Traf mühitin çirklənməsi nədir və növləri hansılardır

Профиль автора можно зарегистрировать одновременно с созданием учетной записи, заполнив дополнительные поля формы. Анкета рассматривается в службе поддержки РИНЦ, после чего автору присваивается персональный идентификационный SPIN-код. Перечень публикаций в персональном профиле формируется автоматически. Затем можно удалять ошибочные записи и прикреплять публикации, которые еще не были внесены в систему.

Related elibrary.bsu.az kitablar 903. ətraf mühitin çirklənməsi

ACOUSTIC NOISE POLLUTION: PROBLEMS AND SOLUTIONS

Rashid G. Alekberov, Bikes S. Agayev

The article explores the problems of acoustic noise pollution and the ways to solve them. The relevance of solutions to these problems is justified on the basis of the UN “Concept of Sustainable Development” which is devoted to the problems of the future development of the world, as well as environmental issues. The article focuses on the analysis of the potential danger of noise pollution to human health and the environment. A noise classification scheme based on a safety factor is proposed. A brief summary of such concepts as the physical nature of noise, the potential danger (harm) of noise to human health, the normalization of noise indicators and their norms is given. A comparative analysis of the main provisions of the international, regional and national regulations governing the relations connected with the noise. The article also considers the technique for measuring and calculating the noise parameters, noise monitoring, the method for developing the noise maps based on monitoring results. The relevance and necessity of forming the legislative base of the Republic of Azerbaijan on the management of relations on the acoustic noise is substantiated. Brief information is given on the primary results of the monitoring carried out at some sites in Baku. The feasibility of these monitoring using the architectural schemes based on the technology of the Internet of Things is also justified. The article uses scientific methods and methodology of scientific analysis, summarizing results (synthesis) and a systematic approach to the problems and their solution ways on the subject. The research results can be used for the monitoring of the acoustic noise pollution to determine the acoustic discomfort areas, as well as the development of noise maps of the area based on the monitoring results and the implementation of protective measures to reduce noise pollution (pp.26-37).

Keywords:noise pollution, noise diseases, noise protection, noise monitoring, noise maps.

DOI : 10.25045/jpis.v11.i1.02

World Health Organization, “Night noise guidelines for Europe”, 2017, http://www.euro.who.int2017
International Labour Office, “Protection of workers against noise and vibration”, ILO Code of Practice, 2017, http://www.ilo.org
NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health),USA. Occupational Noise Exposure – Criteria for a Recommended Standard, 2014, https://www.cdc.gov
Попова А.Ю. О состоянии условий труда и профессиональной заболеваемости в РФ. Медицина труда и экология человека, 2015, №3, с.7-13.
Концепция снижения уровней шума и вибрации в городе Москве: Приложение 1 Постановление правительства Москвы от 16 октября 2007 г., № 896-ПП, http://www.gosthelp.ru/text/Postanovlenie896PPOKoncep.html
ГОСТ 12.1.003-83. Шум. Общие требования безопасности, 1983.
ГОСТ Р 53187-2008. Акустика. Шумовой мониторинг городских территорий, 2008.
СНиП 23-03-2003. Зашита от шума, 2003.
Суворов Г.А., Шкаринов Л.Н., Денисов Э.И. Гигиеническое нормирование производственных шумов и вибраций. Москва: Медицина, 1014, 240 с., https://ntm.ru/UserFiles/File/document/SHUM/NORM/SN2_2_42_1_8_562_96.pdf
Jonsson. Noise as a possible risk factor for raised blood pressure in man // Journal of Sound and Vibration, 1978, vol. 59, pp 109-121.
Зинкин В.Н. Cовременные аспекты контроля и мониторинга инфразвука как вредного производственного фактора на транспорте и промышленных объектах // Актуальные проблемы траспортной медицины 2014, № 4, т.2 (38), с. 10-25.
ISO 1999: 2013. Acoustics. Estimation of noise-induced hearing loss.
Directive 2002/49/EP/EC. Of the European parliament and of the council of 25 june 2002.“Relating to the assessment and management of environmental noise”, https://www.eur-lex.europa.eu/
Directive 2003/10/EC of the European Parliament and of the Council. On the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (noise), https://acm.eionet.europa.eu/reports/docs/ETCACM_TP_2016_13_NoiseInEurope2017.pdf
ISO 1999:1990. Acoustics — Determination of occupational noise exposure and estimation of noise-induced hearing impairment.
World Health Organization, Regional Office for Europe. Night noise guidelines for Europe, Copenhagen, 2014, http://www.euro.who.int
Council Directive 89/629/EEC. On the limitation of noise emission from civil subsonic jet aeroplanes (OJ 1989 L 363, p. 27), https://www.dial.uclouvain.be/pr/boreal/object/boreal:158107/datastream/PDF_01/view
СН2.2.4/2.1.8.562-96. Шум на рабочих местах, в помещениях жилых, общественных зданий и на территории жилой застройки, 1996.
ГОСТ 23941-2002. Шум машин. Методы определения шумовых характеристик. Общие требования, 2002.
ГОСТ 31296.1-2005. Шум. Описание, измерение и оценка шума на местности. Часть 1. Основные величины и процедуры оценки, 2005.
ГОСТ 17187-2010. Шумомеры. Часть 1. Технические требования, 2010.
ГОСТ 12090-80. Частоты для акустических измерений, 1980.
Кошурников Д.Н., Максимова Е.В. Обзор зарубежной и отечественной практики шумового картирования (Noise Mapping) в условиях плотной городской застройки Вестник Пермского национального исследовательского политехнического университета, 2018, №3, c. 27-43.
“New York City, Noise map,” 02/01/2014, http://www.nycopendata.socrata.com
ISO 1996-1:2003. Acoustics – Description, measurement and assessment of environmental noise – Part 1: Basic quantities and assessment procedures (MOD).
ISO 1996-2:2007. Acoustics – Description, measurement and assessment of environmental noise. Part 2: Determination of environmental noise levels (MOD).
Rychtarikova, G. Vermeir. Soundscape categorization on the basis of objective acoustical parameters // Applied Acoustics, 2013, vol. 74, no. 2, pp. 240–247/

Ətraf mühitin çirklənməsi nədir və növləri hansılardır? –

Ətraf mühit çirklənməsi dedikdə hər kəsin ağlına ilk gələn hava, su, torpaq, tullantılardan meydana gələn çirklilik, görüntünü məhdudlaşdıran çirklilik və səs-küy çirklənməsidir.

Hava çirklənməsi – Bu zavod, fabriklərin çoxluq təşkil etdiyi, avtomobil sayı çox olan (xüsuusi ilə istismara yararsız) ölkələrdir ki, bu zaman bəzi zərərli qazlar – SO₂ (kükürd dioksid), CO₂ (karbon dioksid), azot oksidləri, CO və bunun kimi bir sıra qazlar hava çirklənməsinə başlıca səbəb olur.

Su çirklənməsi – Arıdılmamış yaşayış tullantı suları, sənaye tullantı sularının dənizləri və yer altında olan suları çirkləndirməsindən irəli gəlir.

Torpaq çirklənməsi – Şəhər həyatı və sənaye fəaliyyətinin nəticəsi olaraq torpağa keçən çirklilikdir. İnkişaf etməmiş kanalizasiya və onu tamamlyan təmizləmə zavodlarının olmaması ev və sənaye tullantı suarının çuxurlarda depolanmasını çətin hala gətirir ki, bu vəziyyət isə yer altı sularını (içmək məqsədi ilə istifadə edilən) çirkləndirdiyi kimi torpağı da uzun müddət çirkləndirir, nəticə olaraq artan hidrokarbonatlar və xlor birləşmələri torpağı çirkləndirməklə bitkiçiliyə ziyan vurur.

Tullantılardan meydana gələn çirklilik – Ev və sənaye quru tullantıları bu növ çirkliliyin əmələ gəlməsində mühüm rol oynayır. İnkişaf etmiş ölkələrdə zibillərin yenidən istifadəyə yararlı olması üçün metal, şüşə, plastik, kağız kimi qruplara ayrılması, sistemli yığılması əhəmiyyətli dərəcədə çirklənməni azaltmışdır.

Səs-küy çirkliliyi – Yaşayış, nəzarətsiz əyləncə mərkəzləri, quru yol, dəmir yolu, hava yolu sıxlığı, inşaat işləri və sənaye fəaliyyətlərindən qaynaqlanır. Bu çirklilik insanların rahatlılığına təsir etdiyi kimi, insanların, heyvaların (quşlar, balıqlar və təbiətin digər varlıqları) bədən və ruh sağlığında ciddi pozuntulara səbəb ola bilir.

Görüntü çirklənməsi – Təbiəti həddindən artıq məhv edən, insanların estetik standartlarına və göz zövqünə təsir edə biləcək əlverişsiz memarlıq nümunələri, yorucu rəng hormoniyası buna birbaşa səbəb olur.

Ətraf mühiti qoruma və idarəetmə

Dünyanın bir çox ölkəsində ümumi olan ətraf mühit problemlərinin təməlində iqtisadiyyat və ekoloji vəziyyət arasındakı uyğunsuzluq başlıca səbəb olaraq gəlir. İnsanoğlu bir tərəfdən sürətlə inkişaf edən elmi texnoloji və sənaye yenilikləri ilə təbiətə hakim olub, iqtisadi baxımdan yaşayış səviyyəsini yüksəldərkən digər tərəfdən də təbiəti yox etməkdədir. Xüsusi ilə gözlə görünən bir ətraf mühit çirklənməsi və təbii ehtiyyatların azalması müzakirə mövzusudur. Ancaq bu vəziyyət heç bir zaman ətraf mühit ilə iqtisadi irəliləmə arasında seçim etmə məcburiyyəti yaratmamalıdır. Çünki ətraf mühit problemlərinin varlığı iqtisadi artımı durdurmaq və ya zəiflətmək üçün əsas deyil.

Ətraf mühit ilə iqtisadi artım arasında bir balans qurula bilər və bu tarazlıqda texnologiya insanlığın ən böyük yardımçısıdır. Meydana gələn çirklənmələr uyğun texnologiya ilə nəzarət altına alına bilər və ya önlənəbilər. Sənaye ilə havanın çirklənməsi sənayedəki enerji istifadəsinin artması və ağır sənayenin inkişaf etməsi ilə çox bağlıdır. Son zamanlarda yaradılan sənaye müəssisələri, müasir və ətraf mühit qoruyucu vasitələri tətbiq etməklə köhnə üsulların yaxşı nümunə olmadığı söylənilə bilər. Sənaye tullantı sularının atılması, şəhər ərazisindəki su çirklənməsinin və xüsusi ilə şəhər ətrafındakı axar suların və torpaqdakı çirklənmənin ən önəmli səbəbidir. Sənaye tullantıları özəlliklə təhlükəli tullantılar, sənayenin istehsalının artması ilə uyğun olaraq artır. Təmizləmə zavodları çox az saydadır. Bu tullantılar torpaq və yer altı sular, bəzi hallarda sakinlər üçün təhlükələr yaradır.

1992-ci ildə Maastricht razılığı ilə ətraf mühitin mühafizəsi Beynəlxalq Ticarət normaları arasında yer almışdır və Avropa birliyi ölkələri kimi ticarət edilən ölkələrdə istehsal edən firmaların məhsullarında Eco-Label (ətraf mühit dostu məhsul etiketi) etiketini istifadə etmə məcburiyyətində qalmışlar və İSO 9000, İSO 14000 kimi Beynəlxalq bir ətraf mühiti qoruma standartı qəbul etmişlər. Məlum olduğu kimi İSO 9000 keyfiyyət standartı ilə əlaqəli olduğu halda İSO 14000 seriyası ətraf mühit idarəetmə sistemi ilə əlaqəli olaraq hazırlanmışdır.

Eko-Audit sistemi

Eko-Audit sistemi, bir müəssisənin sistematik olaraq, ətraf mühiti mühafizə texnikləri və ətraf mühit qanunvericiliyi baxımdan nəzarət edilməsidir. Eko-Audit sistemi bir idarəetmə vasitəsi olaraq 70-ci illərin sonu 80-ci illərin əvvəlində ABŞ-da inkişaf etdirilmişdir. Ölkəmizdə son 10 il ərzində ətraf mühitin muhafizəsi istiqamətində önəmli addımlar atılmışdır. Azərbaycan Respublikası prezidentinin müvafiq sərəncamı ilə təsdiq edilmiş plana uyğun olaraq Balaxanı ərazisində ildə 500 min ton məişət tullantısını emal etmək gücünə malik məişət tullantılarının yandırılması zavodu və ildə 200 min ton tullantının çeşidləmə zavodunun tikilməsi və istismara verilməsidir. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 2018-ci il 1 noyabr tarixli sərəncamı ilə Azərbaycan respublikasında bərk məişət tullantılarının idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsinə dair 2018-2022 ci illər üçün milli strategiya təsdiq edilib.

Elibrary – электронная библиотека научных публикаций

Профессиональная деятельность российских ученых невозможна без электронной библиотеки eLIBRARY.ru. Платформа существует уже 20 лет и гарантирует свободный удаленный доступ к крупнейшим иностранным и отечественным научным изданиям. На базе eLibrary сформирован РИНЦ – российский индекс научного цитирования.

Ресурс eLIBRARY.ru, как крупнейший отечественный информационный агрегатор в области науки, технологии, образования и медицины, предоставляет возможность в удаленном доступе знакомиться с полнотекстовыми документами.

В научной электронной библиотеке (НЭБ) представлены актуальные материалы, расширенный поисковый и ссылочно-справочный аппарат, библиометрические показатели публикаций. Это создает идеальные условия для научной деятельности.

История НЭБ Elibrary

Своему появлению библиотека Elibrary обязана Российскому фонду фундаментальных исследований. По его инициативе в 1999 году была создана новая электронная платформа, позволяющая аккумулировать, систематизировать и дифференцировать данные о публикациях, размещаемых в зарубежных научных изданиях.

С 2005 года библиотечные базы данных пополняются научными статьями на русском языке, и сегодня они содержат свыше 30 млн публикаций. В это же время был внедрен проект РИНЦ – российского индекса научного цитирования. Благодаря ему удалось создать национальную библиографическую базу данных по научной периодике.

Сейчас на базе электронного ресурса сформирован наиболее обширный и полный пул статей самых авторитетных российских изданий – ядро РИНЦ. Издательство «СибАК» предоставляет услугу по публикации научных статей в журналах, индексируемых в РИНЦ.

Зарубежные аналоги

Аналогами Elibrary можно считать универсальные ресурсы, такие как крупнейшая библиографическая база данных Scopus и поисковая платформа Web of Science, а также специализированные базы по отдельным областям знаний.

Например, PubMed, где пользователи найдут полнотекстовые материалы по медицине и биологии. В базе Jstor собраны англоязычные статьи по различным научным дисциплинам. SciFinder – это наиболее полная база публикаций по химии, а ERIC аккумулирует материалы по психологии.

Вход в библиотеку Elibrary

Чтобы стать пользователем научной электронной библиотеки Elibrary, необходимо пройти несложную процедуру регистрации. Для этого на сайте по адресу eLIBRARY.ru нужно заполнить стандартную форму регистрации, после этого можно получить доступ ко всем ресурсам библиотеки. Для идентификации посетителей ресурса и входа на сайт необходимо ввести уникальное имя и пароль пользователя.

Большинство публикаций библиотеки находится в открытом доступе, в каталоге размещены полнотекстовые документы, или же полный текст можно получить через систему заказа. Личный кабинет позволяет пользоваться платными опциями библиотеки, а также формировать и сохранять подборки по интересующим пользователя тематикам.

К каждой публикации библиотеки можно оставить заметку, или обсудить ее с другими читателями. Такая возможность помогает найти коллег с аналогичной областью научных интересов, расширить круг знакомств в профессиональном сообществе.

Электронная библиотека имеет удобную систему поиска. В зависимости от заданных критериев поиск можно осуществлять по наименованию издания, автору, названию публикации, ключевым словам, отражающим содержание статьи, а также по аннотации и другим параметрам.

История запросов сохраняется в памяти сайта и дает возможность повторно обращаться к ранее найденным материалам. В библиотеке представлены публикации как отдельных ученых, так и коллективов: российских вузов, ведущих медицинских организаций, крупнейших компаний, занимающихся прикладными исследованиями в области науки.

Профиль автора в библиотеке Elibrary

Под именем персонального или коллективного автора в электронной библиотеке собираются все его публикации. Показателем ценности авторского труда, актуальности темы его исследования является индекс цитирования. Этот показатель рассчитывается на основе библиометрических данных, где учитывается количество упоминаний конкретной публикации автора в трудах других ученых.

Для авторов публикаций в системе Elibrary имеется возможность самостоятельно корректировать перечень всех статей и цитирований в РИНЦ, а также получать данные о цитировании в Web of Science и Scopus. Также есть возможность сотрудничать с «Электронной редакцией» ресурса, привлекаясь в качестве рецензентов, редакторов и переводчиков статей.