Ətraf mühiti necə xilas edə bilərik

Son illər Bakıda və ətraf yaşayış massivlərində həyata keçirilən ekoloji tədbirlər, o cümlədən ağacəkmə aksiyaları birbaşa ətraf mühitin qorunmasına və yaşıllaşdırmaya xidmət edir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən hər il meşəbərpa tədbirləri həyata keçirilir, yeni meşə sahələri və yaşıllıqlar salınır, qiymətli ağac və kol cinslərinin qorunması və artırılması sahəsində işlər görülür.

Ətraf mühiti xilas etməkdə sizin də rolunuz var – Gündəlik 7 hərəkət.

Gələcək nəsillərə daha təmiz bir dünya miras qoymaq üçün gündəlik təkrarlanan bəzi şeylərə kiçik bir dəyişiklik etməklə nail olmaq olar. “Bir mənlə heç nə olmaz” kimi düşüncələri kənara qoyun.

Allahın bizə bəxş etdiyi gözəllikləri, saflığı qorumaq da, çirkləndirmək də, məhv etmək də insanın əlindədir. Bir yeri gözəlləşdirmək kimi seçimimiz varsa, axı niyə korlamağı seçək?

Gündəlik olaraq təkrarlanan bəzi proseslərə kiçik düzəlişlər etməklə dünyanı xilas etməkdə sizin də payınız ola bilər.

Son zamanlarda dünyada istiliyin artması, temperaturun enməsi, daşqınlar, quraqlıq, fəlakətlər, meşə yanğınları durmaq bilmir. Sanki təbiət özü insanlardan qisas almağa başlayıb.

TurpKimi.com ətrafı qorumaq üçün gündəlik həyatda edə biləcəyiniz bəzi dəyişikliklərin siyahısını hazırlayıb.

1. Milyardlarla litr təmiz suyun boş yerə axmasını dayandırın

Araşdırmalara görə, diş fırçalayarkən açıq buraxılan hər bir krant 10-12 litrə qədər təmiz içmli suyun israf olmasına, hədər getməsinə səbəb olur. Dişləri fırçalayarkən krantı bağlamaq kimi kiçik bir toxunuşla dünyada içməli suyun boş yerə axmasına mane olacaqsız.

2. Nəqliyyat vasitələrindən ətrafa yayılan çirkliliyin qarşısını alın

Evə, ya iş yerinə yaxın məsafədə olanlar avtomobildən istifadə etmək yerinə piyada gəzməyi seçə bilərlər. Bu həm sizin sağlamlığınız, həm də cibiniz üçün faydalı olacaq. Pandemiya dövründə maşınlara qoyulan qadağalar zamanı təbiətin necə də öz-özünü təmizlədiyinin şahidi olduq. Uzun illərdən bəri, hava çirkliliyi səbəbindən görünməyən zirvələr kilometrlərcə uzaqdan aydın gözlə göründü.

Nəqliyyatdan, avtomobildən yalnız uzaq məsafələrə getmək üçün istifadə etmək olar.

3. Boş yerə sərf olunan enerjiyə “dayan” deyin

Komputer kimi elektronik əşyaları yuxu rejimində qoymaq yerinə tamamilə bağlamaq, ofislərdə və evlərdə istifadə edilən çay və qəhvə maşınlarını davamlı olaraq açıq qoymamaq, enerjiyə qənaətli lampalar istifadə etmək, enerji sərfi aşağı olan məişət avadanlıqları, elektronik avadanlıqları seçmək həm enerjinin boşa getməsini dayandırmaq, həm də ətraf mühiti qorumaq üçün atılan ən sadə, amma əhəmiyyətli addımlardandır.

4. Daha az kağız istifadə edin

Pandemiya ilə birlikdə evlərə və ofislərə verilən yemək sifarişində də artım müşahidə edildi. Evə və ya ofisə yemək sifarişi verildikdə plastik çəngəl-bıçaq istəməyərək, kserekopiyadan çıxan kağızların arxa üzlərindən də yazı məqsədilə istifadə etmək və kağız stəkandan istifadə etməyərək ağacları və ətrafı qorumaq mümkündür.

5. Plastik qablardan istifadəni məhdudlaşdırın

Plastik məhsulların təbiətdə çürüməsi üçün yüz illər lazımdır. Plastik məhsullardan imtina etməklə təbiəti qorumaq adına ilk töhfəni vermiş olursunuz.

Külək əsəndə havada uçuşan plastik torbaların ağaclarada ilişib qaldığının şahidi oluruq. Dənizdə canlıların həyatı üçün risk yaradan plastik çöplərin də şahidi olmuşuq. Plastik torbalar yerinə bez torbalar və ya səbətlər istifadə etmək, suyu plastik qabdan içməyin əvəzinə şüşədən istifadə edərək istehlak etmək, plastik əşyaları birbaşa zibil qutusuna atmaq yerinə, evə ya da işyerinə yaxın bir geri çevrilmə, təkrar emal qutusuna atmaq kimi sadə addımlarla plastikin ətrafa verdiyi zərərləri azaltmaq mümkündür.

6. Tullantıları təhlil edin

Geri çevrilmə ilk növbədə evdən başlayır. Evdən çıxan tullantıları şüurlu şəkildə dəyərləndirmək lazımdır. Kağız, şüşə, plastik tullantıları öz qutularına atmaq kimi seçiminiz var. Artıq Azərbaycanda da mərkəz hissələrdə təkrar emal qutuları yerləşdirilib.

7. Tullantı yağları tualetlərə tökməyin

Ölkəmizdə hər il yüz minlərlə ton tullantı yağ və kimyəvi maddə təbiətə buraxılır. Unudulmamalıdır ki, tualetlərə tökülən hər 1 litr tullantı yağ 1 milyon litr təmiz suyu çirkləndirir. Kimyəvi tullantıların ətrafa verdiyi zərərin qarşısını almaq üçün evdə mümkün olduqca kimyəvi təmizləyicilər yerinə soda, limon duzu, ağ sirkə kimi təbii təmizlik vasitələrindən seçməkdə fayda var.

Hər kəs özündən sonrakıları fikirləşərək addım atsa bu dünya bədbinlikdən, çirklilikdən xilas olar. Başımızı yuxarı qaldırıb səmanı mavi, ulduzları parlaq görmək istəyiriksə təbiəti qorumaq üçün hamımız bir nəfər kimi qolumuzu çirmələməli, qorumağı vərdişə çevrilməliyik.

Vüsalə Əlövsətqızı, TurpKimi.com

Dərc olunub: 21-12-2021

Ətraf mühiti necə xilas edə bilərik

XX əsrin sonlarından başlayan elmi-texniki tərəqqinin, sənayenin sürətli inkişafının ətraf mühitə etdiyi təsirlər XIX əsrin ortalarında öz mənfi nəticələrini göstərməyə başlayıb. İnsanlar təbiətə olan münasibətlərini dəyişməyəcəkləri, onun ehtiyatlarından səmərəsiz istifadəni dayandırmayacaqları təqdirdə həmin prosesin onların özlərinə qarşı çevriləcəyini və arzuolunmaz sonluqlara gətirib çıxaracağını anlayıblar. Yaranan problemin gələcəkdə qlobal kataklizmlərə səbəb olacağını başa düşən alimlər və ekoloqlar öz etiraz səslərini ucaltmağa, həyəcan təbili çalmağa başlayıblar.

Modern.az xəbər verir ki, problemin ciddiliyini dərk edən beynəlxalq təşkilatlar, tərəqqipərvər dünya ictimaiyyəti məsələni daim diqqət mərkəzində saxlamağa çalışıb. Belə ki, 1972-ci il iyunun 5-də Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş Assambleyasının İsveçin paytaxtı Stokholm şəhərində keçirilən iclasında da ətraf mühitin mühafizəsi məsələsi diqqət mərkəzində olub. Problemin kəskinliyini, əhali arasında ekoloji şüurun yüksəldilməsinin, ətraf mühitin mühafizəsi məsələlərinə diqqətin yönəldilməsinin vacibliyini nəzərə alan tədbir iştirakçıları iyunun 5-nin Dünya Ətraf Mühit Günü və ya Dünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü kimi qeyd olunmasına qərar veriblər. Növbəti ildən həmin gün bütün dünyada təntənəli şəkildə qeyd olunmağa başlayıb.

Azərbaycanda da ətraf mühitin mühafizəsinə xüsusi diqqət yetirilir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ətraf mühitin qorunması, təbiətdən, yeraltı sulardan, mineral xammal ehtiyatlarından və yerüstü sərvətlərdən səmərəli istifadə edilməsi, onların bərpası və mühafizəsi, bioloji müxtəlifliyin qorunub saxlanılması məqsədilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirir.

Nazirlik plastik və polietilen məhsullardan istifadənin azaldılması istiqamətində də nəzərəçarpacaq addımlar atır. Ölkənin müxtəlif bölgələrində plastik qabların toplanılması üçün konteynerlər yerləşdirilir. Alternativ qablaşdırma materiallarından istifadənin genişləndirilməsi məqsədilə təbliğat işləri davam etdirilir, polietilen torbalara alternativ olan parça və kağız torbaların istehsalı ilə məşğul olan müəssisələrin nümayəndələri ilə görüşlər keçirilir. Həmçinin nazirlik tərəfindən plastik qablaşdırma tullantılarının idarə edilməsi üzrə beynəlxalq təcrübə öyrənilir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi bu gün ətraf mühitin çirklənməsinə səbəb ola biləcək fəaliyyətin qarşısının alınması, aztullantılı texnologiyaların tətbiqi, beynəlxalq təşkilatlar və inkişaf etmiş ölkələrlə ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində əlaqələrin genişləndirilməsi, əhali arasında ekoloji təbliğatın və maarifləndirmənin gücləndirilməsi prinsiplərini tətbiq edir.

Son illər Bakıda və ətraf yaşayış massivlərində həyata keçirilən ekoloji tədbirlər, o cümlədən ağacəkmə aksiyaları birbaşa ətraf mühitin qorunmasına və yaşıllaşdırmaya xidmət edir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən hər il meşəbərpa tədbirləri həyata keçirilir, yeni meşə sahələri və yaşıllıqlar salınır, qiymətli ağac və kol cinslərinin qorunması və artırılması sahəsində işlər görülür.

Ətraf Mühit üçün Necə Bir şey Etmək Olar

“6 dekabr 2141-ci ildə anadan oldum. Valideynlərim mənə Kirama adını verdilər. İnsanların planetindən, Yer kürəsindən bəhs etdilər. Nəticədə, mən Yer kürəsində yaşamaq üçün yararsız vəziyyətə gəldiyindən Marsda doğulmuşam.” – 12 yaşlı bir oğlan fantaziya romanını belə başlayır. Niyə planetimiz yaşayış üçün əlverişsiz hala gələ bilər və ümumi evimizi daha təmiz etmək üçün hər birimiz nə edə bilərik? Ətraf mühit üçün necə bir şey etmək olar

Təlimat

Addım 1

Plastik. Bu material həyatımıza möhkəm daxil oldu və bu gün plastikdən istifadə olunmayacağı bir sahəni təsəvvür etmək çətindir. Bununla birlikdə, gündəlik həyatda, bir insanın adi gündəlik həyatında plastik bolluğu həm hər bir insanın sağlamlığına, həm də planetimizin sağlamlığına mənfi təsir göstərir, onsuz da çox optimist olmayan ekoloji vəziyyəti pisləşdirir. Nə etmək olar? Gözəl bir parça alış-veriş çantası əldə edin. Belə bir aksessuar əl ilə tikilə bilər və ya bir tikiş studiyasında sifariş verilə bilər. Alış-veriş çantası bir görüntüyü mükəmməl şəkildə tamamlaya bilər və qida, ev kimyəvi maddələr və digər əşyalarla birlikdə demək olar ki, hər gün evlərimizə gətirdiyimiz estetik olmayan plastik torbalara nəfis və ən əsası zərərsiz bir alternativ ola bilər. Əlavə olaraq, ailənin büdcəsi üçün faydalı olacaq, xüsusən də bu büdcə kiçikdirsə, plastik torbanın ödənilməsi lazım olduğu üçün alış-veriş çantası uzun müddət davam edəcək və bir dəfədən çox istifadə edilə bilər. Özünüzlə piknikə aparmaq adət olan birdəfəlik plastik süfrələrdən imtina edə bilərsiniz. Belə qablar əvəzinə yaxşı köhnə metal kasalar və kupalar, qaşıq və çəngəllərdən istifadə edin. Bunlar dəfələrlə istifadə edilə bilər, çünki plastik qablardan fərqli olaraq təkrar istifadə edildikdə zəhərli maddələri yeməyə buraxmırlar. Bu yolla plastik tullantıların miqdarını azaldaraq sağlamlığınıza baxa bilərsiniz. İnkişaf etmiş Avropa ölkələrindən olan insanlar gündəlik həyatda plastik qabların istifadəsini fəal şəkildə təbliğ edirlər: süfrə düzəltmək və uşaq qidaları üçün şüşə qabların qırılma meyli olduğunu iddia edirlər. Ancaq özünüzün, yaxınlarınızın, övladlarınızın sağlamlığına qənaət etmək ən azından ağlabatan deyil. Şəhər əhalisinin heç biri inamla deyə bilməz ki, plastik isti və ya turş qida ilə qarşılıqlı əlaqədə olduqda kimyəvi reaksiya baş vermir, nəticədə zəhərli maddələrin sərbəst buraxılması mümkündür, necə ki şəhərlilərin heç biri təhlükəsizliyin keyfiyyətlə təmin olunacağını bilmir. plastik qablarda işarələr. Şüşə, paslanmayan polad, çini on illərdir praktikliyini və təhlükəsizliyini sübut edir.

Addım 2

Zibil. Təəssüf ki, bütün kommunal xidmətlər toplama məntəqələrini müxtəlif materiallardan hazırlanmış tullantı qabları ilə təmin etmir. Daha yaxından baxın, şəhərinizdə belə qablar varsa, zibilləri çeşidlədiyinizə əmin olun: plastik ayrı, kağız ayrıca, stəkan ayrı, qida tullantıları ayrı. Bundan əlavə, hər bir insan üçün planetimizi daha təmiz etmək, ətraf mühiti çirklənmədən qorumaq çox asandır. Ən yaxın zibil qutusuna bir şirniyyat qabığı, kağız salfet və s. Gətirmək kifayətdir. Batareyaların və məişət cihazlarının atılması. Batareyaların (məşhur olaraq, batareyaların) qablaşdırmasını və ya ev alətləri olan bir qutunu hər açdığımızda bu məhsulların ümumi məişət tullantıları ilə atılmaması barədə xəbərdarlıq işarəsi və ya yazı görürük. Şəhərinizdə ev alətlərinin və batareyaların təkrar emalı üçün bir toplama nöqtəsi tapın və ya bu malların gizli qəbul edilə biləcəyi hər hansı bir ev alətləri mağazasına müraciət edin.

Addım 3

Siqaret çəkmək. Bir gənc hamilə arvadının qarşısında dayanacaqda siqaret çəkən cütlüyü danladı. Gənclər çaşqınlıq içində olan adama baxdılar, zibil atmayacaqlarını, siqaret kötüklərini zibil qutusuna atacaqlarını cavablandırdılar. Siqaret tüstüsünün havanı zəhərlədiyi, ətrafdakı insanların, o cümlədən xüsusilə qayğıya və qorumaya ehtiyacı olanların ciyərlərinə nüfuz etməsi ağlına belə gəlmirdi: ətraf mühitə zərərli təsir göstərən uşaqlar, hamilə qadınlar və yalnız sağlamlıq siqaret çəkənlər deyil, həm də siqaret çəkən bir mövzunun yanında olmağı xoşbəxt etməyənlər. Siqaret çəkənlər ictimai yerləri su basdılar: küçələr, evlərin girişləri, hündürmərtəbəli binaların həyətləri, uşaq meydançaları, xiyabanlar və parklar, avtobus dayanacaqları. Siqaret çəkirsinizsə və vərdişinizin ətraf mühitə necə təsir etdiyini heç düşünməmisinizsə, düşünün və siqaretdən imtina edin.

Addım 4

Bağbanlar, bağbanlar. Hər payızda tonlarla düşmüş yarpaq qırılır, nəhəng yığınlara və kiçik yığınlara yığılır, yandırılır və yandırılır. Tüstü ətrafı zəhərləyir və torpağı gübrələmək üçün qiymətli xammalları da israf edir. Düşmüş yarpaqları yaza qədər çürüməyə buraxmaq və yazda kottecinizdə və ya bağ sahənizdə keçən il düşmüş yarpaqların qalıqlarını göndərə biləcəyiniz bir kompost çuxuru təşkil etmək daha yaxşıdır.

Addım 5

Dəsmal və salfetlər. Kağız dəsmal yerinə parça dəsmal və salfet istifadə edin. Həm estetik cəhətdən cəlbedicidir, həm də praktikdir, həm də ətraf mühitə və sağlamlığa faydalıdır.

Addım 6

Ev kimyəvi maddələr. İnanın ya da inanmayın, ən çox yayılmış xardal tozu, yeməklərdən mətbəx dəsmallarına qədər olan mətbəx çirkləndiricilərini hər hansı bir müasir sintetik yuyucu vasitədən daha yaxşı idarə edir. Yağları təmizləyir, qabları dezinfeksiya edir və mətbəx dəsmallarını mükəmməl şəkildə yuyur. Adi süfrə duzu yuma ilə əla bir iş görür, bununla birlikdə ciddi kirlə mübarizə aparmaq məcburiyyətində qalacaqsınız, ancaq duz adi yuyulmanın öhdəsindən asanlıqla gəlir.

Addım 7

Yemək. Hələ vegeterian deyilsinizsə, ailəniz üçün həftədə bir dəfə və ya ayda bir neçə dəfə vegetarian günləri təşkil edin. Bu, Yerdəki su ilə problemi həll etməyəcək, amma istehlakını əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq, çünki heyvandarlıq ehtiyacları içməli su istehlakının yüksək faizini təşkil edir. Yediyiniz qədər yemək alın və bişirin. Yeməyi kənara atmayın. Resurslar qida istehsalına sərf olunur, iqtisadi cəhətdən bişiririksə, resurslar daha ağıllı xərclənəcəkdir. Yer üzündə içməli su ehtiyatlarını qorumaq üçün vaxtında kranı bağlamağınız kifayətdir. Tezgah sayəsində deyil, bir qaynağı boşa verməmək üçün. Su istifadə etmədiyiniz zaman kranı bağlayın: məsələn, dişlərinizi fırçalayarkən və ya bədəninizi köpüklə yuyarkən. Çörək qırıntılarını yığın. Sadəcə onları zibil qutusuna deyil, bir stəkana və ya bankaya yığın. Bu məqsədlə mağazadan xama götürə bilərsiniz. Qışda və yazda bu qırıntıları quşlara verə bilərsiniz. Uşağınızla gəzintiyə çıxın və bu stəkanı qırıntılarla birlikdə götürün. Yeməklərə bir az tökün və göyərçinlər və ya sərçələr sürüsünə atın. Gördüyünüz kimi, ətraf mühiti qorumaq üçün öz işinizi görmək o qədər də çətin deyil. Bunun üçün piketlərdə iştirak etmək, ərizələrə imza atmaq, avtomobildən velosipedə keçmək lazım deyil, yalnız bir az düşünmək və həyat tərzinizi və vərdişlərinizi tənzimləmək lazımdır.