Tənbəlliyə necə qalib gəlmək olar
2. İşə başlamaq üçün ən uyğun an;
Tənbəlliyə necə qalib gəlməli?
Tənbəllik insanların əksəriyyətinin xasiyyətinə çevrilmişdir. Bəzən insan bir iş görmək qərarına gəlir. Lakin bu işi görməyə onun nə həvəsi olur, nə də enerjisi çatır. Belə bir fikir var: tənbəllik deyilən şey yoxdur. Biz bu fikri belə analiz edə bilərik ki, insan bu işi sadəcə görmək istəmir və onun bu işi görmək üçün kifayət qədər motivasiyası yoxdur. Bu haqda hər nə qədər yazı oxusa, film izləsə, mühazirə dinləsə də onda təsir qoymur. Məncə, insan üçün bir iş zəruri sayılsa el arasında tənbəl kimi tanınsa belə onu yerinə yetirəcəkdir.
Misal üçün yemək, ayaqyoluna getmək, yatmaq və s. kimi. Ola bilər ki, insan bunları icra etməyə ərinsin, həvəsi olmasın. Amma zərurət onu bu işi həyata keçirməyə məcbur edəcək. Tənbəllik, həvəssizlik və s. bu kimi mənfi sifətlərin qarşısını almaq üçün bir çox məsləhətlər verilmişdir. Biz isə bu məsləhətləri həvəslə oxuyur, lakin əməl etməkdən boyun qaçırırıq. Mən tənbəlliklə mübarizə aparmaqda daha çox təsirli olan 3 əsas yol qeyd edəcəyəm. Kim bunlara əməl etsə, bir müddət sonra özündə müsbət təsirlərini görəcəkdir.
1. İşlərinizi günün ikinci yarısına saxlamayın! Səhər tez durmağa çalışın. Axşama doğru getdikcə, insanın enerjisi tükənir. Lakin sübh çağı insan iş icraatı üçün hazır vəziyyətdə olur. Məsələn, telefonunuzu borcu olduğuna görə bağlayıblar. Buna baxmayaraq siz neçə gündür tənbəllik edib, borcu ödəməyə qarşı həvəssizlik göstərirsiz. Səhər vaxtları borcu ödəmək üçün ideal vaxtdır. Nahardan sonra bədəninizin enerjisi azalmağa başlayacaq və tənbəllik sizi daha çox əhatəsinə alacaq. Günorta yeməyi yedikdən sonra yuxulayacaq, tərpənməyə, bir iş görməyə həvəsiniz olmayacaq. Ona görə də, nə etmək istəyirsizsə, yalnız səhər – günortaya qədər yerinə yetirin. İkinci dərəcəli işlərinizi günortadan sonraya da saxlaya bilərsiz.
2. Bəzən həyatda hədəfsiz yaşayırıq. Hey düşünürük ki, 40-50 yaşımızda filan işləri görərik və arzularımız həyata keçər. Adətən şikayət etməyə daha çox vaxt sərf edir, lakin o şikayətlərin həlli istiqamətində səy göstərmirik. Özümüzü həyatın axarına buraxırıq. Amma bu səhv yoldur. Sabah nə olacağı barədə bizi heç kəs sığortalamayıb. Gecə yatmamışdan əvvəl sabah görəcəyiniz işləri planlaşdırın. Bir neçə zəruri plan hazır edin. Səhər durduqda isə tərtib etdiyiniz planı yerinə yetirin. Kiçik şeyləri hədəf almayın. Kiçik hədəf seçməyiniz sizin nə qədər kiçik olmağınızdan xəbər verir. Əgər özünüz üçün qeyd etdiyiniz gündəlik planı icra etsəz, axşam özünüzü yaxşı hiss edəcək və özünüzə “Əhsən!” deyəcəksiz. Belə bir addım atmaq həftəlik, aylıq və illik planlar tərtib etmə mərhələsinə müqəddimədir.
3. Bunu unutmayın ki, qorxunun üzərinə getmək lazımdır. Nəticə bizi qorxutmamalı, hədəfdən sapdırmamalıdır. Alınmasa da, ürəyimiz xətircəm olacaq ki, boynumuzdakı vəzifəni icra etmişik. Böyük nəaliyyət qazanmış insanlara baxaq. Onlar müvəffəqiyyət qazanmaq üçün min-bir əziyyətə tab gətiriblər. Zəhmət çəkib, var güclərini ortaya qoyub, hədəflərinə sarı istiqamətləniblər. Biz isə istəyirik ki, zəhmət və əziyyət çəkmədən nəyəsə nail olaq. Axı, bu ədalətsizlikdir. Əlaçı olmağı arzulayan, lakin dərs oxumağı istəməyən tələbə əla qiymət ala bilərmi? Onun çaba sərf etmədən, dərs oxumadan, yatağında uzanmış halda “Bu nə həyatdır, mən əlaçı olmaq istədim, amma alınmadı” – deməsi nə qədər doğrudur? Elə isə bu günün işini sabaha qoymayaq. Bu gündən başlayaq. Uğurlar!
Tənbəlliyə necə qalib gəlmək olar
Tənbəllik – insanın işləmək niyyətinin olmaması, aktiv işləmək və tapşırığı yerinə yetirmək istəməməsidir. Tənbəl insan heç nə etmək istəmir. Ən əsası o, stres keçirmir və özünü günahkar hiss etmir, edilməli olanı başqa şeylərlə əvəz etmir. Heç bir şey üçün enerji sərf etmir.
İrlandiyalı psixoloqlar Tanya van Essen və Henri Şuvenburq özlərinin “P rokrastinasiya : Birinci kömək” adlı kitabında bir insanın hansı məqamda süründürməçiliyə mane olduğunu və hansı məqamda – tənbəllik olduğunu başa düşmək üçün bir tapşırığın üzərində işə başlamaqdan onu başa çatdırmağa qədər beş mərhələ müəyyən edib:
1. Tapşırığın meydana çıxdığı an;
2. İşə başlamaq üçün ən uyğun an;
3. İşə başlamaq qərarına gəldiyiniz an;
4. İşə başladığınız an;
5. Son tarix.
Tənbəllik insanın 1-3 mərhələ arasında ləngiməsinə səbəb olur və bu da insanın işə başlamalı olduğuna qərar verə bilmir.
Tənbəlliyin əsas səbəbi özünütənzimləmə mexanizmlərinin formalaşmamasıdır. 19-cu əsrin sonlarında tənbəlliyi tədqiq edən fransız psixoloqu Alfred Binet tənbəlliyin iki növünü müəyyən etmişdir:
anadangəlmə tənbəllik – ətalət və zəif iradə ilə xarakterizə olunan şəxsiyyət xüsusiyyəti;
təsadüfi tənbəllik- bəzi halların və ya vəziyyətlərin səbəb olduğu müvəqqəti bir vəziyyətdir.
Birinci növ tənbəllik klassik tənbəllik hesab edilir, ikincisi növ isə prokrastinasiya adlanan vəziyyəti xarakterizə edir.
Prokrastinasiya görüləcək işləri sonraya saxlamağa meyillidir. Süründürməçilik isə hər şeyi daha sonra yerinə yetirməyə meyillidir Tənbəllikdən fərqli olaraq, süründürməçilik vəziyyətində insan dincəlmir: vacib bir işlə məşğul olmaq əvəzinə, başqa bir işlə məşğul olur: iş yerini təmizləyir, bazarlıq edir, paltar ütüləyir və s. Son tarix yaxınlaşdıqca narahatlıq artır, stres və günahkarlıq yaranır. Tanya van Essen və Henri Şuvenburq tərəfindən təsvir etdiyi kimi, süründürməçiliklə bağlı problemlər adətən 3-cü və 4-cü mərhələlər arasında baş verir. Bu da tapşırığı qəbul etməkdən son tarixə qədər olan yolda baş verən prosesdir Yəni, insan artıq işə başlamaq qərarına gəlib, lakin işin son vaxtını təxirə salır.
İnsan tənbəl olanda bunun hansı nəticələrə gətirib çıxara biləcəyini düşünmür və dərk etmir. Prokrastinator hər şeyi təxirə salmağın təhlükələrini yaxşı bilir.
Tənbəllik və prokrastinasiya fərqli anlayışlar olduğundan, onlarla mübarizə üçün tövsiyələr fərqli olacaq.
Tənbəlliyə necə qalib gəlmək olar? İnsanın tənbəl olmasının səbəbləri arasında yorğunluq və peşəkar tükənmişlik var. Əgər həddindən artıq işləyirsinizsə, bir neçə gün istirahət edin və sizi ruhlandıran və enerji verən bir şey edin. Tənbəl olduğumuz zaman problemlər təkcə yorğunluqla deyil, həm də məqsəd qoyma ilə əlaqələndirilə bilər. Gələcəyimizi aydın görmürük, ona görə də cəhd etmirik. Məqsədin təyin edilməsi bütün qaydalara kömək edə bilər – ölçülə bilən, real və müəyyən.
Artıq təxirə salma riski yaranır.
Prokrastinasiyanın öhdəsindən necə gəlmək olar? Təxirə salanlar üçün cədvəl metodu daha uyğundur. Tənbəlliklə mübarizə aparmaq üçün yalnız işi plana qoymaq kifayətdirsə, prokrastinasiya məğlub etmək isə cədvəli sərt, dəqiq saat rejimi ilə tərtib etmək daha yaxşıdır.
Siz həmçinin planınızdakı bütün tapşırıqları prioritetləşdirə bilərsiniz. Nəyin vacib olub-olmadığını aydın görə bildiyiniz üçün gözləyə biləcək, əhəmiyyətsiz şeylərə vaxt sərf etmədən digər vacib işlərinizi yerinə yetirməyə başlaya bilərsiniz.
Əgər tənbəllik və ya süründürməçilik etdiyinizi başa düşmək sizə çətindirsə, o zaman sizə bir sıra suallar təqdim edirik. (cavab nömrələrini yazın)
Məhsuldarlığınızın azaldığını nə qədər tez-tez hiss edirsiniz?
1. Demək olar ki, həmişə
Hansı məqamda işi təxirə salırsınız?
1. Bilərək ki, bunu etməliyəm
2. Bunu etməyə başlamağın vaxtı qərar verəndə
Etməli olduğunuz şeyi etmədiyiniz zaman özünüzü yorğun və halsız hiss edirsiniz?
Bir şeyi etməkdən imtina etdiyiniz zaman, bunun əvəzinə nə edirsiniz?
1. Heçnə, mən dincəlirəm
2. Faydalı hesab etdiyim başqa bir şey edirəm
Sizcə, niyə müəyyən tapşırıqlardan yayınırsınız?
1. Onları etmək istəmirəm
2. Çünki onlar mənə anlaşılmaz və mürəkkəb görünür
Əgər 5-dən 3-ü 1-ci cavab olaraq seçmisinizsə, o zaman tənbəlliyə qalib gəlmək üçün tövsiyələrdən yararlanmağınız məsləhət görülür. Əsasən seçiminiz 2 variantdırsa, o zaman prokrastinasiya ilə mübarizə aparmağınız tövsiyə olunur.
Tənbəlliyi aradan qaldırmaq üçün 5 strategiya
İstədiyiniz kimi adlandırın: tənbəllik, laqeydlik, motivasiya çatışmazlığı, boş işləmək . Bəlkə də bu sizin probleminiz deyil, əksinə o qədər çox yüklənmişsiniz ki, dünyagörüşü sizi iflic edir. Ancaq nəticədə, nəticə nə olursa olsun, həmişə eynidir: gözləyən vəzifələrlə qarşılaşdıqda hərəkətsizlik.
Bu tənbəlliyin, etməli olduğumuz şeyi etməməyin və ya istəksiz bir şəkildə etməyimizin nəticəsi həyat keyfiyyətimizə birbaşa təsir göstərir. Bundan əlavə, günah bizimkimizi təsir edir özünə hörmət.
Bu hissi hər birimiz bir çox mənada bilirik, baxmayaraq ki, həmişə yaxşı bilmirik və hamısını eyni çantada müəyyənləşdiririk. Arxa planda, arxasında nə olmasından asılı olmayaraq vəziyyətdən çıxmaq üçün strategiyalar eynidir. Tənbəlliyi məğlub etmək görünə biləcəyindən daha asandır. Bunun üçün qərar verməlisiniz və bəzi sadə strategiyaları həyata keçirməlisiniz.
Tənbəlliyə necə qalib gəlmək olar?
Tənbəlliyi aradan qaldırmaq üçün bir çox yol var. Bəzi metodlar həqiqi problemin nə olduğunu təhlil etməyi tələb edir konkret məqsədlər qoyulması bir işığa xidmət etmək üçün bir məqsəd qoymaq. Ancaq həyatda hər şey o qədər də mürəkkəb deyil.
Aşağıdakı strategiyalar hər vəziyyətdə sizə xidmət edəcəkdir. Sürətli praktik nəticələr əldə etmək üçün buradan başlayın. Sonra görəcəklərinizin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, çox düşünməyə başlamağa ehtiyac yoxdur, belə ki, tez bir şey əldə etməyiniz lazım olan bütün dövrlərdə sistemi avtomatlaşdıra bilərsiniz.
Əvvəlcə sadə şeylər
Nə qədər görünsə də, yadda saxlamalıyıq bir şey etmək üçün bunu etməyə başlamaq lazımdır. Bu barədə düşünməyin, əksinə başlamalıyıq. Ana Morenonun təklif etdiyi bu tapmacanı diqqətlə oxuyun: “Bir ağacda üç quş var və ikisi tullanmağa qərar verir. İndi neçə quş var? ”
Hələ üç quş var. Tullanmağı düşünən, ancaq tullanmayan budaqda qalacaq. Eyni tənbəlliyə aiddir.
Problem tənbəlliyi müşayiət edən mühasirədədir: haradan başlayıram? Həyatınızı çətinləşdirməyin. Ən sadə işə başlayın. Və hər şey eynidirsə, ilk növbədə olanı edərək seçiminizi sadələşdirin. Bunun ən yaxşı yolu deyil özünüzü təşkil edin, amma başlamağın ən təsirli yolu bir şey etməkdir.
Addım addım
Bizi əngəlləyən və tənbəl rejimə salan başqa bir böyük problem, tapşırıqların o qədər böyük olmalarıdır ki, bizi üstələyirlər. Buradan çıxmaq üçüntəzyiqi azaltmaq və bizi motivasiya etmək üçün tapşırıqları daha kiçik olanlara bölmək yaxşıdır.
Bunun üçün nə edəcəyiniz barədə bir az düşünmək lazımdır, amma bu o qədər də çətin deyil. Tapşırığı 3, 4 və ya 5 hissəyə bölün (ehtiyac duyduğunuz qədər, lakin çox olmamalıdır). Bu hələ də böyükdürsə, ilk hissəni götürün və yenidən bölün, qalan hissəsini onlar üçün vaxt gəldiyinə qoyun. Hələ çoxdursa, həzm edə biləcəyiniz və özünə arxayın olduğunuz bir şeylə başlayana qədər yenidən bölün.
İdeal olaraq yaxşı nəticələr əldə etmək üçün hər şeyi kiçik hissələrə bölər və inkişafını planlaşdırardınız. Bunun özü də qorxunc bir vəzifə ola bilər. Ancaq tənbəlliyin aradan qaldırılmasından danışırıq, yoxmaksimum məhsuldarlığa və səmərəliliyə nail olmaq, buna görə bu an üçün kifayətdir.
Gözlənilən tapşırıqların siyahısını yaradın
Bəzən işimiz çox olan xaotik vəziyyətlərdə oluruq. Yapılması lazım olan bütün işlərin izini itirməmək çox çətindir. Nə edəcəyinizi bilmirsinizsə, ən sadə şeydən necə başlaya bilərsiniz? Həm də addım-addım getməyimizdən danışmayaq, çünki hər tapşırıq müstəqildir.
Bunu düzəltmək üçün bir az oturun və bəyəndiyiniz formatda bir siyahıya nə etməli olduğunuzu yazın: hər şeyi kağıza və ya, məsələn, bir lövhəyə yerləşdirəcəyiniz müstəqil qeydlərə yazın. Nə gözlədiyinizi müəyyənləşdirmək üçün bu anı özünüzə verin.
Bu siyahı ilə qərar verə bilərsiniz. Artıq tapşırıqları ləğv edin və daha az təcili vəzifələri başqa bir günə buraxın. Sonra, ən az vaxt aparan ən sadə işi gör və bunu ilk addımı et. Sonra addım-addım siyahıda irəliləyin. Etməyin hakim, bütün problemi zehni olaraq götürməyə çalışmayın. Sadəcə həyata keçirilmiş və ya görülənləri silməklə irəliləyin.
Tamamlanmış bir tapşırığın faydalarını əyani şəkildə göstərin
Səy tələb olunduğuna görə bir şey etmək üçün çox tənbəlsinizsə, bitdikdə nə olacağını düşünün. Nəticəni vizuallaşdırın və zövq alın. Bu sizi dolduracaq və enerjinizi və motivasiyanı bərpa edəcəkdir. Tamamlanmış tapşırıqları görselləşdirmək, bu işlərlə məşğul olmağınıza mane olan daxili müqaviməti aşmağa kömək edir.
Vizuallaşdırma seçimlərin inkişafına da kömək edir mümkün problemləri necə həll etmək üçün.
Diqqəti yayındıran şeyləri aradan qaldırın
Ümumiyyətlə diqqəti yayındırmaq tənbəlliyin mənbəyidir və tapşırıqları başqa bir vaxta təxirə salmağımızın yeganə səbəbi.
Sizi yayındıran nə olursa olsun, onu çıxarın. Bir tapşırıqla başladıqdan sonra sizi yayındıracaq bir şey olmadığından əmin olun. Bunun nə olduğunu çox yaxşı bilirsən. Bunun üçün böyük bir öz-özünə kəşfiyyat işi etmək məcburiyyətində qalmayacaqsınız.
Qorxuları boğan, boğan rutinlər
Rutinlər sizi tutub həssaslaşdıracaq bir hörümçək toruna bənzəyir. Sonda sadəcə istefa ilə yaşayırsınız.Daha çox Gör
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.