Xoşbəxtlik axtarışı – ESSE

Baş verən heç nəyə “əhəmiyyətsizdir” – deyib keçməyək. “Xoş-bəxtlik” və “Bəd-bəxtlik” arasında bir hecalıq fərq olduğu kimi, xoşbəxt olmaqla bədbəxt olmaq arasında da bir addımlıq məsafə var. Bəxtimizi sınayaq, məsafələri qoruyaq, xoşbəxt olaq…

Ana, mən dünyaya necə gəldim?

Bəzən valideynlər uşaqları tərəfindən verilən belə bir sualla üzləşir: “Ana, mən dünyaya necə gəldim?”. Bu sualı necə cavablandırmaq lazım olduğunu bilirsinizmi?

Uşaqların bu tipli suallarını necə cavablandırmaqda aciz qalan bəzi valideynlər “Səni xəstəxanadan almışıq”, “Hədiyyə veriblər”, “Meşədən tapmışıq” və ya bir az yumor hissi ilə olanlar “Zibilxanadan tapmışıq” və s. kimi cavablar verirlər. Belə cavablar özlərini tanımağa başlayan uşaqlar üçün çox ciddi əhəmiyyət daşıyır.

Hər bir insanın cinsi tərbiyəsi ailədə başlanmalıdır. Uşaq ana-atasına soruşduğu suallara cavab ala bilməyincə şübhələr, qorxular və cinsi biliksizlik içərisində qalır.

Cinsi tərbiyə bəzilərinin zənn etdiyi kimi cinsi pozaların və ya cinsi əlaqə növlərinin öyrədilməsi deyildir. Klinik psixoloq Şenez Pamuk 6 yaşlı uşağın verə biləcəyi cinsi suallara necə cavab verilə biləcəyini açıqlayıb:

Mən dünyaya necə gəldim?
Əksər uşaqlar ən gec 8 yaşına qədər necə doğulduğunu öyrənmək istəyir. Cavab isə bu cür olmalıdır: “Ananın bir parçası ilə atanın bir parçası birləşdi. Bunun nəticəsində ananın qarnında sən yarandın və 9 ay boyunca böyüdün. Sonra dünyaya gəldin.

Bu cavab heç qane etmədi?
Uşaqlar üçün bu cavab qaneedicidir. Bundan çox nüanslara toxunmaq isə uşaqların sualları ilə bağlı olmalıdır. Uşaqlar cinsi suallar vermədən onlara bu haqda danışmaq düzgün deyil. Daha düzgünü uşaqların sualları yarandığı anda məlumat verməkdir.

Bəs bu parçalar necə birləşdi?
Atanın cinsiyyət orqanından çıxan bir parça ona sperma deyilir anada birləşir. Və bu ikisi birləşdikdə sən dünyaya gəlirsən.

Uşaqlara cinsiyyət üzvilərini tam olaraq adını demək doğrudur, yoxsa uşaq dili ilə hər hansı taxma adlar?
Bu mübahisəli bir mövzudur. Bəzi həkimlər uşaqlara hər şeyin aydın izah edilməli olduğunu deyirlər. Ancaq uşaqlar hər şeyi açıq şəkildə qavramaq bacarığında deyil. Həddindən çox məlumat və açıqlıq onlara yük ola bilər. Bu da istənməyən nəticələr və travmalara səbəb olur.

Açıq şəkildə işlədilən cinsi kəlmələr onların dünyasını zədələyə bilər?
8 yaşa qədər xalq arasında istifadə edilən xüsusi taxma kəlmələri işlətmək daha düzgündür. Daha sonra isə standart sözləri işlətmək olar.

Seks nədir?
Övladınızdan və ya uşaqdan belə bir sual eşitdiyiniz təqdirdə ilk olaraq bu məlumatın mənbəyini öyrənməyə çalışın. “Sən birinci mənə bu sözü haradan eşitdiyini de, mən də sənə düzgün məlumat verim” tipli cavablarla uşaqla ünsiyyətə başlamaq olar. Sonra isə “seks bir-birini sevən iki yetişmiş insanın sevgilərini bədənləri ilə göstərməyidir. Əslində buna sevişmək demək daha düzgün olar” cavabını verə bilərsiniz.

Mən də Əhmədi sevirəm, niyə etmirəm bəs?
Gərək sənin bədənin də böyüyə.

• Teqlər:
• uşaq tərbiyəsi
• , uşaq psixologiyası
• , uşaq düşüncəsi
• , uşaq dünyası

Xoşbəxtlik axtarışı – ESSE

Bəşəriyyətin əsas siması olan insan daim axtarışdadır. O, gah müxtəlif obrazların fonunda “uzaq səyahətlərə çıxır”, gah da axtarışlar arasında “itib-batır”. Təbiətindəki “axtarmaq və tapmaq” xüsusiyyəti onu demək olar ki, hər zaman qalib cəngavərə çevirmək gücünə malikdir.

Axtarış obyektlərinə gəlincə isə – bu, özlüyündə “müxtəlif səpkili mövzular məcmusudur” – desəm, yanılmaram; elmi axtarış, söz dünyasına baş vuraraq həyata keçirilən ədəbi-bədii axtarış, xoşbəxtlik axtarışı və s.

Özümü tanıyandan, dünyanı dərk edəndən bəri xoşbəxtlik arxasınca gah qaçan, gah ləng addımlarla addımlayan biri kimi deyə bilərəm ki, mütləq olaraq xoşbəxtlik duyğusuna qovuşmaq hətta arzu, istək performansında da mümkün deyil. Zamanı geri qaytarmaq və ya xəzinə tapmaq kimi utopik düşüncə və arzular vasitəsilə xoşbəxt olmaq düşüncəsi isə fikir sahibləri üçün sadəcə olaraq xəyal dünyasına növbəti səyahət şansıdır.

Məşhur Amerika rejissoru Robert Zemekisin illər öncə ekranlara çıxan “Geriyə, gələcəyə” adlı fantastik filmindəki qəhrəmanların zamanlararası səyahətini bu gün də həyəcansız izləyə bilmirəm. Filmin əsas qəhrəmanı Martin Makflayın doktor Braun tərəfindən icad olunan zaman maşını ilə gah keçmişə, gah gələcəyə yollanması filmi izləyən insanda bir növ ümid yaradır; nə vaxtsa bu cür zaman maşınının kəşf olunacağını, həmin maşınla keçmiş günlərə yollanıb səhvlərinə düzəliş edəcəyini və ya ötən günləri xatirə olaraq xatırlamaq deyil, canlı surətdə görə bilmək şansına sahib olacağını xəyal edir. Ya da elə gələcəyə getmək, müəyyən zaman sonra tutacağı mövqeyi, qazanacaqları və ya itirəcəklərinin şahidi olmaq yəqin ki, izləyicilərin əksəriyyətin fikrindən keçmişdir.

Bu yerdə söyləməliyəm ki, Paulo Koelyonun “Kimyagər” əsəri mənim üçün bir çox hallarda “xoşbəxtlik” mövzusuna açar rolunu oynayır. Santyaqonun “yuxusu”, həmin yuxunun ardınca uzaq diyarlara yollanması və nəhayət, taleyinə yazılmış uğuru əldə etməsi oxucunu “axtardığını tapacağına” bir daha əmin edir – bu mövzuda istifadə etdikləri “olmayacaq”, “ola bilməz” kimi yanlış ifadələrə inanan kəslərin isə ümid etməkdən başqa “yolu” qalmır.

Əslində, bu cür fatalist düşüncələrin hansı sonluqla yekunlaşacağını bilmək üçün elə Santyaqo kimi “yuxuların yozulmasına müraciət etmək” ən uğurlu variantdır. Bu zaman da başqa əngəl yaranır: yuxuyozan tapmalı. Bəs haradan? Bəlkə elə yuxuları özün yozasan; hansısa şəxsin, əşyanın, ya da fantastik varlıqların hansı məqsədlə yuxuna gəldiyini məhz özün dərk edəsən. Zira, yuxular bizə hadisələrin başlanması, kulminasiyası və finalı haqqında ip ucu vermək gücünə malikdir.

Beləliklə, xoşbəxtlik axtarışında olan insan göndərilən “siqnallar”ı, “işarələr”i qəbul etməli, həm ətrafında, həm də yuxusunda gördüyü hər şeyə – hər bir nəsnəyə diqqət yetirməli, heç bir əlaməti gözdən qaçırmamalı, ən kiçik, mənasız görünən hadisədən belə diqqətini yayındırmadan incələməyi bacarmalıdır. Hər nə qədər “bacarmalıdır” ifadəsi özlüyündə hökm kimi səslənsə də, bunu həyat devizinə çevirmək elə insanın öz əlindədir.

Bəs tale, qismət, bəxt? Axı həyatı idarə etməyə yönəlmiş bütün bu anlayışlar dolayı yolla da olsa, özlərini yaşamın bir hissəsinə aid etməyi bacarmışlar. Elə bu yerdə daha bir sual çıxır ortaya – fatalist düşüncə tərzi ilə kamilliyə və əslində dolayı yolla da olsa, xoşbəxtliyə doğru addımlamaq olarmı? Təbii ki, yox. Bu üsul olsa-olsa, mənəvi cəhətdən arxayınlığa apara bilər. Lakin xoşbəxtlik tənliyinin həlli kimi həm fiziki, həm mənəvi sakitliyə qovuşmağa çalışan insan üçün bu vəziyyətə çatmaq elə xoşbəxtliyi əldə etməkdir. Bu, hər nə qədər istisna hal olsa belə, xoşbəxtliyin həyata keçməsi yolunda “istifadə edə bildiyimiz” mümkün variantlardandır.

Və bir gün insan başa düşür ki, ən cüzi hadisələrə, əhəmiyyətsiz hesab etdiyi hisslərə görə də xoşbəxt olmaq mümkündür. Elə həmin andan da xoşbəxtliyi az qala ən xırda detallarda axtardığı kimi, onu ən adi hadisə zamanı itirə biləcəyini yaxşı başa düşür. “Mənim olanları, mənə bağlı olanları qorumaq” instinkti sayəsində özünün, sevdiklərinin həyatını mühafizə etməyə çalışır, övladının qayğısına qalır.

Baş verən heç nəyə “əhəmiyyətsizdir” – deyib keçməyək. “Xoş-bəxtlik” və “Bəd-bəxtlik” arasında bir hecalıq fərq olduğu kimi, xoşbəxt olmaqla bədbəxt olmaq arasında da bir addımlıq məsafə var. Bəxtimizi sınayaq, məsafələri qoruyaq, xoşbəxt olaq…

Xatirə NURGÜL

© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!

İşıq enerjisi: xüsusiyyətləri, növləri, əldə edilməsi, nümunələri

The işıq enerjisi və ya işıqlı, elektromaqnit dalğası olan işığı daşıyır. Ətrafımızdakı dünyanı görünən və onun əsas mənbəyi görünməyən radiasiyanın digər formaları ilə birlikdə elektromaqnit spektrinin bir hissəsini təşkil edən Günəşdir.

Elektromaqnit dalğaları maddə ilə qarşılıqlı əlaqə qurur və daşıdıqları enerjiyə görə müxtəlif təsirlər göstərə bilir. Beləliklə, işıq yalnız cisimlərin görünməsinə imkan vermir, həm də maddələrdə dəyişikliklər yaradır.

İşıq enerjisinin xüsusiyyətləri

İşıq enerjisinin əsas xüsusiyyətləri arasında bunlar var:

-İkiqat təbiətə malikdir: makroskopik səviyyədə işıq dalğa kimi davranır, amma mikroskopik səviyyədə hissəcik xüsusiyyətləri göstərir.

-Paketlər və ya adlandırılan işığın “kvantaları” ilə nəql olunur fotonlar. Fotonlarda kütlə və elektrik yükü yoxdur, ancaq atomlar, molekullar və ya elektronlar kimi digər hissəciklər ilə qarşılıqlı təsir göstərə və onlara impuls ötürə bilər.

-Yayılması üçün maddi mühit tələb olunmur. Bunu işıq sürətində vakuumda edə bilərsiniz: c = 3 × 10 8 Xanım.

-İşıq enerjisi dalğanın tezliyindən asılıdır. Kimi qeyd etsək Və enerjiyə və F Tezlikdə işıq enerjisi tərəfindən verilir E = h.f harada h dəyəri 6.625 10 olan Planck sabitidir –34 J • s. Tezlik nə qədər yüksəkdirsə, o qədər çox enerji verir.

-Başqa enerji növləri kimi, Beynəlxalq SI Vahidlər Sistemindəki Joules (J) ilə ölçülür.

-Görünən işığın dalğa uzunluqları 400 ilə 700 nanometr arasındadır. Kimi qısaldılmış 1 nanometr nm, 1 x 10-a bərabərdir -9 m.

-Frekans və dalğa uzunluğu λ əlaqəlidir c = λ.f, Beləliklə E = h.c / λ.

İşıq enerjisi növləri

İşıq enerjisi mənbəyinə görə təsnif edilə bilər:

Təbii işıq enerjisi

İşıq enerjisinin paralel mükəmməlliyinin təbii mənbəyi Günəşdir. Bir ulduz olduğu üçün Günəş mərkəzində nəhəng reaktora sahibdir, bu da böyük miqdarda enerji istehsal edən reaksiyalar sayəsində hidrogenü helyuma çevirir.

Bu enerji Günəşi işıq, istilik və digər radiasiya növləri şəklində tərk edir, səthinin hər kvadrat metri üçün davamlı olaraq 62,600 kilovat-1 kilovat 1000 vota bərabərdir, bu da 1000 jou / saniyə bərabərdir.

Bitkilər bu böyük enerjinin bir hissəsini həyata keçirmək üçün istifadə edirlər fotosintez, yer üzündə həyatın əsasını təşkil edən mühüm prosesdir. Təbii işığın başqa bir mənbəyi ancaq daha az enerji ilə bioluminescence, canlı orqanizmlərin işıq istehsal etdiyi bir fenomen.

Şimşək və atəş təbiətdəki digər işıq enerjisi mənbəyidir, birincisi idarəolunmaz və sonuncusu insanlıqdan əvvəlki dövrlərdən bəri müşayiət edir.

Süni işıq enerjisi

Süni işıq enerjisi mənbələrinə gəldikdə, bunlar elektrik, kimyəvi və ya kalorili kimi digər enerji növlərinin işığa çevrilməsini tələb edir. Közərmə lampaları son dərəcə isti filament işıq saçan bu kateqoriyaya aiddir. Və ya da bir şam alovu kimi yanma prosesləri ilə əldə edilən işıq.

Çox maraqlı bir işıq enerjisi mənbəyidir Olmaq. Digərləri arasında tibb, rabitə, təhlükəsizlik, hesablama və aviasiya texnologiyası da daxil olmaqla müxtəlif sahələrdə bir çox tətbiqi var.

İşıq enerjisindən istifadə

İşıq enerjisi, məlumatların daşıyıcısı və ötürücüsü rolunu oynayaraq ətraf mühit şərtləri barədə məlumat verərək ətrafımızdakı dünya ilə əlaqə qurmağımıza kömək edir. Qədim yunanlar uzun məsafələrə ibtidai şəkildə siqnal göndərmək üçün güzgülərdən istifadə edirdilər.

Məsələn, televiziya izlədiyimiz zaman görüntü şəklində yaydığı məlumatlar beynimizə görmə hissi ilə çatır ki, bu da optik sinirdə iz buraxması üçün işıq enerjisi tələb edir.

Yeri gəlmişkən, telefon rabitəsi üçün işıq enerjisi də zənglər vasitəsi ilə vacibdir optik liflər zərərləri minimuma endirərək yüngül enerji aparan.

Uzaq cisimlər haqqında bildiyimiz şey, yaydıqları işığın köməyi ilə alınan, müxtəlif alətlər: teleskoplar, spektroqraflar və interferometrlər ilə analiz edilmiş məlumatlardır.

Birincisi, cisimlərin formasını, parlaqlığını – bir çox foton gözümüzə çatırsa, parlaq bir cisimdir və dalğa uzunluğundan asılı olan rənglərini toplamağa kömək edir.

Həm də onun hərəkəti haqqında bir fikir verir, çünki müşahidəçinin algıladığı fotonların enerjisi, onu yayan qaynaq hərəkətdə olduqda fərqli olur. Buna deyilir Doppler təsiri.

Spektroqraflar bu işığın paylanma qaydasını – spektrini toplayır və obyektin tərkibi haqqında bir fikir əldə etmək üçün analiz edir. Və bir interferometrlə, teleskopun bu ikisini ayırmaq üçün kifayət qədər qətnaməsinə sahib olmasa da, işığı iki mənbədən ayırd edə bilərsiniz.

Fotovoltaik effekt

Günəşin yaydığı işıq enerjisi, 1839-cu ildə radioaktivliyi kəşf edən Henri Becquerelin atası olan Fransız alimi Alexandre Becquerel (1820-1891) tərəfindən kəşf edilən fotovoltaik təsir sayəsində elektrik enerjisinə çevrilə bilər.

Bu, işığın digər elementlərin çirklərini ehtiva edən yarımkeçirici silikon birləşmələrini işıqlandıraraq elektrik cərəyanı istehsal edə biləcəyinə əsaslanır. Belə olur ki, işıq materialı işıqlandırdıqda, valentlik elektronlarının hərəkətliliyini artıran enerji ötürür və bununla da elektrik keçiriciliyini artırır.

Alınır

Yarandığı gündən bəri insanlıq işıq enerjisi də daxil olmaqla bütün enerjini idarə etməyə çalışır. Günəşin gündüz saatlarında tükənməz bir qaynaq təmin etməsinə baxmayaraq, özünü yırtıcılardan qorumaq və gün ərzində başlayan tapşırıqları yerinə yetirməyə davam etmək üçün həmişə bir şəkildə işıq istehsal etmək lazım idi.

İşıq enerjisini bir şəkildə idarə oluna bilən bəzi proseslər vasitəsilə əldə etmək mümkündür:

-Yanma, bir maddə yandırarkən oksidləşir, istilik verir və iş zamanı çox vaxt işıq alır.

– Elektrik lampaları kimi, məsələn, bir volfram filamentini qızdıranda.

-Luminesans, bu təsirdə işıq, müəyyən maddələrin həyəcanlandırması ilə meydana gəlir. Bəzi böcəklər və yosunlar deyilən işıq istehsal edir bioluminescence.

-Elektrolüminesans, elektrik cərəyanı ilə stimullaşdırıldıqda işıq saçan materiallar var.

Bu üsullardan hər hansı biri ilə hər zaman işıq enerjisi olan birbaşa işıq əldə edilir. İndi böyük miqdarda işıq enerjisi istehsal etmək başqa bir şeydir.

Üstünlük

-İşıq enerjisi məlumat ötürülməsində xüsusilə aktual bir rola malikdir.

-Günəşdən gələn işıq enerjisindən istifadə pulsuzdur, eyni zamanda dediyimiz kimi demək olar ki tükənməz bir qaynaqdır.

-İşıq enerjisi öz-özlüyündə çirkləndirmir (lakin əldə etmək üçün bəzi proseslər ola bilər).

-İl boyu günəş işığının çox olduğu yerlərdə fotovoltaik effektlə elektrik enerjisi istehsal etmək və beləliklə fosil yanacaqlardan asılılığı azaltmaq mümkündür.

-Günəşin işıq enerjisindən istifadə edən obyektlərin saxlanması asandır.

-Günəş işığına qısa məruz qalmaq insan bədəninin sağlam sümüklər üçün vacib olan D vitamini sintez etməsi üçün lazımdır.

-İşıq enerjisi olmadan bitkilər yer üzündə həyatın təməli olan fotosintezi həyata keçirə bilmirlər.

Dezavantajları

-Başqa enerji növlərindən fərqli olaraq saxlanıla bilməz. Lakin fotovoltaik hüceyrələrin istifadəsini genişləndirmək üçün batareyalar tərəfindən dəstəklənə bilər.

-Prensip olaraq, işıq enerjisindən istifadə edən müəssisələr bahalıdır və yer də tələb edir, baxmayaraq ki vaxt keçdikcə və irəliləyişlə birlikdə xərclər azaldı. Məkandan istifadəni optimallaşdırmaq üçün hazırda yeni materiallar və çevik fotovoltaik hüceyrələr sınaqdan keçirilir.

– Uzun və ya birbaşa günəş işığına məruz qalma dəridə və görmə zədələnməsinə səbəb olur, lakin əksəriyyəti görə bilmədiyimiz ultrabənövşəyi şüalardır.

İşıq enerjisi nümunələri

Əvvəlki hissələr boyunca bir çox işıq enerjisi nümunəsindən bəhs etdik: günəş işığı, şamlar, lazerlər. Xüsusilə yuxarıda göstərilən bəzi təsirlərə görə işıq enerjisinin çox maraqlı nümunələri var:

Led işıq

LED işıq adı İngilis dilindən gəlir İşıq yayan diod və yarıkeçirici materialdan aşağı intensivlikli elektrik cərəyanının ötürülməsi ilə istehsal olunur ki, bu da cavab olaraq güclü, yüksək performanslı bir işıq yayır.

LED lampalar ənənəvi közərmə lampalarına nisbətən daha uzun ömürlüdür və demək olar ki, bütün enerjinin işığa deyil, istiliyə çevrildiyi ənənəvi közərmə lampalarından daha effektivdir. Bu səbəbdən LED işıqları daha az çirkləndirir, baxmayaraq ki, dəyəri közərmə lampalarından daha yüksəkdir.

Biyolüminesans

Bir çox canlı varlıqları içindəki biyokimyəvi reaksiya sayəsində kimyəvi enerjini işıq enerjisinə çevirə bilir. Böcəklər, balıqlar və bakteriyalar, başqaları arasında, öz işığını istehsal edə bilir.

Və bunu fərqli səbəblərdən edirlər: qorunma, bir yoldaşın cəlb edilməsi, yırtıcı tutmaq, ünsiyyət qurmaq və açıq şəkildə yolu işıqlandırmaq üçün bir qaynaq olaraq.

İstinadlar

1. Blair, B. İşığın əsasları. Qurtarıldı: blair.pha.jhu.edu
2. Günəş enerjisi. Fotovoltaik təsir. Qurtarıldı: solar-energia.net.
3. Tillery, B. 2013. Elmi inteqrasiya edin.6-cı. Nəşr. McGraw Hill.
4. Kainat Bu gün. İşıq enerjisi nədir. Universetoday.com saytından bərpa edildi.
5. Vedantu. İşıq enerjisi. Qurtarıldı: vedantu.com.
6. Vikipediya. İşıq enerjisi. Es.wikipedia.org saytından bərpa edildi.