Italyanca öyrən
Buna görə də, İtalyan ədəbiyyatının dili 15-ci əsrdə Florensiyada modelləşdirilmişdir.
Kayzen
Söz birləşməsi iki və daha artıq müstəqil sözün məna və qrammatik cəhətdən birləşməsidir: daş hasar.
Müstəqil sözlə köməkçi söz, söz birləşməsi yaratmır: evə tərəf.
SÖZ, SÖZ BİRLƏŞMƏSİ VƏ CÜMLƏ
Söz: səslərdən ibarətdir, leksik vahiddir, ümumi və geniş mənaya malikdir.
Söz birləşmələri: sözlərdən yaranır, sintaktik vahiddir və mənanı konkretləşdirir.
Zərf | Nitq hissəsi
- Azərbaycan dili
- 4 dekabr 2019, 21:32
Hərəkətin tərzini, zamanını, yerini, miqdarım və s. bildirir və felə aid olur.
Sualları: necə? (nə cür?), nə zaman? (haçan?), nə vaxt?, hara?, nə qədər?, nə üçün?, niyə? və s.
Sözün tərkibi. Söz yaradıcılığı
- Azərbaycan dili
- 4 dekabr 2019, 22:10
Sözün mənalı hissələri kök və şəkilçidir. Kök sözün ayrılıqla işlənə bilən və əsas mənanı ifadə edən hissəsidir.
Şəkilçi sözün ayrılıqda işlənə bilməyən və yalnız kökə qoşulmaqla müəyyən məna daşıyan hissəsidir. Azərbaycan dilində kök əvvəl, şəkilçi sonra gəlir.
Şəkilçilər iki cür olur: leksik və qrammatik şəkilçilər.
Leksik şəkilçilər qoşulduqları söz köklərdən yeni sözlər düzəldir: dəmir — dəmir+çi
Qrammatik şəkilçilər isə sözün ancaq formasını dəyişdirir. Qrammatik şəkilçilərin hamısı bizim dilimizə məxsusdur. Onlar söz birləşmələri və cümlələrdə sözləri bir-birinə bağlamağa xidmət göstərirlər.
Azərbaycan dilinin leksikası
- Azərbaycan dili
- 4 dekabr 2019, 21:36
Söz dilin əsas vahididir. Dildəki sözlərin hamısı birlikdə dilin lüğət tərkibini, yəni leksikasını təşkil edir. Dilin lüğət tərkibindən bəhs edən bölmə leksikologiya adlanır.
Sözün ifadə etdiyi məna onun leksik mənasıdır. Yəni həmin sözü deyərkən nəyi başa düşməyimizdir.
Sözün qrammatik mənası da olur. Qrammatik məna sözün hansı nitq hissəsinə aid olması və həmin nitq hissəsinə aid xüsusiyyətləri daşımasıdır.
«İzin» sözü: icazə almaq leksik mənası, isim və adlıq halda olması qrammatik mənasıdır.
Durğu
- Azərbaycan dili
- 8 iyul 2018, 16:02
Mənalı səslənmənin fasilələr halında təzahür edən növünə durğu deyilir.
Durğu ifadənin tərkibindəki sözlər arasında, cümlənin üzvüləri arasında,mürəkkəb cümləni təşkil edən cümlələr arasında ,nəhayət, cümlənin sonunda müxtəlif məna ilə,məqsəd və pisixoloji hal ilə sıx surətdə bağlı olan çox mürəkkəb bir prosesdir.
Doğrudur,durğu hadisəsinin az bir qismi yazıda,xüsusən durğu işarələri adlandırılan şərti əlamətlərlə ifadə olunur.Məsələn, nöqtə, sual işarəsi,nida işarəsi .
Çox nöqtə ,üç nöqtə, hətta bir nöqtə fasiləsindən bəzən daha davamlı fasiləni bildirdiyi kimi ,eyni zamanda hiss və həyacanla bağlı olaraq nitq axınının məna bitkinliyi olmadan qırıldığını ,parçalandığını da ifadə edir,
Davamı →
Azərbaycan dilinin orfoqrafiyası
- Azərbaycan dili
- 24 fevral 2018, 16:36
Saitlərin yazılışı
1. O saitli alınma sözlər a və ya o ilə deyilməsindən asılı olmayaraq o ilə yazılır: avtomat, biologiya, velosiped, ensiklopediya, kollektiv, kombinat, laborant, obyekt, poeziya, poema, poçtalyon, problem, professor, solist, motor, polkovnik.
2. Ü saitli alınma sözlər ü ilə də yazılır: alüminium, bülleten, büro, jüri.
3. Aşağıdakı sözlər ədəbi tələffüzdə olduğu kimi, iki heca ilə yazılır:qəbir, qədir, eyib, ətir, zehin, isim, nəsil, ömür, səbir, sətir, sinif, fəsil, fikir, şəkil, heyif, meyil, əsil, şeir.
4. Əslində sonu a ilə bitən alınma sözlərdən aşağıdakılar a-sız yazılır: anket, aptek, armatur, atmosfer, vitrin, qəzet, idiom, kayut, kaset, kontor, konfet, lent, maşın, perspektiv, pyes, planet, reklam, sistem, sitat.
Davamı →
İsmin halları
- Azərbaycan dili
- 23 aprel 2016, 13:38
İsimlər cümlədə başqa sözlərlə əlaqəyə girərkən müəyyən qrammatik şəkilçilər qəbul edərək dəyişirlər. İsmin belə dəyişməsinə ismin hallanması deyilir. İsmin altı halı var və həmin hallar suallara görə müəyyənləşir.
1) Adlıq hal
Bu halda olan isimlər əşyanın adını bildirir, şəkilçisi olmur, kim? nə? hara? suallarından birinə cavab olur. Bütün lüğətlərdə isimlər adlıq halda (başlanğıc formada) verilir. Məs: dəmir, dəmirçi, dəmirçilik, ev, evcik, daş, dağ, dağlıq, yazı, yazıçı, yazıçılıq və s.
İsimlər adlıq halda cəm və mənsubiyyət şəkilçiləri ilə də işlənə bilir. Məs: bacı (başlanğıc formada); bacılar (cəm şəkilçisi ilə); bacım (mənsubiyyət şəkilçisi ilə); bacılarım (cəm və mənsubiyyət şəkilçisi ilə).
Davamı →
Tamamlıq
- Azərbaycan dili
- 17 iyul 2014, 08:14
Tamamlıq cümlədə əşya məzmunu bildirir, adlıq və yiyəlik hallarından başqa, qalan halların suallarına cavab verir. Tamamlıq kimi? nəyi? nə? kimə? nəyə? kimdə? nədə? kimdən? nədən? kim ilə? nə ilə? kim üçün? nə üçün? kim haqqında? nə haqqında? nə barədə? suallarından birinə cavab verir. Məsələn: Uşağı (kimi) çağır. Kitabı (nəyi?) aldım. Müəllimdə (kimdə?) maraqlı kitablar var. Biz onunla (kim ilə?) fəxr edirik Milli qəhrəmanlar haqqında (kim haqqında?) nə bilirsiniz? və s.
Tamamlıq daha çox isim və əvəzliklərlə ifadə olunur. Məsələn: Anar Turala dedi. Biz onu tanıyırıq və s. Məsdərlər və isimləşmiş başqa nitq hissələri də cümlədə tamamlıq olur. Məsələn: Yaşamağı atalardan öyrənin (məsdərla). Yaxşını pisdən ayırın (sifətlə). Gələnləri qarşılayın (feli sifətlə) və s.
Davamı →
Zərflik
- Azərbaycan dili
- 17 iyul 2014, 08:17
Zərflik hərəkətin icrasını müxtəlif cəhətdən izah edən ikinci dərəcəli üzvdür.
Zərfliklər, əsasən, cümlənin feli xəbərlərinə aid olur və yanaşma əlaqəsi ilə onlara bağlanır. Məsələn: Şagirdlər imtahanlara ciddi hazırlaşırlar. Uşaqlar həyətdə oynayırlar. Axşam bizə gələrsən. Əsgərlər irəli cumdular. Xəstə olduğu üçün uşağın rəngi sapsarı idi və s. Bu cümlələrdəki ciddi zərfliyi işin icra tərzini, həyətdə və irəli zərflikləri iş və hərəkətin icra olunduğu yeri, axşam zərfliyi iş və hərəkətin icra zamanını bildirir. Bu zərfliklərin hamısı feli xəbərə aiddir. Sonuncu cümlədəki xəstə olduğu üçün zərfliyi isə əlamətin yaranma səbəbini bildirir və ismi xəbərə aiddir.
Davamı →
Cüttərkibli və təktərkibli cümlələr
- Azərbaycan dili
- 20 may 2014, 23:58
Baş üzvlərin iştirakına görə sadə cümlə iki növə bölünür: cüttərkibli cümlələr, təktərkibli cümlələr. Hər iki baş üzvün iştirak etdiyi cümlələrə cüttərkibli cümlələr deyilir.
Məsələn: Zəng vurulur. Dərs başlanır. Müəllim sinfə daxil olur. Şagirdlər ayağa qalxırlar və s. I və II şəxslərin tək və cəmində mübtədası nəzərdə tutulub, lakin buraxılan cümlələr də cüttərkibli cümlələr sayılır. Belə cümlələlərin mübtədasını xəbərdəki şəxs sonluqlarına əsasən asanlıqla bərpa etmək olur. Məsələn:
Dərslərimi oxudum. Kim? Mən.
Evə gedirsən? Kim? Sən.
Sabah bizə gələrsiniz Kim? Siz.
Dəniz sahilində dincəlirik Kim? Biz.
italyanca öyrən
İtalyan dili İtaliyada və dünyanın digər yerlərində təxminən 60 milyon insanın danışdığı romantik bir dildir. İtaliyada bir çox regional dialekt danışılır, lakin Toskana versiyası ən çox yayılmışdır. İtalyan dilində danışmağı öyrənmək üçün ilk növbədə əlifba və əsas qrammatika ilə tanış olmalı, səlis nitqə nail olmaq istəyirsinizsə, ixtisaslı dərslər almalı və dilə qərq olmalısınız.
hərəkət kurs
Metod 1 Əsasları mənimsəyin
- A = A
- B = Bi
- C = Ci
- D = Tir
- E = E
- F = Effe
- G = Gi
- H = Acca
- I = I
- L = alen
- Craven
- N = Enne
- O = O
- P = Pi
- Q = Cu
- R = Səhv
- S = Spis
- T = Ti
- U = U
- V = Vi / Vu
- Z = zeta
- Buon giorno (“Salam / Sabahınız xeyir / günorta”)
- Salam (“Salam / Salam / Əlvida”)
- Arrivederci (“Əlvida”)
- Müsbət/Piacere (“Zəhmət olmasa”)
- Hadi? / Kom stai? (“Necəsən? Necəsən?”)
- Sto bene. (“Özümü yaxşı hiss edirəm.”)
- Scusi / Scusa (“Bağışlayın”)
- Təşəkkürlər (“tak”)
- Evinizdəki obyektləri etiketləmək və onların yanından keçərkən bu sözü deməklə lüğətinizi genişləndirin.
- Lüğət və qrammatikanı öyrənməyin başqa yollarını onlayn axtarın.
Metod 2 italyan dilində dərslər keçir
- Ev tapşırığını et. Ev tapşırığı və ya məşq etmədiyiniz halda dil kursuna getməyin mənası yoxdur. Bu sizə yorucu görünə bilər, amma bu, tamamilə zəruridir. Yeni bir dil öyrənmək üçün çoxlu saatlarla məşq etmək lazımdır.
- Sinif müzakirələrində iştirak edin. Müəllimin suallarına mümkün qədər tez-tez cavab verməyə çalışın. Bu, küncdə səssizcə oturub sadəcə dinləməkdənsə danışmağa və tələffüzün haqqında rəy almağa kömək edəcək.
- Şəxsi təhsil haqqı təklif edən tələbələri və ya italyanca danışanları tapmaq üçün universitetin bülleten lövhəsini yoxlayın. Universitetin dil şöbəsində fərdi repetitorların siyahısı ola bilər.
- Universitetdə təhsil almırsınızsa, onlayn fərdi müəllimlər axtarın. Bu sizə İtaliyada olan birindən dərs almağa imkan verir (məsələn, Skype vasitəsilə).
Metod 3 Dilə qərq olun
- İtalyanca danışan və həftəlik görüşən müzakirə qrupu yaradın. Məqsəd bir saat yalnız italyanca danışmaq olmalıdır. Hər kəs məsələn. B. xüsusi müzakirə mövzusuna töhfə vermək və ya bu, heç bir xüsusi tələbləri olmayan kiçik bir müzakirə qrupu ola bilər.
- Müxtəlif vəziyyətlərdə dili məşq etmək üçün digər italyan danışanları ilə görüşün. Siz misal üçün B.muzeyə gedin və italyan incəsənəti haqqında danışın.
- Hər gün ən azı yarım saat italyanca danışmağın yolunu tapın. Müəyyən bir gündə qrupunuzla görüşmək istəməsəniz belə, kiməsə zəng edib italyan dilində danışa bilərsiniz. Ofis saatlarında italyan müəlliminizlə görüşün və onunla italyanca dərsi müzakirə edin. Bacardığınız qədər çox məşq edin.
- Xaricdə bir semestr keçə biləcəyinizi universitetinizdən soruşun. Bu, İtaliyada bir semestr və ya bir il təhsil almağa imkan verir.
- Əgər hazırda bir universitetdə qeydiyyatdan keçməmisinizsə, İtaliyada iş imkanları axtarın.
- İtaliyada olarkən italyanca danışın. İstər-istəməz qarşılaşacağınız alman dilli turistlərdən uzaq durun. Bir çox yaxşı niyyətli italyanlar yəqin ki, ingilis və ya alman danışmağa üstünlük verdiyinizi düşünürlər, lakin əvvəlcə çətin olsa belə, yenə də italyanca danışmalısınız. Kifayət qədər vaxt və təcrübə ilə, siz italyanca səlis danışa bilənə qədər dil daha çox yayılır.
Məsləhətlər
- İtalyan qəzetlərinin siyahısını http://www.ciao-italy.com/category/newspapers.htm saytında tapa bilərsiniz.
İtalyan dili tarixi
İtalyan həmişə bir romantik dil olduğunu eşitmisiniz, çünki dil dilində danışan, Hint-Avropa dillər ailəsinin Italic subfamilyasının Romantik qrupunun üzvü. Əsasən İtalyan yarımadasında, cənub İsveçrə, San Marino, Sicily, Korsika, şimal Sardunya və Adriatik dənizinin şimal-şərq sahillərində, eləcə də Şimali və Cənubi Amerikada danışılır.
Digər romantik dillərdə olduğu kimi, İtaliyalılar Romalıların danışdığı Latınların birbaşa övladlarıdır və onların hökmü altında olan xalqlar üzərində qoydular. Bununla yanaşı, italyan bütün əsas romantik dillərdə unikaldır, Latın dilinə ən yaxın olanı saxlayır. İndiki vaxtda bir çox müxtəlif dialektlərlə bir dil sayılır.
İnkişaf
İtalyanların inkişafının uzun dövründə bir çox dialektlər yaranmışdır və bu dialektlərin çoxluğu və onların fərdi iddialarının yerli danışıqlarda təmiz italyan dili danışması kimi bütün yarımadanın mədəni birliyini əks etdirən bir versiyanı seçməkdə xüsusi bir çətinlik ortaya çıxmışdır. 10-cu əsrdə çıxarılan ən məşhur italyan sənədləri hətta dialektal dildir və sonrakı üç əsrdə İtalyan yazıçıları ədəbi ədəbiyyat sahəsində rəqabət edən bir sıra regional məktəblər istehsal edərək öz doğma dialektlərində yazırdılar.
14-cü əsrdə Tuşcan lehçəsi hakim qalmağa başladı. Bu, Toskanın İtaliyadakı mərkəzi mövqeyi və ən əhəmiyyətli şəhər Florensiyanın təcavüzkar ticarət səbəbi ilə baş verə bilərdi. Üstəlik, bütün İtalyan dialektlərindən olan Toscan klassik latınadan morfologiya və fonoloji ən böyük oxşarlığa malikdir və bu, İtalyan mədəniyyətləri ilə ən yaxşı şəkildə Latın mədəniyyətinə uyğunlaşdırır.
Nəhayət, Florentin mədəniyyəti italyan düşüncələrini və mərhəmətli orta əsrlər və erkən Renaissance: Dante, Petrarca və Boccaccio hisslərini yaxşıca əks etdirən üç ədəbi sənətkarını çıxardı.
İlk mətnlər: 13-cü əsr
13-cü əsrin ilk yarısında Florensiya ticarətin inkişafı ilə məşğul olmuşdur. Daha sonra Latini’nin canlı təsiri altında maraq genişlənməyə başladı.
- Brunetto Latini (1220-94): Latini 1260-cı ildən 1266-cı ilə qədər Parisə sürgün olundu və Fransa ilə Toskana arasında bir əlaqə oldu. Tersonun (Fransızca) və Tesoretonun (İtalyanca) yazdığını və allegorik və didaktik şeirlərin inkişafına kömək etdi və “dolce stil nuovo” və İlahi Komediya əsasında qurulan bir retorik ənənə ilə yanaşı,
- “Dolce stil nuovo” (1270-1310): Teorik olaraq Provençal ənənəsini davam etdirirlər və Siciliya Federasiya II hökmdarı Siciliya Məktəbinin üzvləri sayılırdılar, Florentin yazıçıları öz yollarını tutdular . Onlar bütün elm və fəlsəfə biliklərini sevginin həssas və ətraflı təhlilində istifadə edirdilər. Bunlar arasında Guido Cavalcanti və gənc Dante var idi.
- Kronikler: Bu, şəhər işlərinə cəlb olunan tacir sinfinin kişiləri idi, onlar vulgar dilində nağıllar yazmağa ruhlandı. Dino Compagni (d. 1324) kimi bəzi yerli münaqişələr və rəqabətlər haqqında yazırdı; Digərləri, Giovanni Villani (1348-ci il) kimi mövzularda daha geniş Avropa hadisələrini götürdü.
Crown’daki Üç Jewels
- Dante Alighieri (1265-1321): Dante nin İlahi Komediyası dünya ədəbiyyatının ən böyük əsərlərindən biridir və ədəbiyyatda qəribə dilin latın rəqibi ola biləcəyini sübut etdi. O, artıq argümanı iki əsassız müəllifə – De vulgari eloquentia və Convivio- da müdafiə etdi, amma onun “İtaliyalılar öz dilini möhtəşəm formada yenidən kəşf etdiyi bu əsər” (Bruno Migliorini) ilahi komediyasına ehtiyacını sübut etmək üçün.
- Petrarch (1304-74): Francesco Petrarca, atası Florensiyada sürgün edildiğinden, Arezzo’da doğulmuşdur. Qədim Roma sivilizasiyasının və böyük Erkən Rönesans hümanistlərindən birinə həsr edən bir heyran heykəl idi. Onun filologiya işləri Latın dilindən Vulqata tərcümə etdiyi tərcümələr və Latın əsərləri kimi hörmətli idi. Amma bu, adını bu gün canlı tutan vulgar dilində yazılmış sevgilisi şeiridir . Onun Canzoniere 15 və 16-cı əsrin şairlərinə böyük təsir göstərmişdir.
- Boccaccio (1313-75): Bu, başlıca işi, Decameron , “tacir epikası” kimi təsvir edilmiş yüksələn ticarət siniflərindən bir adam idi. Bu, “Ərəb gecələri”kimi çox şeylər üçün bütün halları təmin edən bir hekayənin bir hissəsi olan simvolların söylədiyi yüz hekayədən ibarətdir. Bu əsər bədii və nəsr yazı üçün bir model olmaq idi. Boccaccio Dante haqqında bir şərh yazmaq üçün ilk idi və o da Petrarch bir dost və şagirdi idi. Onun ətrafında yeni hümanizmin həvəsləndiriciləri toplanmışdı.
«Sorğu della lingua»
“Dil problemi”, linqvistik normalar qurmaq və dilin kodlaşdırma cəhdi, bütün inandırıcılıqların yazıçıları. 15 və 16-cı əsrlərdə qrammatik əsərlər 14-cü əsrin Toskanın tələffüz, sintaksis və sözün lüğətinə mərkəzi və klassik İtalyanca danışma statusunu təqdim etməyə cəhd göstərdi. Nəhayət, İtaliyanı başqa bir ölü dil yaratmış ola bilən bu klassiklik, canlı bir dildə yaşanmayan orqanik dəyişiklikləri əhatə etmək üçün genişləndi.
İtalyan linqvistik məsələlərdə italiyalılar tərəfindən qəbul edilən 1583-cü ildə təsis edilmiş lüğətlərin və nəşrlərin klassik pomatizm və yaşayan Tuscan istifadəsi arasında kompromislər uğurla həyata keçirildi. XVI əsrin ən əhəmiyyətli ədəbi hadisəsi həqiqətən Florensiyada baş vermədi. 1525-ci ildə Venetian Pietro Bembo (1470-1547) standart bir dil və üslub üçün təkliflərini ( Prose della volgar lingua – 1525) ortaya qoydu : Petrarca və Boccaccio onun modelləridir və müasir klassiklərdir.
Buna görə də, İtalyan ədəbiyyatının dili 15-ci əsrdə Florensiyada modelləşdirilmişdir.
Müasir İtalyan
19-cu əsrə qədər təhsilli Toskanlar tərəfindən istifadə olunan dil yeni millətin dili olmaq üçün kifayət qədər yayılmışdır. 1861-ci ildə İtaliya birləşməsi yalnız siyasi səhnəyə deyil, mühüm sosial, iqtisadi və mədəni çevrilməyə gətirib çıxardı. Məcburi təhsili ilə, savadlılıq dərəcəsi artıb və bir çox natiqlər öz milli dilini milli dil lehinə tərk etdi.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.