Sid abbasova azrbaycan dili v nitq mdniyyti

Dos. F.A.Şiriyevin hazırladığı 9 fəsildən ibarət dərs vəsaiti bu baxımdan çox dəyərli və gərəklidir.
Burada həm ritorika elminin 3000 illik yolu, klassik Yunan və Roma məktəbləri haqda məlumat verilir, həm də Şərq ritorikasının ilk nümunələri olan “Kəlilə və Dimnə”, “Qabusnamə” kimi qədim əsərlərdən müqayisəli parçalar, Azərbaycan nitq mədəniyyəti tarixi barədə məlumat verilir.
Kitabda Nitq mədəniyyəti fənninin nəzəri müddəaları əksini tapıb, bu müddəalar Azərbaycan ədəbiyyatından verilmiş nümunələrlə əsaslandırılıb.
Dərs vəsaitində həmçinin ümumritorik qanunlar, nitqin texnikası, şifahi ünsiyyət ustalığı, mübahisə qaydaları, mədəni və işgüzar nitq, nitq normaları və s. haqda nəzəri və praktik tövsiyələr əksini tapıb. Dərs vəsaitində nitq mədəniyyətinə, söz ustalığına aid maraqlı nümunələr verilib, nitq terminləri lüğəti təqdim edilib.

“Azərbaycan dilinin nitq mədəniyyəti və ritorika” adlı dərs vəsaiti çapdan çıxıb

Son illər Azərbaycanda Nitq mədəniyyəti fənni üzrə ardıcıl araşdırmalar aparılır.
Prezident İlham Əliyevin 23 may 2012-ci ildə imzaladığı Sərəncamda və bununla bağlı qəbul edilmiş Dövlət Proqramında nitq mədəniyyəti məsələləri xüsusi diqqət mərkəzində saxlanır. Avropanın əksər ölkələrində orta məktəb proqramlarına daxil edilən “Nitq mədəniyyəti” fənni nəticədə xalqın səlis və rəvan danışmasına, hər kəsin öz fikirlərini çətinlik çəkmədən ifadə etməsinə gətirib çıxarır. Bu qədər zəngin lüğət tərkibinə və leksik imkanlara malik Azərbaycan dilində bəzən fikirlərin ifadəsi zamanı rastlaşdığımız xoşagəlməz hallar, fikir büdrəmələri, yersiz təkrarlar, lazımsız ifadələr və s. hər bir ziyalını narahat edir.
Digər tərəfdən, bu gün gözəl Azərbaycan dilinin imkanlarından məharətlə yararlanıb fikirlərini dürüst və ifadəli çatdıran, cəlbedici nitqi ilə auditoriyanı valeh edib özünə bağlayan istedadlı natiqlər vardır.
Belə təcrübələrin yayılması, həmin nümunələrin timsalında daha yaxşı danışıq vərdişlərinin kütləviləşdirilməsi universitet auditoriyalarından keçir.

BDU-nun Mətbuat və informasiya şöbəsindən bildiriblər ki, Ali məktəblərdə, hətta orta məktəblərdə nitq mədəniyyəti vərdişlərinin aşılanması, gənclərə düzgün və səviyyəli danışıq qaydalarının öyrədilməsi günün tələbinə çevrilib. Klassik ritorikanın banisi hesab edilən Aristotelin dediyi – “şair və rəssamdan fərqli olaraq natiq doğulmurlar, bilik, ağıl və təcrübə hər kəsi natiq edə bilər”,- kimi dəyərli fikirləri nəzərə alsaq, onda fənnin geniş tədrisi mübahisəsizdir.

Dos. F.A.Şiriyevin hazırladığı 9 fəsildən ibarət dərs vəsaiti bu baxımdan çox dəyərli və gərəklidir.
Burada həm ritorika elminin 3000 illik yolu, klassik Yunan və Roma məktəbləri haqda məlumat verilir, həm də Şərq ritorikasının ilk nümunələri olan “Kəlilə və Dimnə”, “Qabusnamə” kimi qədim əsərlərdən müqayisəli parçalar, Azərbaycan nitq mədəniyyəti tarixi barədə məlumat verilir.
Kitabda Nitq mədəniyyəti fənninin nəzəri müddəaları əksini tapıb, bu müddəalar Azərbaycan ədəbiyyatından verilmiş nümunələrlə əsaslandırılıb.
Dərs vəsaitində həmçinin ümumritorik qanunlar, nitqin texnikası, şifahi ünsiyyət ustalığı, mübahisə qaydaları, mədəni və işgüzar nitq, nitq normaları və s. haqda nəzəri və praktik tövsiyələr əksini tapıb. Dərs vəsaitində nitq mədəniyyətinə, söz ustalığına aid maraqlı nümunələr verilib, nitq terminləri lüğəti təqdim edilib.

Dünya şöhrətli akademik Vasim Məmmədəliyevin və tanınmış professor Sənubər Abdullayevanın
elmi redaktorluğu ilə ərsəyə gələn, zəngin ədəbiyyatdan istifadə edilməklə və beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq hazırlanan, maraqlı nümunələr verilən bu kitab təkcə ali məktəb tələbələri üçün deyil, həm də Azərbaycan dilində səlis danışmaq arzusunda olan bütün insanlar üçün dəyərli mənbə olacaqdır.

Aytac MƏDƏDLİ,
ZiM.Az

“ŞƏRQİN SƏSİ” qəzeti, N: 68 (298),
Oktyabr, 2014-cü il, səh.6.

Sid abbasova azrbaycan dili v nitq mdniyyti

BDU-nun Filologiya fakültəsinin Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti kafedrasında Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” 1 noyabr 2018-ci il tarixli fərmanı ilə əlaqədar dəyirmi masa keçirilib. Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti kafedrasının müdiri, dosent Səidə Abbasova tədbiri açaraq qeyd edib ki, Respublikamız öz müstəqilliyinin bərpasına nail olduqdan sonra Azərbaycan dili xalqımızın ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və elmi-mədəni həyatında dövlətin rəsmi dili kimi müstəsna əhəmiyyət kəsb etməyə başlayıb. Ümummilli lider Heydər Əliyevin “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” və “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə fərmanları ilə ədəbi dilimizin fəaliyyət meydanı daha da genişləndirilib, onun müxtəlif üslublarının potensialı bir daha üzə çıxarılıb, bütünlükdə dil mədəniyyətimizin qarşısında geniş üfüqlər açılıb. S.Abbasova onu da bildirib ki, ulu öndər Heydər Əliyevin dil siyasətini uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsini təmin etmək məqsədilə ardıcıl olaraq imzaladığı fərman və sərəncamlar respublikada geniş əks-səda doğurub və xüsusən dilçilər tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb.
Kafedranın dosentləri Sultan Seyidova və Zöhrə Nəbiyeva öz çıxışlarında qeyd edbilər ki, dilin böyük ictimai- siyasi hadisə və mənəvi həyatımızın mühüm amili olduğunu çox zaman nəzərdən qaçıran bəzi mətbuat orqanlarında, radio və televiziya kanallarında ədəbi dil normalarının pozulması adi hal alıb. Dublyaj edilən filmlərin, xarici dillərdən çevrilən elmi, bədii və publisistik əsərlərin tərcüməsi bir qayda olaraq yüksək estetik tələblərə cavab vermir və dilimizin hüdudsuz ifadə imkanları ilə müqayisə edilməyəcək qədər aşağı səviyyədə olur. Küçə və meydanlardakı reklamlarda, afişalarda Azərbaycan dilinin ən adi leksik və qrammatik qaydalarının pozulması təkcə dil mədəniyyətinin deyil, ümumi mədəni səviyyənin də arzu edilməz göstəricisinə çevrilib.
Dosent Xanımana Manaflı və Nigar Hacıyeva televiziya və radio kanallarında dilin leksik, qrammatik qaydalarının pozulması, məişət danışığından istifadə olunması, əcnəbi söz və ifadələrin yersiz işlədilməsinin xoşagəlməz bir hal olduğunu qeyd ediblər.
O da bildirilib ki, Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsini təmin etmək məqsədi ilə imzaladığı bu fərmanla əlaqədar olaraq hüquqi tənzimlənmə və daimi nəzarətin yaradılması dil pozuntularının azaldılması və aradan qaldırılması istiqamətində təsirli tədbirlər görməyə imkan yaradacaq.