan
• Page 328 and 329: 1752. Ar2011/14 74 1753. Ar2011/14
• Page 330 and 331: 1771. Ar2010/22 36 1772. Ar2010/22
• Page 332 and 333: 1792. Azf- 264767 1793. Ar1964/10 0
• Page 334 and 335: 1812. Azf- 264850 1813. Azf- 264788
• Page 336 and 337: 1833. Azf- 264725 1834. Ar2011/12 9
• Page 338 and 339: 1853. Azf- 264902 1854. Azf- 264681
• Page 340 and 341: исп.А.К.Борисовой.-
• Page 342 and 343: азербайджанской и
• Page 344 and 345: Рустамханлы; пер. с
• Page 346 and 347: 270 p. 1918. Bd-16024 Bakui udvar [
• Page 348 and 349: 1939. Azf- 264577 1940. Ar2011/16 3
• Page 350 and 351: стихотворения, сти
• Page 352 and 353: 1961. Ar2011/11 32 1962. Ar2011/11
• Page 354 and 355: дерева и янтаря, а т
• Page 356 and 357: 1977. Ar2009/22 95 1978. Azf- 26563
• Page 358 and 359: 1987. Ar2005/20 65 1988. Azf- 26446
• Page 360 and 361: 2000. Ar1995/71 2 2001. Ar2011/13 5
• Page 362 and 363: вернулись в наше вр
• Page 364 and 365: 2019. Azf- 264573 2020. Azf- 264927
• Page 366 and 367: 2029. Ar2011/14 00 2030. Ar2011/14
• Page 368 and 369: 2041. Ar2011/12 89 2042. Ar2011/14
• Page 370 and 371: 2054. Azf- 265221 2055. Ar2011/14 8
• Page 372 and 373: англ.: А.Ежовой; ред.
• Page 374 and 375: хадисов “Достоинст
• Page 376 and 377: востоковедения, Са
• Page 378 and 379: выдающемся поэте, в
• Page 380 and 381: Соколова.- Москва: А
• Page 382 and 383: 2115. Azf- 264936 264825 Bəydili.-
• Page 384 and 385: другими дисциплина
• Page 386 and 387: 2135. 2-795134 Постнеклас
• Page 388 and 389: лекциях и семинара
• Page 390 and 391: 2154. Azf- 264912 2155. Ar2011/14 8
• Page 392 and 393: 2167. Ар2007/24 4 зеркале
• Page 394 and 395: В.Е.Семенов.- М.[и др.
• Page 396 and 397: 2186. Ar2008/23 10 Turizm Nazirliyi
• Page 398 and 399: 2199. Azf- 264591 2200. Azf- 264695
• Page 400 and 401: Abbasov, F.Ə. 2111 Abbasov, M.Ə.
• Page 402 and 403: Ələkbərzadə, E. 2048,2049 Ələ
• Page 404 and 405: İskəndərli, C. 2052 İsmayılov,
• Page 406 and 407: Möntəzəm, S.H. 172 Muxtari, H.Q.
• Page 408 and 409: Yarməmmədov, S.H. 293 Yasər qız
• Page 410 and 411: Васильев, А.А. 2013, 311
• Page 412 and 413: Камалова, Д.З. 364 Кам
• Page 414 and 415: Мураками, Х. 1893-1895 М
• Page 416 and 417: Снурникова, О.В. 118 С
• Page 418 and 419: Austen, J. 1917 Beljakowa, L.D. 155
• Page 420 and 421: Sərlövhənin əlifba göstəricis
• Page 422 and 423: Xocavənd rayonunun 2011-ci il məz
• Page 424 and 425: Şuşa rayonunun 2011-ci il məzunl
• Page 426 and 427: Ислам: основы 2082 Ис
• Page 428 and 429: Страны Мира 123 Суфр
• Page 430 and 431: Alman dilində Alman dilinin qramma
• Page 432 and 433: Mündəricat Təbiət elmləri.
• Page 434: YENİ KİTABLAR Annotasiyalı bibli