Qİda məhsullarinin müASİr təDQİqat üsullari”

İlk mikroskopu isə 1590-cı ildə hollandiyalı Zaxari Yansen icad etdi. Bu cihaz borunun içərisinə yerləşdirilmiş iki linzadan ibarət idi. Onlardan biri obyekti böyüdür, digəri isə böyüdülmüş obyekti yenidən böyüdürdü. Zaxariya Yanssenin mikroskopu 3 dəfədən 10 dəfəyə qədər böyütmək qabiliyyətinə malik idi. Ancaq “Yanssen mikroskopu”nun təkmilləşdirilməsində Qalileo Qaliley, Leonard Eyler, Ernst Abbe kimi məşhur alimlərin də böyük rolu oldu. 1674-cü ildə isə məşhur ingilis alimi Robert Huk(1635-1703) daha güclü bir mikroskop icad etdi. O, öz mikroskopu ilə mantar kəsiyinə baxanda onun arı pətəyinə oxşar ayrı-ayrı gözcüklərdən ibarət olduğunu gördü və Robert Huk bu gözcükləri “hüceyrə” adlandırdı.

ÜZVİ KİMYADA FİZİKİ TƏDQİQAT ÜSULLARI

Təqdim olunan dərs vəsaitində üzvi kimyada çox istifadə olunan fiziki üsullar: UB-, İQ-, NMR və kütlə spektroskopiyaları və bəzi sinif üzvi birləşmələrin spektrlərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri verilmişdir. Vəsait universitetlərin kimya fakültələrinin bakalavr pilləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Kitabdan, həmçinin üzvi kimyanı ixtisas seçən magistrlər və bu sahədə işləyən tədqiqatçılar da istifadə edə bilərlər.

Aşağıdakı düyməyə vuraraq resursu yükləyə bilərsiniz.

• Geri qayıt
• İnfo
  • Tarix – 03.09.16
  • Müəllif – pcxoloq
  • Oxundu – 3 768
  • Rəylər – 0

  Telegram Kanalımız

  https://t.me/kitabyurdu

  Müxtəlif mövzularda şerlər dinləmək istəyənlər buyurub abunə ola bilər

  Təsadüfİ kİtab

  Rəsul Rza Seçilmiş Əsərləri I cild

  MƏHƏMMƏD FÜZULİ ƏSƏRLƏRİ I CİLD

  DUYĞU VƏ QAVRAYIŞ

  İbrahim Samiroğlu- Hüdudlardan kənarda

  Haruki Murakami Norveç meşəsi

  Ən çox səs verİlənlər

  Əclafın ölümü

  İntiqam Əliyev – Meydan

  Xalid Hüseyni Min möhtəşəm günəş

  AZƏRBAYCAN DİLİ (ABİTURİENTLƏR ÜÇÜN HAZIRLIQ VƏSAİTİ)

  Ən çox rəy yazılanlar

  Elxan Elatli Qan Ləkəsi

  Rəylər – 56

  Xalid Hüseyni Min möhtəşəm günəş

  Rəylər – 42

  Elxan Elatlı Xəyanət

  Rəylər – 37

  Elxan Elatlı O Gecə Yagış Yağırdı

  Rəylər – 27

  Ən çox oxunanlar

  AZƏRBAYCAN DİLİ (ABİTURİENTLƏR ÜÇÜN HAZIRLIQ VƏSAİTİ)

  Oxundu – 133 569

  Elxan Elatlı Xəyanət

  Oxundu – 117 314

  Xalid Hüseyni Min möhtəşəm günəş

  Oxundu – 74 268

  RİYAZİYYAT (MÜHAZİRƏLƏR)

  Oxundu – 72 072

  Qaraqan Bir milyon dollarım olsaydı.

  Oxundu – 64 662

  « Mart 2023 »
  Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
  1	2	3	4	5
  6	7	8	9	10	11	12
  13	14	15	16	17	18	19
  20	21	22	23	24	25	26
  27	28	29	30	31

  Etİketlər

  KitabYurdu.org 2015 Bütün hüquqları qorunur. Materiallardan istifadə edərkən müvafiq e-keçidin göstərilməsi vacibdir. İstifadəçilərin əlavə etdiyi materiallara görə kitabyurdu.org məsuliyyət daşımır.

  Брякните понравившейся индивидуалке в любое время дня и созвонитесь с ней о приеме. Они реальные проститутки уже согласны приехать к вам на дачу, чтобы все ваши интимные фантазии стали очевидностью. | Одиноки в этот вечер и не знаете, чем бы таким заняться? Мы советуем Вам посетить наш ресурс с порнографией с мамами, который поможет приукрасить ваш вечер потрясающими эротическими видео в хорошем качестве. Мы рекомендуем Вам насладиться от воспроизведения порнографии не совершая никаких платежных операций и отправки смс сообщений!

  “Qİda məhsullarinin müASİr təDQİqat üsullari”

  tarixli iclasında müzakirə edilmiş və bəyənilmişdir. Protokol № 02.

  Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Tədris-Metodiki

  Şurasında baxılmış və təsdiq edilmişdir. 04. 02. 2011-ci il, protokol

  Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodiki

  Şurasının “İqtisadiyyat” bölməsinin 02 may 2011 il tarixli qərarı ilə

  təsdiq edilmişdir. Protokol № 09.

  İZAHAT VƏRƏQİ

  Respublikamızda Ali təhsilin yeni üsulda (kredit sistemi,

  baloniya prosesi) formalaşdırılması ilə əlaqədar olaraq,

  050642-“Qida məhsulları mühəndisliyi” istiqamətində bütün

  ixtisaslar üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələr üçün tədris

  planının “Seçmə fənlər” blokunda “Qida məhsullarının müasir

  tədqiqat üsulları” fənninin tədris edilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

  050642-“Qida məhsullraı mühəndisliyi” istiqamətində bütün

  ixtisaslar üzrə “bakalavr” pilləsini başa vurmuş bakalavr –

  mütəxəssislər, qida xammallarının, eləcə də uyğun texnoloji

  əməliyyatlardan keçirilməklə istehsal edilən müxtəlif çeşidli hazır

  qida məhsullarının həm orqanoleptiki (sensor), həm fiziki-kimyəvi,

  həm reoloji və həm də mikrobioloji keyfiyyət göstəricilərinin təyin

  edilməsi üsullarını bilməlidir. Bu baxımdan tədrisin bakalavr

  mərhələsində “Qida məhsullarının müasir tədqiqat üsulları”

  fənninin keçirilməsi kifayət qədər yüksək elmi və praktiki

  Proqramın məzmunu 60 saatlıq (4 kredit) kursun həcminə tam

  uyğundur. Kafedrada işçi proqram (sillabus) tərtib edilən zaman o,

  qismən dəyişdirilə bilər və həmçinin bu qayda ilə daxil olan

  mühazirə və laboratoriya məşğələrinin mövzuları daha da

  dərinləşdirilə və ya ixtisar edilə bilər.

  Təsdiq edilmiş tədris planına müvafiq olaraq, fənnin tədrisi

  üçün proqramda cəmi 60 saat (4 kredit) dərs yükü nəzərdə

  tutulmuşdur ki, bunun da 30 saatı (2 kredit) mühazirə və 30 saatı (2

  kredit) laboratoriya dərslərinin payına düşür. Fənnin Y-4

  semestrində keçirilməsi planlaşdırılmışdır.

  Proqramda, tədris olunması nəzərədə tutlan mühazirə və

  laboratoriya dərsləri mövzularının daha da dərindən və hərtərəfli

  mənimsənilməsi məqsədi ilə, tələbələrə müstəqil iş şəklində

  tapşırıqlar verilə bilər ki, bu da mühazirəçi müəllim tərəfindən

  yerinə yetirilir. Bununla yanaşı, əlavə olaraq işləniləcək sərbəst iş

  mövzuları, tədris prosesi üçün hazırlanması vacib sayılan

  sillabuslarda mütləq nəzərdə tutulmalıdır.

  Fənnin tədrisinin sonunda bir imtahan nəzərdə tutulmuşdur.

  KURS ÜZRƏ MÖVZULARIN PLANI VƏ SAATLARIN

  Mövzuların adı

  Mühazirə saat-

  larının miqdarı

  Giriş. Qida məhsullarının müasir tədqiqat

  üsullarının əhəmiyyəti . . . . . . . . .

  Spektrial analiz üsulları . . . . . . . .

  2.1. Absorbsiyalı spektroskopiya . . . . . . .

  2.2. İnfraqırmızı spektroskopiya . . . . . . .

  2.3. Atom-absorbsiyalı spektroskopiya . . . . .

  III. Xromatoqrafik analiz üsulları . . . . . .

  3.1. Xromatoqrafiyanın nəzəri əsasları və

  3.2. Qaz xromatoqrafiyası . . . . . . . . . .

  3.3. Ali yağ turşularının təyini . . . . . . . .

  3.4. Qida məhsullarının aromatının analizi . . .

  Kağız üzərində paylaşdırıcı xromatoqrafiya .

  3.6. Nazik təbəqəli xromatoqrafiya . . . . . .

  3.7. Kоlonkalı xromatoqrafiya . . . . . . . .

  Lüminessentli analiz üsulları . . . . . .

  4.1. Lüminessentli analiz üsullarının əsasları. Qida

  məhsullarının kimyəvi tərkibinin təyini . . .

  Reoloji analiz üsulları . . . . . . . . .

  5.1. Reologiyanın əsas anlayışları. Reoloji

  xüsusiyyətlərin təyin üsulları . . . . . . .

  5.2. Əsas reoloji xüsusiyyətlərin təyini üçün

  istifadə edilən cihazlar . . . . . . . . .

  Qida məhsullarının keyfiyyətinə nəzarət

  üçün işlədilən cihaz və texniki vasitələr . .

  6.1. Dənəvər (səpələnən) qida məhsullarında

  hərarətin və rütubətin məsafədən ölçülməsi . .

  MÖVZULAR VƏ ONLARIN MƏZMUNU

  I. GİRİŞ. QİDA MƏHSULLARININ MÜASİR

  TƏDQİQAT ÜSULLARININ ƏHƏMİYYƏTİ – 2 saat

  Qida məhsulları istehsal etmək məqsədilə istifadə edilən qida

  xammallarının müxtılifliyi haqqında ümumi məlumat. Keyfiyyət

  anlayışı, məhsulun keyfiyyətini şərtləndirən amillər.

  Fənnin predmeti, məqsəd və vəzifələri, digər fənlərlə qarşılıqlı

  əlaqəsi, qısa inkişaf tarixi.

  Qida məhsulları istehsalında bu fənnin əhəmiyyəti, hazır

  məhsulların keyfiyyətinin yüksəldilməsində rolu.

  II. SPEKTRIAL ANALİZ ÜSULLARI – 6 saat

  2.1. ABSORBSIYALI SPEKTROSKOPIYA-2 saat

  Absorbsiyalı spektroskopiyanın nəzəri əsasları haqqında.

  Fotoelktrik spektroskopiyanın sxemi. Spektroskopiyanın əsas

  qanunu (Buqer-Lambert qanunu). Molyar udulma əmsalı. əsas

  fotometrik vahidlər. Xromofor qrupların udulması.

  Spektral analizdə xətalar mənbəyi haqqında.

  2.2. İNFRAQIRMIZI SPEKTROSKOPİYA – 2 saat

  Infraqırmızı spektoskopiya haqqında ümumi məlumat.

  Infraqırmızı şüalanma oblastları.

  Infraqırmızı spektrlərin alınması və analiz nümunələrinin

  Infraqırmızı spektrlərin şifrələrinin oxunması.

  2.3. ATOM – ABSORBSİYALI SPEKTROSKOPİYA – 2 saat

  Atom – absorbsiyalı spektroskopiyanın nəzəri əsasları. Ikişüalı

  atom-absorbsiyalı spektrofotometrin sxemi. Atom-absorbsiyalı

  spektroskopiya üsulunun əsas nailiyyətləri.

  Nümunələrin analiz üçün hazırlanması qaydaları.

  Nümunələrin külləşdirilməsi. mikroelementlərin üzvi həlledicilərlə

  Əsas mineral maddələri təyin edərkən olan həssaslıq.

  Alovun seçilməsi işıq mənbəyi. Ayrı-ayrı elementlərin

  (kalium, natrium, kalsium, dəmir, mis, manqan, sink) təyin edilmə

  xüsusiyyətləri. Alovsuz spektroskopiya.

  III. XROMATOQRAFİK ANALİZ ÜSULLARI -14 saat

  3.1. XROMATOQRAFİYANIN NƏZƏRİ ƏSASLARI VƏ

  XROMATOQRAFİYA NÖVLƏRİ – 2 saat

  Xromatoqrafik ayırma prinsipi. Xromatoqrafiya nədir?

  Xromatoqrafiyanın əsas növləri və onların təsnifatı. Sıxışdırıcı və

  aşkarlayıcı xromatoqrafiya üsulları.

  3.2. QAZ XROMATOQRAFİYASI – 2 saat

  Qaz xromatoqrafiyası üsulunun əsasları və prinsipləri. Qaz

  Detektorların xüsusiyyətləri, növləri.

  Xromatoqrafik kolonkaların xüsusiyyətləri.

  Qaz xromatoqrafiyasında keyfiyyət analizi.

  Qaz xromatoqrafiyasında miqdar analizi. Xromatoqrafik

  piklərin sahələrinin müəyyən edilməsi. mütləq və nisbi kalibrləşmə

  qrafikləri. Eksperimentin keçirilmə metodikası.

  3.3. ALİ YAĞ TURŞULARININ TƏYİNİ – 2saat

  Qaz-maye xromatoqrafiyası (QMX) haqqında ümumi

  məlumat. Lipidlərin çıxardılması. Metilləşdirmə üsulları.

  Qeyri-polyar fazalarda xromatoqrafik ayrılma. Polyar

  fazalarda xromatoqrafik ayrılma.

  Yağ turşularının keyfiyyət və miqdarca analizi. Qida

  məhsullarının yağ-turşu tərkibinin analizi.

  3.4. QİDA MƏHSULLARININ AROMATININ ANALİZİ –

  Aromatın analizi zamanı qarşıda duran əsas vəzifələr.

  Aromatın analizi haqqında ümumi məlumat, analiz üsullarının

  Aromatik maddələrin qaz ekstraksiyası. Aromatik maddələrin

  üzvi həlledicilərlə ekstraksiyası. Distilyasiya (qovma) metodu.

  Distilyatın qovulması və eyni zamanda qatılaşdırılması üçün

  qurğu. Vakkum distilyasiya üsulu . Aromatik maddələrin

  xromotoqrafik ayrılması. Ayrılmış komponentlərin tutulması üçün

  içlədilən qablar haqqında məlumat.

  İylərin kimyəvi fraksiyalaşdırılması.

  3.5. KAĞIZ ÜZƏRİNDƏ PAYLAŞDIRICI

  XROMATOQRAFİYA – 2 saat

  Kağız üzərində paylaşdırıcı xromatoqrafiya üsulunun əsasları.

  Hisə verilmiş məhsulların fenol tərkibinin təyini. Fenolların

  diazosulfo törəmələrinin xüsusiyyətləri.

  Kağız üzərində paylaşdırıcı xromatoqrafiya üsulu ilə

  şəkərlərin, aminturşularının təyini.

  3.6. NAZİK TƏBƏQƏLİ XROMATOQRAFİYA (NTX) – 2

  Nazik təbəqəli xromatoqrafiya (NTX) üsulunun əsasları. NTX

  NTX üsulu ilə lipidlərin fraksiya tərkibinin təyini.

  NTX üsulu ilə fosfolipidlərin fraksiyalaşdırılması

  NTX üsulu ilə vitaminlərin təyini.

  NTX üsulu ilə pestisidlərin qalıq miqdarının təyini.

  NTX üsulu ilə karbohidratların, aminturşuların ayrılması.

  3.7. KOLONKALI XROMATOQRAFİYA – 2 saat

  Kalonkalı xromatoqrafiya üsulu haqqında ümumi məlumat.

  Kalonkalarda paylaşdırıcı xromatoqrafiya və bu üsulun

  Adsorbsiyalı xromatoqrafiya üsulu, bu üsulun əsasları və

  İon – mübadilə xromatoqrafiyası, bu üsulun əsasları, tətbiqi,

  yağ turşularının ayrılması və metilləşdirilməsi.

  Hel xromotoqrafiyası, bu üsulun əsasları. Molekulyar

  ələklərdə zülalların xromatoqrafiyası.

  IV. LÜMİNESSENTLİ ANALİZ ÜSULLARI – 2 saat

  4.1. LÜMİNESSENTLİ ANALİZ ÜSULLARININ

  ƏSASLARI. QİDA MƏHSULLARININ

  KİMYƏVİ TƏRKİBİNİN TƏYİNİ – 2 saat

  Lüminessentli analiz üsullarının əsasları. Qida məhsullarının

  yaxşı keyfiyyətinin təyini. Qida məhsullarının kimyəvi tərkibinin

  təyini. Südün tərkibində zülalların, yağların, vitaminlərin təyini.

  Qida məhsullarının zərərsizliyinə nəzarət.

  Fluoressentli və hemilyminessentli indikatorlar.

  V. REOLOJİ ANALİZ ÜSULLARI – 4saat

  5.1. REOLOGİYANIN ƏSAS ANLAYIŞLARI. REOLOJİ

  XÜSUSİYYƏTLƏRİN TƏYİN ÜSULLARI -2saat

  Reologiyanın əsas anlayışları (ölülük, bərklik, elastiklik,

  möhkəmlik, plastiklik və s.).İdeal-elastik, ideal-plastik və ideal-özlü

  Reoloji xüsusiyyətlərin strukturunun tipləri və təyin üsulları.

  Deformasiya kinetikası əyriləri (P

  5.2. ƏSAS REOLOJİ XÜSUSİYYƏTLƏRİN TƏYİNİ ÜÇÜN

  ISTİFADƏ EDİLƏN CİHAZLAR – 2 saat

  Axın deformasiyasını ölçmək üçün işlədilən cihazlar. Vayler-

  Rebinder cihazı. İki modifikasiyada Vayler-Rebinder cihazının

  sxemi. Maili səthdə axın deformasiyasını ölçmək üçün Nikolayev

  cihazı. Volaroviçin rotasiyalı viskozimetri. Binqam mayesinin axın

  əyrisi. Kapillyar viskozimetrlər. Şarlı Heppler viskozimetri. Konik

  Düzxətli sıxılma deformasiyasını ölçmək üçün işlədilən

  cihazlar. Nikoloyev və Şpihelhlyas cihazı. Dinamometrik tərəzilər.

  VI. QİDA MƏHSULLARININ KEYFİYYƏTiNƏ

  NƏZARƏT ÜÇÜN İŞLƏDİLƏN CİHAZ VƏ TEXNİKİ

  VASİTƏLƏR -2 saat

  6.1. DƏNƏVƏR QİDA MƏHSULLARINDA HƏRARƏTİN

  VƏ RÜTUBƏTİN MƏSAFƏDƏN ÖLÇÜLMƏSİ – 2 saat

  Qida məhsullarının tərkibi və xassələrinin avtomatik təyini

  Avtomatik nəzarət üçün texniki vasitələrə olan tələblər.

  Dənəvər qida məhsullarında hərarətin və rütubətin məsafədən

  ölçülməsi haqqında məlumat.

  Rütubətin məsafədən ölçülməsinin həcmi və konduktometrik

  üsulları. Nəmlik ölçən cihaz və onun ötürücü sxemi.

  LABORATORİYA MƏŞĞƏLƏLƏRİNİN MÖVZULARI

  Laboratoriya işlərinin yerinə yetirilməsi və təhlükəsizlik

  texnikası tədbirləri ilə tanışlıq . . . . . . . . . . . . .

  Laboratoriyada mövcud olan avadanlıq, qurğu və cihazlarla

  Şirəli və maye qida məhsullarında həll olan quru maddələrin

  refraktometrik üsulla təyini . . . . . . . . . . . . . .

  Müxtəlif qida məhsullarının (qənnadı məhsulları, qida

  konsentratları, konserv məhsulları, meyvə – giləmeyvə şirələri

  və s.) dequstasiya qiymətləndirilməsinin aparılması . . . .

  Makro – və mikroelementlərin atom – absorbsiyalı

  spektrofotometriya metodu ilə təyini . . . . . . . . . .

  Di – və trikarbon turşularının keyfiyyət tərkibinin təyini

  Meyvələrdə liqninin miqdarının spektrofotometrik metodla

  Alkoloidlərin tərkibinin və miqdarının xromatoqrafiya metodu

  Toxumların və vegetativ orqanların efir yağlarının qaz – maye

  xromatoqrafiyası metodu ilə təyini . . . . . . . . . . .

  Pektin maddələrinin karbazol üsulu ilə təyini . . . . . .

  Süd piyinin oksidləşmə dərəcəsinin təyini. Kərə yağında piyin

  oksidləşmə dərəcəsinin təyini. Yağların oksidləşmə

  dərəcəsinin (Kreys-Luriyə görə) floroqlyusinlə təyini . . .

  Bitki mənşəli məhsullarda fenol birləşmələrinin təyini . . .

  Nazik sellüloza təbəqəli xromatoqrafiya metodu ilə şəkərlərin

  Qaz – maye xromatoqrafiyası metodu ilə monosaxaridlərin

  Zülalların sefadekslərdə xromatoqrafiyası . . . . . . . .

  Fosfolipidlərin nazik təbəqələrdə ayrılması ilə təyini . . . .

  Aminturşularının aminoanalizatorlarda təyini . . . . . . .

  Tiaminin və riboflavinin nazik təbəqəli xromatoqrafiya üsulu

  tətbiq edilməklə spektrofotometrik təyini . . . . . . . .

  Efir yağlarının ayrı-ayrı komponentlərinin miqdarının

  infraqırmızı və ultrabənövşeyi spektrlərin udulmasına görə

  Tərəvəzlərdə, meyvələrdə, süddə və onun emal məhsullarında

  xlorlu üzvi zəhərli kimyəvi birləşmələrin təyini . . . . . .

  Efir yağlarının fiziki və kimyəvi göstəricilərinin təyini . . .

  Efir yağlarındakı aldehidlərin və ketonların təyini . . . . .

  İon mübadiləsi və kağız xromatoqrafiyası metodu ilə üzvi

  Kağız xromatoqrafiyası metodu ilə şəkərlərin miqdarca təyini

  Poliamid təbəqədə fraksiyalandırmaqla katexinlərin və

  Məsləhət görülən ədəbiyyat

  1. Analitik kimyanın əsasları. Kitab 1 və kitab 2. /Y.A.

  Zolotov, E.N.Doroxova, V.İ.Fadeyeva və b. – M.: 436 s.

  2. Fərzəliyev.E.B., Əliyev Ə.Y. Yeyinti məhsullarının ümumi

  texnologiyası.- Bakı, İqtisad Universitei, 2005 – 392 s.

  3. Fərzliyev E.B. “Yeyinti məhsullarının ümumi

  texnologiyası” fənnindən laboratoriya işlərinin yerinə yetirilməsinə

  dair metodiki göstərişlər – Bakı,: İqtisad Universiteti, 2002.-60s.

  4. Fərzliyev E.B. “Meşə qida məhsulları və dərman

  bitkilərinin emal texnologiayası” fənnindən laboratoriya işlərinin

  yerinə yetirilməsinə dair metodiki göstərişlər – Bakı,: İqtisad

  5. Лабораторный практикум по общей технологии

  пищевых производств / А.А. Винoградова, Г.М. Мелькина, Л.А.

  Фомичева и др. Под ред. Ф.П.Ковальской.- М.: Агропромиздат,

  6. Методы биохимического исследования растений /

  А.И.Ермаков, В.В.Арасимович, Н.П. Ярош и др. Под ред. А.И.

  Ермаков.- Л.: Агропромиздат, 2002.- 430 с.

  7. Плахотин В.Я. Контроль качества пищевых продуктов.

  – Киев.: Урoжай. 1988. – 144с.

  8. Голубинюк А. С. Mетоды исследования качества

  пищевых продуктов. – М. : Дели, 2006.- 222с.

  Dostları ilə paylaş:

  Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2023
  rəhbərliyinə müraciət

  Canlılar aləmi

  1.Müşahidə- Hadisənin gedişinə müdaxilə etmədən,onların hiss üzvlərimiz vasitəsilə duyulması və ya cihazlar (mikroskop,lupa) va sitəsilə izlənilməsinə deyilir.

  Müşahidə metodu adi gözlə,mikroskopla və lupa vasitəsilə aparıla bilər.

  Gözlə müşahidə -İnsan gözü 576 meqapikseldir və 180 dərəcəliq bucaq altında ətrafdakıları seyr etmə funksiyasına malikdir.

  Mikroskopla müşahidə – Mikroskop canlıların öyrənilməsində istifadə olunan cihazdır.

  Mikroskop (yun.kiçik və baxıram) — baxılan obyektin təsvirinin böyüdülməsi, həmçinin gözlə görünə bilinməyən hissənin ölçülməsi üçün cihaz. Linzaların xüsusi prinsiplə qurulması nəticəsində yaranır

  İlk mikroskopu isə 1590-cı ildə hollandiyalı Zaxari Yansen icad etdi. Bu cihaz borunun içərisinə yerləşdirilmiş iki linzadan ibarət idi. Onlardan biri obyekti böyüdür, digəri isə böyüdülmüş obyekti yenidən böyüdürdü. Zaxariya Yanssenin mikroskopu 3 dəfədən 10 dəfəyə qədər böyütmək qabiliyyətinə malik idi. Ancaq “Yanssen mikroskopu”nun təkmilləşdirilməsində Qalileo Qaliley, Leonard Eyler, Ernst Abbe kimi məşhur alimlərin də böyük rolu oldu. 1674-cü ildə isə məşhur ingilis alimi Robert Huk(1635-1703) daha güclü bir mikroskop icad etdi. O, öz mikroskopu ilə mantar kəsiyinə baxanda onun arı pətəyinə oxşar ayrı-ayrı gözcüklərdən ibarət olduğunu gördü və Robert Huk bu gözcükləri “hüceyrə” adlandırdı.

  Mikroskopun tarixində ən böyük addımı isə hollandiyalı Anton van Levenhuk (1632-1723) atdı.
  Mikroskopun quruluşu

  Mikroskopun yaradılması və təkmilləşdirilməsi Zaxariya Yanssen, Qalileo Qaliley , Leonard Eyler , Ernst Abbe, Robert Huk və Anton van Levenhukun rolu böyük olmuşdur.Elm və texnikanın inkişafı nəticəsində isə mikroskoplar daha təkmilləşmiş və müasir forma və görünüşə malik olmuşdur.Müasir mikroskopların çoxunda Okulyar hissə monitor ilə əvəz olunmuşdur.

  Mikroskopun növləri:

  • İşıq(optik) mikroskopu
  • Elektron mikroskopu
  • Rentgen mikroskopu
  • Köçürən zond mikroskopu
  • Differensial interferension- kontrast mikroskop

  Mikroskopun böyütmə dərəcəsi

  İlk yaranan mikroskopun böyütmə dərəcəsi 3-10,Anton van Levenhukun Mikroskopu 270,müasir işıq m Mikroskopun böyütmə dərəcəsini bilmək üçün obyektiv və okulyar üzərində yazılan rəqəmləri bir-birinə vurmaq lazımdır. Alınan rəqəm mikroskopun böyütmə dərəcəsini göstərir. ikroskopları isə 3600 dəfə böyüdür.Elektron mikroskoplar isə əşyanı 10-100000 dəfə böyüdür.

  Lupa ilə müşahidə- Lupa iki tərəfdən qabarıq şüşədən və şüşəni yanına dəstək bərkidilmiş çərçivənin ibarətdir.

  Lupadan istifadə edərkən, onun dəstəyindən tutub, baxılan əşyanı yaxşı görünə biləcək məsafəyə qədər yaxınlaşdırmaq lazımdır. Lupa baxılan əşyaları 2-25 dəfəyə qədər boyüdür.

  2.Eksperiment- Müşahidə nəticəsində irəli sürülən mülahizəni yoxlamaq ,onu təsdiq və ya inkar etmək üçün təcrübələrin aparılmasıdır.

  3.Ölçmə- Müşahidə və eksperiment nəticəsində baş verən dəyişiklikləri ölçmə üsulu vasitəsilə müəyyən etmək olur.

  • Spesifik metodlar: Təcrübi (empirik) metodlar:
  • Nəzəri metodlar: 1) Tarixilik, 2) Statistik, 3) Modelləşdirmə, 4) Sistemli metod.

  Bu metodların vasitəsi ilə canlılar aləmi və onlarda gedən fizioloji, biokimyəvi proseslər, onların qarşılıqlı əlaqəsi, qanunauyğunluqları öyrənilir.

  Related posts:

  1. 2-ci sinif azərbaycan dili kitabi pdf
  2. Azərbaycan dili terminologiyasının əsasları dəmiçizadə
  3. Kök və şəkilçi işarələri
  4. Euro tahvil piyasası ve türk euro tahvilleri