Rafiq i smayıl asiya afrika ölkələrinin tarixi

1867-1868-ci il inqilabı. Sequnluğunun ləğv edilməsi.

Rafiq i smayıl asiya afrika ölkələrinin tarixi

Çinin paytaxtında Azərbaycan Respublikası Gənclər Fondunun maliyyə dəstəyi, “Böyük İpək Yolu” Beynəlxalq Gənclər İttifaqı və Ümumçin Gənclər Federasiyasının birgə təşkilatçılığı ilə Asiya-Afrika Gənc Sahibkarlar Forumu işə başlayıb.

Modern.az xəbər verir ki, Forum dünyanın 69 ölkəsindən 500-ə yaxın gəncin iştirak etdiyi Asiya-Afrika gənclər festivalı çərçivəsində həyata keçirilir. Tədbirdə tarixi İpək yolunun əhatə etdiyi ölkələrdən gənc sahibkarlar, inkubator yaradıcıları, startapçılar və dövlət qurumları nümayəndələri iştirak edirlər. Layihənin əsas məqsədi gənc sahibkarlara və startapçılara bizneslərinin inkişafı üçün dəstək olmaq, onların davamlı ünsiyyəti və innovativ ideyaları həyata keçirmələrinə töhfə vermək, təcrübə mübadiləsi üçün vahid platforma yaratmaq, həmçinin gənclərə öz bizneslərini inkişaf etdirmək üçün bir sıra imkanlar təklif etməkdir.

Açılış mərasimində çıxış edən Kommunist Gənclər Birliyinin Mərkəzi Komitəsinin rəhbəri Xı Cunkı bildirib ki, Asiya-Afrika Gənc Sahibkarlar Forumu sülh və inkişaf üçün mühüm rol oynayır. Bu layihə gənclər üçün əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq imkanları yaradır.

“Ümid edirəm ki, bu layihə həm Asiya, həm də Afrika ölkələrinin gəncləri üçün maraqlı və vacib layihəyə çevriləcək. Bizim üçün BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri xüsusi önəm daşıyır və bu layihənin həmin məqsədlərin həyata keçirilməsinə xidmət etdiyini düşünürük”, – deyən Xı Cunkı əlavə edib ki, iqtisadiyyat və sənaye bizim üçün xüsusi önəm daşıyır və bu mənada gəncləri dəstəkləmək vacibdir.

“Böyük İpək Yolu” Beynəlxalq Gənclər İttifaqının sədri Aytən Əliyeva Azərbaycan dövlətinin gənclər siyasətindən, ölkəmizdə gənclərə olan qayğıdan danışıb. Azərbaycanın İpək yolu üzərində vacib tərəfdaş olduğunu bildirən Aytən Əliyeva forumun region ölkələrindən olan gənclər üçün önəmini qeyd edib.

İttifaqın sədri dayanıqlı inkişafın və iqtisadiyyatın bütün dünya dövlətləri üçün vacib məsələ olduğunu vurğulayaraq, müxtəlif xarakterli münaqişələrin, qarşıdurmaların inkişaf proseslərinə mənfi təsir göstərdiyini deyib. “Təəssüflə qeyd etməliyəm ki, mənim ölkəm də uzunmüddətli münaqişədən əziyyət çəkənlər sırasındadır. Düşünürəm ki, gəncləri sahibkarlıq, mədəniyyət, idman və digər fəaliyyətlərə cəlb etmək dünyada və regionda sülh, sabitlik və inkişaf üçün zəmin yaramaq olar”, – deyə Aytən Əliyeva bildirib.

Çin Xalq Respublikasının yaradılmasının 70-ci ildönümü münasibətilə çinli tərəfdaşları təbrik edən Aytən Əliyeva layihənin reallaşmasına verdiyi böyük dəstək üçün Azərbaycan və Çin dövlətlərinə təşəkkürünü bildirib.

Tədbir “Asiya-Afrika gənc sahibkarları üçün yeni imkanlar və təcrübələr”, “Sahibkarlığın təbliği üçün tərəfdaşlığı gücləndirmək”, “İpək yolu regionunda gənc sahibkarlığın inkişafı: təşəbbüslər və layihələr” mövzuları üzrə panel müzakirələri ilə davam edib.

Festival çərçivəsində Çinin Xarici İşlər Nazirliyi, Kommunist Gənclər Birliyinin Mərkəzi Komitəsi, Pekin Universiteti, Pekin Beynəlxalq Gənclər Universiteti, Çin Gənclərinin İnkişaf Fondu, Pekin Könüllük Xidməti Mərkəzi, Pekin Gənclər Mərkəzi, müxtəlif qlobal şirkətlər və sahibkarlıq fəaliyyətinin təşviqi üzrə konsultasiya mərkəzlərində görüşlər keçirilməsi də nəzərdə tutulub.

Forumun hər il keçirilməsi və gənc sahibkarlar şəbəkəsinin yaradılması əsas hədəflərdəndir.

Afrika ölkələri

Afrikada 53 dövlət yerləşir ki, bunun da yalnız CAR IEÖ-lər, Tunis isə YSÖ-ləri qrupuna daxildir. Afrika iqtisadi cəhətdən dünyanın ən geridə qalmış regionudur. O, savadsızlığa, uşaq ölümünün ən yüksək və orta ömür müddətinin ən aşağı göstəricilərinə görə dünyada 1-ci yeri tutur. Afrika əhalisinin 70%-i kasıb və acınacaqlı şəraitdə yaşayır.
Afrika ölkələrinin əksəriyyəti son 30-40 ildə müstəqillik qazanıb. Afrikanın əksər ölkələri unitar respublikalarıdır. Yalnız Svazilend, Lesoto və Mərakeş konstitusiyalı monarxiya; Nigeriya, Efiopiya v CAR federativ quruluşa malikdirlər.
Etnik tərkibinin müxtəlifliyinə görə bu region yalnız Asiyadan geri qalır. Burada 200-dən artıq xalq yaşayır. Afrika əhalisinin başlıca xüsusiyyəti onun sayının sürətlə artmasıdır. Nəticədə o, dünyanın ən «cavan» regionuna çevrilmişdir. «Demoqrafik partlayış» ərzaqla təminatı və digər sosial problemləri daha da kəskinləşdirir. Region əmək resursları ilə yaxşı təmin olunsa da, ixtisaslı kadrlara böyük təlabat var. Fəal əhalinin 2/3 k/t-da çalışır. Afrika urbanizasiyanın səviyyəsinə görə dünyanın digər regionlarından geri qalsa da, urbanizasiyanın sürətinə görə dünya 1-çiliyi saxlayır.
Afrikanın iqtisadiyyatında k/t məhsulları istehsalı və hasilat sənayesi üstünlük təşkil edir. Əksər ölkələrdə emaledici sənaye yaranma mərhələsindədir. Təsərrüfatın ərazi strukturu üçün paytaxtların, hasilat rayonlarının və ixracat portlarının yüksək inkişafı xarakterikdir. Bir sıra ölkələrdə k/t məhsulları istehsallarının artım sürəti əhalinin artım sürətindən geri qalır.
K/t-nın əsas sahəsi əkinçilikdir. Əksər ölkələrin k/t dar ixtisaslı –monokultur istiqamətdir. Səhra və yarımsəhra, həmdə tropik ərazilərdə yaşayan əhali xüsusilə quraqlıq illərində aslıq çəkir. Əkinçiliyə nisbətən zəif inkişaf edən heyvandarlıq ekstensiv xarakter daşıyır.
Afrika ölkələri sənaye xammalı və k/t məhsullarını ixrac edir əvəzində isə maşın, avadanlıq və ərzaq alırlar. Afrika ərazisinin böyük hissəsində ekoloji vəziyyət kəskindir. Bura meşələrin qırılması, səhralaşma quraqlıq və su çatışmazlığı daxildir.
Daxili fərqlərinə görə Afrika 5 regiona bölünür.
1. Şimali Afrika-inkişaf səviyyəsinə görə 5 regiona Afrikanın ən inkişaf etmiş regionudur. Regiona daxil olan 7 ölkədən biri –Tunis YSO-dır. Region ölkələrinin hamısı ərəb dilində danışır və islam dininə sitayiş edirlər. Regionun ICM-nin başlıca xüsusiyyətləri Aralıq və Qırmızı dənizlər ilə əhatə olunması, Süveyş kanalının onun ərazisindən keçməsi, Avropa və Cənub Qərbi Asiya ölkələrinə yaxınlığıdır. Regionda neft, qaz, (Liviya, Əlcəzair, Misir) dəmir filizi və fosforit (Mərakeş) çıxarılır. Sənaye mərkəzləri əsasən Aralıq dənizi sahillərində və ona yaxın rayonlardadır.
2. Qərbi Afrika ölkələri: Atlantik okeanı sahillərində yerləşən 8 ölkədən ibarətdir. Qərbi Avropa və Şimali Amerikaya yaxınlıq onun ICM-ni əlverişli edir.
Liberiya dəmir filizi, Qvineya-boksit, Niger-uran, Nigeriya- neft hasilatı üzrə ixtisaslaşıb. Ümumilikdə isə regionun iqtisadiyyatında k/t, xüsusilə əkinçilik (kakao, yer fındığı, palma yağı) üstünlük təşkil edir.
3. Mərkəzi Afrika ölkələri-olduqca geri qalmış (KDR-dan başqa) 11 dövlətdən ibarətdir. Region ölkələri meşə, k/t, filiz xammalının hasilatı üzrə ixtisaslaşıb. Yalnız KDR-də tam silsiləli əlvan metallurgiya sənayesi yaradılıb.
4. Şərqi Afrika ölkələri Hind okeanı sahillərində yerləşmiş 10 ölkədən ibarətdir. Region mineral resursların, həm də ümumiyyətlə sənayenin inkişaf səviyyəsinə görə Afrikanın digər rayonlarından geri qalır. Sənaye yalnız Zambiyada nisbətən yaxşı inkişaf edib. Zambiya və Zair (Kanqo) ölkələri arasında dünyanın məşhur «Mis qurşağı» yerləşir. Region dünya bazarına qəhvə, çay, pambıq, dəri, ədviyyat və diri qaramal çıxarır.
5. Cənubi Afrika ölkələri Atlantik və Hind okeanları arasında yerləşən 10 ölkədən ibarətdir. Region qızıl, platin, almaz, kömür, dəmir və əlvan metal filizləri ilə zəngindir. Namibiyada qaragül qoyunçuluğu inkişaf edib. Afrikanın yeganə IEÖ-si CAR bu regiondadır.
CAR «köçürülmə ölkələr» sırasına daxil olub, digər Afrika ölkələrinə nisbətən burada avropalıların xüsusi çəkisi böyükdür. Xammal ehtiyatları zəngin CAR almaz, qızıl və uranın hasilatına görə dünyada qabaqcıl yer tutur.

• Teqlər:
• Afrika
• , Afrika ölkələri
• , Afrikanın coğrafiyası

AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naz

Afrika xalqlarının ümumdünya tarixi prosesdə yeri və rolu.

Kursun tədrisinin əsas vəzifələri.

ORTA ƏSRLƏR DÖVRÜ

Orta əsrlərdə Asiya və Afrika ölkələrinin tarixi inkişafının

xüsusiyyətləri. Orta əsrlər tarixinin dövrləşməsi. Feodal

münasibətlərin regionlar üzrə fərqləri. Feodal dövlətlərin siyasi

quruluşunun xüsusiyyətləri. İcmalar və onların xarakterik

cəhətləri. Xüsusi torpaq mülkiyyətinin formaları. Şəhərlər,

cəmiyyətdə onların rolu. Köçəri xalqlar. Oturaq əhali ilə

köçərilərin qarşılıqlı əlaqəsi. Kənddə və şəhərdə üsyanlar

problemi. Dinin sosial-siyasi rolu. Asiya və Afrika xalqlarının

orta əsrlərdə dünya mədəniyyətində oynadığı rol.

Xan imperiyasının süqutundan sonra ölkədəki vəziyyət.

Üçşahlıq dövrü. IV-V əsrlərdə köçərilərin hücumları. Şimalda

və Cənubda dövlətlərin yaradılması. Yan Szyan tərəfindən Suy

dövlətinin əsasının qoyulması. Aqrar münasibətlərin formaları.

Buddizmin yayılması və daosizm dini. Çin etnosunun yaranması

Çinin birləşməsi. VI-VII əsrlərdə iqtisadi yüksəliş. Suy

imperiyasının daxili və xarici siyasəti. Suy imperiyasının süqutu

və Tan sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi. Mədəniyyətin inkişafı.

Kitab çapı. Təhsil sistemi.

Tan imperiyasının iqtisadiyyatının inkişafı. IX əsrdə kəndli

müharibəsi. Mərkəzi hakimiyyətin zəifləməsi. X əsrdə Sun

imperiyasının yaranması. Aqrar münasibətlərin inkişafı.

hərlərin iqtisadi və mənəvi əhəmiyyəti. Şəhərlərin sosial

quruluşunun xüsusiyyətləri. Şəhərdə hökumət əleyhinə

üsyanlar. Sun imperiyasının tanqutlar, jurjenlərlə əlaqələri. Tsin

dövləti və cənubda Sun dövləti (XII əsr).

Çinin monqollar tərəfindən işğalı (XIII əsr). Yuan

Çin xalqının monqollara qarşı mübarizəsi. Gizli “Ağ

zanbaq” cəmiyyəti və “Qırmızı qoşun” dəstələri.

hakimiyyətindən qurtulduqdan sonra ölkədə iqtisadi və mədəni

yüksəliş. Şəhərlərin rolu. Şəhərlərin sosial quruluşu. Çinin

işğalçılıq siyasəti (XV əsr). Avropalıların Çinə gəlişi (XVI əsr).

XVII əsrin əvvəllərində ölkədə daxili ziddiyyətlərin

kəskinləşməsi. Kəndli üsyanları. Min imperiyasının süqutu

btidai-icma quruluşunun dağılması və ümumi tayfa

ittifaqının yaranması. Dövlətin yaranma prosesi. Soqa tayfasının

hakimiyyəti. Buddizmin gəlməsi (VI əsr).

Tayka çevrilişi (VII əsr). VII-VIII əsrlərdə dövlət

quruluşunun xüsusiyyətləri. Hakimiyyətin Fudzivara evi

tərəfindən zəbt edilməsi. Çin və Koreya ilə əlaqələr.

dəbiyyat və incəsənətin inkişafı.

IX-XII əsrlərdə inkişaf etmiş feodal cəmiyyətinin

yaranması. Samuraylar təbəqəsi. Minamoto sequnluğu (1192-

1335). Şəhərlərin, sənətkarlığın, ticarətin inkişafı.

Monqollara qarşı ölkənin müdafiəsinin təşkili.

Asikaqa sequnluğu (1335-1573). Ölkədaxili müharibələr.

“Döyüşən vilayətlər” dövrü. Avropalıların ölkəyə gəlişi.

Ölkənin birləşdirilməsi uğrunda mübarizə. Nobunaqa (1573-

1582) və Xudeyesinin (1582-1598) fəaliyyətləri. Tokuqava

sequnluğu (1603-1867) . Aqrar islahatlar. Avropalılarla

laqələrin nəzarətdə saxlama siyasəti. Yaponiyada

sabitlik və iqtisadi çiçəklənmə (XVII əsr).

Yapon mədəniyyətinin inkişafı.

Feodal münasibətlərin yaranması. Ölkənin sosial strukturu

və dövlət quruluşu. Zərdüştlüyün rolu. Sasanilər ön Asiyada

hegemonluq uğrunda mübarizədə. Mani (III əsr) və Məzdək (V

I Xosrov Ənuşirəvanın islahatları. Ərəblərin İranı işğal

etməsi (VII əsr). İran Abbasilər xilafəti tərkibində. VIII-IX

srlərdə xalq üsyanları. Abbasilər xilafətinin dağılması. İran

razisində əmirliklər. Şərqi İran Qəznəvilər dövlətinin

tərkibində. Səlcuqlar tərəfindən İranın zəbt edilməsi (XI-XII

sr). İsmaillilər dövləti (1090-1256). İran monqol xanlarının

hakimiyyəti altında (1220-1353). Xalq üsyanları. Qazan xanın

islahatları. Sərbedarlar üsyanı (XIV ə.).

ranın Əmir Teymur tərəfindən işğalı. Əmir Teymurun

ölümündən sonra ölkədaxili müharibələr. Səfəvilər dövlətinin

yaranması (1502-1736). Şah İsmayıl. Ölkənin sosial-iqtisadi

quruluşu. Dövlət quruluşu. Şiizmin dövlət dininə çevrilməsi.

XVI əsrdə xalq üsyanları. Şah Abbasın islahatları və onun

XVII əsrdə sənətkarlığın, şəhərlərin, ticarətin inkişafı.

Avropalıların İrana nüfuz etmələri.

ran mədəniyyəti orta əasrlərdə.

III-VII əsrlərdə ölkənin iqtisadi-siyasi quruluşu. Qupta

imperiyası. Hindistan icması və kastalar. Xarşa dövləti (606-

648). VIII-X əsrlərdə Şimali və Cənubi Hindistanda dövlətlər.

Dövlətlərin siyasi strukturu.

VI-X əsrlərdə sənətkarlıq və ticarət. Şəhərlər. İnduizmin

yayılması. Hindistana islamın gəlməsi. XI-XII əsrlərdə iqtisadi

və siyasi vəziyyət.

XIII əsrdə Hindistanın şimalında Dehli sultanlığının

meydana gəlməsi. XIII-XV əsrlərdə Şimali Hindistanın iqtisadi

inkişafı. Avropalıların ölkəyə gəlməsi.

Dehli sultanlığının müstəqil knyazlıqlara parçalanması (XV

sr). Baburun Dehlini tutması (XVI əsr). Böyük Moqol

Hindistanın inkişaf etmiş feodal münasibətlər mərhələsinə

keçməsi (XVI-XVII əsr). Ost-Hind şirkəti.

Hindistan mədəniyyətinin inkişafı.

TÜRKIYƏ.

XI-XII əsrlərdə Kiçik Asiya ərazisində ilk türk dövlətlərinin

yaranması. Konya sultanlığı, onun sosial-iqtisadi quruluşu.

Monqolların hücumu və XIII əsrin sonlarında sultanlığın

Osmanlı dövlətinin qurulması. Osmanlı sultanlarının Avropa

və Asiyanı fəth etməsi. Konstantinopolun alınması. Osmanlı

XVI əsrdə Osmanlı cəmiyyətinin iqtisadi və sosial-siyasi

həyatı. Beynəlxalq münasibətlər. Türkiyə-İran müharibələri.

XVI əsrin II yarısında dövlətin hərbi-len sisteminin

zəifləməyə başlaması. Mərkəzi hakimiyyətin zəifləməsi və

separatizmin güclənməsi. “Cəlalilik”.

RƏB ÖLKƏLƏRI.

VI-VII əsrlərdə ərəblərin ictimai quruluşu. Oturaq əhaliylə

köçəri əhalinin münasibətləri. Şəhərlərin inkişafı. Ərəblərin ilk

dövlətləri. Dini şərait. İslamın yaranması və onun sosial rolu.

lk müsəlman-ərəb dövlətinin meydana gəlməsi. Ərəb

işğalları. Ərəb xilafətində idarə etmə sistemi. Xilafətdə

sənətkarlıq və ticarət.

VII-VIII əsrlərdə Əməvilər xilafəti və onun ictimai

Xalq üsyanı. Abbasilər və ya Bağdad xilafəti (750-1258).

Bağdad xilafətində münasibətlərin inkişafı. Xalq hərəkatı.

Bağdad xilafətinin süqutu. XV əsrdə Ərəb xilafətinin süqutu.

Elmi biliklərin inkişafı. Ərəb mədəniyyətinin başqa

xalqların mədəniyyətinə təsiri.

rəb ölkələrinin osmanlılar tərəfindən zəbt edilməsi (XVI

.). XVI-XVII əsrdə Ərəb ölkələrinin iqtisadi həyatının

xüsusiyyətləri. Şəhərlərin inkişafı.

Dini cərəyanlar və ərəb ölkələrinin mədəniyyəti.

TROPIK VƏ CƏNUBI AFRIKA.

Müxtəlif vilayətlərdə sosial-iqtisadi inkişafın səviyyəsi.

Qədim dövrün əsas mədəniyyət ocaqları (Nok, Qədim Efiopiya

mədəniyyəti). Aksumun ictimai quruluşu. Xristianlığın qəbulu.

Efiopiya və Sudan (VIII-XV əsr). Sudanın xristian

knyazlıqları. İslamın Sudana nüfuz etməsi. Sudanda və Qırmızı

dəniz sahillərində müsəlman sultanlıqlarının yaranması.

rqi Afrika VIII-XV əsrlərdə. Şəhər-dövlətlərin yaranması.

Portuqalların gəlməsi və yerli əhalinin onlarla mübarizəsi.

XII-XV əsrlərdə Qana, Mali dövlətləri. İslamın nüfuzu və

onun sosial rolu.

Qərbi Sudan dövlətləri. Onların sosial-iqtisadi quruluşunun

xüsusiyyətləri. XVI əsrin sonlarında Sonqay dövlətinin

mərakeşlilərin hücumları nəticəsində dağılması.

Anqola əhalisinin portuqallara qarşı apardığı müharibə.

Konqo hövzəsində yaşayan xalqların dövlətləri. Feodal

Efiopiya dövləti. Efiopiya xalqının xarici işğalçılara qarşı

mübarizəsi. Efiopiya dövlətinin zəifləməsi.

Orta əsr Madaqaskar dövlətləri. Cənubi Afrikada yaşayan

xalqların dövlətləri. XV əsrdə qüdrətli Monomotapa dövləti.

Materikin içəri rayonlarında və cənubunda məskunlaşan

tayfa və xalqların ibtidai-icma quruluşu şəraitində yaşamaları.

XV əsrdən başlanan müstəmləkə işğalları. Qul alveri və

onun Afrikaya dağıdıcı təsiri.

Y E N I D Ö V R

(XVII ƏSRIN II YARISI-I DÜNYA

MÜHARİBƏSİ İLLƏRİ)

Asiya və Afrika ölkələrində feodal qaydalarının hökm

sürməsi, patriarxal-qəbilə münasibətlərinin, bəzən də quldarlıq

Avropa ölkələri tərəfindən müstəmləkəçilik siyasətinin

yeridilməsi. Asiya və Afrika ölkələrində müstəqil inkişafın,

feodalizmin dağılmasının ləngiməsi. Asiya və Afrika ölkələrinin

nənəvi sosial-iqtisadi və siyasi quruluşunda dərinləşən böhran

və kapitalist ölkələrindən iqtisadi, hərbi-texniki geriliyin

XVII əsrin ortalarında mancurların Çində öz hakimiyyətini

qurması. Mancurların işğalçılıq siyasəti. Mancur hakimiyyətinin

daxili siyasəti. XVIII əsrin ortalarında Tsin sülaləsinin “xarici

aləmdən təcrid” siyasəti.

Tsin imperiyasının iqtisadi-siyasi durumu. Ingilis siyasətinin

fəallığının artması. Birinci tiryək müharibəsi (1840-1842). ABŞ

və Fransanın Çinə soxulması. Qeyri-bərabər müqavilələr. Çində

sosial-iqtisadi durumun ağırlaşması. Xalqın narazılığının

artması. Mancur imperiyasında ziddiyyətlərin kəskinləşməsi.

Ölkənin cənubunda kəndli müharibəsi. Xun Sütsüanın

təlimi. 1852-ci ildə Taypin dövlətinin elan edilməsi. Taypin

nəzəriyyəsi. Üsyançıların düşərgəsində ziddiyyətlərin artması.

Ikinci tiryək müharibəsi (1856-1860). Pekin müqaviləsi.

Tsin hakimiyyətinin kapitalist ölkələrindən asılılığı. Taypinlərin

mancur rejiminə, xarici müdaxiləçilərə qarşı mübarizəsi. Taypin

ri dövlətlərin Çini “nüfuz dairələrinə” bölməsi. Yaponiya-

Çin müharibəsi (1894-1895).

XIX əsrin sonlarında ölkənin yarımfeodal ölkəsi olaraq

qalması və Avropa dövlətlərinin yarımmüstəmləkəsinə

Milli burjuaziyanın formalaşması.

hər və kənddə üsyanlar. “Boksyorlar üsyanı”. Sun

Yatsenin yaratdığı ilk inqilabi təşkilat – “Çinin dirçəlməsi

XX əsrin I onilliyində Çində kapitalizmin inkişafı və onun

xüsusiyyətləri. Rus-yapon müharibəsinin və 1905-1907-ci illər

Rusiya inqilabının Çinə təsiri.

1905-ci ildə ilk ÜmumÇin burjua-inqilabçı partiya olan

“Birləşmiş ittifaqın” yaradılması. Sun Yatsenin üç prinsipi.

1911-ci ildə Uçan üsyanı. Respublikaçı qüvvələrin bir sıra

yalətlərdə qələbəsi. Sun Yatsenin müvəqqəti prezident

Tsin sülaləsinin hakimiyyətdən əl çəkməsi. Yuan Şikayın

hakimiyyətə gəlməsi. Homindan partiyasının yaranması. 1913-

ci ildə “ikinci inqilab” deyilən üsyanların başlanması. Xarici

qoşunların köməyi ilə üsyanların yatırılması.

Çin I dünya müharibəsi illərində. Sənayenin inkişafı. Milli

XVIII əsrdən başlanan iqtisadi böhran. Konfusiçiliyin

Manufakturaların artması. Kəndlilərin kütləvi şəkildə şəhərlərə

Yaranan burjuaziya və zadəganların bir hissəsinin Tokuqava

rejiminə qarşı çıxması. XIX əsrin ortalarında kapitalist

dövlətlərinin (ABŞ, Fransa, İngiltərə və başqaları) Yaponiyaya

qarşı güclənən ekspansiyası.

1867-1868-ci il inqilabı. Sequnluğunun ləğv edilməsi.

slahatların keçirilməsi. 1889-cu il konstitusiyası.

Kapitalizmin inkişafının xüsusiyyətləri.Hakim blokun

ngiltərə-Yaponiya müqaviləsi. Rus-Yapon müharibəsi (1904-

1905). Portsmut müqaviləsi.

Koreyanın Yaponiyanın protektoratına çevrilməsi.

Yaponiya I dünya müharibəsi illərində.

Böyük moğol dövlətinin böhranı. Hindistanda sosial və

iqtisadi ziddiyyətlərin kəskinləşməsi. Antimoğol hərəkatı.

ngiltərənin Hindistanı öz müstəmləkəsinə çevirməyə

başlaması. İnzibati quruluş. Torpaq-vergi sistemi. Rəiyyətvari

Ost-Hind şirkətinin ticarət hüququnun ləğv edilməsi (1833).

Yeni torpaq sahibləri və ziyalılar təbəqəsinin meydana

gəlməsi. Yeni şəhərlərin ucalması.

XIX əsrin ortalarında ingilislər tərəfindən ölkənin istilasının

başa çatması. 1857-1858-ci illərdə xalq üsyanı. Üsyanda

sipahilərin rolu. Üsyanın məğlubiyyəti. Ölkənin sosial-iqtisadi

inkişafına üsyanın təsiri. Ost-Hind şirkətinin ləğvi (1858).

Müstəmləkə istismarının güclənməsi. Kəndli üsyanları.

inkişafı. Burjuaziya və fəhlə sinfinin yaranması. Burjua

Ümumhindistan Milli Konrqesi (1885).

XIX əsrin sonlarında Hindistanda sosial-siyasi vəziyyət.

Lord Kerzonun tədbirləri (1899). Milli Konqresin parçalanması.

1905-1907-ci illər rus inqilabının hind xalqının milli-azadlıq

I dünya müharibəsi ərəfəsində ingilislərin müstəmləkəçilik

siyasəti. Müharibədə İngiltərənin Hindistanın insan və maddı

ehtiyatlarından istifadə etməsi.

TÜRKIYƏ.

Osmanlı imperiyası XVII əsrin ortalarında. Körpülü

Mehmet paşanın keçirtdiyi islahatlar.

Osmanlıların Şərqi Avropa və Ukraynada apardığı

müharibələr. Avstriya ilə müharibə və böyük məğlubiyyət.

Karlovitsada sülh müqavilələri (1699) və İstanbul müqaviləsi

Aqrar münasibətlərdə dəyişikliklər.

XVIII əsrin II yarısında Osmanlı imperiyasının beynəlxalq

durumu. Osmanlı feodal dövlətində dərinləşən böhran və XVIII

srin sonuncu rübündə Rusiya ilə müharibələrdə məğlubiyyət.

Dövləti böhrandan çıxarmaq üçün III sultan Səlimin

keçirtdiyi islahatlar. II Mahmudun mərkəzi hakimiyyəti

möhkəmlətmək uğrunda apardığı islahatlar.

Balkanlarda milli-azadlıq hərəkatı. Rus-türk müharibəsi

(1828-1829). Ədirnə müqaviləsi.

XIX əsrin 30-cu illərində Osmanlı dövlətində xarici

kapitalın ağalığı. Tənzimat islahatları (1839). Krım müharibəsi

(1853-1856) və Paris müqaviləsi.

Türk milli burjuaziyasının yaranması. “Yeni osmanlılar”

cəmiyyəti (1865). 1876-cı il konstitusiyası.

Rus-türk müharibəsi (1877-1878).

Konsessiyalar. Bağdad dəmiryolu.

“İttihad və Tərəqqi” cəmiyyəti (1889).

1905-1907-ci illər rus inqilabının Türkiyəyə təsiri. “Gənc

türklər” inqilabı (1908-1909).

Balkan müharibələri. I dünya müharibəsinin əvvəlində

Dostları ilə paylaş:

Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2023
rəhbərliyinə müraciət