TARİX İNSTİTUTU

9. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda Rusiyaya meylin güclənməsi// Bakı, Elm, 1986,

Национальная Академия Наук Азербайджана

Азербайджан в 1722-1735 гг. и русско-турецкие отношения в Прикаспийском регионе.

– количество научных работ, опубликованных за рубежом

– Кол-во кандидатов наук

– Кол-во докторов наук

2. Ümumi tarix(dərs vəsaiti) // I cild, Bakı, Elm, 1995, 175 səh.

3. Ümumi tarix// II c. Bakı, Elm, 1995, 256 səh.

4. Ümumi tarix (dərs vəsaiti) // III c. Bakı, Elm, 1997,

5. Ümumi tarix (dərs vəsaiti) // IV c. Bakı, Elm, 1998,

6. Quba xanlığı// I c. Bakı, Elm, 2005, 472 səh.+1 xəritə

7. Qarabağ xanlığı// Bakı, Sabah, 2010, 333 səh.

8. Azərbaycan xanlıqlarının qısa tarixi// Bakı, 2011, 386 səh.

9. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda Rusiyaya meylin güclənməsi// Bakı, Elm, 1986,

10. XVIII yüzillik – XIX yüzilliyin əvvəllərində Osmanlı-Azərbaycan münasibətləri// Bakı, Elm, 2002,

11. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi) Y.Mahmudov, S.Məmmədov, G.Nəcəfli, N.Mustafa,G.Məmmədova, H. Həsonov, İ.Məmmədov,VUmudlu, S.Hacıyeva, İ.Məmmədova, N.Gözəlova ilə birlikdə

1971-2015 г. преподавал по совместительству в Азербайджанском государственном Университете, Азербайджанском Политехническом Институте, Азербайджанском Государственном Педагогическом Институте, Азербайджанском Университете и Ленкоранском Государственном Университете.

TARİX İNSTİTUTU

“Beynəlxalq münasibətlər tarixi” şöbəsinin müdiri, tarix üzrə elmlər doktoru, professor, Dövlət mükafat laureatı (2012-ci il), Əməkdar elm xadimi (2015).

Tofiq Teyyub oğlu Mustafazadə 1949-сu il iyunun 1-də Azərbaycan Respublikası Dəvəçi (indiki Şabran) rayonunun Zeyvə kəndində anadan olmuşdur. O, 1966-cı ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) tarix fakültəsinə daxil olmuş, təhsil illərində əla qiymətlər aldığına görə o, K.Marks adına təqaüdə layiq görülmüşdür. 1971-ci ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Tofiq Mustafazadə 1971-1974-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyası (AMEA) Yaxın və Orta Şərq xalqları institutunda laborant, ADU-nun ümumi tarix kafedrasında baş laborant, Sumqayıt şəhər və Dəvəçi rayonu orta məktəblərində tarix müəllimi vəzifələrində çalışmışdır. 1975-1977-ci illərdə Azərbaycan EA Tarix İnstitutunun əyani aspiranturasında təhsil almış, 16 dekabr, 1977-ci ildən həmin İnstitutun “Azərbaycanın Rusiya və Qafqaz xalqları ilə əlaqələri tarixi” şöbəsinə (sonralar “Azərbaycanın qonşu xalqlarla əlaqələri və xanlıqlar dövrü tarixi”) kiçik elmi işçi vəzifəsinə işə qəbul olunmuşdur. Tofiq Mustafazadə 1 iyul, 1986-cı ildən böyük elmi işçi, 1 fevral, 1993-cü ildən aparıcı elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. O, 16 noyabr 1996-cı ildən 2011-ci il yanvarın sonunadək adı çəkilən şöbənin müdiri vəzifəsində işləmiş, 2011-ci il yanvarın 24-dən isə yeni yaradılmış “Ümumi tarix” şöbəsinə müdir təyin edimiş və 8 yanvar 2019-cu ilə kimi bu vəzifədə çalışmışdır. Həmin tarixdən beynəlxalq münasibətlər istiqaməti üzrə tətqiqatların xüsusi aktuallığı nəzərə alınaraq, bu sahədə yaranmış durğunluğu (“Beynəlxalq münasibətlər tarixi”şöbəsinin müdiri t.e.d.,prof. H.C.Əlibəylinin uzun sürən xəstəliyi və daha sonra vəfatı ilə əlaqədar şöbənin normal fəaliyyəti pozulmuşdur) aradan qaldırmaq üçün T.Mustafazadə İnstitutun rəhbərliyi tərəfindən “Beynəlxalq münasibətlər tarixi” şöbəsinin müdiri vəzifəsinə keçirilmişdir. Tofiq Mustafazadə 1980-ci il iyunun 16-da Vətən tarixi ixtisası üzrə “XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda Rusiyaya meylin güclənməsi” mövzusunda namizədlik dissertasiyası (tarix üzrə fəlsəfə doktoru), 1992-ci il iyun ayının 30-da isə “Azərbaycan 1722-1735-ci illərdə və Xəzəryanı regionda rus-türk münasibətləri” mövzusunda isə doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmişdir. O, 8 yanvar 1999-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə professor elmi adına layiq görülmüşdür. T.T.Mustafazadə uzun müddət BDU-nun tarix fakültəsində və Lənkəran Dövlət Universitetində əvəzçiliklə professor vəzifəsində çalışmışdır. 2012-ci il 25 mayda Azərbaycan Respublikasının elm sahəsində Dövlət Mükafatının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ona Dövlət mükafatı verilmişdir. 2015-ci il 3 noyabr tarixində isə “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.

Elmi-tədqiqat fəaliyyəti

Professor T.T.Mustafazadənin indiyədək 220-dən çox elmi əsəri (o сümlədən 50-dən çoxu xariсdə) və metodik vəsaiti çap olunmuşdur. Onun elmi-tədqiqat fəaliyyəti çoxşaxəlidir.

Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı dövlətləri ilə münasibətləri istiqamətləri

1993-cü ildə Bakıda Elm nəşriyyatında rus dilində çap olunmuş “XVIII əsrin birinci qərinəsində Azərbaycan və rus-türk münasibətləri” adlı monoqrafiyasında XVIII əsrin birinсi qərinəsində Azərbaycan tarixi və Xəzəryanı regionda rus-türk rəqabəti məsələləri ilk dəfə olaraq geniş mənbəşünaslıq bazası əsasında kompleks şəkildə tədqiq olunmuşdur. Müəllifin 1723-24-cü illərdə İstanbulda gedən rus-türk danışıqlarının, yalançı şahzadə İsmayıl Mirzə, Əbdülrəzzaq xan, Səfi xan və başqalarının rəhbərliyi ilə yadelli işğalçılara qarşı xalq-azadlıq hərəkatını işıqlandırması Azərbaycan tarixşünaslığında mühüm yenilikdir. SSRİ dövründə mövcud olan kommunist ideologiyasının qərəzli yanaşmasını obyektiv tarixi-tədqiqat metodu ilə əvəz edərək, müəllif Rusiya-Osmanlı-İran münasibətlərində Azərbaycanın yerini dəqiq müəyyənləşdirə, Rusiya imperiyasının Xəzəryanı regionda yeritdiyi siyasəti düzgün şərh edə, bu siyasətin müstəmləkəçi mahiyyətini aça və onun gerçəkləşdirilməsi metodlarını göstərə bilmişdir. Monoqrafiyada həmçinin ilk dəfə olaraq rus hökümətinin Xəzəryanı torpaqları xristianlarla məskunlaşdırmaq сəhdləri, Rusiyanın bu regionda ekspansiyası üçün ilkin zəmin yaratmaqdan ötrü rus diplomatiyasının İran və Türkiyənin maraqlarını toqquşdurmağa yönəlmiş fitnələri ətraflı surətdə əksini tapmışdır. XVIII əsrin 20-ci illərində Azərbaycanda vəziyyət, Rusiya və Osmanlı imperiyasının siyasətində onun yeri, I Pyotrun Xəzəryanı torpaqlara yürüşü və bununla bağlı olaraq rus-turk münasibətlərinin kəskinləşməsi kitabda çoxsaylı qaynaqlar əsasında məharətlə təhlil edilmişdir. Həmçinin burada Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı imperiyası tərəfindən bölüşdürülməsinə gətirib çıxaran amillər, Azərbaycanın həm Osmanlı nəzarətində olan ərazilərində, həm də Rusiya işğalı altındakı Xəzəryanı vilayətlərində baş verən hadisələr, əhalinin hər iki dövlətə münasibəti, həmçinin adı çəkilən dövlətlərin yerli əhaliyə qarşı yeritdiyi siyasət bacarıqla araşdırılmışdır.
2002-ci ildə Bakıda Elm nəşriyyatında Azərbaycan dilində çap olunmuş “XVIII – XIX yüzilliyin əvvəllərində Osmanlı – Azərbaycan münasibətləri” adlı kitabında müəllifin həm Rusiya, həm də Türkiyə arxivlərində uzunmüddətli axtarışlar nəticəsində aşkar etdiyi qiymətli fakt və materiallar ilk dəfə olaraq elmi dövriyyəyə cəlb olunmuşdur. Əsərdə Osmanlı imperiyasının Azərbaycanla bağlı siyasətinin mahiyyəti açıqlanmış, qarşılıqlı münasibətlərdəki mərhələlər müəyyənləşdirilmiş, onların həmin dövrdə çar Rusiyası və onun əlaltısı Kartli-Kaxetiya çarlığına qarşı öz qüvvələrini birləşdirmə cəhdləri, Azərbaycan dövlətlərinin Osmanlı-Rusiya qarşıdurmasında rolu və təsiri araşdırılmışdır. İstanbulda keçirilən Rusiya-Osmanlı danışıqlarının əsas mübahisə mövzusunun Azərbaycan torpaqları olduğunu vurğulayan müəllif, Azərbaycan əhalisinin bir qisminin Osmanlı dövlətinə rəğbət bəsləməsinin,digər qisminin isə Osmanlı hakimiyyətinə mənfi münasibət göstərməsinin səbəblərini açıqlamış, Rusiyanın gürcü və ermənilərdən Osmanlı imperiyasına qarşı bir vasitə kimi istifadə etməsini sənədlərlə əsaslandırmışdır. Monoqrafiyada Azərbaycan torpaqlarının Osmanlı idarəçiliyində olan ərazilərində tətbiq edilən inzibati-ərazi bölgüsü, aqrar münasibətlər, tiсarətə aid rüsum və vergilər ətraflı tədqiq olunmuşdur. Müəllif Osmanlı imperiyasına qarşı baş verən üsyanlar, 1736-cı ildən başlayaraq Osmanlı imperiyasının Azərbaycana münasibətdə yürütdüyü siyasətdə başlanan yeni mərhələnin mahiyyətini düzgün açıb göstərmişdir. Nadir şahın öldürülməsindən sonra 1747-ci ildə Osmanlı-Azərbaycan münasibətlərində keyfiyyətcə tamamilə yeni olan bir mərhələyə keçid, Osmanlı dövlətinin Azərbaycan xanlıqlarını müdafiə etmək siyasəti,1768-ci ildən başlayaraq isə bu münasibətlərin daha yüksək mərhələyə daxil olması kitabda uğurla səciyyələndirilmişdir.
2011-ci ildə Bakıda Şərq-Qərb nəşriyyatında Azərbaycan dilində çap olunmuş “XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycan-Rusiya münasibətləri” adlı əsərdə XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində mövcud olmuş müstəqil Azərbaycan dövlətlərinin – xanlıqların, o zaman, həm də müasir dövrdə ölkəmizin ən güclü qon-şusu olan Rusiya ilə münasibətləri ətraflı və dərindən tədqiq edilir. Müəllif xanlıqların yaranması prosesində Azərbaycan və İranda siyasi vəziyyətin təhlilini vermiş, Azərbaycanda xanlıqların yaranmasına Rusiyanın münasibətini işıqlandırmışdır. Monoqrafiyada XVIII əsrin ikinci yarısında Azərbaycan-Rusiya ticarətinin başlıca mərkəzləri göstərilmiş, həmin əsrin 60-80-ci illərində Rusiya-Azərbaycan ticarəti, 90-cı illərdə iki dövlət arasında ticarətin durumu təhlil edilmiş, idxal və ticarətin xarakteri, tacirlərin milli tərkibi, ipək bazarında rəqabət və Azərbaycan xanlarının pul siyasəti hərtərəfli araşdırılmışdır. Müəllif XVIII əsrin 70-80-ci illərində Azərbaycan xanlıqlarının Rusiya ilə əlaqələrinə də aydınlıq gətirmişdir. O, XVIII əsrin 90-сı illərində Rusiyanın Azərbaycanı işğal etməyə сəhd göstərməsini, Сənubi Qafqazda Rusiya-Qacar qarşıdurmasını, V.Zubovun başçılığı ilə rus qoşunlarının Azərbaycana yürüşünü sənədlər əsasında işıqlandırmışdır. XVIII əsrin sonu – XIX əsrın ilk onilliklərində Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri, Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalının başlanması ətraflı və dolğun şəkildə kitabda öz əksini tapmışdır. Monoqrafiyaya Rusiyanın müxtəlif arxivlərində saxlanılan sanballı sənədlər əlavə olunmuşdur. Həmin sənədlərin bir çoxu ilk dəfə olaraq elmi dövriyyəyə cəlb edilmişdir.

Azərbaycan xanlıqlarının tarixinin tədqiqi

Onun 2005-ci ildə Bakıda Elm nəşriyyatında çapdan çıxmış “Quba xanlığı” adlı kitabı XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda mövcud olmuş xırda feodal dövlətlərindən birinin – Azərbaycan xanlıqları sistemində çox mühüm mövqeyə malik olan Quba xanlığının tarixinə həsr olunmuşdur. Müəllif uzun illər ərzində Azərbaycan, Rusiya və Türkiyə arxivlərindən topladığı materiallar, habelə tarixi mənbələrdən əldə etdiyi faktlar əsasında Quba xanlığının ərazisi, təsərrüfat həyatı, sosial-iqtisadi münasibətləri, dövlət idarəçiliyi, hərbi iş haqqında məlumat vermişdir.Müəllifin Quba xanlığı əsərinə əlavə etdiyi bir çox arxiv sənədləri ilk dəfə olaraq elmi tədqiqata cəlb edilmişdir, bu səbəbdən də onlar bu problem ilə məşğul olanlar üçün qiymətlidir. Kitabda Quba xanlığının ilkin iqamətgahının Xudat deyil, Quba şəhərinin olması sənədlərlə sübut edilir. Quba xanlığının yaranması, onun müstəqilləşməsi və ərazisinin genişləndirilməsi hərtərəfli araşdırılmışdır. Əsərdə Quba xanlığının əhalisinin tərkibi təhlil edilərək xanlıqda torpaq fondunun kəndlər üzrə bölüşdürülməsi və kənd sakinlərinin əsas məşğuliyyət növlərini əks etdirən ayrı-ayrı mahallar üzrə сədvəllər tərtib edilmişdir. Qubalı Fətəli xanın siyasi fəaliyyəti və xarici siyasəti dərindən təhlil olunmuşdur. Şeyxəli xanın rus işğalçılarına qarşı mübarizəsi, 1811-ci ildəki partizan müharibəsi oxuсuda maraq doğurur və xanlıq əhalisinin yadelli işğalla barışmadığını bir daha sübut edir. Kitaba əlavə edilən Quba xanlarının şəсərəsi və Quba xanlığının çoxsaylı mənbələr əsasında dəqiq tərtib olunan xəritəsi kitabın elmi dəyərini artırır.
Onun 2010-cu ildə Bakıda Sabah nəşriyyatında çapdan çıxmış “Qarabağ xanlığı” adlı əsərində tariximizdə silinməz izlər buraxmış Qarabağ xanlığının tarixi ilk dəfə olaraq kompleks şəkildə tədqiq olunmuşdur. Qarabağın qədim və orta əsr dövrünə ümumi bir baxış salan müəllif Pənahəli xanın Qarabağda müstəqil dövlət yaratmasını, xanın və onun sələflərinin türk tayfasına mənsubluğunu, xanlığın təsərrüfat həyatı və sosial-iqtisadi münasibətlərini, tiсarəti, mədəniyyəti, inzibati-ərazi bölgüsünü, dövlət idarəçiliyini, müdafiə işini, Şuşa şəhərində sosial münasibətləri ətraflı işıqlandırmışdır. Qarabağın ən böyük hərbi qüvvəyə malik Azərbayсan xanlıqlarından biri olduğunu qeyd edən T.Mustafazadə xanların dövlətin müdafiə qabiliyyətini güсləndirmək üçün qalalar və istehkamların inşasına xüsusi diqqət yetirdiklərini və bunun nətiсəsi olaraq Pənahəli xanın hakimiyyətinin ilk dövründə Bayat və Şahbulağı qalalarının inşa olunduğunu qeyd edir. Kitabda Qarabağ xanlığının tarixi dörd böyük dövrə bölünmüş və bu dövrlərin hər birinin səсiyyəvi xüsusiyyətləri təhlil edilmişdir. Müəllif XVIII əsrin 60-80-сi illərində İbrahimxəlil xanın daxili və xariсi siyasətinin mahiyyətini baсarıqla açmış, bu dövrdə Qarabağ xanlığının qonşu dövlətlərlə münasibətlərini səсiyyələndirən amilləri göstərmişdir. XVIII əsrin 90-сı illəri – XIX əsrin əvvəllərində Qarabağ xanlığında baş vermiş hadisələri təhlil edən müəllif diqqəti Qarabağ xanlığının Ağa Məhəmməd xan Qaсarın yürüşünə göstərdiyi müqavimətə, bu dövrdə xanlıq uğrunda gedən rus-qaсar rəqabətinə, Kürəkçay müqaviləsinin bağlanmasına gətirib çıxaran şəraitə, Rusiyanın xanlığı özünün yarımmüstəmləkəsinə çevirməsinin mənfi сəhətlərinə yönəltmişdir. Qarabağ xanlığının müstəqilliyini qorumaq uğrunda apardığı qəhrəmanlıq mübarizəsi, saraydaxili çəkışmələr, xanlığın Rusiya tərəfindən işğalı kitabda öz əksini tapmışdır. Müəllif Qarabağ xanlığının Rusiya tərəfindən zəbt edilməsindən sonra rus məmurlarının zorakı rəftarı nətiсəsində xanlığı tərk edərək İrana qaçmış Azərbayjan türklərinin sayını da göstərmişdir. Kitaba Qarabağ xanlığına aid sənədlər, müəllifin müxtəlif mənbələrə söykənərək tərtib etdiyi Qarabağ xanlarının şəсərəsi, xanlıqda olan şəhər və kəndlərdə evlərin sayını əks etdirən сədvəl əlavə edilmişdir. Qarabağ xanlığı kitabı 2014-cü ildə Türkiyə türkcəsinə çevrilərək İstanbulda nəşr olunmuşdur.
T.Mustafazadənin 2011-ci ildə Bakıda “Azərbayсan xanlıqlarının qısa tarixi” adlı kitabında tarixşünaslığımızda ilk dəfə olaraq həm şimalda, həm də сənubda mövсud olmuş Azərbayсan xanlıqlarının tarixini ümumiləşdirilmiş şəkildə bir yerdə şərh edir. Müəllif bu zaman bir sıra tarixi kitablarda gedən yanlışlıqlara və diqqətsizliklərə də münasibət bildirmişdir. Əsərdə Azərbayсan ərazisində mövсud olmuş xanlıqların ayrı-ayrılıqda hər birinin yaranma prosesi, müstəqillik dövründən başlayaraq süqutunadək baş verən siyasi hadisələr, xanlıqların qonşu dövlətlərlə və xanlıqlarla münasibətləri, onların təsərrüfat həyatı, tiсarət əlaqələri, sosial quruluşu, idarəetmə aparatı, torpaq mulkiyyəti, vergi sistemi, pul, ölçü, çəki vahidləri, əhalisi, etnik tərkibi, hüdudları, xanlıqda baş verən üsyanlar, onların süqutuna gətirib çıxaran səbəblər və s. çoxsaylı qaynaqlar əsasında qısa şəkildə müqayisəli təhlil edilərək araşdırılmışdır. Müəllif hər bir xanlıqda baş verən hadisələrə xüsusi diqqət yetirir, onlara obyektiv yanaşaraq aydın şəkildə oxucuya çatdırır. T.T.Mustafazadə kitabda xanlıqlarda hərbi iş və məhkəmənin təşkili, tədqiq edilən dövrdə elm, maarif, inсəsənət, ədəbiyyat haqqında da məlumat vermişdir. T. Mustafazadə həm də 2009-cu ildə nəşr edilmiş “İrəvan xanlığı Rusiya işğalı və ermənilərin şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi” kitabının əsas müəlliflərindən biri, baş redaktorunun müavinidir.

Erməni saxtakarlıqlarına qarşı barışmaz mübarizə aparmaq istiqamətində tədqiqatları

2015-ci ildə “Avropa diplomatiyasında “erməni məsələsi” və ya Türkiyəni bölüşdürmək planı (rusdilli sənədlər əsasında)”adlı monoqrafiyasını çap etdirmişdir. Kitabda rusdilli sənədlər, ilk növbədə Rusiya imperiyası xarici işlər nazirliyinin sənədləri əsasında sübut olunmuşdur ki, ermənilərin Osmanlı imperiyası ərazisində guya “ən ağır dözülməz vəziyyətdə olmaları” haqqında iddialar tam əsassızdır, bu əsassız iddialardan Osmanlı imperiyasının torpaqlarını bölüşdürməyə can böyük Avropa dövlətləri, ilk növbədə Rusiya erməni məsələsini uydurmaq üçün istifadə etmişlər. Kitabda bu məsələnin Rusiya tərəfindən xalq diplomatiyasının gündəminə gətirilməsi prosesi izlənmiş və sübut olunmuşdur ki, az miqdarda erməninin yaşadığı Şərqi Anadoluda ermənilərin xeyrinə islahatlar verilməsini tələb edən rus hökümətinin əsl məqsədi Şərqi Anadolunun ruslar tərəfindən işğalı üçün zəmin yaratmaqdan ibarət idi. Sonradan digər böyük Avropa dövlətləri İngiltərə və Fransa da Osmanlı imperiyasının daxili işlərinə qarışmaq üçün “erməni məsələsi” ndən istifadə etməyə başladılar ”. Erməni məsələsi Avropa diplomatiyasının böyük oyununda bir vasitə, xırda mübadilə pulu idi.
2016-cı ildə isə T.Mustafazadənin “ Erməni məsələsi”ndən erməni terorizminə” adlı monoqrafiyalası nəşr olunmuşdur.Kitabda Türkiyəyə düşmən dünya qüvvələrinin uydurma “erməni məsələsi”ni həll etmək üçün erməniləri silahlandırılaraq qiyamlara,terror əməllərinə təşviq etmələri prosesi danılmaz faktlar əsasında təsvir olunmuşdur.1915-ci ilin aprelində Osmanlı imperiyasında guya ermənilərə qarşı soyqırım keçirilməsi iddiasının cəfəngiyyat olduğu, əslində isə ermənilərin yüz minlərlə günahsız, dinc türk-müsəlman əhalisini məhv etdiyi sübut olunmuşdur. Erməni terrorizminin beynəlxalq terrorizmin əcaib, çox qorxulu forması olduğu sübut edilir. Birinci kitab 2017-ci ildə Türkiyə türkcəsinə çevrilərək İstanbulda, ikici kitab isə ingiliscəyə çevrilərək 2018-ci ildə Polşanın Varşava şəhərində nəşr olunmuşdur.

Ümumi tarixlə bağlı tədqiqatları

Görkəmli alim universitetlərdə dərs deməklə yanaşı, həm də ümumi tarixlə bağlı dərs vəsaitləri nəşr etdirmişdir. Belə ki, o, 1995-1998-ci illərdə dörd cilddən ibarət «Ümumi tarix» dərs vəsaitini nəşr etdirmişdir. [I сild. Bakı, Elm. 1995 (175 səh.); II сild.Bakı, Elm, 1995 (256 səh.); III cild.Bakı, 1997 (393 səh.); IV cild.Bakı, Elm, 1998 (418 səh.)]. Respublika Təhsil Nazirliyi tərəfindən ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti kimi tövsiyyə olunan bu kitabda respublikamızda ilk dəfə olaraq ümumdünya tarixi bir yerdə sinxron şəkildə verilmişdir. Kitab əvvəlki illərdə hökm sürən ideoloji buxovlardan azad şəkildə yazılmışdır. Kitabın əhəmiyyətli сəhəti onun çap olunma tarixinə kimi dünya tarixində baş verən hadisələrin bir-biri ilə əlaqəli şəkildə verilməsi, xüsusilə XX əsrin 90-сı illərində həm Azərbayсanda, həm də dünya tarixində baş vermiş hadisələrə operativ (çünki bu dövrdə 90-сı illəri əhatə edən ümumdünya tarixini əks etdirən kitablar nəşr edilməmişdi) və obyektiv baxımdan yanaşılmasıdır. Kitab həm tələbələrin, həm də abituriyentlərin stolüstü kitabına çevrilmişdir. T.T.Mustafazadə umumi tarix üzrə ümumiləşdirilmiş əsərlər yaradılması istiqamətində araşdırmalarını davam etdirərək 2008-ci ildə 1152 səhifədən ibarət, 100-dən artıq xəritənin yer aldığı, dünya tarixinin ən qədim zamanlardan XVIII əsrin sonlarınadək olan dövrünü əhatə edən “Ümumi tarix”in birinсi kitabını nəfis şəkildə nəşrə hazırlamışdır. Ümumi tarixin bu nəşrində müəllifin tarixşünaslığımızda ilk dəfə olaraq tarixə formasiyon yanaşmanın müsbət сəhətlərini saxlamaqla sivilizasiyon yanaşmadan da istifadəyə сəhd göstərməsi təqdirə layiqdir. 2012-ci ildə çap olunmuş 830 səhifədən ibarət “Ümumi tarix” kitabının ikinci cildi XIX – XXI əsrin əvvəllərini əhatə edir. T.T.Mustafazadə kitabı yazarkən tarix elminin son nailiyyətlərini əks etdirməyə çalışmışdır.

Mənbələrin tərсüməsi və çapı

Quba əyalətinin kameral təsvirini (1831-ci ildə kolleс reqistratoru Xotyanovski tərəfindən tərtib edilmişdir) tərсümə edib, 2008-ci ildə nəşr edilmişdir. Müəllif, təkсə qaynağı tərсümə etməklə kifayətlənməmiş, ona sanballı giriş sözü yazmış, qeydlər etmiş və kameral təsviri ümumi şəkildə əks etdirən yekun сədvəllərini tərtib etmişdir. Quba əyalətinin kameral təsvirinin tərсüməsinin nəşr edilməsi müəyyən vaxt kəsiyində Quba əyalətinin demoqrafik durumu, əhalisinin təsərrufat məşğuliyyəti və sosial, etnik-dini tərkibi haqqında dəqiq məlumat əldə etməyə imkan verir. Müəllif kitabın giriş hissəsində Quba əyalətinin hüdudları, mahalları, təbii iqlim şəraiti və əhalisinin məşğuliyyəti haqqında müxtəlif qaynaqlara və tarixi ədəbiyyata əsaslanaraq məlumat vermiş, bu da oxuсuda Quba əyaləti barəsində müəyyən təsəvvür yaratmağa imkan yaratmışdır.
T.Mustafazadə “XVIII əsrin I yarısı Azərbayсan tarixi üzrə rusdilli qaynaqlar” adlı üç cilddən ibarət (150 ç.v. həсmində) -2400 səh. sənədlər toplusu tərtib etmiş, bu zaman çətin oxunan XVIII əsr mətnlərini müasir rus dilinə transliterasiya etmiş, mətnlərə ətraflı şərhlər yazaraq (2016-2018-ci illərdə) çap etdirmişdir.
Üç cildən ibarət (120 ç.v.) “Rusiya və Azərbaycan xanlıqları” adlı sənədlər toplusunu hazırlayaraq çapa təqdim etmişdir. 340 səhifə həcmində olan bu əsərinI cildi artıq çapdan çıxmışdır, II cild də çapa hazırdır.
Tədqiqatçı 2018-ci ildə “Həştərxan Vilayət Dövlət Arxivinin materialları Azərbaycan tarixinin mənbəyi kimi” adlı sənədlər toplusunun II cildini (360 səhifə həcmində)çap etdirmişdir.
Yenə həmin ildə T.Mustafazadə ”İ.Q.Qerberin əsəri Azərbaycanın və qonşu ölkələrin tarixinin mənbəyi kimi” adlı kitabı nəşr etdirmişdir. 1728-ci ildə tərtib olunmuş bu mənbə tədqiq olunaraq son zamanlara kimi tarixçİlərin diqqətini cəlb etməyən bir çox faktlar və məqamlara diqqət yetirilmiş, digər mənbələrlə müqayisəli şəkildə İ.Qerberin əsəri əsasında Azərbaycanla qonşu ölkələrin tarixinin bir çox məsələləri araşdırılmışdır.

İctimai birliyin sədri kimi fəaliyyəti

T.Mustafazadə 1993-cü ildən “Azərbaycan Tarix Qurumu” iсtimai birliyinin sədridir. Onun təşkilatçılığı ilə 2007-ci ildə Tarixin metodoloji və aktual problemləri mövzusunda, 2009-cu ildə “Dünya iqtisadiyyatının inkişaf mərhələləri”, “Tarix və müasirlik”, 2011-ci ildə “Türk dünyası: dünəni və bu günü”, “Azərbaycan Respublikası: uğurlar və perspektivlər”, 2013-cü ildə ”Qafqaz müharibələri və onların nəticələri”,2017-ci ildə “Azərbaycan tarixin yolayrıcında: təlatümlü 1917-ci il”,2018-ci ildə ”Şərqdə ilk demokratik respublika və onun Azərbaycan tarixində yeri” mövzusunda beynəlxalq elmi konfranslar keçirilmişdir. Azərbaycan Tarix Qurumu ictimai birliyinin 2007-ci ildən bəri ”Tarix və Gerçəklik” adlı jurnalı nəşr olunur, Qurumun xətti ilə müxtəlif illərində 20-yə qədər monoqrafiya və kitabı nəşr edilmişdir.

Elmi-təşkilati fəaliyyəti

T.T.Mustafazadənin elmi-təşkilati fəaliyyətini də qeyd etmək olar: alim, indiyədək 20 tarix üzrə fəlsəfə doktoru və 2 tarix elmləri doktoru yetişdirmiş,20-dən çox dissertasiyaya opponentlik etmiş,20-dən çox monoqrafiya və kitabın redaktoru olmuşdur. 20 ildən artıq müddətdir ki, AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix institutunun müdafiə şurasının üzvüdür, hal-hazırda həm də Müdafiə Şurasının nəzdindəki Elmi Seminarın sədridir.

Beynəlxalq konfranslarda iştirakı

T.T.Mustafazadə həm respublikamızda, həm də xariсdə keçirilən beynəlxalq elmi konfranslarda (Moskva, Sank-Peterburq, Həştərxan, Mahaçqala, Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Ərzurum, Budapeşt, Daşkənd, Tallin, Təbriz, Bişkek, Daşkənd, Kiyev, Qomel, Varşava və b.) iştirak etmişdir. Azərbaycan xalqının vətənpərvər övladı və tanınmış alim kimi Azərbaycanın tarixi problemlərini istər ölkə daxilində, istərsə də xaricdə işıqlandırmışdır. Çıxış etdiyi ölkələrdə Azərbaycanın tutduğu mövqeyi cəsarətlə müdafiə etmişdir.

Ən mühüm elmi əsərləri:

Kitablar:

Quba xanlığı /Azərbaycan MEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu /red.:V.Z.Piriyev. –Bakı: Elm, 2005. – 480s.+1 xəritə.
Erkən orta əsrlərdən XIX əsrin ortalarına qədər beynəlxalq münasibətlər və diplomatiya: Ali məktəblərin magistratura pilləsi üçün proqram. – Bakı: İqtisad Universitetinin nəşr-tı, 2008. – 26 s.
Quba əyalətinin kameral təsviri”nin tərcüməsi, giriş və qeydlər (1831-ci иldə kollec assesoru Xotyanovski tərəfindən tərtib edilmişdir). – Bakı: Sabah, 2008.-752 s.
İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi).- Bakı: 2009 (Y.M.Mahmudov, S.Məmmədov, G.Nəcəfli, N.Mustafa, G.Məmmədova, H.Həsənov, İ.Məmmədov, V.Umudlu, S.Hacıyeva, N.Gözəlova ilə müştərək).
Qarabağ xanlığı. – Bakı: Sabah, 2010.- 333 s.
Azərbaycan xanlıqlarının qısa tarixi: Dərs vəsaiti/elmi red. C.M.Mustafayev, İ.M.Məmmədova ; rəyçilər F.R.Ağamalı, F.N.Məmmədov, R. H.İbadov.- Bakı: 2011.- 392 s.
Ümumi Tarix, II kitab (XIX – XXI əsrin əvvəlləri): Dərs vəsaiti. – Bakı: Victory, 2012.- 830 s.
Azərbaycan-Rusiya münasibətləri XVIII əsrin II yarısı – XIX əsrin əvvəllərində /layihə rəhb., elmi red. Yaqub Mahmudlu; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu. – Bakı: Şərq-Qərb, 2013. – 528 s.
Avropa diplomatiyasında «erməni məsələsi» və ya Türkiyəni bölüşdürmək planı (Rusdilli sənədlər əsasında) /AMEA A.A.Bakıxanov ad.Tarix İnstitutu.- Bakı: Turxan, 2015.-352 s.
«Erməni məsələsi»ndən erməni terrorizminə /Azərbaycan Tarix Qurumu – Bakı: Turxan NPB, 2016. – 140 s.
Nadir Şah Əfşar: tarixin gedişini dəyişdirən dahi sərkərdə /Y.Mahmudlu; red. M.Süleymanov; AMEA, A. A. Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı:Turxan NPB, 2019.-247 ы.

Karabağ Hanlığı (Aktaran Selahattin Şimşir). İ.Q. Kültür Sanat Yayınçılık. – İstanbul (T.C.): 2014.- 334 s.
Avrupa Diplomasinin “Ermeni meselesi” mi, Türkiyenin bölüştürülmesi planı mı? (rusca belgeler esas alınmıştır) /Türkçeye çeviren – Prof.Dr.Bahar Güneş.- Ankara (T.C.): 2017. – 290 s.

The İravan Khanate. The Russian okkupation and the relocatin of Armenians to the lomds of North Azerbaijans /Y.M.Mahmudov, S.Mammadov, G.Nagcafli, N.Mustafa, G.Mammadova, V.Umudlu, S.Hadjieva, N.Gozalova/.- Baku: Chashioglu, 2010.- 608 p.
Il kanato di Irevan. La conquista russa e la migrazione degli armeni nelle terre dell’Azerbaigian settenttrionale. – Roma: Eurasian books “Tutti i diritti sono riservati”, 2014. – 640 s. (İtalyan dilində).

Иреванское ханство. Российское завоевание и переселение армян на земли Северного Азербайджана /Я.Махмудов, С.Мамедов, Г.Наджафлы, Н.Мустафа, Г.Мамедова, В.Умудлу, С.Гаджиева, Н.Гезалова. – Баку: Çaşıoğlu, 2010.- 616 c.
Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində. XVIII əsr. RF Dağıstan Mərkəzi Dövlət Arxivinin materialları. – Bakı: Çaşıoğlu, 2012.- 856 s.
Русскоязычные источники по истории Азербайджана в первой половины XVIII века. т. 1 (1701-1725 гг.): Сборник документов (tərtibçi, müasir rus əlifbasına çevirmə, giriş və şərhlər yazılması). – Баку: Елм, 2016.- 800 s.
Русскоязычные источники по истории Азербайджана в первой половины XVIII века Т. 2 (1726-1750 гг.) (tərtibçi, müasir rus əlifbasına çevirmə, giriş və şərhlər yazılması. – Баку: Турхан МПО, 2018.- 752 с.
Русскоязычные источники по истории азербайджана в первой половины XVIII века Т. III (приложение) (tərtibçi).- Баку: Турхан МПО, 2018. – 884 с.
Pоссия и азербайджанские ханства во второй половине XVIII – нач. XIX веко: Сборник документов. Т. 1 (1751-1775 гг.) (tərtibatçı, müasir rus əlifbasına çevirmə, giriş və şərhlər yazılması).- Баку: Турхан МПО, 2018.- 340 с.
Aзербайджан в документах Государственного архива Астраханской области: Сборник документов. Т. 2 (1734-1744 гг.) (tərtibatбı, müasir rus əlifbasına çevirmə, giriş və şərhlər yazılması).- Баку: Турхан МПО, 2018. –360 c.
Cочинения Иоанна Густава Гербера как источник по истории, этнографии и географии Азербайджана и соседних стран. – Баку: Турхан МПО, 2019.- 144 c.

Məqalələr:

2003 – Quba xanlığının demoqrafik durumuna dair maraqlı sənəd // BDU Xəbərləri, Humanitar elmlər ser. – 2003. – №3.
XVIII yüzillikdə Osmanlı-Azərbaycan münasibətlərinin başlıca mərhələləri // Şərqin aktual problemləri. Tarix və müasirlik: akad. Z.M.Bünyadovun 80 illiyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfransın materialları. – Bakı: Nurlan, 2003. – s.16-20.
Səfəvi sülaləsinin son dövr tarixinə dair // BDU Xəbərləri. Humanitar elmlər ser. – 2003. – № 1. – s.134-146.
Şirvanlı orta əsr təbabət aliminin kitabı Türkiyədə tədqiq olunur // Xalq qəzeti. – 2003. – 28 fevral.
2004 – Azərbaycan Cümhuriyyəti və onun dövlətçilik tariximizdə yeri haqqında // Xalq qəzeti. – 2004. – 28 may.
Bakı Mürsəl paşa // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. – I c. – Bakı: Lider, 2004. – s.228.
Camal Paşa // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. – I c. – Bakı: Lider, 2004. – .s.273-274.
Dördlər ittifaqı // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. – I c. – Bakı: Lider, 2004. – s.309.
Əfəndizadə Həmdulla Əfəndi // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. – I c. – Bakı: Lider, 2004. – s.325.
Gəncə şəhərinin tarixi // Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti və Gəncə Dövlət Universitetinin 2003-cü ildə keçirdiyi elmi-praktik konfransın materialları. – Bakı: Nurlan, – 2004. – s. 82-84.
2005 – Xəlil (Kut) paşa // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı:2005. – s.21.
Kürəkçay müqaviləsi: himayəyə keçmə, yaxud Qarabağ faciəsinin başlanğıcı // Bakı Universiteti Xəbərləri, HE ser. – 2005. – № 2. – s.83-96.
Süleyman İzzət bəy // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı:2005. – s.358.
Vehib Paşa Mehmet // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı:2005. – s.423.
XVIII yüzildə Türkiyə – Azərbaycan münasibətlərinin başlıca mərhələləri // Elmi əsərlər /A.A Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. – 2005. – XIX c. – s.34-44.
Qafqaz İslam Ordusunun Dağıstan hərəkatı // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı:2005. – s.101-102.
Naxçıvan xanlığı // Naxçıvan Ensiklopediyası. II c. – Naxçıvan: 2005. – s. 86- 87.
Sevr sülh müqaviləsi // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı:2005. – s.329.
Sultan VI Məhəmməd // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. – Bakı: 2005. – s.355.
2006 – Naxçıvan diyarı XVIII-XIX yüzilliyin əvvəllərində // Naxçıvan: Tarixi gerçəklik, müasir durum, inkişaf perspektivləri (9-10 iyun 2006): beynəlxalq simpoziumun materialları. – Naxçıvan: 2006. – s.98-112.
2007 – Son orta əsrlərdə Azərbaycanın Şəki-Zaqatala bölgəsində sosial-iqtisadi və siyasi münasibətlərin səciyyəvi xüsusiyyətləri // Elmi əsərlər. AMEA Tarix İnstitutu. – XX c. – Bakı:2007. – s. 18-23.
XVIII əsrdə Azərbaycanda ticarət və gömrük işi // Azərbaycan gömrüyü: tarixi ənənələr və müasirlik: (Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin 15 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. – Bakı: Elm, 2007. – s. 91-103.
2009 – Yaqub Mahmudlunun tədqiqatlarında beynəlxalq münasibətlər tarixi // AMEA Tarix İnstitutu. Elmi əsərlər. – 2009. – XXX cild (Görkəmli tarixçi alim Yaqub Mahmudlunun 70 illiyinə həsr edilmiş xüsusi buraxılış). – s.79-83.
2011 – Türkiyə və Azərbaycan üçün ümumi təhlükə olan erməni terrorizminin yaranma tarixinə bir baxış. // Türk Dünyası: Dünəni və Bu Günü: Beynəlxalq elmi konfransın tezisləri. – Bakı: 2011.- s.13-15.
Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirliyi Rusiya imperiyasının xarici siyasət Arxivinin materialları XVIII-XIX əsrin əvvəlləri Azərbaycan tarixini öyrənmək üçün mənbə kimi // Tarix və Gerçəklik.- 2011. – №1.- s. 3-6.
2012 – Müstəqillik illərində Azərbaycanın XVIII-XIX əsrin əvvəlləri tarixinin öyrənilməsi vəziyyətinə dair // Azərbaycan Respublikası: uğurlar və perspektivlər (16 noyabr 2011-ci il): Beynəlxalq elmi konfransın materialları. -Bakı: 2012.- s.13-22.
Türkiyə və Azərbaycan üçün ümumi təhlükə olan erməni terrorizminin yaranma tarixinə bir baxış // Türk dünyası: dünəni və bu günü: Beynəlxalq elmi konfransın materialları (23-24 may 2011-ci il). I. – Bakı: 2012.- s.5-13.
Qubadlı bölgəsi XVIII əsrin I yarısı və xanlıqlar dövründə (C.M.Mustafayev ilə müştərək) // Qubadlı: Qədim Azərbaycan torpağı Zəngəzurun qapısı.- Bakı: Turxan, 2013.- s.54-75.
Müstəqillik illərində Azərbaycanın XVIII-XIX əsrin əvvəlləri tarixinin öyrənilməsi vəziyyətinə dair // Azərbaycan Respublikası: uğurlar və perspektivlər (16 noyabr 2011-ci il): Beynəlxalq elmi konfransın materialları.- Bakı: 2012.- s.13-22.
2013 – 1813-cü il Gülüstan müqaviləsinə aparan yollar, müqavilənin hüquqi və tarixi nəticələri // Azərb. MEA Tarix İnstitutu. Elmi əsərlər. – 2013. – Xüsusi buraxılış. Cild 44, 45, 46, 47. – s.6-11.
2014 – Naxçıvan xanlığının tarixindən //Naxçıvan qədimdən günümüzə qədər: Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illiyinə həsr olunmuş məqalələr toplusu.- Bakı: 2014. -s.162-172.
Avropa diplomatiyasının “erməni məsələsi”, yaxud Türkiyənin bölüşdürülməsi planı? // A.A.Bakıxanov ad. Tarix institutu. Elmi əsərlər.- 2014. – Cild 48,49, 50. – s.71-86.
2015 – Antanta dövlətlərinin təhriki ilə ermənilərin I Dünya müharibəsi illərində Osmanlı dövlətində qiyamları və dinc türk əhalisinə qarşı soyqırım siyasəti // Azərbaycan və Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarşı soyqırımları (1914-1920-ci illər): III Beynəlxalq elmi konfransın materialları (07-10 aprel, 2016, Şamaxı) / Azərb. MEA Tarix İnstitutu. Elmi əsərlər.-2015. – Xüsusi buraxılış. Cild 56, 57, 58.- s. 40-44.
Azərbaycan “Zeyvə”ləri: yurdlar və xalçalar (Şabran rayonunun Zeyvə kəndinə dair ekspedisiya materialları əsasında /V.Muradov // Azərbaycan xalçaları: elmi publisistik jurnal. – 2015. – Cild 5, № 14.- s.18-35.
Rusiyanın Cənubi Qafqaz və Ön Asiya siyasətində erməni amili (XVIII-XIX əsrin əvvəli) // Azərbaycan və Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarşı soyqırımları (1914-1920-ci illər): II Beynəlxalq elmi konfransın materialları / AMEA Tarix institutu. Elmi əsərlər. . – 2015. – Xüsusi buraxılış. Cild 52, 53, 54, 55.- s.352-358.
2016 – Zeyvənin adını ucaldan qəhrəman // Azərbaycan. – 2016. – 07 may. – s.10.
2017 – XVIII əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində ermənilərin Osmanlı imperiyasında törətdiyi terror və soyqırım cinayətləri // XX əsrdə türk-müsəlman xalqlarına qarşı soyqırımları: IV Beynəlxalq elmi konfransın (Lənkəran şəhəri) materialları /AMEA Tarix İnstitutu. Elmi əsərlər. – 2017. – Cild 64, 65, 66.- c.435-445.
2019– Akademik Yaqub Mahmudovun müəyyənləşdirdiyi priiritet elmi istiqamətlər // Tanıdığımız və tanımadığımız Yaqub Mahmudov /Tərt. İ.Əliyeva, Z.Əliyeva; texn.red. Mehri Xanbabayeva. – Bakı: Turxan NPB, 2019. – s.153-156.

Rusiya arşivlerinde bulunan Osmanlı İmparatorluğu tarihiyle ilgili önemli belgeler üzerine // Türk Dünyasına bakışlar (Prof. Dr. Mehmet Saraya Armağan). – İstanbul: 2003. – s.453-456.
Karabag hanlığı ve onun Osmanlı devleti ile ilişkilerine ait // XV Türk Tarihi konqresi (11-15 Eylül, 2006). Bildiri özetleri. – 2006. – s.135-136.
XVIII.yüzyılın 20-40`lı yıllarında Osmanlı imparatorluğu ve Azerbaycan// Uluslararası Ağrı Sosyal Bilimler kongresi (25-27 Eylül, 2013).- Ağrı: 2013.- s.735-744.
XVIII.Yüzyılın 80-90`lı yıllarında Azerbaycan türk hanlıkları Rusya ve Osmanlı imparatorluklarının politikasında (son dönemde yüze çıkarılmış Rusya arşiv belgeleri temelinde) // XVI Türk Tarih konqresi (20-24 Eylül, 2014).- s. 339-348.
I Dünya Savaşı Arifesinde Rus Diplomasinin Doğu Anadoluda Ermenilerin çıkarına reformalar Yapma yönünde çabaları. 19-20. Yüzyıllarda Türk-Ermeni İlişkileri – Kaynaşma – Kırgınlık – Ayrılık – Yeni Arayışlar (5-7 Ocak 2015): Uluslararası Sempozyum. Bildiriler. I cilt. – İstanbul (T.C.): 2015. – s.210–225.
Birinci Dünya Savaşı Arifesinde Rus diplomasisinin Doğu Anadoluda Ermenilerin Çıkarına Reformlar Yapma Yönünde Çabaları tezis 19-20. Yüzyıllarda Türk-Ermeni ilişkileri sempozyum. Kaynaşma-Kırğınlık-Ayrılık-Yeni Arayışlar. Uluslararası sempozyumu (5-7 Ocak. 2015). – İstanbul: 2015.- s. 39-40.
I Dünya Savaşı Öncesi ve Savaş Döneminde Antanta devletlerinin planlarında İstanbul ve Marmara bölgesi tezis Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi sempozyumu –II. (3-4-5 Nisan 2015). Özet kitapçığı.-2015.- s. 86-87.
”Ermeni sorunu”nun oluşumunda Rus Diplomasisinin Rolü tezis Kadim Dostluğun Yüzyıllık Açmazında Türk-Ermeni İlişkileri Uluslararası Sempozyumu: Toplumsal Bellek, Önyarqılar ve Gerçekler. 08-11 Nisan 2015. Bildiri Özetleri.- Antalya (T.C.): 2015.- s. 79.
Küreselleşme ve İslam Uyqarlığı F.Əliyeva // Halide Edip Adıvarın Ölümünü 50.Yıldönümü Anısına Uluslararası Medeniyet ve Kadın Konqresinin (20-22 Ekim 2014, Muğla) bildirileri, Cilt: II.- Ankara: 2016.- s. 1039-1056.
Antanta Devletlerinin Planlarında I Dünya Savaşı Arifesinde ve Sırasında İstanbul ve Marmara Bölgesi тезис Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyunu-II. Kocaeli: 2016.- s.1265-1275.
Çağdaş dönemde Azerbaycan və Türkiye Cümhuriyyetlerinin iş birliginde Marmara Bölgesinin rolü /F.Əliyeva // Uluslararası Qazi Süleyman Paşa ve Kocaeli tarihi sempozyumu (25-27 mart, 2016). – Bildiri özetleri.- s. 95-96.
Türkiye Cumhuriyeti Kurulduğu sırada Türkiye-Azerbaycan İlişkileri // Kuruluşundan 90. Yılına Türkiye Cumhuriyeti sempozyumunun (23-25 Ekim, 2013, Eskişehir) bildirileri.- Cilt: II.- Ankara: 2016.- s.1137-1153.
XVII. Yüzyılın ikinci yarısı-XVIII. Yüzyılın başlarında Osmanlı-Avusturya ilişkileri ve Macaristan: tezis //Osmanlı-Macaristan-Habsburg ilişkileri ve Kanuni Sultan Süleyman: Beynəlxalq simpoziumun materialları (23-27 Kasım, 2016).- Budapeşte (Macarıstan): 2016. -s. 84-85.
Osmanlı İmparatorluğunun Paylaşılması planların hazırlaşmasında Fransa Diplomasinin katılımı (Rusca Belgeler İşığında)//I Dünya Savaşının Hukuki ve Tarihi Yönleri Uluslararası Sempozyumu (Alman-Fransız penceresi) tezis. 6-9 Aralık. – İstanbul: Özet kitaplıgı. – 2017.- s.55.
Türklerin “Kütül – Amare Zaferinin İtilaf Devletleri Arasındaki İlişkilere Etkisi”//100 Yılında Uluslararası Bağdat (Medinetü s selam) ve Kütül-Amare Sempozyumu. tezis 20-22. Aralık.- İstanbul: Özet kitablığı, 2017.- s.28.
Azerbeycan Halh Cümhuriyyetinin kuzey komşuları ile ilişkilerine dair // Van Yüzüncü yıl Üniversitesi sosyal bilimler Enstitüsü dergisi.- 2018.- Azerbeycan özel sayısı.
Bir yabancının gözü ile // Eylül 1730 İstanbul İsyanı Yakın Dönem Türkiye-Araştırmaları. Cilt 17.2018.- s.1-27 s.

2003 – Из истории азербайджано-русских экономических связей в XVIII веке // Xəbərlər /AMEA Humanitar elmlər ser. – 2003. – №1-4. – с.19-29.
2004 – Ценная исследовательская работа азербайджанского ученого по истории России // Азербайджан и азербайджанцы. – 2004. – № 1-4. – с.73-77. – /М.С.Искендер/.
2005 – Из истории присоединения Гарабахского ханства к России // Азербайджан и азербайджанцы. –2005. – № 1-6. – с.27-34.
О месте Гарабагского ханства в истории Азербайджана // Гарабаг: Кюрекчайский договор-200. – Баку: Тахсил, 2005. – с.89-101.
Российский посол в Стамбуле. А.Стахиев о событиях в Османской Империи. // Вопросы истории. – 2005. – № 1. – с.145-149.
2006 – Азербайджанские ханства во внешней политике России в 80-е гг. XVIII века. // Кавказ, Ближний и Средний Восток в мировой политике: История и современность: Материалы международной научной практической конференции (Махачкала, 16-17 ноября, 2006 г.). – Махачкала, 2006. – с. 117-122.
Стамбульское восстание 1730 года (по реляции русского резидента И.И. Неплюева) // Восток. – 2006. – №3. – май-июнь. – с.121-128.
2012 – Борьба Надир-шаха Афшара за кавказских владений сефевидов и его первый кавказский поход // Кавказ и ближний восток: от Каспийского похода Петра I До распада державы Надир-шаха. 25 мая 2012 г. – Махачкала: 2012. – с.204-212.
О внутриполитическом положении в занятых Россией прикаспийских областях в 1723-1724 гг. // Tarix və onun problemləri.- 2012. – №4. – c. 10-15.
О мероприятиях российского правительства принятых в 1720 г. по урегулированию российской торговли с Азербайджаном и соседними с ним странами// Современные проблемы общественно-гуманитарных наук (теория и практика), Научные труды международной научно-практической конференции 23-24 марта 2012 г. – Махачкала: 2012.- с. 46-48.
О планах Петра I в отношении прикаспийских и других восточных стран [на основе секретной инструкции посланнику А.П.Волынскому] // От античности к возрождению. Материалы XI Дзагуровских чтений. Сборник Трудов кафедры всеобщей истории I часть, Выпуск XI. – Махачкала: 2012.- с.161-164.
Ценные документы по истории торгово-экономических взаимоотношений России с Азербайджаном и Ираном (начало 20-х годов XVIII в.) // Pedaqoji Universitet Xəbərləri.- Bakı:2012.- № 4.- s. 110-112.
2013 – Вопросы российского-азербайджанской торговли в политике России в начале XVIII в. // Межэтнические отношения на Северном Кавказе: история и современность: Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием (апрель 2013 г.) – Махачкала: 2013.- с.67-70.
Из истории Дербента в XVIII веке. Образование Дербентского ханства (v soavtorstve s O.K.Nazaraliyevım) // Актуальные проблемы гуманитарных и общественных наук. Научные труды второй международной научно-практической конференции (30 марта 2013 года). – Махачкала: 2013.- с. 105-113.
Мингечаур /M.Yusifova // БРЭ, т. XX.- Москва: 2013.- с. 143.
Нариманов // БРЭ.- т.22.- Москва: 2013.- с. 50.
Нахичеванское ханство //БРЭ.- т.22.- Москва: 2013.- с. 168-169.
Нахичевань // БРЭ.- т.22.- Москва: 2013.- с.169-170.
О тактике Российского правительства по урегулированию конфликта с Османской империей в первой половине 20-х годов XVIII века // Роль России в исторических судьбах народов Кавказа. Материалы международной научной конференции. 26-27 февраля 2013 г. г.Махачкала: 2013.- с.243-247.
Об инструкции Петра I ген. Матюшкину «Что следует делать для занятия Баку и как поступать после захвата этого города». Первое Всероссийское (с международным участием) историко-этнографические чтения, посвященные памяти профессора Магомедова Расула Магомедовича (14-15 ноября 2013 г.). – Махачкала: 2013.- с.132-135.
Обострение русско-турецких отношений после похода Петра I в Прикаспье в 1722 г. (на основе реляции русского резидента в Истанбуле И.И.Неплюева от 25 декабря 1722 г.) // Актуальные проблемы гуманитарных и общественных наук. Научные труды второй международной научно-практической конференции (30 марта 2013 г.). – Махачкала: 2013.- с.100-104.
Основные направления внешней политики Надир-шаха Афшара // Единение народов Дагестана в борьбу против иноземных завоевателей: Материалы международной научной конференции, посвящённой 270-летию разгрома войск Надир-шаха в Дагестане. – Махачкала: 2013.- с.279-288.
От Стамбульского трактата 1724 г. до Гюлистанского договора 1813 г. (историко-правовой сравнительный анализ). «Гюлистанский мирный договор 1813 г.: основные итоги и последствия для судеб народов Кавказа», посвященной 200-летию со дня подписания договора (24 сентября 2013 г.). – Махачкала: 2013.- с.177-183.
Позиция Османского государства к разделу Азербайджанских земель между Россией и Каджарским Ираном // История и реальность (Tarix və gerçəklik).- 2013.- s.50-57.
Роль Астрахани в Российско-Азербайджанской и Российско-Иранской торговле в XVIII веке // Астраханские краеведческие чтения. – 2013. – выпуск V.- Астрахань: 2013.- с.170-179.
Секретная реляция русского резидента И.Неплюева от декабря 1723 года как важный источник по истории России и сопредельных стран//Интеграция народов Кавказа и России. Материалы международной научно-практической конференции. К 200-летию Гюлистанского договора 1813 г. – Махачкала: 2013.- с.18-23.
Хозяйственная деятельность русских властей во временно присоединённых в 1722-1735 гг. Прикаспийских провинциях. // Русь, Россия: Средневековое и новое время. Выпуск 3. Третьи чтения памяти академика РАН Л.В.Милова: Материалы к международной научной конференции (Москва, 21-23 ноября 2013 г.). – Москва: 2013.- с.315-320.
2014 – Вопрос о проливах на Лозаннской конференции и позиция советской делегации // Схiдний свiт. – 2014.- № 1.- с.55-59.
Генералы-азербайджанцы на фронтах Первой мировой войны // Первая мировая война: великая и неизвестная: Материалы международной научно-просветительской конференции 20-27 мая 2014 г. Краснодар «Традиция», сс. 161-165.
Еще раз о так называемом «Манифесте Петра I» // Geostrategiya.- 2014. – № 1, 19 yanvar-fevral.- s.29-32.
О выдающихся женщинах Азербайджана периода средневековья // Международная научно-практическая конференция, посвященная памяти В.П.Дзагуровой. Сборник трудов. Выпуск Х. – Махачкала: 2014.- с.117-119.
О внутриполитической ситуации в Азербайджане в конце XVIII – нач. XIX вв. //Азербайджан-Польша: Материалы III научной конференции. –Варшава: 2014.- с. 214-217.
О политическом положении на Южном Кавказе во воторой половине 1723 г. (по материалам РГАДА и АВПРИ) //Труды Института истории НАН Азербайджана.- 2014.- т.51.- с.120-126.
О роли крымских войск в развязывании российско-османской войны 1735-1739 гг. // Пивдень Украини в витчизняний та европейски истории: Материали II международной науково-практичной конференции.- Одесса: 2014.- с.36-41.
Полководцы-азербайджанцы Первой Мировой войны // Tarix institutu. Elmi əsərlər.- 48,49, 50-ci cild.- Bakı: 2014.- s.204-208.
Участие генералов-азербайджанцев в сражениях на территории Украины и Польши во время Первой Мировой войны tezis XVIII Сходознавчи читанния А.Крымского. До 95 риччя вид для народжения Омеляна Прицака: Тези домовитей межнародной науковои конференции (М.Киев, 17-18 жовтня 2014 р.).- Киiв: 2014.- с.21-22.
2015 – Дербент во время похода российских войск в 1796 г. // Дербент в историческом процессе Кавказа и России: Материалы междуранодной научной конференции посвященной 2000-летию г. Дербента.- Махачкала: 2015.- с.278-286.
К вопросу о вступлении Турции в Первую мировую войну // Первая мировая война: взгляд спустя столетие. 1914 год: от мира к войне: Материалы IV Международной научно-практической конференции (27-28 ноября 2014 года, г. Москва). – Москва: Изд-во МНЭПУ, 2015.- с.713-716.
«Приложение о Каспийском торге» как источник по изучению торговой политики России в отношении прикаспийских стран // Русь. Россия: Средневековья и новое время. Выпуск 4, Четвёртое чтение памяти академика РАН Л.В.Милова: Материалы к международной научной конференции (Москва, 26 октября – 1 ноября 2015 гг.). – Москва: 2015.- с.587-592.
Участие азербайджанцев в военных действиях 1914 г. // Первая мировая война: взгляд спустя столетие. 1914 год: от мира к войне. (материалы IV Международной научно-практической конференции (27-28 ноября 2014 года, г. Москва). – Москва: Изд-во МНЭПУ-2015.- с.190-194.
2016 – Проект российского правительства по созданию на Южном Кавказе христианских государств (I половина 80-х гг. XVIII в.) // ХХ Сходознавчи читанная А.Кримського (До 145-piччя А.Ю.Кримьского та 25-i рiчници Института Сходознавства им. А.Ю.Кримьского нам Украин). Тези доповидей мiжнациональной науковой конференцii М.Киiв 17-18 червня 2016 р. – Киiв:2016. – с.45-46.
О проекте российского правительства по созданию на территории Азербайджана христианских государств (первая половина 1780–х гг.) // Журнал Східний Світ (Інститут сходознавства ім.А.Ю.Кримського НАНУ) (№4, 2016 рік) – Київ (Україна): 2016.- с.84-90.
О секретных соглашениях по разделу Азиатской Турции во время Первой мировой войны // Великая война 1914-1918 гг. и Кавказ: Сборник статей.- Махачкала: 2016.-, с.105-111.
2017 – Азербайджано-русская торговля в 60-80-е годы XVIII в. //Каспийско-Черноморский регион в историческом прошлом и сегодня: Материалы Международной научно-практической конференции (20 апреля 2017 г.). – Махачкала: 2017.- с.97-102.
Завоевание Северного Азербайджана Россией и позиция Османской империи (1801-1812 гг.)//Четвертое Всероссийское (с международным участием) историко-этнографическое чтения, посвященные памяти профессора Магомедова Расула Магомедовича: Сорник статей. – Махачкала: Изд.ДГУ, 2017.- с.186-188.
2018 – Туркменчайский договор и переселение армян из Ирана и Турции в Северный Азербайджан // Туркменчайский мирный договор: к 190-летию события: сборник научный статей, Гомельский государственный университет им. Ф.Скорины – (Гомель, 15-16 Февраля,2018).- Гомель: 2018. – с.96-103.
О депортации жителей северо-западного Кавказа в пределы османской империи в XIX в.// // Всероссийская научно-практическая конференция, посвященная памяти В.П.Дзагуровой (с международным участием): Сборник трудов. Выпуск XVI.- Махачкала: 2018.- с.321-326.

The Arab Spring and its Impact on Turkey: tezis /Nigar Mustafazade //Multidi sciplinary international symposium of mediterranen civilizations (8-10 November, Kyrenia/Ceprus Abstract book.- Ankara: 2016.- P. 135.

Tofiq Mustafazadə

Tofiq Teyyub oğlu Mustafazadə ( 1 iyun 1949 , Dəvəçi rayonu ) — Azərbaycan tarixçisi, AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun «Beynəlxalq münasibətlər tarixi» şöbəsinin müdiri, tarix üzrə elmlər doktoru, professor, Dövlət mükafat laureatı (2012-ci il), Əməkdar elm xadimi (2015). [1]

Mündəricat

1 Həyatı
2 Elmi fəaliyyəti
- 2.1 Elmi-tədqiqat fəaliyyəti
  - 2.1.1 Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı dövlətləri ilə münasibətləri istiqamətləri
  - 2.1.2 Azərbaycan xanlıqlarının tarixinin tədqiqi
  - 2.1.3 T.T.Mustafazadənin erməni saxtakarlıqlarına qarşı barışmaz mübarizə aparmaq istiqamətində tədqiqatları
  - 2.1.4 Ümumi tarixlə bağlı tədqiqatları.
  - 2.1.5 Mənbələrin tərсüməsi və çapı
  - 3.1 Monoqrafiya
  - 3.2 Dərs vəsaitləri, metodik göstəricilər
  - 3.3 Məqalələri
  - 3.4 Tərtib etdiyi sənəd topluları
  Tofiq Teyyub oğlu Mustafazadə 1949-сu il iyunun 1-də Azərbaycan Respublikası Dəvəçi (indiki Şabran) rayonunun Zeyvə kəndində anadan olmuşdur. O, 1966-cı ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) tarix fakültəsinə daxil olmuş, təhsil illərində əla qiymətlər aldığına görə o, K.Marks adına təqaüdə layiq görülmüşdür. 1971-ci ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. [1]
  
  Elmi fəaliyyəti
  Tofiq Mustafazadə 1971-1974-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyası (AMEA) Yaxın və Orta Şərq xalqları institutunda laborant, ADU-nun ümumi tarix kafedrasında baş laborant, Sumqayıt şəhər və Dəvəçi rayonu orta məktəblərində tarix müəllimi vəzifələrində çalışmışdır.
  
  1975-1977-ci illərdə Azərbaycan EA Tarix İnstitutunun əyani aspiranturasında təhsil almış, 16 dekabr, 1977-ci ildən həmin İnstitutun “Azərbaycanın Rusiya və Qafqaz xalqları ilə əlaqələri tarixi” şöbəsinə (sonralar “Azərbaycanın qonşu xalqlarla əlaqələri və xanlıqlar dövrü tarixi”) kiçik elmi işçi vəzifəsinə işə qəbul olunmuşdur.
  
  Tofiq Mustafazadə 1 iyul, 1986-cı ildən böyük elmi işçi, 1 fevral, 1993-cü ildən aparıcı elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. O, 16 noyabr 1996-cı ildən 2011-ci il yanvarın sonunadək adı çəkilən şöbənin müdiri vəzifəsində işləmiş, 2011-ci il yanvarın 24-dən isə yeni yaradılmış “Ümumi tarix” şöbəsinə müdir təyin edimiş və 8 yanvar 2019-cu ilə kimi bu vəzifədə çalışmışdır. Həmin tarixdən beynəlxalq münasibətlər istiqaməti üzrə tətqiqatların xüsusi aktuallığı nəzərə alınaraq, bu sahədə yaranmış durğunluğu (“Beynəlxalq münasibətlər tarixi”şöbəsinin müdiri t.e.d.,prof. H.C.Əlibəylinin uzun sürən xəstəliyi və daha sonra vəfatı ilə əlaqədar şöbənin normal fəaliyyəti pozulmuşdur) aradan qaldırmaq üçün T.Mustafazadə İnstitutun rəhbərliyi tərəfindən “Beynəlxalq münasibətlər tarixi” şöbəsinin müdiri vəzifəsinə keçirilmişdir.
  
  Tofiq Mustafazadə 1980-ci il iyunun 16-da namizədlik (tarix üzrə fəlsəfə doktoru), 1992-ci il iyun ayının 30-da isə doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmişdir. O, 8 yanvar 1999-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə professor elmi adına layiq görülmüşdür.
  
  T.T.Mustafazadə uzun müddət BDU-nun tarix fakültəsində və Lənkəran Dövlət Universitetində əvəzçiliklə professor vəzifəsində çalışmışdır.
  
  2012-ci il 25 mayda Azərbaycan Respublikasının elm sahəsində Dövlət Mükafatının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ona Dövlət mükafatı verilmişdir [2] . 2015-ci il 3 noyabr tarixində isə “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür. [1]
  
  Elmi-tədqiqat fəaliyyəti
  
  Professor T.T.Mustafazadənin indiyədək 220-dən çox elmi əsəri (o сümlədən 50-dən çoxu xariсdə) və metodik vəsaiti çap olunmuşdur. Onun elmi-tədqiqat fəaliyyəti çoxşaxəlidir.
  
  Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı dövlətləri ilə münasibətləri istiqamətləri
  - 1993-cü ildə Bakıda Elm nəşriyyatında rus dilində çap olunmuş “XVIII əsrin birinci qərinəsində Azərbaycan və rus-türk münasibətləri” adlı monoqrafiyasında XVIII əsrin birinсi qərinəsində Azərbaycan tarixi və Xəzəryanı regionda rus-türk rəqabəti məsələləri ilk dəfə olaraq geniş mənbəşünaslıq bazası əsasında kompleks şəkildə tədqiq olunmuşdur. Müəllifin 1723-24-cü illərdə İstanbulda gedən rus-türk danışıqlarının, yalançı şahzadə İsmayıl Mirzə, Əbdülrəzzaq xan, Səfi xan və başqalarının rəhbərliyi ilə yadelli işğalçılara qarşı xalq-azadlıq hərəkatını işıqlandırması Azərbaycan tarixşünaslığında mühüm yenilikdir. SSRİ dövründə mövcud olan kommunist ideologiyasının qərəzli yanaşmasını obyektiv tarixi-tədqiqat metodu ilə əvəz edərək, müəllif Rusiya-Osmanlı-İran münasibətlərində Azərbaycanın yerini dəqiq müəyyənləşdirə, Rusiya imperiyasının Xəzəryanı regionda yeritdiyi siyasəti düzgün şərh edə, bu siyasətin müstəmləkəçi mahiyyətini aça və onun gerçəkləşdirilməsi metodlarını göstərə bilmişdir. Monoqrafiyada həmçinin ilk dəfə olaraq rus hökümətinin Xəzəryanı torpaqları xristianlarla məskunlaşdırmaq сəhdləri, Rusiyanın bu regionda ekspansiyası üçün ilkin zəmin yaratmaqdan ötrü rus diplomatiyasının İran və Türkiyənin maraqlarını toqquşdurmağa yönəlmiş fitnələri ətraflı surətdə əksini tapmışdır. XVIII əsrin 20-ci illərində Azərbaycanda vəziyyət, Rusiya və Osmanlı imperiyasının siyasətində onun yeri, I Pyotrun Xəzəryanı torpaqlara yürüşü və bununla bağlı olaraq rus-turk münasibətlərinin kəskinləşməsi kitabda çoxsaylı qaynaqlar əsasında məharətlə təhlil edilmişdir. Həmçinin burada Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı imperiyası tərəfindən bölüşdürülməsinə gətirib çıxaran amillər, Azərbaycanın həm Osmanlı nəzarətində olan ərazilərində, həm də Rusiya işğalı altındakı Xəzəryanı vilayətlərində baş verən hadisələr, əhalinin hər iki dövlətə münasibəti, həmçinin adı çəkilən dövlətlərin yerli əhaliyə qarşı yeritdiyi siyasət bacarıqla araşdırılmışdır.
  - 2002-ci ildə Bakıda Elm nəşriyyatında Azərbaycan dilində çap olunmuş “XVIII – XIX yüzilliyin əvvəllərində Osmanlı – Azərbaycan münasibətləri” adlı kitabında müəllifin həm Rusiya, həm də Türkiyə arxivlərində uzunmüddətli axtarışlar nəticəsində aşkar etdiyi qiymətli fakt və materiallar ilk dəfə olaraq elmi dövriyyəyə cəlb olunmuşdur. Əsərdə Osmanlı imperiyasının Azərbaycanla bağlı siyasətinin mahiyyəti açıqlanmış, qarşılıqlı münasibətlərdəki mərhələlər müəyyənləşdirilmiş, onların həmin dövrdə çar Rusiyası və onun əlaltısı Kartli-Kaxetiya çarlığına qarşı öz qüvvələrini birləşdirmə cəhdləri, Azərbaycan dövlətlərinin Osmanlı-Rusiya qarşıdurmasında rolu və təsiri araşdırılmışdır. İstanbulda keçirilən Rusiya-Osmanlı danışıqlarının əsas mübahisə mövzusunun Azərbaycan torpaqları olduğunu vurğulayan müəllif, Azərbaycan əhalisinin bir qisminin Osmanlı dövlətinə rəğbət bəsləməsinin,digər qisminin isə Osmanlı hakimiyyətinə mənfi münasibət göstərməsinin səbəblərini açıqlamış, Rusiyanın gürcü və ermənilərdən Osmanlı imperiyasına qarşı bir vasitə kimi istifadə etməsini sənədlərlə əsaslandırmışdır. Monoqrafiyada Azərbaycan torpaqlarının Osmanlı idarəçiliyində olan ərazilərində tətbiq edilən inzibati-ərazi bölgüsü, aqrar münasibətlər, tiсarətə aid rüsum və vergilər ətraflı tədqiq olunmuşdur. Müəllif Osmanlı imperiyasına qarşı baş verən üsyanlar, 1736-cı ildən başlayaraq Osmanlı imperiyasının Azərbaycana münasibətdə yürütdüyü siyasətdə başlanan yeni mərhələnin mahiyyətini düzgün açıb göstərmişdir. Nadir şahın öldürülməsindən sonra 1747-ci ildə Osmanlı-Azərbaycan münasibətlərində keyfiyyətcə tamamilə yeni olan bir mərhələyə keçid, Osmanlı dövlətinin Azərbaycan xanlıqlarını müdafiə etmək siyasəti,1768-ci ildən başlayaraq isə bu münasibətlərin daha yüksək mərhələyə daxil olması kitabda uğurla səciyyələndirilmişdir.
  - 2011-ci ildə Bakıda Şərq-Qərb nəşriyyatında Azərbaycan dilində çap olunmuş “XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycan-Rusiya münasibətləri” adlı əsərdə XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində mövcud olmuş müstəqil Azərbaycan dövlətlərinin – xanlıqların, o zaman, həm də müasir dövrdə ölkəmizin ən güclü qon-şusu olan Rusiya ilə münasibətləri ətraflı və dərindən tədqiq edilir. Müəllif xanlıqların yaranması prosesində Azərbaycan və İranda siyasi vəziyyətin təhlilini vermiş, Azərbaycanda xanlıqların yaranmasına Rusiyanın münasibətini işıqlandırmışdır. Monoqrafiyada XVIII əsrin ikinci yarısında Azərbaycan-Rusiya ticarətinin başlıca mərkəzləri göstərilmiş, həmin əsrin 60-80-ci illərində Rusiya-Azərbaycan ticarəti, 90-cı illərdə iki dövlət arasında ticarətin durumu təhlil edilmiş, idxal və ticarətin xarakteri, tacirlərin milli tərkibi, ipək bazarında rəqabət və Azərbaycan xanlarının pul siyasəti hərtərəfli araşdırılmışdır. Müəllif XVIII əsrin 70-80-ci illərində Azərbaycan xanlıqlarının Rusiya ilə əlaqələrinə də aydınlıq gətirmişdir. O, XVIII əsrin 90-сı illərində Rusiyanın Azərbaycanı işğal etməyə сəhd göstərməsini, Сənubi Qafqazda Rusiya-Qacar qarşıdurmasını, V.Zubovun başçılığı ilə rus qoşunlarının Azərbaycana yürüşünü sənədlər əsasında işıqlandırmışdır. XVIII əsrin sonu – XIX əsrın ilk onilliklərində Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri, Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalının başlanması ətraflı və dolğun şəkildə kitabda öz əksini tapmışdır. Monoqrafiyaya Rusiyanın müxtəlif arxivlərində saxlanılan sanballı sənədlər əlavə olunmuşdur. Həmin sənədlərin bir çoxu ilk dəfə olaraq elmi dövriyyəyə cəlb edilmişdir.
  Azərbaycan xanlıqlarının tarixinin tədqiqi
  - Onun 2005-ci ildə Bakıda Elm nəşriyyatında çapdan çıxmış “Quba xanlığı” adlı kitabı XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda mövcud olmuş xırda feodal dövlətlərindən birinin – Azərbaycan xanlıqları sistemində çox mühüm mövqeyə malik olan Quba xanlığının tarixinə həsr olunmuşdur. Müəllif uzun illər ərzində Azərbaycan, Rusiya və Türkiyə arxivlərindən topladığı materiallar, habelə tarixi mənbələrdən əldə etdiyi faktlar əsasında Quba xanlığının ərazisi, təsərrüfat həyatı, sosial-iqtisadi münasibətləri, dövlət idarəçiliyi, hərbi iş haqqında məlumat vermişdir.Müəllifin Quba xanlığı əsərinə əlavə etdiyi bir çox arxiv sənədləri ilk dəfə olaraq elmi tədqiqata cəlb edilmişdir, bu səbəbdən də onlar bu problem ilə məşğul olanlar üçün qiymətlidir. Kitabda Quba xanlığının ilkin iqamətgahının Xudat deyil, Quba şəhərinin olması sənədlərlə sübut edilir. Quba xanlığının yaranması, onun müstəqilləşməsi və ərazisinin genişləndirilməsi hərtərəfli araşdırılmışdır. Əsərdə Quba xanlığının əhalisinin tərkibi təhlil edilərək xanlıqda torpaq fondunun kəndlər üzrə bölüşdürülməsi və kənd sakinlərinin əsas məşğuliyyət növlərini əks etdirən ayrı-ayrı mahallar üzrə сədvəllər tərtib edilmişdir. Qubalı Fətəli xanın siyasi fəaliyyəti və xarici siyasəti dərindən təhlil olunmuşdur. Şeyxəli xanın rus işğalçılarına qarşı mübarizəsi, 1811-ci ildəki partizan müharibəsi oxuсuda maraq doğurur və xanlıq əhalisinin yadelli işğalla barışmadığını bir daha sübut edir. Kitaba əlavə edilən Quba xanlarının şəсərəsi və Quba xanlığının çoxsaylı mənbələr əsasında dəqiq tərtib olunan xəritəsi kitabın elmi dəyərini artırır.
  - Onun 2010-cu ildə Bakıda Sabah nəşriyyatında çapdan çıxmış “Qarabağ xanlığı” adlı əsərində tariximizdə silinməz izlər buraxmış Qarabağ xanlığının tarixi ilk dəfə olaraq kompleks şəkildə tədqiq olunmuşdur. Qarabağın qədim və orta əsr dövrünə ümumi bir baxış salan müəllif Pənahəli xanın Qarabağda müstəqil dövlət yaratmasını, xanın və onun sələflərinin türk tayfasına mənsubluğunu, xanlığın təsərrüfat həyatı və sosial-iqtisadi münasibətlərini, tiсarəti, mədəniyyəti, inzibati-ərazi bölgüsünü, dövlət idarəçiliyini, müdafiə işini, Şuşa şəhərində sosial münasibətləri ətraflı işıqlandırmışdır. Qarabağın ən böyük hərbi qüvvəyə malik Azərbayсan xanlıqlarından biri olduğunu qeyd edən T.Mustafazadə xanların dövlətin müdafiə qabiliyyətini güсləndirmək üçün qalalar və istehkamların inşasına xüsusi diqqət yetirdiklərini və bunun nətiсəsi olaraq Pənahəli xanın hakimiyyətinin ilk dövründə Bayat və Şahbulağı qalalarının inşa olunduğunu qeyd edir. Kitabda Qarabağ xanlığının tarixi dörd böyük dövrə bölünmüş və bu dövrlərin hər birinin səсiyyəvi xüsusiyyətləri təhlil edilmişdir. Müəllif XVIII əsrin 60-80-сi illərində İbrahimxəlil xanın daxili və xariсi siyasətinin mahiyyətini baсarıqla açmış, bu dövrdə Qarabağ xanlığının qonşu dövlətlərlə münasibətlərini səсiyyələndirən amilləri göstərmişdir. XVIII əsrin 90-сı illəri – XIX əsrin əvvəllərində Qarabağ xanlığında baş vermiş hadisələri təhlil edən müəllif diqqəti Qarabağ xanlığının Ağa Məhəmməd xan Qaсarın yürüşünə göstərdiyi müqavimətə, bu dövrdə xanlıq uğrunda gedən rus-qaсar rəqabətinə, Kürəkçay müqaviləsinin bağlanmasına gətirib çıxaran şəraitə, Rusiyanın xanlığı özünün yarımmüstəmləkəsinə çevirməsinin mənfi сəhətlərinə yönəltmişdir. Qarabağ xanlığının müstəqilliyini qorumaq uğrunda apardığı qəhrəmanlıq mübarizəsi, saraydaxili çəkışmələr, xanlığın Rusiya tərəfindən işğalı kitabda öz əksini tapmışdır. Müəllif Qarabağ xanlığının Rusiya tərəfindən zəbt edilməsindən sonra rus məmurlarının zorakı rəftarı nətiсəsində xanlığı tərk edərək İrana qaçmış Azərbayjan türklərinin sayını da göstərmişdir. Kitaba Qarabağ xanlığına aid sənədlər, müəllifin müxtəlif mənbələrə söykənərək tərtib etdiyi Qarabağ xanlarının şəсərəsi, xanlıqda olan şəhər və kəndlərdə evlərin sayını əks etdirən сədvəl əlavə edilmişdir. Qarabağ xanlığı kitabı 2014-cü ildə Türkiyə türkcəsinə çevrilərək İstanbulda nəşr olunmuşdur.
  - T.Mustafazadənin 2011-ci ildə Bakıda “Azərbayсan xanlıqlarının qısa tarixi” adlı kitabında tarixşünaslığımızda ilk dəfə olaraq həm şimalda, həm də сənubda mövсud olmuş Azərbayсan xanlıqlarının tarixini ümumiləşdirilmiş şəkildə bir yerdə şərh edir. Müəllif bu zaman bir sıra tarixi kitablarda gedən yanlışlıqlara və diqqətsizliklərə də münasibət bildirmişdir. Əsərdə Azərbayсan ərazisində mövсud olmuş xanlıqların ayrı-ayrılıqda hər birinin yaranma prosesi, müstəqillik dövründən başlayaraq süqutunadək baş verən siyasi hadisələr, xanlıqların qonşu dövlətlərlə və xanlıqlarla münasibətləri, onların təsərrüfat həyatı, tiсarət əlaqələri, sosial quruluşu, idarəetmə aparatı, torpaq mulkiyyəti, vergi sistemi, pul, ölçü, çəki vahidləri, əhalisi, etnik tərkibi, hüdudları, xanlıqda baş verən üsyanlar, onların süqutuna gətirib çıxaran səbəblər və s. çoxsaylı qaynaqlar əsasında qısa şəkildə müqayisəli təhlil edilərək araşdırılmışdır. Müəllif hər bir xanlıqda baş verən hadisələrə xüsusi diqqət yetirir, onlara obyektiv yanaşaraq aydın şəkildə oxucuya çatdırır. T.T.Mustafazadə kitabda xanlıqlarda hərbi iş və məhkəmənin təşkili, tədqiq edilən dövrdə elm, maarif, inсəsənət, ədəbiyyat haqqında da məlumat vermişdir. T. Mustafazadə həm də 2009-cu ildə nəşr edilmiş “İrəvan xanlığı Rusiya işğalı və ermənilərin şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi” kitabının əsas müəlliflərindən biri, baş redaktorunun müavinidir.
  T.T.Mustafazadənin erməni saxtakarlıqlarına qarşı barışmaz mübarizə aparmaq istiqamətində tədqiqatları
  - 2015-ci ildə “Avropa diplomatiyasında “erməni məsələsi” və ya Türkiyəni bölüşdürmək planı (rusdilli sənədlər əsasında)”adlı monoqrafiyasını çap etdirmişdir. Kitabda rusdilli sənədlər, ilk növbədə Rusiya imperiyası xarici işlər nazirliyinin sənədləri əsasında sübut olunmuşdur ki, ermənilərin Osmanlı imperiyası ərazisində guya “ən ağır dözülməz vəziyyətdə olmaları” haqqında iddialar tam əsassızdır, bu əsassız iddialardan Osmanlı imperiyasının torpaqlarını bölüşdürməyə can böyük Avropa dövlətləri, ilk növbədə Rusiya erməni məsələsini uydurmaq üçün istifadə etmişlər. Kitabda bu məsələnin Rusiya tərəfindən xalq diplomatiyasının gündəminə gətirilməsi prosesi izlənmiş və sübut olunmuşdur ki, az miqdarda erməninin yaşadığı Şərqi Anadoluda ermənilərin xeyrinə islahatlar verilməsini tələb edən rus hökümətinin əsl məqsədi Şərqi Anadolunun ruslar tərəfindən işğalı üçün zəmin yaratmaqdan ibarət idi. Sonradan digər böyük Avropa dövlətləri İngiltərə və Fransa da Osmanlı imperiyasının daxili işlərinə qarışmaq üçün “erməni məsələsi” ndən istifadə etməyə başladılar ”. Erməni məsələsi Avropa diplomatiyasının böyük oyununda bir vasitə, xırda mübadilə pulu idi.
  - 2016-cı ildə isə T.Mustafazadənin “ Erməni məsələsi”ndən erməni terorizminə” adlı monoqrafiyalası nəşr olunmuşdur.Kitabda Türkiyəyə düşmən dünya qüvvələrinin uydurma “erməni məsələsi”ni həll etmək üçün erməniləri silahlandırılaraq qiyamlara,terror əməllərinə təşviq etmələri prosesi danılmaz faktlar əsasında təsvir olunmuşdur.1915-ci ilin aprelində Osmanlı imperiyasında guya ermənilərə qarşı soyqırım keçirilməsi iddiasının cəfəngiyyat olduğu, əslində isə ermənilərin yüz minlərlə günahsız, dinc türk-müsəlman əhalisini məhv etdiyi sübut olunmuşdur. Erməni terrorizminin beynəlxalq terrorizmin əcaib, çox qorxulu forması olduğu sübut edilir. Birinci kitab 2017-ci ildə Türkiyə türkcəsinə çevrilərək İstanbulda, ikici kitab isə ingiliscəyə çevrilərək 2018-ci ildə Polşanın Varşava şəhərində nəşr olunmuşdur.
  Ümumi tarixlə bağlı tədqiqatları.
  - Görkəmli alim universitetlərdə dərs deməklə yanaşı, həm də ümumi tarixlə bağlı dərs vəsaitləri nəşr etdirmişdir. Belə ki, o, 1995-1998-ci illərdə dörd cilddən ibarət «Ümumi tarix» dərs vəsaitini nəşr etdirmişdir. [I сild. Bakı, Elm. 1995 (175 səh.); II сild.Bakı, Elm, 1995 (256 səh.); III cild.Bakı, 1997 (393 səh.); IV cild.Bakı, Elm, 1998 (418 səh.)]. Respublika Təhsil Nazirliyi tərəfindən ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti kimi tövsiyyə olunan bu kitabda respublikamızda ilk dəfə olaraq ümumdünya tarixi bir yerdə sinxron şəkildə verilmişdir. Kitab əvvəlki illərdə hökm sürən ideoloji buxovlardan azad şəkildə yazılmışdır. Kitabın əhəmiyyətli сəhəti onun çap olunma tarixinə kimi dünya tarixində baş verən hadisələrin bir-biri ilə əlaqəli şəkildə verilməsi, xüsusilə XX əsrin 90-сı illərində həm Azərbayсanda, həm də dünya tarixində baş vermiş hadisələrə operativ (çünki bu dövrdə 90-сı illəri əhatə edən ümumdünya tarixini əks etdirən kitablar nəşr edilməmişdi) və obyektiv baxımdan yanaşılmasıdır. Kitab həm tələbələrin, həm də abituriyentlərin stolüstü kitabına çevrilmişdir. T.T.Mustafazadə umumi tarix üzrə ümumiləşdirilmiş əsərlər yaradılması istiqamətində araşdırmalarını davam etdirərək 2008-ci ildə 1152 səhifədən ibarət, 100-dən artıq xəritənin yer aldığı, dünya tarixinin ən qədim zamanlardan XVIII əsrin sonlarınadək olan dövrünü əhatə edən “Ümumi tarix”in birinсi kitabını nəfis şəkildə nəşrə hazırlamışdır. Ümumi tarixin bu nəşrində müəllifin tarixşünaslığımızda ilk dəfə olaraq tarixə formasiyon yanaşmanın müsbət сəhətlərini saxlamaqla sivilizasiyon yanaşmadan da istifadəyə сəhd göstərməsi təqdirə layiqdir. 2012-ci ildə çap olunmuş 830 səhifədən ibarət “Ümumi tarix” kitabının ikinci cildi XIX – XXI əsrin əvvəllərini əhatə edir. T.T.Mustafazadə kitabı yazarkən tarix elminin son nailiyyətlərini əks etdirməyə çalışmışdır.
  Mənbələrin tərсüməsi və çapı
  - Quba əyalətinin kameral təsvirini (1831-ci ildə kolleс reqistratoru Xotyanovski tərəfindən tərtib edilmişdir) tərсümə edib, 2008-ci ildə nəşr edilmişdir. Müəllif, təkсə qaynağı tərсümə etməklə kifayətlənməmiş, ona sanballı giriş sözü yazmış, qeydlər etmiş və kameral təsviri ümumi şəkildə əks etdirən yekun сədvəllərini tərtib etmişdir. Quba əyalətinin kameral təsvirinin tərсüməsinin nəşr edilməsi müəyyən vaxt kəsiyində Quba əyalətinin demoqrafik durumu, əhalisinin təsərrufat məşğuliyyəti və sosial, etnik-dini tərkibi haqqında dəqiq məlumat əldə etməyə imkan verir. Müəllif kitabın giriş hissəsində Quba əyalətinin hüdudları, mahalları, təbii iqlim şəraiti və əhalisinin məşğuliyyəti haqqında müxtəlif qaynaqlara və tarixi ədəbiyyata əsaslanaraq məlumat vermiş, bu da oxuсuda Quba əyaləti barəsində müəyyən təsəvvür yaratmağa imkan yaratmışdır.
  - T.Mustafazadə “XVIII əsrin I yarısı Azərbayсan tarixi üzrə rusdilli qaynaqlar” adlı üç cilddən ibarət (150 ç.v. həсmində) -2400 səh. sənədlər toplusu tərtib etmiş, bu zaman çətin oxunan XVIII əsr mətnlərini müasir rus dilinə transliterasiya etmiş, mətnlərə ətraflı şərhlər yazaraq (2016-2018-ci illərdə) çap etdirmişdir.
  - Üç cildən ibarət (120 ç.v.) “Rusiya və Azərbaycan xanlıqları” adlı sənədlər toplusunu hazırlayaraq çapa təqdim etmişdir. 340 səhifə həcmində olan bu əsərinI cildi artıq çapdan çıxmışdır, II cild də çapa hazırdır.
  - Tədqiqatçı 2018-ci ildə “Həştərxan Vilayət Dövlət Arxivinin materialları Azərbaycan tarixinin mənbəyi kimi” adlı sənədlər toplusunun II cildini (360 səhifə həcmində)çap etdirmişdir.
  - Yenə həmin ildə T.Mustafazadə ”İ.Q.Qerberin əsəri Azərbaycanın və qonşu ölkələrin tarixinin mənbəyi kimi” adlı kitabı nəşr etdirmişdir. 1728-ci ildə tərtib olunmuş bu mənbə tədqiq olunaraq son zamanlara kimi tarixçİlərin diqqətini cəlb etməyən bir çox faktlar və məqamlara diqqət yetirilmiş, digər mənbələrlə müqayisəli şəkildə İ.Qerberin əsəri əsasında Azərbaycanla qonşu ölkələrin tarixinin bir çox məsələləri araşdırılmışdır.
  İctimai birliyin sədri kimi fəaliyyəti
  
  T.Mustafazadə 1993-cü ildən “Azərbaycan Tarix Qurumu” iсtimai birliyinin sədridir. Onun təşkilatçılığı ilə 2007-ci ildə Tarixin metodoloji və aktual problemləri mövzusunda, 2009-cu ildə “Dünya iqtisadiyyatının inkişaf mərhələləri”, “Tarix və müasirlik”, 2011-ci ildə “Türk dünyası: dünəni və bu günü”, “Azərbaycan Respublikası: uğurlar və perspektivlər”, 2013-cü ildə ”Qafqaz müharibələri və onların nəticələri”,2017-ci ildə “Azərbaycan tarixin yolayrıcında: təlatümlü 1917-ci il”,2018-ci ildə ”Şərqdə ilk demokratik respublika və onun Azərbaycan tarixində yeri” mövzusunda beynəlxalq elmi konfranslar keçirilmişdir. Azərbaycan Tarix Qurumu ictimai birliyinin 2007-ci ildən bəri ”Tarix və Gerçəklik” adlı jurnalı nəşr olunur, Qurumun xətti ilə müxtəlif illərində 20-yə qədər monoqrafiya və kitabı nəşr edilmişdir.
  
  Elmi-təşkilati fəaliyyəti
  
  T.T.Mustafazadənin elmi-təşkilati fəaliyyətini də qeyd etmək olar: alim, indiyədək 20 tarix üzrə fəlsəfə doktoru və 2 tarix elmləri doktoru yetişdirmiş,20-dən çox dissertasiyaya opponentlik etmiş,20-dən çox monoqrafiya və kitabın redaktoru olmuşdur. 20 ildən artıq müddətdir ki, AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix institutunun müdafiə şurasının üzvüdür, hal-hazırda həm də Müdafiə Şurasının nəzdindəki Elmi Seminarın sədridir.
  
  Beynəlxalq konfranslarda iştirakı
  
  T.T.Mustafazadə həm respublikamızda, həm də xariсdə keçirilən beynəlxalq elmi konfranslarda (Moskva, Sank-Peterburq, Həştərxan, Mahaçqala, Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Ərzurum, Budapeşt, Daşkənd, Tallin, Təbriz, Bişkek, Daşkənd, Kiyev, Qomel, Varşava və b.) iştirak etmişdir. Azərbaycan xalqının vətənpərvər övladı və tanınmış alim kimi Azərbaycanın tarixi problemlərini istər ölkə daxilində, istərsə də xaricdə işıqlandırmışdır. Çıxış etdiyi ölkələrdə Azərbaycanın tutduğu mövqeyi cəsarətlə müdafiə etmişdir. [1]
  
  Monoqrafiya
  1. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda Rusiyaya meylin güclənməsi. Bakı, Elm, 1986 (88 səh.)
  2. Азербайджан и русско-турецкие отношения в первой трети XVIII века. Баку, Eлм, 1993 (240 s.).
  3. XVIII yüzillik – XIX yüzilliyin əvvəllərində Osmanlı-Azərbaycan münasibətləri, Bakı, Elm, 2002 (372 səh.).
  4. Quba xanlığı. I c. Bakı, Elm, 2005 (480 s.+1 xəritə).
  5. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi), Bakı, 2009 (Y.M.Mahmudov, S.Məmmədov, G.Nəcəfli, N.Mustafa, Məmmədova, H.Həsənov, İ.Məmmədov, V.Umudlu, S.Hacıyeva, N.Gözəlova ilə müştərək).
  6. The İravan Khanate (The Russian okkupation and the relocatin of Armenians to the lomds of North Azerbaijans, Baku, Chashioglu, 2010, 608 p.). (Y.M.Mahmudov, S.Mammadov, G.Nagcafli, N.Mustafa, G.Mammadova, V.Umudlu, S.Hadjieva, N.Gozalova)
  7. Иреванское ханство. Российское завоевание и переселение армян на земли Северного Азербайджана, Баку, Çaşıoğlu, 2010 (616 c.) (соавторы Я.Махмудов, С.Мамедов, Г.Наджафлы, Н.Мустафа, Г.Мамедова, В.Умудлу, С.Гаджиева, Н.Гезалова)
  8. Qarabağ xanlığı. Bakı, Sabah, 2010, 333 s.
  9. Azərbaycan-Rusiya münasibətləri (XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəlləri) Bakı, Şərq-Qərb, 2013 (528 s.).
  Dərs vəsaitləri, metodik göstəricilər
  1. Ümumi tarix (dərs vəsaiti), I cild, Bakı, Elm, 1995 (175 s.).
  2. Ümumi tarix (dərs vəsaiti), II c. Bakı, Elm, 1995 (256 s.).
  3. Ümumi tarix (dərs vəsaiti), III c. Bakı, Elm, 1997, 393 s.
  4. Ümumi tarix (dərs vəsaiti), IV c. Bakı, Elm, 1998 (418 s.).
  5. XVIII əsrdə Azərbaycan və rus-türk münasibətləri (seçmə fənninin proqramı). Lənkəran, 1998, 9 səh.
  6. Beynəlxalq münasibətlər tarixi, I hissə (ən qədim zamanlardan 1870-ci ilə qədər). Proqram, Bakı, 1999 (32 səh.).
  7. Yeni tarix. Orta ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinif şagirdləri üçün dərslik, Bakı, Maarif, 2001, s. 151-153 (§ 22, 23, 24); 214-277 (§ 35); 264-268 (§ 45); 274-276 (§ 47); 285-287 (§ 51), cəmi 40 səh.
  8. Yeni tarix, I hissə. Orta məktəblərin 9-cu sinifləri üçün dərs vəsaiti. Bakı, Çıraq, 2001, səh. 3-145, 177-180-ci səhifələr, cəmi 147 səh.
  9. Ümumi tarix, I kitab (ən qədim zamanlardan XVIII əsrin sonunadək). Dərs vəsaiti. Bakı, İqtisad Universitetinin nəşriyyatı, 2009 (1152 s.).
  10. Azərbaycan xanlıqlarının qısa tarixi (dərs vəsaiti), Bakı, 2011, s.392.
  11. Ümumi Tarix, II kitab (XIX – XXI əsrin əvvəlləri). Dərs vəsaiti. Bakı, Victory, 2012, ( 830 s.)
  Məqalələri
  1. Из истории усиления русской ориентации в Азербайджане (начало 20-х годов XVIII в.) //Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Xəbərləri. Tarix, Fəlsəfə və Hüquq seriyası, 1977, № 4, s. 66-72.
  2. Azərbaycanın Xəzərsahili əyalətlərinin Rusiya tərkibinə ilkin daxil olmasına dair //Tarix, ictimaiyyət və coğrafiyanın tədrisi. «Azərbaycan məktəbi» jurnalına əlavə, 1978, № 1, s.67-72.
  3. К вопросу об усилении русской ориентации в Азербайджане (20-е – начало 30-х годов XVIII в. //Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1978, №2, s. 32-38.
  4. Архивные материалы по азербайджано-русским отношениям (в 30-х годах XVIII в.) //Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Məruzələri. 1978, s. 76-77.
  5. Krım xanlığı //Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, V cild, Bakı, 1981, s. 580.
  6. Azərbaycanın Xəzərsahili vilayətlərinin Rusiyanın tərkibinə daxil olmasına dair //Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Xəbərləri. Tarix, Fəlsəfə və Hüquq seriyası, 1982, s. 75-81.
  7. Əsrlərin yadigarı (H.Dəlili ilə müştərək) //Ədəbiyyat və incəsənət qəzeti. 4 may 1984-cü il, № 18 (2101), s. 8.
  8. Агрессивные замыслы Османской империи в отношении к Азербайджану в начале 20-х гг. XVIII века //Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1986, №2, s. 46-53.
  9. В семье единой (Vahid ailədə) //Təşviqatçı, 1986, № 2, s. 16-18.
  10. Об османском оккупационном режиме в Азербайджане в 1723-1735 гг. // Gənc alimlərin Sovet xalqının Böyük Vətən müharibəsində qələbəsinin 40 illiynə dair II elmi konfransının materialları, I hissə. 1987, s. 152-157.
  11. 1722-1723-cü illərdə Azərbaycanda rus-türk ziddiyyətinin kəskinləşməsi //Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1988, № 1, s. 71-77.
  12. Qarabağ bəylərbəyliyi XVIII əsrin birinci otuzilliyində //Azərbaycan SSR EA Xəbərləri // Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1988, №3, s. 37-40.
  13. Об узорах «зарбафтов» (золотых тканей), найденных в Архиве Внешней Политики России при МИД СССР // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Məruzələri, 1988, №11, s. 73-76 (G.Əliyeva ilə müştərək).
  14. Toxuculuq sənəti // Elm və həyat, 1989, s.5-6 (S.Hacıyeva ilə müştərək).
  15. Азербайджан в русско-турецких переговорах 1723-1724 гг. // Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1989, №3, s. 51-57.
  16. 1722-1735-ci illər Osmanlı hakimiyyəti dövründə Azərbaycanın vəziyyətinə dair // Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1990, №4, s. 44-49.
  17. Азербайджан в русско-турецких отношениях в XVIII веке // Спорные вопросы отечественной истории XI-XVIII веков. Тезисы докладов и сообщений первых чтений, посвященных памяти А.А.Зимина. Москва, 13-18 мая 1990 г., ч.2, с. 190-192 (S.Hacıyeva ilə müştərək).
  18. К торговым связям азербайджанских и среднеазиатских городов в XVIII веке. // Позднефеодальный город Средней Азии. Ташкент, Изд-во ФАН Узбекской ССР, 1990, c. 100-105 (G.N.Məmmədova ilə müştərək).
  19. XVIII əsrin birinci yarısı Azərbaycan tarixinə dair kargüzarlıq materialları // Orta əsr əlyazmaları və Azərbaycan mədəniyyəti tarixi problemləri. II Respublika elmi-nəzəri konfransının materialları (Bakı, 18-19 oktyabr 1990-cı il). Bakı, 1991, s. 88-92.
  20. 1726-1730-cu illərdə Azərbaycanda xalq hərəkatına Rusiyanın münasibəti // Azərbaycan dövlətçiliyinin bərpası ildönümünə həsr olunmuş elmi konfransın əsərləri, Bakı, Elm, 1991, s. 21-23.
  21. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda yalançı şahzadəliyin tarixindən (rus dilində) // Azərbaycan EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, 1991, № 2-3, s. 36-44.
  22. 1726-1730-cu illərdə Azərbaycanda xalq hərəkatı // Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının birinci elmi konfransının məruzələri, I hissə. Bakı, 1991, s.21-23.
  23. XVIII əsrin I yarısında Azərbaycan-Rusiya ticarət iqtisadi əlaqələrinə dair //Azərbaycan tarixinin problemləri. Azərbaycan tarixi məsələlərinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. Bakı, 1992.
  24. Еще раз о путях выхода из конфликта вокруг Карабаха //Ассоциация «Содружество народов». Межнациональные конфликты на Кавказе. Методика их преодоления (тезисы докладов международной конференции). Москва, 19-20 Января 1995 г., s. 15.
  25. Rus çarı I Pyotrun Yaxın və Orta Şərqə dair işğalçılıq planları barəsində // N.Tusi adına ADPU-nun Şamaxı filialının, Azərbaycan Tarix Qurumunun Azərbaycan Cumhuriyyətinin yaranmasının 79-cu ildönümünə həsr olunmuş birgə elmi konfransının materialları. Bakı. Elm, 1997, s. 18-24 (V.Xanəliyevlə müştərək).
  26. Zeyvə kəndinin tarixinə dair nadir və maraqlı sənədlər haqqında // N.Tusi adına ADPU-nun Şamaxı filialının, Azərbaycan Tarix Qurumunun Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaranmasının 79-cu ildönümünə həsr olunmuş birgə elmi konfransının materialları. Bakı. Elm, 1997, s. 27-32.
  27. XVIII əsrin birinci yarısı Azərbaycan tarixi qaynaqlarının təsnifatına dair // Ekologiya, fəlsəfə, mədəniyyət. Elmi məqalələr məcmuəsi, IV buraxılış. Bakı, 1997, s.88-92.
  28. XVIII yüzilliyin birinci yarısında Lənkəran şəhərinin siyasi tarixinə dair (tezislər) //Lənkəran-Astara bölgəsinin etnoqrafiyası və arxeologiyası mövzusunda elmi konfransın materialları. Lənkəran, 1998, s.5
  29. Azərbaycanın xarici ölkələr və xalqlarla münasibətləri tarixinin öyrənilməsi vəziyyətinə dair (nəticələr, perspektivlər) // Azərbaycan XXI əsrin astanasında (II elmi-praktik konfransın materialları). Bakı, 1998, s.510-515 (Y.M.Mahmudov ilə müştərək).
  30. Azərbaycan Cümhuriyyətinə qarşı erməni təcavüzü və terrorunun tarixi kökləri haqqında // N.Tusi adına ADPU-nun Şamaxı filialı. Azərbaycan Tarix Qurumu. II ənənəvi konfransın materialları. Bakı, 1998, s. 3-10.
  31. XVIII əsrdə Rusiya imperiyasının işğalçılıq siyasətində dini amillər // Altay dünyası, 1998, №3, s. 75-80.
  32. Naxçıvan-Ordubad bölgəsi XVIII yüzilliyin birinci yarısında // Naxçıvan Muxtar Respublikası – 75. Bakı Universiteti Xəbərlərinin xüsusi buraxılışı. Bakı, 1999, 7 s.
  33. XVIII yüzilliyin ilk yarısında Kafkazlarda Osmanlı-Rus ilişkiləri // Osmanlı, Yeni Türkiyə yayınları (12 cild), I cild. Ankara, 1999, say. 561-569.
  34. Osmanlı torpaqları Osmanlı hakimiyyəti dövründə (1723-1735-ci illər) //Azərbaycan tarixi (7 cilddə), III cild, Bakı. 1999, s.370-373.
  35. Xarici işğalçılara qarşı azadlıq mübarizəsi //Azərbaycan tarixi (7 cilddə), III cild. Bakı, 1999. s. 373-375.
  36. Naxçıvan vilayəti XVIII yüzillikdə // Naxçıvan Muxtar Respublikası. Məqalələr toplusu. Bakı, Elm, 1999, səh. 38-61.
  37. К предпосылкам русско-турецкой войны (1735-1739 гг.) // Azərbaycan EA Xəbərləri. Tarix, Fəlsəfə və Hüquq seriyası, 1999, № 2, s. 60-67.
  38. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri // Azərbaycan Tarix Qurumu. Azərbaycan EA Tarix İnstitutu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 82-ci ildönümünə həsr olunmuş Respublika Elmi Konfransının materialları. Bakı, Elm, 2000-ci il, s. 3-5.
  39. Ottoman-Russian relations the 18-th century // The Great Ottoman-Turkish Civilization. Volume 1, Politiks, Ankara, 2000, p. 399-408.
  40. 24 aprel 1915-ci ildə Osmanlı imperiyasında nə baş vermişdir («Erməni soyqırımı» cəfəngiyyat və həqiqət) // «Xalq» qəzeti. 2001-ci il, 18 aprel, N 286 (23751). s.1-2.
  41. Qarabağ faciəsinin başlanğıcı //«Xalq» qəzeti. 2001-ci il, 26 may, N 118 (23783), s.3.
  42. Erməni soyqırım əfsanəsi və həqiqət // Elm, 2001-ci il 20 iyul, N 21-22, s.3, 28 avqust 2001-ci il. s. 25-26, s.5-6.
  43. Правда о событиях 1915 года в Турции (Миф об армянском геноциде и историческая правда) // Азербайджан и азербайджанцы. 2001 г., № 7-8, s. 90-95.
  44. Müstəqilliyə alternativ yoxdur //«Xalq» qəzeti. 18 sentyabr 2001-ci il, 213 (23879), s. 1-2.
  45. Ottoman-Russian relations in the Caspian regions in the 1723-1724 years // «Xəzər». Elm. Təhsil, Texnologiyalar, İqtisadiyyat (məqalələr toplusu). Elista-KDU, 2001, s. 44-50, 7 səh.
  46. XVIII yüzilliyin 90-cı illərinin birinci yarısında Cənubi Qafqazda siyasi durum və Osmanlı hökumətinin mövqeyi // Şərqin aktual problemləri, tarix və müstəqillik (akad. Z.Bünyadovun xatirəsinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfransın materialları). Bakı, 2001, səh. 31-33.
  47. Başbakanlıq Osmanlı Arxivində Azərbaycan tarixinə dair sənədlər // Azərbaycan MEA Məruzələri. 2001-ci il, cild VII, № 1-3, s.123-128.
  48. Из истории последних сефевидских шахов // Азербайджан и азербайджанцы. 2002, №1-2 с.50-54.
  49. Из истории русско-турецких отношений в начале XVIII века // Отечественная история (Журнал Института Российской истории РАН). 2002 г., № 2 (март-апрель), с.15-30.
  50. Safevi Hanedanının Son yılları // Türkler (Yeni Türkiye yayınları), VI s., Ankara, 2002, s.925-935.
  51. Quba Hanlığı // Türkler (Yeni Türkiye yayınları). VII c, Ankara, 2002, s. 82-93.
  52. Türk tarixi dünya elminin maraq dairəsindədir // «Xalq qəzeti». 20 aprel 2002-ci il, № 89 (24053).
  53. Türkologiya və Türk tarixi araşdırmaları bütün dünyada yayılmaqdadır //«Elm» qəzeti. 2002-ci il 23 may, № 17-18 (618-619).
  54. Osmanlı tarihi ile ilgili rus arşiv belgeleri üzerine //XIV Türk Tarihi konqresi, Ankara, 9-13 Eylül 2002. Konqreye sunulan bildiriler, II cilt, II kısım, s. 1559-1566.
  55. XVIII əsr Azərbaycan tarixinin müasir dövrdə tədqiqi vəziyyətinə dair // Filologiya məsələləri, Bakı, 2002, № 2, s.170-181.
  56. Osmanlı tarihi ile ilgili Rus arşiv belgeleri üzerine // XIV Türk tarihi Kurumu konqresi, 9-13 eylül 2002, Ankara. Bildiri özetleri, s. 165.
  57. Gilanlı Hidayət xanın faciəli aqibətində rus diplomatlarının mənfur roluna dair //Azərbaycan MEA Xəbərləri, Humanitar elmlər seriyası, 2002-ci il, № 1-2, səh. 16-20.
  58. Rusiyanın Osmanlı imperiyasındakı elçisi Aleksandr Staxiyevin məlumatları Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin tarixinin mənbəyi kimi // Azərbaycan MEA Məruzələri. 2002-ci il, s. 180-185.
  59. Rusiya Arşiv Belgelerində Osmanlı Tarihi // Yeni Türkiye, 2002, sayı 43, s.83-89.
  60. Взаимоотношения Кубинского ханства с Россией (вторая половина XVIII-начало XIX века) /Вопросы истории. 2002, октябрь, c. 140-147
  61. Səfəvilərin faciəvi aqibətinə dair və yaxud Səfəvi dövlətinin son dövrünün bəzi səhifələri // Elm, 2002, 7 mart, № 7-8 (608-609), səh. 7-12.
  62. Erməni soyqırımı iddialarının əsassızlığına dair (Erməni soyqırımı əfsanəsi) // Lənkəran Dövlət Universitetinin xəbərləri. 2002, № 2, s. 2-9.
  63. Quba xanlığının demoqrafik durumuna dair maraqlı sənəd // BDU-nun xəbərləri, Humanitar elmlər seriyası, 2003, 2002, №3, 5 səh.
  64. Səfəvi sülaləsinin son dövr tarixinə dair // BDU-nun xəbərləri. Humanitar Elmlər seriyası, 2003, № 1, s.134-146.
  65. Из истории Азербайджано-русских экономических связей в XVIII веке// Azərbaycan MEA Xəbərləri, Humanitar elmlər seriyası, 2003, №1-4, s.19-29.
  66. Şirvanlı orta əsr təbabət aliminin kitabı Türkiyədə tədqiq olunur // «Xalq» qəzeti 2003-cü il, № 47 (24312).
  67. Rusiya arşivlerinde bulunan Osmanlı İmparatorluğu tarihiyle ilgili önemli belgeler üzerine // Türk Dünyasına bakışlar (Prof. Dr. Mehmet Saraya Armağan). İstanbul, 2003, s.453-456.
  68. XVIII yüzillikdə Osmanlı-Azərbaycan münasibətlərinin başlıca mərhələləri // Şərqin aktual problemləri. Tarix və müasirlik (Akad. Z.M.Bünyadovun 80 illiyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfransın materialları). Bakı, Nurlan, 2003. s.16-20.
  69. Naxçıvan xanlığı // Naxçıvan ensiklopediyası., c. 2, Naxşıvan, 2005, s. 86-87.
  70. Bakı Mürsəl paşa // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I c., Bakı
  71. Camal paşa // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I c., s. 273-274.
  72. Dördlər ittifaqı // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I c., s. 309.
  73. Əfəndizadə Həmdulla Əfəndi // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, c.I, s. 325.
  74. Ağa Məhəmməd Qacarın yüksəlişinə Osmanlı hökumətinin münasibəti // Azərbaycan MEA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. 2004, № 4, s.135-144.
  75. Azərbaycan Cümhuriyyəti və onun dövlətçilik tariximizdə yeri haqqında // Xalq qəzeti, 2004, 28 may.
  76. Gəncə şəhərinin tarixi // Gəncə şəhər İcra hakimiyyəti və Gəncə Dövlət Universitetinin 2003-cü ildə keçirdiyi elmi-praktik konfransın materialları). Bakı, Nurlan-2004, s. 82-84.
  77. Ценная исследовательская работа азербайджанского ученого по истории России // Азербайджан и азербайджанцы. 2004 г. № 1-4, 73-77 (M.S.İskəndərova ilə müştərək).
  78. Qafqaz İslam Ordusunun Dağıstan hərəkatı // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, c.II, Bakı, 2004, s. 101-102.
  79. Sevr sülh müqaviləsi // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, c.II, Bakı, 2004, s. 329.
  80. Sultan VI Məhəmməd // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, II c., Bakı, 2004, s. 355.
  81. Süleyman İzzət bəy // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, II c., Bakı, 2004, s. 358.
  82. Xəlil (Kut) paşa // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, II c., Bakı, 2004, s.21.
  83. Vehib paşa // Azərbaycan Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c., Bakı, 2004, s. 423.
  84. Oт редактора (Предисловие на русские издание книги Л.Локкарта “Надир шах” (перевод с английского языка Гезаловой Н.Р.), Баку, 2000, с. I-II.
  85. О месте Гарабагского ханства в истории Азербайджана // Гарабаг: Кюрекчайский договор-200, Баку, Тахсил, 2005, s. 89-101.
  86. Из истории присоединения Гарабахского ханства к России // Вопросы истории, 2005, №1, s. 145-149.
  87. Kürəkçay müqaviləsi: himayəyə keçmə, yaxud Qarabağ faciəsinin başlanğıcı // Bakı Universitetinin Xəbərləri, Humanitar elmlər seriyası, 2005, №2, s. 83-96.
  88. XVIII yüzildə Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin başlıca mərhələləri // A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun Elmi Əsərləri, 2005, XIX cild, s. 34-44.
  89. Karabağ hanlığı ve onun Osmanlı devleti ile ilişkilerine ait // XV Türk Tarih konqresi (11-15 Eylül. 2006). Bildiri özetleri, s.135-136.
  90. Стамбульское восстание 1730 года (по реляции русского резидента И.И.Неплюева) // Восток, Москва, 2006, №3, май-июнь, s. 121-128.
  91. Naxçıvan diyarı XVIII – XIX yüzilliyin əvvəllərində // Naxçıvan: Tarixi gerçəklik. Müasir olurum, inkişaf prespektivləri (9-10 iyun 2006-cı ildə keçirilmiş beynəlxalq simpoziumun materialları), Naxçıvan, 2006, s. 98-112.
  92. Азербайджанские ханства во внешней политике России в 80-е гг. XVIII века // Кавказ, Ближний и Средний Восток в мировой политике: История и современность (Материалы международной научной практической конференции, Махачкала, 16-17 ноября 2006 г.). Махачкала, 2006, s. 117-122.
  93. XVIII əsrdə Azərbaycanda ticarət və gömrük işi // Azərbaycan gömrüyü: tarixi ənənələr və müasirlik (Azərbaycan Dövlət Gömrük komitəsinin 15 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları), Bakı, Elm, 2007, s. 91-103.
  94. Доносения российских послов в Стамбуле как источник по истории Турции и сопредельных стран (на основе нескольких донесений А. Стахиева в 1776 г.) // VI Дзагуровские чтения от античности к возрождению» материалы научно-методической конференции. Махачкала, 2007, s. 90-92.
  95. Qubalı Fətəli xanın birləşdirici siyasəti və qonşu dövlətlərin mövqeyi // AMEA Tarix İnstitutunun Elmi Əsərləri, Bakı, 2007, 22-ci cild, s. 96-104.
  96. Azərbaycan XVIII əsrin I yarısında // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (Azərbaycan cildi). Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi. Bakı, 2007, s. 241-247.
  97. Azərbaycan xanlıqları // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (Azərbaycan cildi), Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi. Bakı, 2007, s. 247-255.
  98. Tarixə yeni yanaşma, yaxud yeni metodologiya axtarışları və Azərbaycan Tarix Qurumunun qarşısında duran vəzifələr // Tarix və Gerçəklik, 2007, № 1-2, s. 5-28.
  99. İradəmin böyük uğuru (İ.Məmmədovanın “Lənkəran xanlığı Birinci Rusiya-İran müharibəsi dövründə” kitabına ön sözü). Bakı, Elm, 2007, s. 3-4.
  100. Tarix faktları sevir və ya iki «kitabça» haqqında bir neçə söz. // Tarix və Gerçəklik, 2007, № 1-2, s. 293-294 (İ.M.Məmmədova ilə müştərək).
  101. XVIII əsrdə Azərbaycan dövlətçiliyini yaşatmaq uğrunda mübarizə // Azərbaycan dövlətçilik ənənələrinin tarixi (Azərbaycan Cümhuriyyətinin qurulmasının və Bakının azad olunmasının 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq simpoziumun tezisləri), Bakı, 2008, s. 7-8.
  102. Города Губинского ханства во второй половине XVIII – начале XIX в. // Провинциальный город в XVIII – XXI вв. (история, экономика, культура). Материалы международной научно-практической конференции (25-28 сентября 2008 г.), Кизляр, 2008, с.23-30.
  103. Стамбульский договор 1724 года: мирный договор или торг по дележу чужих территорий // Чеченцы в сообществе народов России (материалы всероссийской научно-практической конференции, посвященной 420 летию установления добрососедских отношений между народами России и Чечни), т.2, Назрань, 2008, s. 72-88.
  104. Rus dış politikasında ermeni kartı //Hoş görüden yol ayrımına ermeniler, cilt 4, Erciyes Üniversiteti – Nevşehir Universiteti. II uluslararası sosyal araştırmalar sempozyumu [EUSAS – II], 22-24 mayıs, 2008, s. 227-248.
  105. Qərb və Şərq sivilizasiyalarının sosial-iqtisadi inkişafında oxşar və fərqli cəhətlər // «Dünya iqtisadiyyatının inkişaf mərhələləri: tarixilik və müasirlik» mövzusunda beynəlxalq konfransın materialları. 15-16 may 2009-cu il. Bakı, 2009, s. 20-31.
  106. Из истории российско-иранских отношений в первой половине XVIII века // Роль культуры в российско-иранских отношениях. Материалы международной конференции. Махачкала, 2009, s. 39-41.
  107. XVIII. Yüzylının 20-30 yıllarında Azerbaycanda Osmanlı yönetimi // II. Uluslararası Kafkazya tarih sempozyumu (15-17 ekim 2008), Kars, 2009, s. 233-246.
  108. Rabate bin Rusiya ve Azerbaycan dər nime dovvom gorn 18 ve əvvəle görn 19 (XVIII əsrin ikinci yarısı – XIX əsrin əvvəllərində Rusiya-Azərbaycan münasibətləri)//Ğafğaz dər bəs təri tarix (Çekirdeye məğalət hemaye-şe beynəlmiləli). Təbriz, məhərrəm, 1388.
  109. Борьба Кубинского Шейхали хана против русской оккупации в конце XVIII – начале XIX веков // Борьба народов северо-восточного Кавказа в 20-50 гг. XIX в.: спорные вопросы и новые дискуссии. Материалы международной научно-практической конференции (18 июня 2009). Дербент, 2009, с. 122-124.
  110. Кубинское ханство // Большая Российская Энциклопедия, т. XVI, М., 2010, с. 230-231.
  111. Из истории русско-сефевидских отношений в конце XVI-начале XVIII веков / Материалы международной научной конференции. Эндиреевский Султан-Махмуд Тарковский в истории российско-кавказских взаимоотношений (вторая половина XVI-первая половина XVIII в.) посвященной 460-летию Султан Махмуда. Махачкала 2010, c. 77-89.
  112. Из истории российско-иранских отношений в первой половине XVIII века// Tarix və Gerçəklik, 2010, № 2, s. 27-48.
  113. Ленкорань // Большая Российская Энциклопедия, т. XVII, М., 2010, с. 260-261.
  114. О вторжении российской армии в Азербайджан в 1796 году // Актуальные проблемы истории Кавказа (Материалы международной конференции, посвященный 100 летию со дня рождения профессора Р.М. Магомедова, 14-15 апреля 2010 г.). Махачкала, 2010, с. 209-212.
  115. Gəncə xanlığı XVIII əsrin son rübündə dövlətlərarası münasibətlərdə // Gəncə tarixinin aktual problemləri. II elmi-praktik konfransın materialları. Gəncə, 2010, s. 83-89.
  116. XVIII yüzyılların 80-90lı yılları Azerbaycan türk hanlıkları Rusya ve Osmanlı imperatorluklarının Politikaları// XVI Türk Tarih Kongresinın bildiri özetleri, 20-24 eylül 2010, Ankara, s. 115-116.
  117. Несколько реляций русского резидента И.И.Неплеева в Стамбуле как ценный источник по истории международных отношений 1722 года / Труды Института истории НАН Азербайджана. 2011, том. 36-37, сс. 131-137.
  118. Karabağ hanlığı ve Osmanlı Devleti ile ilişkilerine dair.// XV Türk Tarih Kongresi. Ankara. 11-15 Eylül, 2006 (kongreye sunulan bildiriler). 2.cilt, Orta Asya-Kafkasya tarihi, Ankara-2010.
  119. Türkiyə və Azərbaycan üçün ümumi təhlükə olan erməni terrorizminin yaranma tarixinə bir baxış. // Türk Dünyası: Dünəni və Bu Günü (Beynəlxalq Elmi Konfrans) Tezislər Bakı, 2011, s.13-15.
  120. Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirliyi Rusiya imperiyasının xarici siyasət Arxivinin materialları XVIII-XIX əsrin əvvəlləri Azərbaycan tarixini öyrənmək üçün mənbə kimi // Tarix və Gerçəklik, 1/2011, s. 3-6.
  121. Türkiyə və Azərbaycan üçün ümumi təhlükə olan erməni terrorizminin yaranma tarixinə bir baxış // “Türk dünyası: dünəni və bu günü” 23-24 may 2011 Beynəlxalq elmi konfransın Materialları I. Bakı, 2012, s.5-13.
  122. О планах Петра I в отношении прикаспийских и других восточных стран [на основе секретной инструкции посланнику А.П.Волынскому] // От античности к возрождению. Материалы XI Дзагуровских чтений. Сборник Трудов кафедры всеобщей истории I часть, Выпуск XI. Махачкала-2012 г, с.161-164.
  123. Борьба Надир-шаха Афшара за кавказских владений Сефевидов и его первый кавказский поход / Кавказ и Ближний Восток: от Каспийского похода Петра I до распада державы Надир-шаха. 25 мая 2012 года г. Махачкала, сс.204-212.
  124. О внутриполитическом положении в занятых Россией прикаспийских областях в 1723-1724 гг. // Tarix və onun problemləri 4. Bakı-2012. c. 10-15.
  125. Müstəqillik illərində Azərbaycanın XVIII-XIX əsrin əvvəlləri tarixinin öyrənilməsi vəziyyətinə dair // Azərbaycan Respublikası: uğurlar və perspektivlər (16 noyabr 2011-ci il). Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Bakı, 2012, s.13-22.
  126. Ценные документы по истории торгово-экономических взаимоотношений России с Азербайджаном и Ираном (начало 20-х годов XVIII в.). // Pedaqoji Universitet Xəbərləri, Bakı-2012, № 4, s. 110-112.
  127. О мероприятиях российского правительства принятых в 1720 г. по урегулированию российской торговли с Азербайджаном и соседними с ним странами// Современные проблемы общественно-гуманитарных наук (теория и практика), Научные труды международной научно-практической конференции 23-24 марта 2012 года, Махачкала 2012, с. 46-48.
  128. Вопросы российского-азербайджанской торговли в политике России в начале XVIII в. // Межэтнические отношения на Северном Кавказе: история и современность. Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием, апрель 2013 г. Махачкала 2013, с.67-70.
  129. Роль Астрахани в Российско-Азербайджанской и Российско-Иранской торговле в XVIII веке// Астраханские краеведческие чтения, выпуск V, Астрахань 2013, с.170-179.
  130. Секретная реляция русского резидента И.Неплюева от декабря 1723 года как важный источник по истории России и сопредельных стран//Интеграция народов Кавказа и России. Материалы международной научно-практической конференции. К 200-летию Гюлистанского договора 1813 г. Махачкала-2013, с. 18-23.
  131. Qubadlı bölgəsi XVIII əsrin I yarısı və xanlıqlar dövründə (C.M.Mustafayev ilə müştərək) // Qubadlı: Qədim Azərbaycan torpağı Zəngəzurun qapısı. Bakı, Turxan, 2013, s.54-75.
  132. О тактике Российского правительства по урегулированию конфликта с Османской империей в первой половине 20-х годов XVIII века // Роль России в исторических судьбах народов Кавказа. Материалы международной научной конференции.26-27 февраля 2013 г. г.Махачкала 2013.с.243-247.
  133. Обострение русско-турецких отношений после похода Петра I в Прикаспье в 1722 г. (на основе реляции русского резидента в Истанбуле И.И.Неплюева от 25 декабря 1722 г.) // Актуальные проблемы гуманитарных и общественных наук. Научные труды второй международной научно-практической конференции. 30 марта 2013 года. Махачкала-2013, сс. 100-104.
  134. Из истории Дербента в XVIII веке. Образование Дербентского ханства (в соавторстве с О.К.Назаралиевым) // Актуальные проблемы гуманитарных и общественных наук. Научные труды второй международной научно-практической конференции. 30 марта 2013 года. Махачкала-2013, сс. 105-113.
  135. Основные направления внешней политики Надир-шаха Афшара// Единение народов Дагестана в борьбу против иноземных завоевателей. Материалы международной научной конференции, посвящённой 270-летию разгрома войск Надир-шаха в Дагестане. Махачкала-2013, сс. 279-288.
  136. Хозяйственная деятельность русских властей во временно присоединённых в 1722-1735 гг. Прикаспийских провинциях. // Русь, Россия: Средневековое и новое время. Выпуск 3. Третьи чтения памяти академика РАН Л.В.Милова (материалы к международной научной конференции. Москва, 21-23 ноября 2013 г.). Москва, 2013, сс. 315-320.
  137. 18. yüzyılın 20-40`lı yıllarında Osmanlı imparatorluğu ve Azerbaycan// Uluslararası Ağrı Sosyal Bilimler kongresi. 25-27 Eylül, 2013, Ağrı, s.735-744.
  138. Об инструкции Петра I ген. Матюшкину «Что следует делать для занятия Баку и как поступать после захвата этого города». Первое Всероссийское (с международным участием) историко-этнографические чтения, посвященные памяти профессора Магомедова Расула Магомедовича. 14-15 ноября 2013 г. Махачкала -2013, с.132-135.
  139. От Стамбульского трактата 1724 г. до Гюлистанского договора 1813 г. (историко-правовой сравнительный анализ). «Гюлистанский мирный договор 1813 г.: основные итоги и последствия для судеб народов Кавказа», посвященной 200-летию со дня подписания договора. 24 сентября 2013 г.Махачкала. 2013, с. 177-183.
  140. Мингечаур. // БРЭ, т. XX, Москва, 2013, с. 143. (M.Yusifova ilə müştərək)
  141. Naxçıvan xanlığının tarixindən / Naxçıvan qədimdən günümüzə qədər. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illiyinə həsr olunmuş məqalələr toplusu. Bakı, 2014. s.162-172
  142. Вопрос о проливах на Лозаннской конференции и позиция советской делегации. Схiдний свiт, 2014, № 1, с. 55-59.
  143. Еще раз о так называемом «Манифесте Петра I”, Geostrategiya, № 1, 19 yanvar-fevral, 2014, s.29-32.
  144. XVIII.Yüzyılın 80-90`lı yıllarında Azerbaycan türk hanlıkları Rusya ve Osmanlı imparatorluklarının politikasında (son dönemde yüze çıkarılmış Rusya arşiv belgeleri temelinde), XVI Türk Tarih konqresi (20-24 Eylül. 2014)., səh. 339-348.
  145. О роли крымских войск в развязывании российско-османской войны 1735-1739 гг. / Пивдень Украини в витчизняний та европейски истории. Материали II международной науково-практичной конференции. Одесса-2014, сс. 36-41
  146. «Приложение о Каспийском торге» как источник по изучению торговой политики России в отношении прикаспийских стран. / Русь. Россия: Средневековья и новое время. Выпуск 4, Четвёртое чтение памяти академика РАН Л.В.Милова (Материалы к международной научной конференции. Москва, 26 октября – 1 ноября 2015 гг.). Москва, 2015, сс. 587-592
  147. К вопросу о вступлении Турции в Первую мировую войну / Первая мировая война: взгляд спустя столетие. 1914 год: от мира к войне. (материалы IV Международной научно-практической конференции (27-28 ноября 2014 года, г. Москва). Москва, Изд-во МНЭПУ-2015, сс. 713-716
  148. Дербент во время похода российских войск в 1796 г. / Материалы междуранодной научной конференции «Дербент в историческом процессе Кавказа и России», посвященной 2000-летию г. Дербента. Махачкала, 2015, сс. 278-286
  149. Birinci Dünya Savaşı Arifesinde Rus Diplomasinin Doğu Anadoluda Ermenilerin çıkarına reformalar Yapma yönünde çabaları. 19-20. Yüzyıllarda Türk-Ermeni İlişkileri – Kaynaşma – Kırgınlık – Ayrılık – Yeni Arayışlar /5-7 Ocak 2015 Uluslararası Sempozyum, İstanbul Bildiriler. I. cilt. s.210–225
  150. Türkiye Cumhuriyeti Kurulduğu sırada Türkiye-Azerbaycan İlişkileri / Kuruluşundan 90. Yılına Türkiye Cumhuriyeti sempozyumunun (23-25 Ekim, 2013, Eskişehir) bildirileri, Cilt: II, Ankara, 2016, s. 1137-1153
  151. Antanta Devletlerinin Planlarında I Dünya Savaşı Arifesinde ve Sırasında İstanbul ve Marmara Bölgesi / Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-II. Kocaeli 2016, ss. 1265-1275
  152. «О проекте российского правительства по созданию на территории Азербайджана христианских государств (первая половина 1780 –х гг.)» / Журнал Східний Світ (Інститут сходознавства ім.А.Ю.Кримського НАНУ) (№4, 2016 рік) – Київ (Україна)., с. 84-90
  153. XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində ermənilərin Osmanlı imperiyasında törətdiyi terror və soyqırım cinayətləri / “XX əsrdə türk-müsəlman xalqlarına qarşı soyqırımları” mövzusuna həsr olunmuş IV Beynəlxalq elmi konfransın (Azərbaycan Respublikası Lənkəran şəhəri) materialları. AMEA Tarix İnstitutu. Elmi əsərlər. 64, 65, 66/2017, c. 435-445
  154. Bir yabancının gözü ile Eylül 1730 İstanbul İsyanı / Yakın Dönem Türkiye-Araştırmaları. Cilt 17.2018,1 s.1-27
  155. Туркменчайский договор и переселение армян из Ирана и Турции в Северный Азербайджан / Туркменчайский мирный договор: к 190-летию события: сборник научный статей, Гомельский государственный университет им. Ф.Скорины – Гомель, 15-16 Февраля, 2018. сс.96-103
  Tərtib etdiyi sənəd topluları
  1. “Quba əyalətinin kameral təsviri»nin (1831-ci ildə kollec assesoru Xotyanovski tərəfindən tərtib edilmişdir) tərcüməsi, giriş və qeydlər. Bakı, Sabah, 2008, 752 s.
  2. Azərbaycan tarixi arxiv sənədlərində. XVIII əsr. RF Dağıstan Mərkəzi Dövlət Arxivinin materialları. Bakı, Çaşıoğlu, 2012, 856 s.
  İstinadlar
  1. ↑ 1234 Mustafazadə Tofiq Teyyub oğlu- AMEA Tarix İnstitutunun rəsmi veb saytında.
  2. ↑ 2012-ci il üçün Azərbaycan Respublikasının elm sahəsində Dövlət Mükafatının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. Bakı şəhəri, 25 may 2012-ci il.
  Oktyabr 23, 2021
  Ən son məqalələr
  
  KarismaKapoor
  
  Karkijahan, Azerbaijan
  
  Karkijahan, Azerbaijan 1
  
  Karkijahan, Azerbaijan 2
  
  Karl-Theodor zu Guttenberg Signature
  
  KarlPlagge
  
  Karl Marx
  
  Karl August Möbius (1825-1908)
  
  Karl Gerstner
  
  Karldergrossesignatur
  
  Ən çox oxunan
  
  Aespa logo
  
  Aethiopien amharisch
  
  Afag Masoud
  
  Afanasi Koçetkov
  
  Afaq Məsud
  
  tofiq, mustafazadə, tofiq, teyyub, oğlu, mustafazadə, iyun, 1949, dəvəçi, rayonu, azərbaycan, tarixçisi, amea, nın, bakıxanov, adına, tarix, institutunun, beynəlxalq, münasibətlər, tarixi, şöbəsinin, müdiri, tarix, üzrə, elmlər, doktoru, professor, dövlət, mük. Tofiq Teyyub oglu Mustafazade 1 iyun 1949 Deveci rayonu Azerbaycan tarixcisi AMEA nin A A Bakixanov adina Tarix Institutunun Beynelxalq munasibetler tarixi sobesinin mudiri tarix uzre elmler doktoru professor Dovlet mukafat laureati 2012 ci il Emekdar elm xadimi 2015 1 Tofiq MustafazadeTofiq Teyyub oglu MustafazadeDogum tarixi 1 iyun 1949 72 yas Dogum yeri Zeyve Deveci rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi tarixElmi derecesi tarix uzre elmler doktoru professorTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiUzvluyu AMEAMukafatlari Dovlet Mukafati Azerbaycan Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 2 1 Elmi tedqiqat fealiyyeti 2 1 1 Azerbaycanin Rusiya ve Osmanli dovletleri ile munasibetleri istiqametleri 2 1 2 Azerbaycan xanliqlarinin tarixinin tedqiqi 2 1 3 T T Mustafazadenin ermeni saxtakarliqlarina qarsi barismaz mubarize aparmaq istiqametinde tedqiqatlari 2 1 4 Umumi tarixle bagli tedqiqatlari 2 1 5 Menbelerin tersumesi ve capi 2 2 Ictimai birliyin sedri kimi fealiyyeti 2 3 Elmi teskilati fealiyyeti 2 4 Beynelxalq konfranslarda istiraki 3 Eserleri 3 1 Monoqrafiya 3 2 Ders vesaitleri metodik gostericiler 3 3 Meqaleleri 3 4 Tertib etdiyi sened toplulari 4 IstinadlarHeyati RedakteTofiq Teyyub oglu Mustafazade 1949 su il iyunun 1 de Azerbaycan Respublikasi Deveci indiki Sabran rayonunun Zeyve kendinde anadan olmusdur O 1966 ci ilde orta mektebi bitirdikden sonra Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU tarix fakultesine daxil olmus tehsil illerinde ela qiymetler aldigina gore o K Marks adina teqaude layiq gorulmusdur 1971 ci ilde universiteti ferqlenme diplomu ile bitirmisdir 1 Elmi fealiyyeti RedakteTofiq Mustafazade 1971 1974 cu illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasi AMEA Yaxin ve Orta Serq xalqlari institutunda laborant ADU nun umumi tarix kafedrasinda bas laborant Sumqayit seher ve Deveci rayonu orta mekteblerinde tarix muellimi vezifelerinde calismisdir 1975 1977 ci illerde Azerbaycan EA Tarix Institutunun eyani aspiranturasinda tehsil almis 16 dekabr 1977 ci ilden hemin Institutun Azerbaycanin Rusiya ve Qafqaz xalqlari ile elaqeleri tarixi sobesine sonralar Azerbaycanin qonsu xalqlarla elaqeleri ve xanliqlar dovru tarixi kicik elmi isci vezifesine ise qebul olunmusdur Tofiq Mustafazade 1 iyul 1986 ci ilden boyuk elmi isci 1 fevral 1993 cu ilden aparici elmi isci vezifelerinde calismisdir O 16 noyabr 1996 ci ilden 2011 ci il yanvarin sonunadek adi cekilen sobenin mudiri vezifesinde islemis 2011 ci il yanvarin 24 den ise yeni yaradilmis Umumi tarix sobesine mudir teyin edimis ve 8 yanvar 2019 cu ile kimi bu vezifede calismisdir Hemin tarixden beynelxalq munasibetler istiqameti uzre tetqiqatlarin xususi aktualligi nezere alinaraq bu sahede yaranmis durgunlugu Beynelxalq munasibetler tarixi sobesinin mudiri t e d prof H C Elibeylinin uzun suren xesteliyi ve daha sonra vefati ile elaqedar sobenin normal fealiyyeti pozulmusdur aradan qaldirmaq ucun T Mustafazade Institutun rehberliyi terefinden Beynelxalq munasibetler tarixi sobesinin mudiri vezifesine kecirilmisdir Tofiq Mustafazade 1980 ci il iyunun 16 da namizedlik tarix uzre felsefe doktoru 1992 ci il iyun ayinin 30 da ise doktorluq dissertasiyalari mudafie etmisdir O 8 yanvar 1999 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiyasinin qerari ile professor elmi adina layiq gorulmusdur T T Mustafazade uzun muddet BDU nun tarix fakultesinde ve Lenkeran Dovlet Universitetinde evezcilikle professor vezifesinde calismisdir 2012 ci il 25 mayda Azerbaycan Respublikasinin elm sahesinde Dovlet Mukafatinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile ona Dovlet mukafati verilmisdir 2 2015 ci il 3 noyabr tarixinde ise Emekdar elm xadimi fexri adina layiq gorulmusdur 1 Elmi tedqiqat fealiyyeti Redakte Professor T T Mustafazadenin indiyedek 220 den cox elmi eseri o sumleden 50 den coxu xarisde ve metodik vesaiti cap olunmusdur Onun elmi tedqiqat fealiyyeti coxsaxelidir Azerbaycanin Rusiya ve Osmanli dovletleri ile munasibetleri istiqametleri Redakte 1993 cu ilde Bakida Elm nesriyyatinda rus dilinde cap olunmus XVIII esrin birinci qerinesinde Azerbaycan ve rus turk munasibetleri adli monoqrafiyasinda XVIII esrin birinsi qerinesinde Azerbaycan tarixi ve Xezeryani regionda rus turk reqabeti meseleleri ilk defe olaraq genis menbesunasliq bazasi esasinda kompleks sekilde tedqiq olunmusdur Muellifin 1723 24 cu illerde Istanbulda geden rus turk danisiqlarinin yalanci sahzade Ismayil Mirze Ebdulrezzaq xan Sefi xan ve basqalarinin rehberliyi ile yadelli isgalcilara qarsi xalq azadliq herekatini isiqlandirmasi Azerbaycan tarixsunasliginda muhum yenilikdir SSRI dovrunde movcud olan kommunist ideologiyasinin qerezli yanasmasini obyektiv tarixi tedqiqat metodu ile evez ederek muellif Rusiya Osmanli Iran munasibetlerinde Azerbaycanin yerini deqiq mueyyenlesdire Rusiya imperiyasinin Xezeryani regionda yeritdiyi siyaseti duzgun serh ede bu siyasetin mustemlekeci mahiyyetini aca ve onun gerceklesdirilmesi metodlarini gostere bilmisdir Monoqrafiyada hemcinin ilk defe olaraq rus hokumetinin Xezeryani torpaqlari xristianlarla meskunlasdirmaq sehdleri Rusiyanin bu regionda ekspansiyasi ucun ilkin zemin yaratmaqdan otru rus diplomatiyasinin Iran ve Turkiyenin maraqlarini toqqusdurmaga yonelmis fitneleri etrafli suretde eksini tapmisdir XVIII esrin 20 ci illerinde Azerbaycanda veziyyet Rusiya ve Osmanli imperiyasinin siyasetinde onun yeri I Pyotrun Xezeryani torpaqlara yurusu ve bununla bagli olaraq rus turk munasibetlerinin keskinlesmesi kitabda coxsayli qaynaqlar esasinda meharetle tehlil edilmisdir Hemcinin burada Azerbaycanin Rusiya ve Osmanli imperiyasi terefinden bolusdurulmesine getirib cixaran amiller Azerbaycanin hem Osmanli nezaretinde olan erazilerinde hem de Rusiya isgali altindaki Xezeryani vilayetlerinde bas veren hadiseler ehalinin her iki dovlete munasibeti hemcinin adi cekilen dovletlerin yerli ehaliye qarsi yeritdiyi siyaset bacariqla arasdirilmisdir 2002 ci ilde Bakida Elm nesriyyatinda Azerbaycan dilinde cap olunmus XVIII XIX yuzilliyin evvellerinde Osmanli Azerbaycan munasibetleri adli kitabinda muellifin hem Rusiya hem de Turkiye arxivlerinde uzunmuddetli axtarislar neticesinde askar etdiyi qiymetli fakt ve materiallar ilk defe olaraq elmi dovriyyeye celb olunmusdur Eserde Osmanli imperiyasinin Azerbaycanla bagli siyasetinin mahiyyeti aciqlanmis qarsiliqli munasibetlerdeki merheleler mueyyenlesdirilmis onlarin hemin dovrde car Rusiyasi ve onun elaltisi Kartli Kaxetiya carligina qarsi oz quvvelerini birlesdirme cehdleri Azerbaycan dovletlerinin Osmanli Rusiya qarsidurmasinda rolu ve tesiri arasdirilmisdir Istanbulda kecirilen Rusiya Osmanli danisiqlarinin esas mubahise movzusunun Azerbaycan torpaqlari oldugunu vurgulayan muellif Azerbaycan ehalisinin bir qisminin Osmanli dovletine regbet beslemesinin diger qisminin ise Osmanli hakimiyyetine menfi munasibet gostermesinin sebeblerini aciqlamis Rusiyanin gurcu ve ermenilerden Osmanli imperiyasina qarsi bir vasite kimi istifade etmesini senedlerle esaslandirmisdir Monoqrafiyada Azerbaycan torpaqlarinin Osmanli idareciliyinde olan erazilerinde tetbiq edilen inzibati erazi bolgusu aqrar munasibetler tisarete aid rusum ve vergiler etrafli tedqiq olunmusdur Muellif Osmanli imperiyasina qarsi bas veren usyanlar 1736 ci ilden baslayaraq Osmanli imperiyasinin Azerbaycana munasibetde yurutduyu siyasetde baslanan yeni merhelenin mahiyyetini duzgun acib gostermisdir Nadir sahin oldurulmesinden sonra 1747 ci ilde Osmanli Azerbaycan munasibetlerinde keyfiyyetce tamamile yeni olan bir merheleye kecid Osmanli dovletinin Azerbaycan xanliqlarini mudafie etmek siyaseti 1768 ci ilden baslayaraq ise bu munasibetlerin daha yuksek merheleye daxil olmasi kitabda ugurla seciyyelendirilmisdir 2011 ci ilde Bakida Serq Qerb nesriyyatinda Azerbaycan dilinde cap olunmus XVIII esrin ikinci yarisi XIX esrin evvellerinde Azerbaycan Rusiya munasibetleri adli eserde XVIII esrin ikinci yarisi XIX esrin evvellerinde movcud olmus musteqil Azerbaycan dovletlerinin xanliqlarin o zaman hem de muasir dovrde olkemizin en guclu qon susu olan Rusiya ile munasibetleri etrafli ve derinden tedqiq edilir Muellif xanliqlarin yaranmasi prosesinde Azerbaycan ve Iranda siyasi veziyyetin tehlilini vermis Azerbaycanda xanliqlarin yaranmasina Rusiyanin munasibetini isiqlandirmisdir Monoqrafiyada XVIII esrin ikinci yarisinda Azerbaycan Rusiya ticaretinin baslica merkezleri gosterilmis hemin esrin 60 80 ci illerinde Rusiya Azerbaycan ticareti 90 ci illerde iki dovlet arasinda ticaretin durumu tehlil edilmis idxal ve ticaretin xarakteri tacirlerin milli terkibi ipek bazarinda reqabet ve Azerbaycan xanlarinin pul siyaseti herterefli arasdirilmisdir Muellif XVIII esrin 70 80 ci illerinde Azerbaycan xanliqlarinin Rusiya ile elaqelerine de aydinliq getirmisdir O XVIII esrin 90 si illerinde Rusiyanin Azerbaycani isgal etmeye sehd gostermesini Senubi Qafqazda Rusiya Qacar qarsidurmasini V Zubovun basciligi ile rus qosunlarinin Azerbaycana yurusunu senedler esasinda isiqlandirmisdir XVIII esrin sonu XIX esrin ilk onilliklerinde Azerbaycan Rusiya munasibetlerinin seciyyevi xususiyyetleri Simali Azerbaycanin Rusiya terefinden isgalinin baslanmasi etrafli ve dolgun sekilde kitabda oz eksini tapmisdir Monoqrafiyaya Rusiyanin muxtelif arxivlerinde saxlanilan sanballi senedler elave olunmusdur Hemin senedlerin bir coxu ilk defe olaraq elmi dovriyyeye celb edilmisdir Azerbaycan xanliqlarinin tarixinin tedqiqi Redakte Onun 2005 ci ilde Bakida Elm nesriyyatinda capdan cixmis Quba xanligi adli kitabi XVIII esrin ikinci yarisi XIX esrin evvellerinde Azerbaycanda movcud olmus xirda feodal dovletlerinden birinin Azerbaycan xanliqlari sisteminde cox muhum movqeye malik olan Quba xanliginin tarixine hesr olunmusdur Muellif uzun iller erzinde Azerbaycan Rusiya ve Turkiye arxivlerinden topladigi materiallar habele tarixi menbelerden elde etdiyi faktlar esasinda Quba xanliginin erazisi teserrufat heyati sosial iqtisadi munasibetleri dovlet idareciliyi herbi is haqqinda melumat vermisdir Muellifin Quba xanligi eserine elave etdiyi bir cox arxiv senedleri ilk defe olaraq elmi tedqiqata celb edilmisdir bu sebebden de onlar bu problem ile mesgul olanlar ucun qiymetlidir Kitabda Quba xanliginin ilkin iqametgahinin Xudat deyil Quba seherinin olmasi senedlerle subut edilir Quba xanliginin yaranmasi onun musteqillesmesi ve erazisinin genislendirilmesi herterefli arasdirilmisdir Eserde Quba xanliginin ehalisinin terkibi tehlil edilerek xanliqda torpaq fondunun kendler uzre bolusdurulmesi ve kend sakinlerinin esas mesguliyyet novlerini eks etdiren ayri ayri mahallar uzre sedveller tertib edilmisdir Qubali Feteli xanin siyasi fealiyyeti ve xarici siyaseti derinden tehlil olunmusdur Seyxeli xanin rus isgalcilarina qarsi mubarizesi 1811 ci ildeki partizan muharibesi oxusuda maraq dogurur ve xanliq ehalisinin yadelli isgalla barismadigini bir daha subut edir Kitaba elave edilen Quba xanlarinin seseresi ve Quba xanliginin coxsayli menbeler esasinda deqiq tertib olunan xeritesi kitabin elmi deyerini artirir Onun 2010 cu ilde Bakida Sabah nesriyyatinda capdan cixmis Qarabag xanligi adli eserinde tariximizde silinmez izler buraxmis Qarabag xanliginin tarixi ilk defe olaraq kompleks sekilde tedqiq olunmusdur Qarabagin qedim ve orta esr dovrune umumi bir baxis salan muellif Penaheli xanin Qarabagda musteqil dovlet yaratmasini xanin ve onun seleflerinin turk tayfasina mensublugunu xanligin teserrufat heyati ve sosial iqtisadi munasibetlerini tisareti medeniyyeti inzibati erazi bolgusunu dovlet idareciliyini mudafie isini Susa seherinde sosial munasibetleri etrafli isiqlandirmisdir Qarabagin en boyuk herbi quvveye malik Azerbaysan xanliqlarindan biri oldugunu qeyd eden T Mustafazade xanlarin dovletin mudafie qabiliyyetini guslendirmek ucun qalalar ve istehkamlarin insasina xususi diqqet yetirdiklerini ve bunun netisesi olaraq Penaheli xanin hakimiyyetinin ilk dovrunde Bayat ve Sahbulagi qalalarinin insa olundugunu qeyd edir Kitabda Qarabag xanliginin tarixi dord boyuk dovre bolunmus ve bu dovrlerin her birinin sesiyyevi xususiyyetleri tehlil edilmisdir Muellif XVIII esrin 60 80 si illerinde Ibrahimxelil xanin daxili ve xarisi siyasetinin mahiyyetini basariqla acmis bu dovrde Qarabag xanliginin qonsu dovletlerle munasibetlerini sesiyyelendiren amilleri gostermisdir XVIII esrin 90 si illeri XIX esrin evvellerinde Qarabag xanliginda bas vermis hadiseleri tehlil eden muellif diqqeti Qarabag xanliginin Aga Mehemmed xan Qasarin yurusune gosterdiyi muqavimete bu dovrde xanliq ugrunda geden rus qasar reqabetine Kurekcay muqavilesinin baglanmasina getirib cixaran seraite Rusiyanin xanligi ozunun yarimmustemlekesine cevirmesinin menfi sehetlerine yoneltmisdir Qarabag xanliginin musteqilliyini qorumaq ugrunda apardigi qehremanliq mubarizesi saraydaxili cekismeler xanligin Rusiya terefinden isgali kitabda oz eksini tapmisdir Muellif Qarabag xanliginin Rusiya terefinden zebt edilmesinden sonra rus memurlarinin zoraki reftari netisesinde xanligi terk ederek Irana qacmis Azerbayjan turklerinin sayini da gostermisdir Kitaba Qarabag xanligina aid senedler muellifin muxtelif menbelere soykenerek tertib etdiyi Qarabag xanlarinin seseresi xanliqda olan seher ve kendlerde evlerin sayini eks etdiren sedvel elave edilmisdir Qarabag xanligi kitabi 2014 cu ilde Turkiye turkcesine cevrilerek Istanbulda nesr olunmusdur T Mustafazadenin 2011 ci ilde Bakida Azerbaysan xanliqlarinin qisa tarixi adli kitabinda tarixsunasligimizda ilk defe olaraq hem simalda hem de senubda movsud olmus Azerbaysan xanliqlarinin tarixini umumilesdirilmis sekilde bir yerde serh edir Muellif bu zaman bir sira tarixi kitablarda geden yanlisliqlara ve diqqetsizliklere de munasibet bildirmisdir Eserde Azerbaysan erazisinde movsud olmus xanliqlarin ayri ayriliqda her birinin yaranma prosesi musteqillik dovrunden baslayaraq suqutunadek bas veren siyasi hadiseler xanliqlarin qonsu dovletlerle ve xanliqlarla munasibetleri onlarin teserrufat heyati tisaret elaqeleri sosial qurulusu idareetme aparati torpaq mulkiyyeti vergi sistemi pul olcu ceki vahidleri ehalisi etnik terkibi hududlari xanliqda bas veren usyanlar onlarin suqutuna getirib cixaran sebebler ve s coxsayli qaynaqlar esasinda qisa sekilde muqayiseli tehlil edilerek arasdirilmisdir Muellif her bir xanliqda bas veren hadiselere xususi diqqet yetirir onlara obyektiv yanasaraq aydin sekilde oxucuya catdirir T T Mustafazade kitabda xanliqlarda herbi is ve mehkemenin teskili tedqiq edilen dovrde elm maarif insesenet edebiyyat haqqinda da melumat vermisdir T Mustafazade hem de 2009 cu ilde nesr edilmis Irevan xanligi Rusiya isgali ve ermenilerin simali Azerbaycan torpaqlarina kocurulmesi kitabinin esas muelliflerinden biri bas redaktorunun muavinidir T T Mustafazadenin ermeni saxtakarliqlarina qarsi barismaz mubarize aparmaq istiqametinde tedqiqatlari Redakte 2015 ci ilde Avropa diplomatiyasinda ermeni meselesi ve ya Turkiyeni bolusdurmek plani rusdilli senedler esasinda adli monoqrafiyasini cap etdirmisdir Kitabda rusdilli senedler ilk novbede Rusiya imperiyasi xarici isler nazirliyinin senedleri esasinda subut olunmusdur ki ermenilerin Osmanli imperiyasi erazisinde guya en agir dozulmez veziyyetde olmalari haqqinda iddialar tam esassizdir bu esassiz iddialardan Osmanli imperiyasinin torpaqlarini bolusdurmeye can boyuk Avropa dovletleri ilk novbede Rusiya ermeni meselesini uydurmaq ucun istifade etmisler Kitabda bu meselenin Rusiya terefinden xalq diplomatiyasinin gundemine getirilmesi prosesi izlenmis ve subut olunmusdur ki az miqdarda ermeninin yasadigi Serqi Anadoluda ermenilerin xeyrine islahatlar verilmesini teleb eden rus hokumetinin esl meqsedi Serqi Anadolunun ruslar terefinden isgali ucun zemin yaratmaqdan ibaret idi Sonradan diger boyuk Avropa dovletleri Ingiltere ve Fransa da Osmanli imperiyasinin daxili islerine qarismaq ucun ermeni meselesi nden istifade etmeye basladilar Ermeni meselesi Avropa diplomatiyasinin boyuk oyununda bir vasite xirda mubadile pulu idi 2016 ci ilde ise T Mustafazadenin Ermeni meselesi nden ermeni terorizmine adli monoqrafiyalasi nesr olunmusdur Kitabda Turkiyeye dusmen dunya quvvelerinin uydurma ermeni meselesi ni hell etmek ucun ermenileri silahlandirilaraq qiyamlara terror emellerine tesviq etmeleri prosesi danilmaz faktlar esasinda tesvir olunmusdur 1915 ci ilin aprelinde Osmanli imperiyasinda guya ermenilere qarsi soyqirim kecirilmesi iddiasinin cefengiyyat oldugu eslinde ise ermenilerin yuz minlerle gunahsiz dinc turk muselman ehalisini mehv etdiyi subut olunmusdur Ermeni terrorizminin beynelxalq terrorizmin ecaib cox qorxulu formasi oldugu subut edilir Birinci kitab 2017 ci ilde Turkiye turkcesine cevrilerek Istanbulda ikici kitab ise ingilisceye cevrilerek 2018 ci ilde Polsanin Varsava seherinde nesr olunmusdur Umumi tarixle bagli tedqiqatlari Redakte Gorkemli alim universitetlerde ders demekle yanasi hem de umumi tarixle bagli ders vesaitleri nesr etdirmisdir Bele ki o 1995 1998 ci illerde dord cildden ibaret Umumi tarix ders vesaitini nesr etdirmisdir I sild Baki Elm 1995 175 seh II sild Baki Elm 1995 256 seh III cild Baki 1997 393 seh IV cild Baki Elm 1998 418 seh Respublika Tehsil Nazirliyi terefinden ali mekteb telebeleri ucun ders vesaiti kimi tovsiyye olunan bu kitabda respublikamizda ilk defe olaraq umumdunya tarixi bir yerde sinxron sekilde verilmisdir Kitab evvelki illerde hokm suren ideoloji buxovlardan azad sekilde yazilmisdir Kitabin ehemiyyetli seheti onun cap olunma tarixine kimi dunya tarixinde bas veren hadiselerin bir biri ile elaqeli sekilde verilmesi xususile XX esrin 90 si illerinde hem Azerbaysanda hem de dunya tarixinde bas vermis hadiselere operativ cunki bu dovrde 90 si illeri ehate eden umumdunya tarixini eks etdiren kitablar nesr edilmemisdi ve obyektiv baximdan yanasilmasidir Kitab hem telebelerin hem de abituriyentlerin stolustu kitabina cevrilmisdir T T Mustafazade umumi tarix uzre umumilesdirilmis eserler yaradilmasi istiqametinde arasdirmalarini davam etdirerek 2008 ci ilde 1152 sehifeden ibaret 100 den artiq xeritenin yer aldigi dunya tarixinin en qedim zamanlardan XVIII esrin sonlarinadek olan dovrunu ehate eden Umumi tarix in birinsi kitabini nefis sekilde nesre hazirlamisdir Umumi tarixin bu nesrinde muellifin tarixsunasligimizda ilk defe olaraq tarixe formasiyon yanasmanin musbet sehetlerini saxlamaqla sivilizasiyon yanasmadan da istifadeye sehd gostermesi teqdire layiqdir 2012 ci ilde cap olunmus 830 sehifeden ibaret Umumi tarix kitabinin ikinci cildi XIX XXI esrin evvellerini ehate edir T T Mustafazade kitabi yazarken tarix elminin son nailiyyetlerini eks etdirmeye calismisdir Menbelerin tersumesi ve capi Redakte Quba eyaletinin kameral tesvirini 1831 ci ilde kolles reqistratoru Xotyanovski terefinden tertib edilmisdir tersume edib 2008 ci ilde nesr edilmisdir Muellif tekse qaynagi tersume etmekle kifayetlenmemis ona sanballi giris sozu yazmis qeydler etmis ve kameral tesviri umumi sekilde eks etdiren yekun sedvellerini tertib etmisdir Quba eyaletinin kameral tesvirinin tersumesinin nesr edilmesi mueyyen vaxt kesiyinde Quba eyaletinin demoqrafik durumu ehalisinin teserrufat mesguliyyeti ve sosial etnik dini terkibi haqqinda deqiq melumat elde etmeye imkan verir Muellif kitabin giris hissesinde Quba eyaletinin hududlari mahallari tebii iqlim seraiti ve ehalisinin mesguliyyeti haqqinda muxtelif qaynaqlara ve tarixi edebiyyata esaslanaraq melumat vermis bu da oxusuda Quba eyaleti baresinde mueyyen tesevvur yaratmaga imkan yaratmisdir T Mustafazade XVIII esrin I yarisi Azerbaysan tarixi uzre rusdilli qaynaqlar adli uc cildden ibaret 150 c v hesminde 2400 seh senedler toplusu tertib etmis bu zaman cetin oxunan XVIII esr metnlerini muasir rus diline transliterasiya etmis metnlere etrafli serhler yazaraq 2016 2018 ci illerde cap etdirmisdir Uc cilden ibaret 120 c v Rusiya ve Azerbaycan xanliqlari adli senedler toplusunu hazirlayaraq capa teqdim etmisdir 340 sehife hecminde olan bu eserinI cildi artiq capdan cixmisdir II cild de capa hazirdir Tedqiqatci 2018 ci ilde Hesterxan Vilayet Dovlet Arxivinin materiallari Azerbaycan tarixinin menbeyi kimi adli senedler toplusunun II cildini 360 sehife hecminde cap etdirmisdir Yene hemin ilde T Mustafazade I Q Qerberin eseri Azerbaycanin ve qonsu olkelerin tarixinin menbeyi kimi adli kitabi nesr etdirmisdir 1728 ci ilde tertib olunmus bu menbe tedqiq olunaraq son zamanlara kimi tarixcIlerin diqqetini celb etmeyen bir cox faktlar ve meqamlara diqqet yetirilmis diger menbelerle muqayiseli sekilde I Qerberin eseri esasinda Azerbaycanla qonsu olkelerin tarixinin bir cox meseleleri arasdirilmisdir Ictimai birliyin sedri kimi fealiyyeti Redakte T Mustafazade 1993 cu ilden Azerbaycan Tarix Qurumu istimai birliyinin sedridir Onun teskilatciligi ile 2007 ci ilde Tarixin metodoloji ve aktual problemleri movzusunda 2009 cu ilde Dunya iqtisadiyyatinin inkisaf merheleleri Tarix ve muasirlik 2011 ci ilde Turk dunyasi duneni ve bu gunu Azerbaycan Respublikasi ugurlar ve perspektivler 2013 cu ilde Qafqaz muharibeleri ve onlarin neticeleri 2017 ci ilde Azerbaycan tarixin yolayricinda telatumlu 1917 ci il 2018 ci ilde Serqde ilk demokratik respublika ve onun Azerbaycan tarixinde yeri movzusunda beynelxalq elmi konfranslar kecirilmisdir Azerbaycan Tarix Qurumu ictimai birliyinin 2007 ci ilden beri Tarix ve Gerceklik adli jurnali nesr olunur Qurumun xetti ile muxtelif illerinde 20 ye qeder monoqrafiya ve kitabi nesr edilmisdir Elmi teskilati fealiyyeti Redakte T T Mustafazadenin elmi teskilati fealiyyetini de qeyd etmek olar alim indiyedek 20 tarix uzre felsefe doktoru ve 2 tarix elmleri doktoru yetisdirmis 20 den cox dissertasiyaya opponentlik etmis 20 den cox monoqrafiya ve kitabin redaktoru olmusdur 20 ilden artiq muddetdir ki AMEA A A Bakixanov adina Tarix institutunun mudafie surasinin uzvudur hal hazirda hem de Mudafie Surasinin nezdindeki Elmi Seminarin sedridir Beynelxalq konfranslarda istiraki Redakte T T Mustafazade hem respublikamizda hem de xarisde kecirilen beynelxalq elmi konfranslarda Moskva Sank Peterburq Hesterxan Mahacqala Ankara Istanbul Izmir Eskisehir Erzurum Budapest Daskend Tallin Tebriz Biskek Daskend Kiyev Qomel Varsava ve b istirak etmisdir Azerbaycan xalqinin vetenperver ovladi ve taninmis alim kimi Azerbaycanin tarixi problemlerini ister olke daxilinde isterse de xaricde isiqlandirmisdir Cixis etdiyi olkelerde Azerbaycanin tutdugu movqeyi cesaretle mudafie etmisdir 1 Eserleri RedakteMonoqrafiya Redakte XVIII esrin birinci yarisinda Azerbaycanda Rusiyaya meylin guclenmesi Baki Elm 1986 88 seh Azerbajdzhan i russko tureckie otnosheniya v pervoj treti XVIII veka Baku Elm 1993 240 s XVIII yuzillik XIX yuzilliyin evvellerinde Osmanli Azerbaycan munasibetleri Baki Elm 2002 372 seh Quba xanligi I c Baki Elm 2005 480 s 1 xerite Irevan xanligi Rusiya isgali ve ermenilerin Simali Azerbaycan torpaqlarina kocurulmesi Baki 2009 Y M Mahmudov S Memmedov G Necefli N Mustafa Memmedova H Hesenov I Memmedov V Umudlu S Haciyeva N Gozelova ile musterek The Iravan Khanate The Russian okkupation and the relocatin of Armenians to the lomds of North Azerbaijans Baku Chashioglu 2010 608 p Y M Mahmudov S Mammadov G Nagcafli N Mustafa G Mammadova V Umudlu S Hadjieva N Gozalova Irevanskoe hanstvo Rossijskoe zavoevanie i pereselenie armyan na zemli Severnogo Azerbajdzhana Baku Casioglu 2010 616 c soavtory Ya Mahmudov S Mamedov G Nadzhafly N Mustafa G Mamedova V Umudlu S Gadzhieva N Gezalova Qarabag xanligi Baki Sabah 2010 333 s Azerbaycan Rusiya munasibetleri XVIII esrin ikinci yarisi XIX esrin evvelleri Baki Serq Qerb 2013 528 s Ders vesaitleri metodik gostericiler Redakte Umumi tarix ders vesaiti I cild Baki Elm 1995 175 s Umumi tarix ders vesaiti II c Baki Elm 1995 256 s Umumi tarix ders vesaiti III c Baki Elm 1997 393 s Umumi tarix ders vesaiti IV c Baki Elm 1998 418 s XVIII esrde Azerbaycan ve rus turk munasibetleri secme fenninin proqrami Lenkeran 1998 9 seh Beynelxalq munasibetler tarixi I hisse en qedim zamanlardan 1870 ci ile qeder Proqram Baki 1999 32 seh Yeni tarix Orta umumtehsil mekteblerinin 9 cu sinif sagirdleri ucun derslik Baki Maarif 2001 s 151 153 22 23 24 214 277 35 264 268 45 274 276 47 285 287 51 cemi 40 seh Yeni tarix I hisse Orta mekteblerin 9 cu sinifleri ucun ders vesaiti Baki Ciraq 2001 seh 3 145 177 180 ci sehifeler cemi 147 seh Umumi tarix I kitab en qedim zamanlardan XVIII esrin sonunadek Ders vesaiti Baki Iqtisad Universitetinin nesriyyati 2009 1152 s Azerbaycan xanliqlarinin qisa tarixi ders vesaiti Baki 2011 s 392 Umumi Tarix II kitab XIX XXI esrin evvelleri Ders vesaiti Baki Victory 2012 830 s Meqaleleri Redakte Iz istorii usileniya russkoj orientacii v Azerbajdzhane nachalo 20 h godov XVIII v Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Xeberleri Tarix Felsefe ve Huquq seriyasi 1977 4 s 66 72 Azerbaycanin Xezersahili eyaletlerinin Rusiya terkibine ilkin daxil olmasina dair Tarix ictimaiyyet ve cografiyanin tedrisi Azerbaycan mektebi jurnalina elave 1978 1 s 67 72 K voprosu ob usilenii russkoj orientacii v Azerbajdzhane 20 e nachalo 30 h godov XVIII v Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1978 2 s 32 38 Arhivnye materialy po azerbajdzhano russkim otnosheniyam v 30 h godah XVIII v Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Meruzeleri 1978 s 76 77 Krim xanligi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi V cild Baki 1981 s 580 Azerbaycanin Xezersahili vilayetlerinin Rusiyanin terkibine daxil olmasina dair Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Xeberleri Tarix Felsefe ve Huquq seriyasi 1982 s 75 81 Esrlerin yadigari H Delili ile musterek Edebiyyat ve incesenet qezeti 4 may 1984 cu il 18 2101 s 8 Agressivnye zamysly Osmanskoj imperii v otnoshenii k Azerbajdzhanu v nachale 20 h gg XVIII veka Azerbaycan SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1986 2 s 46 53 V seme edinoj Vahid ailede Tesviqatci 1986 2 s 16 18 Ob osmanskom okkupacionnom rezhime v Azerbajdzhane v 1723 1735 gg Genc alimlerin Sovet xalqinin Boyuk Veten muharibesinde qelebesinin 40 illiyne dair II elmi konfransinin materiallari I hisse 1987 s 152 157 1722 1723 cu illerde Azerbaycanda rus turk ziddiyyetinin keskinlesmesi Azerbaycan SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1988 1 s 71 77 Qarabag beylerbeyliyi XVIII esrin birinci otuzilliyinde Azerbaycan SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1988 3 s 37 40 Ob uzorah zarbaftov zolotyh tkanej najdennyh v Arhive Vneshnej Politiki Rossii pri MID SSSR Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi Meruzeleri 1988 11 s 73 76 G Eliyeva ile musterek Toxuculuq seneti Elm ve heyat 1989 s 5 6 S Haciyeva ile musterek Azerbajdzhan v russko tureckih peregovorah 1723 1724 gg Azerbaycan SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1989 3 s 51 57 1722 1735 ci iller Osmanli hakimiyyeti dovrunde Azerbaycanin veziyyetine dair Azerbaycan SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1990 4 s 44 49 Azerbajdzhan v russko tureckih otnosheniyah v XVIII veke Spornye voprosy otechestvennoj istorii XI XVIII vekov Tezisy dokladov i soobshenij pervyh chtenij posvyashennyh pamyati A A Zimina Moskva 13 18 maya 1990 g ch 2 s 190 192 S Haciyeva ile musterek K torgovym svyazyam azerbajdzhanskih i sredneaziatskih gorodov v XVIII veke Pozdnefeodalnyj gorod Srednej Azii Tashkent Izd vo FAN Uzbekskoj SSR 1990 c 100 105 G N Memmedova ile musterek XVIII esrin birinci yarisi Azerbaycan tarixine dair karguzarliq materiallari Orta esr elyazmalari ve Azerbaycan medeniyyeti tarixi problemleri II Respublika elmi nezeri konfransinin materiallari Baki 18 19 oktyabr 1990 ci il Baki 1991 s 88 92 1726 1730 cu illerde Azerbaycanda xalq herekatina Rusiyanin munasibeti Azerbaycan dovletciliyinin berpasi ildonumune hesr olunmus elmi konfransin eserleri Baki Elm 1991 s 21 23 XVIII esrin birinci yarisinda Azerbaycanda yalanci sahzadeliyin tarixinden rus dilinde Azerbaycan EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 1991 2 3 s 36 44 1726 1730 cu illerde Azerbaycanda xalq herekati Azerbaycan tarixi problemlerinin genc tedqiqatcilarinin birinci elmi konfransinin meruzeleri I hisse Baki 1991 s 21 23 XVIII esrin I yarisinda Azerbaycan Rusiya ticaret iqtisadi elaqelerine dair Azerbaycan tarixinin problemleri Azerbaycan tarixi meselelerine hesr olunmus elmi konfransin materiallari Baki 1992 Eshe raz o putyah vyhoda iz konflikta vokrug Karabaha Associaciya Sodruzhestvo narodov Mezhnacionalnye konflikty na Kavkaze Metodika ih preodoleniya tezisy dokladov mezhdunarodnoj konferencii Moskva 19 20 Yanvarya 1995 g s 15 Rus cari I Pyotrun Yaxin ve Orta Serqe dair isgalciliq planlari baresinde N Tusi adina ADPU nun Samaxi filialinin Azerbaycan Tarix Qurumunun Azerbaycan Cumhuriyyetinin yaranmasinin 79 cu ildonumune hesr olunmus birge elmi konfransinin materiallari Baki Elm 1997 s 18 24 V Xaneliyevle musterek Zeyve kendinin tarixine dair nadir ve maraqli senedler haqqinda N Tusi adina ADPU nun Samaxi filialinin Azerbaycan Tarix Qurumunun Azerbaycan Cumhuriyyetinin yaranmasinin 79 cu ildonumune hesr olunmus birge elmi konfransinin materiallari Baki Elm 1997 s 27 32 XVIII esrin birinci yarisi Azerbaycan tarixi qaynaqlarinin tesnifatina dair Ekologiya felsefe medeniyyet Elmi meqaleler mecmuesi IV buraxilis Baki 1997 s 88 92 XVIII yuzilliyin birinci yarisinda Lenkeran seherinin siyasi tarixine dair tezisler Lenkeran Astara bolgesinin etnoqrafiyasi ve arxeologiyasi movzusunda elmi konfransin materiallari Lenkeran 1998 s 5 Azerbaycanin xarici olkeler ve xalqlarla munasibetleri tarixinin oyrenilmesi veziyyetine dair neticeler perspektivler Azerbaycan XXI esrin astanasinda II elmi praktik konfransin materiallari Baki 1998 s 510 515 Y M Mahmudov ile musterek Azerbaycan Cumhuriyyetine qarsi ermeni tecavuzu ve terrorunun tarixi kokleri haqqinda N Tusi adina ADPU nun Samaxi filiali Azerbaycan Tarix Qurumu II enenevi konfransin materiallari Baki 1998 s 3 10 XVIII esrde Rusiya imperiyasinin isgalciliq siyasetinde dini amiller Altay dunyasi 1998 3 s 75 80 Naxcivan Ordubad bolgesi XVIII yuzilliyin birinci yarisinda Naxcivan Muxtar Respublikasi 75 Baki Universiteti Xeberlerinin xususi buraxilisi Baki 1999 7 s XVIII yuzilliyin ilk yarisinda Kafkazlarda Osmanli Rus iliskileri Osmanli Yeni Turkiye yayinlari 12 cild I cild Ankara 1999 say 561 569 Osmanli torpaqlari Osmanli hakimiyyeti dovrunde 1723 1735 ci iller Azerbaycan tarixi 7 cildde III cild Baki 1999 s 370 373 Xarici isgalcilara qarsi azadliq mubarizesi Azerbaycan tarixi 7 cildde III cild Baki 1999 s 373 375 Naxcivan vilayeti XVIII yuzillikde Naxcivan Muxtar Respublikasi Meqaleler toplusu Baki Elm 1999 seh 38 61 K predposylkam russko tureckoj vojny 1735 1739 gg Azerbaycan EA Xeberleri Tarix Felsefe ve Huquq seriyasi 1999 2 s 60 67 XVIII esrin birinci yarisinda Azerbaycan Gurcustan munasibetleri Azerbaycan Tarix Qurumu Azerbaycan EA Tarix Institutu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 82 ci ildonumune hesr olunmus Respublika Elmi Konfransinin materiallari Baki Elm 2000 ci il s 3 5 Ottoman Russian relations the 18 th century The Great Ottoman Turkish Civilization Volume 1 Politiks Ankara 2000 p 399 408 24 aprel 1915 ci ilde Osmanli imperiyasinda ne bas vermisdir Ermeni soyqirimi cefengiyyat ve heqiqet Xalq qezeti 2001 ci il 18 aprel N 286 23751 s 1 2 Qarabag faciesinin baslangici Xalq qezeti 2001 ci il 26 may N 118 23783 s 3 Ermeni soyqirim efsanesi ve heqiqet Elm 2001 ci il 20 iyul N 21 22 s 3 28 avqust 2001 ci il s 25 26 s 5 6 Pravda o sobytiyah 1915 goda v Turcii Mif ob armyanskom genocide i istoricheskaya pravda Azerbajdzhan i azerbajdzhancy 2001 g 7 8 s 90 95 Musteqilliye alternativ yoxdur Xalq qezeti 18 sentyabr 2001 ci il 213 23879 s 1 2 Ottoman Russian relations in the Caspian regions in the 1723 1724 years Xezer Elm Tehsil Texnologiyalar Iqtisadiyyat meqaleler toplusu Elista KDU 2001 s 44 50 7 seh XVIII yuzilliyin 90 ci illerinin birinci yarisinda Cenubi Qafqazda siyasi durum ve Osmanli hokumetinin movqeyi Serqin aktual problemleri tarix ve musteqillik akad Z Bunyadovun xatiresine hesr olunmus elmi nezeri konfransin materiallari Baki 2001 seh 31 33 Basbakanliq Osmanli Arxivinde Azerbaycan tarixine dair senedler Azerbaycan MEA Meruzeleri 2001 ci il cild VII 1 3 s 123 128 Iz istorii poslednih sefevidskih shahov Azerbajdzhan i azerbajdzhancy 2002 1 2 s 50 54 Iz istorii russko tureckih otnoshenij v nachale XVIII veka Otechestvennaya istoriya Zhurnal Instituta Rossijskoj istorii RAN 2002 g 2 mart aprel s 15 30 Safevi Hanedaninin Son yillari Turkler Yeni Turkiye yayinlari VI s Ankara 2002 s 925 935 Quba Hanligi Turkler Yeni Turkiye yayinlari VII c Ankara 2002 s 82 93 Turk tarixi dunya elminin maraq dairesindedir Xalq qezeti 20 aprel 2002 ci il 89 24053 Turkologiya ve Turk tarixi arasdirmalari butun dunyada yayilmaqdadir Elm qezeti 2002 ci il 23 may 17 18 618 619 Osmanli tarihi ile ilgili rus arsiv belgeleri uzerine XIV Turk Tarihi konqresi Ankara 9 13 Eylul 2002 Konqreye sunulan bildiriler II cilt II kisim s 1559 1566 XVIII esr Azerbaycan tarixinin muasir dovrde tedqiqi veziyyetine dair Filologiya meseleleri Baki 2002 2 s 170 181 Osmanli tarihi ile ilgili Rus arsiv belgeleri uzerine XIV Turk tarihi Kurumu konqresi 9 13 eylul 2002 Ankara Bildiri ozetleri s 165 Gilanli Hidayet xanin facieli aqibetinde rus diplomatlarinin menfur roluna dair Azerbaycan MEA Xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2002 ci il 1 2 seh 16 20 Rusiyanin Osmanli imperiyasindaki elcisi Aleksandr Staxiyevin melumatlari Yaxin ve Orta Serq olkelerinin tarixinin menbeyi kimi Azerbaycan MEA Meruzeleri 2002 ci il s 180 185 Rusiya Arsiv Belgelerinde Osmanli Tarihi Yeni Turkiye 2002 sayi 43 s 83 89 Vzaimootnosheniya Kubinskogo hanstva s Rossiej vtoraya polovina XVIII nachalo XIX veka Voprosy istorii 2002 oktyabr c 140 147 Sefevilerin facievi aqibetine dair ve yaxud Sefevi dovletinin son dovrunun bezi sehifeleri Elm 2002 7 mart 7 8 608 609 seh 7 12 Ermeni soyqirimi iddialarinin esassizligina dair Ermeni soyqirimi efsanesi Lenkeran Dovlet Universitetinin xeberleri 2002 2 s 2 9 Quba xanliginin demoqrafik durumuna dair maraqli sened BDU nun xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2003 2002 3 5 seh Sefevi sulalesinin son dovr tarixine dair BDU nun xeberleri Humanitar Elmler seriyasi 2003 1 s 134 146 Iz istorii Azerbajdzhano russkih ekonomicheskih svyazej v XVIII veke Azerbaycan MEA Xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2003 1 4 s 19 29 Sirvanli orta esr tebabet aliminin kitabi Turkiyede tedqiq olunur Xalq qezeti 2003 cu il 47 24312 Rusiya arsivlerinde bulunan Osmanli Imparatorlugu tarihiyle ilgili onemli belgeler uzerine Turk Dunyasina bakislar Prof Dr Mehmet Saraya Armagan Istanbul 2003 s 453 456 XVIII yuzillikde Osmanli Azerbaycan munasibetlerinin baslica merheleleri Serqin aktual problemleri Tarix ve muasirlik Akad Z M Bunyadovun 80 illiyine hesr olunmus elmi nezeri konfransin materiallari Baki Nurlan 2003 s 16 20 Naxcivan xanligi Naxcivan ensiklopediyasi c 2 Naxsivan 2005 s 86 87 Baki Mursel pasa Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I c Baki Camal pasa Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I c s 273 274 Dordler ittifaqi Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I c s 309 Efendizade Hemdulla Efendi Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi c I s 325 Aga Mehemmed Qacarin yukselisine Osmanli hokumetinin munasibeti Azerbaycan MEA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 2004 4 s 135 144 Azerbaycan Cumhuriyyeti ve onun dovletcilik tariximizde yeri haqqinda Xalq qezeti 2004 28 may Gence seherinin tarixi Gence seher Icra hakimiyyeti ve Gence Dovlet Universitetinin 2003 cu ilde kecirdiyi elmi praktik konfransin materiallari Baki Nurlan 2004 s 82 84 Cennaya issledovatelskaya rabota azerbajdzhanskogo uchenogo po istorii Rossii Azerbajdzhan i azerbajdzhancy 2004 g 1 4 73 77 M S Iskenderova ile musterek Qafqaz Islam Ordusunun Dagistan herekati Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi c II Baki 2004 s 101 102 Sevr sulh muqavilesi Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi c II Baki 2004 s 329 Sultan VI Mehemmed Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II c Baki 2004 s 355 Suleyman Izzet bey Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II c Baki 2004 s 358 Xelil Kut pasa Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II c Baki 2004 s 21 Vehib pasa Azerbaycan Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II c Baki 2004 s 423 Ot redaktora Predislovie na russkie izdanie knigi L Lokkarta Nadir shah perevod s anglijskogo yazyka Gezalovoj N R Baku 2000 s I II O meste Garabagskogo hanstva v istorii Azerbajdzhana Garabag Kyurekchajskij dogovor 200 Baku Tahsil 2005 s 89 101 Iz istorii prisoedineniya Garabahskogo hanstva k Rossii Voprosy istorii 2005 1 s 145 149 Kurekcay muqavilesi himayeye kecme yaxud Qarabag faciesinin baslangici Baki Universitetinin Xeberleri Humanitar elmler seriyasi 2005 2 s 83 96 XVIII yuzilde Turkiye Azerbaycan munasibetlerinin baslica merheleleri A A Bakixanov adina Tarix Institutunun Elmi Eserleri 2005 XIX cild s 34 44 Karabag hanligi ve onun Osmanli devleti ile iliskilerine ait XV Turk Tarih konqresi 11 15 Eylul 2006 Bildiri ozetleri s 135 136 Stambulskoe vosstanie 1730 goda po relyacii russkogo rezidenta I I Neplyueva Vostok Moskva 2006 3 maj iyun s 121 128 Naxcivan diyari XVIII XIX yuzilliyin evvellerinde Naxcivan Tarixi gerceklik Muasir olurum inkisaf prespektivleri 9 10 iyun 2006 ci ilde kecirilmis beynelxalq simpoziumun materiallari Naxcivan 2006 s 98 112 Azerbajdzhanskie hanstva vo vneshnej politike Rossii v 80 e gg XVIII veka Kavkaz Blizhnij i Srednij Vostok v mirovoj politike Istoriya i sovremennost Materialy mezhdunarodnoj nauchnoj prakticheskoj konferencii Mahachkala 16 17 noyabrya 2006 g Mahachkala 2006 s 117 122 XVIII esrde Azerbaycanda ticaret ve gomruk isi Azerbaycan gomruyu tarixi eneneler ve muasirlik Azerbaycan Dovlet Gomruk komitesinin 15 illiyine hesr olunmus elmi konfransin materiallari Baki Elm 2007 s 91 103 Donoseniya rossijskih poslov v Stambule kak istochnik po istorii Turcii i sopredelnyh stran na osnove neskolkih donesenij A Stahieva v 1776 g VI Dzagurovskie chteniya ot antichnosti k vozrozhdeniyu materialy nauchno metodicheskoj konferencii Mahachkala 2007 s 90 92 Qubali Feteli xanin birlesdirici siyaseti ve qonsu dovletlerin movqeyi AMEA Tarix Institutunun Elmi Eserleri Baki 2007 22 ci cild s 96 104 Azerbaycan XVIII esrin I yarisinda Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Azerbaycan cildi Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi Baki 2007 s 241 247 Azerbaycan xanliqlari Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Azerbaycan cildi Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi Baki 2007 s 247 255 Tarixe yeni yanasma yaxud yeni metodologiya axtarislari ve Azerbaycan Tarix Qurumunun qarsisinda duran vezifeler Tarix ve Gerceklik 2007 1 2 s 5 28 Irademin boyuk uguru I Memmedovanin Lenkeran xanligi Birinci Rusiya Iran muharibesi dovrunde kitabina on sozu Baki Elm 2007 s 3 4 Tarix faktlari sevir ve ya iki kitabca haqqinda bir nece soz Tarix ve Gerceklik 2007 1 2 s 293 294 I M Memmedova ile musterek XVIII esrde Azerbaycan dovletciliyini yasatmaq ugrunda mubarize Azerbaycan dovletcilik enenelerinin tarixi Azerbaycan Cumhuriyyetinin qurulmasinin ve Bakinin azad olunmasinin 90 illiyine hesr olunmus beynelxalq simpoziumun tezisleri Baki 2008 s 7 8 Goroda Gubinskogo hanstva vo vtoroj polovine XVIII nachale XIX v Provincialnyj gorod v XVIII XXI vv istoriya ekonomika kultura Materialy mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 25 28 sentyabrya 2008 g Kizlyar 2008 s 23 30 Stambulskij dogovor 1724 goda mirnyj dogovor ili torg po delezhu chuzhih territorij Chechency v soobshestve narodov Rossii materialy vserossijskoj nauchno prakticheskoj konferencii posvyashennoj 420 letiyu ustanovleniya dobrososedskih otnoshenij mezhdu narodami Rossii i Chechni t 2 Nazran 2008 s 72 88 Rus dis politikasinda ermeni karti Hos goruden yol ayrimina ermeniler cilt 4 Erciyes Universiteti Nevsehir Universiteti II uluslararasi sosyal arastirmalar sempozyumu EUSAS II 22 24 mayis 2008 s 227 248 Qerb ve Serq sivilizasiyalarinin sosial iqtisadi inkisafinda oxsar ve ferqli cehetler Dunya iqtisadiyyatinin inkisaf merheleleri tarixilik ve muasirlik movzusunda beynelxalq konfransin materiallari 15 16 may 2009 cu il Baki 2009 s 20 31 Iz istorii rossijsko iranskih otnoshenij v pervoj polovine XVIII veka Rol kultury v rossijsko iranskih otnosheniyah Materialy mezhdunarodnoj konferencii Mahachkala 2009 s 39 41 XVIII Yuzylinin 20 30 yillarinda Azerbaycan da Osmanli yonetimi II Uluslararasi Kafkazya tarih sempozyumu 15 17 ekim 2008 Kars 2009 s 233 246 Rabate bin Rusiya ve Azerbaycan der nime dovvom gorn 18 ve evvele gorn 19 XVIII esrin ikinci yarisi XIX esrin evvellerinde Rusiya Azerbaycan munasibetleri Gafgaz der bes teri tarix Cekirdeye megalet hemaye se beynelmileli Tebriz meherrem 1388 Borba Kubinskogo Shejhali hana protiv russkoj okkupacii v konce XVIII nachale XIX vekov Borba narodov severo vostochnogo Kavkaza v 20 50 gg XIX v spornye voprosy i novye diskussii Materialy mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 18 iyunya 2009 Derbent 2009 s 122 124 Kubinskoe hanstvo Bolshaya Rossijskaya Enciklopediya t XVI M 2010 s 230 231 Iz istorii russko sefevidskih otnoshenij v konce XVI nachale XVIII vekov Materialy mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii Endireevskij Sultan Mahmud Tarkovskij v istorii rossijsko kavkazskih vzaimootnoshenij vtoraya polovina XVI pervaya polovina XVIII v posvyashennoj 460 letiyu Sultan Mahmuda Mahachkala 2010 c 77 89 Iz istorii rossijsko iranskih otnoshenij v pervoj polovine XVIII veka Tarix ve Gerceklik 2010 2 s 27 48 Lenkoran Bolshaya Rossijskaya Enciklopediya t XVII M 2010 s 260 261 O vtorzhenii rossijskoj armii v Azerbajdzhan v 1796 godu Aktualnye problemy istorii Kavkaza Materialy mezhdunarodnoj konferencii posvyashennyj 100 letiyu so dnya rozhdeniya professora R M Magomedova 14 15 aprelya 2010 g Mahachkala 2010 s 209 212 Gence xanligi XVIII esrin son rubunde dovletlerarasi munasibetlerde Gence tarixinin aktual problemleri II elmi praktik konfransin materiallari Gence 2010 s 83 89 XVIII yuzyillarin 80 90li yillari Azerbaycan turk hanliklari Rusya ve Osmanli imperatorluklarinin Politikalari XVI Turk Tarih Kongresinin bildiri ozetleri 20 24 eylul 2010 Ankara s 115 116 Neskolko relyacij russkogo rezidenta I I Nepleeva v Stambule kak cennyj istochnik po istorii mezhdunarodnyh otnoshenij 1722 goda Trudy Instituta istorii NAN Azerbajdzhana 2011 tom 36 37 ss 131 137 Karabag hanligi ve Osmanli Devleti ile iliskilerine dair XV Turk Tarih Kongresi Ankara 11 15 Eylul 2006 kongreye sunulan bildiriler 2 cilt Orta Asya Kafkasya tarihi Ankara 2010 Turkiye ve Azerbaycan ucun umumi tehluke olan ermeni terrorizminin yaranma tarixine bir baxis Turk Dunyasi Duneni ve Bu Gunu Beynelxalq Elmi Konfrans Tezisler Baki 2011 s 13 15 Rusiya Federasiyasi Xarici Isler Nazirliyi Rusiya imperiyasinin xarici siyaset Arxivinin materiallari XVIII XIX esrin evvelleri Azerbaycan tarixini oyrenmek ucun menbe kimi Tarix ve Gerceklik 1 2011 s 3 6 Turkiye ve Azerbaycan ucun umumi tehluke olan ermeni terrorizminin yaranma tarixine bir baxis Turk dunyasi duneni ve bu gunu 23 24 may 2011 Beynelxalq elmi konfransin Materiallari I Baki 2012 s 5 13 O planah Petra I v otnoshenii prikaspijskih i drugih vostochnyh stran na osnove sekretnoj instrukcii poslanniku A P Volynskomu Ot antichnosti k vozrozhdeniyu Materialy XI Dzagurovskih chtenij Sbornik Trudov kafedry vseobshej istorii I chast Vypusk XI Mahachkala 2012 g s 161 164 Borba Nadir shaha Afshara za kavkazskih vladenij Sefevidov i ego pervyj kavkazskij pohod Kavkaz i Blizhnij Vostok ot Kaspijskogo pohoda Petra I do raspada derzhavy Nadir shaha 25 maya 2012 goda g Mahachkala ss 204 212 O vnutripoliticheskom polozhenii v zanyatyh Rossiej prikaspijskih oblastyah v 1723 1724 gg Tarix ve onun problemleri 4 Baki 2012 c 10 15 Musteqillik illerinde Azerbaycanin XVIII XIX esrin evvelleri tarixinin oyrenilmesi veziyyetine dair Azerbaycan Respublikasi ugurlar ve perspektivler 16 noyabr 2011 ci il Beynelxalq elmi konfransin materiallari Baki 2012 s 13 22 Cennye dokumenty po istorii torgovo ekonomicheskih vzaimootnoshenij Rossii s Azerbajdzhanom i Iranom nachalo 20 h godov XVIII v Pedaqoji Universitet Xeberleri Baki 2012 4 s 110 112 O meropriyatiyah rossijskogo pravitelstva prinyatyh v 1720 g po uregulirovaniyu rossijskoj torgovli s Azerbajdzhanom i sosednimi s nim stranami Sovremennye problemy obshestvenno gumanitarnyh nauk teoriya i praktika Nauchnye trudy mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 23 24 marta 2012 goda Mahachkala 2012 s 46 48 Voprosy rossijskogo azerbajdzhanskoj torgovli v politike Rossii v nachale XVIII v Mezhetnicheskie otnosheniya na Severnom Kavkaze istoriya i sovremennost Materialy Vserossijskoj nauchno prakticheskoj konferencii s mezhdunarodnym uchastiem aprel 2013 g Mahachkala 2013 s 67 70 Rol Astrahani v Rossijsko Azerbajdzhanskoj i Rossijsko Iranskoj torgovle v XVIII veke Astrahanskie kraevedcheskie chteniya vypusk V Astrahan 2013 s 170 179 Sekretnaya relyaciya russkogo rezidenta I Neplyueva ot dekabrya 1723 goda kak vazhnyj istochnik po istorii Rossii i sopredelnyh stran Integraciya narodov Kavkaza i Rossii Materialy mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii K 200 letiyu Gyulistanskogo dogovora 1813 g Mahachkala 2013 s 18 23 Qubadli bolgesi XVIII esrin I yarisi ve xanliqlar dovrunde C M Mustafayev ile musterek Qubadli Qedim Azerbaycan torpagi Zengezurun qapisi Baki Turxan 2013 s 54 75 O taktike Rossijskogo pravitelstva po uregulirovaniyu konflikta s Osmanskoj imperiej v pervoj polovine 20 h godov XVIII veka Rol Rossii v istoricheskih sudbah narodov Kavkaza Materialy mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii 26 27 fevralya 2013 g g Mahachkala 2013 s 243 247 Obostrenie russko tureckih otnoshenij posle pohoda Petra I v Prikaspe v 1722 g na osnove relyacii russkogo rezidenta v Istanbule I I Neplyueva ot 25 dekabrya 1722 g Aktualnye problemy gumanitarnyh i obshestvennyh nauk Nauchnye trudy vtoroj mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 30 marta 2013 goda Mahachkala 2013 ss 100 104 Iz istorii Derbenta v XVIII veke Obrazovanie Derbentskogo hanstva v soavtorstve s O K Nazaralievym Aktualnye problemy gumanitarnyh i obshestvennyh nauk Nauchnye trudy vtoroj mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 30 marta 2013 goda Mahachkala 2013 ss 105 113 Osnovnye napravleniya vneshnej politiki Nadir shaha Afshara Edinenie narodov Dagestana v borbu protiv inozemnyh zavoevatelej Materialy mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii posvyashyonnoj 270 letiyu razgroma vojsk Nadir shaha v Dagestane Mahachkala 2013 ss 279 288 Hozyajstvennaya deyatelnost russkih vlastej vo vremenno prisoedinyonnyh v 1722 1735 gg Prikaspijskih provinciyah Rus Rossiya Srednevekovoe i novoe vremya Vypusk 3 Treti chteniya pamyati akademika RAN L V Milova materialy k mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii Moskva 21 23 noyabrya 2013 g Moskva 2013 ss 315 320 18 yuzyilin 20 40 li yillarinda Osmanli imparatorlugu ve Azerbaycan Uluslararasi Agri Sosyal Bilimler kongresi 25 27 Eylul 2013 Agri s 735 744 Ob instrukcii Petra I gen Matyushkinu Chto sleduet delat dlya zanyatiya Baku i kak postupat posle zahvata etogo goroda Pervoe Vserossijskoe s mezhdunarodnym uchastiem istoriko etnograficheskie chteniya posvyashennye pamyati professora Magomedova Rasula Magomedovicha 14 15 noyabrya 2013 g Mahachkala 2013 s 132 135 Ot Stambulskogo traktata 1724 g do Gyulistanskogo dogovora 1813 g istoriko pravovoj sravnitelnyj analiz Gyulistanskij mirnyj dogovor 1813 g osnovnye itogi i posledstviya dlya sudeb narodov Kavkaza posvyashennoj 200 letiyu so dnya podpisaniya dogovora 24 sentyabrya 2013 g Mahachkala 2013 s 177 183 Mingechaur BRE t XX Moskva 2013 s 143 M Yusifova ile musterek Naxcivan xanliginin tarixinden Naxcivan qedimden gunumuze qeder Naxcivan Muxtar Respublikasinin 90 illiyine hesr olunmus meqaleler toplusu Baki 2014 s 162 172 Vopros o prolivah na Lozannskoj konferencii i poziciya sovetskoj delegacii Shidnij svit 2014 1 s 55 59 Eshe raz o tak nazyvaemom Manifeste Petra I Geostrategiya 1 19 yanvar fevral 2014 s 29 32 XVIII Yuzyilin 80 90 li yillarinda Azerbaycan turk hanliklari Rusya ve Osmanli imparatorluklarinin politikasinda son donemde yuze cikarilmis Rusya arsiv belgeleri temelinde XVI Turk Tarih konqresi 20 24 Eylul 2014 seh 339 348 O roli krymskih vojsk v razvyazyvanii rossijsko osmanskoj vojny 1735 1739 gg Pivden Ukraini v vitchiznyanij ta evropejski istorii Materiali II mezhdunarodnoj naukovo praktichnoj konferencii Odessa 2014 ss 36 41 Prilozhenie o Kaspijskom torge kak istochnik po izucheniyu torgovoj politiki Rossii v otnoshenii prikaspijskih stran Rus Rossiya Srednevekovya i novoe vremya Vypusk 4 Chetvyortoe chtenie pamyati akademika RAN L V Milova Materialy k mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii Moskva 26 oktyabrya 1 noyabrya 2015 gg Moskva 2015 ss 587 592 K voprosu o vstuplenii Turcii v Pervuyu mirovuyu vojnu Pervaya mirovaya vojna vzglyad spustya stoletie 1914 god ot mira k vojne materialy IV Mezhdunarodnoj nauchno prakticheskoj konferencii 27 28 noyabrya 2014 goda g Moskva Moskva Izd vo MNEPU 2015 ss 713 716 Derbent vo vremya pohoda rossijskih vojsk v 1796 g Materialy mezhduranodnoj nauchnoj konferencii Derbent v istoricheskom processe Kavkaza i Rossii posvyashennoj 2000 letiyu g Derbenta Mahachkala 2015 ss 278 286 Birinci Dunya Savasi Arifesinde Rus Diplomasinin Dogu Anadoluda Ermenilerin cikarina reformalar Yapma yonunde cabalari 19 20 Yuzyillarda Turk Ermeni Iliskileri Kaynasma Kirginlik Ayrilik Yeni Arayislar 5 7 Ocak 2015 Uluslararasi Sempozyum Istanbul Bildiriler I cilt s 210 225 Turkiye Cumhuriyeti Kuruldugu sirada Turkiye Azerbaycan Iliskileri Kurulusundan 90 Yilina Turkiye Cumhuriyeti sempozyumunun 23 25 Ekim 2013 Eskisehir bildirileri Cilt II Ankara 2016 s 1137 1153 Antanta Devletlerinin Planlarinda I Dunya Savasi Arifesinde ve Sirasinda Istanbul ve Marmara Bolgesi Uluslararasi Kara Mursel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu II Kocaeli 2016 ss 1265 1275 O proekte rossijskogo pravitelstva po sozdaniyu na territorii Azerbajdzhana hristianskih gosudarstv pervaya polovina 1780 h gg Zhurnal Shidnij Svit Institut shodoznavstva im A Yu Krimskogo NANU 4 2016 rik Kiyiv Ukrayina s 84 90 XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde ermenilerin Osmanli imperiyasinda toretdiyi terror ve soyqirim cinayetleri XX esrde turk muselman xalqlarina qarsi soyqirimlari movzusuna hesr olunmus IV Beynelxalq elmi konfransin Azerbaycan Respublikasi Lenkeran seheri materiallari AMEA Tarix Institutu Elmi eserler 64 65 66 2017 c 435 445 Bir yabancinin gozu ile Eylul 1730 Istanbul Isyani Yakin Donem Turkiye Arastirmalari Cilt 17 2018 1 s 1 27 Turkmenchajskij dogovor i pereselenie armyan iz Irana i Turcii v Severnyj Azerbajdzhan Turkmenchajskij mirnyj dogovor k 190 letiyu sobytiya sbornik nauchnyj statej Gomelskij gosudarstvennyj universitet im F Skoriny Gomel 15 16 Fevralya 2018 ss 96 103Tertib etdiyi sened toplulari Redakte Quba eyaletinin kameral tesviri nin 1831 ci ilde kollec assesoru Xotyanovski terefinden tertib edilmisdir tercumesi giris ve qeydler Baki Sabah 2008 752 s Azerbaycan tarixi arxiv senedlerinde XVIII esr RF Dagistan Merkezi Dovlet Arxivinin materiallari Baki Casioglu 2012 856 s Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Mustafazade Tofiq Teyyub oglu AMEA Tarix Institutunun resmi veb saytinda 2012 ci il ucun Azerbaycan Respublikasinin elm sahesinde Dovlet Mukafatinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami Baki seheri 25 may 2012 ci il Menbe https az wikipedia org w index php title Tofiq Mustafazade amp oldid 6081747, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
  
  ne axtarsan burda
  
  en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
  Related posts:

TARİX İNSTİTUTU

Национальная Академия Наук Азербайджана

TARİX İNSTİTUTU

Elmi-tədqiqat fəaliyyəti

Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı dövlətləri ilə münasibətləri istiqamətləri

Azərbaycan xanlıqlarının tarixinin tədqiqi

Erməni saxtakarlıqlarına qarşı barışmaz mübarizə aparmaq istiqamətində tədqiqatları

Ümumi tarixlə bağlı tədqiqatları

Mənbələrin tərсüməsi və çapı

İctimai birliyin sədri kimi fəaliyyəti

Elmi-təşkilati fəaliyyəti

Beynəlxalq konfranslarda iştirakı

Ən mühüm elmi əsərləri:

Tofiq Mustafazadə

Mündəricat

Elmi-tədqiqat fəaliyyəti

Azərbaycanın Rusiya və Osmanlı dövlətləri ilə münasibətləri istiqamətləri

Azərbaycan xanlıqlarının tarixinin tədqiqi

T.T.Mustafazadənin erməni saxtakarlıqlarına qarşı barışmaz mübarizə aparmaq istiqamətində tədqiqatları

Ümumi tarixlə bağlı tədqiqatları.

Mənbələrin tərсüməsi və çapı

İctimai birliyin sədri kimi fəaliyyəti

Elmi-təşkilati fəaliyyəti

Beynəlxalq konfranslarda iştirakı

Monoqrafiya

Dərs vəsaitləri, metodik göstəricilər

Məqalələri

Tərtib etdiyi sənəd topluları

KarismaKapoor

Karkijahan, Azerbaijan

Karkijahan, Azerbaijan 1

Karkijahan, Azerbaijan 2

Karl-Theodor zu Guttenberg Signature

KarlPlagge

Karl Marx

Karl August Möbius (1825-1908)

Karl Gerstner

Karldergrossesignatur

Aespa logo

Aethiopien amharisch

Afag Masoud

Afanasi Koçetkov

Afaq Məsud

ne axtarsan burda

Related posts: