Genetikanın 7 qolu (və hər birinin öyrəndiyi)

�� Guyton kimi böyük kitabları deyil də, qısa konkret kitabları seçmək istəyənlər üçün əvəz olunmaz seçim

Tibbi Paylaşım Portalı

Ad blocker detected: Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors. Please consider supporting us by disabling your ad blocker on our website.

1) Saytımızda hər həftənin 6-cı günü Təməl və Klinik fənlər üzrə Rezidentura Ümumi sınaq imtahanı keçirilməkdədir. Məlumat aşağıdakı linkdə:

Növbəti sınaq tarixi: 25.03.2023

2) Sınaq saytımızda təməl və klinik fənlər üzrə aylıq limitsiz sınaqlar da mövcuddur. Ətraflı məlumat aşağıdakı linkdə:

3) Bilavasitə ödəniş qaydası linki:

Diqqət, Dəyərli Üzvlər !

Saytdakı materialların özünü yükləyib paylaşmaq və ya birbaşa yandex, google drive linklərini paylaşmaq qəti qadağandır.

Saytdakı materialları tibbforum saytının sırf öz linklərini paylaşaraq və ya ekranınızda çıxan Whatsapp və ya Facebook düymələrinə basaraq paylaşa bilərsiniz.

Əməyimizə hörmət etdiyiniz üçün təşəkkürlər.

–> Dəyərli istifadəçilər, saytımızda hər həftənin 6-cı günü Rezidentura Təməl fənlər, Klinik fənlər və Tıpdil Ümumi sınaqları keçirilməkdədir.

Növbəti sınaq günü : 28.11.2020

Sınaqlar barədə məlumatı aşağıdakı linkdən əldə edə bilərsiniz:

Ödənişi necə edəcəyinizi bilavasitə aşağıdakı linkdən öyrənə bilərsiniz:

Qrup Klinik fənlər imtahanını tam əhatə edərək, sizə bu önəmli yolda maksimum dəstək olacaqdır.

Qrupun linkini dostlarınızla paylaşa bilərsiniz:

24 saatlıq endirim paketi (350 azn 190 azn)

Aşağıdakı fənlər üzrə ev şəraitində rezidentura hazırlığı:

1) Qastroenterologiya
2) Pulmonologiya
3) Hemotologiya
4) Nefrologiya
5) Kardiologiya
6) Endokrinologiya

Qoşulmaq üçün ödəniş: 190 azn (Sadəcə 24 saatlıq)

Dərsə qeyd olmaq üçün klikləyin:
https://wa.link/zvnn11
Whatsappla əlaqə: 050-334-11-82

Kampaniyanın bitiş tarixi: 07.07.2022 18:00

Saytdakı materiallar yalnız fərdi istifadəniz üçündür. Materialları istisnasız heç bir qrupda və sosial şəbəkədə paylaşmaq olmaz və qəti qadağandır! Forum qaydaları ilə mütləq tanış olun:

11 dekabr, 2021 tarixində keçiriləcək sınaqlar:

�� Rez Təməl Ümumi

�� Rez Klinik Ümumi

�� Qeydiyyat linki: ⬇️

Ganongun Tibbi Fiziologiyası – İmtahana hazırlıq və təkrar dərsliyi:

Super endirim �� 48 yox, 35 AZN

�� Endirim üçün son: 47 saat 35 dəqiqə

�� Guyton kimi böyük kitabları deyil də, qısa konkret kitabları seçmək istəyənlər üçün əvəz olunmaz seçim

�� 501 səhifəlik dərslikdə, 7 bölmə, 39 başlıq şəklində normal insan fiziologiyası möhtəşəm illüstrasiyalar ilə əhatə olunmuşdur.

�� İmtahana hazırlıq və USMLE üçün əvəzsiz dərslik eyni zamanda nümunə testlər və onların izahları ilə zənginləşdirilmiş olaraq əzbərə yox məntiqə əsaslanan qavramanı təşviq edir.

�� Original, holoqramlı dərsliyi indi sifariş etmək üçün bu linkə klikləyin: SİFARİŞ ET

1) Saytımızda hər həftənin 6-cı günü olmaqla ümumi sınaqlar və limitsiz sınaqlar (təməl, klinik fənlər və tıpdil üzrə) mövcuddur. Məlumat:

Növbəti sınaq günü: 06.11.2021

2) Saytımız sizə kitabların ən rahat və ucuz şəkildə çatdırılmasını təmin edir. Məlumat:

3) Saytımız siz yanımızda olduqca, davam edəcəkdir. Dəstək üçün səhifədəki reklamlara klikləyə və donation edə bilərsiniz:

4) Mütləq sayt qaydalarını oxuyun:

Tibbforum olaraq online ingilis dili dərslərinə start veririk �� . Məlumat aşağıdakı keçiddə:

TƏTBİQİ YÜKLƏ

Sınaq saytımızda 5 təməl fənn üzrə aylıq limitsiz sınaqlar mövcuddur.

Sınaqları istədiyiniz qədər və istədiyiniz vaxt işləyə bilərsiniz. Ətraflı məlumat aşağıdakı linkdə:

Tibbi Paylaşım Portalı olaraq maarifləndirici məqalələr paylaşaraq tibbi təhsilin formalaşmasında iştirak etməkdən qürur duyuruq.

Problem həll olunana qədər saytdan giriş etmədən də problemsiz istifadə edə biləcəksiniz.

Əziz üzvlər, saytdan faydalanırsınızsa, zəhmət olmasa, saytın qaydalarına hörmət edin, bu saytdakı heç bir materialı heç bir qrupda (nə Whatsapp, nə telegram, nə də facebook) paylaşmaq olmaz !

TUS yolunda ilk imtahanlardan biri Tıpdil imtahanıdır. Saytımızda aylıq limitsiz tıpdil sınaqları mövucddur.

Ətraflı məlumat aşağıdakı linkdə:

Genetikanın 7 qolu (və hər birinin öyrəndiyi)

Genetik, DNT -də kodlanmış bioloji irsi anlamağa çalışan biologiyanın öyrənmə sahəsi, bizi əhatə edən demək olar ki, bütün proseslərə əsaslı cavablar verdi. Canlıların təkamülündən anadangəlmə xəstəliklərə qədər hər şey bu və ya digər şəkildə genomumuzla əlaqəlidir.

Bura sadədir: bir diploid orqanizmdəki hər bir hüceyrənin bir nüvəsi vardır və DNT xromosom şəklində təşkil edilir. Ümumi xromosomlardan (insanlarda 46) 23 -ü anadan, 23 -ü atadan (22 otosomal cüt, bir cinsi) gəlir. Beləliklə, hər bir xromosomun və buna görə də hər bir genin iki nüsxəsi var. Genin bu alternativ formalarının hər birinə “allel” deyilir və dominant (A), resessiv (a) və ya kodominant ola bilər.

Genlərdə kodlanmış məlumatlar transkripsiya və tərcümə prosesindən keçirvə nüvə DNT -si, sitoplazmaya gedən bir mesajçı RNT -dən ibarətdir. Bu RNT, müəyyən bir amin turşusu sırası ilə zülalların yığılmasından məsul olan ribosomlar tərəfindən protein sintezi üçün lazım olan məlumatlara malikdir. Beləliklə, genotip (genlər) fenotipə (zülallardan ibarət toxumalar və xarakterlər) çevrilir. Bütün bu şərtləri nəzərə alaraq sizə genetikanın 7 qolunu təqdim edirik. Onu qaçırma.

• Oxumağı məsləhət görürük: “Genetika üzrə ən yaxşı 15 kitab”

Genetikanın əsas fənləri hansılardır?

Genlər dünyasını öyrənərkən ilk əlaqə həmişə Mendelin araşdırmaları və noxuddakı xüsusiyyətlərin nəsillər boyunca paylanması şəklində gəlir. “Klassik genetika” və ya “Mendel genetiği” olaraq bildiyimiz budur, amma heç bir halda bütün disiplini əhatə etmir. Bizimlə qalın, çünki bu maraqlı elm sahəsinin hər bir qolunu ayırırıq.

1. Klassik genetika

Dediyimiz kimi, klassik genetika bunlardan biridir xarakter miraslığını çox sadə təsvir edir. Keçmişdə genetikanın təməlinin qoyulmasında həyati əhəmiyyət kəsb edirdi, amma həqiqət budur ki, Mendelian olaraq daha az xüsusiyyət aşkar edilir. Məsələn, göz rəngi ən az 4 genlə kodlandığından uşaqların iris rəngini hesablamaq üçün klassik allel paylanması tətbiq oluna bilməz.

Ancaq Mendel qanunları monogen (bir gen tərəfindən kodlanmış) bir çox anadangəlmə xəstəliklərin əsasını izah edir. Bu tətbiqlər qısa olaraq təyin edilə bilər:

• Vahidlik prinsipi: iki fərqli homozigot fərd bir araya gəldikdə (AA dominant və aa resessiv), bütün uşaqlar istisnasız olaraq heterozigot (Aa) olacaqlar.
• Ayrılma prinsipi: 2 heterozigot keçərkən nisbətlər 1/4 homozigot dominant (AA), 2/4 heterozigot (Aa) və 1/4 homozigot resesif (aa) olur. Hakimiyyətə görə, nəsillərin 3/4 hissəsi eyni fenotipə malikdir.
• Müstəqil ötürmə prinsipi: genləri fərqli xromosomlarda və ya bir -birindən çox uzaq bölgələrdədirsə, başqalarından müstəqil olaraq miras alına biləcək xüsusiyyətlər var.

Mendel qanunları fərdin fenotipinin bəzi xüsusiyyətlərini izah edir allellərinə əsaslanaraq, lakin heç bir şübhə yoxdur ki, genlər və ətraf mühit arasındakı qarşılıqlı təsir son məhsula təsir edir.

• Oxumağı məsləhət görürük: “Ən çox yayılmış 15 genetik xəstəlik: səbəbləri, simptomları və müalicəsi”

2. Populyasiya genetiği

Populyasiya genetikası öyrənməkdən məsuldur allellərin təbiətdə müəyyən bir növün populyasiyasında necə paylandığı. Anekdot bilik kimi görünə bilər, ancaq əhalinin uzunmüddətli həyat qabiliyyətini qiymətləndirmək və nəticədə fəlakət başlamazdan əvvəl konservasiya proqramlarını planlaşdırmağa başlamaq lazımdır.

Geniş mənada, bir populyasiyada fərqli genlər üçün homozigotların faizi nə qədər çox olarsa, bir o qədər də yox olma riski olduğu təsbit edilir. Heterozigotluq (gen üçün 2 fərqli allel) bəzi dəyişkənlikləri və daha çox adaptasiya qabiliyyətini bildirir, buna görə də yüksək heterozigotluq indeksi sağlam əhalinin vəziyyətini göstərir. Digər tərəfdən, homozigotluq bir neçə fərd arasında çoxalma, qohumlaşma və uyğunlaşmanın olmamasıdır.

3. Molekulyar genetika

Bu genetikanın bir qolu genlərin funksiyasını və uyğunlaşmasını molekulyar səviyyədə öyrəniryəni “mikro” miqyasda. Bu intizam sayəsində, PCR (polimeraz zəncirvari reaksiya) kimi genetik materialın gücləndirilməsi üçün qabaqcıl texnikalara sahibik.

Bu vasitə, məsələn, bir xəstənin selikli qişasından nümunə götürməyi və toxuma mühitində bir virusun və ya bakteriyanın DNT -ni səmərəli şəkildə axtarmağı mümkün edir. Xəstəliklərin diaqnozundan tutmuş canlıların bir ekosistemdə onları görmədən aşkarlanmasına qədər molekulyar genetika, yalnız DNT və RNT tədqiqi ilə həyati əhəmiyyətli məlumatlar əldə etməyi mümkün edir.

4. Genetik mühəndislik

Genetikanın ən mübahisəli sahələrindən biri, eyni zamanda ən lazımlıdır. Təəssüf ki, insan populyasiya səviyyəsində öz imkanlarından kənarda böyüdü və təbiət çox vaxt planetin bütün üzvlərinin hüquqlarını qorumaq üçün lazım olan ritmi təmin etmir. Genetik mühəndisliyin, bir çox şeyin yanında, məqsədi var məhsul genomuna faydalı xüsusiyyətlər qatın belə ki, ətraf mühitin təsirindən istehsal azalmır.

Bu, məsələn, bir virusu genetik olaraq dəyişdirərək və hədəf orqanizmin hüceyrələrinə yoluxdurmaqla əldə edilir. Doğru şəkildə həyata keçirilsə, virus infeksiyadan sonra öləcək, ancaq bu zaman transgenik hesab edilən növün DNT -sinə maraq dairəsinin genetik hissəsini uğurla birləşdirmiş olacaq. Bu mexanizmlər sayəsində müəyyən zərərvericilərə və iqlim streslərinə davamlı qidalı superfoodlar və bitkilər əldə edilmişdir. Və yox, bu qidalar xərçəngə səbəb olmur.

• Oxumağı məsləhət görürük: “GMO təhlükəlidirmi? Üstünlükləri və dezavantajları”

5. İnkişafın genetikası

Bu genetik sahə, döllənmiş bir hüceyrədən bütöv bir orqanizmin necə göründüyünü öyrənməkdən məsuldur. Başqa sözlə, gen ifadəsini və inhibisyon nümunələrini araşdırırhüceyrələrin toxumalar arasında miqrasiyası və genetik profilinə görə hüceyrə xətlərinin ixtisaslaşması.

6. Kəmiyyət genetikası

Daha əvvəl dediyimiz kimi, fenotipin çox az xüsusiyyət və ya xarakteri sırf Mendel üsulu ilə, yəni tək bir dominant (A) və ya resesif (a) allellə izah edilə bilər. Monogenik xüsusiyyətlər sayılır: bu kateqoriya daxilində klassik Mendel irsini nümunə göstərməyə xidmət edən məşhur bir nümunə albinizm və onun varislik modelidir, lakin normal xüsusiyyət səviyyəsində bir qədər qeyri -adi haldır.

Kəmiyyət genetikası ilə məşğul olur fenotipik xüsusiyyətlərin daha mürəkkəb xarakterlərdə dəyişməsini izah edin gözlərin, dərinin rəngi və bir çox şeyin necə olduğunu izah etmək. Başqa sözlə, tək bir genin bir cüt allelinin paylanması ilə anlaşıla bilməyən poligenik xarakterləri araşdırır.

7. Genomika

Genomika bəlkə də genetikanın ən çox inkişaf edən qoludur, çünki bu ümumi intizamın bütün cəbhələrini inkişaf etdirmək üçün ilk addımdır. Bir növün hüceyrələrində neçə gen olduğunu, harada tapıldığını və onları meydana gətirən nukleotidlərin ardıcıllığını bilin. Bu məlumatlar olmadan, gen mühəndisliyi, populyasiya genetiği və ya inkişaf genetiği üzərində iş aparmaq mümkün deyil, çünki bir xromosomda hansı əsas lokusların olduğunu bilməmək nəticə çıxarmağı qeyri -mümkün edir.

Genomika kimi budaqlar sayəsində insan genomu sıralanır və bilirik ki, ümumi DNT -nin 70% -i ekstragenik tipli, qalan 30% -i isə genlərlə əlaqəli olan təxminən 25.000 genə sahibdir. Bu günün vəzifəsi, genlərdə olmayan DNT -nin fenotipin inkişafında hansı rolu olduğunu aydınlaşdırmaqdır. Bu epigenetikanın işidir, amma bizi narahat edən məsələdən uzaq olduğuna görə bunu başqa bir anda izah edəcəyik.

Xülasə

Gördüyünüz kimi, genetikanın budaqları insan həyatının bütün çubuqlarına toxunur: canlıların genomu kənd təsərrüfatı istehsalını, növlərin ekosistemlərdə qalıcılığını, fetal inkişafını, anadangəlmə xəstəliklərin miras qalmasını və başınıza gələn hər bir bioloji prosesi şərtləndirir. İstəsək də, istəməsək də, biz genlərimiz və mutasiyalarıq və bu qədər ölümlər bütün bu binalar əsasında izah edilir. Daha irəli getmədən xərçəng hüceyrə xəttindəki mutasiyadan başqa bir şey deyil, elə deyilmi?

Bütün bu xətlərlə nümunə göstərmək istədik ki, genlərin öyrənilməsi nə qədər eterik olsa da, istehsal, sağlamlıq və konservasiya səviyyəsində sonsuz xidmətlərə malikdir. Bütün həyati proseslərin cavabını genomda tapdığımız üçün dünya genetiklərini tanımaq və öz peşəsini tətbiq edə bilməyənləri işə götürmək lazım olduğunu iddia etməyimizi dayandırmayaq.

Tibbi Genetika Nədir

Tibbi genetika irsi xəstəlikləri və onları təhrik edən amilləri araşdırır. Bu elm 20-ci əsrin əvvəllərində ümumi tibb əsasında meydana gəldi. Nailiyyətləri sayəsində irsi xəstəliklər üçün dərmanların ortaya çıxması yaxın gələcəkdə mümkündür. Tibbi genetika nədir

Tibbi genetikanın yaranması və inkişafı

Tibbi genetika, insan genetikasının patologiyaların inkişafında irsi amillərin rolunu öyrənən bir hissəsidir. Bu amillərin təsiri həm populyasiya səviyyəsində, həm də molekulyar səviyyədə nəzərə alınır. Tibbi genetikanın vəzifələri arasında irsi xəstəliklərin müəyyənləşdirilməsi, öyrənilməsi, müalicəsi və qarşısının alınmasına ad vermək olar. Bu elm tibbin bütün sahələri ilə əlaqələndirilir və əsas bölməsi klinik genetikadır. Tibbi genetika 20-ci əsrin əvvəllərində anadan olmuşdur. Bu zaman elm adamları Mendel qanunlarını insan irsiyyətinə tətbiq etməyə yeni başlayırdılar. Sonra irsi xəstəliklərin necə keçdiyini, mutasiyaların necə baş verdiyini, ətraf mühitin və irsiyyətin xəstəliklərin inkişafına necə təsir etdiyini öyrənməyə başladılar. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra tibbi genetika xüsusilə intensiv inkişaf etməyə başladı. Nailiyyətləri praktikada tətbiq olunmağa başladı, insan xromosomlarının sayı və quruluşu quruldu. Metabolik xəstəliklərlə bağlı tədqiqatlar başladı. Əlbətdə ki, tibbi genetikdəki bu irəliləyiş, ümumiyyətlə tibbin inkişafı ilə əlaqəli idi. Tibbi genetika, demək olar ki, özünəməxsus tədqiqat metodlarına malik deyil; ana və əlaqəli elmlərin metodlarından istifadə olunur.

Tibbi genetikanın əsasları və nailiyyətləri

Tibbi genetika bir sıra müddəalara malikdir. İrsi xəstəliklər bir insanın ümumi irsi dəyişkənliyinin bir hissəsidir. Onların meydana gəlməsi müəyyən bir insanın və ətraf mühitin irsiyyətindən təsirlənir. İnsanlığın irsi yükü təkamül müddətindəki patoloji mutasiyaların cəminə bərabərdir. Habitat dəyişikliyi yeni genetik xəstəliklərin ortaya çıxmasına səbəb olacaqdır. Tibbi genetikanın nailiyyəti əksər monogenik irsi xəstəliklərin təbiətinin deşifr olunması və diaqnoz üsullarının hazırlanmasıdır. Həm də irsi xəstəliklərin genetikasını əhali səviyyəsində öyrənir. Müxtəlif amillər nəzərə alınır: əhalinin genetik quruluşu, demoqrafik və miqrasiya xüsusiyyətləri, ətraf mühit şərtləri. Tibbi genetika irsi xəstəliklərin qarşısını alır, yeni mutasiyaların və onsuz da məlum olanların yayılmasının qarşısını alır. Bunun üçün məsləhətləşmələr aparılır, yeni doğulmuş körpələrdə irsi xəstəliklər diaqnozu qoyulur. Bəzi xəstəliklər körpə doğulmadan da aşkar edilə bilər. İrsi xəstəliklər üçün gen terapiyası metodları inkişaf etdirilir və irsi xəstəliklər üçün dərmanlar gələcəkdə görünə bilər.