Terbıyenın qanunauygunluqları haqqında məlumat

Axı elə şeylər var ki bu öz əlimizdədir… Niyə axı biz insanlar bunu anlamırıq? Anlayırıq, amma fərqinə varmırıq… Bu məsələnin ciddiyətinə varmırıq…

TEBİET

Hərdən gərginlikdən ətrafımıza nəzər salmırıq. Amma adi bir su şırıltısı, yarpaqların xəfif titrəyişi, qarışıq fikir və düşüncələrimizi alıb götürən həzin meh bizi xəyalən çox uzaqlara aparır. Gözəl dağ, səma və dəniz mənzərələri insanda gözəl duyğular aşılayır.

Ana qayğısıyla yanaşır insanlara… Məhz ona görə təbiətə “Ana təbiət” də deyirik bəzən… Övladları- 4 fəslin heç biri arasında ayrı-seçkilik salmayaraq hər birinə özüməxsus gözəlliklər bəxş edir…

Ana borcu ödənməz… Heç nəylə qaytarılmaz… Bəs biz nə edirik? Onu incidirik, bizdən heç bir təmənnası olmayan gözəl təbiətimizə qarşılıq budurmu?

Havamızı zəhərləyirik müxtəlif kimyəvi tullantılarla… Öz mənafeyimiz, şəxsi mənfəətimiz üçün…

Dənizimizi çirkləndiririk bilə-bilə müxtəlif əşyalar atırıq, əlimizdəki lazımsız zibilləri fəxrlə dənizə tullayırıq… düşünmürük ki, o bizə bayaqdan fikrimizi toplamaqda , problemlərdən xilas olmaqda kömək etmişdi… Sirdaş olmuşdu göz yaşlarımıza… Bəlkə bir də haçansa ehtiyacımız olacaq dənizə… O zaman nə üzlə gələcəyik onun görüşünə.

Ağacları kəsirik bununla nəfəsimizi də kəsmiş oluruq… Bir xəstəninn ciyərlərin gedən oksigen borusunu kəsmək kimi bir şey deyilmi bu? Özü də bir yox bütün cəmiyyətin nəfəsini… Görəsən niyə? Halbuki o ağaclar bizə nə qədər lazımdır… Xüsusilə də indi…

Axı elə şeylər var ki bu öz əlimizdədir… Niyə axı biz insanlar bunu anlamırıq? Anlayırıq, amma fərqinə varmırıq… Bu məsələnin ciddiyətinə varmırıq…

Ondan çox şey umuruq… Amma özümüz nə etmişik onun bizə verdiklərinin qarşılığında? Bunu düşündükmü. Dili yoxdur danışa bilmir, ifadə edə bilmir, amma bu lal sükutu ilə hönkürür sanki… “Mən necə idim, siz necə etdiz?”- deyir. Amma yenə də qisas almır bizdən, əksinə “yamanlığa yaxşılıq” deyib öz sədaqətini nümayiş etdirir illərdir…

Axı o “Ana Təbiət”dir… Bütün pisliklərdən uzaq, təbiətimizdir bizim… Allah tərəfindən bəxş edilmiş təbii sərvətimiz…

TƏRBİYƏNİn priNSİPLƏRİ VƏ TƏRBİYƏNİN Üsullari

Torpaqlarının 20%-dən artığı düşmən tapdağında olan bir öl­kə­də tərbiyənin aşılanması həyati faktorlara söykənməlidir. Şa­gird­lər xalqının başına gətirilən müsibətlərin təcəssümçüsü olan şə­hid­lə­rin qəhrəmanlıqlarını tarixin salnaməsinə çevirməlidirlər. Tər­bi­yə­nin həyatla belə bağlanması vətənpərvər ruhlu gənclərin ye­tiş­mə­si­nə səbəb olur.

Bu gün işləmək, yaratmaq, qurmaq arzusunda olan gənclər ye­ti­şir. Lakin bəzən həyatda necə fəaliyyət göstərəcəkləri onlara çətin gə­lir. Yaranmış arzularını həyata keçirməkdə kimdənsə kömək umur­lar. Tərbiyənin əməklə əlaqələndirlməsi bu çətinliyi aradan qal­dırmaqda böyük gücə malikdir. Məktəbli əmək sahələri, əmək növ­ləri ilə tanış olur, onların əhəmiyyəti haqda məlumat əldə edir. Is­təyi və arzusu ilə üst-üstə düşən əmək sahəsini müəyyənləşdirmiş olur, bu sahədə bacarıq və vərdişlərə yiyələnmək meyli əmələ gəlir. Bu­nunla birlikdə, onlarda seçdiyi əmək növünə qabil olacağı inamı for­malaşır.

• şagirdlər dərs zamanı və dərsdənkənar təlim-tərbiyə işlərində təd­ricən genişləndirilən gücəmüvafiq, konkret fəaliyyətə cəlb edil­mə­lidirlər;
• tərbiyə olunana izah edilməlidir ki, onun əsas əmək növü tə­lim­dir; lakin ailədə gücüçatan digər əmək növləri ilə məşğul olmaq da onun vəzifəsidir;
• dərs zamanı və dərsdənkənar tərbiyəvi işlərdə ölkəşünaslıq ma­te­rial­larından istifadə olunmalıdır;
• uşaqların böyüklərlə birgə əməkdə iştirakı prosesində onlarda mə­suliyyət və vətəndaşlıq hissləri formalaşır;
• tərbiyə prosesi elə qurulmalıdır ki, uşaqlar öz əməklərinin cə­miy­yə­tə gərəkli olduğunu dərk etsinlər.

1. Yaş və fərdi xüsusiyyətlərinnəzərə alınması prinsipi.

• Yaş və fərdi xüsusiyyətlərin nəzərə alınması prinsipi tələb edir ki, uşaqların müxtəlif inkişaf dövrlərinə xas olan ümumi psi­xo­fi­zio­lo­ji xüsusiyyətləri və hər bir uşağın müxtəlif amillərin təsiri altında for­malaşan fərdi-psixi keyfiyyətləri tərbiyə işində nəzərə alınsın.

1. Hörmət və tələbkarlıq prinsipi.

• Bu prinsip tələb edir ki, tərbiyə olunanın şəxsiyyətinə mak­si­mum dərəcədə hörmət etməklə, ona mümkün qədər ciddi tə­ləb­kar­lıq­la yanaşılsın. Uşaq şəxsiyyətinə hörmət dedikdə ümumi şə­kil­də bunlar başa düşülür:

• uşaqlarla səmimi, tərəfdaşlıq münasibətlərinin, mehriban ünsiy­yə­tin yaradılması;
• uşağın həvəs və arzuları ilə hesablaşmaq, xüsusilə kiçik yaş­la­rın­da onların arzularının maksimum dərəcədə yerinə yetirilməsinə ça­lış­maq;
• uşaqların qabiliyyəti və bacarıqlarını nümayiş və tətbiq edə bil­mə­lərinə şərait yaratmaq;
• tərbiyə işində ayrı-seçkilik qoymadan, hər kəsə əməlinə, dav­ra­nı­şı­na görə qiymət vermək;
• uşaqları sevmək, xüsusilə ibtidai siniflərdə onları mümkün qədər çox tərifləmək və rəğbətləndirmək lazımdır.

• Tələbkarlıq – ictimai həyatın müxtəlif sahələrində dav­ra­nış normalarına əməl etməyin, fəaliyyət prosesində öz və­zi­fə­lə­ri­ni yerinə yetirməyin zəruriliyini təmin etmək xüsusiyyətidir.
• Tələbkarlığın müvəffəqiyyəti onun tətbiqi qaydalarından asılı­dır:

• tələb elə verilməlidir ki, uşaq onu yerinə yetirməyə borclu ol­du­ğu bir şey kimi başa düşsün;
• tələbin nə məqsədlə verildiyi şagird üçün aydın olmalıdır;
• tələbin məzmunu aydın olmalıdır;
• ibtidai sinif şagirdlərinə verilən tələblər konkret, lakonik ol­ma­lı­dır;
• tələb uşağın yaşına və gücünə müvafiq olmalıdır;
• tələb verilərkən pedoqoji etika gözlənilməlidir;
• verilmiş tələbin icrasına nəzarət edilməli, nəticələri mütləq yox­lan­malı və dəyərləndirilməlidir.

1. Tələblərdə vahidlik prinsipi.

• Bu prinsip uşağa göstərilən tərbiyəvi təsirlərin əla­qə­lən­di­ril­məsi və vahid məqsəd ətrafında birləşdirilməsini, birinin di­gə­rini tamamlamasını tələb edir.

• bütün müəllimlər arasında;
• müəllimlərlə məktəb rəhbərliyi arasında;
• müəllimlərlə şagird təşkilatları arasında;
• məktəb rəhbərliyi ilə şagird təşkilatları arasında;
• məktəblə ailə arasında;
• məktəblə məktəbdənkənar tərbiyə müəssisələri arasında;
• məktəblə ictimaiyyət arasında;
• ailə üzvləri arasında və s.

1. Tərbiyədə nikbinlik prinsipi.

• Bu prinsip pedaqoji ədəbiyyatda “müsbətə istinad etmə prin­si­pi”də adlanır. Nikbinlik prinsipinin tələbinə görə, müəllim-tərbiyəçi tər­biyə prosesində öz işini uşaqda müəyyən etdiyi müsbət key­fiy­yət­lərə əsaslanaraq qurmalıdır.

• tərbiyə prosesində müəllimlə şagirdlər arasında münaqişə, qar­şı­dur­ma, öcəşmə və kəskin mövqe ziddiyyəti olmamalıdır. Müsbət nə­­ti­cələr yalnız səbr və dözümlü əməkdaşlıq nəticəsində əldə edilə bi­lər;
• uşaqların davranışında mənfi cəhətləri axtarmaq yox, əksinə, ki­çik də olsa müsbət keyfiyyətləri görə bilmək, müsbəti inkişaf et­dir­mək­lə mənfi keyfiyyətləri yox edə bilmək pedaqoji ustalıq sayılır;
• uşağın tərbiyəsindəki, davranışındakı çatışmazlıqları hər an onun üzü­nə vurmaq, həm də bunu başqalarının yanında etmək heç bir sə­mə­rə vermir. Bu iş daha çox fərdi aparılmalıdır;
• “nadinc” hesab edilən uşağın kiçicik müsbət hərəkətini belə göz­dən qaçırmayaraq, bu hərəkətə görə onu tərifləmək, rəğbət­lən­dir­mək, alqışlamaq lazımdır;
• uşaqları öz müvəffəqiyyətləri ilə fəxr etməyə, müsbət hə­rə­kət­lə­rin­dən ləzzət almağa alışdırmaq lazımdır.

1. Tərbiyə üsulları haqda anlayış.

• Tərbiyə üsulları – tərbiyə məqsədlərinə çatmağın yolları, qay­dalarıdır. Tərbiyə üsulları konkret şəraitdən, tərbiyə prosesinin təş­kili və xarakterindən asılı olduğundan çoxsaylıdır. Buna görə də nə­zəri pedaqogikada, adətən, tərbiyənin ümumi üsullarından bəhs olunur.

• əsasən şüurun və əqidənin formalaşdırılmasına xidmət edən üsul­lar;
• əsasən fəaliyyətin təşkilinə və davranış təcrübəsinin for­ma­laş­dı­rıl­masına yönələn üsullar;
• fəaliyyət və davranışı stimullaşdıran üsullar;
• nəzarət, özünənəzarət və özünəqiymət;
• nümunə(N.Kazımov, Ə.Həşimov)

• Elmi pedaqogikada tərbiyə üsullarını bu cür qrup­laş­dır­maq daha məqbul hesab edilir:

• şüurun və əqidənin formalaşmasına xidmət edən üsullar;
• fəaliyyətin təşkilinə və davranış təcrübəsinin formalaşmasına xid­mət edən üsullar;
• fəaliyyət və davranışın stimullaşdırılması üsulları.

1. Şüurun və əqidənin formalaşmasınaxidmət edən üsullar.

• Şüurun və əqidənin formalaşmasına xidmət edən üsullar de­dik­də – davranış tələblərinin nədən ibarət olmasını izah etmək, onların zə­ruriliyinə uşağı inandırmaq, bu haqda onda əqidə yaratmaq üçün is­tifadə edilən yol və vasitələr başa düşülür.
• Müasir elmi pedaqogikada şüurun və əqidənin formalaşmasının əhə­miyyəti nəzəri baxımından kifayət qədər izah edilsə də tərbiyə pro­sesində praktik olaraq bu üsullardan istifadə çox zəifdir. Müəl­lim və tərbiyəçilər, bəzən hətta valideynlər də, adətən, tərbiyəvi təsir üçün stimullaşdırıcı üsullardan istifadəyə daha çox üstünlük verirlər. Hal­buki, xüsusilə ibtidai siniflərdə cəzalandırmadan mümkün qədər az istifadə edilməlidir.

Eyni davranış hadisəsi barədə uşaqda əxlaqi şüur for­ma­laş­dıq­da isə, mahiyyət dərk olunduğundan həmin hərəkətin icrasına artıq tər­biyəçi tərəfindən xüsusi nəzarət tələb olunmur. Uşaq həmin tə­lə­bə yerinə yetirməyə borclu olduğu bir şey kimi baxır.

Bütövlükdə tərbiyə prosesində olduğu kimi, bu problemin həl­li­nin də ən düzgün yolunun xalqın pedaqoji təcrübəsində olduğuna əsas­lanaraq, əxlaqi şüurun və əqidənin formalaşması üsulunun etno­pe­daqoji mahiyyətini tamamilə elmi pedaqogikaya da şamil etmək olar.

• Əxlaqimövzuda söhbətlər – əxlaqi məzmunlu konkret fakt və ha­disələrin emosional şərhinə əsaslanır. Uşaqların hisslərinə təsir et­di­yindən bu üsul nəinki əxlaqi anlayışların mahiyyətini aşkar edir, həm­çinin onların davranışını da müəyyən edir.

• belə söhbətlər uşağın sosial təcrübəsinə uyğun olmalıdır;
• söhbət illüstrativ materiallarla müşayətolunmalıdır;
• əxlaqi söhbətin aparıldığı yer şəraiti də onun səmərəliliyinə təsir gös­tərə bilir. Hökm deyil ki, söhbət məktəbdə, sinif şəratində apa­rıl­sın; bu iş üçün təbiət, kiçik bağça və ya tonqal ətrafı da seçilə bilər;
• söhbət yüksək pedaqoji ustalığa və nitq mədəniyyətinə malik şəx­sin icrasında daha səmərəli olur;
• müəllim-tərbiyəçi çalışmalıdır ki, söhbət şagirdlərin daxili alə­mi­nə təsir etsin, onları həyəcanlandırsın, uzun müddət onların yadında qal­sın.

• Fərdi söhbətlər daha çox ayrı-ayrı uşaqlar tərəfindən müəyyən dav­ranış norması pozulduqda və ya çatışmayan müsbət əxlaqi key­fiy­yəti formalaşdırmaq məqsədilə aparılan inandırma üsuludur.

• belə söhbətlərin məqsədi pis hərəkəti uşaqla bərabər təhlil edib ay­­dınlaşdırmaq, onu bu hərəkətin üzərində düşündürmək, peş­man­çı­lıq hissi oyatmaq olmalıdır;
• fərdi söhbəti danlağa çevirmək olmaz, belə söhbətlər uzun-uzadı nə­sihətçiliyə də çevrilməməlidir.
• fərdi söhbət zamanı uşaqların yaş və fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alın­malıdır.
• fərdi söhbət, həm də yeni əxlaqi keyfiyyət yaradılması məqsədilə apa­rılır. Bu halda kiçik yaşlı məktəbliyə “bu cür etmək lazımdır,ona gö­rə ki. ” deyə əxlaqi keyfiyyətin mahiyyəti və əhəmiyyəti başa salın­malıdır.

Əxlaqi mövzuda müsahibələr əxlaqi baxışların, mühakimələ­rin və əqidənin yaradılması, ümumiləşdirilməsi və möhkəmlən­diril­məsi məq­sədilə tərbiyəçi ilə tərbiyə olunanlar arasında qarşı­lıqlı mü­za­ki­rə aparılmasıdır.

• müsahibə problem xarakterli olmalı, uşaqlar müəllimin təh­rik­edi­ci qeyri-standart sualları ətrafında öz fikirlərini, mülahizələrini mü­dafiə etməyə cəlb edilməlidirlər;
• əxlaqi müsahibələri əvvəlcədən hazırlaşmaq prinsipi ilə apar­maq­dansa, davranış normaları pozulduqdan dərhal və ya azacıq vaxt ke­çəndən sonra başlamaq daha səmərəli olar;
• elə şərait yaradılmalıdır ki, uşaqların hamısı öz fikrini tam sər­bəst deyə bilsin, həm də müəllimdən çox, şagirdlər danışsınlar;
• müsahibə real fakt və hadisələrə həsr olunmalı, şagirdlərin yaşına və qabiliyyətlərinə müvafiq mövzulara həsr olunmalıdır.

1. Fəaliyyətin təşkilinə və davranış təcrübəsininformalaş­ma­sına xidmət edən üsullar.

Tərbiyə prosesində stimul dedikdə – müəyyən hərəkətə rə­vac verilməsi, sürətləndirilməsi və ya hərəkətin qarşısının alın­ma­sı, ləngidilməsinə yönəldilən təsir başa düşülür.

• Əxlaqi hərəkətin, davranışın müsbət qiymətləndirilməsirəğ­bətləndirmə adlanır.

Rəğbətləndirmə və cəzalandırma üsullarınınsəmərəliliyini artır­ma­ğın şərtləri:

• rəğbətləndirmə və cəzalandırma obyektiv olmalıdır;
• rəğbətləndirmə və cəzalandırma zamanı müəyyən hədd göz­lə­nil­mə­lidir;
• rəğbətləndirmə və cəzalandırma mütləq xarakter daşımama­lıdır;
• rəğbətləndirmə və cəzalandırma tətbiq edərkən uşaqların yaş və fər­di xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır;
• rəğbətləndirmə və cəzalandırma tədbirlərinin mahiyyəti və sə­bə­bi uşağa aydın olmalıdır;
• rəğbətləndirmə və cəza nüfuzlu şəxs tərəfindən tətbiq olunduqda da­ha səmərəli olur;

• Tərbiyədə yarış üsulu – uşaqlarda özünütəsdiq, rəqabət, üstün ol­maq tələbatının cəmiyyətə yararlı istiqamətə yönəldilmə­sini təmin et­mək üsuludur.

1. Tərbiyədə nümunənin mövqeyi.

Bəziləri (Y.R.Talıbov, R.Ş.Mustafayeva və b.) onu – tər­bi­yənin vasitəsi, bəziləri də (M.Ə.Muradxanov və b.) üsul və vasitələrin təsirini şərtləndirən tərz kimi qələmə ve­­­rir­lər.

Tətbiq edilmə yerinə və xüsusiyyətinə görə eyni üsul­­dan tər­biyənin vasitəsi kimi də istifadə oluna bilər. Bunun­la belə nü­munə öz-özlüyündə üsul deyildir. Amma tərbiyə işində on­­­dan təqlid üçün örnək, əyani forma, canlı şahid kimi bila­va­sitə istifadə etdikdə nümunə üsul xarakteri kəsb edir, üsul sə­viyyəsinə qalxır.

Nümunə tərz və vasitə kimi tərbiyənin bütün üsulla­rı­na da­xil olur.

Tərbiyə işində nümunənin rolu əzedilməzdir. Nümunə əsa­­­sında aparılan tərbiyə bu və ya digər keyfiyyət, hərəkət və davranış qaydası haqqındakı anlayışları konkretləşdirir və nəticədə uşaqda daha canlı təsəvvür yaradır. Uşaq hə­min nü­­­munədən ibrət dərsi götürür, ideal hisslərlə yaşayır, müs­bət hərəkətlərə, xeyirxah əməllərə meyl edir.

Tərbiyəni nümunələr əsasında aparmağın faydalı ol­ma­sı fak­tı xalq pedaqogikası materiallarında elmi peda­qo­­­gi­ka­dan da əvvəl təkrar-təkrar qeyd edilmişdir. Nümunə növləri ara­sın­da isə valideyn, dost-tanış və usta – tərbiyəçi nümunəsinə da­ha geniş yer verilmişdir. Məsələn, Azərbaycan atalar söz­lə­rində deyilir: “Ot kökü üstə bitər”, “Qız anadan gör­mə­yin­cə öyüd almaz”, “Ana çıxan ağacı qızı budaq-budaq gəzər” Bu kəlamlardan görünür ki, xalq müdrikliyi övlad tər­­biyəsində hər iki valideynin rolunu (xüsusən qızın tər­bi­yə­sində ananın, oğlanın tərbiyəsində isə atanın rolunu) yük­sək qiymətlən­dirir.

SUALLAR VƏ TAPŞIRIQLAR

1. Tərbiyə prinsiplərinin əsas xarakteristikasını göstərin.
2. Tələbkarlığın tətbiqi qaydaları hansılardır?
3. Tərbiyədə yaş və fərdi xüsusiyyətlərin nəzərə alınması prinsipinin tətbiqinə dair misallar gətirin.
4. Xalq pedaqogikasında istifadə olunan tərbiyə üsullarınadair referat hazırlayın.
5. Elmi pedaqogikada tərbiyə üsulları hansılardır?
6. Tərbiyədə nümunənin mövqeyini izah edin.

MÜSTƏQİL İŞ ÜÇÜN ƏDƏBİYYAT

1. N.Kazımov. Məktəb pedaqogikası. Bakı, 2008
2. Z. Qaralov. Tərbiyə I c. Bakı – 2003.
3. L.Qasımova, R.Mahmudova. Pedaqogika. Bakı, 2012.
4. A.Abbasov. Pedaqogika (müxtəsər konspekt və sxemlər). Bakı,

Günəbaxan haqqında bilmədikləriniz

Günəbaxan birillik ot bitkisidir. O, 3 metr hündürlüyə qədər düz qalxa bilir. Onun yarpaqları orta ölçüdə, oval şəkildə, 40 sm ölçüdə, xırda tükcüklərlə örtülmüş olur. Günəbaxan çiçəklərin diametri 30-50 sm ölçüdə olur və həmişə üzü günəşə tərəf baxır. Çiçəklərinin orta hissəsi toxumlarla dolu olur. Bir çiçəyin içərisində 500-3000 ədədə qədər toxum ola bilir. Günəbaxan avqust ayında çiçəkləyir. Günəbaxan toxumları asan sıxıla bilən, 8-15 mm uzunluğa və 4-8 mm enə malik olur. Onun ölçüləri növündən asılı olaraq dəyişə bilir. Günəbaxanın tumları növündən asılı olaraq ağ, boz, qara və zolaqlı ola bilir. Tumların daxili zərif təbəqə ilə örtülür və içərisində ləpə olur. Günəbaxanın vətəni Şimali Amerikadır. Bu bitki 2000 il əvvəllər hindular tərəfindən yetişdirilməyə başlanmışdır. Avropa ölkələrinə bu bitki XVI əsrdə gətirilib və oradan bütün dünyaya yayılıb. XVI əsrdə ispanlar günəbaxanı botaniki bağlarda yertişdiriblər. Rusiyada günəbaxanın yetişdirilməsi I Pyotr dövründən başlanıb. O ilk dəfə bu bitkini Hollandiyada görüb və öz ölkəsinə gətirib, yetişdirilməsinə əmr verib.
Milli.Az immunitet.az-a istinadən bildirir ki, günəbaxanın yarpaqlarında və çiçəklərində kumarin qlikozidi, skopolin, flavonidlər, triterpenov salonidi, karotinoidlər, antosianlar, fenolkarbon turşusu var. Günəbaxan təkliyin, düzgün verilmiş hökmün, çiçəklənmənin və günəş işığının simvolu hesab edilir. Bəzi ölkələrdə günəbaxan sülhün simvolu kimi qəbul edilir. Günəbaxanı yığarkən onun başlıq – sarı hissəsini toplayırlar. Bu bitki məhsuldar bitki hesab edilir. Onun bir kolundan bir-neçə günəbaxan başlığı əldə etmək mümkün olur.
Günəbaxanın faydalı və müalicəvi xüsusiyyətləri
Günəbaxan tumlarından günəbaxan yağı alınır, onun tullantılarından isə heyvanlar üçün yem hazırlanır. Onun təzə ləçəklərinin dəmləməsindən iştahanı artıqmaq üçün istifadə edilir. Onun kiçik diləbənzər ləçəklərindən isə qızdırmasalıcı kimi istifadə olunur.
Günəbaxan tumunun tərkibində linolen və digər çoxlu doymamış yağlar, aminturşular, E vitamini, maqnium var.
Günəbaxan yağından kulinariyada, tibbdə və kosmetotlogiyada istifadə edilir. Bu yağı daxil qəbul elədikdə bağırsaqların yumşalmasına, təmizlənməsinə səbəb olur. Oynaq ağrıları zamanı günəbaxan yağı ilə kompres qoyulduqda ağrılar azalır. Bronxitlər, öskürək vaxtı da ağciyər nahiyəsinə isidilmiş günəbaxan yağı ilə kompres qoyduqda öskürək azalır. Bronxit, malyariya və allergiya xəstəlikləri zamanı təzə günəbaxan tumu yemək xəstəliyin əlamətlərini aradan qaldırır. Günəbaxan balverən bitkidir. Arılar onun tozlanmasına, o isə arıların şirə ilə doymasına səbəb olur. Günəbaxana yaxşı aqrotexniki qulluq edildikdə onun bal vermə xüsusiyyəti daha da artır. Ondan alınan balın rəngi qızılı, zəif miqdarda isə yaşıla çalır.
Zərərli və təhlükəli xüsusiyyətləri
Günəbaxan tumları nadir hallarda allergiyaya səbəb ola bilir. Belə hal baş verdikdə isə mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.
Milli.Az

Related posts:

1. 7 cu sinif tarix metodik vesait pdf
2. Aqata kristi günəş altında şər oxu
3. Hüseynbala mirələmov neft
4. Nabat cəfərova