BANM-də Tələbələrin I Respublika elmi konfransları başlayıb

SPIRITUALS THE TERRITORY OF KAZAKHSTAN AS OBJECTS TOURIST AND RECREATION DIRECTION

Tələbələrin 1 ci respublika eli konfransı banm jurnal

ELMİ QAYNAQLAR Tezislər toplusu Cild: 2 Sayı: 1

Dünən, 12:15 Məqalənin davamı
JURNALIN TAM VERSİYASI
HUMANİTAR VƏ İCTİMAİ ELMLƏR HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES
TƏBİƏT ELMLƏRİ NATURAL SCIENCES
DƏQİQ ELMLƏR EXACT SCIENCES
19-03-2023, 23:45 Məqalənin davamı
ACADEMIC ENVIRONMENT IN THE MOTHERLAND

SCIENTIFIC WORK

International scientific journal

Impact Factor: 2.255

___________________________________________________________________

Article printing is free

The article is accepted in Azerbaijani and English languages

The journal is assigned DOI : 10.36719

Journal are available online at the site of
AZERBAIJAN SCIENCE CENTER https://aem.az/

and https://search.crossref.org/ by CROSSREF organization base.
International Certificate will be presented to each author by

CROSSREF organization
Requirements for publication

• Article format: Articles should be written in A4 format, size 14, 1.5 line spacing, Times New Roman font, 2 cm space should be left at the bottom, top and sides of the page.
• The article should be between 4-25 pages .
• Author: The author’s name and surname /e.g.: Ali Valiyev/, the name and number of the school where he studied, e-mail address and telephone number should be indicated on the right side before the title of the article. The listed information should also be given in English at the beginning of the English Abstract.
• Abstract: Abstract consisting of 2-3 sentences should be written in Azerbaijani and English languages at the beginning of the article.
• Keywords: no less than 5 words should be written in Azerbaijani and English languages.
• Introduction
• Result
• References: The list of references should be more than 4 sources, if the sources cited in the article are in Azerbaijani and English, they should be written in those languages, if they are in other languages, they should be transliterated into Latin script.
• The reference list should be given in reference order, the author’s last name, first initial, the year of publication of the work, the title of the work and the name of the publishing house should be listed in parentheses.
• Example: Rajabli, A. (2006). The Language of Old Turkic Inscription Monuments. Baku: Science, 214 p.
• References should be indicated within the article by mentioning the author’s last name, year and page of the work in parentheses. Example: (Rajabli, 2006: 56)
• If the references are internet resources, they should be listed only with the serial number in parentheses. Example: (8), (5), etc.
• Books prepared by the author must be indicated in the article with the abbreviated form of the book name, year and page number. Example: (DTS, 1969: 56)
• Author involved in the project should mention the scientific degree, name and surname of the reviewer in the order indicated at the end of the article.

_______________________________________________________________

Editorial address: Baku city., Matbuat ave., 529,
“Azerbaijan” Publishing House, 6-th floor
Mobile +994 99 802 67 68
+994 55 209 59 68
Phone +994 12 510 63 99
11-03-2023, 16:21 Məqalənin davamı
MƏMLƏKƏTDƏ AKADEMİK MÜHİT
ELMİ İŞ

Beynəlxalq elmi jurnal

İmpakt Faktor: 2.255

___________________________________________________

Məqalə çapı ödənişsizdir.

Məqalə Azərbaycan və ingilis dillərində qəbul olunur.
Jurnalda çap olunan hər bir məqaləyə DOİ təyin olunur DOI: 10.36719

Jurnal “AZƏRBAYCAN ELM MƏRKƏZİ”nin https://aem.az saytında
və “CROSSREF” təşkilatının https://search.crossref.org bazasında yayımlanır.

Hər bir müəllifə «CROSSREF» təşkilatı tərəfindən
BEYNƏLXALQ SERTİFİKAT verilir.
Məqalə çapına dair tələblər

• Məqalə formatı: Məqalələr A4 formatda, 14 ölçüdə, 1,5 sətirlərarası intervalla, Times New Roman şrifti ilə yazılmalı, səhifənin aşağı, yuxarı və yan tərəflərində 2 sm boşluq buraxılmalıdır.
• Məqalənin həcmi: 4-25 səhifə olmalıdır.
• Məqalədə müəllifin adı və soyadı /məs.: Əli Vəliyev/, təhsil aldığı məktəbin adı və nömrəsi, şəxsi elektron ünvanı və telefon nömrəsi məqalənin başlığından əvvəl sağ tərəfdə göstərilməlidir. Sadalanan məlumatlar, həmçinin i ngilis dilində yazılan Xülasənin əvvəlində ingilis dilində də verilməlidir.
• Xülasə: Məqalənin əvvəlində Azərbaycan və ingilis dillərində 2-3 cümlədən ibarət Xülasə yazılmalıdır.
• Açar sözlər : 5 sözdən az olmayaraq Azərbaycan və ingilis dillərində yazılmalıdır.
• Giriş
• Nəticə
• Ədəbiyyat: Ədəbiyyat siyahısı 4 mənbədən çox olmalı, məqalədə istinad olunan mənbələr Azərbaycan və ingilis dillərindədirsə, həmin dillərdə yazılmalı, digər dillərdə olarsa latın qrafikasına transliterasiya edilməlidir.
• Ədəbiyyat siyahısı: Ədəbiyyat siyahısı istinad ardıcılığı ilə verilməli, müəllifin soyadı, adının baş hərfi, mötərizə daxilində əsərin nəşr ili, əsərin adı, nəşr olunduğu nəşriyyatın adı ardıcıllıqla qeyd olunmalıdır.
• Nümunə: Rəcəbli, Ə. (2006). Qədim türk yazısı abidələrinin dili. Bakı: Elm, 214 s.
• İstinadlar məqalənin daxilində mötərizədə müəllifin soyadı, əsərin ili və səhifəsi qeyd olunmaqla göstərilməlidir. Nümunə: (Rəcəbli, 2006: 56)
• İstinadlar internet resursları olduqda təkcə mötərizə daxilində sıra nömrəsi ilə qeyd olunmalıdır. Nümunə: (8), (5) və s.
• Tərtibçi müəllif tərəfindən hazırlanan kitablar məqalə daxilində kitabın adının qısaldılmış forması, ili və səhifə nömrəsi ilə göstərilməlidir. Nümunə: (DTS, 1969: 56)
• Layihədə iştirak edən müəllif məqalənin sonunda göstərilən ardıcıllıqla rəyçinin elmi dərəcəsini, adını və soyadını qeyd etməlidir.

_______________________________________________________________

Ünvan: Bakı ş., Mətbuat pr., 529,

«Azərbaycan» Nəşriyyatı, 6-cı mərtəbə.

Mob.: +994 99 802 67 68
+994 55 209 59 68
Tel: +994 12 510 63 99
10-03-2023, 20:30 Məqalənin davamı

ELMİ TƏDQİQAT Cild: 3 Sayı: 2

JURNALIN TAM VERSİYASI

İÇİNDƏKİLƏR:

HUMANİTAR VƏ SOSİAL ELMLƏR HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES
TEXNİKA ELMLƏRİ TECHNICAL SCIENCES
8-03-2023, 15:40 Məqalənin davamı

BEROLAMİN-20 ƏSASINDA SİNTEZ OLUNMUŞ AMİDLƏRİN VƏ NİTROBİRLƏŞMƏNİN KOMPLEKSİ ƏSASINDA BİRGƏ HAZIRLANMIŞ KOMPOZİSİYALARININ KONSERVASİYA MAYELƏRİNƏ ƏLAVƏLƏR KİMİ TƏDQİQİ

Elgün Kamil oğlu Həsənov

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu

texnika üzrə fəlsəfə doktoru

Rəhimə Mahmud qızı Fərhadova

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu

Rüfanə Asif qızı Əlizadə

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu

Təhminə Nadir qızı Əhmədova

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu

BEROLAMİN –20 ƏSASINDA SİNTEZ OLUNMUŞ

AMİDLƏRİN VƏ NİTROBİRLƏŞMƏNİN KOMPLEKSİ ƏSASINDA

BİRGƏ HAZIRLANMIŞ KOMPOZİSİYALARININ

KONSERVASİYA MAYELƏRİNƏ ƏLAVƏLƏR KİMİ TƏDQİQİ

Təbii neft turşularının metal duzlarının və amidoaminlərin ayrı-ayrılıqda komponent kimi mineral yağlara əlavəsindən sonra, bu komponentin, nirtobirləşmə ilə birgə kompleksləri hazırlanmış, konservasiya mayelərinin hər üç mühitdə “polad-3” markalı metal lövhələri korroziyadan mühafizə effektivliyinin sınaq nəticələri göstərilmişdir.

T-22 yağ distillatlarına inhibitor kimi əlavə etmək üçün amidoaminlər, təbii neft turşusunun müxtəlif metal duzları və nitrobirləşmənin komponentlərindən ibarət (1:1:1 mol nisətində) kompozisiya şəklində konservasiya mayeləri hazırlanmış və aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, sintez olunmuş inhibitorların ayrı-ayrılıqda deyil, birgə kompozisiya şəklində T-22 yağ distillatına əlavə edilməsi hazırlanmış konservasiya mayelərinin mühafizə effektinin daha da artmasına səbəb olmuşdur.

Açar sözlər: amid, berolamin, konservasiya, inhibitor, korroziya

Elgun Kamil Hasanov

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Petrochemical Processes

Ph.D in Engineering

Rahima Mahmud Farhadova

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Petrochemical Processes

Rufana Asif Alizade

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Petrochemical Processes

Tahmina Nadir Ahmadova

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Petrochemical Processes

Study of prepared compositions as additives to preservation liquids combined based on a complex of amides and nitro compounds based on berolamine-20

After the addition of metal salts of natural petroleum acids and amidoamines to mineral oils as individual components, complexes of this component with nirtocombination were prepared, the test results of the effectiveness of preservation liquids against corrosion in all three conditions are shown with “Polad-3” brand metal plates.

In order to add to T-22 oil distillates as inhibitors, conservation liquids were prepared in the form of compositions consisting of amidoamines, various metal salts of natural petroleum acid, and components of nitro compounds (in a 1:1:1 molar ratio), and as a result of the conducted research, it was determined that the addition of the synthesized inhibitors to the T-22 oil distillate in the form of a joint composition, rather than separately, led to a further increase in the protective effect of the prepared conservation liquids.

Keywords: amide, berolamine, conservation, inhibitor, corrosion

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [457,49 Kb] (yüklənib: 12)
6-03-2023, 15:05 Məqalənin davamı
SPIRITUALS THE TERRITORY OF KAZAKHSTAN AS OBJECTS TOURIST AND RECREATION DIRECTION

Kulyash Nurbergenovna Mamirova 

 Kazakh National Women's Teacher Training University 

Doctor of Pedagogical Sciences

SPIRITUALS THE TERRITORY OF KAZAKHSTAN AS OBJECTS TOURIST AND RECREATION DIRECTION

The article examines the spiritual shrines of the territory of Kazakhstan. The educational discipline “Geography of spiritual shrines of Kazakhstan” developed in Kazakh National Women’s Teacher Training University is aimed at studying the geographic sacred objects of the territory of the republic. The content the discipline examines natural landscapes and architectural monuments of historical, scientific and cultural significance. Students get acquainted with the spiritual shrines of the territory of Kazakhstan, study the peculiarities of natural-geographical and socio-cultural factors that have formed the meaningful essence of archaeological, historical and other monuments of Kazakhstan.

In the course of studying the discipline, students:

– establish and reveal the patterns of placement of spiritual shrines on the territory of Kazakhstan;

– give an assessment of the natural-geographical and socio-cultural factors that contribute to the formation of sacred objects;

– assimilate and apply knowledge about sacred geographical objects that ensure the formation of the consciousness and behavior of students.

The expected learning outcomes in the discipline were:

– skills and competencies to apply in practice theoretical and practical knowledge about the sacred objects of the territory of Kazakhstan;

– the ability of students to use the basic approaches and methods of geographical research;

– the ability to identify and evaluate the main geographical patterns, factors of placement, distribution and development of sacred objects. 

Keywords: spiritual shrines of the territory of Kazakhstan, objects of tourist and recreational direction, the program of the academic discipline, the discipline "Geography of the spiritual shrines of Kazakhstan", the expected results of training in the discipline

Kulyaş Nurberqenovna Mamirova

Qazax Milli Qadın Pedaqoji Universiteti

pedaqoji elmlər doktoru

T urizm və rekreasiya istiqamətinin obyekti kimi Qazaxıstan ərazisinin mənəvi payları

X ülasə

Məqalə Qazaxıstan ərazisinin mənəvi ziyarətgahlarından bəhs edir. KazNatsJenPU-da hazırlanmış “Qazaxıstanın mənəvi ziyarətgahlarının coğrafiyası” akademik fənni respublika ərazisinin coğrafi müqəddəs obyektlərinin öyrənilməsinə yönəlib. İntizamın məzmunu tarixi, elmi və mədəni əhəmiyyəti olan təbiət mənzərələri və memarlıq abidələrindən bəhs edir. Şagirdlər Qazaxıstan ərazisinin mənəvi ziyarətgahları ilə tanış olur, Qazaxıstanın arxeoloji, tarixi və digər abidələrinin məzmun mahiyyətini təşkil edən təbii-coğrafi və sosial-mədəni amillərin xüsusiyyətlərini öyrənirlər.

İntizamın öyrənilməsi zamanı tələbələr:

– Qazaxıstan ərazisində mənəvi ziyarətgahların yerləşdirilməsi nümunələrini müəyyən etmək və aşkar etmək;

– – müqəddəs obyektlərin formalaşmasına şərait yaradan təbii-coğrafi və sosial-mədəni amillərin qiymətləndirilməsini;

– şagirdlərin şüurunun və davranışının formalaşmasını təmin edən müqəddəs coğrafi obyektlər haqqında bilikləri mənimsəmək və tətbiq etmək.

İntizam üzrə təlimin gözlənilən nəticələri:

– Qazaxıstan ərazisinin müqəddəs obyektləri haqqında nəzəri və praktiki bilikləri praktikada tətbiq etmək bacarıq və bacarıqları;

– tələbələrin coğrafi tədqiqatın əsas yanaşma və metodlarından istifadə etmək bacarığı;

– bütün ərazi üzrə müqəddəs obyektlərin əsas coğrafi qanunauyğunluqlarını, yerləşdirilməsi, yayılması və inkişafı amillərini müəyyən etmək və qiymətləndirmək bacarığı.

Açar sözlər: Qazaxıstan ərazisinin ruhani ziyarətgahları, turizm və rekreasiya istiqaməti obyektləri, akademik fənnin proqramı, “Qazaxıstanın mənəvi ziyarətgahlarının coğrafiyası” akademik fənni, fən üzrə gözlənilən təlim nəticələri

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [560,59 Kb] (yüklənib: 5)
6-03-2023, 14:54 Məqalənin davamı
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ƏRAZİSİNDƏ YERALTI SULARIN EKOLOJİ VƏ KİMYƏVİ GÖSTƏRİCİLƏRİ

Fizzə Sadıx qızı Məmmədova

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Təbii Ehtiyatlar İnstitutu

kimya üzrə fəlsəfə doktoru

Gültəkin Sədrəddin qızı Hacıyeva

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Təbii Ehtiyatlar İnstitutu

Havva Cəni qızı Cəfərova

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Təbii Ehtiyatlar İnstitutu

Əliəddin Dəyyan oğlu Abbasov

Naxçıvan Dövlət Universiteti

kimya elmləri doktoru

UOT 546. 06. 504-43 

NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ƏRAZİSİNDƏ YERALTI SULARIN

EKOLOJİ VƏ KİMYƏVİ GÖSTƏRİCİLƏRİ

Məqalədə Naxçıvan Muxtar Respublikasının yeraltı sularının ümumi xarakteristikası, onların istifadə perspektivləri və əsas eko-kimyəvi xüsusiyyətləri işıqlandırılır. Muxtar respublikanın hidrogeologiyasının praktiki və nəzəri problemləri, yeraltı suların yayılma qanunauyğunluqları, kimyəvi tərkiblərinin formalaşması, yararlılıqları nəzərdən keçirilir. Ərazinin yeraltı suları öz coğrafi, geoloji, fiziki-kimyəvi və ekoloji keyfiyyətlərinə görə səciyyələnir. Ətraf mühitin vahid sistemində mühüm vəzifələr sırasına su ehtiyatlarının öyrənilməsi və səmərəli istifadəsi də daxildir, çünki onlar sənaye, kənd təsərrüfatı, kommunal-məişət təsərrüfatının və əhalinin su təchizatının əsas mənbəyidir. Bununla əlaqədar olaraq muxtar respublikada rayonların su təchizatının hidro-ekoloji vəziyyətinin öyrənilməsi, yeraltı su mənbələrinin ekoloji təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsi zərurəti yaranır. Məqalədə ərazi üzrə ümumi çirklənmə əmsallarının qiymətlərinə görə mövcud yeraltı suların eko-kimyəvi xüsusiyyətləri müqayisəli təhlil edilmişdir.

Açar sözlər: hidro-geoloji mühit, hidrosistem, yeraltı sular, ümumi çirklənmə əmsalı, ekoloji-kimyəvi xüsusiyyətlər, ekoloji qiymətləndirmə

Fizza Sadikh Mammadova

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Natural Resources

Candidate of chemical sciences

Gultakin Sadraddin Hajiyeva

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Natural Resources

Havva Jani Jafarova

Ministry of Science and Education of the Republic of Azerbaijan

Institute of Natural Resources

Aliaddin Dayyan Abbasov

Nakhchivan State University

Doctor of chemical sciences

Ecological and chemical indicators of groundwater in the territory of

Nakhchivan Autonomous Republic

The general characteristics of underground waters of Nakhchivan Autonomous Republic, their prospects of use and main eco-chemical characteristics are highlighted in the article. The practical and theoretical problems of the hydrogeology of the autonomous republic, the laws of distribution of underground water, the formation of its chemical composition, and its usefulness are considered. Groundwater of the area is characterized by its geographical, geological, physical-chemical and ecological qualities. Studying and efficient use of water resources is one of the important tasks in the integrated system of the environment, because they are the main source of water supply for industry, agriculture, communal economy and the population. In connection with this, there is a need to study the hydro-ecological condition of the water supply of the regions in the autonomous republic, to assess the ecological safety of underground water sources. The eco-chemical properties of existing underground waters in the autonomous republic were comparatively analyzed according to the values of general pollution coefficients for the territory.

Keywords : hydrogeological environment, hydrosystem, groundwater, general pollution coefficient, ecological-chemical properties, ecological assessment

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [518,13 Kb] (yüklənib: 7)
6-03-2023, 14:52 Məqalənin davamı

NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ƏRAZİSİNDƏ ENTODİNİMORPHA DƏSTƏSİNƏ AİD OLAN NÖVLƏRİN FAUNASI VƏ EKOLOGİYASININ ÖYRƏNİLMƏSİ

Leylabəyim Mirməmməd qızı Seyidova

Naxçıvan Dövlət Universiteti

NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ƏRAZİSİNDƏ

ENTODİNİMORPHA DƏSTƏSİNƏ AİD OLAN NÖVLƏRİN FAUNASI VƏ EKOLOGİYASININ ÖYRƏNİLMƏSİ

Məqalədə Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində entodinimorpha dəstəsinə aid olan infuzorlar öyrənilmişdir. Tədqiqat obyekti gövşəyən heyvanlardan qoyunlar olmuşdur. Mütəmadi olaraq qoyunlarda tədqiqat aparılaraq infuzor növlərinin təsir xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, faunasız gövşəyənlərlə müqayisədə kirpikli protozoaların olması ruminal qıcqırmanın daha sabit olmasına, ammonyakın yüksək səviyyəsinə, bakteriyaların sayının azalmasına, həmçinin quru maddənin (%), mayenin həcminin və ruminal tərkibinin dövriyyə sürətinin dəyişməsinə səbəb olur.

Açar sözlər: entodinimorph, rumen mayesi, infuzor, avtoklav, növ

Leylabayim Mirmammad Seyidova

Nakhchivan State University

Study of fauna and ecology of species belonging to entodynimorpha in the territory

of the Nakhchivan Autonomous Republic

In the article, the infusors belonging to the order of Entodinimorpha were studied in the territory of the Nakhchivan Autonomous Republic. The research object was sheep from ruminant animals. The effects of infusor species have been regularly studied in sheep. It has been determined that the presence of ciliated protozoa leads to a more stable ruminal fermentation, a high level of ammonia, a decrease in the number of bacteria, as well as the change in the turnover rate of dry matter (%), liquid volume and it causes ruminal content, compared to ruminants without fauna.

Keywords: entodinimorph, rumen fluid, infusor, autoclave, species

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [482,5 Kb] (yüklənib: 4)
6-03-2023, 14:44 Məqalənin davamı
TUT İPƏKQURDU GENOFONDUNDA SAXLANILAN YERLİ CİNSLƏRİN BİOLOJİ GÖSTƏRİCİLƏRİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ

Qafar Mahmud oğlu Məmmədov

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu

aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru

Səfa Rza qızı Musayeva

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu

Rasimə Rasim qızı Hüseynova

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu

Ənfurə Telman qızı Məmmədova

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu

Raya Rüstəm qızı Rüstəmova

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu

TUT İPƏKQURDU GENOFONDUNDA SAXLANILAN YERLİ CİNSLƏRİN

BİOLOJİ GÖSTƏRİCİLƏRİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ

Yeni cinslərin yaradılmasında tut ipəkqurdu genofondunun canlı kolleksiyasının böyük təcrübi əhəmiyyəti vardır. Tut ipəkqurdunun genofondu qorunub saxlanılmaqla yanaşı, həm də zənginləşdirilməlidir ki, seleksiyaçılar bundan lazımınca yararlana bilsin.

Hesabat ilində yerli və xarici olaraq 62 cinsin yaz yemləməsi aparılmış, bioloji göstəricilər təyin edilmiş, növbəti il üçün toxum materialı hazırlanmışdır.

Bioloji göstəriciləri öyrənməkdən ötrü 43 cinsin hər birindən 1 təkrarda 25 dişi və 25 erkək barama götürülərək əvvəlcə baramalar, sonra isə barama pərdəsi elektron tərəzidə ümumi çəkilmiş və sonra hesablama əsasında diri baramanın və barama pərdəsinin orta kütləsi, diri baramanın ipəkliliyi təyin olunub.

Elmi-tədqiqat işinin məqsədi genofondda olan yerli cinsləri saf halda saxlamaq, onların biotexnoloji göstəricilərini yaxşılaşdırmaqdır.

Açar sözlər: tut ipəkqurdu, cins, kolleksiya, genofond, zənginləşdirmə, barama, bioloji göstəricilər

Gafar Mahmud Mammadov

Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Animal Husbandry Scientific Research Institute

Ph.D in Agricultural Sciences

Safa Rza Musayeva

Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Animal Husbandry Scientific Research Institute

Rasima Rasim Huseynova

Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Animal Husbandry Scientific Research Institute

Anfura Telman Mammadova

Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Animal Husbandry Scientific Research Institute

Raya Rustam Rustamova

Ministry of Agriculture of the Republic of Azerbaijan

Animal Husbandry Scientific Research Institute

Study of biological indicators of local breeds preserved in the silkworm gene pool

The living collection of the silkworm gene pool is of great practical importance in the creation of new species. In addition to preserving the silkworm gene pool, it should also be enriched so that breeders can take full advantage of it.

In the reporting year, spring feeding of 62 breeds was carried out, biological indicators were determined, and seed material for the next year was procured.

İn order to study biological indicators, 25 female and 25 male cocoons are taken from each of 43 species in replication, first the cocoons and then the cocoon membrane were weighed on an electronic scale? And then the average mass of the live cocoon and the silkiness of the live cocoon were determined based on the calculation.

The purpose of the scientific research work is to keep the local breeds in the gene pool in a pure condition and to improve their biological indicators.

Keywords: mulberry silkworm, breed, collection, gene pool, enrichment, cocoon, biological indicators

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [512,01 Kb] (yüklənib: 6)
6-03-2023, 14:41 Məqalənin davamı
NADİR NÖV OLAN ASTRAGALUS GJUNAICUS A.GROSSH. (FABACEAE) NÖVDAXİLİ POLİMORFİZMİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ

Elfira Zaur qızı Ağayeva

Gəncə Dövlət Universiteti

biologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Güləbatın Vaqif qızı Hümbətova

Gəncə Dövlət Universiteti

aqrar elmləri üzrə fəlsəfə doktoru

NADİR NÖV OLAN ASTRAGALUS GJUNAICUS A.GROSSH. (FABACEAE)

NÖVDAXİLİ POLİMORFİZMİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ

Azərbaycanda nadir endemik növ olan Astragalus gjunaicusun altı populyasiyasının genetik müxtəlifliyini qiymətləndirmək üçün genom DNT-nin (ISSR) növlərarası analiz metodundan istifadə edilib. Beş primerlə DNT amplifikasiyası nəticəsində 89 DNT fraqmenti əldə edilmişdir ki, onlardan 81-i (94,1%) polimorf olmuşdur. Zivlan populyasiyasının digər populyasiyalarla müqayisədə oxşarlıq səviyyəsi aşağı, Nei oxşarlıq əmsalı isə 0,139 idi. Zivlan populyasiyasının digər populyasiyalarla aşağı oxşarlığı onun uzunmüddətli təcrid olunmasını sübut edir. Əldə edilmiş nəticələr əsasında Astragalus gjunaicusun mühafizəsi strategiyası təklif edilmişdir.

Açar sözlər: Fabaceae, Astragalus gjunaicus, genetik dəyişkənlik, ISSR, nadir növ, bitkilərin mühafizəsi

Elfira Zaur Aghayeva

Gandja State University

Gulabatin Vagif Humbatova

Gandja State University

Ph.D in Agricultural Sciences

Study of intraspecific polymorphism of rare species Astragalus gjunaicus

A.Grossh. (FABACEAE)

The method of interspecific analysis of genome DNA (ISSR) was used to assess the genetic diversity of six populations of Astragalus gjunaicus, a rare endemic species in Azerbaijan. As a result of DNA amplification with five primers, 89 DNA fragments were obtained, of which 81 (94.1%) were polymorphic. The Zivlan population had a low level of similarity compared to other populations, with a Nei similarity coefficient of 0.139. The low similarity of the Zivlan population to other populations proves its long-term isolation. Based on the results obtained, a strategy for the protection of Astragalus gjunaicus has been proposed.

Keywords : Fabaceae, Astragalus gjunaicus, genetic variability, ISSR, rare species, plant protection

BANM-də Tələbələrin I Respublika elmi konfransları başlayıb

BANM-də Tələbələrin I Respublika elmi konfransları başlayıb Bakı Ali Neft Məktəbində (BANM) ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 96-cı ildönümünə həsr olunan Tələbələrin I Respublika elmi konfransları başlayıb.

17 Aprel , 2019 12:51
https://static.report.az/photo/bf118fe9-b3d6-485c-a7f0-02bf00f263b9.jpg

Bakı Ali Neft Məktəbində (BANM) ümummilli lider Heydər Əliyev in anadan olmasının 96-cı ildönümünə həsr olunan Tələbələrin I Respublika elmi konfransları başlayıb. Bu barədə “Report”a Ali Məktəbin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən məlumat verilib. Konfransın açılış mərasimində BANM-in rəhbərliyi və professor-müəllim heyəti, eləcə də, SOCAR və AMEA-nın rəhbər heyəti və nümayəndələri iştirak ediblər. Tədbirə, həmçinin ölkədə fəaliyyət göstərən ali təhsil ocaqlarının akademik və administrativ heyəti, o cümlədən BANM-in partnyorları olan SOCAR-ın Kompleks Qazma İşləri Tresti, SOCAR Polymer, Huawei, Maire Technimont, ABB, Microsoft, Emerson Process Management və Avandsis Group şirkətlərinin təmsilçiləri qatılıblar. BANM-in rektoru Elmar Qasımov ulu öndər Heydər Əliyevin şəxsiyyətinə olan dərin hörmət və ehtiramın təzahürü olaraq Ali Məktəbdə ümummilli liderin anadan olmasının ildönümünə həsr olunan tələbələrin elmi konfranslarının keçirilməsinin artıq ənənəvi xarakter daşıdığını bildirib. Cəmiyyətdə elm və təhsilin mühüm rolunu qeyd edən rektor Ali Məktəbdə bu sahənin inkişafı istiqamətində reallaşdırılan tədbirlərdən və əldə olunan nailiyyətlərdən danışıb, dövlətin elm və təhsil siyasətinin inkişaf etdirilməsinin bilavasitə gənclərin elmi tədqiqatlara daha çox cəlb edilməsindən asılı olduğunu qeyd edib. Tədbirdə çıxış edən AMEA-nın vitse-prezidenti, Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun direktoru, AMEA-nın həqiqi üzvü akademik İradə Hüseynova, Akademik Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun direktoru, AMEA-nın həqiqi üzvü akademik Vaqif Abbasov, SOCAR-ın Kompleks Qazma İşləri Trestinin müdiri İskəndər Şirəli və Bakı Dövlət Universitetinin Elm və innovasiyalar üzrə prorektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Aydın Kazımzadə elm və təhsilin vəhdətindən və bu kimi konfransların tələbələrdə elmi potensialın inkişafına verdiyi önəmdən bəhs ediblər. Xatırladaq ki, BANM-də tələbələrin elmi-texniki konfransları hər il təşkil olunur. Bu il ilk dəfə olaraq konfranslar hər biri çoxsaylı bölmələrdən ibarət üç geniş başlıq altında – Kimya və kimya mühəndisliyində perspektivlər, Keyfiyyətli enerji, keyfiyyətli xidmət və Yüksək texnologiyalar- innovativ tətbiqlər mövzuları çərçivəsində təşkil olunur. Ölkəmizdə fəaliyyət göstərən digər ali təhsil müəssisələrinin tələbələri də konfransda iştirak edirlər. Ümumilikdə Konfransda iştirak etmək üçün Respublikanın ali təhsil müəssisələri və AMEA-nın İnstitutları üzrə 177 nəfər tələbə və gənc alim müraciət etmişdir. Tələbələrə Azərbaycan, ingilis və rus dillərində təqdimatlar etmək imkanı yaradılır. Ali Məktəblə əməkdaşlıq edən SOCAR-ın Kompleks Qazma İşləri Tresti, SOCAR Polymer, BP, Huawei, Maire Technimont, Shclumberger, ABB, Baker Hughes, Schneider Electric, Halliburton, Microsoft, Emerson Process Management və Avandsis Group şirkətləri isə yekunda qalibləri şirkətlərin korporativ hədiyyələri ilə mükafatlandırır ki, bu da öz növbəsində tələbələri elmi-tədqiqata və bu tipli tədbirlərdə daha fəal iştiraka həvəsləndirmiş olur. Konfrans 19 aprel 2019-cu il tarixində öz işini yekunlaşdıracaq.

Link kopyalandı
Samirə Abdullayeva
https://static.report.az/photo/03561f18-89b5-348f-83bc-0f6992cab252_50.jpg
Rus versiyası Foto В БВШН начала работу первая Республиканская научная конференция студентов
İngilis versiyası Foto Baku Higher Oil School hosts First Students National Scientific Conference

Saytdakı materialların istifadəsi zamanı istinad edilməsi vacibdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə hiperlink vasitəsi ilə istinad mütləqdir.

“Report” müstəqil informasiya agentliyi sayt və gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə Azərbaycan, rus və ingilis dillərində siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır. O cümlədən, saytın “Analitika” bölməsində Azərbaycanda və dünyada gedən proseslərlə bağlı analitik materiallar təqdim edilir.

BANM-da Tələbələrin Respublika elmi-texniki konfransı yekunlaşıb

Bakı Ali Neft Məktəbində (BANM) Tələbələrin Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 95 illiyinə həsr olunmuş Respublika elmi-texniki konfransı yekunlaşıb. 30 aprel – 2 may tarixlərində davam edən konfransda beş bölmə üzrə aktual mövzularda müxtəlif təqdimatlar dinlənilib. Ümumilikdə bütün bölmələr üzrə 68 məruzə təqdim edilib ki, bunun 35-i BANM-ın tələbələrinə, qalanı isə konfransda iştirak edən 10-a yaxın müxtəlif universitetlərin tələbələrinə aiddir.

Milli.Az xəbər verir ki, konfransın bağlanış mərasimində çıxış edən BANM-ın rektoru Elmar Qasımov artıq 6-ci ildir ki keçirilən bu konfransın bu il yalnız BANM-ın hüdudları çərçivəsində deyil, ölkə üzrə müxtəlif universitetlərin iştirakı ilə daha geniş şəkildə keçirilir. Rektor qeyd edib ki, BANM-da tələbələri elmi-tədqiqata həvəsləndirən hər bir təşəbbüs dəstəklənir, bilik mübadiləsinin həyata keçirilməsi üçün müxtəlif tədbirlər təşkil edilir. “Belə tədbirlərin keçirilməsi tələbələr arasında elmi məlumatın mübadiləsi, onların apardıqları tədqiqatların nəticələrinin ictimaiyyətə təqdim olunması üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.” – deyə Elmar Qasımov bildirib.

Konfransın sonuncu günü həmçinin tələbələrin məruzələrinin qiymətləndirilməsi və mükafatlandırılması keçirilib. Ümumilikdə beş bölmə üzrə 7 nəfər tələbə birinci dərəcəli, 9 nəfər tələbə isə ikinci dərəcəli diplom əldə ediblər. Daha 9 tələbənin məruzəsi isə xüsusi mükafata layiq görülüb. Ali Məktəbin rektoru Elmar Qasımov qaliblərin hər birini təbrik edərək, onlara konfransda əldə etdikləri nailiyyətə görə diplomlar təqdim edib.

Qeyd edək ki, qalib iştirakçıların 9-u BANM-ın, 16-sı isə digər universitetlərin tələbələridir. Konfransda öz məruzələri ilə qalib olan tələbələr eyni zamanda BANM-ın əməkdaşlıq etdiyi, neft-qaz sektoru üzrə fəaliyyət göstərən bir çox transmilli şirkətlərin nümayəndələri tərəfindən təqdim olunan hədiyyələrlə mükafatlandırılıblar.

* Mətndə orfoqrafik səhv aşkar etdinizsə, səhv olan hissəni qeyd edib Ctrl + Enter düymələrini sıxın.