Tarix darsliklari. Tarix fanidan 5-11-sinflar uchun elektron darsliklar

9-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
9-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish

Günümüzdəki Türk xalqalrı və tarixləri

112
Eləcə də Rus tarixçilərindən V. V. Grigoriyev, N. A.
Arıstov, V. V. Bartold, P.M. Meliorancki, B.E. Vladimirtsev, A.
E. Yakubovcki kimi tarixçi və tədqiqatçıların adlarını xüsusilə
qeyd etmək olar.
Bu Türkoloqlardan V. V. Grigoriyev Sakaları Türk dilli bir
xalq olaraq təsbit etmişdir.
1767-ci ildə P. İ. Riçkov ilk dəfə olaraq Tatarların tarixini
yazmışdır. O, bu əsərində 1552-ci ildə Qazan Xanlığının Ruslar
tərəfindən işğal edilməsindən sonrakı vəziyyəti araşdırmış və
Tatarların Volqa boyu Bulqarlarının nəsilindən gəldiyini qeyd
etmişdir.
Arxeoloq və tarixçi A. P. Smirnov qədim Bolqarlarla əlaqədar
əsərində onların Qaradənizin şimal sahillərinə gəlib yerləşmələrini
Hunlarla əlaqələndirmişdi.
Şərqi Hun İmperatorluqlarının tarixi İ. A. Bernştam və B. L.
Gumilov tərəfindən araşdırmışdır. Ayrıca, məşhur Türkoloq-tarixçi
V. V. Bartoldun “Türk – Moğol Xalqlarının tarixi” və “Mərkəzi
Asiya Türk xalqlarının tarixinə aid 12 detal” adlı əsərləri
Türkoloqiyanın ən ugurlu əsərlərindəndir. Bundan başqa V.
Bartold Rus İmperatorluğunda yaşayan Türk Xalqlarının Orta
əsrlər tarixini də araşdırmışdır.V. Barthold əsərlərində söylənilmiş
bəzi fikirlər başqa Türkoloqlar tərəfindən qəbul edilməmiş və səhv
fikirlər oldugu ifadə olunmuşdu. Məsələn, o, hesab edir ki, Orhun

113
Abidələrindəki Türk, run əlifbasının mənşəyi İran qaynaqlıdır. Ona
görə, abidələrdə olan “Şad” sözü fars dilindəki “Şah” sözündən
yaranıb və eləcədə eradan əvvəl Mərkəzi Asiyada Türklərin adı
çəkilməyib. Halbuki, e. ə. ki illərdə yazılmış Roma və Bizans
mənbələrində şimalı Qafqazdakı Türk Xalqlarından bəhs edilir.
Türk Xalqlarının qədim və orta əsrlər tarixi N. L. Gumilov
tərəfindən də yeni üslubda araşdırılmışdır. Müəllifin “Qədim
Türklər” adlı məşhur əsərində başlanğıcdan eramızın VIII əsrinin
sonuna qədərki tarix dövr araşdırılır. Əlbəttə N. Gumilovun da
tədqiqatlarında digər Türkoloq və tarixçilərin qəbul etmədiyi
baxış və düşüncələr yer almışdı. Azərbaycanlı tarixçi Əsmət
Muxtarova “Türk Xalqları tarixi” adlı əsərində Rus Türkoloq və
tarixçilərinin fikirlərini qeyd etmiş və tənqidi təhlilini vermişdi.
Türkdilli xalqların kitab və kitabxana mədəniyyətinin
öyrənilməsində görkəmli Rus-sovet alimi L.V.Dmitrievanın
xidmətləri əhəmiyyətlidir. 1987-ci ildə Moskvanın “Vostocnaya
literatura”
nəşriyyatında
cap olunmuş “Turkoyazıcnaya
arabopismennaya rukopisnaya kniqa po yeyo arealam” və
“Turetskaya arabopismennaya rukopisnaya kniqa” adlı tədqiqatları
mövzunun öyrənilməsində mötəbər mənbə hesab edilə bilər.
Bunlardan başqa Özbəklərin tarixini V. V. Barthold, V. V.
Radlof, S. P. Tolstov, N. A. Aristov geniş şəkildə araşdırmışdı.

114
Özbəklərin tarixini yeni arxeoloji və yazılı mənbələr daxil
edilməklə B. E. Əhmədov tərəfindən öyrənilmişdi.
Orta Asiya türklərinin kitab və kitabxana mədəniyyətinin
öyrənilməsində T.İ.Sultanovun “Среднеазиатская и восточно-
тюркменская позднее-средневековая рукописная книга” əsəri
Moskvada 1987-ci ildə cap olunmuş və sahənin öyrənilməsində
əhəmiyyətli rol oynamışdı.Özbəkistanda kitabcılıq işi və
kitabxanaların fəaliyyəti haqqında U.A.Taşabayeva(X) və
A.A.Umarovun(X) son illərdə sahəvi elmi mətbuatda cap
etdirdikləri məqalələr diqqəti cəlb edir.
Başqırdların tarixi haqqında S.İ.Rudenko tərəfindən yazılan
“Başqırdlar” adlı əsərdə geniş məlumat verilir. V.V.Sidirovanın
2007-ci ildə çapdan çıxmış “İsledovateli-putişestvenniki o
Başkortostane(XVIII)” əsəri Başqırdların tarixi ilə əlaqədar xeyli
materialı bir mənbədə toplayır. 2007-ci ildə capdan cıxmış digər 2
cildlik “İstoriya Başkortostana s drevneyşıx vremen do naşıx dney”
əsər akademik İ.Q.Akmanovun rəhbərliyi ilə bir qrup alim
tərəfindən hazırlanmışdı. Başqırdların orta əsrlər tarixi əslən bir
Başqırd olan X. E. Tagoyev və R. Kuzeyev tərəfindən də
araşdırılmışdır. Başqırdıstan türklərinin eləcə də Başqırdıstanda
yaşayan digər xalqların kitab və kitabxana mədəniyyətinin
öyrənilməsində tədqiqatcı alim R.А,Qilmiyanovanın cox sayda
elmi məqalələri və manaqrafiyaları əhəmiyyətlidir. Müəllif “Etno-

115
mədəni mühit” nəzərriyyəsini işləyib hazırlamış və bu nəzəriyyədə
kitab və kitabxana mədəniyyətini xalqların etno-mədəni mühitdə
inteqrasiyasını təmin edən bir sosial proses kimi qiymətləndirir.
Volqa boyunda yaşayan, Türk Xalqlarından biri olan
Çuvaşların tarixi haqqında çox az araşdırma edilmişdir. N. İ.
Aşmayarın və P. N. Tretyakov yazdıqları əsərlərdə Çuvaşların
meydana gəlməsində Bulqar Türklərinin əhəmiyyətli yer tutduğunu
ifadə etmişdir.Cuvaş xalqının kitab və kitabxana mədəniyyəti
R.A.Qilmiyanovanın tədqiqatlarında da öz əksini tapır.
Rus tarixçi və Türkoloqu B. İ. Zaxoder digər Volqa boyu
xalqları kimi Çuvaşlar haqqında da geniş məlumat verir.
Kazaxların tarixinin araşdırılmasında isə P. P. Semenov Tyan
– Şançkinin tədqiqatları əhəmiyyətlidir. O, 1856-1857-ci və 1888-
ci illərdə Altayda və Qazaxıstanda müxtəlif araşdırmalar
aparmışdı. Bundan başqa əslən qazak olan Ç.Ç. Vəlixanovun 4
cildlik əsəri də qazaxların tarixi ilə əlaqədar zəngin materiallari bir
mənbədə toplamışdı.
Qırğız tarixi haqqında V. V. Radlovun, V. V. Bartoldun,
A.E. Yakubovskinin əsərlərində geniş məlumat verilir.
Bunlardan başqa S. Q. Kleaştornıy, S. M. Abramzon, A. N.
Bernştam da dəyərli tədqiqatlar aparmışlar.(H)

Tarix darsliklari. Tarix fanidan 5-11-sinflar uchun elektron darsliklar

5-11-sinflar uchun tarix fanidan darsliklarning electron variantini qabul qiling.

Mazkur darsliklar tarix fani uchun elektron darslik hisoblanadi. Ushbu o’zbek sinflari uchun mo’ljallangan kitoblar Xalq ta’limi vazirligining axborot ta’lim portalidan olindi.

Tarix fanidan elektron darsliklar yuklab olish

5-sinflar uchun Tarixdan hikoyalar darsligi – yuklab olish

6-sinflar uchun Qadimgi dunyo tarixi darsligi – yuklab olish

7-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
7-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish

8-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
8-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish

9-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
9-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish

10-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
10-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish
10-sinflar uchun Dunyo dinlar tarixi darsligi – yuklab olish

11-sinflar uchun O’zbekiston tarixi darsligi – yuklab olish
11-sinflar uchun Jahon tarixi darsligi – yuklab olish
11-sinflar uchun Dunyo dinlari tarixi darsligi – yuklab olish

Tarix va boshqa barcha fanlardan electron darsliklar to’plami

Barcha sinflar uchun maktab darsliklarini yuklab olishni istasangiz ushbu sahifaga o’ting: Barcha fanlardan maktab darsliklari 1-11-sinf

Получите электронную версию учебников истории для 5-11 классов.

Эти учебники представляют собой электронные учебники по истории. Учебники, предназначенные для этих узбекских классов, были взяты с информационно-образовательного портала Министерства народного образования.

Скачать электронные учебники по истории

Учебник рассказов по истории для 5 класса — скачать

Учебник истории Древнего мира для 6 класса — скачать

Учебник истории Узбекистана для 7 класса — скачать
Учебник всемирной истории для 7 класса — скачать

Учебник истории Узбекистана для 8 класса — скачать
Учебник всемирной истории для 8 класса — скачать

Учебник истории Узбекистана для 9 класса — скачать
Учебник всемирной истории для 9 класса — скачать

Учебник истории Узбекистана для 10 класса — скачать
Учебник всемирной истории для 10 класса — скачать
Учебник по истории мировых религий для 10 класса — скачать

Учебник истории Узбекистана для 11 класса — скачать
Учебник всеобщей истории для 11 класса — скачать
Учебник по истории мировых религий для 11 класса — скачать

Сборник электронных учебников по истории и всем остальным предметам

Если вы хотите скачать школьные учебники для всех классов, перейдите на эту страницу: Школьные учебники по всем предметам 1-11 класс

Sizni ushbu maqolalar ham qiziqtirishi mumkin:

1. Nemis tili darsliklari. Nemis tili fanidan 1-11-sinflar uchun elektron darsliklar
2. Musiqa darsliklari. Musiqa fanidan 1-7-sinflar uchun elektron darsliklar
3. Matematika darsliklari. Matematika fanidan 1-11-sinflar uchun elektron darsliklar
4. Boshlang’ich sinf darsliklari. Boshlang’ich sinflar uchun elektron darsliklar to’plami
5. Fizika darsliklari. 6-11-sinflar uchun fizika fanidan electron darsliklar
6. Astronomiya darsliklari. 11-sinflar uchun astronomiya fanidan electron darslik
7. Geometriya darsliklari. Geometriya fanidan electron darsliklar 7-11-sinf
8. 4-sinf darsliklari
9. 5-sinf darsliklari
10. 6-sinf darsliklari