Fiziologiya nədir? Tarix və nəzəri və praktik əsaslar

617-053.2(063)

Fiziologiyaga qisqacha kirish

Fiziologiya tirik jonzotlar ichidagi normal funktsiyani o’rganadi. Bu organlar, anatomiya, hujayralar, biologik birikmalar va ularning barchasi hayotni ta’minlash uchun o’zaro ta’sirini o’z ichiga olgan bir qator mavzularni o’z ichiga olgan biologiyaning kichik bo’limidir.

Qadimgi nazariyalardan molekulyar laboratoriya texnikalariga qadar fiziologik tadqiqotlar bizning tanamiz tarkibiy qismlari, ular bilan qanday aloqa qilishlari va bizni tirik tutishlari haqidagi tushunchalarimizni shakllantirdi.

Merrian-Vebster fiziologiyani quyidagicha ta’riflaydi:

“[A] hayotning yoki tirik moddalarning funktsiyalari va faoliyati (masalan, organlar, to’qimalar yoki hujayralar) va shu bilan bog’liq fizikaviy va kimyoviy hodisalar bilan shug’ullanadigan biologiya bo’limi.”

Fiziologiya bo’yicha tezkor ma’lumotlar

Bu erda fiziologiyaga oid ba’zi muhim fikrlar mavjud. Batafsil ma’lumot va qo’llab-quvvatlovchi ma’lumotlar asosiy maqolada.

• Fiziologiyani hayotni yaratadigan funktsiyalar va jarayonlarni o’rganish deb hisoblash mumkin.
• Fiziologiyani o’rganish miloddan avvalgi kamida 420 yilda boshlanishi mumkin.
• Fiziologiyani o’rganish ko’plab mashg’ulotlarga, mashqlar, evolyutsiya va mudofaa kabi mavzularga bo’lingan.

Fiziologiya nima?

Fiziologiyani o’rganish, ma’lum ma’noda, hayotni o’rganishdir. U organizmlarning ichki ishi va ular atrofidagi dunyo bilan o’zaro aloqalari to’g’risida savollar beradi.

Fiziologiya tanadagi a’zolar va tizimlarning qanday ishlashini, ular bilan qanday aloqada bo’lishini va yashash uchun qulay shart-sharoitlarni yaratish uchun o’z sa’y-harakatlarini birlashtirilishini tekshiradi.

Inson fiziologiyasi, xususan, ko’pincha kichik toifalarga bo’linadi; ushbu mavzular juda katta hajmdagi ma’lumotlarni qamrab oladi.

Ushbu sohadagi tadqiqotchilar hujayra fiziologiyasidagi mikroskopik organoidlardan tortib to butun organizmlarni ko’rib chiqadigan ekofiziologiya va atrof-muhitga qanday moslashish kabi kengroq mavzulargacha hamma narsaga e’tibor qaratishlari mumkin.

Fiziologik tadqiqotlarning eng dolzarb qismi Bugungi tibbiy yangiliklar amaliy inson fiziologiyasi; bu soha biologik tizimlarni hujayra, organ, tizim, anatomiya, organizm darajasida va ular orasidagi hamma joyda o’rganadi.

Ushbu maqolada biz ushbu ulkan mavzuni qisqacha sharhini ishlab chiqib, fiziologiyaning ba’zi bo’limlarini ko’rib chiqamiz. Birinchidan, biz fiziologiyaning qisqa tarixi bilan tanishamiz.

Fiziologiya nədir? Tarix və nəzəri və praktik əsaslar

Əsrlər boyu insanlar ətrafımızda baş verənlər üçün bir izahat tapmağa çalışdılar və vücudumuzun necə işlədiyini anlamaq istədik.

Canlı orqanların işini və fərqli hissələrinin (hüceyrələr, əzələlər, oynaqlar və s.) Səbəbini anlamaq böyük tətbiqetmələrə malikdir. Məsələn, xərçəng hüceyrələri haqqında daha çox məlumat Tibbin açarı olmuşdur və sağlamlığımızı yaxşılaşdırmaq üçün lazımdır. Eynilə, əzələlərimizin rolunu bilmək bizə idman performansında və ya zədələrdən qurtulmağımızda kömək edə bilər.

Bu bilik ehtiyacını nəzərə alaraq fiziologiya yarandı: canlı sistemlərin funksiyalarını və anatomiyasını öyrənən bir Biologiya fənidir.

• Sizi maraqlandıra bilər: “Təbiət elmlərinin 6 əsas qolu”

Fiziologiya tarixi

Fiziologiya sözü yunan dilindən toις, “təbiət” terminini ifadə edən “physis” və λογος, bilik mənasını verən “logos” dan gəlir.

1. Qədim və orta əsrlər

Mənşəyi eramızdan əvvəl V əsrə aiddir., M.Ö. 460-cı ildə Yunanıstanda anadan olan Tibbin atası Hippokrat dövründə. Humours nəzəriyyəsi və tibb elminə verdiyi böyük töhfələrlə tanınır. Bununla birlikdə, Aristotelin tənqidi düşüncəsi və quruluşla funksiya arasındakı əlaqə haqqında fikirləri, eləcə də Qalenin təcrübələrə marağı bu bioloji elmin inkişafı üçün də həlledici idi.

Orta əsrlər həm də o dövrlərin Yunan və Hindistan biliklərini birləşdirən ərəblərin töhfələri ilə Fiziologiyanın inkişafında həlledici bir dövr idi. Dövrün bəzi simvolları, məsələn, qan dövranı fiziologiyasının atası kimi tanınan İbn-i Nafis (İbn ən-Nafis (ürək anatomiyasını, ağ ciyərlərin quruluşunu və özlərinin qan dövranını düzgün təsvir etmişdir)) çox vacib idi.

2. Müasir və çağdaş çağ

İntibahın Qərb dünyasında fizioloji tədqiqat dövrü olduğu bilinirçünki bu müddətdə bu intizamın müasir tədqiqi aktivləşdirildi. Andreas Vesaliusun əsərləri çox təsirli sayılır və bu müəllif ümumiyyətlə İnsan Anatomiyasının qurucusu, daha sonra William Harvey, eksperimental fiziologiyanın inkişaf etdiricisi və Herman Boerhaave, klinik tədrisin banisi kimi fizioloji biliklərin inkişafına imkan verir. və akademik mühitlərdə yayılması.

Bu biliklər əsrlər boyu, xüsusən də 19-cu əsrdə, Amerika Fizioloji Birliyinin qurulduğu və Matthias Schleiden və Theodor Schwann Hüceyrəsi Nəzəriyyəsi ortaya çıxdıqdan sonra toplanmağa davam etdi.Iván Pávlov kimi digər müəlliflər də Psixologiya və ya Təhsil kimi digər fənlər üçün həlledici olan tapıntılar etdi.

20-ci əsrdə Təkamül Fiziologiyası fərqli bir intizama çevrildi. Son onilliklərdəki texnoloji inkişaf bu elmin kəşflərini və insanlığa verdiyi töhfələri artırmasına imkan verdi.

Fiziologiyanın əsasları

Canlıların quruluşu və həyatı ayrı hissələrinin (hüceyrələr, toxumalar, orqanlar və s.) Cəmindən daha mürəkkəbdir. Bu səbəbdən Fiziologiya Biologiya ilə əlaqəli digər fənlərin əsaslarına əsaslanır:

• Anatomiya: Sümükləri, əzələləri, oynaqları və s.
• Biofizika: Canlıların proseslərində mövcud olan fiziki prinsiplərin öyrənilməsinə yönəlmişdir.

Fiziologiya növləri

Fiziologiyanın əhatə etdiyi sahələrin sayını nəzərə alaraq, bu fənni müxtəlif ixtisaslar üzrə təsnif etmək mümkündür:

1. Bitki fiziologiyası

Fotosintez, bitki qidalanması və çoxalması və ya bitki hormonlarının funksiyaları kimi bitki və tərəvəzləri təsir edən fizioloji komponentlərin öyrənilməsi.

2. Heyvan fiziologiyası

Heyvan növlərinin bioloji öyrənilməsindən məsul olan Fiziologiyanın bir hissəsidir.

3. İnsan fiziologiyası

Fiziologiyanın bu sahəsi Heyvan Fiziologiyasına aiddir, lakin insan bədəninin və onun müxtəlif hissələrinin və funksiyalarının öyrənilməsinə yönəlmişdir.

4. Ümumi fiziologiya

Həm bitki fiziologiyası, həm də heyvan fiziologiyası öyrənilməsi ümumi fiziologiya olaraq bilinən bir şeydir.

5. Müqayisəli fiziologiya

Məqsəd heyvanların və insanın işlərini və quruluşlarını müqayisə etməkdir.

6. Hüceyrə fiziologiyası

Hüceyrələrin funksiyalarını və anatomiyasını və stimul tutmağı və məlumatları necə işlətməyi, çoxaltmaq və böyütmək, qidalandırmaq və s.

7. Fizioloji Psixologiya

Zehni həyat və normal və ya patoloji davranışla əlaqəli bioloji quruluşların, elementlərin və proseslərin öyrənilməsindən məsuldur.

Digər fiziologiya növləri

Əvvəlki təsnifat ən vacibdir, lakin fərqli müəlliflərə görə digər Fiziologiya növləri var.

• Embrion fiziologiyası: Adından da göründüyü kimi, onun işi ümumiyyətlə heyvanların müxtəlif növ embrionlarının müqayisəsi ətrafında gedir.
• Eşitmə fiziologiyası: Eşitmə aparatının Anatomiyası və Fiziologiyasını öyrənmək lazımdır.
• Ürək fiziologiyası: Ürəyin anatomiyası və işinin öyrənilməsindən məsuldur.
• Böyrək fiziologiyası: Böyrəklərin və xüsusən də bu orqanın əsas funksional vahidi olan nefronun işini və quruluşunu öyrənin.
• Toxuma fiziologiyası: Bu, hüceyrə fiziologiyası ilə əlaqəlidir, çünki toxumalar müəyyən bir vəzifəni yerinə yetirmək üçün birlikdə çalışan hüceyrələrin birləşmələridir
• Görmə fiziologiyası: Gözün anatomiyasını və funksiyalarını öyrənin.
• Reproduktiv fiziologiya: Canlıların çoxalması ilə əlaqəli mexanizmlərin öyrənilməsindən məsuldur.
• Damar fiziologiyası: Damar, arteriya və kapilyarların həyata keçirdiyi quruluşları və funksiyaları öyrənmək.

nəticə

Fiziologiya müxtəlif növlərə təsnif edilə bilər; Ancaq hamısı ümumi Fiziologiyaya istinad edir: vücudumuzun, digər heyvanların bədəninin necə işlədiyini anlamağa imkan verən biologiya ilə sıx əlaqəli bir elm, bitkilər və mikroorqanizmlər.

Fiziologiyadakı kəşflər Tibb, Psixologiya və ya İdman Təlimi kimi digər sahələrin inkişafı üçün əsas olmuşdur.

Tibbi fiziologiyanın əsasları

2022

616.21(0076.1)(075)

Q 25

Qasımov, A. V.

Otorinolarinqologiya ixtisası üzrə rezidentlər üçün testlər və situasion məsələlər : dərs vəsaiti / A. V. Qasımov ; red. V. M. Pənahian ; rəy.: A. M. Xudiyev, N. M. Hüseynov. – Bakı : Təbib, 2022. – 172 s.

616.1/.4-079.4(075)

M 85

Mustafayeva, A. H.

Daxili xəstəliklərin differensial diaqnostikası. H.1. / A. H. Mustafayeva ; rəy.: V. E. Mirzəzadə, T. T. Əliyeva ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, ATU. – Bakı, 2016. – 220 s.

616-056.7-076

Ə 92

Əsgərova, T. Ə.

İrsi xəstəliklərin kütləvi və biokimyəvi üsulla təyini: laboratoriya məşğələləri üçün dərsvəsaiti / T. Ə. Əsgərova ; elmi red. R. Q. Əbilova ; rəy.: Q. N. Quliyev, G. İ. Əzizova, G. R. Vahabova. – Bakı : Mars-Print, 2014. – 130 s.

616.12-083.98

T 42

Təxirəsalınmaz kardioloji yardım. / S. N. Alimetov, A. B. Baxşəliyev, Ş. S. İbrahimova ; elmi red. A. Ə. Kərimov ; rəy. A. Ə. Axunbəyli ; Azərb. Res. Səh. Nazirliyi, ATU, Akad. C. M.Abdullayev ad. Elmi-tədqiqat kardiologiya institutu. – 4-cü nəşr. Yenidən işlənmiş və tamamlanmış. – Bakı : Elm və təhsil, 2013. – 304 s.

616-056.3(063)

A38

Allerqoloqiya, immunologiya və immunoreab-ilitasiya üzrə V Azərbaycan milli konqresi material-ları= V национальный конгрес Азербайджана по аллергологии, иммунологии и иммунореабилитации материалы : 21 oktyabr 2016, Bakı / Azərb. Res. Allerqologiya, İmmunologiya və İmmunoreabilit-asiya Elmi Cəmiyyəti ; baş red. A. A. Əyyubov. – Bakı : Elgün, 2016. – 131 s. ; 19,5 sm.

616.3-07(075)

Ə 65

Əliyev, F. X.

Həzm traktı xəstəliklərinin klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. / F. X. Əliyev ; rəy.: İ. L. Kazımov, R. P. Həsənov ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. – Bakı : Nurlar, 2016. – 112 s.

616-002.5(076.1)

F 86

Ftiziatriyadan testlər: dərs vəsaiti / N. Ə. Abbasov, R. İ. Bayramov, C. M. İslamzadə ; elmi red. F. F. Ağayev ; rəy. Y. Ş. Şıxəliyev ; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Respub-likası Səhiyyə Nazirliyi, ATU. – Bakı : Təbib, 2015. – 224 s. ; 21,5 sm

616.314-089.2(075)

K 58

Kərimova G. E., Əliyev O. S.

Çıxmayan protezlərin hazırlanmasında bura-xılan səhvlər və onların ağız boşluğu toxumalarına mənfi təsiri : dərs vəsaiti / G. E. Kərimova, O. S. Əliyev ; rəy.: M. M. Əliyev, A. İ. Tağıyev ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, ATU. – Bakı : Təbib, 2016. – 155 s.

611.018

Q 25

Qasımov, Eldar Köçəri oğlu.

Ümumi histologiya. Sxemlər. / E. K. Qasımov ; rəy.: H. K. Muradov, E. Ç. Əkbərov. – Bakı : Time Print MMC, 2016. – 124 s. : şək. ; 24 sm.

616.345-089(075)

C 21

Camalov, Fariz Hidayət oğlu.

Yoğun bağırsağın cərrahi xəstəlikləri: dərslik / F. H. Camalov ; rəy.: H. B. İsayev, Ş. F. İbrahimli ; elmi red. M. Y. Nəsirov. – Bakı, 2015. – 33 0 s. : şək., cəd.

616.361-053.2(075)

U 74

Uşaqlarda öd kisəsi və öd yollarının xəstəlik-ləri: dərs vəsaiti / tərt.: A. Ə. Namazova, S. N. Musa-yev ; tər. Ə. Q. Həsənov ; rəy.: S. Ş. Həsənov, R. Y. Məmmədova. – Bakı : Təbib, 2015. – 116 s. : şək.cəd.

61(075.5)

A 99

Azərbaycan Tibb Universitetinin 2015/2016-ci tədris ili ücün iş planı/ Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi ; burax. məsul. İ. İ. İsayev. – Bakı : Təbib, 2015. – 187 s.

577.1(076.1)

D 60

Dinamik və funksional biokimyadan testlər / ATU ; tərt.: A. N. Qarayev, Ş. İ. Həsənova, A. E. Eyyubova ; red. F. Q. İslamzadə. – Bakı : Təknur, 2015. – 208 s.

613.262(075)

V 55

Vəliyeva, Məhbubə Nəbi qızı.

Müalicəvi-kosmetoloji dərman vasitələri. Kosmetologiya : dərslik /rəy.: M. A. Ağayev, V. Y. Əsmətov ; ARTN, ATPİ, ATU, Əczaçılıq texnologi-yası və idarəçiliyi kafedrası. – Bakı : Təbib, 2016. – 389 s. ; 28,5 sm.

616.381-002:615.849.19

А 13

Абдуллаев, Мирсалех Мирягуб оглы.

Лазерное излучение в комплексном лечении больных с перитонитом : монография / М. М. Абдуллаев ; рец.: В. А. Дербенов, Р. Д. Мустафаев. – Калуга : Калужский печатный двор, 2016. – 168 с.

– Библиогр.: с. 138-166.

9(Az)

X 69

Xocalı şahidləri danışır. /İdeya müəl. Ə. Hə-sənov ; red. B. Sadıqov ; tərt. İ. Hüseynli. – Bakı : Azərbaycan qəzeti, 2018. – 181 s. ; 25 sm.

616.12-073.97(075)

Q 89 Qurbanov, V. Z. və başq.

Elektrokardioqrafiyanın əsasları: Dərs vəsaiti / V. Z. Qurbanov, M. S. Novruzova, İ. M. Məmmədova ; red. S. H. Əhmədov. – Bakı : CBS-PP, 2018. – 224 s. : şək. – ISBN 978-9952-588-01-9 :

614.253(075)

Ə 66

Əli-zadə, Ləman İsmayıl qızı.

Ailə həkiminin təcrübəsində rast gələn kliniki simptomlar: dərs vəsaiti / L. İ. Əli-zadə ; elmi red. M. S. Salihov ; rəy. Z. Ə. Əlixanova ; Azərb. Res. Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, ATU. – Bakı : Nafta-Press, 2015. – 171 s.

616.61/.62-072.1

B 83

Böyrək və sidik axarı daşlarının transufetral endoskopik üsullarla müalicəsi / S. B. İmamverdiyev, R. F. Əkbərov, R. N. Məmmədov ; red. İ. F. Mahm-udov ; rəy.: Ə. Baxışov, İ. İsmaylov. – Bakı : Şirvan-nəşr, 2015. – 144 s. : şək.

616.62-008.222-055.2

İ 41

İmamverdiyev, S. B., Bağışov Ə. A.

Kliniki uroginekologiya: həkimlər üçün rəhbərlilk /Ə. A. Bağışov ; rəy.: K. İ. Abdullayev, C. F. Qurba-nov. – Bakı : Ecoprint, 2016. – 145 s.

616.36-002-053.2(075)

U 74

Uşaqlarda virus hepatitləri: dərs vəsaiti / G. X. İbrahimova, S. İ. Əhmədova, N. M. Hüseynova ; rəy. N. N. Əliyev ; Azərbaycan Tibb Universiteti, Uşaq yolluxucu xəstəlikləri kafedrası. – Bakı, 2013. – 244 s. : şək., cəd.

616.212.2-001.5-089(075)

R 52

Rəhimov Çingiz, Sultanova Nigar

Burun sümükləri sınaqlarının diaqnostika və müalicə alqoritmi [Mətn] : dərs vəsaiti / Ç. Rəhimov, N. Sultanova ; rəy.: Y. Ə. Yusubov, A. M. Xudiyev, R. Ə. Məmmədov. – Bakı : Təhsil, 2014. – 104 s. : şək.

001(09)

A 99

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası -70. / elmi red. A. Əlizadə ; red.: İ. Quliyev, İ. Həbibbəyli, T. Nağıyev. – Bakı : Elm, 2015. – 500 s.

4(Azərb)(083)

H 98

Hüseynov, B. M., Hacıyeva E. M.

Azərbaycanca-latınca-rusca lüğət. / B. M. Hüseynov, E. M. Hacıyeva ; red. T. H. Şükürbəyli ; rəy.: Z. Ş. Məmmədova, R. M. Novruzov ; Azərb. Respub. Səhiyyə Nazirliyi, Azərb. Respub.Təhsil Nazirliyi, ATU. – Bakı : Təbib, 2016. – 244 s.

618.17-085.37(075)

Ə 99

Əzizova, M. E.

Qadınlarda cinsi sferanın hormon asılı patologiyası: dərs vəsaiti /rəy.: L. M. Rzaquliyeva, Ş. H. Qədimova ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, ATU. Bakı : Təbib, 2021. – 131 s.

001

Р 85

Руководство по наукометрии: индикаторы развития науки и технологии: монография / М. А. Акоев, В. А. Маркусова, О. В. Москалева. – Екатерингбург : Изд-во Урал. ун-та, 2014. – 250 с. ; 23 см. – 2600 экз. – ISBN 978-5-7996-1352-5 :

616.14-089(092)

B 58

Bəhram Aşurov – Nura çevrilmiş həyat. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2017. – 224 s. : rəng. foto şək. – ISBN 978-9952-507-64-5 :

617-053.2(063)

T 52

Tibb elmləri doktoru, professor Əliağa Məmməd oğlu Əlizadənin anadan olmasının 100 -illiyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfransın mate-rialları / Azərb. Respub. Səhiyyə Nazirliyi, ATU ; elmi red. Ç. B. Quliyev. – Bakı : ATU, 2015. – 140 s.

54

Д 40

Джаббарова, Нателла Эййуб кызы.

Общая химия. Курс лекций, лабораторные работы и задания для самостоятельной работы. Для студентов нехимических специальностей: учебное пособие /Рец.: И. О. Насибов, Г. З. Гасанзаде ; Мин. Обр. Азерб. Респ. – 4-е изд., перераб. и доп. – Баку : АГНА, 2011. – 320 c.

016:61

A 99 Azərbaycan Tibb Universiteti tərəfindən nəşr olunan dərslik və dərs vəsaitlərinin biblioqrafiyası (1930 – 2019-cu illər). / elmi məsl. R. O. Bəylərov ; elmi red. Z. S. Eminova ; tərt.: G. Orucova, B. İsmayılova, S. Hüseynova. – Bakı : ATU, 2020. – 187 s. (Azərbaycan Tibb Universiteti – 90).

616.721.1(075)

X 49

Xəlilzadə, Rövşən.

Fəqərəarası disklərin protruziyaları və yırtıqları : dərs vəsaiti / R. Xəlilzadə ; elmi red. M. R. Quliyev ; rəy.: S. Ə. Etibarlı, K. M. Dadaşov, Ş. F. Qafarlı ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, ATU. – Bakı : Təknur, 2015. – 128 s. : şək.

615.9-074(075)

Q 24

Qarayev, Eldar Abdulla oğlu.

Bitki və heyvan mənşəli zəhərlərin kimyəvi-toksikoloji analizi : Dərslik. – Bakı : Təbib, 2015. – 308 s.

615.9-079.4

İ 50

Informasiya texnologiyaları: Toksikologiyada diaqnostika və monitorinq / G. G. Abdullayeva, N. H. Qurbanova, İ. H. Mirzəzadə ; rəy.: B. T. Bilalov, N. S. Əliyev. – Bakı : İnformasiya Texnologiyaları, 2016. – 89 s. : cəd. – ISBN 978-9952-434-77-4 :

616.98:549.842.15

М 55

Vəliyev, Ələsgər Həsən və başq.

Salmonelloz. / Ə. H. Vəliyev, S. Əhmədova, G. İbrahimova ; red. M. H. Bağırova ; rəy. M. M. Muxtarov ; Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı, Təbib, 2021. – 137 s. : cəd.

8(075)

К 13

Кадиева, Севда.

Проблемы перевода Азербайджанской драматургии на русский язык (на материале пьес Н. Б. Везирова): учебное пособие / С. А. Кадиева ; науч. ред. А. Ф. Мириев ; рец.: Т. А. Халилова, Р. М. Новрузов, А. Гаджиева ; Министерство Образования Азербайджанской Республики. – Баку : Мутарджим, 2016. – 155 с.

31

Q 89

Qurtuluşdan tərəqqiyə= From salvation to proqress / Azərbaycan Respublikasının dövlət statistika komitəsi. – Bakı, 2018. – 763 s. : rəngli foto şək.

9(Az) 2022

А 35

Азыхская пещера – древнейшая стоянка первобытного человека на территории Азербайджана: монография / М. М. Гусейнов, С. Д. Алиев, А. А. Величко ; рец.: В. Г. Алиев, А. Г. Сеидов, И. М. Гусейнова ; ред. Л. М. Сулейманова. – Баку : CBS-PP, 2021. – 408 c. : рис.

61(083)

Ш 31

Шахбазова, С. М., Гусейнова Т. М.

Толковый словарь медицинских терминов на русском, азербайджанском, турецком и английском языках: учебное пособие / С. М. Шахбазова, Т. М. Гусейнова ; рец.: Ч. М. Джафарова, Р. Г. Гусейнова. – Баку : Elm və təhsil, 2021. – 656 с.

9(Az)

А 35

Азыхская пещера – древнейшая стоянка первобытного человека на территории Азербайджана: монография посвящена памяти героям-шехидам Азербайджана, погибших за освобождения Карабаха в течении 44 дневной войны: 27.IX.020-10.XI.2020 / М. М. Гусейнов, С. Д. Алиев, А. А. Величко ; рец.: В. Г. Алиев, А. Г. Сеидов, И. М. Гусейнова ; ред. Л. М. Сулейманова ; НАНА, Институт Археологии и Этнографии. – Баку : CBS-PP, 2021. – 408 c. : ил. 109, табл. 27 ; 22,5 см. – 200 экз. – ISBN 978-9952-124-88-1 :

32Az

Ə 91

Əsədov, Oktay.

Heydər Əliyev = Heydar Aliyev / O. Əsədov ; red. R. Cəbrailov ; tərcümə: Z. Əhmədov, Ə. Əfəndiyev. – Bakı : Çaşıoğlu, 2008. – 407 s. ; 30,5 sm. – ISBN 978-9952-27-078-5 :

616-001

İ 74

İsayev, İsmayıl Abduləhəd oğlu.

Travmatologiyanın əsasları: dərs vəsaiti / İ. A. İsayev ; rəy.: E. Ş. Abasov, M. M. Rəsulov. – Bakı : Gənclik, 2022. – 364 s. : şək. ; 21 sm. – ISBN 978-8020-2037-7-5 :

616.211/.217(075)

Q 91

Quvalov, Şakir İslam oğlu.

Burun və burunətrafı ciblərin xəstəlikləri : dərs vəsaiti / Ş. İ. Quvalov ; rəy.: N. M. Hüseynov, C. L. Qasımov ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazir-liyi, Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Təbib, 2022. – 223 s., şək.

616-036.865

Ə 56

Əlillik qüsur deyil = Dısabılıty ıs not inabılıty / Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ; layihə rəh. S. Babayev ; red. P. İsmayılova ; mətnin müəlifi P. Cəfərov ; tərc.: İ. Peart, S. İbrahimova. – Bakı : CASPİGROUP, 2021. – 368 s. : rəngli şək., portret.

61(479.24)(09)

S 37

Seyidbəyli Məriyəm, Vahabova Dilarə

Azərbaycan tibbinin korifeyləri = Корифеи Азербайджанской медицины = The luminaries of medicine in Azerbaijan. /elmi red. C. Ə. Əliyev ; rəy. U. F. Həşimova ; tərc.-red.: A. X.-P. Nəzərova, R. K. Mirzəbəyova ; tər.-red. V. S. Fətəliyev ; AMEA Elm Tarixi İnstiutu. – Bakı : Elm və Təhsil, 2020. – 600 s.

611.3

M 73

Многоклеточные железы стенок пищеварительной и дыхательной систем (вопросы функ-циональной морфологии ) : монография / Д. Б. Никитюк, Л. Л. Колесников, В. Б. Шадлинский рец.: В. И. Козлов, Р. М. Хайруллин. – Воронеж : Научная книга, 2017. – 278 с. : рис., табл. ; 21 см.

61(079.24)(09)

S 37

Seyidbəyli, Məryəm H. və başq.

Azərbaycan tibb tarixinin qaynaqları və tarixşünaslığı: monoqrafiya / M. H. Seyidbəyli, B. N. Quliyev, S. N. Namazova ; elmi red. N. Ç. Axundova ; rəy.: Z. C. Bayramlı, Z. C. Əmrahov. – Bakı : Elm və təhsil, 2019. – 288 s. : il. ; 20,5 sm.

615.89(075)

T 42

Təhməzov, Rafiq Faiq oğlu.

Şərq təbabətinin əsasları: dərs vəsaiti / R. F. Təhməzov ; rəy.: O. S. Seyidbəyov, M. Q. Məm-mədov, A. B. Baxşəliyev. – Bakı : Oskar, 2020. – 234 s. : şək. – ISBN 978-9952-34-394-6 :

612.821

П 22

Пашаев, А.М., Мамедов А. М.

Психофизиологические характеристики авиадиспетчеров УВД: Контроль и коррекция психофизиологических показателей человеческого фактора в аэронавигации /НАНА, НААА, АМУ, НЕЙРОСОФТ Российская Федерация. – Нордерштедт, 2018. – 233 s. : рис.

617.7(092)

K 57 Zərifə Əliyeva – 95

Kərimov, Kərəm.

Akademik Zərifə xanım Əliyeva= Академик За-рифа ханум Алиева = Academician Zarifa khanum Aliyeva /red.: Ş. Hüseynova, A. Bayramova, N. Kə-rimova. – Bakı : “APOSTROF” MMC, 2018. – 192 s. : rəng. şək. – 150 экз. – ISBN 978-9952-404-411-8 :

617(092)

Q 86

Quliyev, Cingiz Bayram oğlu.

Həyatımın illəri və izləri. / Ç. B. Quliyev ; red. R. Polxov. – Bakı : APOSTROF-A, 2020. – 292 s. : rəng. şək. ; 24,5 sm. – 200 экз. – ISBN 978-9952-527-31-5

016:8

N 75

Nizami Gəncəvi – 880 illiyinə həsr olunur: biblioqrafik göstərici (AMEA Mərkəzi Elmi Kitabx-anaslnln fondunda olan materiallar əsasında) / AMEA MEK ; ön sözün müəl. R. Mehdiyev ; red. M. Əliyev. ; tərt.: Ş. Tahirqızı, N. Novruzova, T. Vahid-ova. – Bakı : Elm, 2021. – 263 s.

613.2/.8

B 13

Babayeva, Natəvan.

Keçid=Переход/ N. Babayeva. – Bakı : ATU, 2022. – 60 s. : şək.

616.5-002-056-053.2(075.5)

U 74

Uşaqlarda atopik dermatitin proqnozlaşdırıl-ması: metodik tövsiyyə / Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Universiteti ; rəy.: S. Z. Qarayeva, R. Y. Məmmədova. – Bakı : ATU, 2022. – 27 s. : cəd. ; 21 sm. – İstifadə olunan ədəbiyyat.: с. 24-27.

059

Ə 45

Əlamətdar və tarixi gunlər təqvimi – 2022: Şuşa – 270. / Azərbaycan Milli Kitabxanası ; baş red. K. Tahirov ; red. E. Elnur Nəciyev ; məsul katib. C. Həşim. – Bakı : Zərdabi Nəşr MMC, 2022. – 888 s. : şək. ; 27,5 sm

2

H 63

Həsənov, Mürsəl Əlinadir oğlu.

İnsanın yaradılış mənbəyi və mənsəbi : elmi əsərlər / M. Ə. Həsənov ; red. N. İlkin ; rəy.: A. M. Şirinov, A. Q. Qafarov. – B.: Gənclik, 2021. – 208 s. : rəng. şək. ; 29,5 sm. – ISBN 9768-9952-8393-6-4 :

616.153.455-008.64-08

M 51

Məmmədhəsənov, R., Mehdiyev T.V.

Hipoqlikemiya və hipoqlikemik koma etiopatoqenezi, müalicə və profilaktikasına dair metodik tövsiyələr/rəy.: T. Əliyeva, Z. Əhmədova. – Bakı : Renessans, 2022. – 96 s. ; 20 sm.

616.316-008.8(075)

A 35

Ağız suyu və tüpürcəyin orqanizm və ağız boşluğu orqanlarına təsiri: dərslik / M. İ. İsmayılov, L. X. Quliyeva, O. S. Seyidbəyov. – Bakı : Ecoprint, 2022. – 74 s. ; 25,5 sm. – ISBN 978-9952-29-075-8 :

612.64

Q 24

Qarayeva, Səbinə Zöhrab qızı.

Erkən yaşlı uşaqların fiziki inkişafı və sağlamlıq vəziyyəti: monoqrafiya / S. Z. Qarayeva ; rəy.: N. S. Sultanova, R. Y. Məmmədova ; Azərbaycan Resp-ublikası Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Univer-siteti. – Bakı : Təbib, 2022. – 235 s. : şək., cəd.

616.61-089.843-07-08

C 22

Canlı böyrək donorlarının müayinə və müalicə qaydaları: metodik tövsiyə / N. Bayramov, T. Bay-ramova, E. İsazadə və başq. ; rəy.: A. Bağırov, R. Şolan ; Azərb. Respub.Səhiy. Nazirliyi, ATU, I Cər-rahi Xəstəliklər Kafedrası. – Bakı, 2022. – 63 s. : şək.

616.21-056.7

P 42

Pənahian, Vəfa Mustafa oğlu.

Qulaq, burun və boğaz üzvlərinin anadangəlmə və irsi xəstəlikləri: monoqrafiya / V. M. Pənahian ; rəy.: N. M. Hüseynov, A. M. Xudiyev ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. – Bakı : ATU, 2022. – 282 s. : cəd. ; 24,5 sm. – 500 экз. – ISBN 978-9952-527-90 :

616.718.19-009.7-036.12

Х 94

Хроническая тазовая боль: руководство для врачей / А. И. Абелич, А. Н. Белова, И. Д. Булюбаш ; ред.: А. Н. Белова, В. Н. Крупин ; рец.: М. Коган, Н. Н. Спирин. – Москва : Антидор, 2007. – 572 с. : рис. ; 24,5 с. – ISBN 9785-94982-041-X :

618.12-002

К 93

Курбанова, Джамиля Фазилевна.

Воспалительные заболевания придатков матки: монография / Д. Ф. Курбанова ; авт. предисл. В. Н. Серов. – Москва : Медицина, 2007. – 159 c. : рис. ; 22 см. – 3000 экз. – ISBN 5-225-03429-2 :

577.1/.4

Q 89

Qurbanzadə, Ağazeynal Alı oğlu.

İnsanşünaslıq. / A. A. Qurbanzadə. – Bakı, 2009. – 159 s. ; 24 sm – 300 экз.

616.34-009.11-053.2-089

P 63

Poluxov, Ramiz Şamil oğlu.

Uşaqlarda xroniki qəbizliyə səbəb olan cərrahi patologiyaların diaqnostikası və kompleks müalicəsi: monoqrafiya / R. Ş. Poluxov ; rəy.: X. N. Musayev, Ə. Ə. Məmmədov ; elmi red. Ç. B. Quliyev ; Azərb. Res. Səh. Nazirliyi, ATU – B.: Təbib, 2022. – 439 s. şək.

613-07(075)

K 32

Kazımov, M. A., Kazımova V. M.

Gigiyenik diaqnostika: İctimai səhiyyə fakültə-sinin tibbi profilaktika və ictimai səhiyyə ixtisasları üzrə təhsil alan tələbələri üçün dərslik / M. A. Kazım-ov. – Bakı, 2022. – 220 s. : şək., cəd.

616.9-036.22

E 67

Epidemiologiya: milli rəhbərlik / İ. Ə. Ağayev, X. N. Xələfli, F. Ş. Tağıyeva ; rəy.: M. H. Əliyev, M. Z. Niftullayev ; ön sözün müəl. M. Q. Məmmədov. -Bakı : Təbib, 2022. – 720 s.

616.155.125-08

T 21

Transfuziyadan asılı olmayan talassemiyanın (TAOT) müalicəsi üzrə rəhbərlik / A. Tahir, K. Musal-lam, M. D. Cappelini ; tərc. edənlər.: Ç. Əsədov, G. Əliyeva ; red. V. Hüseynov. – 2-ci nəşr. – Bakı : Thalassaemia İmternational Federation, 2022. – 154 c. : şək. – ISBN 978-9963-717-11-8 :

616.9-036.22:578.834.1-08

C 89

COVİD-19-un diaqnostika və müalicəsi : me-todik vəsait / B. Ə. Musayev, S. M. İbrahimova, E. F. Hüseynov ; red. hey.: C. Y. Məmmədov, İ. M. Əfən-diyev, R. M. Mahmudov ; Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi Tibbi xidmət idarəsi, Mərkə-zi Gömrük Hospitalı, Elmi-təcrübi və tədris mərkəzi. – Bakı : “Printeks Co” MMC, 2022. – 72 s. – 1000 экз.

001(09)

Ə 36

Əhmədov Yaşar, Nəzərov Bəhruz

Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti: MƏZUNLAR / Y. Əhmədov, B. Nəzərov ; red. M. Babanlı. – Bakı : Çaşıoğlu Eİ MMC, 2022. – 144 s.

616.31(038)

R 52

Rəhimov, Çingiz Rəhim oğlu.

Stomatoloji izahlı tibbi lüğət: H-Z : 1-ci nəşr. İngiliscə-Azərbaycanca-rusca / Ç. R. Rəhimov ; tərt. edən: İ. M. Fərzəliyev, D. Ə. Nağıyeva, S. Ə. Kadıyeva. – I nəşr. – Bakı : “Letterpress” nəşriyyat evi, 2022. – 656 s.

616.31(083)

R 52

Rəhimov, Çingiz Rəhim oğlu.

Stomatoloji izahlı tibbi lüğət: A-G : İngiliscə-Azərbaycanca-rusca. 1-ci nəşr / Ç. R. Rəhimov ; tərt. edən: İ. M. Fərzəliyev, D. Ə. Nağıyeva, S. Ə. Kadıyeva. – I nəşr. – Bakı : “Letterpress” nəşriyyat evi, 2022. – 688 s.- ISBN 978-9952-452-97-6 :

61(063)

A 99

Azərbaycan Respublikasında “ Şuşa ili “nə həsr olunmuş “Təbabətin aktual problemləri-2022” mövzusunda beynəlxalq elmi-praktiki konfrans materialları. 24-25 may 2022, Bakı, Azərbaycan = The materials of the international scintific-practcal conference “Current İssues in medicine-20220” dedicated to the “Year of Shusha” in the republic of Azerbaiyan . May 24-25, 2022, Baku, Azerbaijan = Материалы международной научно-практической конференции “Актуальные проблемы медицины-2022” посвященной году Шуши в Азербайджанской республике / konfransın sədri. G. Gəraybəyli. – Bakı : ATU, 2022. – 386 s.

618.1/.4-02:616.62-089

B 16

Bağışov, Əlimərdan Aşur oğlu.

Mamalıq və ginekoloji praktikada sidik yolları zədələnmələrinin cərrahi müalicəsi: monoqrafiya / rəy.: K. İ. Abdullayev, İ. S. Əhmədov ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Füyuzat, 2022. – 248 s. : şək.

612

M 15

Mahmudov, Rəşid Mahmud oğlu.

Tibbi fiziologiyanın əsasları / R. M. Mahmudov ; red.: A. Məmmədov, T. İsmayılov ; rəy.: Ə. Əliyev, A. Əfəndiyev, A. Vələdov ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Latın Nəşriyyat evi, 2017. – 856 s. – ISBN 978-9952-8317-3-3 :

612(075)

K 32

Kazımov, Əhməd Hacı oğlu.

Normal fiziologiya: Azərbaycan Tibb Univer-sitetinin əczaçı tələbələri üçün dərslik / Ə. H. Kaz-ımov ; rəy.: M. M. Qəniyev, Ş. B. Hüseynov, A. Ə. Mehdiyev ; elmi red. S. C. Əliyev. – Bakı : Təbib, 2022. – 354 s. : şək.- ISBN 978-9952-527-88 :

612(075)

K 32

Kazımov, Əhməd Hacı oğlu.

Normal fiziologiya: Azərbaycan Tibb Univer-sitetinin əczaçı tələbələri üçün dərslik / Ə. H. Ka-zımov ; elmi red. S. C. Əliyev ; rəy.: M. M. Qəniyev, A. Ə. Mehdiyev, Ş. B. Hüseynov. – Bakı : Təbib, 2020. – 362 s.

612(075)

M 51

Məmmədov, A. M. və başq.

Normal fiziologiya: Azərbaycan Tibb Uni-versitetinin əczaçı tələbələri üçün dərslik / A. M. Məmmədov, Ə. H. Kazımov, A. X. Əliyev ; red. S. C. Əliyev ; rəy.: R. Y. Qasımov, Ə. N. Əliyev, M. X. Əliyev. – Bakı : Təbib, 2019. – 396 s. : şək.

581.5(075.5)

A 15

Hacıyev, Akif Hüseyin oğlu.

Eukariot hüceyrələrdə translyasiya prosesi haqqında müasir təsəvvürlər: monoqrafiya / A. H. Hacıyev ; rəy.: A. M. Əfəndiyev, R. A. Həsənov. – Bakı : Mütərcim, 2019. – 108 s. : şək.

612.821.81

K 32

Kazımov, Əhməd Hacı oğlu.

Gənclərin emosional, hüdudi nevrotik vəziyyət-lərinin psixofizioloji və vegetativ xüsusiyyətlərinin fun-ksional musiqi ilə reabilitasiyası : monoqrafiya / Ə. H. Kazımov ; red. A. M. Məmmədov ; rəy.: A. Ə. Mehdi-yev, Ə. S. Rüstəmli ; Azərb. Respub. Səh. Nazirliyi. – Bakı, 2022. – 290 s. : şək., cəd.

618.1(075)

M 22

Mamalıq və ginekologiya: dərslik / F. A. Qurbanova, E. M. Əliyeva, S. H. Sultanova, Axundova N. E. ; rəy. H. F. Bağirova. – Bakı : Elm və təhsil, 2022. – 688 s. : şək., cəd. – ISBN 978-9952-523-48-2

614.2(076.1)

S 42

Səhiyyə menecmenti.Testlər: metodik vəsait / R. Ə. Çobanov, A. Ə. Ağayev, M. Ə. Məhərrəmov ; rəy.: H. İ. İbrahimli, M. Z. Niftullayev ; Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Təbib, 2022. – 128 s.

8 Az

Z 49

Zəlimxan, Yaqub.

Seçilmiş əsərləri. / Y. Zəlimxan ; lahiyə. rəhbəri R. Həşimov ; tərt.: A. Turan, M. Nəbioğlu ; red. S. Babullaoğlu. – Bakı, 2020. – 576 s. : şək. – ISBN 978-9952-8332-6-3 :

614.2:616-036.22(075)

Q 40

Qeyri-infeksion xəstəliklərin epidemiologi-yası: dərs vəsaiti / İ. Ə. Ağayev, X. N. Xələfli, F. Ş. Tağıyeva ; rəy.: F. B. Ağayev, R. Ə. Çobanov ; Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Təbib, 2022. – 206 s.

74

A 13

Abasov, Şamo.

Rəngkarlıq və qrafika [Mətn] / Ş. Abasov ; layih. rəhb. R. Həşimov ; tətr. E. Məmmədov ; red. S. Ba-bullaoğlu. – Bakı, 2021. – 388 s. : portr. – ISBN 978-9952-8332-7-0 :

8Az

M 67

Mirzə Şəfi, Vazeh.

Bütün əsərləri / V. Mirzə Şəfi ; red. və ön sozün müəl. S. Babullaoğlu ; tər.: R. U. Xəlil, B. Azəroğlu, A. Aslanov. – Bakı, 2019. – 464 s. – ISBN 978-9952-8332-2-5 :

76

T 16

Tağıyev, Tağı.

Rəngkarlıq və qrafika. / T. Tağıyev ; layihə. rəh. E. Həşimov ; tərt. E. Məmmədov ; mətnin müəl.: Ş. Y. Məlikova, E. Məmmədov ; red. S. Babullaoğlu. – Bakı, 2019. – 352 s. – ISBN 78-9952-8332-5-6 :

76

R 99

Rzaquliyev, Ələkbər.

Rəngkarlıq və qrafika. / Ə. Rzaquliyev ; layihə. rəh. R. Həşimov ; tərt. E. Məmmədov. – B, 2018. – 336 s. – ISBN 978-9952-8332-1-8 :

57(092)

P 78

Professor Axundov Ramiz Atalla oğlu: alimin mənalı ömrü-80 / red. Q. Ş. Qarayev ; tərt.: T. A. Eyvazov, Ş. Q. Qasımov. – Bakı, 2022. – 157 s.

618.1(075)

Г 49

Гинекология: учебник / Б. И. Баисова, Д. А. Бижанова, В. Г. Бреусенко ; под ред. Г. М. Савельевой ; рец.: И. Б. Манухин, В. Е. Радзинский. – 4-е изд., перераб. и доп. – Москва : ГЭОТАР-Ме-диа, 2011. – 432 с. : ил. – ISBN 978-5-9704-1891-8 :

001(075)

Ç 67

Çobanov, R. Ə., Hacıyeva Y. H.

Elmi tədqiqatların əsasları: dərslik / R. Ə. Çob-anov, Y. H. Hacıyeva ; rəy.: İ. Ə. Ağayev, H. İ. İbra-himli ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : Təbib, 2022. – 286 s.

616.912:578.821.1

İ 55

İnsanlar arasında meymunçiçəyinin epidemi-ologiyası, profilaktikası və diaqnostikasına dair mü-vəqqəti metodiki göstərişlər. / M. Q. Xəlilov, R. İ. İs-mayılova, M. H. Əliyev ; rəy. H. Qədirova ; red. hey.: M. Q. Məmmədov, N. A. Mürsəlova ; Azərb. Respub. Səh. Nazirliyi, Xüsusi Təhlükəli İnfeksiyalara Nəzarət Mərkəzi. – Bakı, 2022. – 24 s.

9(5Az)

İ 74

İsaxanlı, Hamlet.

Mənim Qarabağım və ya Qarabağ düyünü. / H. İsaxanlı. – Bakı : Xəzər Universiteti Nəşriyyatı, 2022. – 241 s. : şək. – ISBN 978-9952-20-147-5 :

615.84(075)

C 50 Cəfərov E. S.

Radiasiya dozimetriyası və radiasiya təhlükə-sizliyi: dərs vəsaiti / Azərbaycan Respublikası Müda-fiə Nazirliyi ; elmi red. T. M. Pənahov ; rəy.: A. M. Məhərrəmov, T. N. Nağıyev. – Bakı : Hərbi nəşriyyat, 2022. – 304 s.

616.5(075)

M 15

Dermatologiya “Dəri-zöhrəvi xəstəliklər-I”: dərslik / F. Mahmudov ; tərt.: İ. A. Əmirova, Z. H. Fərəcov, Y. A. Mirzəyev ; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, Azərbaycan Tibb Universiteti. – Bakı : APOSTROF-A, 2022. – 405 s. – 500 экз. – ISBN 978-9952-562-22-4 :

616-053.2-085.085.874.2(075)

P 27

Pediatriyada pəhriz terapiyası: dərs vəsaiti / N. A. Hüseynova, N. C. Quliyev, N. A. Abiyeva ; rəy.: A. İ. Həsənov, S. Ş. Həsənov, H. H. Qabulov. – Bakı : [s. n.], 2014. – 276 s. : cəd. – 500 экз.

617-002.3(075)

H 14

Hacıyev, Novruz Cabbar oğlu.

Cərrahi infeksiya: dərs vəsaiti / N. C. Hacıyev ; elmi red. C. H. Hacıyev ; rəy.: R. M. Ağayev, M. Y. Əliyev. – Bakı : Mütərcim, 2021. – 252 s. : şək. – ISBN 978-9952-28-563-5 :

31(079.24) – 1 –

A 99

Azərbaycan Respublikasında əhalinin siya-hıyaalınması – 2019-cu il: statistik məcmuə. Rəsmi nəşr.

C. I. / Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sta-tistika Komitəsi ; ümumi rəhbər T. Budaqov ; məcmu. hazırlan. məsul. A. Abbasəliyev. – Bakı : Narıncı Nəş-riyyat Evi, 2022. – 684 s.