Referat mavzu Ozbekistonda inson huquqlari va erkinliklari kafolatining yaratilishi
Данная модель организовывает свои предприятия на основе объединений, большое значение отдается людскому фактору, принципу старшинства и коллективу.
Audit növləri
auditin növləri – bu, olduqca şaxəli anlayışdır. bir sıra meyarlara növləri audit ayrı-ayrı qrupa təsnif edilir. Concept və auditin növləri fərqlidir.
məlumat istifadəçi əlaqələr əsasında bu cür azad audit. Xarici iqtisadiyyat və on-demand scanning qanunvericiliyin mövzu arzu çek daxildir (dəvət ekspert ilə yoxlamaq). auditor Hazırda müştəri ilə bağlanmış müqavilə əsasında yoxlayır. Auditin bu cür xüsusiyyət xarici auditor testlərin nəticələrinə (heç təsisçisi, səhmdar və s) maraqlı deyil ki, bir şəxs olmasıdır. onun iş məqsədi – etibarlılığını təsdiq etmək üçün maliyyə hesabatlarının və audit müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin bir dövlət yaratmaq.
Daxili audit – Bu iqtisadi qurumun tabeliyində olan mütəxəssislər həyata keçirilir çek. Daxili audit, funksional idarəetmə problemlərinin həlli müəssisənin və onun tabeliyində olan qurumların iqtisadi inkişaf səmərəliliyinin təmin edilməsi, eləcə də işçilərin daha səmərəli iş yardım etmək məqsədi daşıyır.
qanunun tələblərinə əlaqələr əsasında auditin bu cür ayırmaq. məcburi yoxlama ilə qanunla müəyyən edilmiş tələblərə və meyarlara uyğun olaraq həyata keçirilir. Məcburi çek mütəmadi həyata keçirilir və biznes əməliyyatları və onların düzgün mühasibat məqsədləri aparılması qanuniliyini təsdiq etmək nəzərdə tutulur. Initiative (yoxlama yalnız bir iş şəxs, onun sahibi və ya biznes müəssisənin nəzarət orqanın tələbi ilə həyata keçirilir). əsas məqsədi – aparılmasında çatışmazlıqları müəyyən etmək hesabat, mühasibat və s məcburi yoxlama hazırlıq heyəti yardım.
yoxlamalar görkəmli general, bank, sığorta audit orqanları, audit valyuta-satılan fondları və investisiya institutlarının mövzusunda asılı olaraq.
vaxt ilkin audit asılı olaraq müxtəlif növ (koordinasiya) və əməliyyat təkrar. müəyyən bir obyekt ilk dəfə təşkil olunur, çünki orijinal, çox vaxt aparan və çətin deyil.
çek xarakterindən asılı olaraq sistem yönümlü audit təsdiq və risk əsasında fərqlənir.
təyin vergi, audit və maliyyə tərəfindən yoxlanılır mühasibat hesabatları uyğunluq və iqtisadi fəaliyyətin auditi, əməliyyat və idarəetmə qiymətlər.
Buhotchetnosti Audit – Mühasibat uçotu onun uyğunluq meyarları bağlanması üçün audit. Compliance – qaydaları, qanun və qaydalara riayət yoxlama. Bu heyət ilə əlaqədar və səhmdarların həyata keçirilə bilər. Əməliyyat və idarəetmə idarə etmək üçün səmərəliliyi və etibarlılığı müəyyən etmək üçün biznes vahidlərinin fəaliyyətinin yoxlamaq üçün həyata keçirilir. təşkilat yoxlamaq üçün Vergi vergilərin və digər ödənişlərin ödənilməsi ilə bağlı vergi orqanları ilə əlaqələr var. Specialties auditin texniki, ekoloji və digər növləri daxildir.
audit və audit xidmətlərinin növləri də müşayiət yalnız əsas deyil bölünür, lakin. Auditorlar əlaqədar xidmətlərin təmin etmək hüququna malikdirlər. hesabat, vergi, maliyyə təhlili, hesablanması nəzarət davranış nəzarət, mühasibat qəbulu: Bu çek uyğun xidmətlər daxildir investisiya layihələrinin qiymətləndirilməsi , kadrların seçilməsi və s. müxtəlif seminarlar, kompüter mühasibat, aparılması saxlanılması, mühasibat bərpası, vergi bəyannamələrinin hazırlanması, mühasibat və maliyyə hesabatlarının: müştəri çek keçirilməsi ilə bir araya sığmayan təmin edə bilər Auditorlar və xidmətlər.
Referat mavzu Ozbekistonda inson huquqlari va erkinliklari kafolatining yaratilishi
1.1. Inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilish zarurati.
1.2. Demokratik jamiyat qurishda inson huquqlari va erkinliklarini kafolatlashning o’rni .
INSON HUQUQLARI VA ERKINLIKLARINI KAFOLATLASHDA MUSTAQILLIK OMILI
2.1 Inson huquqlari boyicha O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan ishlar.
2.2. O’zbekistonda inson huquqlari va erkinliklari boyicha tashkilotlar faoliyati
Инсон ҳуқуқлари – инсоният пайдо бўлгандан буён турли даражаларда, мутафаккирлар ва файласуфларнинг баҳс–мунозараси мавзуси бўлиб келган. Унинг ҳуқуқий манбалари жуда қадимги замонларга бориб тақалади. Ҳозирги замон Инсон ҳуқуқларига оид қонунчилик 3 босқичга бўлиб ўрганилади.
Асосий қонунимиз халқимиз узоқ йиллар орзу қилган миллий мустақиллигимиз ва ривожланиш йўлимиз, инсон ҳуқуқ ва эркинликлари кафолатларини белгилаб берди.
Шавкат Мирзиёев
Инсон ҳуқуқлари – инсоният пайдо бўлгандан буён турли даражаларда, мутафаккирлар ва файласуфларнинг баҳс-мунозараси мавзуси бўлиб келган. Унинг ҳуқуқий манбалари жуда қадимги замонларга бориб тақалади. Ҳозирги замон Инсон ҳуқуқларига оид қонунчилик 3 босқичга бўлиб ўрганилади.
Биринчи босқич, 1789 йилда қабул қилинган Инсон ва фуқаро ҳуқуқлари француз Декларациясидан бошланиб то биринчи жаҳон урушига қадар даврни ўз ичига олади. Инсон ҳуқуқлари қонунчилиги биринчи босқичида шахс эркинлиги ва фуқаролар тенглиги; шахс дахлсизлиги, хусусий мулк, сайлов ҳуқуқларига оид масалалар асосий ўрин эгаллаган.
Инсон ҳуқуқларининг иккинчи босқичи XX асрнинг 1 ярмини ўз ичига олади. Бунда инсоннинг меҳнат қилиш ҳуқуқи; дам олиш ҳуқуқи; ижтимоий ёрдам олиш ҳуқуқи қонунчиликни асосий мавзуси бўлган.
XX асрнинг 2 ярми Инсон ҳуқуқларига оид қонунчиликнинг учинчи босқич даври ҳисобланади. Бу даврда инсон ҳуқуқлари ҳимоясига оид яратилган қонунлар инсон ҳуқуқлари қонунчилигининг “янги авлод” даври деб номланади. Учинчи босқич қонунчилиги марказида инсонларни тинч яшаш ҳуқуқи; соф ва тоза атроф муҳитга эга бўлиш ҳуқуқи; ахборот олиш ҳуқуқига катта эътибор қаратилган.
Мантиқан кетма-кетликдан келиб чиқилса, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси Инсон ҳуқуқларига оид қонунчилик тизимини учинчи босқичида яратилган Конституциялар қаторидан ўрин олган. Шу нуқтаи назардан оладиган бўлсак, биз юқорида айтиб ўтган инсон ҳуқуқларининг барчаси Конституциямизда ўз аксини топган десак, муболаға бўлмайди.
Жумладан конституциянинг II-бўлими “Инсон ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқлари, эркинликлари ва бурчлари” деб номланади. Ушбу бўлим 7 бобдан иборат бўлиб, унда Умумий қоидалар; Фуқаролик; Шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар; Сиёсий ҳуқуқлар; Иқтисодий ва ижтимоий ҳуқуқлар; Инсон ҳуқуқлари ва эркинликларининг кафолатлари; ва Фуқароларнинг бурчлари белгилаб берилган.
Шу ўринда нима учун фуқароларнинг бурчлари ҳам инсон ҳуқуқлари қаторида эътироф этилмоқда, деган савол туғилиши табиий. Ўзи бундай саволни бериш тўғрими? Бизнингча тўғри. Чунки, фуқаро ўз бурчини бажариш орқали бошқа фуқароларнинг ҳуқуқларини таъминлашда иштирок этади.
Масалан, ёшлар ватан олдидаги йигитлик бурчини бажарар экан, мамлакатимиз сарҳадларини ҳимоя қилади. Шунинг баробарида, бошқа фуқароларнинг тинч яшаш ҳуқуқини таъминлашда иштирок этади.
Шу ўринда Конституциямиз нормаларидан кўпчиликнинг хабардорлигини инобатга олиб, Ўзбекистон Республикаси Конституциясида мустаҳкамланган инсон ҳуқуқ ва эркинликлари кафолатларини халқаро ҳужжатларга қиёслаш орқали очиб беришга ҳаракат қилсак.
Маълумки, Инсон ҳуқуқларига оид БМТ томонидан 70 га яқин, Европа Кенгаши Бош ассамблеяси томонидан 160 дан зиёд, ЮНЕСКО томонидан 70 дан ортиқ, Европа Хавфсизлик ва Ҳамкорлик Ташкилоти томонидан 30 дан ортиқ халқаро конвенциялар, декларациялар, пактлар қабул қилинган. Маълумотларда келтирилишича ҳозирги пайтда Инсон ҳуқуқлари бўйича 400 га яқин халқаро ҳужжатлар мавжуд.
Мен эътиборингизни барчага яхши маълум бўлган БМТ Бош Ассамблеясининг резолюция билан 1948 йил 10 декабрда қабул қилинган “Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси”га қаратсам.
Нимага? Чунки, “Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси” образли айтганда Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг ўзагини ташкил этади.
Қолаверса, бутун дунёда инсон ҳуқуқларига тааллуқли бўлган қонунлар ҳужжатлари “илдизи” мана шу БМТнинг асосий ҳужжатидан “озиқланади”.
“Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси” Муқаддимасида “Инсоният оиласининг ҳамма аъзоларига хос қадр-қиммат ва уларнинг тенг, ажралмас ҳуқуқларини тан олиш эркинлик, адолат ва ялпи тинчлик асоси эканлигини эътиборга олиб; инсон ҳуқуқларини менсимаслик ва уни поймол этиш инсоният виждони қийналадиган ваҳшиёна ишлар содир этилишига олиб келганини, кишилар сўз эркинлиги ва эътиқод эркинлигига эга бўладиган ҳамда қўрқув ва муҳтожликдан ҳоли шароитда яшайдиган дунёни яратиш инсонларнинг эзгу интилишидир деб эълон қилинганлигини эътиборга олиб; инсон охирги чора сифатида зулм ва истибдодга қарши исён кўтаришга мажбур бўлишининг олдини олиш мақсадида инсон ҳуқуқлари қонун кучи билан ҳимоя этилиши зарур эканлигини эътиборга олиб; халқлар ўртасида дўстона муносабатларни ривожлантиришга кўмаклашиш зарурлигини эътиборга олиб; Бирлашган Миллатлар халқлари инсоннинг асосий ҳуқуқларига, шахснинг қадр-қимматига, эркак ва аёлнинг тенг ҳуқуқлилигига, ўз эътиқодларини Низомда тасдиқлаганликлари ҳамда янада кенгроқ эркинликда ижтимоий тараққиёт ва турмуш шароитларини яхшилашга кўмаклашишга аҳд қилганликларини эътиборга олиб; аъзо бўлган давлатлар Бирлашган Миллатлар Ташкилоти билан ҳамкорликда инсон ҳуқуқлари ва асосий эркинликларини ялпи ҳурмат қилиш ва унга риоя қилишга кўмаклашиш мажбуриятини олганлигини эътиборга олиб; мазкур ҳуқуқлар ва эркинликларнинг характерини ялпи тушуниш ушбу мажбуриятларнинг тўлиқ адо этилиши учун катта аҳамиятга эга бўлишини эътиборга олиб;
Бош Ассамблея мазкур Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясини барча халқлар ва барча давлатлар бажаришга интилиши лозим бўлган вазифа сифатида эълон қилар экан, бундан муддао шуки, ҳар бир инсон ва жамиятнинг ҳар бир ташкилоти доимо ушбу Декларацияни назарда тутган ҳолда маърифат ва таълим йўли билан бу ҳуқуқ ва эркинликларнинг ҳурмат қилинишига кўмаклашиши, миллий ва халқаро тараққийпарвар тадбирлар орқали ҳам унинг бажарилиши таъминланишига, Ташкилотга аъзо бўлган давлатлар халқлари ўртасида ва ушбу давлатларнинг юрисдикциясидаги ҳудудларда яшаётган халқлар ўртасида ялписига ва самарали тан олинишига интилишлари зарур” деб ҳисоблайди.
Жами 30 моддадан иборат бўлган Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясининг моддаларини ўқиймиз. Шу нарсага ишончим комилки, улар Ўзбекистон Республикаси Конституциясидаги нормалар билан эгизак. Ишонмасангиз, ўзингиз кўринг.
Масалан: “Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси”нинг 3-моддаси. “Ҳар бир инсон яшаш, эркин бўлиш ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқларига эгадир”.
Энди Ўзбекистон Республикаси Конституциясини 24-моддасини ўқиймиз: “Яшаш ҳуқуқи ҳар бир инсоннинг узвий ҳуқуқидир. Инсон ҳаётига суиқасд қилиш энг оғир жиноятдир.”
Декларациянинг 5-моддаси: “Ҳеч ким қийноққа ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёки қадр-қимматни хўрловчи муомала ва жазога дучор этилмаслиги керак.”
Бунга ҳамоҳанг бўлган Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 26-моддасининг иккинчи қисмини ўқиймиз. “Ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка шафқатсиз ёки инсон қадр-қимматини камситувчи бошқа тарздаги тазйиққа дучор этилиши мумкин эмас.”
Ёки, Декларациянинг 9-моддаси, “Ҳеч ким асоссиз қамалиши, ушланиши ёки қувғин қилиниши мумкин эмас.
Айнан шу қоида Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 25-моддасида акс этган. Унда жумладан шундай дейилади: “Ҳар ким эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқига эга. Ҳеч ким қонунга асосланмаган ҳолда ҳибсга олиниши ёки қамоқда сақланиши мумкин эмас.”
Кўриб турганингиздек, мамлакатимиз Конституцияси фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари борасида Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясининг асосий ғояси ва қоидаларини ўзида акс эттирган.
Қолаверса, Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси ва Ўзбекистон Республикаси Конституциясида бир-бирига икки томчидек ўхшаш бўлган инсон ҳуқуқларига оид қоидаларни кўплаб келтириш мумкин. Гап уларни қиёслашда эмас, балки дунё ҳамжамияти томонидан эътироф этилган инсон ҳуқуқларига оид қоидаларни миллий қонунларимизда мустаҳкамланганлигини айтмоқчимиз холос.
Мақсадимиз эса, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қоидаларини ҳаётга татбиқ этиш баробарида БМТ га аъзо бўлишда ўз зиммамизга олган мажбуриятларни бажариш кераклигини яна бир карра эсимизга солиш.
Хулоса ўрнида шуни айтмоқчимиз. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг II боби, 13-моддасида “Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланади.
Демократик ҳуқуқ ва эркинликлар Конституция ва Қонунлар билан ҳимоя қилинади” дейилган.
Демак, том маънодаги демократик давлат деганда инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари таъминланиши тушунилади.
Абдуманноб РАХИМОВ,
юридик фанлари номзоди
Mavzuning dolzarbligi. Inson huquqlari muammosi hozirgi zamonning eng dolzarb muammolaridan biri bo’lib, davlatning demokratik taraqqiyotini ko’rsatuvchi muhim mezon bo’lib xizmat qiladi. Inson huquqlari va erkinliklari g’oyasi asrlar davomida shakllanib, rivojlanib kelmoqda. Bu g’oya rivojiga ko’plab mutafakkirlar o’z hissalarini qo’shganlar. Shu ma’noda ham inson huquq va erkinliklari butun insoniyat umumiy ma’naviyhuquqiy merosining ajralmas tarkibiy qismi va qadriyatidir. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov ta’kidlaganidek: “Inson huquqlari va demokratiya O’zbekistonning milliy va davlat manfaatlariga, xalqning erksevar milliy tafakkur tarzi va ruhiyatiga to’la mos keladi”1 . Davlat mustaqilligiga erishish O’zbekistonda iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyot, siyosiy, madaniy va ma’naviy yangilanishning ulkan istiqbollarini ochib berdi. O’zbekiston Respublikasida rivojlangan fuqarolik jamiyatini shakillantirish, huquqiy davlat qurishning asosini respublikaning o’ziga hos xususiyatlari, xalq an’analarini hisobga olish va o’z rivojlanish yo’liga qat’iy va izchil amal qilish tashkil etadi. Inson huquqlarini himoya qilish mustaqillikning asosiy qomusi bo’lmish Konstitutsiyaning bosh g’oyasi, O’zbekiston Respublikasi ijtimoiy-siyosiy tizimini tubdan isloh qilishning asosiy yo’nalishi va yakuniy maqsadidir. Inson huquqlari va erkinliklari himoya qilishda yangi davr boshlandi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti 1995-2004-yillarni kurramizda “Inson huquqlari bo’yicha ta’lim o’n yilligi” deb e’lon qildi. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning 1996-yil avgust oyida bo’lib o’tgan oltinchi sessiyasida respublika Prezidenti I. A. Karimov “Hozirgi bosqichda demokratik islohotlarni chuqurlashtirishning muhim vazifalari” mavzuida ma’ruza qilib, demokratik islohotlarni chuqurlashtirishning muhim va ajralmas qismi bu inson huquqlari va erkinliklari ekanligini ta’kidladi. Shuningdek, inson huquqlari huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatining asosiy boyligi bo’lib, unga bundan keyin ham katta e’tibor berish huquq va erkinliklarga rioya etilishi ustidan doimiy nazoratni kuchaytirish, buning uchun nazorat olib boruvchi tuzilmalar tizimini takomillashtirib, bu borada xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni yahshilash alohida ko’rsatib o’tildi1 . Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan buyon o’tgan qisqa muddat ichida taraqqiyot sari, demokratik huquqiy davlat qurish yo’lida dadil qadamlar qo’yilmoqda. Barcha sohalarda islohotlar chuqur ildiz otmoqda. Taraqqiyotning bu bosqichda qonunchilik va qabul qilingan qonun hujjatlari ijrosi nazoratini yanada takomillashtirish katta ahamiyat kasb etmoqda. Bugungi kunga kelib mamlakatimizda qonunlarni tayyorlash va qabul qilish, ularni hayotga to’la tadbiq etish, amalga oshirilayotgan islohotlar jarayonini huquqiy ta’minlashning samarali tizimi yaratilgan bo’lib, u o’zining ijobiy natijalarini bermoqda. Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan qonunlar inson manfaatlariga xizmat qilmoqda. Ayni paytda, mamlakatimizda inson manfaatlarini yanada to’laroq ta’minlash va samarali kafolatlash yo’lida yangi qonun hujjatlarini tayyorlashni yanada takomillashtirish vazifasi dolzarb bo’lib turibdi. O’zbekistonda inson huquq va erkinliklari Konstitutsiya, milliy qonunchilik hamda umum e’tirof etilgan xalqaro-huquqiy normalar bilan himoya qilinadi va kafolatlanadi.
. INSON HUQUQLARI VA ERKINLIKLARI – OLIY QADRIYAT
1.1. Inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilish zarurati Inson huquqlari va erkinliklari – oliy qadriyat Inson huquqlari insoniyat mavjudligining va birgalikda yashashining asosidir. Inson huquqlari barcha uchun umumiy, ajralmas va o’zaro bog’liqdir. Aynan inson huquqlari bizni odam qiladi. Inson huquqlari mavjud barcha dinlar va madaniyatlarga xos bo’lgan va tinchlik va taraqqiyot asos bo’lgan o’zaro kelishuvchanlik an’anasini o’zida mujassamlashtirgandir. Inson huquqlari hech bir madaniyat uchun begona emas va barcha xalqlar uchun tabiiydir. Kelishuvchanlik va bag’rikenglik doimo davlat boshqaruvi va inson axloqining intilish tamoyillari bo’lib kelgan. Inson huquqlari xususida gap borganida, har qanday huquq nazarda tutilavermaydi. Zotan, har bir kishi ko’ngli tusagan taomni iste’mol qilish yoki o’zi kiyimni kiyish kabi huquqlarga ham ega. Lekin bunday huquqlar normativ jihatdan tartibga solinmaydi. Bunga hojat ham yo’q. Chunki bular jamiyatning milliy-madaniy va ma’naviy qoidalari, an’analari, odat normalari bilan tartibga solinadi. Hozirgi kunda ana shu tamoyillar inson huquqlari deb atalmoqda. Inson huquqlari tushunchasi xususida shuni ta’kidlash joizki, bu ibora ob’ektiv va sub’ektiv ma’noda qo’llaniladi. Ob’ektiv ma’noda, inson huquqlari bu shaxsning huquqiy maqomini belgilovchi, jamiyatda davlat va shaxs o’rtasidagi o’zaro munosabatlarning tartibga soluvchi xalqaro va milliy huquqiy normalar tizimidir. Sub’ektiv ma’noda, esa inson huquqlari bu huquqiy normalarda mustahkamlangan,
muayyan shaxsga tegishli bo’lgan va davlat tomonidan himoya qilinadigan yurish-turish va hatti-harakatlar imkoniyati yoki vakolatlar tizimidir1 . Inson huquqlari tushunchasi va unga bo’lgan e’tibor B. Spinoza va T.Gobbs asarlarida, ularning o’sha davrga xos siyosiy falsafasida chuqur iz qoldirgan. Bu J.Lokk, Sh.L.Monteske, J.J.Russo va G.V.Gegel asarlarida1 yanada rivojlantirildi.
Qadimgi yunon faylasufi Arastuning “inson – ijtimoiy mavjudot” degan fikri inson huquqlari nuqtai nazaridan o’ziga xos ahamiyatga ega. Inson ijtimoiy mavjudod sifatida o’z mohiyatini jamiyat tarkibida namoyon qilishi mumkin. “Har qanday huquq, shu jumladan inson huquqlari kishining biologik mohiyati bilan emas, balki uning ijtimoiy mohiyati, muayyan jamiyat a’zosi ekanligidan kelib chiqadi. Demak, jamiyatdan tashqarida, boshqa kishilar bilan biron-bir ijtimoiy munosabatlarga kirishmaydigan odamning huquq va erkinliklari to’g’risida gapirishning o’zi o’rinsizdir. Inson huquqlari falsafasining asosi – bu shaxs qadr-qimmatidir. Tabiiy huquq ta’limoti asoschilaridan biri, frаnsuz mutafakkiri J.J.Russoning fikricha, inson qadr-qimmati uning mohiyatidir, o’z erkinligidan voz kechish-insonning o’z qadr – qimmatidan, huquqlaridan, majburiyatlaridan voz kechish demakdir. Bu inson tabiatiga ziddir2 . Inson qadr-qimmati uning huquq va erkinliklari hamda majburiyatlarining manbai hisoblanadi. Holbuki, yetarli huquq va erkinliklarga hamda muayyan majburiyatlarga ega bo’libgina inson shaxs sifatida o’z imkoniyatlarini namoyon qila oladi. Bu o’z navbatida insoniyat taraqqiyotiga yo’l ochib beradi. Inson huquqlari – moddiy va ma’naviy ne’mat, shart-sharoitlar tizimidir, bularsiz inson normal hayotiy faoliyatini yo’lga qo’yishi, fazilat va xususiyatlari rivojlanishiga erishish, “fuqarolik manfaatlari”ni amalga oshirish mumkin emas. Fuqarolik manfaatlari, deb men hayot, erkinlik, sog’liqni va jismoniy azobuqubatlarning yo’qligi hamda pul, yer, turar-joy, uy anjomlari va boshqa moddiy ne’matlarga ega bo’lishni tushunaman, – deb yozgan edi J.Lokk3 . “Inson huquqlar” – quloqqa hush yoqadigan bu ibora XX asrning so’nggi choragida dunyo xalqlarining so’z qutisida eng iste’molbop kalomga aylandi va butun siyosatchilar va arboblarning tili uchida turadi. Salohiyatli davlat arbobining tilida bu so’zlar odamlarning qutlug’ niyatlarini ifoda etsa, o’zini “oppozitsiya” ataydigan siyosatbozlar ularni notoza siyosiy “qimorbozlik”larida “ko’p zo’r”
(“kozir”) qartaga aylantirib olmoqchi bo’ladilar1 . AQSH, Rossiya kabi ulkan davlatlarning ayrim arboblari esa yangi mustaqil davlatlarning irodali rahbarlarini o’z yo’rig’lariga yurgizish maqsadida “Inson huquqlari”ni zohiriy va botiniy intilishlariga niqob qilib kiydirishmoqchi bo’ladilar. “Inson huquqlarini poymol qilgan”likda, “rusiyzabon aholini kamsitish”da ayblayotib, ular faqat insonning siyosiy huquqlarini nazarda tutadilar, holbuki insonning yashash, nasl qoldirish, mehnat qilish kabi odamiy, ijtimoiy-iqtisodiy, fuqaroviy, madaniy huquqlari ham bor2 . Har bir inson millati, irqi, ijtimoiy ahvolidan qat’iy nazar, boshqa insonga teng ekani kabi boyligi, harbiy qudrati, aholisi-hududiy kengligidan qat’iy nazar, jahon hamjamiyati qoshida har bir mamlakat boshqa mamlakat bilan teng huquqlidir. Ulkan davlatlar huquqi ko’p bo’lishi mumkin emas, mas’uliyati esa ko’p bo’lmog’i kerak. “Inson huquqlariga haqiqiy kuch bag’ishlovchi narsa ularning umumiyligidir. U har qanday chegaralarni kesib o’tadi, har qanday to’siqlarni bartaraf etadi, har qanday kuchni mavh etadi. Inson huquqlari uchun kurash hamma vaqt va hamma yerda yakkahokimlik va adolatsizlikning barcha shakllariga: qullik, mustamlakachilik, aparteidaga qarshi kurash bo’lib kelgan. Bugungi kunda uning dolzarbligi kamaygan yoki mohiyati o’zgargan emas”3 . Inson huquqlarini himoya qilish zarurati shunday vaqtda yuzaga keldiki inson, uning qadr-qimmati, shani, or-nomusi, g’ururi va eng muhimi uning hayoti hech qanday ahamiyat kasb etmay qolgan davr edi. Misol tariqasida shuni aytish mumkinki, Buyuk Britaniya, Chor Rossiyasi, Fransiya va boshqa davlatlarning mustamlakachilik siyosati yoki butun dunyo ommasini larzaga solgan ikki birbiridan katta jahon urushlari. Ana shu davrda insonning qadri bir chaqalik qiymatga ega emas edi. Birgina ikkinchi jahon urushi davrini misol qilib olaylik, fashistlar germaniyasi tomonidan qanchadan-qancha odamlar turli xil juda jirkanch yo’llar orqali shavqatsizlik bilan o’ldirib yuborildi. Ular ustida turli xil tajribalar o’tkazildi, vaholanki, bunday jirkanch ishlarni inson bolasi qilganligiga ishonish qiyindir. Inson huquqlari himoyasi tarixan katta yo’lni bosib o’tdi. Inson huquqlari va erkinliklari tizimi o’z yaralish ibtidosi va rivojlanish mantiqiga ega.
Национальные модели рыночной экономики (Понятие экономической системы)
Существующая рыночная экономика включается в себя несколько различных по содержанию национальных моделей экономики. Они различаются в зависимости от уровня экономического развития, от степени воздействия государства на экономику и от тех задач, которые они себе ставят. Так же важную роль играют три главных вопроса: « Что, как и для кого производить?»
Современная модель рыночной экономики характеризуется открытостью рынка, экономической обоснованностью, уровнем развития экономики и инфраструктуры в целом, развитой системой методов регулирования национальной экономики и экономическим ростом.
Сам нынешний рынок это сложная цепочка взаимоотношений производителей и потребителей с участием добавочных посредников. Возникновение данного рынка произошло с помощью общественного разделения труда и развития товарного труда.
Актуальность данной работы заключается в том, что каждая страна живет по своим законам и правилам, и имеет свою экономическую систему, которая не похожа на другую в связи с различными факторами. Наш российский рынок интенсивно развивается в настоящее время, но не до конца сформирован со стороны законодательства. Именно поэтому данный вопрос важен для нашей страны.
Целью работы является изучение национальных моделей рыночной экономики на основе теоретических материалах, их анализ и сравнение, а так же выведение особенностей данных моделей.
– изучение национальных моделей экономики, выявление понятия и их сущности
– классифицирование основных типов
– рассмотрение разных экономических моделей на примере других стран
– анализирование российской модели экономики
1. Понятие экономической системы
Экономическая система – это та система, которая основана на связи между потребителями и производителями с помощью различных благ и услуг, а так же их обменом и распределением. Каждый человек участвует в данном процессе, они могут быть как потребителями, так и производителями.
В современном мире произошло возникновение многих экономических систем, которые с помощью улучшения с течением времени не остаются неизменными.
В теории экономики вывели четыре типа экономических систем, такие как:
– традиционная – это та система, в которой важную роль играют традиции и обычаи. Данная экономика присуще только слабо развитым странам, где отсутствует прогресс в технологиях, свобода выбора профессии, способность к быстрым решениям и изменениям, что ведет к снижению уровня жизни.
– командная (плановая) – данная экономическая деятельность полностью опирается на господство государства. В экономике этого типа управление за предприятиями, распределение и производство ведется из центра.
– рыночная – характеризуется минимальным вмешательством государства в действия производителей.
– смешанная – такой тип экономики совмещает в себе вышеперечисленные экономические системы. В данном случае большая часть ресурсов и сырья находятся в частных предприятиях, возможность сотрудничества бизнесов разного уровня с крупными корпорациями.
Дав краткое определение самой экономической системы, можно перейти к изучению некоторых ее моделей. В данной работе мы рассмотрим Шведскую, Американскую, Африканскую, Японскую и Российскую модель рыночной экономики.
2. Национальные модели рыночной экономики
Шведская модель экономики характеризуется сильной социальной политикой, которая направляет свои силы на перераспределение дохода в пользу менее обеспеченных слоев населения, путем установления высоких налогов. Это смешанная экономика, которая включает в себя основные формы собственности: частную, государственную и кооперативную. Государство не вмешивается в производство, а политика на рынке сама минимизирует социальные издержки, благодаря этому происходит максимальный рост производства в частном секторе.
С помощью расширения государственного сектора с высокими ставками на налоги, и доходами, которые включали в себя издержки самого сектора и трансфертные платежи, Швеции удалось выйти на первое место в мире по расходам.
Но так же есть и минусы в других областях, которые выливались в быстрый рост цен, минимальное увеличение производительности труда.
Основные особенности данной модели:
1) финансирование социальной сфера является доминирующим фактором, доля госбюджета в ВВП составляет более 50%
2) регулирование трудовых отношений происходит на национальном уровне, а не в зависимости от предприятий и отдельных отраслей
3) сокращение уровня безработицы и разделение населения по уровню доходов
4) развитая система производственной демократии
5) в основе стоят объекты социального назначения, и они играют большую роль в государстве
Американская модель экономики выделяется высоким уровнем производительности труда и нацеленность граждан на собственный успех, поощрение со стороны государства на счет предпринимательской деятельности, так же низкий слой населения не остается в стороне, их обеспечение и создание нормальных условий жизни происходит за счет разных льгот и пособий.
США имеет огромную экономическую силу и занимают первое место в мире по производству промышленных товаров, но даже не это приносит им основной доход.
Главный доход приходил от предприятий сфер обслуживания, такие как медицина, рестораны, страхование, банки и так далее. Так же эта страна обладает природными ресурсами, лес обеспечивает строительные материалы, а реки служат как энергия. Хоть сельское хозяйство и приносит стране маленький доход, он играет важную роль для экономики.
США это индустриальная страна, которая высокоразвита, главными отраслями промышленности являются: машиностроение, легкая и химическая промышленность, и так же промышленность, связанная с нефтью.
1) преобладание частной собственности
2) обеспечение полной свободы субъектам рынка на основании законов
3) ограничение сферы государственного регулирование, то есть проведение макроэкономической политики
4) маленькая доля госбюджета в ВВП и удельного веса государственных инвестиций и выплат в сфере социального обеспечение
Африканская модель рыночной экономики обусловлена низкой производительностью, основанная на многообразии форм собственности, патриархальном ведении хозяйства, а так же непрерывное использование низко квалифицированного труда.
Более развитыми странами считаются те, которые расположены ближе к столицам и портам, служат экономическими центрами, которые могут экспортировать сырье. Тем самым можно сделать вывод, что основным ответвлением данной экономики является сельское хозяйство, которое обеспечивает продукты питания для населения, и служит как сырьевая база для развития обрабатывающей промышленности. На данной производстве работает большая часть населения, отсюда и создается основная часть национального дохода.
Африка является мировым поставщиком природных ресурсов, так как эта страна богата ими:
– в Западной Африке основами экспорта были: какао, арахис, кофе и так далее;
– в Центральной Африке это пальмовое масло и хлопок;
– в Восточной Африке – чай, ваниль, кешью;
– в Северной Африке это оливковое масло, цитрус;
Из выше написанного можно выделить следующие особенности:
1) низкий уровень развития экономики
2) присутствие промышленности по разным профилям
3) аграрный характер экономики
4) колониальный характер во внешней торговле
5) местные нужды обеспечиваются мелкотоварными хозяйствами
6) не развитая транспортная сеть
7) отсутствие собственного потенциала – технологий, должных средств и рабочей силы
Разобрав данную экономику, можно сделать вывод и назвать ее плановой, так как стране не получила большого процветания и не достигла экономической независимости. Здесь так же необходимо учитывать обычаи и традиции страны.
Японская модель рыночной экономики характеризуется тем, что государство ограничивает действия рынка, конкуренцию внутри страны и доступ капитала извне. Осуществление их экономики происходит за счет долгосрочных планов, цели зависимы от того на каком уровне развития находится экономическая деятельность, элементы плановости так же вносят свой вклад.
Данная модель организовывает свои предприятия на основе объединений, большое значение отдается людскому фактору, принципу старшинства и коллективу.
Основными особенностями являются:
1) большая степень государственного участия
2) государственное планирование и коллективизм, а так же длительный рабочий день
3) низкий уровень оплаты труда
4) наивысшая конкурентоспособность
5) успех страны важнее, чем успех отдельного человека
6) производственные отношения строятся на философском высказывании: « Фирма – наш общий дом»
3. Российская модель экономики
Модель российской экономики представляет собой взаимоотношения, которые построены на прошлом экономическом хозяйствовании и современной экономики. В связи с этим можно понять, что переходная экономика стоится на двух факторах либерализация экономики и жесткий государственный контроль. Внешние факторы тормозят развитие рынка, а внутренние не могут проявить себя в полной мере.
Особенности переходной экономики такие:
1) отчуждение работников от средств производства и перевод их в наемных работников
2) реорганизация бывших государственным предприятий
3) экономическая власть в руках крупных корпораций
Данные факторы свидетельствуют о том, что чем больше власть находится в руках элиты, тем меньше остается возможности свободного развития человека и общества в целом, в связи с этим есть риск обеднения.
Заключение
Выполнив анализ некоторых экономический моделей разных стран, можно сделать вывод, что все- таки ни одна страна не может полностью изолированно развиваться. Главная мысль заключается в том, чтобы развивать свою экономику во благо общества, которое проживает на данной территории.
Наша страна обладает достаточной промышленностью, но все еще некоторые производства пользуются старыми станками и техникой, у нас высокоразвитая культура и транспортная сеть. Постепенно мы увеличиваем уровень доходов общества, стоим на пути новейших разработок, так же наша страна является, крупны продавцом оружия за рубежом.
Так же были выявлены некоторые проблемы, решение которых может привести к процветанию нашей страны:
– повышения качества и уровня большей массы населения. Это поможет сохранить культурный и образовательный потенциал, который обеспечит благоприятную социальную среду к предпринимательской деятельности
– развитие и поддержание инфраструктуры в социуме. Это поможет повысить человеческий капитал
– обеспечение внешней платежеспособности страны
– активация инвестиций и развитие инноваций
Список источников
1. Астапова А.А. Национальные модели современной экономики // Экономика и менеджмент инновационных технологий. 2016.
2. Белоусова С.В. система управления общественным сектором в свете теорий управления социально-экономическими системами / Вопросы управления. 2015.
3. Молчан А.С., Ануфриева А.П. Система потенциалов устойчивого развития и экономической безопасности социально-экономических систем // Экономика устойчивого развития. 2015.
4. Национальная экономика : учебник и практикум для бакалавриата и магистратуры / А. В. Сидорович [и др.] ; под редакцией А. В. Сидоровича. — Москва : Издательство Юрайт, 2019. — 485 с.
5. Нуреев, Р. М. Экономика развития: модели становления рыночной экономики : учебник / Р. М. Нуреев. – 2-е изд., перераб. и доп. – Москва : Юр. Норма : ИНФРА-М, 2020. – 640 с.
6. . Розанова Н.М. Национальная экономика / Н.М. Розанова. – Москва: Юрайт, 2016
7. Чернявская Ю.А. Место и роль особых экономических зон в системе общей концепции развития экономических систем // Экономическое развитие России: драйвер роста или генератор вызовов// Материалы Международной научно-практической конференции. 2016.
- Внешние эффекты и эффективность. Теорема Р. Коуза
- ВНЕШНЕЕ ОФОРМЛЕНИЕ МНОГОПОЛОСНОЙ ПРОДУКЦИИ (ТИПЫ ВНЕШНЕГО ОФОРМЛЕНИЯ КНИГИ)
- Шрифты. Классификация шрифтов (Историческая классификация шрифтов)
- Основные требования, предъявляемые к оформлению детской книжно-журнальной продукции (элементы книги и книжная иллюстрация)
- ПОДГОТОВКА ОРИГИНАЛ МАКЕТА ДЛЯ СДАЧИ В ТИПОГРАФИЮ (ПОДГОТОВКА ОРИГИНАЛ – МАКЕТА ДЛЯ ТИПОГРАФИИ)
- Использование образов растений и животных в национальных мифах, легендах, на эмблемах и гербах
- Возрастные и другие ограничения при приеме на работу..
- Юридическая профессия, юридическое образование и юридическое сообщество (Престижность юридической профессии)
- История становления и развития профессии юриста и юридического образования (Система юридического образования в России)
- Предмет и метод учебного курса «Римское право». Источники римского права.
- Наследственное право. Понятие и формы завещания
- Профессиональная карьера юриста (Основные черты юридической профессии)
При копировании любых материалов с сайта evkova.org обязательна активная ссылка на сайт www.evkova.org
Сайт создан коллективом преподавателей на некоммерческой основе для дополнительного образования молодежи
Сайт пишется, поддерживается и управляется коллективом преподавателей
Telegram и логотип telegram являются товарными знаками корпорации Telegram FZ-LLC.
Cайт носит информационный характер и ни при каких условиях не является публичной офертой, которая определяется положениями статьи 437 Гражданского кодекса РФ. Анна Евкова не оказывает никаких услуг.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.