Duncan Jones və rejissor işi

– Bir aktyor olaraq özünün bu məsələyə münasibətinizi bilmək maraqlı olardı… Tamaşada intim səhnələrin, söyüşlərin yer almasını nəzərdə tuturam.

Dünyanın məşhur qadın rejissorları

XXI əsrdə, sivilizasiyanın inkişaf etdiyi dövrdə yaşamağımıza baxmayaraq “Bəzi peşələr qadınlar üçün deyil” deyimi hələ də aktualdır. Qadın-təyyarəçi, qadın-siyasətçi, qadın-hərbçi və s. gördükdə bu deyimə qarşı çıxanlara haqq qazandırırıq. Çətin peşələrdən biri də rejissorluqdur. Düzdür, kino yaranandan bu günə qədər rejissor qadınların sayı kişilərə nisbətən azdır. Lakin dünya kino sənətində iz qoyan qadın rejissorlar da kifayət qədərdir. Onlardan bəzilərini təqdim edirik.

Leni Rifenştal
1902-ci ildə Berlində anadan olub. İlk qadın rejissorlardan hesab edilir. 1931-ci ildə şəxsi kinostudiyasını açıb, ssenarist, rejissor və prodüser kimi fəaliyyət göstərib. 1932-ci il Berlin kinofestivalında qızıl medala layiq görülmüş “Mavi işıq” (“Das blaue Licht”) filmi ilk rejissor işi idi. Sonra Hitler onu nasist partiyası üçün filmlərin istehsalına rəhbər təyin edib. “Əzmkarlığın zəfəri” (“Triumph des Willens”) adlı məşhur sənədli təbliğat filminin, eyni zamanda “Olimpiya” (“Olympia”), “Xalqların bayramı” (“Fest der Völker”), “Vadi” (“Tiefland”) və s. filmlərin müəllifidir.

Ketrin Biqelou
Rəssamlıq karyerasından sonra kinoya gəlib. ABŞ-ın Kolumbiya Universitetinin “kino” proqramının məzunu olub. Orada kino nəzəriyyəsi ilə bağlı Vito Akkonçi və Syuzen Zontaq kimi professorlardan təhsil alıb. “Sınma nöqtəsi” (“Point Break”), “K-19”, “Ağrı çuvalı” (The Hurt Locker) və s. filmlərinin müəllifidir. “Ağrı çuvalı” filmi 2009-cu ildə 6 “Oskar” və 6 “BAFTA” mükafatına layiq görülüb. Film İraqda amerikalı əsgərlərinin həyata keçirdiyi əməliyyatdan bəhs edir. Qeyd edək ki, Ketrin Biqelou Amerika kino tarixində “ən yaxşı rejissor işi”nə görə “Oskar” mükafatı alan ilk qadın rejissordur.

Culi Teymor
“Kral -Şir”(1997) müziklindən sonra rejissor kimi uğur qazanıb. Bu işə görə iki “Toni” mükafatına – rejissor işi və kostyum dizaynına görə – layiq görülüb. “Toni” mükafatı alan ilk qadın müzikl rejissoru kimi tarixə d&¨şüb. 1999-cu ildə “Titus” (Şekspirin “Tit Andronik” faciəsi əsasında), 2002-ci ildə isə rəssam Frida Kalonun həyatına həsr olunmuş “Frida” filmini çəkir. Film 6 kateqoriya üzrə “Oskar”a namizəd idi və onlardan ikisini (ən yaxşı qrim və orijinal saundtrek) alır. “Bəşəriyyətdən” film-müzikli “əfsanəvi Bitlz” qrupunun ifa etdiyi musiqilərdən bəhs edir. Film “Oskar” və “Qızıl Qlobus” mükafatına namizəd olub. Hər il “Elle” jurnalının keçirdiyi “Hollivudda qadınlar” mərasimində Culi Teymor bu filmə görə mükafat alıb.

Sofiya Koppola
1971-ci ildə Nyu-Yorkda anadan olub. Məşhur rejissor Frensis Ford Koppolanın qızıdır. Hələ uşaq ikən atasının filmlərində çəkilirdi. Sofiyanın ən uğurlu rolu “Xaç atası” (1990) filminin 3-cü hissəsindəki Meri Korleone rolu olub. Bu gün isə Sofiya Koppola rejissor kimi məşhurdur. Beş film çəkib: “Ulduzu keçmək” (1996), “İntihar edən bakirələr” (1999), “Tərcümənin çətinliyi” (2003), “Mariya-Antuanetta” və “Hardasa” (2010). “Tərcümənin çətinliyi” isə (ssenari və rejissor Sofiya Koppola) orijinal ssenariyə görə “Oskar” mükafatına və üç “Qızıl qlobus”a layiq görülüb.

Ceyn Kampion
1954-cü ildə Yeni Zelandiyada anadan olub. Kann kinofestivalında “Qızıl palma budağı” (“Piano” filmi, 1993), “Oskar” (1994, “Piano” filmi) və Venesiya festivalında “Kiçik qızıl şir” (“Masamdakı mələk”, 1990) mükafatlarının laureatıdır. Dəlisovluq, ikimənalılıq və sərhədsiz istək Ceyn Kampionun filmlərində üstünlük təşkil edir. Onun filmləri tənqidçilər arasında da birmənalı qarşılanmır.

Mira Nair
1957-ci il Hindistanda anadan olub. 1976-cı ildə ABŞ-a gələrək Harvard Universitetinin sosiologiya fakültəsində təhsil alıb. İlk filmlərini də ABŞ-da çəkib. Debüt işi “Salam, Bombey” (1988) filmi ona böyük uğur gətirir. Kann kinofestivalında tamaşaçı simpatiyası, Venesiya kinofestivalının mükafatı, Monreal kinofestivalından 3 mükafat və s. layiq görülür. Həmçinin film “Oskar” mükafatına da namizəd olub. “Peres ailəsi” (1995), “Yağış fəslində toy” (2001, “Qızıl şir” mükafatı), “Səkkiz” (2008), “Ameliya” (2009) və s. filmlərin müəllifidir.

Nora Efron
1941-ci ildə Nyu-Yorkda anadan olub. “Adam’s Rib” (1973) televiziya serialında ssenarist kimi debüt edib. 1983-cü ildə bəxti onun üzünə gülür. Maykl Nikolasın bioqrafik dramına Elis Arlenlə birgə yazdığı ssenari “Oskar” mükafatına nominasiyada çıxış edir. İlk rejissor işi “Bu mənim həyatımdır” (1992) olub. Filmin həm də ssenaristi və prodüseri idi. Rejissor kimi çəkdiyi ikinci film – “Sietldə yatmayanlar” (1993) də “Oskar”a namizəd olub. Sonra bir sıra uğurlu filmlər çəkdi: “Maykl”(1996), “Sizə məktub var”(1998), “Cadugər” (2005), “Xoşbəxt rəqəmlər”, “Culi və Culiya” (2009) və s.

Samirə Maxmalbaf
1980-ci ildə Tehranda anadan olub. İranlı kinorejissor və ssenarist Möhsün Maxmalbafın qızıdır. Kann kinofestivalı mükafatı laureatıdır. 7 yaşında atasının çəkdiyi “Velosipedçi” filmində rol alıb. 14 yaşında kinostudiyada təhsil almaq üçün məktəbi atıb. 18 yaşında “Alma” filmi ilə Kann kinofestivalında iştirak edən ən gənc kinorejissor idi. İki il ərzində həmin film dünyanın 30 ölkəsində 100-dən çox kinofestivalda iştirak edib. 1999-cu ildə Samirə ikinci filmini – “Məktəb lövhələri”ni çəkir və 2000-ci ildə Kann kinofestivalında “Jüri” mükafatına layiq görülür. “11 sentyabr” (2002), “Axşam saat 5” (2003), “İkiayaqlı at” (2008) filmlərinin rejissorudur.

Nensi Mayers
1949-cu ildə anadan olub. İlk məşhurluğu televiziyada qazanıb. Rejissor debütü ona böyük uğur gətirdi: “Valideynlər üçün tələ” (1998). 2001-ci ildə prokatlarda səs salan “Qadınlar nə istəyir” filmi (Mel Gibson və Helen Hantın ifası) Nensiyə növbəti uğuru gətirdi. Film 2001-ci ildə “Qızıl ekran” (Almaniya) mükafatına layiq görüldü. “Qaydalar və qaydalarsız sevgi” (2003) və “Mübadiləli məzuniyyət” (2006) filmlərində rejissor, ssenarist və prodüser kimi çıxış edib.

Dünyanın məşhur qadın rejissorları sırasında Ketrin Hardvik, Lone Şerfiq, Ann Fonten, Qurinder Çadxa, Andrea Arnold, Kimberli Pirs, Kolin Serro və digərlərinin adını çəkmək olar. Arzu edək ki, nə vaxtsa bu siyahıya azərbaycanlı xanım rejissorlar da düşsün…

• Teqlər:
• məşhur qadınlar
• , qadın rejissorlar
• , məşhur qadın rejissorlar

Duncan Jones və rejissor işi

Duncan Jones, 30 May 1971-ci ildə anadan olub. Filmin rejissorunun “Mənbə Kodu” və “Ay 2112” kimi məşhur filmləri var.2016-cı ildə tamaşaçıların adı “Warcraft” olan kompüterləşdirilmiş tərzdə çəkilmiş yeni bahalı bir layihə görəcəkləri də məlumdur. Duncanın hədəfinə necə getdiyini və bu cür uğur qazanmağı necə bacardığını yazımızdan öyrənirik.

Ailə

Duncan Jonesun eyni İngilis rokçu David Bowie’nin oğlu olduğunu az adam bilir. Yeni yaranan ata oğlunun görünüşündən o qədər sevindi ki, ona “Hanki Dori” (1971) albomundan “Aşçılar” adlı bir mahnı həsr etdi. Gələcək rejissorun anası Amerikadan olan keçmiş bir modeldir – Mary Angela Barnett (Bowie’nin ilk həyat yoldaşı).

Qeyd edək ki, Duncan David Bowie’nin yeganə övladı deyil. Alexandria Jones, atası və supermodel İmanın ikinci evliliyindən olan bacısı bacısıdır. Jones’in anası və Drew Bloodun romantikası dövründə ortaya çıxan bir bacısı olduğu da bilinir. Zalekha Heywood, Duncan’ın bacısı bacısıdır. Qız, İman və məşhur Amerikan NBA basketbolçusu Spencer Haywood’un evliliyində ortaya çıxdı.

Çoxları Duncan Jones’un hansı ölkədə anadan olması ilə maraqlanır. Gələcək rejissorun doğulduğu yer İngiltərə, Beckenham (Cənubi London).

Uşaqlıq

Uşaqlıqdan atası oğlana idman sevgisi aşıladı. David, Duncanın həqiqətən inanılmaz bir gücə sahib olduğuna inanırdı. Uşaq atasının məsləhətini dinlədikdən sonra güləşlə ciddi məşğul olmağa qərar verdi. Ancaq hobbini tərk etmək lazım idi. Səbəb ailənin tez-tez səyahət etməsi idi.

Duncan erkən uşaqlığını Londonda keçirdi. Bundan əlavə, tale onu Almaniyaya, sonra isə uzaq Amerikaya, oğlanın Amerika Birliyinin məktəbinə daxil olduğu yerə atdı. Duncan 9 yaşında olanda valideynləri boşandı. Oğlan üçün bu güclü bir zərbə idi. Məhkəmə, oğlunun qəyyumluğunu atasına verməyə qərar verdi və ananın uşağa yalnız həftə sonları və məktəb tətilində görüşməsinə icazə verildi.

Duncan Jones 14 yaşına çatdıqda, atası onu “Gordonstone” Şotlandiya internat məktəbinə göndərdi.

12 yaşında oğlan adını dəyişdirməyi seçdi. Seçim “Joe” ya düşdü. Ata hər an fikrinizi dəyişdirib köhnə adınıza qayıda biləcəyinizi söyləyərək oğlunu dəstəklədi.

Və belə oldu. 18 yaşında, gənc adam o andan etibarən yenidən Duncan Jones olduğunu açıq şəkildə elan etdi.

Təhsil

1992-ci ildə gənc Worcester Kollecinə daxil oldu və 1995-ci ildə fəlsəfə bakalavr dərəcəsini müvəffəqiyyətlə bitirdi.

Sonra Jones ABŞ-ın Tennessee şəhərində Vanderbilt Universitetində təhsilinə davam edir. Doktorluq dissertasiyasını müdafiə etməzdən əvvəl Duncan Londonda film məktəbinə getmək üçün yola düşür. Bir müddət sonra tamamlayır və tam hüquqlu bir rejissor kimi oradan ayrılır.

Duncan Jones, atasının 50 illik ad gününün əsas rejissorlarından biri idi. Şənliyi Tim Papa idarə etdi. Duncan, Bowie’nin 2000-ci il konsertlərində operator kimi fəaliyyət göstərməyə dəvət edildi.

İlk uğurlar

2006-cı ildə Jones, Fransız Bağlantısı Birləşmiş Kindom üçün PR kampaniya meneceri oldu. Onun işi markanı yeniləmək idi, çünki bir çox moda tənqidçisi bunu proqnozlaşdırıla bilən və darıxdırıcı hesab edirdi.

Duncan markaya çox diqqət cəlb etməyi bacardı. Qeyd etmək lazımdır ki, Cons televiziyada yayımladığı reklam çox hiddət və şikayət doğurdu, çünki videoda qadınların öpüşməsi yer alırdı.

Duncan Jones. Filmlər

2002-ci ildə Duncan ilk qısametrajlı filmi olan Düdük filmini çıxardı. Ən çox sevdiyi işi evinin rahatlığında edən bir qatilin taleyinə əsaslanır.

2009-cu ildə Duncan Jones (rejissor) yenidən “Ay 2112” filmi ilə izləyiciləri sevindirir. Bu dəfə Ayda 3 ildən çox vaxt sərf etmiş bir adam haqqında bir hekayədir. Əsas işi avtomatlaşdırılmış stansiyada nadir qaz çıxarmaq üçün cihazları izləmək idi.

Britaniya Akademiyası filmi Ən Yaxşı İngilis Filmi nominasiyasında göstərdi. Ümumilikdə film müxtəlif film festivallarında 20-yə yaxın mükafat və qələbə qazandı.

İki il sonra Duncanın yeni filmi “Mənbə Kodu” çıxdı. Hekayə qəddar taleyi yaşayan bir əsgərdən bəhs edir. Elə oldu ki, müharibədə ayaqlarını itirdi. Vətənə sadiqliyini bir şəkildə sübut etmək üçün qeyri-adi bir işə razıdır: dəhşətli bir fəlakətdə ölən bir insanın cəsədində reenkarnasiya. Əsgər onlarla insan həyatını itirən dəmir yolu qəzasının səbəbini öyrənməlidir. Hər dəfə bu dəhşətli günə qayıtmaq üçün ağrılı bir ölümü təkrar-təkrar yaşamalı olacaq.

2016-cı ildə rejissoru Duncan Jones tərəfindən yeni bir film nümayiş olunacaq. Filmoqrafiyası “Warcraft” adlı bir filmlə tamamlanacaq. Kaset, “Warcraft” adlı eyniadlı oyun seriyasına əsaslanan fantastik bir trillerdir. Premyeranın 26 May 2016-cı il tarixində keçirilməsi planlaşdırılır. Qeyd edək ki, Duncan da bu filmin ssenarisinin yazılmasında iştirak edib.

Şəklin hərəkəti oyun kainatında baş verir. Hər yer əsas simvolları gözləyən davamlı bir macəra və təhlükədir. Film orkların insanlarla ilk görüşməsindən, daha doğrusu bir-birlərinə düşmən münasibətlərindən bəhs edir.

Duncanın oyun pərəstişkarlarından filmin təbliğində kömək istəməsi də məlumdur. Oyunu bilməyən insanları Warcraft-ı izləmək istəyi ilə əlaqələndirmək üçün bəzi fikirlərini göndərməyi təklif etdi.

Müsahibələrdən birində rejissor “Səssiz” adlı bir şəkil çəkdirəcəyini söylədi. Film Berlində baş tutacaq.

Təsadüfən bir qadın bu əsrarəngiz şəhərdə yoxa çıxır. Rəfiqəsi üçün – lal bir barmen – axtarış həyatda əsas hədəfə çevrilir. Sevilən birini tapmaq üçün bir kişi yerli cinayətkarlarla təhlükəli bir döyüşə girməli olacaq, çünki onun fikrincə itkinin əsas günahkarı onlardır.

Rəsmin hərəkətinin “Luna 2112” ilə eyni vaxtda reallaşacağı məlumdur. 2112 Moon-da rol alan Sam Rockwell, Mute filmində epizodik rol oynayacaq.

Şəxsi həyat

Duncan Jones hansı ölkədə anadan olub və karyerasında necə uğur qazandığını öyrəndik. Bəs şəxsi həyatı ilə məşhur rejissor? 1992-ci ildə cazibədar Jennifer Ichida ilə birlikdə atası və model İmanın toyuna qatıldığı məlumdur. Bayramda cütlük xoşbəxt və sevgili görünürdü.

2012-ci ildə John, fotoqraf Rodin Ronquillo ilə nişanlandığını elan etdi. Bayram 28 Noyabr 2012 tarixində baş verdi. 6 noyabrda qıza döş xərçəngi diaqnozu qoyuldu. Xoşbəxtlikdən, Rodin sağaldı. Cütlük indi qadınları mümkün qədər tez-tez sınaqdan keçməyə təşviq etmək üçün fəal şəkildə təşviqat aparırlar.

Duncan Jones və Rodin-ə xeyirxah işlərində uğurlar diləyək!

Qərbin soyuqluğunu azərbaycanlı aktyorların enerjisi, istiliyi əritdi – FOTOLAR+MÜSAHİBƏ

Uğurlu çıxışın sorağını artıq almışıq. Festivalda teatrın kollektivi dramaturqun “Lineynin trilogiyası”na daxil olan “Yalqız Qərb” əsəri əsasında hazırlanmış eyniadlı tamaşa ilə çıxış edib. Quruluşçu rejissoru Böyük Britaniyadan dəvət olunan teatr rejissoru Yan Uilem Van Den Boş, rejissoru Gülnar Hacıyeva, işıq üzrə rəssamı Maykl Manyon, quruluşçu rəssamı Elizabet Kuk, rəssamı Elşən Sərxanoğlu, musiqi tərtibatçısı Zaur Rəşidov olan tamaşada rolları Nigar Məmmədova, Rasim Cəfərov, Anar Səfiyev və Vüsal Mehrəliyev ifa ediblər. Yaradıcı heyət səfərdən qayıdıb. Tamaşada rol alan aktyorlardan biri Anar Səfiyev isti-isti təəssüratlarını Publika.az-la paylaşıb.

– Səfəriniz necə keçdi, rusiyalı tamaşaçılar sizi necə qarşıladı?

– Yüksək səviyyədə. Bizim tamaşa oktyabrın 12-də Permdə fəaliyyət göstərən “U mosta” teatrının böyük səhnəsində nümayiş etdirildi. Əvvəlcə onu deyim ki, azərbaycanlı aktyorların Martin MakDonaxa müraciət etməsri onları çox təəccübləndirdi. Onlar özləri MakDonaxın yeddi əsərini tamaşaya qoymuşdular. Bizim belə bir görkəmli dramaturqa müraciət etməyimizi, görünür, gözləmirlərmiş. Biz onlara başa saldıq ki, bizim aktyorlar da mütaliə edir, dünya ədəbiyyatından yaxşı xəbərdardırlar. Tamaşanı çox bəyəndilər. Tamaşadan sonra münsiflər heyətinin iştirakı ilə müzakirələr aparıldı, mətbuat konfransı keçirildi. Tamaşa festivalın fəxri diplomuna və xüsusi mükafata layiq görüldü.

– Tamaşada daha çox bəyənilən nə oldu -aktyor oyunu, rejissor işi, yoxsa, bədii tərtibat?

– Aktyor oyunu. Hətta tamaşadan sonra belə bir ifadə də işlətdilər ki, Qərbin soyuqluğunu azərbaycanlı aktyorların enerjisi, istiliyi əritdi. Dediklərinə görə, bizim oyunumuz səhnədə bir istilik yaratmışdı və hər kəsə enerji ötürürdük.

– Bəs rejissor işi? Maraqlıdır ki, tamaşanın rejissoru ingilisdir…

– Aktyor oyununun rejissor işini üstələdiyi deyildi. Hətta dedilər ki, rejissor işi filan-filan cür olsa, daha yaxşı olardı. Yəni onlar rejissor işini bir qədər fərqli görmək istəyirdilər.

– Yəni necə?

– Daha emosional. Amma ingilis rejissorun quruluşu bir qədər fərqli idi. Yəni onların görmək istədiyi kimi deyildi. Amma aktyorların oyununa valeh olmuşdular.

– Festivalda hansı ölkələrin teatr truppaları iştirak edirdi?

– Azərbaycanla yanaşı, Almaniya, Polşa, Çexiya, Avstriya, Böyük Britaniya, Bosniya və Hersoqovina kimi ölkələrin, habelə Moskva, Perm, Sankt-Peterburq və İjevsk şəhərlərinin teatr kollektivləri öz tamaşaları ilə çıxış etdilər.

– Anar, məni bir sual da maraqlandırır. Tamaşanın Bakıda ilk premyerası zamanı afişalarda “+18” qadağası var idi. Tamaşada müəyyən intim səhnələr və söyüş yer almışdı. Hətta bu qadağaya görə, tamaşa anşlaqla keçmişdi. Əcnəbi tamaşaçının bu məqamlara münasibəti necə oldu?

– Onlar da bu barədə bizə suallar verdilər. Onu deyim ki, biz Bakıda tamaşanın müəyyən hissələrini ixtisarla təqdim etmişdik. Azərbaycan tamaşaçısını nəzərə almışdıq. Amma festivalda onu olduğu kimi təqdim etdik. Amma heç deyən olmadı ki, ayy, bu nə biabırçılıqdır və s. Hər kəsin tamaşaya baxışı normal oldu və çox da məmnun qaldılar. Bilirsiniz ki, tamaşada söyüşlərdən istifadə olunmuşdu.

– Bir aktyor olaraq özünün bu məsələyə münasibətinizi bilmək maraqlı olardı… Tamaşada intim səhnələrin, söyüşlərin yer almasını nəzərdə tuturam.

– Mən burda təəccüblü heç nə görmürəm. Əslində, televiziyalarımıza baxırsan, Zaurun, Xoşqədəm Hidayətqızının verilişlərində elə şeylər göstərirlər ki, biabırçılıqdır. Birinin əri o birinin arvadı ilə yatır. Efirlərimiz açıq-açıq səhnələrlə doludur. Hələ biz tamaşalarda abır-həyanı saxlamışıq.

– Az qala, yadımdan çıxmışdı, tamaşanı hansı dildə təqdim etdiniz?

– Azərbaycan dilində. Amma titrlərdə tərcüməsi təqdim olunurdu.

Cəvahir Səlimqızı