Səməd Vurğun bağında fahişə bazarı: Qiymətim 50 manatdır, amma pulumu əvvəldən ver. (FOTO)

– “Quş”du. Məni burda görüb, bir-iki dəfə də əlüstü söhbət eləmişik. Elə bilir onun tayıyam. Kül onun başına, qadın da özünü satıb pul qazanar? Hələ mənimlə söhbətləşəndə elə də fərəhlə deyirdi ki, “hər gün bura “iş”ə gəlirəm”. Tüpürüm o pula, mən o yolla pul qazanmaram. Gün ərzində 100 kişi ilə əlaqədə olurlar. 5-10 manata bədənini satır.

Təhqirlərə necə cavab verə bilərəm?

Qarşılıqlı nəzakət və səbr münaqişənin bütün tərəflərinin dincliyini qorumağa kömək edir və vəziyyətdən tez bir şəkildə çıxır. Ancaq birinin yorğunluğu, ağrılı bir vəziyyət və ya yalnız kobud şeylər vərdişi bir qarşıdurmaya səbəb ola bilər. İkinci tərəf isə münaqişəni dəstəkləməmiş olsa belə, xoşagəlməz çamur və ya ürək çatışmazlığı onun ruhunda qalır.

Təhqirlərə necə cavab vermək düzgündür?

Çoxu təhqir üçün bir cinayət var: əhval pozulur, təcavüzkarlıq və qıcıqlanma artacaq. Adam olduğu kimi, onun əhval-ruhiyyəsi ilə ətrafdakı hər kəsə yoluxur. Bundan əlavə, bir neçə saat və ya hətta günlər çəkə bilər və təhqiramiz bir söz və ya ifadə yaddaşınızda oturacaq və tam həyatına müdaxilə edəcəkdir. Tez-tez bir adam yenə də bir dəfə də özünü incitdiyi vəziyyətləri xatırlayır, onu başlarına yazır, təhlil edir və belə bir təhqirə necə reaksiya verməyi lazım olduğunu və o anda cinayətkarı mühasirəyə almaq üçün nə deyə biləcəyini düşünür.

Ancaq münaqişənin psixologiyasını və təhqirlərə necə cavab verəcəyini anlamaq istəyənlər üçün bir vacib nöqtə həyata keçirilməlidir. Bu, təcavüzkar və ya pis bir insanın, onun sözləri ilə ətrafında olanların ruhunu idarə etməyə başlayacağından ibarətdir. Nüfuzunun altına düşməmək üçün təhqirlərə reaksiya göstərməmək, sanki sənin haqqında olmadığı kimi davranmaq lazımdır.

Təhqirlərə cavab verməmək üçün necə öyrənmək olar?

Əslində, münaqişə davranışı cinayətkarın özüdür. Belə bir insanın ruhuna təəssüflənmək lazımdır ki, başqa cür reaksiya verməməyi öyrənməmiş və ya bilməmişlər. Bəzi səviyyədə, belə bir xəstəni zehni xəstəliyə çağırırsınız. Bəlkə belə bir adam uşaqlıqda zehni bir travma aldı, bəlkə də böyüdü, ancaq bəlkə biri münaqişədən əvvəl onu təhqir etdi və mənfi istiqamətdə geri qaldı.

Bir təhqirə reaksiya verməmək üçün bunu edə bilərsiniz:

qışqıran kəsini istədiyi şeyi bilməyən şıltaq bir uşaq kimi təmsil edir;
təcavüzkarını ağzını açan akvarium balı ilə təmsil etmək, ancaq söz etməmək;
bu hesaba dair bir vəzifə var, məsələn “Gözəl dürüstlük! Mənim üçün vaxt! “.

Bütün vəziyyətlər fərqli olduğundan təcavüzə və təhqirə necə reaksiya verə biləcəyini universal şəkildə tapmaq mümkün deyil. Buna baxmayaraq, pozğun qüvvəni ruhunuza verməməyin və özünüzü alçaldılmasına imkan verməyin vacibdir. Qışqırıq və təhqirə məruz qalan insanın sükunəti və sədaqəti onun psixoloji cəhətdən bu vəziyyətdə itirdiyi və belə bir reaksiya ilə razı qalmadığı cinayətkardan daha yüksəkdir.

Səməd Vurğun bağında fahişə bazarı: “Qiymətim 50 manatdır, amma pulumu əvvəldən ver. ” (FOTO)

Günorta vaxtı yolumu Səməd Vurğun parkından saldım. Ətrafda xeyli insanlar vardı; ən çox da qadınlar… Onlardan bəziləri diqqətimi çəkdi. Vulqar makiyajlı bu qadınlar həm vətəndaşların istirahət etdikləri skamyaların yanında, həm də bağın yaşıllıq massivində o yan-bu yana vurnuxurdular. Onlara baxanda yalnız bu məsəl beynimdə dolaşırdı, necə deyərlər, “həm ziyarət, həm də ticarət”…

Daha sonra skamyada oturub , “işə” çıxan qədim peşə sahiblərini müşahidə etməyə başladım. Onların hamısı müştəri gəzirdi, kişilər də parkda əyləşir, bu “zəhmətkeşləri” müşahidə edirdilər. “İşə” çıxan qadınları heç də yaraşıqlı adlandırmaq olmazdı. Hamısının yaşı 30-dan yuxarı idi. Müşahidə zamanı gözümə qarayanız, dolubədənli, bəstəboy qadın dəydi. O, heç kimdən və heç nədən çəkinmədən skamyada tək oturan kişiyə yaxınlaşdı. Onun kişiyə nə dediyini eşitmədim, ancaq kişinin yüksək səslə, “rədd ol başımdan, pozğun. Səninlə it də bir yerdə durmaz. Heç güzgüdə özünə baxmısan ki, nə gündəsən, gəlib mənə də qiymət oxuyursan?!”, dediyini eşitdim. O, təxminən 45 yaşlı qadını əli ilə itələyib ayağa qalxdı. Bu zaman onlar arasında mübahisə yarandı. Kişi qadının hay-həşirindən qorxub ara qarışmasın deyə, parkı tərk etmək istəyəndə, ona yaxınlaşdım. Soruşdum ki, “nə baş verir, sizə nə deyirdi?”. Kişi isə cavabında, “səncə nə deyəcək, elələri nə istəyir?! Gəlib qiymət oxuyur, elə bilir ki, dünyadan xəbərimiz yoxdur. 5 manat dəyəri yoxdur, 50 manat pul istəyir, əxlaqsız”- dedi.

Kişi ilə sağollaşıb, parka bir də göz gəzdirirəm. Skamyaların birində qulaqcıqla mahnı dinləyən sarıbuğdayı, qısa saçlı, təxminən 35 yaşlı qadının yalnız oturduğunu gördüm. Yaxınlaşıb, yanında oturdum. Qulaqcığı çıxarıb, üzümə baxıb gülümsədi. Adını öyrəndim: Günel idi (ad şərtidir – red).

– Hər gün burdan keçirəm. Bu gün işdən tez çıxdığım deyə, dedim bir az burda oturum.
– Harda işləyirsən?
– Şirkətlərin birində inspektoram.
– Ailəlisən?

– (gülür) Yox, neynirəm ərə getməyi? Ərə gedənlərin əli bala batıb, mən qalmışam? Bacılarım ərə gedib də, görürəm çəkdikləri əzab-əziyyəti. Özümçün kef çəkirəm də, neynirəm əri? Yaxşı kişi var ki, indi?

Söhbətin şirin məqamında bayaq kişiylə qiymət danışan qadın yanımızdan keçir və gülə-gülə “Günel, bu gün nə əcəb tez gəlmisən”, – deyə soruşur. Günel isə “bu gün işdən tez çıxdım, bir az hava almaq üçün gəldim”, dedi. Qadın tərs-tərs baxıb, heç nə demədən uzaqlaşdı. Günel söhbətdən yayınmaq istəsə də üzündən və davranışından “işə” çıxanlardan olduğu gün kimi aydın idi. Nəsə üstünə çox getmədən söhbətə davam etdim…

– Əslin haralıdır?
– Qazaxdanam, elə bu tərəflərdə anamla kirayə yaşayıram.
– Mən də iş axtarıram. İşlədiyin şirkətdə işə düzələ bilərəm?
– Ailəlisən, yoxsa subay?
– Sənə hansı sərf edir?

– (güldü) Elə-belə soruşuram. İstəsən səni gecə növbəsinə düzəldərəm. Gecə növbəsində kişilər çox olur. Mən gecə növbəsində işləyə bilmirəm də, yoxsa kişilərlə səhərə qədər adam laqqırtı vurub, gecəni yola verər. Yuxusuz qala bilmirəm e, qala bilsəm nə var ki, heç o smeni də heç kimə vermərəm, elə özüm işləyərəm.

– Bəs sənə yaxınlaşan o qadın kim idi?

– “Quş”du. Məni burda görüb, bir-iki dəfə də əlüstü söhbət eləmişik. Elə bilir onun tayıyam. Kül onun başına, qadın da özünü satıb pul qazanar? Hələ mənimlə söhbətləşəndə elə də fərəhlə deyirdi ki, “hər gün bura “iş”ə gəlirəm”. Tüpürüm o pula, mən o yolla pul qazanmaram. Gün ərzində 100 kişi ilə əlaqədə olurlar. 5-10 manata bədənini satır.

Bu sözləri dedikcə baxışlarını məndən yayındırıb, ətrafa baxırdı. Sanki öz əməllərini gözlərində gizlədərək utanırmış kimi davranırdı.

– Burda işləmək asandır?

– Hə, əvvəl-əvvəl asan olur, çünki təzə gəldiyin üçün müştərilərin də bol olur. Özünü qiymətli hesab edirsən, “pula çıxan” biri kimi yox. Zamanla dəyərini itirirsən. Sənin işləmək fikrin dəqiqdir? Dəqiqdirsə, vaxt deyim burda görüşək, gedək.

– İş hardadır?
– Elə bu parkdan bir az aşağı düşürsən, o tərəfdə.
Söhbətin bu yerində parkda təmizlik işlərinə baxan Xalidə nənə bizə yaxınlaşır:
– Günel, bu qız kimdir?

Günel məni tanımadığını və iş üçün ona müraciət etdiyimi deyir. Nənə gülümsəyib “bu, yaxşı qıza oxşayır. Onu da öz yoluna çəkmə, yazıqdır”, – deyir. Günel ikinci dəfə pərt oldu və artıq həqiqəti gizlədə bilmədiyi üçün çıxıb getməyə qərar verdi. Mən isə Güneli daha ətraflı tanımaq və onun dediklərini dəqiqləşdirmək üçün nənə ilə söhbətə başladım…

– Ay nənə, Güneli tanıyırsan?
– Hə, çox gözəl tanıyıram.
– O harda işləyir?

– Harda işləyəcək? Nazirlikdə (gülür). Əlbəttə ki, bu bağda. Elələrinin iş yeri yalnız buradır. Üzünə-gözünə bax, kim olduğunu, halını xəbər al da. Görmürsən kimdi?! Eh a qızım, illərdir burda tum satıram, neçə-neçə üzlər görmüşəm. Sən bura axşam gəl e. İndi günün günorta çağıdır, elə də adam yoxdur. Axşamüstü gəl, gör burda nələr baş verir. Söyüşün biri bir qəpikdən… Açıq aşkar bazar olur bura… Can bazarı…

– Günel barəsində danışa bilərsən?

– Nə danışım? Abrı, həyası olmayan bir adamdır. Onunla yerliyəm deməyə də utanıram. Özü Xırdalanda qalır, hər gün axşamtərəfi gəlir kişi “tutmağa”. Bir də görürsən tez gəlir. “Kliyenti” olanda danışır, günorta vaxtı burdan da gedirlər. 4-5 ildir ki, o da bura dadanıb. Əvvəl-əvvəl heç kimə uyuşmurdu, sonralar sırtıldı. Müştərisi olmayanda özü kişilərə sataşır. O həyasız burda olanlardan ən gözəgəlimlisidir. Demək olar ki, elə ən çox “kliyent” tutan da odur. Bura gələn kənd kişilərinin çoxunu o “tutur”. Həmişə də mənə kişiləri necə soyduğunu danışıb gülür.

– Deyirdi, “subayam, şirkətdə inspektor işləyirəm”…

– Qələt edir. O ancaq Vurğun parkının inspektorudur, gələn-gedən kişiləri “tutur” (istehza ilə danışır). O deyir “subayam”? O subaydırsa, mən də onda qız uşağıyam. O ki bu cür yalan danışır, mən də bildiklərimi deyəcəm. Demək, bu Günel kənddə imkanlı bir ailəyə gəlin köçür. Oğlan da yaxşı oğlan, bunun hər nazı ilə oynayır. Bu, ifritə oğlanın bibisi oğluna göz dikər və başlayar onunla “çaşka-lojkalıq” etməyə. Görüşər, neyniyər nə eləməz, daha o onların öz işləri… Bir müddət sonra oğlan məsələdən xəbər tutar. Bibi oğlu da başını götürüb kənddən qaçar, oğlan da bunu boşayar. Sonra bu dədəsigilin qonşuluğunda 5 uşağın atasıyla oynaqlaşar. Kişinin arvadı xəbər tutar, bütün kəndə hay salar. Bunu kənddə hamı hoydu-hoyduya götürər. Bu da baş götürüb Bakıya qaçar və ərinin bibisi oğlu ilə tapışar. Bir müddət onunla bir yerdə yaşayar, sonra oğlan da bunu atıb gedər. Günel qalır məəttəl, dolana bilmədiyini bir qadına deyər. O qadın da onu bura dadandırar. O da işləmək adı ilə artıq 5 ildir ki, bura gəlir. Heç ailəsi onun burda əxlaqsızlıq etdiyini bilmir. Elə bilirlər ki, hardasa işləyib halal pulunu qazanır.

– Sən bunları hardan bilirsən, ay nənə?

– O bura təzə-təzə gələndə, ondan kim və hardan gəldiyini soruşmuşdum. Mənə hər şeyi sənə dediyi kimi danışmışdı. Bir dəfə təsadüfən bacımın qızı kənddən bizə gəlmişdi. O kəndə qayıdanda pul göndərməli idim. O da gedəndə yanıma gəldi, bunu gördü. Və onun bütün həyat tarixçəsini danışdı. Heç kimin babalını yumaq istəmirəm. Ancaq burda düz-əməlli qadın yoxdur. Bu yolla pul qazanmaq heç kimə xeyir gətirməz. Bu da müvəqqətidir. Onlar indi dərk etmirlər, bir az sonra öz əməllərinə peşman olacaqlar. Onlara tamah salan kişilərdə də ağıl yoxdur axı. Bütün günü içki içir, siqaret çəkir, səs-küy salırlar burda. Heç polislər də onlara heç nə deyə bilmirlər. Elə bilirsən bunlar özbaşınadır? Burda onların himayəçiləri var. Deməyim odur ki, bu, bir yol deyil, onlar tutublar. Ona qalsa o vaxt kişim məni atdı, uşaqlarıma həm ana, həm ata oldum. Ev yığışdırdım, süpürgəçi işləməklə onları böyütdüm. O vaxt bunlardan da gözəl idim, küçəyə çıxanda ən azı 5-10 kişi çönüb, mənə baxırdı. Onda gərək, mən də əxlaqsızlıq edərdim? Mən özümü satmağı ən alçaq addım bildim. İndi də şükür, küçə süpürsəm də əxlaqım, namusum yerindədir. Heç kimin yanında gözüm kölgəli deyil.

P.S. Xalidə nənə ilə sağollaşıb uzaqlaşıram. Parkın girəcəyində dayanan sarışın qadının yanındakı kişi ilə söhbətini eşidirəm: Qiymətim 50 manatdır, amma pulumu əvvəldən ver ki, sonradan davamız düşməsin….

Türkiyədə Necə Magistratura Təhsili Ala Bilərəm?- 2023 ƏN SON

Bakalavr pilləsini yerli univeritetlərdə bitirən bir çox gənclərimizin arzusu xaricdə magistr təhsili almaqdır. Bu zaman tələbələrimiz “Hansı ölkədə təhsil ala bilərəm?” “Hansı ölkənin universitetləri daha keyfiyyətli təhsil verir?” “Hara getsəm mənim üçün daha sərfəli olar?” deyə bir çox sual barəsində düşünür. Və bu zaman ağla gələn ilk cavab məhz Türkiyədə təhsil olur! Çünki ən başlıca səbəb Türkiyənin bizim üçün təkcə sərhəd ölkə deyildə, həm də qardaş ölkə olmasıdır, coğrafi cəhətdən yaxınlığımız, milli-mədəni bənzərliyimiz və eyni dil ailəsinə mənsubluğumuz Türkiyəni bizim üçün ikinci ana vətən hesab etdirir və biz orada evimizdə ki, kimi hiss edirik. Digər səbəblər isə Türkiyədə keyfiyyətli təhsilin verilməsi, prestijli universitetlərin olması və təhsil xərclərinin digər ölkələrdən az olmasıdır.

Bəs Türkiyədə Necə Magistr Təhsili Ala Bilərəm?

Türkiyədə magistr təhsili Tezli və Tezsiz olmaqla 2 programa ayrılır. Əgər siz akademik karyera istəyirsinizsə, elmi fəaliyyətlə məşğul olacaqsınızsa (doktorantura) Tezli Yüksek Lisans adlanan programa müraciət etməlisiniz. Yox əgər siz iş həyatında yüksəlmək, karyera hədəfli magistr təhsili almaq istəyirsinizsə Tezsiz Yüksek Lisans Programına müraciət etməlisiniz. Yekun sözlə desək, Tezli və Tezsizin əsas fərqi təkcə akademik karyeradır.

Tezli və Tezsiz programlarının digər fərqi isə, Tezlidə təhsil müddəti 2 il, Tezsizdə isə təhsil müddəti 1 il olur. Eyni zamanda Tezli təhsil programında 1 il oxuduğunuz müddətdə tutaq ki, təhsil haqqı 1500 olur, Tezsizdə isə 3000 manat olur. Tezli magistraturada ortalama olaraq il ərzində ala biləcəyiniz dərs sayı 12-13 olur, Tezsizdə isə daha az dərs alırsınız, təqribən 8-9 dərs sayı olur.

Seçdiyiniz universitetdən asılı olaraq, əsas sizdən tələb olunan bakalavr pilləsində oxuduğunuz zaman ortalama balınız (GPA) ən az 80 olmalıdır. Əgər ingilis dilində təhsil almaq istəyirsinizsə universitetin tələblərinə uyğun olaraq sizdən ingilis dili imtahanı olan TOEFL və ya YDS (Yabancı Dil Sınavı) istənilə bilər. Tezli magistraturanı seçdiyiniz zaman isə prestijli universitetlər sizdən əsasən ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Girişim Sınavı) imtahanı istəyir.

İstanbul Teknik universiteti, İstanbul universiteti , Ankara universiteti kimi prestijli universitetlerə isə Tezsiz magistaturaya heç bir imtahan növü tələb olunmadan da qəbul ola bilərsiniz. Bu programa qəbul olmaq daha rahatdır. Tək ortalama balı ilə siz bir çox universitetlərdə magistr təhsili ala bilərsiniz.

Qəbul üçün Hansı Sənədlər Tələb Olunur?

Beynəlxalq Tələbə Qəbulu Forması
Attestat və onun tərcüməsi (türk və ya ingilis)
Təsdiq edilmiş transcript və onun tərcüməsi (ingilis və ya türk)
Dil biliyini təsdiq edən sənəd (tələbələrin universitetin dil biliyini qarşılaması vacibdir. Bu kriteriyaya cavab verə bilməyən namizədlərdən universitetin öz imtahanını verməsi tələb olunur. Bu imtahandan keçə bilməyən tələbələr universitetin ingili dili hazırlıq proqramında iştirak edə bilərlər)
Beynəlxalq keçərliliyi olan Universitet Qəbulu İmtahan Nəticəsi hansı itahanların keçərli olduğunu öyrənmək üçün universitetin saytındn tanış ola bilərsiniz.
Maliyyə Zəmanət məktubu
Qeydiyyat haqqı

Tələb olunan bütün sənədlər Akademik Təqvim planı elan olunandan əvvəl qəbul olmaq istədiyiniz universitetlərə təqdim olunmalıdır.

Sizi maraqlandıra biləcək bəzi suallara cavab:

Təhsil Haqqı Nə Qədərdir? Dövlət və özəl universitetlərində təhsil haqqı 500-2000 manat arsında dəyişir.
Türkiyədə yataqxana və evlərin qiyməti nə qədərdir? Dövət universitetlərində demək olar ki, azərbaycanlı tələbələrə yer verilmir. Buna görədə şirkətimiz bütün tələbələrinə özəl yataqxanalar və ya evlər tutur. Yataqxanaların və ya evlərin qiyməti orta hesabla 335-604 tl yəni 100-180 manat arasında dəyişir. Bu qiymət sizin seçdiyiniz yataqxananın və ya evin şəratindən, universitetə yaxınlığından və qalacağınız şəhərdən asılı olaraq dəyişir.
Türkiyəyə getmək üçün nə qədər yol pulu lazımdır? Avtobusla gediş haqqı üçün biletlərin qiyməti 60-70 dollar yəni 100-120 manat arasında dəyişir.
Türkiyədə təhsil almaq üçün xidmət haqqı nə qədərdir? Şirkətimiz hal-hazırda Türkiyədə təhsil üçün 50% endirim təşkil edir. Endirimdən yararlanmaq üçün bizə zəng edə və ya yaza bilərsiniz.

Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.