Teymurilərə qan udduran Azərbaycan hökmdarı – TARİXİ FAKTLAR

5-Saciləri məğlub edərək şəhərdən qovdular;

Azərbaycanda məhkəmə islahatının tətbiq olunmasına başlandı

C) Demokratik, hüquqi, dünyəvi, konfedrativ respublikadır:

D) Teokratik, aristokratik, hüquqi, konfedrativ respublikadır:

E) Demokratik, hüquqi, dünyəvi, unitar respublikadır:

98. H.Əliyev Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçildikdən neçə il sonra ikinci dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir?

A) 18; B) 27; C) 25; D) 24; E) 29;

99. Xronoloji ardıcıllığı müəyyən edin:

1-«Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktı»nın qəbul edilməsi;

2-H.Əliyevin Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinin sədri seçilməsi;

3-H.Əliyevin ilk dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilməsi;

4-Azərbaycan Respublikasının İqtisadi Əməkdaşlıq təşkilatına üzv qəbul edilməsi;

A) 1,3,2,4; B) 3,1,2,4; C) 1,4.2,3; D) 2,3,4,1; E) 4,1,3.2;

100. İlham Əliyev ilk dəfə nə vaxt Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir?

A) 15 oktyabr 2004-cü ildə B) 14 noyabr 2003-cü ildə

C) 15 noyabr 2003-cü ildə D) 15 oktyabr 2003-cü ildə

E) 15 noyabr 2004-cü ildə

101. Hansı Azıx mağarasında tapılmamışdır?

A) İbtidai insana aid alt çənə sümüyü; B) Tikili qalıqları; C) Divar rəsmləri;

D) Nəsli kəsilmiş müxtəlif vəhşi heyvanların sümükləri;

E) Adi çay daşlarından hazırlanmış əmək alətləri;

102. Ulu icma nə vaxtadək davam etmişdir?

A) Qəbilə icması formalaşanadək;

B) Qonşuluq icması yarananadək;

C) Qonşuluq icması yarananadək;

D) Əmlak bərabərsizliyi meydana gələnədək;

E) Sənətin başlıca məşğuliyyət sahəsinə çevrilməsinədək;

103. Aratta dövlət qurumu:

2-Çati tərəfindən idarə olunurdu;

3-Bütün Azərbaycan torpaqlarını əhatə edirdi;

4-En, yaxud Ensi rütbəli hökmdar tərəfindən idarə olunurdu;

6-Şumer şəhər dövlətlərilə siyasi və mədəni əlaqə saxlayırdı;

A) 3.4.6; B) 1,4,6; C) 1,2,6; D) 3,2,6; E) 4,5,6;

104. E.ə.VIII əsrdə Mannada mərkəzləşmə siyasəti aparırdı:

A) Aza; B) Kiaksar; C) Ahşeri; D) İranzu; E) Ulusu;

105. Atropatena ərazisində tapılmış ən qədim pullar hansı hökmdarın adına kəsilmişdir?

A) Astiaqın; B) Atropatın; C) Makedoniyalı İsgəndərin;

D) Selevkin; E) Kiaksarın;

106. 72-74-cü illərdə Albaniyaya hücum etmişdir:

A) Xəzərlər; B) Alanlar; C) Romalılar; D) Sərirlər; E) Hunlar;

107. Dizrav döyüşündə Albaniya hansı ərazilərini itirdi?

1-Uti; 2-Kaspiana; 3-Şakaşena; 4-Girdman vadisi; 5-Kolt; 6-Arsax;

A) 1,3.5.6; B) 1,2,3,4; C) 2,4,5,6; D) 1,3,4,5; E) 3,4,5,6;

108. VIII əsrdə Albaniyada;

A) Mehranilərin hakimiyyətinə son qoyuldu;

B) Vahid mərkəzləşmiş dövlət quruldu;

C) Ərəb ağalığına son qoyuldu;

D) Sasani ağalığına son qoyuldu;

E) Xəzərlərin hakimiyyəti quruldu;

109. İslam dini Azərbaycanın hansı ərazisində nisbətən sürətlə yayıldı?

A) Azərbaycanın cənubunda, Muğanda, Mildə, Xəzər sahilində, Araz və Kür boyunda;

B) Zəngəzur, Naxçıvan, Muğan, Mildə;

C) Azərbaycanın cənubunda, Xəzər sahilində, Dağlıq Qarabağda;

D) Azərbaycanın cənubunda, Xəzər sahilində, Zəngəzurda,Kür çayı boyunda;

E) Kür və Araz boyunda, Xəzər sahilində, Dağlıq Qarabağda, Naxçıvanda;

110. Xalxal və Avrayr döyüşlərinin nəticələrini fərqləndirin:

A) Birincidə qiyamçı dəstələri Sasanioərə qələbə çalsalarda, ikincidə məğlub oldular;

B) Hər iki döyüşdə qiyamçılar qalib gəldi;

C) Birincidə Sasanilər məğlub oldu, ikincidə isə şimal tayfaları qalib gəldi;

D) Birincidə Albanlar, ikincidə şimal tayfaları qalib gəldi;

E) Hər iki döyüşdə Sasanilər qalib gəldi;

111. Sanatürkün Ermənistana yürüşündən Amid vuruşmasına qədər neçə il keçmişdir?

A) 32; B) 18; C) 22; D) 28; E) 30;

112. Yusif əbu Sacın dövründə:

1-Sacilər Ərəb xilafətindən asılı hala düşdülər;

2-Xilafət xəzinəsinə göndərilən xərac tamamilə dayandırıldı;

3-Ermənistan ərazisi, Tiflis, Kaxetiya ələ keçirildi;

4-Şirvanşahlar dövlətinə son qoyuldu;

5-Şəddadilər Gəncədən qovuldu;

6-Şirvanşahlar Sacilərdən asılı hala düşdülər;

A) 1,4,6; B) 1,2,3; C) 4,5,6; D) 2,3,4; E) 2,3,6;

113. Xronoloji ardıcıllığı müəyyən edin:

1-Dəndənəkan vuruşması; 2-Didiqori vuruşması;

3-Bəzz döyüşü; 4-Həşdadsər döyüşü;

A) 1,2,3,4; B) 4,2,3,1; C) 4,3,1,2; D) 2,3,1,4; E) 4,2,1,3

114. 944-cü ildə Bərdəniələ keçirən slavyanlar:

1-Əhalini qılıncdan keçirdilər; 2-Yerli əhalini öz silahlı dəstələrinə daxil etdilər;

3-Şəhəri qarət etidlər və varlılardan xərac aldılar; 4-Salarilərilə ittifaq bagladılar;

5-Saciləri məğlub edərək şəhərdən qovdular;

A) 1,5; B) 1,3; C) 3,5; D) 3,4; E) 1,4;

115. IX-XI əsrlərdə Azərbaycanda ayrı-ayrı adamlara xərac toplamaq üçün verilən icarə kağızı adlanırdı:

A) tamğa; B) qəbalə; C) yarlıq; D) şəcərə; E) fərman;

116. Şəddadilərə aid deyil:

1-Araz çayı üzərində Xudafərin körpüsü salındı;

2-Gəncənin məşhur qala qapıları düzəltdirildi;

3-Dərbənd səddi tikildi;

5-Mənşəcə türk tayfaları idilər;

A) 2,5; B) 1,4; C) 3,5; D) 4,5; E) 3,4;

117. XII əsrin görkəmli memarlıq abidəsi:

A) Atəşgah; B) Dərbənd səddi; C) Şirvanşahlar sarayı;

D) Əlincə qalası; E) Mömünə xatun türbəsi;

118. Aşağıdakılardan hansılar Şiravnşahlara aid edilmir:

1-Xudafərin körpüsünün tikilməsi;

2-918-ci ildə Şamaxının paytaxtları olması;

3-Gəncə qapılarının düzldilməsi;

4-Dərbənd əmirliyinin 988-ci ildə özlərinə birləşdirilməsi;

5-Onların varlıqına I Təhmasibin son qoyması;

A) 2,5; B) 1,5; C) 1,3; D) 1,2; E) 2,4;

119. 1175-ci ildə:

A) Şirvanşahların ərazisinə slavyan hücumu baş verdi;

B) Şamaxı zəlzələdən dağıldı;

C) Alanlar Gəncəni ələ keçirdi;

D) Şirvanda qiyam baş verdi;

E) Şirvanşahlar dövləti Səlcuq hücumuna məruz qaldı;

120. Azərbaycan 1239-1256-cı illərdə idarə olunurdu:

A) Cəlairi hakimləri tərəfindən;

B) Ali monqol xaqanlığının canişinləri tərəfindən;

C) Qızıl Orda canişinləri tərəfindən;

D) Hülaki xan və onun varisləri tərəfindən;

E) Monqal Ali xəqanı Çingiz xan tərəfindən;

121. Toxtamışın hücumu nəticəsində talan edilmiş Azərbaycan şəhərləri:

A) Qəbələ, Beyləqan,Şirvan, Naxçıvan, Mərənd;

B) Bərdə, Gəncə, Beyləqan, Mərənd, Naxçıvan;

C) Təbriz, Şirvan, Naxçıvan, Marağa, Mərənd;

D) Şirvan, Təbriz, Dərbənd, Naxçıvan, Bakı;

E) Dərbənd, Gəncə, Bərdə, Təbriz, Marağa;

122. 1303-cü ilə aiddir:

A) Hülakü dövlətində kəndlilərin öz yaşayış yerlərinə təşkim edilməsi;

B) Qazan xanın hakimiyyətə gəlməsi;

C) Elxanilər dövlətinin meydana gəlməsi;

D) Hülakü dövlətinin süqutu;

E) Çao adlanın kağız pulun tədavülə buraxılması;

123. Teymurilərin məğlub oldüğü döyüşlər:

1-Ankara; 2-I Şənbi Qazan; 3-Terek; 4-Sərdrud; 5-Uqra; 6-II Şənbi Qazan;

A) 1,2; B) 2,4 C) 4,5; D) 2.3; E) 4,6;

124. 1412-ci ilə aiddir:

A) Şahdağ döyüşü; B) Bağdad döyüşü; C) Terek döyüşü;

D) I İbrahimin məğlub olması; E) Muş döyüşü;

125. XV əsrə aid deyil:

A) Malatiya döyüşü; B) Muş döyüşü; C) Ağqoyunlu bəyliyinin qurulması;

D) Qoyluhisar döyüşü; E) Otluqbeli döyüşü;

126. 1472-ci ildə Ağqoyunlu dövləti ilə Osmanlıya qarşı ittifaq bağlandı:

A) Bizans dövləti ilə; B) Venesiya ilə; C) Rusiya ilə; D) Teymurilərlə; E) Şeybanilərlə;

127. Təbriz Miniatür məktəbinin ən görkəmli nümayəndəsi:

A) Sultan Məhəmməd,Əli Feyzi; B) Ramazan Lənkərani, Sadıq bəy Əfşar;

C) Sultan Məhəmməd, Ramazan Lənkərani; D) Kəmaləddin Behzad, Sultan Məhəmməd;

E) Əli Feyzi, Kəmaləddin Behzad;

128. 1503-cü ildə Almaqulağı döyüşü nəticəsində:

A) Səfəvilər qalib gəldilər, Ağqoyunlu dövlətinin varlığına son qoyuldu;

B) Qızılbaşlar qəlib gəldi, Xorasan onların hakimiyyəti altına keçdi;

C) Şirvanşah qoşunları məğlub oldu, Səfəvilər qalib gəldilər;

D) Səfəvilər Cəlairilər üzərində qələbə çaldılar;

E) Qızılbaşlar Qaraqoyunlular üzərində qələbə çaldılar;

129. Göstərilən tədbirlər hansı hökmdarın dövründə həyata keçirilmişdir?

1-Tamğa vergisi ləğv edildi;

2-Rəiyyətdən əvvəlki 10-15 il ərzində yığılan vergi borcu ləğv edildi;

A) I Şah İsmayıl; B) Uzun Həsən; C) I Təhmasib; D) I Şah Abbas; E) I İbrahim;

130. I Şah Abbas hansı prinsip əsasında qoşunun komplektləşdirilməsi qaydasını həyata keçirdi?

A) Qohumluq; B) Döyüş təcrübəsi; C) Tayfa müxtəlifliyi; D) Yaş prinsipi; E) Məşğuliyyət;

131. Çaldıran döyüşündən neçə il sonra Şəki Səfəvilər dövlətinə birləşdirildi?

A) 41; B) 37; C) 18; D) 22; E) 29;

132. Nadirin Osmanlılara qarşı 1732-ci ildə müharibəyə başlamasına səbəb oldu:

A) Kirnanşah müqaviləsinin ləğvi və Osmanlıların işğal torpaqlarını qaytarmaq tələblərini rədd etmələri;

B) Rusiya ilə Gəncə müqaviləsinin bağlanması;

C) Təngi qalasının Rusiyadan geri alınması;

D) Səfəvi – Rusiya ticarətində Səfəvilərə üstünlük verilməsi;

E) Şiə əhalisinə qarşı ayrı-seçkilik siyasətinin yeridilməsi;

133. Şimali azərbaycanın ən güclü xanlıqları:

1-Bakı; 2-Quba; 3-Qarabağ; 4-Gəncə; 5-Şəki; 6-Şirvan;

A) 2,3,4; B) 1,2,6; C) 2.3,5; D) 2,4,5; E) 3,4,5;

134. I Pyotrun Xəzər sahili bölgələrə yürüşü Ağa Məhəmməd şah Qacarın Cənubi Qafqaza yürüşündən neçə il əvvəl baş vermişdir?

A) 79; B) 75; C) 73; D) 69; E) 76;

135. Qəmşə döyüşü baş vermişdir:

A) Fətəli xan Əfşarla Kərim xan Zənd arasında;

B) Qubalı Fətəli xanla Hacı Çələbi arasında;

C) Fətəli xan Əfşarla Pənahəli xan arasında;

D) Qubalı Fətəli xanla Kərim xan Zənd arasında;

E) Kərim xan Zəndlə Pənahəli xan arasında;

136. Rusiya imperatorunun 1841-ci il 25 aprel fərmanına görə:

A) Qazağ, Borçalı, Şəmsəddil ağaları öz torpaqlarından məhrum edildilər;

B) Quba, Şəki, Talış ağaları öz torpaqlarından məhrum edildilər;

C) Şirvan, Gəncə,Qazax, Qarabağ bəylərinə xəzinədən torpaq verildi;

D) Çar-Balakən, Zaqatala, Şəki ağalarına pay torpaqları verildi;

E) Qafqazda köhnə yerli idarə sistemi ləğv edildi;

137. X I X əsrdə Cənubi Azərbaycana aiddir:

1-«Canaq»vergisi 2-«Xırdamalik» torpaqlar 3-«Soyurqal»torpaqları 4-«İlati»

A) 1,3; B) 2,4; C) 2,3; D) 1,4; E) 1,2;

138. «Mola Nəsrəddin» jurnalının nəşr olunduğu şəhərlər:

A) Təbriz, Ərdəbil, Bakı; B) Bakı, Gəncə, Şamaxı; C) Gəncə, Şuşa, Naxçıvan;

D) Tiflis, Naxçıvan, Gəncə; E) Tiflis, Təbriz, Bakı;

139. Xronoloji ardıcıllığı müəyyən edin:

1-Süni boya –alizarinin kəşfi;

2-Yelizavetpetrol quberniyasının yaradılması;

3-Qafqaz canişinliyinin ləğv edilməsi;

4-«Nobel qardaşları» şirkətinin əsasının qoyulması;

5-Komendant idarə üsulunun ləğv edilməsi;

A) 1,4.2,5,3; B) 5,2,1,4,3; C) 4,2,1,3,5; D) 5,1,2,3,4; E) 5,4,1,2,3;

140. 1917-ci il martın 9-da Bakıda Müvəqqəti hökumətin göstərişi ilə təsis edildi:

A) Zaqafqaziya Seymi; B) Fəhlə Deputatları Soveti; C) Bakı Şəhər Duması;

D) Xüsusi Cənubi Qafqaz Komitəsi; E) Xüsusi Hərbi Deputatlar Soveti;

141. Neft istehsalının inkişafına 1872-ci ilə qədər mane olurdu:

A) Kəndli üsyanları; B) Çar hökumətinin burjuaziyaya inanmaması;

C) Millətlərarası ədavət; D) İltizam sistemi;

E) Bakının Rusiyanın mərkəzindən uzaqlığı;

142. Zaqafqaziyada 1912-ci il aqarq qanunu:

A) Kəndliləri bəylərin xeyrinə mükəlləfiyyət daşımaqdan azad etdi;

B) Kəndlilərin özbaşına köçüb getməsini qadağan etdi:

C) Kəndlilərin bəylərdən asılılığını rəsmiləşdirdi:

D) Bəyləri kənddə inzibati məhkəmə işlərindən kənar etdi:

E) Kəndlilərin daşıdığı mükəlləfiyyətləri azaltdı;

143. 1917-1920-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda baş vermiş hərəkatın milli – azadlıq xarakterini göstərin:

A) Demokratik İran dövləti tərkibində Azərbaycana muxtariyyət verilməsi;

B) «Azərbaycan» qazetinin ana dilində nəşri;

C) S.C.Pişəvərinin rəhbərlik etdiyi ADP Mərkəzi Komitəsinin leqal fəaliyyəti;

D) S.C.Pişəvərinin rəhbərliyi altında Milli hökumətin təşkili;

E) Azərbaycana tam müstəqillik verilməsi;

144. 1919-cu ilin dekabrında mədəniyyətimizin tarixində mühüm hadisə:

A) Maarif Nazirliyinin yaradılması; B) İlk qızlar məktəbinin yaradılması;

C) «Azərbaycan» qəzetinin nəşri; D) «İstiqlal» muzeyinin açılması;

E) Bakı teatr məktəbinin açılması;

145. İkinci Dünya müharibəsi illərində Qafqazdan Berlinədək döyüş yolu keçmiş Azərbaycan diviziyası:

A) 307; B) 223; C) 402; D) 416; E) 77;

146. Azərbaycan televiziyasının fəaliyyətə başlamasından neçə il sonra Bakı metropaliteninin ilk stansiyası fəaliyyətə başlamışdır?

A) 8; B) 11; C) 25; D) 35; E) 19;

147. Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini ilk dəfə tanıyan 3 ölkə:

A) Pakistan, Türkıyə, Polşa; B) Türkiyə, İran, ABŞ; C) Türkiyə, Əfqanıstan, Pakistan;

D) Türkiyə, Rumıniya, Pakistan; E) Türkiyyə, Pakistan, İran;

148. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə Konstitusiya məh-kəməsinin hakimləri təyin edilir:

A) Prezidentin təqdimatı əsasında Milli Məclis tərəfindən;

B) Ali məhkəmənin təqdimatı əsasında Milli Məclis tərəfindən;

C) Prezidentin təqdimatı əsasında Ali məhkəmə tərəfindən;

D) Milli Məclisin təqdimatı əsasında Prezident tərəfindən;

E) Ali məhkəmənin təqdimatı əsasında Prezident tərəfindən;

149. Xronoloji ardıcıllığı müəyyən edin:

1-Azərbaycanın Avropa Şurasının tam hüquqlu üzvlüyünə qəbul edilməsi qərarının verilməsi;

2-Azərbaycan Respublikasının NATO-nun Sülh naminə əməkdaşlıq proqramına qoşulması;

3-Dünya Azərbaycanlılarının II qurultayının keçirilməsi;

4-İ.Əliyevin Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti seçilməsi;

5-Azərbaycan Respublikasının Müstəqil Dövlətlər birliyinə daxil olması;

A) 2.5.4,1.3; B) 1.2.4,5.3; C) 5,2,4,1.3; D) 5,4,2,1.3; E) 5.2,1,4.3;

150. «Əsrin müqaviləsi» imzalanmışdır:

A) 3 oktyabr 1993-cü ildə; B) 14 oktyabr 1994-cü ildə; C) 20 sentyabr 1994-cü ildə;

D) 16 iyul 1995-ci ildə; E) 2 noyabr 1993-cü ildə;

151. Azərbaycanda “Mustye” dövrünə aid deyil:

A) Neandertal adam. B) Atın əhilləşdirilməsi C) Axirət dünyasına inamın yaranması.

D) Ulu icmanın yavaş-yavaş sıradan çıxması

E) Əhalinin Naxçıvan,Qarabag və Qazax bölgələrində məskən salması.

152. Azərbaycanda ErkənTunc dövrünə aid dairəvi planda inşa edilmiş ibadət evləri tapılmışdır:

1-Sərkərtəpədə 2-Göytəpədə 3-Babadərvişdə

4-Kültəpədə 5-Üzərliktəpədə 6-Həsənlidə.

A) 2,3,4 B) 4,5,6 C) 1,3,4 D) 1,2,3 E) 3,5,6

153. Kuti dövlətində:

1-Şumer və Akkadda mövcud olmuş idarə sistemi saxlanılırdı.

2-Ölkəni Çati idarə edirdi.

3-Piramida və sərdabələr inşa edilirdi.

4-Ölkə canişinlər tərəfindən idarə olunurdu.

5-Ölkə “Agsaqqallar Şurası” tərəfindən idarə olunurdu.

A) 1,5 B) 2,3 C) 1,4 D) 1,2 E) 3,5

154. E.ə 590-cı ildə Manna hansı dövlətin tərkibinə daxil edildi:

A) Skif çarlıgının B) Assuriyanın C) Urartunun D) Midiyanın E) Atropatenin

155. Hansı Atropatena şəhəri deyil?

A) Aqnazana B) Qazaka C) Fraaspa D) Partav E) Fanaaspa

156. Uygunsuz bəndi tapın:

A) Skif çarlıgı Manna ilı toqquşaraq tədricən dagılmışdir.

B) Skif padşahlıgı e.ə VII əsrdə Azərbaycanda meydana gəlmişdir.

C) Skiflər Midiya dövlətini bir müddət öz təsirlərində saxlamışdılar.

D) Skif çarlıgının məşhur hökmdarı Tuqdame olmuşdur.

E) Skiflər Midiya hökmdarı Kaştariti ilə ittifaqda olmuşdur.

157. Sasanilər dövründə Atropatenada əsas vergilər adlanırdı:

A) Xərac,cizyə; B) Xəraq,gezit; C) Qopçur,tərh; D) Bac,tamğa; E) Cizyə,uşr

158. Sasani əsarətinə qarşı üsyanlar zamanı baş vermiş döyüşlər:

A) Bələcər,Xalxal; B) Amid,Dizrav; C) Xalxal,Avarayr

D) Maku,Ərdəbil; E) Kolt,Bələncər.

159. Ərəblərə qarşı mübarizə aparmaq üçün Cavançir hansı dövlətlə ittifaq bagladı?

A) Xəzərlərlə; B) Bizansla; C) Alanlarla;

D) Sasanilərlə; E) Parfiya ilə.

160. Alban əlifbasının sıradan çıxmasının səbəbləri:

1-Xristianlıgın yayılması; 2-Fasiləsiz erməni,Roma basqınları.

3-İslam dinin yayılması; 4-Sasanilərin tətbigi. 5-Ərəb əlifbasının təsiri.

A) 1,2 B) 3,5 C) 2,4 D) 2,5 E) 4,5

161. Abbasilər tərəfindən Azərbaycan mülk olaraq verilmişdir:

A) Rəvvadilərə; B) Salarilərə; C) Şəddadilərə; D) Sacirlərə; E) Şirvanşahlara.

162. Fəzl ibn Məhəmmədin hakimiyyəti illərində hansı dövlətlərlə dostluq münasibətləri qurulmuşdur?

1-Şirvanşahlarla 2-Sacilərlə 3-Salarilərlə 4-Rəvvadilərlə

5-Tiflis müsəlman əmirliyi ilə 6-Kaxetiya çarlıgı ilə.

A) 4,5,6 B) 1,4,5 C) 1,2,3 D) 2,3,5 E) 1,2,6

163. Xronoloji ardıcıllıgı tapın:

1-Şəddadilər dövlətinin yaranması; 2-Dəbil əmirliyinin yaranması;

3-Gəncənin qala qapılarının düzəldilməsi; 4-Xudafərin körpüsünün inşası.

A) 1,4,3,2 B) 1,2,3,4 C) 1,3,4,2 D) 2,4,3,1 E) 2,1,4,3

164. 1030-cu ildə Slavyanlar:

A) Şirvanşah ordasunu məglub etdilər; B) Bərdəni ələ keçirdilər;

C) Gəncəni ələ keçirdilər. D) Mərzban ibn Məhəmməd tərəfindən məglub edildilər.

E) Dərbəndi ələ keçirdilər.

165. IX-XI-əsrlərdə mülk torpaqları:

1-Ayrı-ayrı feodallara məxsus idi; 2-Hərbi xidmət müqabilində verilirdi;.

3-İrsi idi və nəsildən-nəsilə ötürülürdü; 4-Müvəqqəti olaraq verilirdi;

5-Bütün əhalinin istifadəsinə verilirdi; 6-Sahibi malik və ya mülkədar adlanırdı;

A) 2,3,5 B) 2,4,6 C) 1,2,3 D) 1,3,6 E) 3,4,6

166. Bəndərin başçılıgı altında Gəncə üsyanının məglubolma səbəbləri:

A) Üsyançıların şəhərdən çıxaraq çöldə sultan ordusuna qarşı vuruşmaları.

B) Üsyançılar arasında birliyin olmaması.

C) Üsyan başçıları arasında çəkişmələr.

D) Xarəzmşahların üsyançı qüvvələr arasında nifaq salması.

E) Qala qapılarının xəyanət yolu ilə açılması.

167. Azərbaycan Eldənizlər dövlətinin paytaxtı olmuş şəhərlər:

1-Gəncə 2-Bərdə 3-Şamaxı 4-Bakı 5-Təbriz 6-Naxçıvan

A) 3,4 B) 1,2 C) 5,6 D) 2,5 E) 2,6

168. Qopçur adlanırdı:

A) Elxanilərin təyin etdikləri yeni vergi növü. B) Sasanilər dövründə poşt rabitəsı.

C) Xilafət dövündə təyin edilmiş maliyyə vergisi. D) Eldənizlər dövründə can vergisi.

E) Səfəvilərin təyin etdikləri yeni torpaq vergisi.

169. Şəmsəddin Eldənizin “Böyük Atabəy” titulu almasından Qızıl Arslanın “Sultan”titulu almasınadək neçə il keçmişdir?

A) 34 B) 55 C) 21 D) 31 E) 42

170. Səlibçilər Konstantinopolu zəbt edən il Azərbaycanda müvcud olmuş dövlətlər:

A) Şirvanşahlar və Eldənizlər. B) Rəvvadilər və Sacilər;

C) Salarilər və Şirvanşahlar; D) Şəddadilər və Eldənizlər.

E) Sacilər və Salarilər.

171. Xronoloji ardıcillıgı müəyyən edin:

1-Elxanilər dövlətinin yaradılması; 2-Teymurun Azərbaycana hücumu;

3-Monqolların Azərbaycana kəşfiyyat yürüşü; 4-Bəndərin üsyanı.

A) 2,4,3,1 B) 1,3,4,2 C) 4,2,1,3 D) 3,1,2,4 E) 3,4,1,2

172. ”Hülakülər səltənətinin mühafizəsi”bayragı altında mübarizə aparan qüvvələr:

1-Qızıl Orda 2-Şirvanşahlar 3-Cəlarilər 4-Xərəzmşahlar 5-Səlcuqlar 6-Çobanilər.

A) 1,3,6 B) 4,5,6 C) 2,3,6 D) 3,4,5 E) 1,3,5

Kataloq: external -> ckfinder -> userfiles -> files

Dostları ilə paylaş:

Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2023
rəhbərliyinə müraciət

Teymurilərə qan udduran Azərbaycan hökmdarı – TARİXİ FAKTLAR

XV əsr Azərbaycan tarixinin mühüm dövrlərindən sayılır. Məhz bu əsrdə Azərbaycan ərazisi yadelli işğaldan azad oldu və müstəqil dövlətçilik ənənələrinin bərpasına başlanıldı.

Tarixin bu dövründə Azərbaycan ərazisi Əmir Teymur tərəfindən işğal edilsə də, daim xalq üsyanları baş verir, mübarizə gedirdi. Bu mübarizədə əsas yük Qaraqoyunlu tayfalarının üzərinə düşmüşdü. Qaraqoyunluların tarixinin tədqiqi və təhlili zamanı dövrün türk, fars və ərəb mənbələrindən istifadə edilib. Bununla belə, Qaraqoyunlu dövləti barədə məlumat azdır və tarixçilərimiz bu istiqamətdə yeni məlumatlar, araşdırmalar aparmalıdırlar.

Zeynəddin bin Həmdullah Qəzvininin əsərində Qaraqoyunlu tayfaları və onların Teymurilərə qarşı mübarizəsi əks olunub.

Eyni zamanda, Nizaməddin Şaminin “Zəfərnamə” əsərində də bu barədə məlumat var. Müəllif Əlincə qalasının 14 il davam edən mühasirəsi, Sultan Əhməd Cəlayiri və Qara Yusifin “Rum sultanı” İldırım Bəyazidə sığınmaları, Əmir Teymurun təhdidi ilə Türkiyədən çıxıb Şama getmələri və nəhayət cığatay ordusunun “Rum diyarına” hücumunun əsas səbəbindən danışır, Nizaməddin Şami kimi Əmir Teymurun Türkiyəyə hücumunun səbəbini “fıtnə-fəsad sahibi” Qara Yusiflə bağlı olduğunu göstərir.

Zeynəddinin fikrinə əsasən, Teymurla Yusif arasındakı düşmənçiliyin səbəbi kimi Qara Yusifin Toxtamış xana yardım göstərməsidir.

Qaraqoyunlu tayfasının mənşəyi məsələsinə gəldikdə tarixçilər arasında fikirlər müxtəlifdir. Azərbaycanda, Şərqi Anadoluda monqol hakimiyyətinin zəifləməyə başlaması ilə fəallaşmış türkmanların ən məşhur qolu olan Qaraqoyunluların Oğuz və ya türkman elini təşkil edən 24 boydan hansına mənsub olması haqqında mənbələrdə müəyyən bir məlumata rast gəlmirik.

Yalnız, XV əsrin Osmanlı tarixçilərindən Mövlana Şükrullah Qaraqoyunlu tayfasının mənşəyini Oğuz xanın oğlu Dəniz xanla əlaqələndirib: “852/1449-cu ildə sultan II Murad bu binəvanı elçiliklə Mirzə Cahanşahın yanına göndərmişdi. Söhbət əsnasında buyuruldu ki, tarixi oxuyan Mövlana İsmayılı çağırsınlar və Oğuz tarixini də gətirsinlər. Mövlana İsmayıl gəldi və Monqol yazısı ilə yazılmış bir kitab gətirdi. O, kitabdan anlaşıldı ki, Sultan Muradın nəsəbi Oğuz oğlu Göyalpa, Qara Yusifinki isə 41-ci nəsildən Dənizalpa bağlanır”.

XV əsrin əvvəllərində Azərbaycandakı siyasi vəziyyət, hakimiyyət uğrunda Teymurun varisləri, Sultan Əhməd Cəlayiri, Şirvanşah I İbrahim, Qara Yusif Qaraqoyunlu və ayrı-ayn feodal hakimlərin mübarizəsi başladı. Qara Yusif 1406-cı ilin oktyabrında Naxçıvan yaxınlığında və 1408-ci ilin 21 aprelində Təbriz yaxınlığındakı Sərdrud düzündə Teymuri Əbubəkr üzərində qələbə qazandı. Teymurilər üzərində bu qələbə onların Azərbaycanın cənub torpaqlarındakı hakimiyyətinə son qoydu və hakimiyyət Qaraqoyunlulara keçdi.

Bir çox tarixçi də Qaraqoyunlu dövlətinin 1408-ci ildə tarix səhnəsinə çıxdığını qeyd edir Məlumata əsasən, 1408-ci il qələbəsindən sonra Qara Yusif oğlu Pir Budağı taxta çıxarır və Sultan Əhmədə elçi göndərərək onu məlumatlandırır.

Sultan Əhməd də bu xəbəri xoş qarşılayaraq Pir Budağa taxt-rəvan göndərir. Orta əsrlərdə bu hədiyyə hakimiyyət simvolu sayılırdı. Bununla belə tapılan ən qədim sikkə 1411-ci ilə aiddir və üzərinə Qara Yusiflə Pir Budağın adı qeyd edilib. Bəzi tarixçilər hesab edir ki, Pir Budaq Sultan Əhmədin ölümündən sonra taxta keçib. Bununla belə, o dövrün mənbələrinə əsasən, Azərbaycanda siyasi hakimiyyət 1408-ci ildə Qaraqoyunluların əlinə keçib.

Qara Yusif isə dövləti qurduqdan sonra hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün planlar qurdu. O, 1409-cu ildə Şirvana qoşun göndərdi. Amma Şəki hakimi döyüşə ciddi hazırlaşdığı üçün Qaraqoyunlu sərkərdəsi döyüşə girmədi və bəzi kəndləri talan edərək geri qayıtdı.

Eyni ilin dekabr ayında Van hakimi Məlik İzzəddin Şir Qara Yusiflə Şeyx İbrahim Şirvanşahı barışdırır. Qara Yusifin Azərbaycanın cənub torpaqlarında da möhkəmlənməsi Bağdad hökmdarı Əhməd Cəlayirini artıq narahat edirdi.

1409-cu ildə Sultanın elçisi Təbrizə gələrək Qara Yusifdən Həmədan yaylağını tələb edir və rədd cavabı alır. Əslində bu, müharibə üçün bəhanə idi və belə də oldu.

1410-cu ilin 30 avqust tarixində Təbrizin Əsəd kəndi yaxınlığında Sultanın ordusu ilə Qaraqoyunlular arasında müharibə başladı. Həmədan yaylağına görə başlayan savaşda Qara Yusif qələbə qazandı.

İraq Qaraqoyunlulara birləşdi. Qara Yusifin güclənməsi Şirvanşahı narahat edirdi və o, Cəlayirilərin tərəfini tutmağa başladı. Hətta bəzi mənbələrə görə, Sultan Əhməd Təbrizə hücum edəndə Şirvanşah Şeyx İbrahimin oğlu Kəyumərsin başçılığı ilə göndərilən ordu ona kömək edib.

Bəzi mənbələrə görə, Qara Yusif əsir düşən Kəyumərsə atasına məktub yazdıraraq Qaraqoyunlu dövlətinə tabe olmağı təklif edib.

Digər mənbələrə əsasən, Kəyumərs Ərçis qalasında həbsdə olub. I İbrahim oğlunu xilas etmək üçün pul təklif etsə də, rədd cavabı alır. Sonradan Şirvanşah Şəki hakimi və gürcü çarı ilə Qara Yusifə qarşı ittifaq qurur.

Bundan xəbər tutan Qaraqoyunlu hökmdarı 1412-ci ildə Qarabağa gələrək I İbrahimə elçi göndərir və barışıq təklif edir. Amma bu təklif qəbul edilmir. Qəzəblənən Qara Yusif Kür çayını keçərək Şirvanşahı məğlub edir.

Teymurilər dövlətində isə güclənən Şahrux da Qaraqoyunluların nüfuzunun artmasından qorxuya düşmüşdü. Tərəflər arasında bir-birinə elçilər göndərilirdi.

1415-ci ildə Qaraqoyunlu elçisi Herata səfər edir. Hökmdar əgər Şahrux Sultaniyyə qalasını ona tərk etmiş olarsa, onun hakimiyyətmi qəbul edəcəyinə və göstərdiyi kimi hərəkət edəcəyinə söz verirdi.

Sultan isə ondan oğlanlarından birini saraya göndərməyi tələb edir. Amma Qara Yusif buna razılaşmadı. Çünki bu rəsmi olaraq asılı olmaq sayılırdı. Qara Yusif Şahruxun verdiyi cavabdan çox qəzəbləndi və qoşun yeridərək Sultaniyyə şəhərini, az sonra isə Həmədanı, Taromu və Qəzvini ələ keçirdi.

Bu isə Qaraqoyunlu-Teymuri münasibətlərini daha da kəskinləşdirdi. Qara Yusifin bu tədbirləri onun Şahruxla münasibətlərinə öz təsirini göstərməyə bilməzdi. Qaraqoyunlu-Teymuri münasibətləri getdikcə pisləşmiş və labüd müharibə vəziyyətinə çatmışdı.

Şahrux 1420-ci ildə 200 minlik ordu ilə Azərbaycana qarşı yürüşə çıxdı. Amma Qara Yusif bu hücuma hazır idi. Atlı qoşunla yanaşı, piyada döyüşçülər də orduya cəlb edilmişdi. Onun ordusunda 50 min döyüşçü var idi. Şahrux isə Qara Yusifin hərbi sərkərdəlik qabiliyyətindən çox qorxurdu. Sultan yolda bütün pirlərə nəzir verir, qoşuna dayanmadan “Quran”dan ayələr oxumağı əmr edirdi. Amma döyüş baş tutmadı.

Çünki Təbrizdən yürüşə çıxaraq düşməni qarşılamaq istəyən Qara Yusif yolda xəstələnərək vəfat etdi.

I Bölmə. Dünya ölkələri XI-XV əsrlərdə (klassik feodalizm dövrü)
III Fəsil. Qızıl ordu dövləti

Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.

CAVAB SƏHVDİR
Paylaşın – Hamı bilsin

Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə 1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.

Testin cavabını göstər

Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı “Testin izahını yazın” bölməsinə yazın.

Səmərqənddə Sərbədarilər üsyanı hansı illərdə baş verib?

2-ci Kosovo döyüşü nə zaman baş verib?

1444-cü ildə
1448-ci ildə
1344-cü ildə
1674-cü ildə
1764-cü ildə

Hansı Səlcuq hökmdarının əsas məqsədi Şərqi Anadolunu tutmaq istəyirdi?

Sultan 1-ci Toğrul
Alp Arslan
1-ci Məlikşah
Məhəmməd Cahan Pəhləvan

Dehli sultanlığı nə vaxt monqol yüyürüşlərinə məruz qalmışdır?

1221-1265-ci ildə
1222-1234-cü ildə
1234-1432-ci ildə
1342-1354-cü ildə
1231-1234-cü ildə

1071-ci ildə baş vermiş döyüş aşağıdakılardan hansıdır?

Dəndənəkan

XV əsrdə yaranmış feodal dövlətlərini göstərin:

Qızıl ordu
Kazan xanlığı
Səfəvi dövləti

Ağqoyunlu dövləti üçün Aralıq dənizinə çıxış rolunu oynayan dövlət hansıdır?

Trabzon imperiyası
Venesiya respublikası
Qaraman bəyliyi
Neapol krallığı
Moskva knyazlığı

Moskva Universitetinin açılması nə zaman baş verdi?

“Göz” sözünün mənası nədir?

İnsan gözü

1517 – ci ildə “ cənnət qəbzi ” ilə alver olunması əleyhinə çıxış etdi:

Martin Lüter
Jan Kalvin
Tomas Münser

Elxanilər dövlətində maliyyə sisteminə baxana deyilirdi:

Keyxatu xana aiddir:

Məhkəmə islahatının keçirilməsi
Pul islahatı keçirilməsi
“ çao ” adlandırılan pulu tədavülə buraxdırması
Əhalinin siyahıya alınması

Qızıl Ordu xanından “ Böyük knyaz “ titulunu almışdı:

İvan Kalita
Aleksandr Yaroslavl
Andrey Boqulyubski

Hülakü dövlətində hərbi qüvvələrə rəhbərlik edirdi:

İlk dəfə sultan titulunu qəbul etmişdir:

1388 – ci ildə Əmir Teymur:

Yeni dövlətin əsasını qoydu
Cağatay hakiminin tabeliyindən çıxdı
Ürgənc şəhərini ələ keçirdi
Osmanlı qoşunlarını məğlub etdi

Məlikşahın dövründə Səlcuqların paytaxtı Reydən köçürüldü:

Sex ağsaqqallarının vəzifəsinə aid deyildi:

Nizamnamələrin yerinə yetirilməsinə nəzarət
Yüksəkkeyfiyyətli mal istehsalına nəzarət
Sexdə istehsal olunmuş əmtəələrin satışını təşkil etmək
Əcnəbi malların satışını təşkil etmək

1485 – 1603 – cü illərdə İngiltərədə hakimiyyətdə olmuş sülalə:

Romanovlar

Çexiyada Qusçu müharibəsinə başçılıq edirdi:

Jilyom Kal
Uot Tayler

1624 – 1642 – ci illərdə Fransanı idarə etdi:

IV Gözəl Filipp
XIII Lüdoviq
XI Lüdoviq

İznik adlandırılmış şəhər:

Nikomediya
Konstantinopol

XVI əsr – XVII əsrin birinci yarısında Fransada nə qədər əhali yaşayırdı?

130 milyon
140 milyon
120 milyon
150 milyon
100 milyon

Almaniyada kəndli müharibəsi Jaklar üsyanından neçə il sonra başlandı?

Qansazar monastırı kimin göstərişi ilə inşa edilmişdir?

Şota Rustaveli
Həsən Cəlal
Bədaun Əkbər
Albrext Dürer

Almaniyada knyazlar katolik kilsəsindən nə istəyirdilər?

Kilsənin papaya deyil onlara tabe olması
Çoxlu torpaq sahibi olmaq
Feodal vergilərindən azad olunmaları
Papa olmaq
Kral olmaq

Səlcuq dövlətinin əsasını qoymuşdur:

Alp Arslan
Səlcuq bəy
Toğrul bəy

Çingiz xanın dövründə monqol qoşunun özəyini təşkil edirdi:

çevik süvarilər
piyada oxatanlar
ağ silahlı piyadalar
odlu silahlı döyüşçülər

Protestant kilsəsi əvəz olundu:

Katolik kilsəsi
Lüteran kilsəsi
Pravoslav kilsəsi
Kalvin kilsəsi
Əvəz olunmadı

İspaniya neçənci ildə Hollandiyanın azadlığını tanıdı?

Haqqımızda

Bu portalı yaradılmasında məqsədimiz ən tez yenilənən təhsil xəbərlərı məkanı yaratmaq idi. Burada sizlər heç yerdə olmayan testlər, sınaqlar, gündəlik dərslərin yoxlanılması imkanı tapacaqsınız.

Əlaqə

• Azərbaycan, Bakı şəhəri
• +994 50 686 86 44
• sbabanli@yahoo.com

Abunə

Xüsusi kampaniyalar, endirimlər, sınaqlar haqqında ən birinci məlumat almaq üçün abunə olun (PULSUZDUR)

© Bütün hüquqlar qorunur.