Reklamın 11 məqsədi

[7] 23 mart 2001-ci il tarixli 102-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 298) ilə 15-ci maddəsinin 3-cü bəndi yeni redaksiyada verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Reklamımı yaxşı tutmaqda necə yerləşdirə bilərəm?

Bu Qanun Az ə rbaycan Respublikas ı nda h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə rin ə mt əə , i ş v ə xidm ə t (bundan sonra — ə mt əə ) bazar ı nda reklam istehsal ı , yerl əş dirilm ə si v ə yay ı m ı prosesind ə meydana çı xan m ü nasib ə tl ə ri t ə nziml ə yir.

Maddə 1. Əsas anlayışlar

Bu Qanunda istifad ə olunan anlay ış lar a ş a ğı dak ı m ə na da şı y ı r:

“reklam” — fiziki v ə h ü quqi şə xsl ə r, ə mt əə , ideya v ə yenilikl ə r (reklam informasiyas ı ) haqq ı nda maraq formala ş d ı rmaq v ə ya bu mara ğı saxlamaq, ə mt əə nin sat ı lmas ı na, ideya v ə yenilikl ə rin h ə yata ke ç irilm ə sin ə k ö m ə k g ö st ə rm ə k m ə qs ə di il ə yay ı lan informasiya;

“sosial reklam ” — qeyri-kommersiya xarakteri da şı yan Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n m ü st ə qilliyi v ə d ö vl ə t ç iliyinin m ö hk ə ml ə ndirilm ə si istiqam ə tind ə g ö r ü l ə n t ə dbirl ə rin, h ə yata ke ç iril ə n islahatlar ı n mahiyy ə tinin a çı qlanmas ı v ə geni ş xalq k ü tl ə sin ə ç atd ı r ı lan, Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n m ü st ə qilliyin ə qar şı bigan ə liy ə qar şı bar ış mazl ı q, milli, h ə rbi v ə t ə np ə rv ə rlik hissini g ü cl ə ndir ə n, ictimai şü uru yeni iqtisadi m ü nasib ə tl ə r ə uy ğ unla ş d ı ran, sahibkarl ı q v ə xeyriyy əç ilik kimi milli ə n ə n ə l ə ri b ə rpa ed ə n, ə halid ə nikbinlik, g ə l ə c ə y ə inam, t ə mkinlik ovqatlar ı n ı formala ş d ı ran, siyasi, sanitariya, ekoloji m ə d ə niyy ə t s ə viyy ə sinin y ü ks ə ldilm ə si m ə qs ə di il ə d ö vl ə t orqanlar ı , ictimai institutlar t ə r ə find ə n sifari ş olunan v ə ist ə nil ə n reklam da şı y ı c ı lar ı il ə yay ı lan informasiya;

“yolverilm ə z reklam ” — yanl ış , qeyri-etik, bil ə r ə kd ə n yalan, h ə m ç inin m ə zmunu, yay ı lma yeri v ə ü sulu bax ı m ı ndan qanunvericilikl ə n ə z ə rd ə tutulan t ə l ə bl ə ri pozan reklamd ı r;

“ ə ksreklam ” — yolverilm ə z reklam ı n t ə kzibi v ə onun do ğ urdu ğ u n ə tic ə l ə ri aradan qald ı rmaq üçü n yay ı lan reklamd ı r;

“reklam istehlak çı s ı ” — n ə tic ə etibaril ə ona t ə sir ed ə n, yaxud ed ə bil ə n reklam m ə lumat ı n ə z ə rin ə ç atd ı r ı lan fiziki v ə ya h ü quqi şə xsdir;

“reklam da şı y ı c ı s ı ” — m ü lkiyy ə t formas ı ndan as ı l ı olmayaraq, reklam ı n istehlak çı ya bilavasit ə ç atd ı r ı lmas ı üçü n istifad ə olunan (k ü tl ə vi informasiya vasit ə l ə ri, kino, audio, video v ə n əş r m ə hsullar ı , stasionar, mobil v ə dig ə r texniki qur ğ u v ə avadanl ı qlar) ist ə nil ə n vasit ə dir;

“reklam sifari şç isi ” — reklam ı n istehsal ı , yerl əş dirilm ə si v ə yay ı lmas ı üçü n reklam informasiyas ı n ı n m ə nb ə yi olan fiziki v ə ya h ü quqi şə xsdir;

“reklam istehsal çı s ı ” reklam informasiyas ı n ı yay ı m üçü n tam v ə ya qism ə n haz ı rlayan fiziki v ə ya h ü quqi şə xsdir;

“reklam yay ı c ı s ı ” — ə mlakdan, o c ü ml ə d ə n k ü tl ə vi informasiya vasit ə l ə rind ə n, istifad ə v ə ya onun istifad ə y ə verilm ə si yolu il ə v ə dig ə r ü sullarla reklam ı yerl əş dir ə n (yayan) fiziki v ə ya h ü quqi şə xsdir;

“reklam agentliyi” — h ü quqi şə xs olan, reklam istehsal ı v ə yay ı m ı il ə ba ğ l ı kompleks xidm ə tl ə r g ö st ə r ə n pe şə kar t əş kilat;

“sponsorluq” — k ö n ü ll ü t ə mannal ı pul v ə maddi yard ı m ı n v ə ya pulsuz xidm ə tl ə rin g ö st ə rilm ə sidir;

“oferta ” — müqavilə bağlamaq niyyətində olan şəxsin bir və ya bir neçə konkret şəxsə ünvanlanan, müqavilənin mühüm şərtləri göstərilən və bu şəxsin təklifinə cavab verən hər bir şəxslə onun müqavilə bağlamaq iradəsində olduğunu göstərən təklifdir.

Maddə 2. Qanunun tətbiq sahəsi

1. Bu Qanun Az ə rbaycan Respublikas ı ə razisind ə reklam sifari ş i, istehsal ı v ə yay ı m ı il ə m əşğ ul olan h ü quqi şə xsl ə r ə (onlar ı n filial v ə n ü may ə nd ə likl ə rin ə ) v ə fiziki şə xsl ə r ə ş amil edilir.

2. Bu Qanun siyasi reklama, habel ə h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə rin kommersiya f ə aliyy ə ti il ə ba ğ l ı olmayan elanlar ı na ş amil edilmir.

Maddə 3. Reklam fəaliyyətinin subyektləri

İ stehsal çı , ə mt əə , xidm ə t, ideya, yenilikl ə r haqq ı nda maraq formala ş d ı rmaq v ə ya mara ğı saxlamaq istiqam ə tind ə m ə qs ə dy ö nl ü f ə aliyy ə t g ö st ə r ə n reklam sifari şç il ə ri, istehsal çı lar ı v ə yay ı c ı lar ı , reklam agentlikl ə ri reklam f ə aliyy ə tinin subyektl ə ridirl ə r.

Maddə 4. Reklam haqqında qanunvericilik

Az ə rbaycan Respublikas ı nda reklam f ə aliyy ə ti bu Qanunla v ə Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n q ü vv ə d ə olan dig ə r qanunvericilik aktlar ı il ə t ə nziml ə nir.

Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n beyn ə lxalq m ü qavil ə l ə rind ə bu qanunda g ö st ə ril ə nl ə rd ə n f ə rqli qaydalar n ə z ə rd ə tutulduqda, beyn ə lxalq m ü qavil ə l ə rd ə t ə sbit olunan qaydalar t ə tbiq edilir.

Maddə 5. Reklama müəlliflik hüququ

Reklam “M üə lliflik h ü ququ v ə ə laq ə li h ü quqlar haqq ı nda” Az ə rbaycan Respublikas ı Qanununda n ə z ə rd ə tutulan şə rtl ə rl ə m üə lliflik h ü ququ v ə ə laq ə li h ü quqlar obyektidir v ə bu h ü quqlar m ö vcud qanunvericiliy ə uy ğ un olaraq qorunur.

Reklama ümumİ və xüsusİ tələblər

Maddə 6. Reklama ümumi tələblər

1. M ə cburi sertifikasiya edilm ə li olan, lakin uy ğ unluq sertifikat ı olmayan ə mt əə l ə rin reklam ı qada ğ and ı r.

Bazar subyektl ə rinin, ə mt əə nin, istehlak çı n ı ç a ş d ı ra bil ə n yanl ış m ü qayis ə edilm ə si v ə onun reklam yay ı m ı , ə mt əə nin al ı nmas ı , yaxud s ö vd ə l əş m ə zaman ı istehlak çı n ı n se ç m ə s ə rb ə stliyin ə t ə sir g ö st ə r ə n qanunsuz reklam ü sullar ı ndan istifad ə olunmas ı kimi istehlak çı lar ı ç a ş d ı rma ğ a y ö n ə ldilmi ş h ə r ə k ə tl ə r yolverilm ə zdir.

Ə vv ə lc ə d ə n m ü vafiq x ə b ə rdarl ı q etm ə d ə n, qeyri-reklam xarakterli k ü tl ə vi informasiya, kino v ə n əş r m ə hsullar ı nda, konkret ə mt əə y ə , yaxud istehsal çı ya, icra çı ya v ə ya sat ı c ı ya maraq formala ş d ı rmaq v ə ya mara ğı saxlamaq m ə qs ə di il ə , reklam istehlak çı s ı n ı n diqq ə tini m ə qs ə dy ö nl ü şə kild ə c ə lb edilm ə sin ə yol verilmir. Bu materiallar hiss ə -hiss ə yay ı ld ı qda, reklam haqq ı nda x ə b ə rdarl ı q da bu hiss ə l ə rin say ı na uy ğ un t ə krar olunmal ı d ı r.

K ü tl ə vi informasiya vasit ə l ə rind ə reklam informasiya, redaksiya v ə ya m üə llif material ı kimi d ə rc olunduqda, yaxud yay ı ld ı qda, ondan ö tr ü haqq al ı nm ı r.

2. Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n qanunvericiliyi il ə istehsal ı v ə realiz ə olunmas ı qada ğ an olunan ə mt əə nin reklam ı na yol verilmir.

3. Reklam sifari şç isinin f ə aliyy ə ti üçü n lisenziya t ə l ə b olunduqda, reklamda lisenziyan ı n n ö mr ə si v ə bu lisenziyan ı ver ə n t əş kilat ı n ad ı g ö st ə rilm ə lidir.

4. Reklam olunan ə mt əə nin sertifikatla ş mas ı z ə ruri oldu ğ u halda reklam yay ı m ı “m ü tl ə q sertifikatla ş mal ı d ı r” yaz ı s ı il ə m üş ayi ə t olunmal ı d ı r.

5. M ü st ə sna h ü quq obyektl ə rinin (intellektual m ü lkiyy ə t) reklamda istifad ə si Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n qanunvericiliyind ə n ə z ə rd ə tutulan qaydada h ə yata ke ç iril ə bil ə r.

6. Reklam v ə t ə nda ş lar ı zorak ı l ığ a, t ə cav ü z ə ç a ğı rmamal ı , ç a ş q ı nl ı q yaratmamal ı , h ə m ç inin fiziki şə xsl ə rin sa ğ laml ığı na v ə t ə hl ü k ə sizliyin ə x ə l ə l g ə tir ə bil ə n h ə r ə k ə tl ə r ə , t ə bi ə ti m ü hafiz ə qanunvericiliyinin pozulmas ı na y ö n ə lmi ş f ə aliyy ə t ə t ə hrik etm ə m ə lidir.

7. Mədəniyyət sərvətləri, o cümlədən dini təyinatlı mədəniyyət sərvətləri onların mənsub olduğu mülkiyyətçilərin (istifadəçilərin), o cümlədən dini qurumların razılığı olmadan reklam məqsədi ilə istifadə edilə bilməzlər. [2]

8. Azərbaycan Respublikasının ərazisində reklamda dövlət dili işlənilir və bu, dövlət dilinin normalarına uyğun olaraq tətbiq edilməlidir. Zəruri hallarda reklamda dövlət dili ilə yanaşı, digər dillər də istifadə oluna bilər. Lakin onların tutduğu sahə Azərbaycan dilindəki qarşılığının tutduğu sahədən böyük olmamalı və Azərbaycan dilindəki yazıdan sonra gəlməlidir. [3]

9. Azərbaycan Respublikası ərazisində reklam olunan malların (işlərin, xidmətlərin) qiyməti göstərildikdə, həmin qiymət yalnız manatla göstərilməlidir. [4]

Maddə 7. Haqsız reklam

A ş a ğı dak ı hallarda reklam haqs ı z say ı l ı r:

reklam olunan ə mt əə d ə n istifad ə etm ə y ə n h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə ri g ö zd ə n sald ı qda;

mahiyy ə tc ə reklam olunan ə mt əə il ə dig ə r h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə rin ə mt əə l ə ri aras ı nda qeyri-etik m ü qayis ə apard ı qda, h ə m ç inin r ə qibin şə r ə f v ə l ə yaq ə tini, yaxud i ş g ü zar n ü fuzunu t ə hqir ed ə n obraz v ə m ə na da şı d ı qda;

reklam olunan ə mt əə haqq ı nda, ba ş qa reklamlarda istifad ə olunmu ş ü mumi layih ə ni, m ə tni, reklam formullar ı n ı , ə ksl ə ri musiqi v ə ya s ə s effektl ə rini imitasiya v ə k öçü rm ə kl ə , h ə m ç inin fiziki şə xsl ə rin etimad ı ndan, yaxud onlar ı n t ə cr ü b ə sizliyind ə n sui-istifad ə etm ə kl ə , o c ü ml ə d ə n reklamda ə h ə miyy ə tli informasiyan ı n m üə yy ə n hiss ə sini q ə sd ə n gizl ə tm ə kl ə istehlak çı lar ı yanl ış istiqam ə tl ə ndirdikd ə .

Haqs ı z reklama yol verilmir.

Maddə 8. Qeyri-dəqiq reklam

A ş a ğı dak ı lar bar ə d ə h ə qiq ə t ə uy ğ un olmayan m ə lumatlar ı ə ks etdir ə n reklam qeyri-d ə qiq hesab olunur:

ə mt əə nin t ə rkibi, haz ı rlanma ü sulu v ə tarixi, t ə yinat ı , istehlak xass ə l ə ri, istifad ə şə rtl ə ri, sertifikat v ə d ö vl ə t standartlar ı na uy ğ unluq ni ş anlar ı n ı n m ö vcudlu ğ u, k ə miyy ə ti v ə istehsal olundu ğ u yer;

ə mt əə nin bazarda m ö vcudlu ğ u, onun g ö st ə ril ə n h ə cmd ə , vaxtda v ə yerd ə ə ld ə edilm ə si imkanlar ı ;

reklam ı n yay ı m ı an ı nda ə mt əə nin d ə y ə ri (qiym ə ti);

ə mt əə nin yerin ə ç atd ı r ı lmas ı , d ə yi ş dirilm ə si, geri qaytar ı lmas ı , t ə miri v ə dig ə r xidm ə tl ə r;

yararl ı l ı q m ü dd ə ti, xidm ə t m ü dd ə ti v ə t ə minat ö hd ə liyi;

d ö vl ə t r ə mzl ə rind ə n (bayraq, gerb, himn), h ə m ç inin beyn ə lxalq t əş kilatlar ı n r ə mzl ə rind ə n istifad ə h ü quqlar ı ;

r ə smi tan ı nmaq, medallar, prizl ə r, diplomlar v ə dig ə r m ü kafatlar ı n al ı nmas ı ;

ə mt əə seriyan ı n m üə yy ə n qismi t əş kil edirs ə , onun tam seriyas ı n ı n ə ld ə edilm ə si haqq ı nda m ə lumat verilm ə sinin m ü mk ü nl ü y ü ;

t ə dqiqat v ə s ı naqlar ı n n ə tic ə l ə ri, elmi terminl ə r, texniki, elmi v ə dig ə r d ə rc olunmu ş materiallardan sitatlar;

statistik m ə lumatlar;

ba ş qa ə mt əə ( ə mt əə l ə r) il ə , h ə m ç inin dig ə r fiziki v ə h ü quqi şə xsl ə rin m ö vqe v ə h ü quqlar ı il ə m ü qayis ə ;

reklam sifari şç isi haqda m ə lumat v ə ə mt əə y ə olan t ə l ə bat ı n faktiki ö l çü s ü .

S ə n ə dli şə kild ə t ə sdiql ə nm ə diyi halda “ ə n”, “yaln ı z”, “t ə kc ə ” v ə bu kimi dig ə r terminl ə rd ə n istifad ə edildikd ə .

Qeyri-d ə qiq reklama yol verilmir.

Maddə 9. Qeyri-etik reklam

1. A ş a ğı dak ı hallarda reklam qeyri-etik say ı l ı r:

m ə tnind ə , g ö r ü n üşü nd ə v ə s ə sl ə nm ə sind ə irql ə r, mill ə tl ə r, pe şə l ə r, sosial kateqoriyalar, ya ş qruplar ı , cinsl ə r, dill ə r, yaxud fiziki şə xsl ə rin dini, f ə ls ə fi, siyasi v ə dig ə r formada ə qid ə l ə rin ə , h ə m ç inin ü mumi q ə bul edilmi ş humanizm v ə ə xlaq normalar ı na zidd olan t ə hqiramiz s ö zl ə r, m ü qayis ə l ə r v ə obrazlar i ş l ə dildikd ə ;

milli v ə ü mumb əşə ri m ə d ə ni irs olan inc ə s ə n ə t obyektl ə rini, Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n v ə ba ş qa d ö vl ə tl ə rin milli valyutalar ı n ı , dini r ə mzl ə ri, h ə r hans ı fiziki v ə ya h ü quqi şə xsi, f ə aliyy ə ti, pe şə ni v ə ya ə mt əə ni g ö zd ə n sald ı qda.

2. Fiziki v ə ya h ü quqi şə xsin m ə nliyin ə , i ş g ü zarl ı q n ü fuzuna, h ü ququna x ə l ə l g ə tir ə bil ə n (b ö htan, iftira v ə s. xarakterli) reklam yay ı ld ığı t ə qdird ə o, reklam sifari şç isin ə , istehsal çı s ı na v ə yay ı c ı s ı na dair Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n qanunvericiliyin ə m ü vafiq qaydada m ə hk ə m ə d ə iddia qald ı ra bil ə r. [5]

Qeyri-etik reklama yol verilmir.

Maddə 10. Bilərəkdən yalan reklam

O reklam bil ə r ə kd ə n yalan hesab edilir ki, onun k ö m ə yi il ə reklam sifari şç isi (reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı s ı v ə ya reklam agentliyi) reklam istehsal çı s ı n ı q ə sd ə n yanl ış istiqam ə tl ə ndirir.

Bil ə r ə kd ə n yalan reklama yol verilmir.

Maddə 11. Gizli reklam

Radio, tele, audio, kino, n əş r v ə dig ə r m ə hsullarda istifad ə olunan v ə ba ş qa ü sullarla yay ı lan, istehlak çı n ı n şü uruna ö z ü n ü n d ə rk etm ə diyi t ə sir ed ə n reklam (o c ü ml ə d ə n x ü susi videopar ç alar, ikili s ə syazma v ə sair ə vasit ə l ə r t ə tbiq etm ə kl ə ) gizli reklam say ı l ı r.

Gizli reklama yol verilmir.

Maddə 12. Teleradio proqramlarında (verilişlərində) reklamın xüsusiyyətləri [6]

Teleradio proqramlarında (verilişlərində) reklamın yayım qaydası müvafiq qanunvericiliklə tənzimlənir.

Maddə 13. Dövri mətbuatda reklamın xüsusiyyətləri

Reklam xarakterli m ə lumat v ə materiallar ü zr ə ixtisasla ş mayan d ö vri m ə tbuat orqan ı nda bir n ö mr ə nin ü mumi h ə cminin 40 faizind ə n ç oxunu reklam t əş kil ed ə bilm ə z.

Maddə 14. Kino, video və arayış xidmətində reklamın xüsusiyyətləri

1. Kino v ə video xidm ə tind ə filmin n ü mayi ş ini, hiss ə l ə r (seriyalar) aras ı istisna olunmaqla, reklamla k ə sm ə y ə yol verilmir.

2. Telefon aray ış xidm ə tind ə reklam yaln ı z abonent t ə r ə find ə n soru ş ulan aray ış (aray ış lar) verildikd ə n sonra t ə qdim oluna bil ə r.

3. Ö d ə ni ş li telefon aray ışı komp ü ter v ə dig ə r xidm ə tl ə rd ə reklam yaln ı z abonentin raz ı l ığı il ə t ə qdim edil ə bil ə r. Bu reklam ı n qiym ə ti abonent ə veril ə n aray ışı n d ə y ə rin ə daxil edil ə bilm ə z.

Maddə 15. Küçə (divar) reklamının xüsusiyyətləri

1. Şə h ə r v ə k ə nd ya ş ay ış m ə nt ə q ə l ə rind ə , dig ə r ə razil ə rd ə reklam yay ı m ı plakat, stend, i şı q tablolar ı v ə sabit yerl əş diril ə n dig ə r texniki qur ğ ular şə klind ə , bu madd ə nin 2-ci, 3-c ü v ə 4-c ü b ə ndl ə rind ə g ö st ə ril ə n qaydalarda h ə yata ke ç iril ə bil ə r. K üçə reklam ı yol h ə r ə k ə t ni ş anlar ı il ə ox ş ar olmamal ı , yollarda g ö rm ə zonalar ı n ı v ə t ə hl ü k ə sizliyi azaltmamal ı d ı r.

2. Şə h ə r, k ə nd, ya ş ay ış m ə nt ə q ə l ə rind ə v ə ba ş qa ə razil ə rd ə k üçə reklam ı n ı m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqanlar ı n ı n icaz ə si il ə yerl əş dirm ə k olar.

3. Avtomobil yollarının təhkim zolağında reklam lövhələri, yol hərəkətinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə bağlı olmayan digər məlumat işarələri və göstəriciləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə razılaşdırılmadıqda, avtomobil yollarının mülkiyyətçisi ilə reklam yayıcısı arasında bağlanılan müqavilə əsasında yerləşdirilə bilər. [7]

4. Küçə reklamlarının yerləşdirilməsi, yayımı və reklam tarifi zonaları üzrə ödənilən haqqın minimum miqdarının hesablanması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur. [8]

Küçə reklamı lövhəsinin yerləşdirilməsinə görə birdəfəlik icazənin verilməsi üçün dövlət rüsumu ödənilir.

Bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaqlarda, binalarda və digər obyektlərdə yerləşdirilən küçə reklamına görə reklam yayıcısı tərəfindən müqavilə əsasında ödənilən haqq müvafiq bələdiyyələrin hesabına köçürülür; dövlət mülkiyyətində olan torpaqlarda, binalarda və digər obyektlərdə yerləşdirilən küçə reklamına görə reklam yayıcısı tərəfindən müqavilə əsasında ödənilən haqq isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının hesabına daxil edilir.

Reklam yayıcıları xüsusi mülkiyyətdə olan torpaqlarda, binalarda və digər obyektlərdə küçə reklamını onların mülkiyyətçisi (mülkiyyətçiləri) ilə bağlanılan müqavilə (bu maddənin 2-ci və 3-cü bəndlərində göstərilən tələblər nəzərə alınmaqla) əsasında yerləşdirə bilərlər. [9]

Maddə 16. Nəqliyyat vasitələrində və poçt göndərişlərində reklamın xüsusiyyətləri

1. N ə qliyyat vasit ə l ə rind ə reklam ı n yay ı lmas ı n ə qliyyat vasit ə l ə rinin m ü lkiyy ə t ç il ə ri il ə ba ğ lanm ış m ü qavil ə l ə r v ə m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı n ı n raz ı l ığı ə sas ı nda h ə yata ke ç irilir.

2. Po ç t g ö nd ə ri ş l ə rind ə reklam ı n yay ı m ı qanunvericilikl ə m üə yy ə n edilmi ş qaydada m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı n ı n raz ı l ığı ə sas ı nda h ə yata ke ç iril ə bil ə r.

Bu halda reklam ı n yay ı m ı na s ə rf olunan m ə bl əğ icaz ə ver ə n orqan ı n çə kdiyi x ə rcd ə n ç ox ola bilm ə z. G ö st ə ril ə n m ə bl əğ b ü t ö vl ü kd ə d ö vl ə t b ü dc ə sin ə daxil olmal ı d ı r.

Maddə 17. Müxtəlif əmtəə növlərinin reklamının xüsusiyyətləri

1. Spirtli i ç kil ə rin b ü t ü n ü sullarla reklam ı na a ş a ğı dak ı hallarda yol verilmir: [11]

spirtli i ç kil ə rin i ç ilm ə si prosesinin n ü mayi ş edilm ə sin ə ; [12]

spirtli i ç kil ə rin içilməsinin ictimai, idman v ə şə xsi u ğ ur qazanmaqda, yaxud fiziki v ə ya psixi hal ı n yax şı la ş mas ı nda vacib rolu olmas ı t əə ss ü rat ı n ı n yarad ı lmas ı na; [13]

spirtli içkidən imtina ed ə nl ə rin g ö zd ə n sal ı nmas ı na; [14]

alkoqolun m ü sb ə t m ü alic ə vi xass ə l ə ri haqda m ə lumat ı n verilm ə sin ə ; [15]

m üə yy ə n m ə hsulun t ə rkibind ə alkoqolun ç ox olmas ı n ı n bu m ə hsulun ü st ü nl ü yi kimi t ə qdim edilm ə sin ə ; [16]

bilavasit ə yetkinlik ya şı na ç atmayanlara, qad ı nlara m ü raci ə t edildikd ə , obraz kimi yeniyetm ə v ə g ə ncl ə r aras ı nda populyar olan şə xsl ə rd ə n v ə idman çı lardan, h ə m ç inin 25 ya ş ad ə k ist ə nil ə n şə xsd ə n istifad ə edilm ə sin ə ;

spirtli i ç ki reklam ı n ı n radio, teleyay ı mlarda yay ı lmas ı na; [17]

spirtli içkinin q ə zetl ə rin birinci s ə hif ə l ə rind ə , jurnallar ı n titul s ə hif ə l ə rind ə reklam yay ı m ı na;

spirtli içkinin u ş aq, t ə hsil, idman obyektlərində , ayin binalarda v ə tikilil ə rd ə , h ə m ç inin onlardan 100 metr ə d ə k m ə saf ə d ə reklam yay ı m ı na; [19]

2. Tütün və tütün məmulatlarının reklamı qadağan edilir. [21]

3. Həkim resepti əsasında buraxılan dərman vasitələrinin, qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada istehsalına və ya satışına icazə verilməyən tibb vasitələrinin, habelə tətbiqinə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən icazə verilməyən müalicə, profilaktika, diaqnostika və reabilitasiya metodlarının reklamına yol verilmir. Həkim resepti olmadan buraxılan dərman vasitələrinin reklamı zamanı “Dərman vasitələri haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 16-1-ci maddəsinin tələbləri nəzərə alınmalıdır. Həkim resepti olmadan buraxılan dərman vasitələrinin reklamının yayımı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəyi əsasında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. [22]

3-1. Özəl tibb fəaliyyəti subyektləri tərəfindən göstərilən tibbi xidmətlərin reklamının yayımı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəyi əsasında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. [23]

4. T ə rkibind ə narkotik vasitələr v ə psixotrop madd ə l ə r olan preparatlar ı n reklam ı na yol verilmir. [24]

5. İstifadəsi üçün xüsusi hazırlıq tələb olunan tibb vasitələrinin reklamına bu maddənin 3-cü bəndində göstərilən tələblər nəzərə alınmaqla, habelə transplantasiyaya aid reklama yalnız tibb sahəsində ixtisaslaşmış mətbuat orqanlarında yol verilir. [25]

6. M ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı n ı n r ə yi olmadan k ü tl ə vi m ü alic ə vi seanslar ı n ı n, hipnoz metodlar ı n ı n, psixi v ə bioenerji t ə sirl ə rin m ü alic ə vi xass ə l ə rinin reklam yay ı m ı na yol verilmir.

7. B ü t ü n n ö v silahlar ı n, h ə rbi texnikan ı n reklam ı na (icaz ə verilmi ş ov v ə idman silahlar ı istisna olmaqla) yol verilmir.

8. Reklam f ə aliyy ə tind ə parnoqrafiyadan istifad ə qada ğ and ı r.

9. Körpələr və erkən yaşlı uşaqlar üçün süni qida məhsullarının reklamında aşağıdakı hallara yol verilmir:

süni qida məhsullarında körpələrin təsvir olunmasına;

qida formulları barədə məlumatların elmi və uşaqlara qayğı məsələləri üzrə ixtisaslaşmış nəşrlərdən başqa digər nəşrlərdə verilməsinə;

süni qida məhsulları ilə bağlı reklam xarakterli materialların tibb müəssisələrində yayılmasına;

süni qida məhsullarının reklamında süni qidalanmanın ana südünə bərabər və ya ondan üstün olması təsəvvürünün yaradılmasına və ya ana südünün üstünlüyünün qeyd olunmamasına;

süni qida məhsulları ilə bağlı məlumatların hamilə qadınlar və analar arasında yayılmasına. [26]

10. Keçirilməsi qadağan edilmiş stimullaşdırıcı lotereyaların və qeydiyyata alınmamış digər lotereyaların reklamına yol verilmir. [27]

11. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının xarici ölkələrdə işə düzəldilmələri ilə bağlı elan və reklamların verilməsini yalnız müvafiq vasitəçilik fəaliyyətini həyata keçirmək üçün xüsusi razılıq almış hüquqi şəxslər həyata keçirə bilərlər. [28]

Maddə 18. Maliyyə, sığorta, investisiya xidmətləri və qiymətli kağızların reklamının xüsusiyyətləri

Maliyy ə (o c ü ml ə d ə n bank), s ığ orta investisiya xidm ə tl ə rinin, h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə rin pul v ə saitl ə rinin istifad ə si il ə ba ğ l ı dig ə r xidm ə tl ə rin, h ə m ç inin qiym ə tli ka ğı zlar ı n reklam ı n ı n istehsal ı , yerl əş dirilm ə si v ə yay ı m ı nda a ş a ğı dak ı lara yol verilmir:

reklam olunan xidm ə t v ə ya qiym ə tli ka ğı zlara birba ş a aid olmayan k ə miyy ə t xarakterli m ə lumatlar ı n yay ı lmas ı na;

qiym ə tli ka ğı zlar ı n emissiya prospektl ə ri qeydd ə n ke ç m ə mi ş onlar ı n reklam edilm ə sin ə ;

adi s ə hml ə r ə ə saslanaraq dividendl ə r haqq ı nda t ə minatlar verilm ə sin ə ;

reklamda m ü qavil ə şə rtl ə ri g ö st ə rildikd ə , bu şə rtl ə rd ə n h ə r hans ı birinin g ö st ə rilm ə m ə sin ə .

Reklam yay ı m ı nda istiqraz ı n, ə man ə tin, qiym ə tli ka ğı zlar ı n v ə onlar ı n sat ışı ndan ə ld ə edil ə n h ə qiqi v ə ya g ö zl ə nil ə si g ə lir. H ə m ç inin al ışı n şə rtl ə ri haqq ı nda reklam istehlak çı lar ı nda yanl ış t ə s ə vv ü r ü n yarad ı lmas ı na yol verilmir.

Maddə 19. Sosial reklam

1. Sosial reklam ictimai v ə d ö vl ə t maraqlar ı na xidm ə t edir v ə xeyriyy əç ilik m ə qs ə di da şı y ı r. Sosial reklamda kommersiya t əş kilatlar ı n ı n, f ə rdi i ş adamlar ı n ı n adlar ı , onlar ı n ə mt əə l ə rinin konkret markalar ı , yeni zamanda qeyri-kommersiya t əş kilatlar ı n ı n sahibkarl ı q f ə aliyy ə ti n ə tic ə sind ə istehsal olunmu ş ə mt əə nin markalar ı (modell ə ri, artikullar ı ) g ö st ə ril ə bilm ə z.

2. H ü quqi v ə fiziki şə xsl ə rin sosial reklam ı n istehsal ı v ə yay ı m ı sah ə sind ə t ə m ə nnas ı z f ə aliyy ə tl ə ri, sosial reklam istehsal etm ə k v ə yaymaq üçü n dig ə r h ü quqi şə xsl ə r ə ö d ə m ə l ə ri xeyriyy əç ilik hesab edilir v ə qanunvericilikd ə n ə z ə rd ə tutulan g ü z əş tl ə r ə malikdir.

3. Reklam yay ı c ı lar ı — k ü tl ə vi informasiya t əş kilatlar ı — reklam sifari şç isi t ə r ə find ə n t ə qdim olunan sosial reklam ı n yay ı m ı üçü n bu Qanunda n ə z ə rd ə tutulan efir vaxt ı n ı n v ə reklam sah ə sinin 5 faizi h ə cmind ə yer ay ı rma ğ a borcludurlar.

Reklam yay ı c ı lar ı qeyri-k ü tl ə vi informasiya t əş kilatlar ı n ı n t ə qdim etdiyi illik xidm ə t qiym ə tinin 5 faizi qay ə sind ə sosial reklam ı n yay ı m ı n ı t ə min etm ə y ə borcludurlar.

Reklam istehsal çı s ı ö z ü n ü n illik reklam istehsal ı n ı n 5 faizi h ə cmind ə sosial reklam ı n ı n istehsal ı na xidm ə t g ö st ə rm ə y ə borcludur. Ə g ə r reklam sifari şç isi reklam yay ı c ı s ı na sosial reklam ı n yay ı m ı n ı n vaxt v ə formas ı şə rtl ə rini bir aydan gec olmayaraq m ü vafiq qaydada ö z m ü raci ə til ə bildirmi ş s ə , h ə min sifari ş in reklam yay ı c ı s ı t ə r ə find ə n t ə min edilm ə si z ə ruridir.

4. Sosial reklam ı n yerl əş dirilm ə sinin v ə yay ı m ı n ı n ö d ə ni ş i m ü qavil ə ə sas ı nda apar ı l ı r.

5. Sosial reklam ı n istehsal ı na, yerl əş dirilm ə sin ə , yay ı m ı na reklam istehsal çı s ı v ə reklam yay ı c ı s ı t ə r ə find ə n bu madd ə nin 3-c ü b ə ndinin şə rtl ə rind ə n k ə nar h ə r hans ı bir mane ə yarad ı ld ı qda qanunvericilikl ə m üə yy ə n edilmi ş qaydada m ə hk ə m ə y ə m ü raci ə t edil ə bil ə r.

Maddə 20. Sponsorluq

Sponsor v ə sponsorlanan m ü vafiq olaraq reklam sifari şç isi v ə reklam yay ı c ı s ı kimi, sponsor t ö hf ə si is ə reklam ı n haqq ı kimi q ə bul edilir.

Sponsorun sponsorlanan ı n f ə aliyy ə tin ə m ü daxil ə etm ə y ə haqq ı yoxdur.

Maddə 21. Reklamın istehsalında, yerləşdirilməsində və yayımında yetkinlik yaşına çatmayanların müdafiəsi

1. Yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı n m ü dafi ə sini t ə min etm ə k m ə qs ə dil ə reklam istehsal ı na v ə yay ı m ı na a ş a ğı dak ı hallarda yol verilmir:

reklam ı n istehsal ı nda, yerl əş dirilm ə sind ə v ə yay ı m ı nda yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı n m ü dafi ə si m ə qs ə dil ə onlar ı n t ə cr ü b ə sizliyind ə n, sad ə l ö vhl ü y ü nd ə n sui-istifad ə edilm ə si;

valideynl ə rin v ə t ə rbiy əç il ə rin n ü fuzdan sal ı nmas ı , onlara olan etibar ı n itirilm ə si;

yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı n şü uruna t ə sir g ö st ə rm ə kl ə , onlar ı n ö z valideynl ə rini v ə ya dig ə r şə xsl ə ri reklam olunan ə mt əə nin al ı nmas ı na vadar etm ə si;

yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı n, guya onlar ı n ə ld ə etdiyi bu v ə ya dig ə r ə mt əə nin ona h ə mya şı dlar ı aras ı nda m üə yy ə n bir ü st ü nl ü k, h ə min ə mt əə y ə yiy ə l ə nm ə m ə yin is ə ə ks effekt verm ə si fikri a şı lamaq;

reklam m ə qs ə di il ə , yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı t ə hl ü k ə li yerl ə rd ə v ə ya hallarda ist ə nil ə n reklam da şı y ı c ı s ı vasit ə si il ə n ü mayi ş etdirm ə k;

yetkinlik ya şı na ç atmayanlar ı n şü urunda h ə r hans ı bir ə mt əə nin qiym ə ti haqq ı nda real olmayan t ə s ə vv ü r yaratmaq, bunun üçü n “yaln ı z”, “c ə mi” v ə s. kimi s ö zl ə rd ə n istifad ə etm ə k, guya h ə min ə mt əə nin d ə y ə rinin h ə r bir ail ə nin b ü dc ə si imkan ı nda olmas ı fikri a şı lamaq.

2. Yetkinlik ya şı na ç atmayanlara aid olmayan ə mt əə l ə rin, ist ə nil ə n reklam da şı y ı c ı lar ı n ı n vasit ə si il ə reklam ı nda onlar ı n obraz ı n ı n yarad ı lmas ı na yol verilmir.

Reklam fəalİyyətİ subyektlərİnİn vəzİfələrİ

Maddə 22. Reklam materiallarının saxlanma müddəti

Reklam sifari şç isi, reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı s ı v ə reklam agentl ə ri reklam materiallar ı n ı v ə onlar ı n sur ə tl ə rini, sonradan edil ə n ə lav ə v ə d ə yi ş iklikl ə r d ə daxil olmaqla, reklam ı n yay ı ld ığı son g ü nd ə n etibar ə n bir il m ü dd ə tind ə saxlama ğ a borcludurlar.

Maddə 23. Reklamın istehsalı və yayımı üçün reklam informasiyasının təqdim edilməsi

1. Reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı s ı v ə reklam agentliyi reklam sifari şç isind ə n reklam informasiyas ı n ı n d ə qiqliyini t ə sdiq ed ə n s ə n ə dl ə ri t ə l ə b etm ə k h ü ququna malikdirl ə r. Reklam sifari şç isi bu s ə n ə dl ə ri t ə qdim etm ə y ə borcludur.

2. Reklam sifari şç isinin f ə aliyy ə ti üçü n lisenziya t ə l ə b olunduqda, onun ə mt əə sinin, h ə m ç inin ö z ü n ü n reklam ı üçü n reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı s ı v ə reklam agentliyi reklam sifari şç isind ə n m ü vafiq lisenziyan ı t ə l ə b etm ə y ə borcludurlar.

Maddə 24. Azərbaycan Respublikasının reklam haqqında qanunvericiliyinin pozulmasına gətirə bilən hallar haqqında reklam istehsalçısının reklam sifarişçisini xəbərdar etmək vəzifəsi

Reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı s ı v ə ya reklam agentliyi, reklam sifari şç isinin t ə l ə bl ə ri bu Qanuna zidd olmas ı haqda reklam sifari şç isini vaxt ı nda x ə b ə rdar etm ə lidir. Ə g ə r reklam sifari şç isi ə sasl ı x ə b ə rdarl ığ a baxmayaraq ö z t ə l ə bl ə rini d ə yi ş mirs ə , yaxud reklam informasiyas ı n ı n d ə qiqliyini t ə sdiql ə y ə n s ə n ə dl ə ri t ə qdim etmirs ə , reklam istehsal çı s ı (reklam agentliyi) m ü qavil ə ba ğ lamaqdan imtina ed ə bil ə r.

Reklam sahəsİndə nəzarət

Maddə 25. Reklam fəaliyyətinə nəzarətin həyata keçirilməsi

1. Az ə rbaycan Respublikas ı nda reklam f ə aliyy ə tin ə d ö vl ə t n ə zar ə ti v ə ö z ü n ə n ə zar ə t h ə yata ke ç irilir.

2. Reklam f ə aliyy ə tin ə d ö vl ə t n ə zar ə ti h ə yata ke ç ir ə n m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqanlar ı ö z s ə lahiyy ə tl ə ri çə r ç iv ə sind ə a ş a ğı dak ı h ü quqlara malikdirl ə r:

h ü quqi v ə fiziki şə xsl ə r t ə r ə find ə n yol veril ə n bu Qanuna uy ğ un g ə lm ə y ə n reklam yay ı mlar ı n ı n qar şı s ı n ı almaq;

reklam sifari şç isi, reklam istehsal çı s ı , reklam yay ı c ı lar ı v ə reklam agentlikl ə rin ə bu qanunun pozulmas ı na yol verdikl ə ri haqda x ə b ə rdarl ı qlar, onlar ı n ə ks reklam yaymaqlar ı haqda icras ı m ə cburi olan q ə rarlar g ö nd ə rm ə k;

bu Qanunun pozulmas ı il ə ba ğ l ı m ü vafiq m ə hk ə m ə l ə r ə iddia çı kimi m ü raci ə t etm ə k. Bu halda m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqanlar ı d ö vl ə t r ü sumundan azad edilirl ə r.

3. Reklam f ə aliyy ə tin ə ö z ü n ü n ə zar ə ti reklam çı lar ı n pe şə kar c ə miyy ə tl ə ri, birlikl ə ri, assosiasiyalar ı h ə yata ke ç irirl ə r. Onlar:

reklam haqq ı nda h ü quqi normativ aktlar ı n haz ı rlanmas ı na c ə lb edilirl ə r;

reklam ı n qanunvericilik aktlar ı na uy ğ unlu ğ unu yoxlamaq m ə qs ə dil ə onun m ü st ə qil ekspertizas ı n ı ke ç irir, ö z t ə klifl ə rini m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqanlar ı na, habel ə reklam sifari şç il ə rin ə , istehlak çı lar ı na v ə yay ı c ı lar ı na g ö nd ə rirl ə r;

reklam haqq ı nda qanunvericiliy ə riay ə t edilm ə sin ə n ə zar ə t etm ə k üçü n m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqanlar ı t ə r ə find ə n c ə lb edilirl ə r.

Maddə 26. İnformasiya almaq hüququ

1. Bu Qanunla m üə yy ə n edilmi ş s ə lahiyy ə tl ə r çə r ç iv ə sind ə m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı reklam sifari şç il ə rinin, reklam istehsal çı lar ı n ı n, reklam yay ı c ı lar ı v ə reklam agentlikl ə rinin b ü t ü n materiallar ı n ı mane ə siz ə ld ə etm ə k h ü ququna malikdir.

Reklam f ə aliyy ə ti subyektl ə ri m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı n ı n t ə l ə bi il ə m üə yy ə n olunmu ş m ü dd ə t ə rzind ə ş ifahi v ə ya yaz ı l ı formada izahatlar ı , s ə n ə dl ə ri, audio v ə videomateriallar ı , h ə m ç inin bu Qanunda n ə z ə rd ə tutulmu ş s ə lahiyy ə tl ə ri h ə yata ke ç irm ə k üçü n laz ı m olan dig ə r materiallar ı t ə qdim etm ə lidirl ə r.

Kommersiya sirri olan m ə lumatlar ı n a çı qlanmas ı qada ğ and ı r.

Bu tipli m ə lumatlar ı n a çı qlanmas ı n ə tic ə sind ə d ə y ə n z ə r ə r qanunvericilikl ə m üə yy ə n edilmi ş qaydada ö d ə nilir.

Əks reklam və haqsız reklama görə məsulİyyət

Maddə 27. Əks reklam

1. Reklam haqq ı nda Az ə rbaycan Respublikas ı qanunvericiliyinin pozulmas ı faktlar ı a ş kar edildikd ə , qanunu pozan reklam f ə aliyy ə tinin subyekti m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı n ı n m üə yy ə nl əş dirdiyi m ü dd ə t ə rzind ə ə ks reklam ı h ə yata ke ç irm ə y ə borcludur. Ə ks reklam ı n h ə yata ke ç irilm ə si üçü n t ə l ə b olunan b ü t ü n x ə rcl ə r qanunu pozan t ə r ə find ə n ö d ə nilir.

2. M üə yy ə n edilmi ş m ü dd ə t ə rzind ə ə ks reklam yay ı lmad ı qda, ə ks reklam ı n h ə yata ke ç irilm ə si haqq ı nda q ə rar ver ə n m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı ə ks reklam h ə yata ke ç iril ə n ə q ə d ə r qanun pozucusunun reklam yay ı m ı n ı tam şə kild ə v ə ya qism ə n dayand ı rmas ı haqq ı nda m ü vafiq d ö vl ə t orqanlar ı qar şı s ı nda v ə sat ə t qald ı rmaq h ü ququna malikdir.

Bu halda m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı qanun pozucusu il ə m ü qavil ə ba ğ layan b ü t ü n t ə r ə fl ə r ə bu haqda m ə lumat verm ə lidir.

3. Ə ks reklam haqs ı z reklam ı n yay ı ld ığı m ü dd ə t ə rzind ə davamiyy ə tli, h ə min s ə ciyy ə li, texniki ü sullardan istifad ə olunaraq reklam da şı y ı c ı s ı vasit ə sil ə yay ı lmal ı d ı r. Ə ks reklam ı n m ə zmunu m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı il ə raz ı la ş d ı r ı lm ış d ı r. B ə zi hallarda m ü vafiq icra hakimiyy ə ti orqan ı ə ks reklam ı n m ə kan, da şı y ı c ı , m ü dd ə t v ə yay ı lma ü sulu xarakteristikalar ı n ı d ə yi şə bil ə r.

4. Haqs ı z reklam olunan ə mt əə nin (i ş in, xidm ə tin) al ı nmas ı n ə tic ə sind ə istehlak çı ya vurulan z ə r ə r t ə qsirkar şə xsl ə r t ə r ə find ə n tam h ə cmd ə ö d ə nilm ə lidir.

Maddə 28. Reklam sifarişçisinin, reklam istehsal edənin, reklam yayıcısının (reklam agentliyinin) məsuliyyəti

Reklam sifari şç isi, reklam istehsal ı na t ə qdim etdiyi m ə lumat ı n m ə zmununa g ö r ə , reklam istehsal çı s ı reklam ı n haz ı rlanmas ı , istehsal ı sah ə sind ə , reklam yay ı c ı s ı reklam ı n yay ı lma yeri, vaxt ı v ə vasit ə l ə ri sah ə sind ə Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n qanunvericiliyin ə m ü vafiq m ə suliyy ə t da şı y ı rlar.

Maddə 29. Reklamda müqavilə bağlanması haqqında açıq təklif

Reklam ı n oferta etm ə k d ə v ə ti v ə ya a çı q oferta (reklamda m ü qavil ə ba ğ lanmas ı nda a çı q t ə klif) kimi tan ı nmas ı n ı n n ə tic ə l ə ri Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n m ü lki qanunvericiliyin ə m ü vafiq m üə yy ə n edilir.

Ə g ə r reklamda m ö vcud şə rtl ə rd ə n ə n az ı biri haqq ı nda m ə lumat verilirs ə , reklam sifari şç isi h ə m ofertaya d ə v ə t ed ə n, h ə m d ə a çı q oferta keyfiyy ə tind ə çı x ış ed ə n reklam ı n f ə aliyy ə t m ü dd ə tini g ö st ə rm ə lidir.

Ə g ə r reklam sifari şç isi m üə yy ə n olunmu ş qaydada a çı q ofertan ı n ü nvanland ığı aksepti ald ı qdan sonra m ü qavil ə ni ba ğ lamaqdan imtina ed ə rs ə , h ə min şə xs m ü qavil ə ba ğ lanmas ı v ə reklam sifari şç isinin ə sasland ı r ı lmam ış etiraz ı n ə tic ə sind ə d ə y ə n ziyan ı n ö d ə nilm ə si şə rtil ə m ü vafiq m ə hk ə m ə y ə m ü raci ə t etm ə k h ü ququna malikdir.

Maddə 30. Qanunun pozulmasına görə məsuliyyət

Reklam f ə aliyy ə tinin subyetkl ə ri bu Qanunun pozulmas ı na g ö r ə Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n qanunvericiliyin ə m ü vafiq m ə suliyy ə t da şı y ı rlar.

Haqs ı z reklam n ə tic ə sind ə h ü quqlar ı pozulmu ş şə xsl ə r şə r ə f v ə l ə yaq ə tl ə rinin qorunmas ı v ə vurulan z ə r ə rin ö d ə nilm ə si iddias ı il ə m ü vafiq m ə hk ə m ə y ə m ü raci ə t ed ə bil ə rl ə r.

İ ctimai v ə d ö vl ə t m ə nafeyin ə z ə r ə r vuran, g ə lir m ə qs ə dil ə bil ə r ə kd ə n yalan reklam sifari ş ed ə n, istehsal ed ə n v ə yayan fiziki v ə v ə zif ə li şə xsl ə r m ü vafiq m ə suliyy ə t ə c ə lb olunurlar.

Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n Prezidenti Heyd ə r Ə L İ YEV

Bak ı şə h ə ri, 3 oktyabr 1997-ci il

İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI

1. 30 mart 1999-cu il tarixli 643-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 1999-cu il, № 4, maddə 225)

2. 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587)

3. 20 fevral 2001-ci il tarixli 87-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 3, maddə 142)

4. 20 fevral 2001-ci il tarixli 90-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 3, maddə 145)

5. 6 mart 2001-ci il tarixli 97-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 295)

6. 23 mart 2001-ci il tarixli 102-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 298)

7. 5 oktyabr 2001-ci il tarixli 190-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 11, maddə 683)

8. 5 dekabr 2003-cü il tarixli 538-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 1, maddə 6)

9. 30 dekabr 2003-cü il tarixli 568-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 57)

10. 6 yanvar 2004-cü il tarixli 574-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 1, maddə 13)

11. 13 yanvar 2004-cü il tarixli 588-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 58)

12. 24 dekabr 2004-cü il tarixli 815-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 2, maddə 61)

13. 21 oktyabr 2005-ci il tarixli 1030-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 14 dekabr 2005-ci il, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 12, maddə 1083)

14. 3 mart 2006-cı il tarixli 81-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2006-cı il, № 3, maddə 224)

15. 22 may 2007-ci il tarixli 348-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, № 8, maddə 749)

16. 7 dekabr 2007-ci il tarixli 509-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikası Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, №12, maddə 1218)

17. 20 oktyabr 2009-cu il tarixli 890-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 24 dekabr 2009-cu il, № 286)

18. 22 iyun 2010-cu il tarixli 1047-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 18 iyul 2010-cu il, № 153 Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-ci il, №7, maddə 600)

19. 22 fevral 2013-cü il tarixli 569-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2013-cü il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2013-cü il, № 03, maddə 219 )

20. 17 oktyabr 2014-cü il tarixli 1057-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 6 noyabr 2014-cü il, № 242; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2014-cü il, № 11, maddə 1337 )

21. 15 may 2015-ci il tarixli 1281-IVQ nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 17 iyul 2015-ci il, № 153, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2015-ci il, № 07, maddə 812)

QANUNA EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİK VƏ ƏLAVƏLƏRİN SİYAHISI

[1] 15 may 2015-ci il tarixli 1281-IVQ nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Respublika” qəzeti, 17 iyul 2015-ci il, № 153, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2015-ci il, № 07, maddə 812) ilə “Reklam haqqında” Azərbaycan Respublikasının 1997-ci il 3 oktyabr tarixli 376-IQ nömrəli Qanunu ləğv edilmişdir.

[2] 30 mart 1999-cu il tarixli 643-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 1999-cu il, № 4, maddə 225) ilə 6-cı maddəyə 7-ci bənd əlavə edilmişdir.

[3] 5 dekabr 2003-cü il tarixli 538-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 1, maddə 6) ilə 6-cı maddəyə 8-ci bənd əlavə edilmişdir.

[4] 21 oktyabr 2005-ci il tarixli 1030-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 14 dekabr 2005-ci il, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 12, maddə 1083) ilə 6-cı maddəyə 9-cu bənd əlavə edilmişdir.

[5] 5 oktyabr 2001-ci il tarixli 190-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 11, maddə 683) ilə 9-cu maddəsinin 2-ci bəndinin birinci abzasından “(iqtisad məhkəməsində)” sözləri çıxarılmışdır.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[6] 13 yanvar 2004-cü il tarixli 588-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 58) ilə 12-ci maddə yeni redaksiyada verilmişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Maddə 12. Radio və teleyayımlarda reklamın xüsusiyyətləri

5. Reklam xarakterli m ə lumat v ə materiallar ü zr ə ixtisasla ş mayan (bu haqda r ə smi qeydiyyat s ə n ə di olmayan) radioteleproqramlarda, reklam bir g ü n ə rzind ə yay ı m ı n ü mumi h ə cminin 25 faizind ə n ç oxunu t əş kil ed ə bilm ə z.

[7] 23 mart 2001-ci il tarixli 102-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 298) ilə 15-ci maddəsinin 3-cü bəndi yeni redaksiyada verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[8] 20 oktyabr 2009-cu il tarixli 890-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 24 dekabr 2009-cu il, № 286) ilə 15-ci maddəsinin 4-cü bəndinin birinci abzasından “yerləşdirilməsi,” sözü çıxarılmışdır, ikinci və üçüncü abzaslar müvafiq olaraq üçüncü və dördüncü abzaslar hesab edilmişdir və ikinci abzas əlavə edilmişdir.

[9] 6 mart 2001-ci il tarixli 97-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 295) ilə 15-ci maddənin 4-cü bəndi yeni redaksiyada verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[10] 6 mart 2001-ci il tarixli 97-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 5, maddə 295) ilə 15-ci maddənin 5-ci bəndi qüvvədən düşmüş hesab edilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[11] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin birinci abzasından “tütün və tütün məmulatlarının” sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[12] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndin ikinci abzasından “və siqaret çəkilməsi” sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[13] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin üçüncü abzasında “içilməsi və siqaret çəkilməsinin“ sözləri “içilməsinin” sözü ilə əvəz edilmişdir.

[14] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin dördüncü abzasında “spirtli içki və siqaretdən” sözləri “spirtli içkidən” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[15] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin beşinci abzasından “tütün və tütün məmulatlarının” sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[16] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin altıncı abzasından “və nikotinin” sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[17] 13 yanvar 2004-cü il tarixli 588-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 58) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin səkkizinci abzasında “yerli vaxtla saat 7.00-dan 22.00-dək” sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

3 mart 2006-cı il tarixli 81-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2006-cı il, № 3, maddə 224) ilə 17- ci maddəsinin 1-ci bəndinin səkkizinci abzası çıxarılmışdır.

[18] 3 mart 2006-cı il tarixli nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu () ilə 17-ci maddəsinin 1-ci bəndinin səkkizinci abzası çıxarılsın. Maddənin əvvəlki redaksiyasında deyilirdi :

[19] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin onuncu və on birinci abzaslarında “spirtli içki və tütün məmulatlarının” sözləri “spirtli içkinin” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

20 fevral 2001-ci il tarixli 90-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 3, maddə 145) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin on birinci abzasında “idman müəssisələrində” sözləri “idman obyektlərində” sözləri ilə əvəz edilmişdir.

[20] 20 fevral 2001-ci il tarixli 90-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 3, maddə 145) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinə on ikinci abzas əlavə edilmişdir.

13 yanvar 2004-cü il tarixli 588-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 58) ilə 17-ci maddənin 1-ci bəndinin on ikinci abzası çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

spirtli içki və tütün məmulatlarının idman yarışlarının radio teleyayımı zamanı reklam yayımına .

[21] 18 iyul 2000-ci il tarixli 910-IQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 587) ilə 17-ci maddənin 2-ci bəndi yeni redaksiyada verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[22] 22 may 2007-ci il tarixli 348-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, № 8, maddə 749) ilə 3-cü bənd yeni redaksiyada verilmişdir.

Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

22 iyun 2010-cu il tarixli 1047-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 18 iyul 2010-cu il, № 153 Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2010-ci il, №7, maddə 600) ilə 17-ci maddəsinin 3-cü bəndində “Dərman vasitələrinin” sözləri “Həkim resepti əsasında buraxılan dərman vasitələrinin” sözləri ilə əvəz edilmişdir, həmin bəndə yeni məzmunda ikinci və üçüncü cümlələr əlavə edilmişdir.

[23] 22 fevral 2013-cü il tarixli 569-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 12 mart 2013-cü il, № 55 , Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2013-cü il, № 03, maddə 219 ) ilə 3-1-ci bənd əlavə edilmişdir.

[24] 7 dekabr 2007-ci il tarixli 509-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikası Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, №12, maddə 1218) ilə 17-ci maddəsinin 4-cü bəndində “narkotik” sözündən sonra “vasitələr” sözü əlavə edilmişdir.

[25] 22 may 2007-ci il tarixli 348-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, № 8, maddə 749) ilə 5-ci bənd yeni redaksiyada verilmişdir.

əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

[26] 6 yanvar 2004-cü il tarixli 574-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 1, maddə 13) ilə 17-ci maddəyə 9-cu bənd əlavə edilmişdir.

[27] 24 dekabr 2004-cü il tarixli 815-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 2, maddə 61) ilə 17-ci maddəyə 10-cu bənd əlavə edilmişdir.

[28] 17 oktyabr 2014-cü il tarixli 1057-IVQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 6 noyabr 2014-cü il, № 242; Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2014-cü il, № 11, maddə 1337 ) ilə 17-ci maddəsinə yeni məzmunda 11-ci hissə əlavə edilmişdir.

[29] 30 dekabr 2003-cü il tarixli 568-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 2, maddə 57) ilə 27-ci maddənin 4-cü bəndinin ikinci və üçüncü abzasları çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:

Reklamın 11 məqsədi

Reklam marketinq deyil. Reklamın marketinqdən ən çox fərqləndiyi məqam məqsədlərindədir. Marketinq məqsədləri daha çox strateji xarakter daşıyır, reklamın məqsədi isə taktiki və (nisbətən) qısa müddətlidir. Bu yazıda reklamın məqsədi barədə danışacaq, bu məqsədlərin vacibliyini qısaca olsa da qeyd edəcəyik.

1. Məhsul tanıtımı

Reklamın ilk və başlıca məqsədi məhsulu bazara və müştəriyə tanıtmaqdır. Tanıtıma ehtiayc var, çünki bazarda saysız-hesabsız mal var. Rəqibləri olmasa belə, hər bir yeni mal barədə bazara xəbər vermək lazımdır. Məclisə girəndə özünü təqdim etmək ədəbdəndir.

2. Brend mesajının çatdırılması

Məhsul artıq satmır, brend satır. Brendin də sata bilməsi üçün müştərinin bu brendi tanıması və ona etibar etməsi lazımdır. Buna necə nail olmaq olar? Brend mesajını müştəriyə çatdırmaqla. Gecə vaxtı tanımadığınız adama qapını açmarsız. Amma gələn adam polis vəsiqəsini göstərsə və məqsədini açıqlasa necə? Brend mesajı həmin polis vəsiqəsidir. Və düz düşündünüz, marketer də polisdir.

3. Məhsul barədə xatırlatma

Məhsulu bir dəfə tanıtmaq yetərsiz qalır. Həm müştərinin yaddaşı qısadır, həm də inanılmaz informasiya axımında müştəri yaman unutqan olub. Sabit satışlar istəyirsinizsə, özünüz haqqda xatırlatmalısınız. Unutmayın ki, effektiv reklamın əsas şərtlərindən biri davamlılıqdır.

4. Müştəri qazanmaq

Rəqabətdə müştərisi çox, daha çox loyal müştərisi olan qazanır. Müştərini qazanmağın ən çətin, amma ən effektiv yolu rəqibin müştərisini öz tərəfinə çəkməkdir. Beləliklə, həm özün güclənmiş, həm də rəqibi zəiflətmiş olursan. Reklam brendin öz müştərisinin nə qədər “havalı” (oxu: xoşbəxt) olduğunu göstərməklə, rəqibin müştərisində qısqanclıq yarada və öz tərəfinə çəkə bilər.

5. Brendi fərqləndirmək

Hazırda rəqib mallar o qədər standartlaşıb ki, iki rəqib məhsul arasında fərq tapmaq çətindir. Müştərilər artıq daha keyfiyyətli, ya da daha ucuz malı deyil, fərqli malı alır. Marketinqin məqsədi fərqli mal yaratmaqdırsa, reklamın məqsədi həmin malın fərqinin nədə olduğunu müştəriyə izah etməkdir. Brendin fərqlənməsi onun rəqiblərindən üstün olması deməkdir. Fərqli deyilsənsə, digərləri kimisən. Digərləri kimi olmaq, olmamaq deməkdir.

6. Brendə dəyər qazandırmaq

Malın fərqini izah etməklə biz, brendə dəyər qazandırmış oluruq. Brend dəyəri bizə məhsulumuzu uzun müddət ərzində satmaq üçün lazımdır. Bu müddətin nə qədər uzun olması brend dəyərinin insanlara nə qədər lazım olduğundan asılıdır. Brend dəyərinin insanlar üçün lazım olduğunu göstərmək ancaq reklam ilə mümkündür.

7. Brendin mövqeləndirilməsi

Brend dəyəri ilə biz brendimizi mövqeləndirmiş oluruq. Bu mövqe brendə özünəməxsusluq qatır və rəqiblərdən fərqləndirir. İnsanlar brendin mövqeyi barədə reklamından məlumat alır. Bu səbəbdən də reklamda hər şey, xırda detalına qədər vacibdir. Reklam çarxının çəkiliş keyfiyyəti məhsulun keyfiyyəti haqqında deməyə əsas verdiyi kimi, reklamdakı incəliklər sizin öz brendinizə nə qədər hörmət etdiyinizin göstəricisidir.

8. Satışların artırılması

Və əlbəttə ki, satış. Satışsız nə marketinq, nə də reklam olmaz. Reklam edirik ki, sataq (daha doğrusu sata bilək), Yaxşı mal özünü ikinci dəfə satır. Birinci dəfə satdırmaq üçün onu reklam etmək lazımdır. Unutmayın ki, reklam olunmayan mal anbardakı maldır. Rəfə (düzgün) qoyulan mal da artıq özünü reklam edir.

9. Mənfəətin artırılması

Mənə həmişə gülməli gəlib, amma bu həqiqətdir: biz ona görə reklam edirik ki, baha qiymətə sataq. Reklam büdcəmiz bahalı qiymət hesabına formalaşır. Qazanmasaq reklama necə pul xərcləyə bilərik? Amma maraqlısı odur ki, bu asıllıq düz mütənasib deyil . Yəni mənfəət artıqca reklam xərcləri həmin nisbətdə artmır. Reklam təcil kimidir, sürət yığana qədər bir az çox benzin, yəni reklam büdcəsi xərcləyirsən. Kruiz kontrola keçəndən sonra isə benzin sərfiyyatı azalır, maşın isə sizə uyğun sürətlə yola davam edir.

10. Məhsula qarşı istəyin yaradılması

Reklamın elandan fərqi odur ki, reklamda məhsula qarşı istək yaradılmalıdır. Reklam “Niyə?” sualına cavab verməlidir. Müştəri niyə məhz bizim məhsulu almalıdır ki? İstək yaratmayan reklama reklam deməyin. İstək yaratmaq müxtəlif cür ola bilər, amma əsas məqsəd dəyişmir. Reklamı görəndən sonra müştəridə həmin malı almaq istəyi (fikri, niyyəti, marağı) yaranmalıdır.

11. Əmələ çağırış

İnsanlar tənbəldir, hələ reklama baxan insanlar çox tənbəldir. Onu hərəkətə gətirmək, ondan istədiyinizi almaq üçün müştərini yumşaq divandan qaldırıb mağazaya (ya da onlayn sayta) gətizdirmək lazımdır. İnsanlar nə edəcəyini eşitmək istəyirlər. Satış məqsədi olmayan imic reklamında belə reklamın məqsədi “məni sev” mesajı olmalıdır. İnternet reklamında isə mütləq şəkildə əmələ çağırış olmalıdır. Əks halda reklamın real effektivliyini ölçmək çətin olacaq.

Nədənsə istifadə edirsənsə onun məqsədini bilməlisən. Bıcağı kəsmək üçün, qazanı yemək bişirmək üçün istifadə etdiyin kimi, reklamı da öz məqsədlərinə uyğun şəkildə istifadə etməyi bacarmalısan. Reklam hazırlayarkən, onun bu məqsədlərdən hansına (hansılarına) xidmət etdiyini dəqiqləşdirməyi unutma.

Reklamın növləri

Bir çox insanlara “reklamın növü” nə deməkdir sualı ilə müraciət etsəniz, onların hamısı bunun reklamın çatdırılma üsulu olduğunu söyləyəcəklər (məs. televiziya reklamı, radio reklamı və s.). Lakin marketinqdə reklamın növü göndərilən məlumatın ilikin “fokusuna” aid edilir və aşağıdakı kateqoriyalardan birinə uyğun olur:

Məhsul-oriyentasiyalı reklam
Reklama çəkilən xərclərin əksər hissəsi biz toplam halda şirkətin məhsulları adlandırdığımız malların, xidmət və ya ideyanın satışına dəstək vermək istiqamətinə yönəldilir. Əksər hallarda məhsul reklamının məqsədi hər hansı bir məhsulun hədəf auditoriyanın gözündə yüksəldilməsindən ibarətdir. Marketinq mütəxəssisləri bu işin öhdəsindən sadəcə məhsul barədə məlumat verən zəif yanaşmadan tutmuş reklam olunan məhsulu digər rəqib şirkətlərin məhsulları ilə bilavasitə müqayisə edərək (müqayisəli reklamçılıq) müştəriləri məhsulun keyfiyyətinə inandıraraq onlara zorla sırımaq (inandırıcı reklamçılıq) məqsədilə mübaliğəli çıxışlara qədər bir neçə yolla gələ bilərlər.

Bununla belə bəzən marketinq mütəxəssisləri beynəlxalq səviyədə elə bir reklam istehsal edirlər ki, hədəf auditoriya orada hər hansı bir konkret məhsul ilə əlaqə görə bilmirlər. Yeni məhsulları bazara çıxaranlar yeni məhsulun təqdimatına bazarı qabaqcadan hazırlamaq üçün bu cür “oyunbaz” yanaşmadan istifadə edirlər. Misal üçün, yeni məhsulun satışa çıxarılmasından bir həftə qabaq məhsul istehsalçısı “Gələn həftədən etibarən dünya heç vaxt əvvəlki kimi olmayacaq!” deyən bir elanla televiziyada çıxış edərək nə məhsul nə də reklamın ardında duran istehsalçı şirkət barədə məlumat verməyə bilər. məqsəd məhsulun bazara çıxarılmasına qədər ona qarşı maraq və həvəsin yaradılmasından ibarətdir.

İmic Reklamı
İmic reklamı ilk növbədə təşkilatın hədəf bazarda dərk edilən əhəmiyyətinin artırılması üçün həyata keçirilir. İmic reklamı ayrı-ayrı məhsullar üzərində mərkəzləşmir, daha çox şirkətin nə təklif etdiyini təqdim edir. Bu tipli reklamlarda əgər məhsulların adları çəkilirsə, bu, hər hansı bir məhsulun mənfəət və keyfiyyətini reklam etmək üçün deyil, sadəcə “biz nə edirik” konteksində məlumat vermək üçün təqdim olunur. İmic reklamından bir qayda olaraq təşkilat tərəfindən hədəf bazarı müəyyən məsələlər barədə maarifləndirmək üçün istifadə edilir. Misal üçün, iki şirkətin birləşərək yeni şirkət olaraq özünə yeni ad götürdüyü halda yaxud şirkətin cəmiyyətdə adı yaxşı tanınmadıqda və şirkət bazarda daha mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirmək istədikdə imic reklamından istifadə oluna bilər.

Təbliğat Reklamı
Təşkilatlar eyni zamanda reklamdan hədəf auditoriyaya təsir etmək üçün müəyyən məlumatlar ötürmək məqsədilə də istifadə edirlər. Əksər hallarda təbliğat reklamı ilə məşğul olan təşkilatların əsas məqsədi mənfəət əldə etmək olur. Misal üçün, təşkilat onun nüfuzuna mənfi təsir edə biləcək siyasi məsələ üzrə müəyyən mövqe tutaraq həmin məsələ üzrə mövqeyini bəyan etmək üçün reklamlardan faydalana bilər.

İctimai Xidmətlərin Reklamı
Bəzi ölkələrdə qeyri-kommersiya təşkilatlarına müəyyən informasiya daşıyıcıları vasitəsilə ödənişsiz elan və reklamlar yayımlamaq icazəsi verilir, bu şərtlə ki, həmin elan və reklamların mövzusu bilavasitə cəmiyyətin mənafeyinə xidmət etsin. Misal üçün, azyaşlıların siqaret çəkməyi, narkotik vasitələrdən qeyri-qanuni istifadə və əqli xəstəlik kimi social məsələlərə yönləndirilmiş reklamları radio, televiziya və digər informasiya daşıyıcıları vasitəsilə yayımlayan təşkilatlardan bunun müqabilində heç bir ödəniş alınmaya bilər.

Media ticarət reklamları üçün divarüstü rəssamlıq, elan lövhələri, küçə avadanlığı elementləri, elan nəşrləri, radio verilişləri, kino və televiziya reklamları, iri hərflərlə yazılmış internet başlıqları, internet popapları, hava reklamları, avtobus dayanacaqlarındakı skamyalar, jurnallar, qəzetlər, şəhər carçıları, avtobus kuzovlarının divarları, taksilərin qapıları və damı, musiqi səhnə şouları, metropoliten platformaları və qatarları, salfetlər üzərində elastik bantlar, supermaketlərdə almaların üzərinə vurulan stikerlər, audio və video axınlarının açılış hissələri, posterlər, biletlərin arxa hissəsi və supermarket qəbzlərindən istifadə olunur. “Müəyyən olunmuş” sponsorun informasiya daşıyıcıları vasitəsilə öz sözünü çatdırmaq üçün pul ödədiyi istənilən yer və hadisə reklam vasitəsidir.

Informasiya daşıyıcılarının digər bir əyləncə növünə aid olan gizli reklamçılıq məhsulların yerləşdirilməsi kimi tanınır. Bunun ən son versiyası filmdə reklamdır. Bu zaman filmin baş qəhramanı müəyyən markadan olan əşyalardan istifadə edir – məsələn, “Azlığın Ərizəsi” filmində Tom Kruzun ifa etdiyi Tom Anderson qəhramanı yuxarı küncündə aydın şəkildə “Nokia” loqotipi hək olunmuş kompyuterə sahibdir və ya onun qol saatının üzərində “Bulqari” firma nişanı vardır. Filmdə reklamçılığa başqa bir misal olaraq “Mən Robotam” filmini göstərmək olar, burada filmin baş qəhramanını ifa edən Will Smith “Converse” firmasının istehsalı olan ayaqqabılarını bir neçə dəfə xatırladaraq, onları “klassik” adlandırır, çünki film uzaq gələcək mövzusunda çəkilmişdir. “Cadillac” firması öz məhsullarının satışına təkan vermək üçün “The Matrix Reloaded” filmini seçdi, nəticədə filmdə “Cadillac” avtomobillərindən bir çox səhnələrdə istifadə edildi. Eyni qaydada son zamanlar çəkilmiş James Bond filmlərində “Omega” Saatları və “BMW” avtomobilləri üçün məhsul yerləşdirilməsi özünə yer aldı.

Televiziya Kommersiyası ümumilikdə kütləvi bazar reklamçılığının ən səmərəli forması hesab edilir və bu fakt populyar televiziya şəbəkələrində TV hadisələri zamanı reklam üçün ayrılmış yayıma görə təyin edilən qiymətlərin yüksək olmasında özünü göstərir. Birləşmiş Ştatlarda hər il keçirilən Super Boul futbol oyunu elə oyunun özü qədər kommersiya reklamlarına görə də məşhurdur və bu oyun zamanı 30 saniyəlik bir TV təqdimatının dəyəri 2006-cı ildə orta hesabla 2.5 milyon ABŞ dollarına çatmışdır. Virtual reklamlar adi televiziya proqramlarına kompyuter qrafikası vasitəsilə daxil edilə bilər. Bu cür reklamlar üçün səciyyəvi olan cəhət onların boş olan fonlara daxil edilməsi və ya yayım izləyiciləri üçün qeyri-müvafiq olan yerli afişaları əvəz etmək üçün istifadə edilmələridir. Bundan başqa, reklam şitlərinin real olaraq mövcud olmadığı yerlərə virtual elanlar daxil etmək mümkündür. Virtrual məhsulların yerləşdirilməsi də mümkündür. Bununla belə, aşağıda müzakirə ediləcək digər yayım vasitələri istehlakçıların internetdən, həmçinin TiVo kimi cihazlardan daha çox istifadə etmələri sayəsində get-gedə televiziya üzərində üstünlük əldə edirlər.

World Wide Web-də reklamların yerləşdirilməsi son zamanların hadisəsidir. Bu növ reklamların yerləşdirilməsi üçün qiymət yaxın əhatədə olan mövzuların uyğunluq dərəcəsindən və vebsaytların qəbul etdiyi trafikin həcmindən asılı olur. E-mail reklamçılığı yaxın zamanların digər bir fenomenidir. Elektron poçt sahibinin şəxsi təşəbbüsü olmadan onun poçtuna göndərilən reklamlar “spam” adlandırılır.

Bəzi şirkətlər məlumatları və ya korporasiya loqotiplərini raket sürətləndiricilərin yanında və Beynəlxalq Orbita Stansiyasında yerləşdirmək təklifini irəli sürmüşlər. Arxa şüur üzərində təsir göstərən reklamların səmərəliliyi (bax: fikirlərin idarə olunması) və kütləvi məlumatların üstünlüyü (bax: təbliğat) barədə fikir ayrılığı mövcuddur.

Ödənişsiz reklam (şifahi reklam da adlanır) aşağı xərclə səmərəli təbliğat təmin edə bilər. Şəxsi tövsiyyələr (“dostunu da gətir”, “sat bunu”), söz-söhbət yaymaq, ticarət markasını ümumişlək bir sözlə eyniləşdirmək (“Xerox” = “fotosurətçıxaran”, “Kleenex” = “kağız salfet”, “Vaseline” = “neft məhsulu”) – bütün bunlar istənilən reklam şirkətinin əldə etdikləri uğurun ən yüksək zirvələridir. Lakin bəzi şirkətlər öz adlarının əşyalar üzərinə etiket kimi vurulmasına qarşı çıxırlar.

• Teqlər:
• marketinq
• , reklam
• , reklam haqqında
• , reklamın növləri