Tələbə Krediti Necə əldə Edilir

Bütün banklar təhsil üçün məqsədli kreditlərin verilməsini tətbiq etmədiyi üçün məhdud seçim müəyyən narahatlıqlar yaradır. Çox vaxt universitet, inhisarçı olaraq öz kredit şərtlərini irəli sürən yalnız bir xüsusi bankla əməkdaşlıq edir. Kredit sığortası eyni prinsip əsasında həyata keçirilir – yalnız bank tərəfindən akkreditə olunmuş bir sığorta şirkətində sığortalanmaq mümkündür. Bundan əlavə, təhsil üçün krediti verən bankın məcburi tələbi iclasın müvəffəqiyyətlə çatdırılması olacaqdır. Müqavilənin bu bəndi pozulursa, borc verən birtərəfli qaydada kredit müqaviləsinə xitam verəcək və ödəmələri dayandıracaqdır.

Tələbələrə kredit verilməsi qaydaları təsdiq edildi

Manset.az xəbər verir ki, bu barədə Baş nazir Əli Əsədov qərar imzalayıb.

“Təhsil Tələbə Krediti Fondunun vəsaiti hesabına təhsil tələbə kreditlərinin verilməsi Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Nazirlər Kabinetinin Qərarı “Təhsil Nazirliyinin tabeliyində Təhsil Tələbə Krediti Fondunun yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” Prezidentin dərmanının icrasını təmin etmək məqsədilə qəbul olunub.

Qaydada təhsil tələbə kreditinin növləri və kreditdən istifadə hüququ, kreditin verilməsinə dair tələblər və tətbiq edilən güzəştlər müəyyən edilib. Qaydaya əsasən, təhsil tələbə kreditinin sosial və standart növləri mövcuddur. Sosial təhsil tələbə kreditindən yalnız sosial həssas təbəqəyə aid ailələrinin üzvü olan tələbələr istifadə edə biləcəklər. Hər iki növ üzrə kreditin verilməsində şərtlər və tələblər mövcuddur.

Kreditlərin verilməsi Fondla müvəkkil bank arasında bağlanılacaq baş sazişə uyğun olaraq tələbələrlə bağlanılmış kredit müqavilələri əsasında təhsil müəssisələrinə köçürüləcək. Tələbələrdən girov və zaminlik tələb olunmur və təhsil tələbə kreditləri sığortalanır. Təhsil tələbə krediti üzrə kreditin maksimal məbləğini və kredit faizlərini Fondun Himayəçilik Şurası təsdiq edəcək. Qaydada təhsilin keyfiyyətinin stimullaşdırılması məqsədi ilə güzəştlər sistemi də nəzərdə tutulub. Təhsil tələbə krediti üzrə müraciətlərin edilməsi, qeydiyyatı, tələbənin statusunun və hüququnun müəyyən edilməsi və sair əməliyyatlar bu məqsədlə yaradılan elektron informasiya sistemi vasitəsi ilə həyata keçiriləcək.

Tələbə Krediti Necə əldə Edilir

Növbəti tədris ili başa çatdı və dünənki məktəblilərin çoxu tezliklə ali təhsil müəssisələrinin tələbəsi olacaqlar. Düzdür, indi universitetdə əlavə təhsili davam etdirə bilmək üçün əlinizdə hər kəsin olmayan “səliqəli” bir pul olması lazımdır. Müraciət edənlərin bir çox valideynləri həddindən artıq tədbirlərə, əmlak, maşın satmağa və ya bu məqsədlər üçün böyük kreditlər götürməyə məcbur olurlar. Eyni zamanda, əsasən adi istehlak kreditləri verilir. Bəzi banklar məqsədli təhsil krediti xüsusi şərtlərlə təqdim edərkən, yalnız bir neçə ildən sonra geri ödəməyə başlaya bilərsiniz. Tələbə krediti necə əldə edilir

Rusiyada təhsil almaq üçün kredit

Təəssüf ki, ölkəmizdə təhsil üçün məqsədli kredit verən bir çox kredit təşkilatı yoxdur. Məsələ burasındadır ki, kommersiya əsaslı Rusiya təhsil sistemi hələ Avropa səviyyəsinə çatmamışdır və bu xidmət bank müştəriləri arasında da böyük tələbat daşımır. Banklar özləri bu müddətə qatqı vermirlər və təhsil krediti istifadəsi üçün olduqca yüksək bir ödəniş təyin edirlər – təxminən 15-17%. Axı belə kreditlər üçün verilən məbləğlərin kifayət qədər təsirli olduğunu düşünsək, hamının bu təklifdən yararlana bilməyəcəyi aydın olur. Bundan əlavə, bir çox maliyyə institutu yalnız təhsil haqlarının dövlət təhsil müəssisələrindən xeyli yüksək olduğu kommersiya universitetlərinə daxil olan abituriyentlərə borc verməyi üstün tutur. Müqayisə üçün ABŞ-da və Avropa ölkələrində təlim üçün kredit çox yayılmış bir fenomendir və bu cür kreditlərin faiz dərəcəsi 3-4 dəfə aşağıdır.

Tələbə krediti almaq üçün nəyə ehtiyacınız var?

• Rusiya Federasiyası vətəndaşının pasportu;
• pullu təhsil almaq üçün universitetlə müqavilənin surəti;
• təhsil haqqını ödəmək üçün faktura.

İkinci bir ali təhsil üçün bir kredit verilirsə, borc verənə orta qazanc sertifikatı verməlisiniz. Borcalan azyaşlıdırsa, kredit alarkən əlavə zamin verilməsi və ya banka girov təqdim etməsi tələb olunur. Zəmanətçilər ümumiyyətlə borcalanın valideynləri olur və girov əmlak və ya avtomobil ola bilər.

Qeyd etmək lazımdır ki, faiz dərəcəsindən əlavə əlavə bir bank komissiyası və rüsumları da bir tələbə krediti dəyərinə daxil edilə bilər. Təhsil üçün kredit 10-15 il müddətinə verilir, əsas borcun qaytarılması yalnız borcalan diplom alandan sonra baş verir. Təlim zamanı kredit vəsaitlərinin istifadəsinə görə yalnız faiz ödənilir.

Təhsil kreditinin üstünlükləri və dezavantajları

Bütün banklar təhsil üçün məqsədli kreditlərin verilməsini tətbiq etmədiyi üçün məhdud seçim müəyyən narahatlıqlar yaradır. Çox vaxt universitet, inhisarçı olaraq öz kredit şərtlərini irəli sürən yalnız bir xüsusi bankla əməkdaşlıq edir. Kredit sığortası eyni prinsip əsasında həyata keçirilir – yalnız bank tərəfindən akkreditə olunmuş bir sığorta şirkətində sığortalanmaq mümkündür. Bundan əlavə, təhsil üçün krediti verən bankın məcburi tələbi iclasın müvəffəqiyyətlə çatdırılması olacaqdır. Müqavilənin bu bəndi pozulursa, borc verən birtərəfli qaydada kredit müqaviləsinə xitam verəcək və ödəmələri dayandıracaqdır.

Həm də bankın tam təhsil haqqı üçün kifayət qədər məbləğ verməməsi halları tez-tez olur. Səbəblər çox fərqli ola bilər, məsələn, zaminin kifayət qədər gəliri və ya aşağı girov dəyəri. Bu vəziyyətdə, başqa bir kredit verərək çatışmayan məbləği “borc almalısınız”.

Təhsil kreditinin əsas üstünlüyü təxirə salınmış ödənişdir. Bu o deməkdir ki, kredit borcunu ödəmək vaxtı gəldikdə, ailənin onsuz da daha bir işləyən adamı olacaq və krediti ödəmək daha asan olacaq. Bununla yanaşı, eyni zamanda təhsil almaq və işləmək istəyən tələbələr üçün banklar görüşməyə hazırdırlar və ilk borcdan etibarən əsas borcun bir hissəsini aylıq ödənişlərə daxil edə bilərlər.

Təhsil üçün məqsədli bir kreditin müsbət tərəfləri həm də təhsil haqlarının bir təhsil müəssisəsinin cari hesabına bank köçürməsi yolu ilə ödənilməsi ilə əlaqələndirilə bilər, bu da borclara görə universitetdən xaric olma təhlükəsi ilə üzləşmədiyiniz anlamına gəlir. Bundan əlavə, təhsil krediti üçün müraciət edərkən borcalan dövlətdən kredit məbləğinin 50% -i qədər təzminat alacağını gözləyə bilər.

Tələbə kreditinin ödənilməsi məbləğini necə təyin edə bilərəm?

Ötən gün baş nazir tələbə kreditlərinin verilməsi ilə bağlı qərarı təsdiq edib. Belə ki, “Təhsil Tələbə Krediti Fondunun vəsaiti hesabına təhsil tələbə kreditlərinin verilməsi Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı “Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin tabeliyində Təhsil Tələbə Krediti Fondunun yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanının icrasını təmin etmək məqsədilə qəbul olunub.

Qaydada təhsil tələbə kreditinin növləri və kreditdən istifadə hüququ, kreditin verilməsinə dair tələblər və tətbiq edilən güzəştlər müəyyən edilib. Qaydaya əsasən təhsil tələbə kreditinin sosial və standart növləri mövcuddur. Sosial təhsil tələbə kreditindən yalnız sosial həssas təbəqəyə aid ailələrinin üzvü olan tələbələr istifadə edə biləcəklər. Hər iki növ üzrə kreditin verilməsində şərtlər və tələblər mövcuddur.

Kreditlərin verilməsi fondla müvəkkil bank arasında bağlanılacaq baş sazişə uyğun olaraq tələbələrlə bağlanılmış kredit müqavilələri əsasında təhsil müəssisələrinə köçürüləcək. Tələbələrdən girov və zaminlik tələb olunmur və təhsil tələbə kreditləri sığortalanır. Təhsil tələbə krediti üzrə kreditin maksimal məbləğini və kredit faizlərini Fondun Himayəçilik Şurası təsdiq edəcəkdir. Qaydada təhsilin keyfiyyətinin stimullaşdırılması məqsədi ilə güzəştlər sistemi də nəzərdə tutulub. Təhsil tələbə krediti üzrə müraciətlərin edilməsi, qeydiyyatı, tələbənin statusunun və hüququnun müəyyən edilməsi və sair əməliyyatlar bu məqsədlə yaradılan elektron informasiya sistemi vasitəsi ilə həyata keçiriləcək.

Bəs prosedur necə olacaq? Hansı tələbələr yararlana biləcək?

Təhsil naziri Kamran Əsədov mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a danışıb:

“Təhsil tələbə kredit fondunun yaradılması ölkədə təhsil haqqını ödəyə bilməyən tələbələrə ciddi şəkildə böyük dəstək olacaq. Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilən siyahıya baxanda görürük ki, siyahıda kifayət qədər mübahisəli məqamlar var. Belə ki, ilk olaraq qeyd edilir ki, təhsil tələbə kredit fondundan iki kateqoriya kredit veriləcək: sosial və standart kreditlər. Tələbələr birinci tədris ilinin ilk semestrindən etibarən kredit fondundan istifadə edə biləcəklər. Lakin burada istifadə etmək hüququna malik olanların kateqoriyası çox dardır. Məsələn, orada bildirilir ki, sosial kreditdən istifadə edən 3-cü dərəcəli əlliliyi olanlar. Bilirik ki, 1-ci və 2-ci qrup əlliliyi olan şəxslər azaddırlar. 3-cü qrup əlliliyi olanlar isə təbii ki, müəyyən qədər çətinlik çəkirdilər, ona görə də hesab edirəm ki, bu çox ciddi bir güzəştdir.

2-ci kateqoriya kredit isə hər iki valideyni əlil olan şəxslər də istifadə edə bilər. Amma burada mübahisə doğan məqam ondan ibarətdir ki, qanunvericiliyə görə, 1-ci və 2-ci qrup dərəcəli əlil olan şəxslər onsuz da təhsil ödənişindən azad idilər. Burada müsbət yenilik işsiz kimi qeydiyyatda olan və onların ailə üzvləri təhsil ödənişindən azaddır. Qaydaya görə, hər iki valideyn 1-ci və 2-ci qrup əlil olmalıdır. Əgər valideynlərdən biri əlil olmazsa, bu zaman tələbə kredit güzətlərindən istifadə edə bilməyəcək. Yaşa görə əmək pensiyası, sosial müavinət alanlar, onların övladları da sosial təhsil tələbə kredit fondundan istifadə edə biləcək. Bu, olduqca müsbət addımdır.

Digər istifadə etmək hüququ standart kreditlərdir. Burada çatışmazlıq ondan ibarətdir ki, ümumi orta müvəffəqiyyət ölçüsü qoyulub. Kimin ki ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisi 71-dən yuxarıdır, bu zaman müraciət edə bilər. Hesab edirəm ki, bu doğru yanaşma deyil. Ola bilər ki, bu, tələbələri orta müvəffəqiyyət göstəricisini yüksəltməsinə sövq edəcək, amma ümumilikdə məhdudiyyət qoymaq doğru deyil. Çünki ola bilər ki, müəyyən səbəblərdən tələbənin orta müvəffəqiyyət göstəricisi aşağıdır.

Həmçinin illik təhsil haqqının 20 faizini ödəyərək, daha sonra isə kredit götürmək olar. Hesab edirəm ki, bu da müsbət addımdır, sosialyönümlüdür”.

Kamran Əsədov qeyd edib ki, kredit fondu bütün təhsil haqlarına aid olmayacaq:

“Burada kredit fondunun himayəçilər şurası tərəfindən müəyyənləşdirilmiş məbləğdə, yəni 2500-3000 manata qədər təhsil haqları ödəyən tələbələr kreditlərdən yararlana biləcəklər. Bu anlaşılandır, lakin fikrimcə, yüksək təhsil haqqı ödəyənlər də kreditdən yararlanmalıdırlar. Ən vacib məqam kreditin geri qaytarılma müddətidir. Son müddət 10 il göstərilib və hesab edirəm ki, bu kifayət qədər yaxşı haldır. Ən azı məsuliyyət olacaq. Amma qeyd edim ki, təhsil tələbə kredit fonduna görə hər hansı zamin, digər öhdəliklər tələb olunmayacaq. Ən vacib müsbətlərdən biri də kredit məbləğinin sığortalanmasıdır. Tutaq ki, hansısa bədbəxt hadisə nəticəsində şəxs ödəmə qabiliyyətini itirəcəksə, məbləğ sığortalanır və dövlət tərəfindən ödənilir”.

Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”