Тебризское ханство

Повествование о том, как вместе с ханом мы объехали и осмотрели тебризские нахие Вокруг Тебриза насчитывается 7 благоустроенных и обжитых нахие. Протрубили в рог, ударили в барабан, и в сопровождении тысячи воинов мы вышли на охоту с соколом, балабаном, гончей и борзой. В первую очередь мы направились в нахие Мехранруд. Эта нахие находится на востоке в 5 фарсахах от ворот Тебриза. Здесь имеются благоустроенные селения Рут, Исфанах, Сеидабад. В них есть несколько соборных мечетей, ханов, бань, небольших рынков, [много] садов и виноградников. Вторая нахие — Саравруд. Она находится к западу от Тебриза, недалеко от его виноградников. В этой нахие около 80 прекрасных и благоустроенных селений. Наиболее известные из них — Душт, Човландарваг, Алфабандлис, Лакдерх и Геджаабад. В них есть соборные и квартальные мечети и бани. Вдоль реки Саравруд тянутся пахотные земли, плодородные поля. Третья нахие — Дидехардар, расположенная к юго-западу, на расстоянии четырех фарсахов от Тебриза, имеет около 24 сел. Четвертая нахие — Арданак — находится на расстоянии одного фарсаха к западу от Тебриза, состоит из 30 селений, каждое из них имеет мечеть, баню и хан. Пятая нахие — Рудкат — у подножия горы Сархаб к северу от Тебриза. Она находится на расстоянии одного фарсаха от города, имеет 100 благоустроенных и прекрасных селений. Шестая нахие — Джанмеруд. [Здесь] 24 селения. Седьмая нахие — Бадестан — недалеко от Тебриза, имеет около 70 селений, в которых находятся благоустроенные мечети, ханы, бани. Если рассказать о совместной с ханами охоте в этих нахие и других приключениях, происходивших в Тебризе, то это составит объемистую книгу. Потому что Тебриз — самый знаменитый город на Иранской земле. Да сохранит Аллах его всегда благоустроенным и красивым! Ибо в этом городе, получив большое удовольствие, мы провели время в радости. [4]

Təbriz xanlığı

Azərbaycanın XVIII əsrin ikinci yarısındakı tarixi əslində müstəqil və yarımasılı dövlət qurumlarının-xanlıqların tarixindən ibarətdir. Azərbaycan ərazisində ilk müstəqil xanlıqların yaranması XVIII əsrin 40-cı illərinə aiddir. Onların bəziləri Nadir şah dövlətinin süqutundan sonra meydana gəlmişdisə, digərləri hələ Nadir şahın hökmranlığı dövründə İran əleyhinə mübarizə nəticəsində formalaşmışdı.

Şəki xanlığı

Şəki xanlığının əsasını Hacı Çələbi xan qoymuşdu (1743-1755). XVIII əsrin 40-cı illərinin sonlarına doğru güclü siyasi qüvvəyə çevrildi. Qəbələ və Qutqaşın sultanları Şəki xanının hakimiyyətini tanımağa məcbur oldular. 1751-ci ildə Şəki xanı müəyyən müddətə Qazax və Borçalı mahallarını da özünə tabe etdi. 1768-ci ildə bir-birilə ittifaq bağlayan Şəki və Quba xanları Şamaxı xanlığına hücum edib, onu öz aralarında bölüşdürdülər. Şəki şəhəri xanlığın mədəni mərkəzi idi.

Qarabağ xanlığı

Qarabağ xanlığının əsasını Cavanşirlər tayfasından olan Pənahəli xan (1748-1763) qoymuşdur. Xanlıq İran hökmranlığı ilə mübarizədə yaranmış və möhkəmlənmişdir. Nadir şahın varisləri arasındakı çəkişmələrdən istifadə edən Pənahəli xan öz hakimiyyət və nüfuzunu Ərdəbilə qədər yaya bildi. Gəncənin də işlərinə müdaxilə edən Pənahəli xan burada hakimiyyətə öz adamını-Ziyadoğlu nəslinin nümayəndələrindən birini gətirə bilmişdi. Pənahəli xan öz mülklərini genişləndirərək Tatev, Sisian, Qafan, Meğri mahallarını özünə tabe etdi. Pənahəli xan uca sıldırımlı qayanın kənarında möhtəşəm Pənahabad qalasını inşa etdirdi və 1755-1756-cı illərdə paytaxtını bura köçürdü. Qala sonralar yaxınlıqdakı Şuşakəndin adı ilə Şuşa adını aldı. Pənahəli xandan sonra hakimiyyətə gəlmiş oğlu İbrahimxəlil xan Azərbaycan torpaqlarını birləşdirməyə çalışırdı. İbrahimxəlil xan müəyyən dövrlərdə öz nüfuzunu Naxçıvan, Gəncə və Təbriz xanlıqlarına yaya bilmişdi.

Quba xanlığı

Quba xanlığının banisi Hüseynəli xan (1726-1758) hələ 1726-cı ildə rus hakimiyyət orqanları tərəfindən bu vəzifəyə təqdim olunmuş, rus çarı onu Quba xanı təyin etmişdi. Onun dövründə Salyan və Rudbar Quba xanlığına tabe edildi. Quba xanlığının yüksəlişi Fətəli xanın hakimiyyətə gəlməsi ilə bağlıdır. Fətəli xan 1757-ci ildə Salyan, 1759-cu ildə Dərbənd, 1766-cı ildə Bakı, 1768-ci ildə Şamaxı və Cavad xanlıqlarını Quba xanlığına birləşdirməyə nail oldu. XVIII əsrin 60-cı illərində Quba xanlığı iqtisadi, hərbi-siyasi baxımdan Azərbaycanın bir çox xanlıqlarından üstün idi və ölkənin siyasi həyatında mühüm rol oynayırdı.

Lənkəran (Talış) xanlığı

Müstəqilliyi yerli iri feodallardan biri olan Seyid Abbas bəy tərəfindən elan edilmiş bu xanlığın siyasi və iqtisadi mərkəzi qala divarları ilə əhatələnmiş Lənkəran şəhəri idi. Seyid Abbas xanın ölümündən sonra tarixdə talışlı Qara xan kimi tanınan Cəmaləddin Mirzə bəy taxta çıxdı. Onun dövründə xanlığın siyasi sabitliyinə və iqtisadi inkişafına yönəldilmiş xətt aydın hiss olunurdu.

Bakı xanlığı

1747-c ildə Nadir şah Əfşarın ölümündən sonra yerli feodallardan Mirzə Məhəmməd ağa şahın Bakıdakı əlaltısı Səlimi qovdu və özünü müstəqil xan elan etdi (1747-1786). Digər xanlıqlarla müqayisədə Bakı xanlığı hərbi-siyasi cəhətdən fərqlənmirdi. Onun ərazisi kişik olub, eni 60, uzunluğu 90 verst idi. Bütün Abşeron yarımadası ilə birlikdə Bakı şəhəri və 39 kənd onun tərkibinə daxil idi. Mirzə Məhəmməd xanın varisləri dövründə Bakı xanlığı qubalı Fətəli xandan vassal asılılığına düşdü. Fətəli xan 1766-cı ildə öz bacısı Xədicə Bikəni bakılı Məlik Məhəmməd xana ərə verdi və bununla Bakı xanlığının Quba xanlığından asılılığını təmin etdi.

Gəncə xanlığı

Gəncə bəylərbəyliyi əsasında yaranmışdı. Bu bəylərbəyilik irsi olaraq kiçik fasilələrlə XVII əsrdən 1804-cü ilə qədər Qacarlar tayfasının Ziyadlı oymağına məxsus Ziyadoğlular nəsli tərəfindən idarə olunmuşdur. Xanlığın banisi Şahverdi xan Ziyadoğlu idi. Gəncə həm hərbi-siyasi, həm də iqtisadi-təsərrüfat baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Yarandığı vaxtdan bu xanlıq qonşu feodal hakimlərin hücum obyektinə çevrilmişdi. Gəncə xanları düşmənlə mübarizədə gah bu, gah da digər güclü düşmən arasında hiylə işlətməli olurdular.

Dərbənd xanlığı

Dərbənd xanlığının banisi Məhəmmədhüseyn xan özünün amansız daxili siyasəti ilə istər zəhmətkeş kütlələrin, istərsə də feodal təbəqənin bir çox nümayəndələrinin nifrətini qazanmışdı. 1759-cu ildə dərbəndlilərin xahişi ilə qubalı Fətəli xan Dərbəndə hərbi yürüş etdi. Dərbəndlilərin köməyi ilə şəhər Fətəli xanın əlinə keçdi. Bu hadisədən sonra, demək olar ki, Azərbaycanın şimal xanlıqlarının Rusiyaya birləşdirilməsinədək Dərbənd və Quba xanlıqları vahid bir dövlət oldular.

Şamaxı xanlığı

Şamaxı xanlığı yerli feodalların və şəhər əyanlarının xarici və ölkə daxilindəki düşmənlərə qarşı apardıqları inadlı mübarizənin gedişində yarandı. Bir neçə əsr Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtı, sonralar isə Şirvan bəylərbəyliyinin mərkəzi olmuş Şamaxı şəhəri, XVIII əsrin sonlarınadək həm iqtisadi, həm də ticarət baxımından öz üstünlüyünü saxlamışdı. Nadir şah dövlətinin süqutundan sonra Şamaxının siyasi həyatında köklü dəyişikliklər baş verdi. Nisbətən kiçik ərazidə iki xanlıq yarandı: mərkəzi Ağsu olmaqla, Yeni Şamaxı və mərkəzi Şamaxı olmaqla, köhnə Şamaxı. Şamaxıda mövcud olan ikihakimiyyətlilik uzun müddət davam edə bilməzdi. 1763-cü ildə Köhnə Şamaxıda möhkəmlənən Məhəmməd Səid xan Yeni Şamaxını alıb, Köhnə Şamaxıya birləşdirdi. Köhnə Şamaxı isə yeni xanlığın mərkəzi oldu. Lakin hadisələrin gedişi göstərdi ki, Şamaxı qonşu feodalların hücumu üçün açıqdır. Tez-tez baş verən basqınlar onun iqtisadi inkişafına ziyan vurdu və 1768-ci ildə qubalı Fətəli xan tərəfindən işğal edildi.

Naxçıvan xanlığı

Naxçıvan xanlığının əsasını Kəngərli boyunun başçısı Heydərqulu xan qoymuşdur. Xanlığı gücləndirmək və təcavüzlərdən qorumaq məqsədilə Heydərqulu xan (1747-1763/64) hakimiyyətinin ilk dövrlərində daha güclü olan Qarabağ xanlığına arxalanırdı. Heydərqulu xanın ölümündən sonar 1787-ci ilə qədər hakimiyyət uğrunda mübarizə nəticəsində Naxçıvan xanlığı zəifləyir, Xoy, Qarabağ, İrəvan xanlıqları, Kartli-Kaxeti çarlığı və İran arasında ardı-arası kəsilməyən mübarizənin obyektinə çevrilir.

İrəvan xanlığı

Çuxursəd bəylərbəyliyi əsasında təşəkkül tapmışdı. Nadir şah qətlə yetirildikdən sonra, İrəvanda İran ağalığına qarşı üsyana başçılıq edən yerli feodal Mir Mehdi xan özünü xan elan edərək, müstəqil İrəvan xanlığının əsasını qoydu. Lakin İrəvan xanlığı keçmiş bəylərbəyiliyin bütün ərazilərini əhatə edə bilmədi. Onun bir hissəsi Naxçıvan və digər xanlıqların tərkibinə daxil edildi. Xanlığın mərkəzi İrəvan şəhəri idi.

Qaradağ xanlığı

Azərbaycanın cənubunda yerləşən zəif xanlıqlardan biri idi. Onun əsasını qoyan köçəri tayfalardan birinin müdrik başçısı olan Kazım xan (1748-1752) qonşu feodal hakimlərə münasibətdə ehtiyatlı siyasət yeridir, ölkənin daxili işlərini qaydaya salaraq, abadlıq işləri ilə məşğul olur, xanlığın mərkəzi olan Əhərdə müxtəlif ictimai binalar tikdirirdi. Qaradağ xanlığı 1782-ci ildə Xoy və Qarabağ xanlıqlarının birləşmiş qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Bundan sonra Qaradağ xanlığı, demək olar ki, öz müstəqilliyini itirdi.

Təbriz xanlığı

Banisi Dünbüli tayfasının görkəmli nümayəndəsi Nəcəfqulu xan (1745-1780) olmuşdur. O, Təbrizdə urmiyalı Fətəli xan Əfşarın fəal yardımı ilə möhkəmlənmişdi. Buna görə də müəyyən vaxt ərzində Təbriz xanlığı Urmiya xanlığından asılı vəziyyətdə olmuşdu. 1763-cü ildə Fətəli xan Əfşar Kərim xan Zənd tərəfindən məğlub edildikdən sonra Təbriz xanlığı tam müstəqillik qazandı.

Marağa xanlığı

Marağa xanlığının əsasını Əliqulu xan Müqəddəm (1747-1750) qoymuşdur. Elə bir əhəmiyyət kəsb etməyən bu xanlıq Ağa Məhəmməd şah Qacar hakimiyyətə gələnə qədər müstəqil idi.

Ərdəbil xanlığı

Ərdəbil xanlığının banisi Şahsevən tayfasının başçısı Nəzərəli xan (1747-1783) olmuşdur. Onun hakimiyyəti dövründə xanlıq inkişaf etmişdi. Nəzərəli xan nikah diplomatiyası vasitəsi ilə qarabağlı İbrahim xanla dostluq əlaqələri yaratmışdı və Lənkəran xanlığı ilə mehriban qonşuluq münasibətində idi.

Urmiya xanlığı

Urmiya xanlığının başçısı Əfşarlar tayfasından olan Fətəli xan Əfşar (1747-1763) idi. Öz sərhədlərini genişləndirmək məqsədi güdən Fətəli xan müəyyən vaxt ərzində Cənubi Azərbaycanda xeyli ərazi tuta bilmişdi. 1763-cü ildə Kərim xan Zənd tərəfindən məğlub edildikdən sonra, Urmiya xanlığı özünün əvvəlki əhəmiyyətini itirdi.

Xoy xanlığı

Xoy xanlığının ilk hakimi Şahbaz xan (1747-1763) olmuşdur. O, Nadir şah dövründə Xoy vilayətinin hakimi təyin edilmişdi. Nadir şahın ölümündən sonra isə özünü Xoy xanlığının müstəqil hakimi elan etmişdi. Mülayim siyasət yeridən Şahbaz xan Fətəli xan Əfşarla dostluq münasibətləri saxlayırdı.

Maku xanlığı

Maku xanlığının banisi Bayat tayfasının başçısı, Nadir şahın sərkərdələrindən biri Əhməd Sultan (1747-1778) idi. Şahın ölümündən sonra vətənə qayıdan Əhməd Sultan Makunu müstəqil xanlıq, özünü isə xanlığın hakimi elan etmişdi. Xanlığın paytaxtı iki tərəfdən dağlarla əhatə olunmuş Maku şəhəri idi. Maku xanlığı öz ətrafında 30 kəndi birləşdirirdi.

Sərab xanlığı

Sərab xanlığının əsasını Şəqaqi tayfasının başçısı Əli xan (1747-1786) qoymuşdur. Nadir şahın ölümündən sonrakı qarışıqlıqdan istifadə edərək Əli xan özünü həmtayfaları arasında xan elan etmişdi. Adları çəkilən xanlıqlardan başqa, Kür ilə Araz çaylarının qovuşuğunda Cavad xanlığı və Kür çayının mənsəbində daha bir kiçik xanlıq-Salyan xanlığı mövcud idi. Rusiya və İran arasında bağlanmış Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrinə uyğun olaraq Azərbaycan iki imperiya arasında bölündü: Azərbaycanın şimal hissəsi Rusiyanın, cənub hissəsi isə İranın tərkibinə daxil edildi.

Тебризское ханство

Тебризское ханство (азерб. Təbriz xanlığı ) — феодальное владение, образованное в Южном Азербайджане после смерти Надир-шаха и падением династии Афшаров, существовавшее во второй половине XVIII века. На западе граничало с Урмийским и Хойским, на севере — Карадагским, а на востоке с Ардебильским ханствами.

История

Как и другие азербайджанские ханства, Тебризское ханство образовалось на территории Южного Азербайджана после смерти Надир-шаха и распада его державы в 1747 году. Основателем ханства был знатный представитель рода думбули — Наджафгулу-хан I. [1] Он правил ханством до 1784 года. [2] Тебризское ханство было одним из крупнейших азербайджанских ханств, как по территории, так и по численности населения. Столицей ханства был крупнейший город Азербайджана того времени — Тебриз. [3]

«[Тебриз], будучи под властью Аджема, является столицей Азербайджана и отдельного [Тебризского] ханства. [Город] имеет десятитысячное войско, муфтия, шейхуссаадата, моллу, калантара, , даругу, коруджубаши, дизчёкен-агу, ясаул-агу, михмандара. Столько господ в Тебризе управляют делами и правят справедливо! Никто не осмеливается тронуть и самого малого из чужого [имущества]». [4]

Ханства Закавказья и Иранского Азербайджана, XVIII — начало XIX вв. [5]

Так Тебриз описывает турецкий путешественник Эвлия Челеби в своем произведении «Сейахатнаме (Путешествие)»

Повествование о том, как вместе с ханом мы объехали и осмотрели тебризские нахие Вокруг Тебриза насчитывается 7 благоустроенных и обжитых нахие. Протрубили в рог, ударили в барабан, и в сопровождении тысячи воинов мы вышли на охоту с соколом, балабаном, гончей и борзой. В первую очередь мы направились в нахие Мехранруд. Эта нахие находится на востоке в 5 фарсахах от ворот Тебриза. Здесь имеются благоустроенные селения Рут, Исфанах, Сеидабад. В них есть несколько соборных мечетей, ханов, бань, небольших рынков, [много] садов и виноградников. Вторая нахие — Саравруд. Она находится к западу от Тебриза, недалеко от его виноградников. В этой нахие около 80 прекрасных и благоустроенных селений. Наиболее известные из них — Душт, Човландарваг, Алфабандлис, Лакдерх и Геджаабад. В них есть соборные и квартальные мечети и бани. Вдоль реки Саравруд тянутся пахотные земли, плодородные поля. Третья нахие — Дидехардар, расположенная к юго-западу, на расстоянии четырех фарсахов от Тебриза, имеет около 24 сел. Четвертая нахие — Арданак — находится на расстоянии одного фарсаха к западу от Тебриза, состоит из 30 селений, каждое из них имеет мечеть, баню и хан. Пятая нахие — Рудкат — у подножия горы Сархаб к северу от Тебриза. Она находится на расстоянии одного фарсаха от города, имеет 100 благоустроенных и прекрасных селений. Шестая нахие — Джанмеруд. [Здесь] 24 селения. Седьмая нахие — Бадестан — недалеко от Тебриза, имеет около 70 селений, в которых находятся благоустроенные мечети, ханы, бани. Если рассказать о совместной с ханами охоте в этих нахие и других приключениях, происходивших в Тебризе, то это составит объемистую книгу. Потому что Тебриз — самый знаменитый город на Иранской земле. Да сохранит Аллах его всегда благоустроенным и красивым! Ибо в этом городе, получив большое удовольствие, мы провели время в радости. [4]

Столица ханства город Тебриз был в указанный период крупнейшим городом Азербайджана и играл роль крупнейшего торгово-политического центра региона. Достаточно сказать, что Тебриз в разные времена был столицей государства Сефевидов, Эльдегизидов и других крупнейших региональных держав. Также Тебриз был центром одного из четырех бейлярбекств (наместничеств) существовавших на территории Азербайджана — Тебризское, Чухур-Саадское, Карабахское и Ширванское.

В 1501 г., после занятия кызылбашами Тебриза, юный Исмаил 1 был провозглашен шаханшахом — «царем царей» Ирана. Так создалась Кызылбашская держава. [6]

До 1548 г. здесь находилась столица Кызылбашского государства — г. Тебриз, в XVI в. бесспорно крупнейший торгово-ремесленный центр всей Передней Азии; после столица была перенесена в Казвин, находившийся в Ираке персидском, но почти у границ южного Азербайджана. [6]

Большая часть южного Азербайджана вместе с Нахчеванским краем и Капаном составляла Азербайджанскую область с центром в г. Тебризе [6]

Тебризское ханство было образовано наместником персидского шаха, Наджафгули-хана, который одновременно был наследственным владетелем Хоя и наместником шаха в Тебризе.

Просуществовавшее до 1802 года ханство было упразднено и присоединено в качестве провинции к Персии.

Тебризские ханы

• 1747—1784 — Наджафгули Хан (Правил Тебризом с 1731 года)
• 1784—1786 — Наджафгули Хан II
• 1786—1802 ДжафарГули Хан [7]

Ссылки

• Монархии Европы
• История и культура Азербайджана
• Тебриз и Тебризское ханство в БСЭ
• Путешествуем по Ирану, Николай Анисин — ОПЫТ ТРЕТЬЕГО ПУТИ
• Эвлия Челеби, Книга путешествий (Сейахатнаме), Земли Закавказья и сопредельных областей Малой Азии и Ирана, Глава VI, Поездка в Нахчыван, Тебриз и Ардебиль

Примечания

1. ↑ А. С. Сумбатзаде, Азербайджанцы — этногенез и формирование народа, АН Азербайджанской ССР, Баку, 1990 год
2. ↑http://web.archive.org/web/20020225132807/www.almanach.be/search/i/iran_tabriz.html Монархии Европы
3. ↑http://gatchina3000.ru/great-soviet-encyclopedia/bse/109/387.htm Тебриз и Тебризское ханство в БСЭ
4. ↑ 12http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Celebi4/text6.phtml Эвлия Челеби, Книга путешествий (Сейахатнаме), Земли Закавказья и сопредельных областей Малой Азии и Ирана, Глава VI, Поездка в Нахчыван, Тебриз и Ардебиль
5. ↑“In Safavi times, Azerbaijan was applied to all the muslim-ruled khanates of the eastern Caucasian as well as to the area south of the Araz River as fas as the Qezel Uzan River, the latter region being approximately the same as the modern Iranian ostans of East and West Azerbaijan.”Muriel Atkin, Russia and Iran, 1780-1828. 2nd. ed. Minneapolis: University of Minnesota Press Press, 2008, ISBN 0-521-58336-5
6. ↑ 123 И. П. Петрушевский, Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX вв., Ленинградский Государственный Университет, 1949 год.
7. ↑Тебризские ханы

1 По мнению Тадеуша Свентоховского.

• Появились в 1747 году
• Исчезли в 1802 году
• История Ирана
• Азербайджанские ханства
• Исторические государства Азии

Wikimedia Foundation . 2010 .

Təbriz xanlığı

Təbriz xanlığı — XVIII əsrin ortalarında keçmiş Təbriz bəylərbəyiliyinin mərkəzində Təbriz xanlığı yaranır. Xanlığın əsasını Əfşar tayfasından olan Əmiraslan xan qoymuşdur. Xanlığın mərkəzi də Təbriz şəhəri olmuş, Xoy, Naxçıvan, Qaradağ, Sərab və Marağa xanlıqları ilə sərhədlənmişdi. Əmiraslan xan qısa bir zamanda Təbriz, Xalxal, Ərdəbil və Azərbaycanın bir sıra cənub əyalətlərini özünə tabe edir. [2] Təbriz uğrunda mübarizəyə qoşulanların çox olması bu şəhərə tez-tez hücumlara, şəhərin əldən-ələ keçməsinə səbəb olur. Nadir şahın qardaşı oğlu İbrahim Mirzə güclü ordu ilə Təbrizə hücum edərək şəhəri ələ keçirir. Lakin Məşhəd və İsfahanda baş vermiş üsyan xəbərini eşidib Məşhədə qayıdır və döyüş zamanı həlak olur. [2]

Təbriz xanlığı
Təbriz xanlığı sərhədləri ilə

Bundan sonra Fətəli xan Əfşar Təbrizi tutur və şəhərin idarəsini Nəcəfqulu xan Dünbuliyə tapşırır. Urmiya xanlığının süqutundan sonra Təbriz tam müstəqil xanlığa çevrilir. [3] 1780-cı ildə isə xanlığın fəaliyyətinə son qoyulmaqla ərazisi Xoy xanlığına birləşdirilir. [2]

Mündəricat

• 1 İnzibati quruluş, idarəçilik və mədəniyyət
• 2 Həmçinin bax
• 3 İstinadlar
• 4 Xarici keçid
• 5 Həmçinin bax

İnzibati quruluş, idarəçilik və mədəniyyət

Təbriz xanlığı inzibati cəhətdən Təbriz, Güney və Mərənd mahallarına bölünürdü. İlk dövrlərdə Xalxal və Ərdəbil mahalları da xanlığın tərkibində olmuşdur. Mahalları naiblər, kəndləri isə kətxudalar idarə edirdilər. Xanlığın 10 minə qədər hərbi qüvvəsi var idi. Dövləti qeyri-məhdud səlahiyyətləri olan xan idarə edirdi. [2]

Təbriz şəhəri yenə mühüm sənət, ticarət və mədəniyyət mərkəzi olaraq qalırdı. Naiblər yerlərdə xanın dayaqları hesab olunurdular. Şəhər məmurları da naib vəzifəsi daşıyırdılar. Bundan başqa şəhər məmurları sırasına qalabəyi, darğa və gecə qarovulunun başçısı olan əsasbaşı da daxil idi. Naib təsərrüfatı idarə edir, vergilərin vaxtında yığılması üçün xanın qarşısında məsuliyyət daşıyır, mükəlləfiyyətlərin yerinə yetirilməsini tələb edirdi. [2]

Təbriz şəhəri qədim ticarət və sənətkarlıq mərkəzi kimi öz şöhrətini saxlamışdı. Bu¬rada çoxlu bacarıqlı ustalar yaşadığından digər Azərbaycan şəhərlərinə ustalar buradan dəvət olunurdu. XVIII əsrin 70-ci illərində Azərbaycanda olmuş rus səyyahı S.Qmelinin məlumatına görə şamaxılı Məhəmməd Səid xan şəhərdə ipəkçiliyi bərpa etmək üçün Təbrizdən Şamaxıya yüzə qədər usta dəvət etmişdir. [2]

Təbriz həm də iri toxuculuq mərkəzi kimi şöhrət qazanmışdı. Buranın ipək məhsulları öz keyfiyyətinə görə digər şəhərlərin məhsullarından üstün idi. Bu şəhərdə ildə 60 min taya yaxın yüksək keyfiyyətli məhsul istehsal olunurdu. O dövrün səyyahlarından biri yazırdı: “Şəhər bazarı genişdir. Burada Asiya mallarından başqa Avropa malları da satılır. Kağız və yun materialları çoxdur. İngilis və holland mahudu, əla şallar və xalçalar, şüşə və çini qablar, bəzi polad əşyalar və s. Təbriz bazarında kifayət qədərdir”. [2]

Həmçinin bax

İstinadlar

1. ↑http://files.preslib.az/projects/remz/pdf_en/remz_bayraq.pdf
2. ↑ 1234567 Təbriz xanlığı – tarix info
3. ↑ . 2012-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib . İstifadə tarixi: 2008-08-08 .

Xarici keçid

Həmçinin bax

Avqust 12, 2021
Ən son məqalələr

Dar dərələr

Dar günün dostu (kitab)

Dar əs Salam

Dara

Dara Şükuh

Dara Əl-Bəkri

Daranaq

Daranın Suzdakı sarayı

Darab mirzə Qovanlı-Qacar

Darab şəhristanı

Ən çox oxunan

Bəytərəfçi

Bəyəhməd

Bəyəhmədyurd

Bəzmialəm Sultan

Bəznibidağ (Marağa)

təbriz, xanlığı, məqalə, haqqındadır, digər, mənalar, üçün, təbriz, dəqiqləşdirmə, səhifəsinə, baxın, xviii, əsrin, ortalarında, keçmiş, təbriz, bəylərbəyiliyinin, mərkəzində, yaranır, xanlığın, əsasını, əfşar, tayfasından, olan, əmiraslan, qoymuşdur, xanlığın. Bu meqale Tebriz xanligi haqqindadir Diger menalar ucun Tebriz deqiqlesdirme sehifesine baxin Tebriz xanligi XVIII esrin ortalarinda kecmis Tebriz beylerbeyiliyinin merkezinde Tebriz xanligi yaranir Xanligin esasini Efsar tayfasindan olan Emiraslan xan qoymusdur Xanligin merkezi de Tebriz seheri olmus Xoy Naxcivan Qaradag Serab ve Maraga xanliqlari ile serhedlenmisdi Emiraslan xan qisa bir zamanda Tebriz Xalxal Erdebil ve Azerbaycanin bir sira cenub eyaletlerini ozune tabe edir 2 Tebriz ugrunda mubarizeye qosulanlarin cox olmasi bu sehere tez tez hucumlara seherin elden ele kecmesine sebeb olur Nadir sahin qardasi oglu Ibrahim Mirze guclu ordu ile Tebrize hucum ederek seheri ele kecirir Lakin Meshed ve Isfahanda bas vermis usyan xeberini esidib Meshede qayidir ve doyus zamani helak olur 2 Tebriz xanligi1747 1802Tebriz xanligi serhedleri ileStatusuXanliqPaytaxtiTebrizResmi dilleriAzerbaycan diliFars diliDiniIslam Sielik Idareetme formasiMutleq monarxiyaSulaleDunbuli eliXan Tarixi Yaranmasi1747 Suqutu1802ErazisiSelefi XelefiEfsarlar xanedanliq QacarlarBundan sonra Feteli xan Efsar Tebrizi tutur ve seherin idaresini Necefqulu xan Dunbuliye tapsirir Urmiya xanliginin suqutundan sonra Tebriz tam musteqil xanliga cevrilir 3 1780 ci ilde ise xanligin fealiyyetine son qoyulmaqla erazisi Xoy xanligina birlesdirilir 2 Mundericat 1 Inzibati qurulus idarecilik ve medeniyyet 2 Hemcinin bax 3 Istinadlar 4 Xarici kecid 5 Hemcinin baxInzibati qurulus idarecilik ve medeniyyet RedakteTebriz xanligi inzibati cehetden Tebriz Guney ve Merend mahallarina bolunurdu Ilk dovrlerde Xalxal ve Erdebil mahallari da xanligin terkibinde olmusdur Mahallari naibler kendleri ise ketxudalar idare edirdiler Xanligin 10 mine qeder herbi quvvesi var idi Dovleti qeyri mehdud selahiyyetleri olan xan idare edirdi 2 Tebriz seheri yene muhum senet ticaret ve medeniyyet merkezi olaraq qalirdi Naibler yerlerde xanin dayaqlari hesab olunurdular Seher memurlari da naib vezifesi dasiyirdilar Bundan basqa seher memurlari sirasina qalabeyi darga ve gece qarovulunun bascisi olan esasbasi da daxil idi Naib teserrufati idare edir vergilerin vaxtinda yigilmasi ucun xanin qarsisinda mesuliyyet dasiyir mukellefiyyetlerin yerine yetirilmesini teleb edirdi 2 Tebriz seheri qedim ticaret ve senetkarliq merkezi kimi oz sohretini saxlamisdi Bu rada coxlu bacariqli ustalar yasadigindan diger Azerbaycan seherlerine ustalar buradan devet olunurdu XVIII esrin 70 ci illerinde Azerbaycanda olmus rus seyyahi S Qmelinin melumatina gore samaxili Mehemmed Seid xan seherde ipekciliyi berpa etmek ucun Tebrizden Samaxiya yuze qeder usta devet etmisdir 2 Tebriz hem de iri toxuculuq merkezi kimi sohret qazanmisdi Buranin ipek mehsullari oz keyfiyyetine gore diger seherlerin mehsullarindan ustun idi Bu seherde ilde 60 min taya yaxin yuksek keyfiyyetli mehsul istehsal olunurdu O dovrun seyyahlarindan biri yazirdi Seher bazari genisdir Burada Asiya mallarindan basqa Avropa mallari da satilir Kagiz ve yun materiallari coxdur Ingilis ve holland mahudu ela sallar ve xalcalar suse ve cini qablar bezi polad esyalar ve s Tebriz bazarinda kifayet qederdir 2 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan xanliqlariIstinadlar Redakte http files preslib az projects remz pdf en remz bayraq pdf 1 2 3 4 5 6 7 Tebriz xanligi tarix info Azerbajdzhanskie hanstva 2012 11 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 08 08 Xarici kecid RedakteHemcinin bax RedakteTebriz Irevan xanligi Qarabag xanligiMenbe https az wikipedia org w index php title Tebriz xanligi amp oldid 5988083, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.