Aşağı təzyiqi necə tez qaldırmaq olar? 5 SADƏ ÜSUL
Bu cür sızanaqlar hormonal statusun qəflətən dəyişdiyi bəzi vəziyyətlərdə də yarana bilər. Məsələn, hamiləlik zamanı və abortdan sonrakı aknelər.
Sızanaq xəstəliyi, səbəbləri və müalicəsi
Sızanaq xəstəliyi (prişik, akne, cizvə) – piy vəzlərinin iltihablaşması ilə əlaqədar baş verən dəri xəstəliyidir. Onlar adətən sifətdə, kürəkdə və sinədə, yəni, piy vəzlərinin çox olduğu yerlərdə əmələ gəlir.
Mündəricat
- Sızanaqların yaranma mexanizmi
- Sızanaqların səbəbləri
- İrsi amillər
- Predmenstrual sızanaqlar
- Hormonal sızanaqlar
- Hiperkeratoz sızanaqların səbəbi kimi
- Kosmetika və sızanaqlar
- İsti və rütubət – sızanaqların xarici səbəblərindəndir
- Toksiki vasitələr sızanaqların xarici səbəbi kimi
- Solyariya və sızanaqlar
- Sızanağın sıxılması – yeni sızanaqların səbəbi kimi
- Medikamentoz sızanaqlar
- Həddən artıq təmizkarlıq – sızanaqların daha bir səbəbidir
- Komedonlar
- Düyünlər
- İrinciklər
- Kistalar
Dərinin səthində çoxlu sayda deşiklər var. Bunlar tük follikullarının dəlikləridir. Follikullara dərinin altında yerləşən piy vəzlərinin axacaqları açılır. Sızanaq – tük follikulları və piy vəzlərinin mürəkkəb xəstəliyidir. Follikulların və piy vəzlərinin axacaqlarının piy və ölmüş dəri hüceyrələrilə tıxanması zamanı adi sızanaqlar yaranır. Əgər follikullar açıq olarsa, tıxaclar qara nöqtə kimi görsənir və açıq sızanaq adlanır. Sızanaqlar bağlı da olur, yəni dəri səthi ilə əlaqəsi olmur. Belə sızanaqlar ağ rəngdə olur. Bağlı sızanaqlarda bakteriyaların yaşaması üçün ideal şərait yaranır. Onların aktiv çoxalması iltihaba gətirir ki, nəticədə sızanaqlar irinciklərə çevrilir.
Sızanaqların yaranma mexanizmi
Sızanaqların əmələ gəlməsinin ən əsas səbəbi – hormonal balansın yaşla əlaqədar pozulmasıdır. Gənclik sızanaqlarını steroid hormonlar törədir, əsas da – androgenlər, yəni kişi cinsi hormonlar, hansı ki, təkcə oğlanlarda deyil, həm də qızlarda sintez olunur. Cinsi yetişkənlik dövründə androgenlərin miqdarı artır. Onların təsirindən piy vəzlərindəki sekretor hüceyrələr çoxalmağa başlayır. Faktiki olaraq, demək olar ki, piy istehsal edən “fəhlələrin” sayı artmış olur. Hormonlar təkcə dəri piyinin miqdarını artırmır, həm də tərkibini dəyişərək, onu qatılaşdırır. Adətən normada dəri yağı duru olduğundan sızanaq əmələ gəlmir.
Diqqət! Çoxsaylı tədqiqatlar göstərir ki, sızanaqların yaranmasında ilkin səbəb – piy vəzlərinin hiperfunksiyasıdır.
- Hiperandrogeniya – testosteronun yüksək olması piy vəzlərini stimulyasiya edir.
- Follikulyar hiperkeratoz. İnsanın dərisinin səthi qatı buynuzlaşan epiteldən təşkil olunub. Dərinin daimi təzələnməsi buynuzlaşan qatın tədricən qopub düşməsi nəticəsində baş verir. Analoji proses tük follikullarında da baş verir. Follikulyar hiperkeratoz – follikullarda buynuzlaşan qatın həddən artıq çox əmələ gəlməsidir, hansı ki, artmış və qatılaşmış piylə birlikdə tıxac yaradaraq, sızanağın əmələ gəlməsinə şərait yaradır.
- Nəticədə, piy follikulunun daxilində toplanaraq onu genişləndirir və vəzdə aseptik (mikrobsuz) iltihab inkişaf edir.
- Sızanaq bakteriyalarının (Propionibacterium acnes) çoxalması. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, hətta sağlam insanların tük follikullarında da sızanaq bakteriyaları və digər mikroorqanizmlər (stafilokok bakteriyaları, göbələklər, gənələr) yaşayır. Onlar çox nadir hallarda sağlam insanlarda sızanaq törədir. Yalnız axacaq tıxandıqda və piy artıq sintez edildikdə, mikroorqanizmlərin inkişafı üçün münbit şərait yaranır və irinli sızanaq əmələ gəlir.
Sızanaqların səbəbləri
İrsi amillər
Testosteron-sızanaq əlaqəsi irsən ötürülür. Biz genetik olaraq hormonal fonu və dərinin reaksiya xüsusiyyətlərini alırıq. Buna görə də, yeniyetmələrdə sızanaqların əsas səbəblərindən bir – irsi amillərdir.
Valideynləri sızanaqdan əziyyət çəkən uşaqlarda risk yuxarıdır. Və bu yeniyetmələrdə sızanaqların ağır formalarına daha çox rast gəlinir.
Əlbəttə sızanaqların əmələ gəlməsində digər amillərin də rolu da az deyil.
Predmenstrual sızanaqlar
Menstrual tsiklin ikinci yarısında steroid hormonların səviyyəsi qalxdığı üçün qadınların təxminən 70%-i sızanaqları aybaşı ilə əlaqələndirir. Aybaşıdan qabaq 1-2 sızanağı ondan əziyyət çəkməyən qadınlar belə müşahidə edir. Bu xəstəliyi olanlar isə, ondan bir həftə qabaq irinli sızanaqların artmasını (bir qayda olaraq, çənədə) qeyd edir.
Hormonal sızanaqlar
Yüksək testosteron, sızanaqlar və 18 yaş – bu normaldır. Amma 30 yaşından sonra yaranan sızanaq – sağlamlığı dərindən müayinə etmək üçün ciddi əsasdır. Bir qayda olaraq, bunlar hormonal sızanaqlardı, yəni, cinsi hormonların istehsalında olan pozğunluqlarla əlaqədardı.
Ginekoloji xəstəliklər və sızanaqlar bir-birilə bağlıdır. Onlar adətən hormonal pozğunluqlarla müşayiət olunan xəstəliklərdə, məsələn, yumurtalıqların polikistozunda rast gəlinir.
Bu cür sızanaqlar hormonal statusun qəflətən dəyişdiyi bəzi vəziyyətlərdə də yarana bilər. Məsələn, hamiləlik zamanı və abortdan sonrakı aknelər.
Endokrin vəzlər və sızanaqlar bir-birilə qırılmaz əlaqədədir: hipofiz, böyrəküstü vəzlər, cinsiyyət vəzlərinin xəstəliklərində sızanaqlar yaranır. Beləki, hiperandrogeniya zamanı qadınlarda aknenin olması geniş yayılmış hadisədir. Buna görə də, böyük adamlarda sızanaqların səbəblərini axtararkən təkcə dermatoloqun konsultasiyası kifayət eləmir. Endokrinoloq və ginekoloqun konsultasiyası da tələb olunur.
Hormonal pozğunluqlar barədə daha ətraflı eyni adlı məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.
Hiperkeratoz sızanaqların səbəbi kimi
Hiperkeratoz – dərinin səthi, buynuzlaşan təbəqəsinin qalınlaşmasıdır. A vitaminin çatmamazlığı, peşə zərərləri, dərinin uzun müddət sürtülməsi, sürtgü yağlarının təsirinə məruz qalması – hiperkeratozun əsas səbəbləridir. Piy vəzlərində hiperkeratoz hormonların təsirindən də yaranır. Gənclik sızanaqlarının əsas səbəbi də odur.
Kosmetika və sızanaqlar
Sızanaqlar və kosmetika da çox vaxt bir-birilə əlaqəli olur. İstifadə etdiyiniz kremlərə, lasyonlara, pudralara, qızardıcılara və s. diqqət yetirin. Ola bilsin sızanaqların səbəbi işlətdiyiniz kosmetik vasitələrdi.
Adətən bu əlaqəyə gec fikir verilir, çünki, başlanğıcda dəridə sızanaqların sayı çox olmur.
Sızanaqlara səbəb olan kosmetik vasitələrin tərkibində lanolin, skvalen, kükürd, qırmızı D və C piqmentləri olur. Bunlardan başqa, minerallar və bitki yağları akneni kəskinləşdirir. Bir qayda olaraq, kosmetika sızanaqları gizlətmək üçün istifadə edilir, amma nəticədə onun gedişini ağırlaşdırır və qüsurlu dövran yaranır.
İsti və rütubət – sızanaqların xarici səbəblərindəndir
Əgər siz cavanlıqda sızanaq xəstəliyi keçirmisinizsə, bilməlisiniz ki, isti və rütubətli iqlim şəraitində xəstəlik kəskinləşə bilər.
Toksiki vasitələr sızanaqların xarici səbəbi kimi
Bir çox peşə sahələrində xlor və neft məhsulları kimi, sızanaqlara səbəb olan toksiki vasitələrlə kontakt hələ də qalır.
Bundan başqa, sürtgü yağı dəri və piy vəzlərində hiperkeratoz verir.
Solyariya və sızanaqlar
Sızanaqdan əziyyət çəkənlər günəş vannası qəbul edə bilərlərmi? Ultrabənövşəyi şüalar sızanaqları müalicə edirmi?
Bəli, ultrabənövşəyi şüalar dezinfeksiya edərək sızanaqları müalicə edir, zaqar isə – sızanaqların izini itirir. Amma onun yüksək dozası əks effekt verir. İmmun sistemi zəiflədib dərinin yağlılığını artırmaqla, ultrabənövşəyi şüalar sızanaqları kəskinləşdirir. Çox vaxt isti ölkələrdən qayıdan insanlarda sızanaq xəstəliyi kəskinləşir.
Bu cür nəticə solyariyə gedənlərdə də müşahidə olunur.
Sızanağın sıxılması – yeni sızanaqların səbəbi kimi
Bir çox insanlar sızanaqlardan can qurtarmaq üçün onları sıxmağa çalışır. Sızanağı sıxmaq olmaz, çünki, bu özü yeni aknelərin əmələ gəlməsinə səbəb olur: sıxarkən infeksiya dərinin dərin qatlarına keçir və ya çıxarılmış sızanaqlardan ətrafdakı sağlam dəriyə düşür.
Bu cür nəticələrə sifətə tez-tez toxunmaq da gətirir. Sızanaqlardan can qurtarmaq üçün mütəxəssislərə müraciət edin. Hazırda dermatologiya və kosmetologiya sızanağın müalicəsi üçün effektiv və təhlükəsiz üsullara malikdir.
Sızanaqlar həmçinin dərinin çox sürtünən hissələrində, məsələn, boyunda və sarğı nahiyələrində rast gəlinir.
Əgər dəridə sızanaqlar varsa, sifətin təmizlənilməsi proseduru aparıla bilməz.
Medikamentoz sızanaqlar
Bəzən bəzi xəstəliklərin müalicəsində, pasientlərə qlükokortikoid hormonlar təyin edirlər. Bu müalicə fonunda tez-tez sızanaq səpgiləri yaranır.
Oral kontraseptivlərin qəbulu dayandırıldıqdan sonra bəzi qadınlarda orta dərəcəli sızanaq səpgisi qeyd olunur. Amma onlar adətən ciddi müalicə tələb eləmir və 2-3 aydan sonra özbaşına keçib gedir. Dəriyə düzgün qulluq və qısamüddətli xarici müalicə çox vaxt kifayət edir ki, bu problem həll olunsun.
Həddən artıq təmizkarlıq – sızanaqların daha bir səbəbidir
Təəccüblənməyin, sızanaqlar pis gigiyena ilə əlaqədar deyil. Qara nöqtələr – oksidləşmiş dəri piyidir, kir deyil.
Sızanaqların səbəbləri dərindədir və siz gündə 20 dəfə də yuyunsanız, yenə də müsbət nəticə görməyəcəksiniz. Əksinə, tez-tez yuyunmaq dərini qurudur və onun infeksiyaya müqavimətini azaldır, nəticədə – özü sızanağa səbəb olur.
Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlar tez-tez psixoloji problemlər keçirir.
Sızanaqların növləri
Aknenin müxtəlif tipləri mövcuddur və dəridə onların eyni zamanda bir neçə növünə rast gəlmək olar.
Komedonlar
Bunlar dərinin səthində qara nöqtələrdi.
Düyünlər
Dərialtı sızanaqlar kimi də tanınır. Bunlar qızarmış düyünlərdi, hansı ki, ağrıya bilər.
İrinciklər
Adi sızanaqlara oxşayır. İltihablaşmış hissənin ortasında ağ nöqtə olur. Onun altında irin olur. Bu səpgi də ağrı və qaşınma ilə müşayiət olunur.
Kistalar
Sızanaqların ən mürəkkəb tipidir. O, dərinin altında yerləşən və bir qədər böyük irincikdir.
Sızanaq xəstəliyinin müalicəsi
Sızanağın müalicəsi zamanı patogenezin müxtəlif mərhələlərinə təsir etmək olar:
- Qadınlarda androgenlərin yüksək səviyyəsini oral kontraseptivlərlə korreksiya edirlər. Bu müalicə hiperandrogeniyası olan pasientlərə yaxşı təsir göstərir. Kişilərdə bu müalicə yaramır.
- Yağın miqdarını onun qarşısını alan preparatlarla azaltmaq olar. Bu preparatlara retinoidlər aiddir. Onlar xarici formada və daxilə qəbul üçün olur.
- Follikulyar hiperkeratoza salisil turşusu və həmçinin retinoidlərlə təsir etmək olar.
- Dərinin aktivləşmiş mikroflorasına antiseptik və antibiotiklərlə təsir etmək olar. Antibiotiklər həm xarici, həm də daxilə qəbul olunmaq üçündür, lakin, sonuncu halda onların uzun müddət qəbulu tələb olunur.
Müalicə seçimi xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq fərdi seçilir. Yüngül gedişli sızanaqlarda xarici vasitələr tətbiq edilir.
Aşağı təzyiqi necə tez qaldırmaq olar? 5 SADƏ ÜSUL
Yüksək təzyiqlə müqayisədə aşağı təzyiq insan həyatına ciddi təhlükə yaratmır.
Lakin təzyiqin kəskin şəkildə aşağı düşməsi insanın halının pisləşməsinə, başgicəllənməsinə, zəifliyə, halsızlığa, ağır vəziyyətdə bayılmaya səbəb ola bilər.
Saglamolun.az bildirir ki, belə vəziyyətdə ev şəraitində bu kimi vasitələrdən istifadə edə bilərsiniz:
– Tünd qəhvə. Tərkibində olan kofein maddəsinə görə qəhvə tez bir zamanda aşağı təzyiqi qaldırır.
– Tünd çay. Çayın tərkibində də kofein var. Çay və ya qəhvə şirin olmalıdır.
– Darçınla bal. 1 çimdik darçının üzərinə yarım stəkan isti su tökün, 1 çay qaşığı bal əlavə edin və için. Darçın da aşağı təzyiqi yaxşı normallaşdırır.
– Ən sadə üsul – dilinizin üzərinə 1 çimdik duz tökün və onu yavaş-yavaş sovurun.
– Qulaqları ovuclarla tez-tez sürtmək də yaxşı kömək edir.
Yardım göstərdikdən əvvəl təzyiqin həqiqətən düşməsinə əmin olun. Bəzi hallarda təzyiqin qalxmasın təzyiqin düşməsi ilə səhv salına bilər.
Təzyiq sizdə tez-tez düşürsə, mütləq həkimə müraciət edin. Təzyiqin tez-tez düşməsi bəzən çox ciddi xəstəliklərin simptomu kimi meydana çıxa bilər.
Saglamolun.Az
Torpağı necə yaxşılaşdırmaq olar
Bütün fermerlər torpaqlarının keyfiyyətini yaxşılaşdırmaqda problemlərlə üzləşdilər. Bütün torpaqlar məhsul yetişdirmək üçün yararlı deyildir və torpağın ölçüsündən asılı olmayaraq torpaq keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması fermerin əsas işlərindən biridir. Torpağın keyfiyyətini səmərəli şəkildə yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi bacarıq və strategiyalara ehtiyacınız olacaq. Aşağıda torpağın keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və bağ məhsuldarlığını artırmağın bəzi ümumi yolları verilmişdir.
Addım
3-ün 1 hissəsi: Torpağın qidalanmasını yaxşılaşdırmaq
- Bitkilərinizin hansı qidaya ehtiyacı olduğunu yoxlayın. Bağçılıqda çox vacib olan üç qida var: yarpaqların və yarpaqların böyüməsini dəstəkləyən azot (N), kök, meyvə və toxum üçün fosfor (P) və bitki xəstəliklərinə və ümumi sağlamlığa qarşı dayanıqlığı üçün kalium (K). Yarpaq böyüməsində lazım olduğu üçün gənc bitkilər daha çox fosfor tələb edə bilər. Bundan əlavə, bu qidalandırıcı maddələr ümumiyyətlə böyümək mövsümündə olmadıqda bitkilər tərəfindən həqiqətən ehtiyac duymur. Ən yaxşı nəticələr üçün bitkilərinizin hansı qidaya ehtiyac duyduğunu araşdırın. Bu bitki qidaları ümumiyyətlə ardıcıllıqla “NPK” tərkibi müqayisə şəklində ifadə edilir.
- Torpaq nümunələrini ətraflı kənd təsərrüfatı agentliyinə təqdim edin. Bitkiləriniz yavaş-yavaş böyüyürsə və ya rəngləri dəyişməsə, bütün bağlar bu addımı tələb etmir.
- Gübrə istifadə edərkən həmişə üzünüzü və əllərinizi qorumalısınız. Bitki gübrələrində bakteriya və sağlamlığa zərərli digər şeylər ola bilər.
- Məhsula zərər verməmək üçün, peyin istifadə etməzdən əvvəl ən azı bir ay çürüməyə buraxılmalıdır. Toyuq və ya hinduşka peyin ucuzdur, ancaq böyük ərazilərə tökülə bilər. Dovşan, keçi, inək və qoyun peyin daha keyfiyyətlidir və daha az təhqiramiz qoxulara malikdir.
- Fosforun miqdarını artırmaq üçün sümük yeməyi və ya azotun miqdarını artırmaq üçün quru qan yeməyi əlavə edin.
- Təxminən 20% torpaq, peyin və ya yetkin kompost ilə başlayın; 10-30% xam bitki mənşəli qida tullantıları; və 50-70% quru yarpaqlar, qazon və ot zibil. Bütün maddələr bərabər paylanana qədər qarışdırın.
- Kompostu isti və isti saxlayın, mətbəx tullantılarından ət əvəzinə xam qida maddələri əlavə edin.
- Faydalı bakteriyaların böyüməsini təşviq edən oksigen daxil ola bilməsi üçün kompostu ən azı həftədə və ya iki dəfə bir kürək və ya pitchfork ilə çevirin.
- Torpaq qurdlarını bir kompost qabına qoyun. Qayanın altındakı nəm ərazidə qurdlar axtara bilərsiniz.
- Kompost büküləndə bir-birinə yapışsa bişirəcək (istifadə etməyə hazırdır), ancaq asanlıqla parçalana bilər. Bitki lifləri hələ də görünə bilər, ancaq kompostun çoxu homojendir.
- “Heç bir qazma, zəhmətsiz” bağçılıq üsulu, torpağı qazmağı və dəmləməyi deyil, sadəcə bu gübrəni torpağın səthinə əlavə edərək tədricən parçalanmasına imkan verir. Nəticələri görmək üçün illər və çox miqdarda üzvi maddə tələb olunsa da, əkin mütəxəssisləri bunu torpağın keyfiyyətini yaxşılaşdırmağın daha təbii yolu hesab edirlər.
- Ən yaxşı nəticəni istəyirsinizsə, payızda bir az gübrə əlavə edin. Bir çox bitki artan mövsümdə hər ay və ya iki dəfə əlavələrdən faydalana bilər, lakin bu bitkinin növlərinə və müxtəlifliyinə görə dəyişəcəkdir.
- Peyin və ya kompost çox çürüməzsə, bitkinin ləkələnməsindən qorunmaq üçün bir dairə çəkin.
- Ən çox tələb olunan mikro minerallar dəmir, bor, mis, manqan, molibden və sinkdir.
- Burada təsvir olunan əlavələr üzvi əkinçilik üçün təbii maddələrdir.
- Sadə bir əkin dönüşü təlimatına uyğun olaraq ev bağçasını böyütməyə başlaya bilərsiniz. Əkin sahələri üçün təcrübəli fermerlər və ya yerli kənd təsərrüfatı agentliyi ilə məsləhətləşin, çünki əkin də növbə növünə görə müəyyən edilir.
- 4 mövsüm zonasında fermerlər “örtük bitkilərindən” (qış dövründə) həqiqi bitkilər üçün qidalanma mənbəyi kimi də istifadə edə bilərlər. Qışda ilk dondan ən az 30 gün əvvəl və ya bitki çox soyuq dözümlü olmadıqda 60 gün inkişaf edə biləcək bir bitki əkin. Həqiqi bitkiləri əkmədən ən azı üç və ya dörd həftə əvvəl bitkiləri biçin və ya kəsin və çürüməsi üçün torpağın üstündəki örtük məhsulunu tərk edin.
- Tez-tez istifadə olunan bir əlavə, mycorrhizae adlanan bir göbələk növüdür. Bu göbələk bitki köklərinə yapışacaq və köklərə daha çox su və qida almasına kömək edəcəkdir. Bu göbələk cinsdən başqa bütün bitkilər üçün faydalıdır Brassica (məsələn, brokoli kimi xardal və həlledici tərəvəzlər daxildir bok choy) şərtlər çox münbit olmadıqda.
- Torpaqda tez-tez adlandırılan bakteriyalar var rizobiumBununla birlikdə böyümə maddələrini əldə edə bilərsiniz rizobium əmin olmaq. Bu bakteriyalar torpağa azot əlavə etdikləri üçün kartof və lobya kimi paxlalı bitkilərlə qarşılıqlı faydalı əlaqələr qururlar.
3-cü hissənin 2-si: Torpaq toxumasının yaxşılaşdırılması
- Torpaq toxuması üçbucağını anlayın. Torpaq alimləri torpaq yaradan hissəcikləri üç kateqoriyaya bölürlər. Ən böyük hissəsi qum hissəcikləridir, sonrakı hissəsi çökəkdir (nazik qumdan kiçik, lakin gildən daha böyük torpaq hissəcikləri) və ən az hissəciklər gildir. Üç növ hissəciklərin nisbəti torpağın növünü müəyyənləşdirir və “torpaq toxuması üçbucağı” adlanan bir qrafik şəklində təmsil olunur. Əksər bitkilərin “boş” və ya təxminən 40-40-20 qum, lil və gil qarışığı olan torpaq lazımdır.
- Su çox olan bitkilər (şirəli) və kaktuslar 60 və ya 70% bir qum tərkibi olan “boş, qumlu” torpaqlara üstünlük verirlər.
- Tez bir torpaq toxuması testini keçirməyə çalışın. Səth qatından bir çimdik torpaq götürün. Torpağı isladın, sonra bir topa yuvarlayın və bir lentə düzəldin. Bu tez və çirkli üsul aşağıda göstərilən diaqnoza görə vacib problemləri aşkar edə bilər:
- Torpaq bantı 1 düym (2.5 sm) çatmadan qırılırsa, torpağınız boş və ya lil olur. (Əgər ümumiyyətlə bir top və ya lent yarada bilmirsinizsə, torpağınız qumludur).
- Torpaq lenti 2,5 ilə 5 sm-ə çatana qədər qırılmırsa, deməli torpağın gil ilə boş olması deməkdir. Bu kimi torpaqlar qum və çamur əlavə edərək yaxşılaşdırıla bilər.
- Torpaq lentinin uzunluğu 5 sm-dən çox ola bilərsə, torpağın gilli olduğunu göstərir. Gil torpaq bu hissənin sonunda təsvir olunduğu kimi əsas tərkib hissəsi ilə əlavə olunmalıdır.
- Hərtərəfli sınaq üçün bir torpaq nümunəsi götürün. Torpağın tərkibinə hələ də əmin deyilsinizsə, testi aparmaq üçün 20 dəqiqə çəkin, daha dəqiq məlumat əldə etmək üçün bir neçə daha gözləyin. Başlamaq üçün torpağı səthdən çıxarın, sonra təxminən 15 sm dərinliyə qədər torpaq nümunəsi qazın. Torpaq nümunəsini qəzetə yayın və qurudun. Bütün zibil, qaya və digər böyük əşyaları çıxarın. Torpağın çoxluğunu parçalayın, mümkün qədər ayırın.
- Boru istifadə edərək test üçün lazım olan maddələri birləşdirin. Quruduqdan sonra torpağı böyük və hündür bir boruya qoyun, borunun hündürlüyünün ¼ hissəsinə çatana qədər. Kavanoz boyunun ¾-ə çatana qədər su əlavə edin, sonra 5 ml (1 çay qaşığı) qatlanmayan qab sabunu əlavə edin. Kavanozu örtün və ən az beş dəqiqə silkələyin ki, kiçik parçalara parçalansın.
- Torpaq yerləşdikdə borunu qeyd edin. Borunu ən azı iki gün tərk edin və kənarını aşağıda marker və ya lent aralıqları ilə qeyd edin:
- Bir dəqiqədən sonra borunu yerləşmiş hissəciklərin üst xəttində qeyd edin. Bu daha böyük bir ölçüyə sahib olduğu üçün həll edən qumdur.
- İki saatdan sonra borunu yenidən qeyd edin. Bu vaxta qədər çamurların hamısı qum üzərində yerləşəcəkdir.
- Üçüncü dəfə su aydın olduqda borunu qeyd edin. Çoxlu gildən ibarət olan torpaqlar həll olunmaq üçün bir-iki həftə çəkə bilər, boş olan torpaqlar suyun təmizlənməsinə bir neçə gün çəkə bilər.
- Hər hissəciyin sayını almaq üçün işarələr arasındakı məsafəni ölçün. Hər hissəni hissəcik növünün faizini almaq üçün ümumi hissəcik hündürlüyünə bölün. Məsələn, silindrinizdəki qumun hündürlüyü 5 sm və bütün hissəcik təbəqələrinin ümumi hündürlüyü 10 sm olarsa, torpağınız 50% qum deməkdir (5 ÷ 10 = 0.5 = 50).
- Torpağı yaxşılaşdırmaq üçün kompost və təbii zibil istifadə edin. Torpağınız boş olduqda, bunun üçün bir şey etmək lazım deyil. Yetkin kompost, torpağın qidalanması bölməsində izah edildiyi kimi gil torpaqla lazımdır. Eyni məqsəd üçün başqa təbii əlavələr, məsələn, quru yarpaqlar və ya ot qırıntıları da əlavə edə bilərsiniz.
- Ağac çipləri, qıvrımlar və ya havalı ağac qabığı, torpaqda məsamələr yaratmaqla və bu aşqarları yavaşca buraxmaq üçün torpağın su və qida maddələrini saxlamaq qabiliyyətini artıra bilər. Yeni ağacdan istifadə etməyin, çünki bu, torpaqdakı azot səviyyəsini azalda bilər.
- Torpaq tənzimləmələrini əl ilə həyata keçirin. Əgər ağır gilli torpaq (20% -dən çox gil) və ya çox qumlu və ya duzlu torpaq (60% qum və ya 60% çamur) varsa, qumun eyni nisbətdə olmasını təmin etmək üçün digər torpaq növlərində qarışdırın. gil ilə 20% -dən çox deyil. Daha çox işləməlisiniz, amma bu üsul özünüzü kompost etməkdən daha sürətli olur. Məqsəd çox su, qida və hava saxlaya biləcək məsaməli bir torpaq yaratmaqdır.
- Unutmayın ki, yalnız çox kəskin, duzsuz qum istifadə etməlisiniz.
- Ferma dükanında satın alına bilən Perlit, hər növ torpaq, xüsusilə gil üçün çox faydalıdır. Bu material əsasən çox böyük bir hissəcik rolunu oynayır.
- Torpağın sıxılmasını aradan qaldırın. İnsanları və ya nəqliyyat vasitələrini yerdən yaxşı saxlayın ki, yaxşı havalandırılsın. Torpaq yuxarı hissədə sıxılmış və ya qabıqlı görünürsə, torpağı çevirin və böyük bir topuqları bir meydança ilə kəsin. Torpaq çox yığcamdırsa, şumlama vasitəsini istifadə edin və ya qazon aeratoru ilə bir çox deşik düzəldin. Su yaxşı saxlasa da, dolu torpaq faydalı bakteriya və göbələkləri öldürə bilər və zərərli anaerob bakteriyaların böyüməsinə kömək edə bilər.
- Torpağın qidalanması bölməsində izah edildiyi kimi, üzvi maddələrin qarışdırılması da kömək edə bilər.
- Dandelionlar və uzun toxunuşlu digər bitkilər torpağın bir yerə yığılmaması və tıxanmaması üçün istifadə edilə bilər.
- Torpaq toxumasını qorumaq üçün “yox qədər qazma” bağçılıq texnikasından da istifadə edə bilərsiniz. Bu şəkildə təbii olaraq meydana gələn toxuma illərlə davam edə bilər. Bu üsuldan istifadə etsəniz, yerdən keçən insanları və ya nəqliyyat vasitələrini məhdudlaşdırın.
3-ün 3-cü hissəsi: Torpaq pH-nin tənzimlənməsi
- Torpaq nümunəsi götürün. Dəqiq nəticələr üçün, üst qatını üst-üstə təxminən 5 sm ardıcıl rəng və toxuma qatına çıxarın. 15 sm dərinlikdə bir çuxur qazın. Torpağın təsadüfi bir nümunəsini qazon və ya tarla boyunca bir neçə dəfə aparın ki, bütün bağın vəziyyətini əks etdirir.
- Torpağın pH-nı sınayın. Bu torpaq nümunəsi yerli kənd təsərrüfatı idarəsinə və ya torpağın sınaq laboratoriyasına göndərilə bilər və torpağın pH və ya turşuluğunu yoxlamaq üçün sizə pul xərclənə bilər. Bununla birlikdə, bir ferma dükanında və ya körpələr evində bir pH test cihazı da ala bilərsiniz, beləliklə onları evdə asanlıqla istifadə edə bilərsiniz.
- Bir əkinçisinizsə, nə qədər əlavə material lazım olacağını tapmaq üçün bir torpaq nümunəsini peşəkar bir torpaq sınayıcısına göndərsəniz yaxşı olar. Yalnız bir ev bağçasınızsa, daha sürətli və daha ucuz bir test dəstindən istifadə edin və bunun işlədiyini görmək üçün müxtəlif miqdarda aşqardan istifadə edin.
- Bitkilərinizə nə lazım olduğunu yoxlayın. Bir çox bitki bir az turşu torpağa üstünlük verir. Başqa bir məlumat yoxdursa, torpağın pH səviyyəsini 6.5 səviyyəsində saxlamağa çalışın. Bununla birlikdə, bitkilərinizin onlayn olaraq nə qədər pH olduğunu öyrənmək və ya təcrübəli bir yetişdiriciyə müraciət etmək də yaxşı bir fikirdir.
- Bitkilərinizin nə pH lazım olduğunu bilmirsinizsə, “turşu torpağının” pH 6,0 ilə 6,5 arasında olduğunu, “qələvi torpaq” isə 7,5 ilə 8 arasında bir pH olduğunu göstərir.
- Torpağınızı daha qələvi halına gətirin. Torpağın pH bitki üçün çox azdırsa, bir baza əlavə edərək torpaq pH artırın. Bağ əhəngini, istiridyə qabığını və ya başqa bir kalsium qatqısı almaq üçün ferma dükanına gedin və ya yumurta qabığını əzib toz halına gətirin. Aşqarı bir dəfəyə bir ovuc torpağa qarışdırın və hər dəfə bu əlavə əlavə etdikdə torpaq pH-nı sınayın.
- Torpağınızı daha turşu halına gətirin. Torpağın pH səviyyəsini azaltmaq istəyirsinizsə, əlavə turşu lazımdır. Bir ferma mağazasında alüminium sulfat və ya kükürd alın və torpağa qarışdırın. Hər dəfə bir ovuc qatqı əlavə etdikdən sonra torpağın pH səviyyəsini yenidən yoxlayın.
- Torpağın pH səviyyəsini qaldırmaq üçün ardıcıl bir ev üsulu yoxdur. Elmi sınaq göstərdi ki, şam yarpaqları və qəhvə zəmiləri torpaq turşuluğuna həqiqi və əhəmiyyətli təsir göstərmir, baxmayaraq ki, bir çox insanlar bunun əksini iddia edirlər.
- Hər üç ildən bir torpağınızı sınayın. Zamanla torpaq pH tədricən adi səviyyəsinə qayıdır. Bu, əsasən ərazinizdə mövcud olan mineral növlərindən təsirlənir. Hər üç ildən bir torpaq sınağı yaxşıdır, əgər torpağınızın pH tənzimlənməsi çətin deyilsə və ya bitki böyüyürsə.
Göstərişlər
- Torpaqdakı toksik kimyəvi maddələr nadirdir. Bununla birlikdə, bir sənaye sahəsi, poliqon və ya zəhərli tullantı zibilinin yaxınlığında yaşayırsınızsa və ya bir yolun kənarında qida bitkiləri yetişdirirsinizsə araşdırmağa dəyər. Torpaq nümunələrini sınaq və yoxlama üçün yerli kənd təsərrüfatı agentliyinizə göndərin. Təhlükəli kimyəvi maddələrin peşəkar bir şəkildə işlənməsi lazım ola bilər, lakin bəzilərinə yalnız bir qat torpaq əlavə etməklə seyreltilmə lazım ola bilər.
- Bitkilərin ətrafındakılar istisna olmaqla, ince bir ot səpin yayaraq, pişiklərin bağda defekasiyasının qarşısını al. Saman, həmçinin torpağın su saxlamaq və torpağın temperaturunu artırmaq qabiliyyətini artıra bilər. Bu üsul ərazinizdəki torpaq və iqlim xüsusiyyətlərindən asılı olaraq faydalı və ya təhlükəli ola bilər.
Xəbərdarlıq
- Sitrus meyvələrindən olan tullantılar kompost üçün yaxşı deyil, çünki çürüməyə çox vaxt lazımdır və qurdun fəaliyyətini azaldır.
- Əllərinizi, üzünüzü və bədəninizin digər hissələrini torpağı yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunan müxtəlif materiallar ilə çirklənmədən qoruyun. Məhsulun qablaşdırılmasındakı xəbərdarlıqları oxuyun və torpağın yaxşılaşdırılmasında kimyəvi maddələrdən istifadə etməyin təhlükəsiz yolları haqqında məlumat axtarın.
- Müxtəlif üzvi maddələrdən istifadə edərək torpaqınızı yaxşılaşdırmaq istəyirsinizsə, alaq otlarının toxumlarının istifadəsini məhdudlaşdırmağa çalışın. Bu kimi toxumlar bağçaya gəldikdə cücərir və problem yarada bilər.
- Heç vaxt torpağı köpək və ya pişik nəcisindən istifadə edərək dölləşdirməyin, çünki bu iki növ zibil insanlar üçün təhlükəli olan bir xəstəlik ocağına çevrilə bilər.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.