Fşar tayfası Haqqinda Melumat – Vikipedia

…Мовий чексизлик унинг оҳангида мангуга ўз тажассумини топди. Санъаткорнинг муҳаббат ҳақидаги қўшиқларида севганинг икки оёқ, икки қўлли чекланган бир мавжудот эмас, борлиқнинг бир парчаси, фақат мовий чексизликка дахлдор ҳур ШАХС, табиатнинг озод фарзанди бўлиб гавдаланади. Davomini o’qish

Bo’lim: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati

Турк оламининг буюк шоири Воқиф Самадўғлининг шеърларини ўзбек тилига илк маротиба Рауф Парфи таржима қилган эди. Ўша олис йиллардан бошлаб Воқиф муаллимнинг шеъриятига ихлос қўйганман, Рауф акадан ибрат олиб жуда кўп шеърларини таржима қилганман. Бугун беназир шоир шеърларини таржима қилиш навбати ёшларга етди. Диққатингизга истеъдодли ёш ижодкор Рафиқ Сайдуллонинг таржималарини мамнуният билан тақдим этаман. Davomini o’qish

Voqif Samado’g’li. She’rlar & Vaqif Səmədoğlu. Sandıq şeirləri

Кўплаб халқаро адабий мукофотларнинг соҳиби Воқиф Самадўғлининг шеърлари туркий халқлар адабиёти хазинасидан муносиб ўрин эгаллаган.

Rustam Behrudiy. Salom,dor og’ochi!

”Салом,дор оғочи” шеъри Ўзбекистоннинг жаҳонга машҳур шаҳри, инсоният тамаддуни бешикларидан бири ҳисобланган Самарқандда ёзилган. Аниқроғи, шеър шавкатли Соҳибқирон Амир Темур мақбараси бўлмиш Гўри Мирнинг зиёрати пайтида дунёга келган. Шу сабабдан шеърда Амир бобомизга қаратилган мурожаат янграйди. Davomini o’qish

Nozim Hikmat. She’rlar & Inson manzaralari

15 январь — Нозим Ҳикмат таваллуд топган кун

ХХ аср шеъриятида Нозим Ҳикматчалик ўзбек шеърияти тараққиётига, ўзбек шоирлари изланишларига кучли таъсир кўрсатган бошқа бирон бир шоирни топиш амримаҳол бўлса керак. Davomini o’qish

Xurshid Davronning Turkchaning 15 Uluslararosi She’r bayrami (13-16 oktabr, 2022) ochilishidagi so’zi

Мазкур йилнинг 13-16 октябр кунлари Туркиянинг Бурса ва Кўниё шаҳарларида 1992 йилдан эътиборан 15 марта ўтказилаётган Туркча Шеър байрамининг 30 йиллигига бағишланган анжуман бўлиб ўтди. Сизга тақдим этилаётган саҳифада анжуман очилишида Туркия Ёзарлар бирлигининг фахрий бошқони доктор Меҳмет Доған ва Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон сўзи акс этган видеолар билан танишасиз. Davomini o’qish

Chingiz Aytmatov. Nayman ona va manqurt qissasi & «Manqurt» badiiy filmi

12 декабрь — буюк адиб, Турк дунёсининг фахри Чингиз Айтматов туғилган кун

Чингиз Айтматовнинг «Асрга татигулик кун» романидан ўрин олган ушбу ривоят-қисса асар нашр этилиши билан довруқ қозонган, романнинг ўзидан кўра кўпроқ таҳлил этилган эди. Жаҳон адабиётида, айниқса, собиқ шўро империяси ичидаги миллий адабиётларда, энг аввало, шеъриятда Манқурт мавзуси билан боғлиқ йўналиш пайдо бўлган эди. Davomini o’qish

Xurshid Davron. Chingiz Aytmatov.

12 декабрь — Чингиз Айтматов таваллуд топган кун

Мен ҳам турк дунёсининг буюк инсони, атоқли адиб Чингиз Айтматов билан учрашган,суҳбатлашган бахтли одамлардан бириман. Ўшанда (1991 йил бўлса керак) Чингиз Айтматов Туркистон халқлари ассамблеяси раиси сифатида Тошкентга келган, ўша йиллар Шелковичная деб аталган кўчада жойлашган (мустақилликкача ЎзКомФирқанинг, бугунги кунда Ўзбекистон Президенти девони ҳузуридаги) меҳмонхонада жойлашган эди. Чингиз Айтматов билан мени атоқли адибимиз Одил Ёқубов таништирган,таништирганда ҳам осмонга кўтариб, мақтаб, таништирган эди. Davomini o’qish

Oshiq Umar. She’rlar. Xurshid Davron tarjimalari

Ҳаёти афсоналарга айланган Ошиқ Умар 1621 йилда Қримнинг Кўзлaви шаҳрида дунёга келган.Шоир бир шеърида шундай дейди: «Ўзим Кўзлавили,Умардир исмим…» Ошиқ Умар Кўзлевидаги мадрасада ўша даврнинг етук шоири Шарифийдан таълим олади, Саъдий ва Ҳофиз асарларини ўрганади. Кейинчалик машҳур шоирлар Аҳмад Пошшо, Фузулий ва Атойилар ғазалларига мухаммаслар боғлагани ҳам унинг мумтоз шеъриятдан яхши хабардор бўлганини кўрсатади. Davomini o’qish

Qaysin Quliyev. She’rlar. Abdulla Oripov tarjimalari & Asror Mo’min. Shoir haqida

1 ноябрь — Атоқли болқор шоири Қайсин Қулиев туғилган кун

Қайсин Қулиев туркий халқлар шеъриятида ўзига хос ва ўзига мос ўрин эгаллаган ижодкор. Унинг Ўзбекистонга, ўзбек халқига бўлган самимий муҳаббати, ўзбек шоирлари, айниқса, Зулфия, Шукрулло ва Абдулла Орипов билан бўлган ҳам ижодий, ҳам дўстона муносабати уни бизга яна ҳам яқинлаштиради. Davomini o’qish

Xurshid Davron. «Devonu lug’otit-turk» ohanglari» turkumidan

«Девону луғотит-турк» асари пайдо бўлганидан туркийларнинг тарихдаги ўрни ҳақида гап кетса,айни шу асар биринчи навбатда тилга олинади. Бу бебаҳо ва абадиятга эш асар ҳамиша ижод ва илми дониш аҳлини ҳаяжонга солган, у бамисли оҳанрабодек юракларни ўз бағрига тортган. Davomini o’qish

Iqbol Qo’shshayeva. Botindan ko’chgan bo’ron & Muslim Magomayev kuylaydi (1971)

Саҳифа буюк санъаткор Муслим Магомаев таваллудининг 80 йиллигига бағишланади

…Мовий чексизлик унинг оҳангида мангуга ўз тажассумини топди. Санъаткорнинг муҳаббат ҳақидаги қўшиқларида севганинг икки оёқ, икки қўлли чекланган бир мавжудот эмас, борлиқнинг бир парчаси, фақат мовий чексизликка дахлдор ҳур ШАХС, табиатнинг озод фарзанди бўлиб гавдаланади. Davomini o’qish

Pavel Falyov. Turkiy xalqlarning so‘z san’ati

Туркшунос олим Павел Александрович Фалёвнинг яна бир жиддий тадқиқотини тақдим этар эканмиз, шу пайтгача олимнинг исмида ноаниқликка йўл қўйилганини айтиб ўтмоқчимиз. “Жаҳон адабиёти” журналида эълон қилинган олимнинг икки асарида ҳам: «Қримтатар зиёлилари мафкурасига доир» (2010 йил, 11-сон), «Туркий халқларнинг сўз санъати» (2008 йил, 9-сон) ва улардан кўчирма олган интернет саҳифаларида муаллифнинг исми Пётр шаклида берилган; ҳолбуки Davomini o’qish

Əfşar boyu

Əfşar boyu Oğuz Xaqan dastanına görə oğuzların 24 boyundan biri və Qaşqarlı Mahmuda görə “Divanü Lüğat-it-Türk”dəki iyirmi iki oğuz bölümündən altıncısıdır. Bu boy Boz oğuzları qolundan (sağ qolundan), Oğuz Xaqanın oğlu Ulduz xanın dörd oğlundan ən böyüyü olan Əfşarın soyundan gəlir.

Əfşarlar Orta Asiyada, Dədə Qorqud dastanlarında Oğuzeli deyilən Sırdərya bölgəsində yaşamışdılar. Böyük köç ilə Xuzistan, Xorasan yolu ilə, bir qismi isə İraq, Suriya yolu ilə Anadoluya gəlmişdilər və İrana, İraq Suriyasına, Əfqanıstana və Azərbaycana da yayılmışlar. Əfşarlar Oğuzun digər nəvələri Kınıklar və Sürüşülər kimi dövlət qurmuş, böyük hökmdarlar və sülalələr yetişdirmişlər. Türklük şuurları olduqca güçlü bir boydur.

Əfşarlar Böyük Səlcuq Dövlətinin bölünərək zəifləməsindən sonra, XII əsrin ilk yarısında bir müddət müstəqil, bir müddət də İraq Səlcuqlarına bağlı şəkildə bəyliklər qurmuşdular.

Nadir Şahın məzarı və türbəsi, Məşhəd şəhəri

Karamanoğulları bəyliyi Əvşar boyunun Qaramanlı, Germiyanoğulları bəyliyi Germiyanlı, Kozanoğlu bəyliyi, Saruhanoğulları bəyliyi isə Saruhanlı qolundandır. Aydınoğulları bəyliyi Germiyanoğulları bəyliyindən sonradan ayrılan bir bəylik olduğundan əfşar ola biləcəyi düşünülür.

İran və Osmanlı tarixində üzərində əhəmiyyətli rol oynamış əfşarlar XII əsrdə Anadoluya köç etmişdilər.

Səfəvilər dövründə Fars və Huzistandaki əfşar oymaqlarından bir qisiminin Azərbaycana, xüsusilə Urmiyaya gəlib yerləşdikləri təxmin edilməkdədir. Əfşarlar Səfəvi dövlətini quran 7 türk qəbiləsindən biridir. Xorasandaki Afşarların Qırxlı oymağına bağlı Nadir şahın Azərbaycan tarixində çox əhəmiyyətli iştirakı olmuşdur.

Əfşar xanədanlığı Nadir şah öldürüldükdən sonra müəyyən zamanda qarışıqlıqlar içində yox olmuşdur.

Türklərin tarixi coğrafiyasında bir çox yerlər əfşar adını daşımaqdadır. Məşhur bir soyad olaraq günümüzə qədər gəlmişdir. Balkanlarda da Əfşar boyuna mənsub insanlar yaşamaqdadır.

Türkiyədə Kayseridə, Adanada, Kahramanmaraşda, Konyada, Ankarada, Hatayda, Qaziantepdə, Sivasda, Malatyada, Balıkəsirdə, Aydında, İspartada, Manisada və s. əfşarlar yaşayır. Hər il Kayseridə Dadaloğlu (Əfşar) Şənlikləri təşkil olunur. Əfşarlar qurultayı keçirilir.

Mündəricat

• 1 Əfşar sözü ilə bağlı coğrafi adlar
• 2 Əfşar xanədanlığı hökmdarları
• 3 İstinadlar
• 4 Mənbə
• 5 Ədəbiyyat
• 6 Xarici keçidlər
• 7 Həmçinin bax

Əfşar sözü ilə bağlı coğrafi adlar Redaktə

Ermənistanın Vedi rayonu ərazisində avşar əsaslı iki etnotoponim özünü göstərir: Birinci yaşayış məntəqəsi rayon mərkəzindən 7 km cənub-şərqdə, Yerevan-Naxçıvan avtomobil yolunun üzərində yerləşən Avşar/Kəl Balavan/ kəndidir. 1940-cı illərin axırında azərbaycanlıların Ermənistandan zorla köçürülməsi dövründə kəndin azərbaycanlı əhalisi Azərbaycana gəlmişdir. İkinci yaşayış məntəqəsi Ovşar adlanmış /Düzyurd Ovşar, Surenavan, Spandaryan/ rayon mərkəzindən 15 km cənub-şərqdə yerləşmişdir. 1918-ci ildə kənd daşnaklar tərəfindən dağıdılmış, əhalisi qovulmuşdur. O dövrdən sonra bu kənddə azərbaycanlı yaşamamışdır. İndi erməni qəsəbəsidir. [21] Ermənistanda Afşar Kələvan kəndi də olmuşdur. Bu kənd 1728-ci ildə İrəvan əyalətinin Karni nahiyəsində yerləşmişdir.

Avşar//ovşar etnotoponiminin müxtəlif areallarda paralelləri vardır. Bu toponimin Avşar variantı Azərbaycanın Ağcabədi rayonunda da mövcuddur. Tədqiqatçılardan Bayram Əhmədovun fikrinə görə bu toponim həmin ərazidə yaşamış tayfanın məşğuliyyəti ilə bağlıdır. Müəllif qeyd edir ki, bu tayfa qoyunçuluqla məşğul olmuşdur. B.Əhmədov belə hesab edir ki, avşar//ovşar-qoyunsağma üsulu deməkdir. [22]

Ovşar və Avşar toponimlərinin əsasında duran appelyativin ov sözü olması və toponimin ov həvəskarı mənasını bildirməsi fikrini irəli sürənlər də vardır. Tədqiqatçılar “Abşeron” toponiminin əfşar etnonimi əsasında yaranmasını qeyd edirlər. Cənubi Azərbaycan ərazisində də əfşar//ovşar tayfa adından düzəlmiş Əfşar, Əfşarcik etnotoponimləri qeydə alınıb.

Əfşar xanədanlığı hökmdarları Redaktə

• Nadir şah (1736–1747)
• Adil şah (1747–1748)
• İbrahim şah (1748–1748)
• Şahrux şah (1748–1796)
• II Nadir şah (1797–1802)

İstinadlar Redaktə

1. ↑ 123Encyclopædia Iranica. Məqalə: AFŠĀRArxivləşdirilib 2011-04-29 at the Wayback Machine
2. ↑”Azerbaijani, South”. 2019-06-05 tarixində arxivləşdirilib . İstifadə tarixi: 2020-05-27 .
3. ↑ “Afghanistan Foreign Policy and Government Guide”; p. 172
4. ↑ “Ahmad Hasan Dani, Vadim Mikhaĭlovich Masson, Unesco, History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast : from the sixteenth to the mid-nineteenth century; p. 724: Afshari (a variant of Azarbaijani still spoken by the Afshars in a village that is now part of northern suburb of Kabul)
5. ↑ Fascicle 3. — VIII. Azeri Turkish (author G. Doerfer), pp. 245–248.//Encyclopaedia Iranica. Volume III: Atas-Bayhaqi, Zahir-Al-Din. Edited by Ehsan Yarshater. New York: Bibliotheca Persica Press, 1989, 896 pages. ISBN9780710091215 :Azeri dialects. We may distinguish the following Azeri dialects (see Širäliev, 1941 and 1947): (1) eastern group: Derbent (Darband), Kuba, Shemakha (Šamāḵī), Baku, Salyani (Salyānī), and Lenkoran (Lankarān), (2) western group: Kazakh (not to be confounded with the Kipchak-Turkic language of the same name), the dialect of the Ayrïm (Āyrom) tribe (which, however, resembles Turkish), and the dialect spoken in the region of the Borchala river; (3) northern group: Zakataly, Nukha, and Kutkashen; (4) southern group: Yerevan (Īravān), Nakhichevan (Naḵjavān), and Ordubad (Ordūbād); (5) central group: Ganja (Kirovabad) and Shusha; (6) North Iraqi dialects; (7) Northwest Iranian dialects: Tabrīz, Reżāʾīya (Urmia), etc., extended east to about Qazvīn; (8) Southeast Caspian dialect (Galūgāh). Optionally, we may adjoin as Azeri (or “Azeroid”) dialects: (9) East Anatolian, (10) Qašqāʾī, (11) Aynallū, (12) Sonqorī, (13) dialects south of Qom, (14) Kabul Afšārī.
6. ↑ Azerbaijani language, Big Soviet Encyclopedia (in Russian), 3rd edition [in 30 vol]/chief editor A.M.Prokhorov — 3rd edition, published by Soviet Encyclopedia, 1969—1978.
7. ↑ A. Bodrogligeti, “On the Turkish vocabulary of the Isfahan Anonymous” Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae; Vol. 21, No. 1 (1968), pp. 15-43; Akadémiai Kiadó
8. ↑A. Bodrogligeti On the Turkish vocabulary of the Isfahan Anonymous//Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae Vol. 21, No. 1 (1968), pp. 15-43.—Akadémiai Kiadó: To Qashqay and Aynallu Ligeti adds Afshar as another Azeri dialect posessing long vowels, as distinct elements of the sound system.
9. ↑A.M.Abbasov Some notes on afshars of Afghanistan (in Russian), Soviet Turcology, 1975. № 4. p. 72.
10. ↑”Azerbaijani, South”. Ethnologue (ingilis) . 2019-06-05 tarixində arxivləşdirilib . İstifadə tarixi: 2018-10-03 .
11. ↑ Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East. — С. 708
12. ↑ Hasan Kawun Kakar. Government and Society in Afghanistan: The Reign of Amir ‘Abd al-Rahman Khan
13. ↑ Adnan Menderes Kaya, “Avşar Türkmenleri”, Dadaloğlu Eğitim, Kültür, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, 2004; ISBN9755691499
14. ↑Britannika Ensiklopediyası. Məqalə “Iran”, bölmə: The Afghan interludeArxivləşdirilib 2009-10-19 at the Wayback Machine:

Orijinal mətn (ing.)

Nādr, an Afshārid Turkmen from northern Khorāsān, was eventually able to reunite Iran, a process he began on behalf of the Ṣafavid prince Ṭahmāsp II (reigned 1722–32), who had escaped the Afghans.

Orijinal mətn (ing.)

Born in November 1688 into a humble pastoral family, then at its winter camp in Darra Gaz in the mountains north of Mashad, Nāder belonged to a group of the Qirqlu branch of the Afšār Turkmen. . Soon after his coronation, he sent an embassy to the Ottomans (Maḥmud I, r. 1730-54) carrying letters in which he explained his concept of the “Jaʿfari maḏhab” and recalled the common Turkmen origins of himself and the Ottomans as a basis for developing closer ties.

Orijinal mətn (ing.)

His father was of lowly but respectable status, a herdsman of the Afshar tribe . The Qereqlu Afshars to whom Nader’s father belonged were a semi-nomadic Turcoman tribe settled in Khorasan in north-eastern Iran . The tribes of Khorasan were for the most part ethnically distinct from the Persian-speaking population, speaking Turkic or Kurdish languages. Nader’s mother tongue was a dialect of the language group spoken by the Turkic tribes of Iran and Central Asia, and he would have quickly learned Persian, the language of high culture and the cities as he grew older. But the Turkic language was always his preferred everyday speech, unless he was dealing with someone who knew only Persian.

Orijinal mətn (rus.)

Исторически сложились этнографические группы А., отличавшиеся некоторыми особенностями в хозяйстве, культуре и быту: айрумы, карапапахи, падары, шахсевены, карадагцы, афшары и др. . Афшары расселены по всему Ирану. Занимаются полукочевым скотоводством.

• www.turkmensitesi.com : Avşar dünyasıArxivləşdirilib 2015-09-25 at the Wayback Machine

Türk sözünun mənası və qədim türklər haqqında

Türk Adının mənası(Kökeni) Türk millətinin tarixi az qala insanlıq,bəşər tarixi qədər qədimdir. Türklər min illərdən bəri tarix səhnəsində yer almaqdadırlar. Bu vəziyyət, alimlərin diqqətini çəkmiş və onlar Türk sözünün tarixini və mənasını araşdırmışlar. Türk adının qaynağını tapmaq məqsədilə aparılmış araşdırmalarda müxtəlif fərziyyələr irəli sürülmüşdür. Bəzi mütəxəssislərə görə, Türk adına ilk dəfə bizim eradan əvvəl 14-cü əsrdə “Tik” və ya “Tiklər” şəklinde rast gəlinmişdir. Bəzi mütəxəssislər isə bu adın b.ə 14-cü əsrdən öncə də var olduğunu söyləmişlər. Oxumağa davam et “Türk sözünun mənası və qədim türklər haqqında” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Göytürk imperatorluğu

Göytürk dövlətinin yaranması. Hunlar çinlilərə məğlub olduqdan sonra knyaz Aşina 500 ailə ilə jujanların (avarların) yanına gəlib Altayın cənubunda məskən saldı, onların vassalı oldu. Bu türklər Mərkəzi Asiya, Altay, Böyük Çöl ərazisində yaşayır, dəmirçiliklə məşğul olur, filiz əridirdilər. V əsrdən başlayaraq Jujan dövləti zəifləməyə başladı. Türk qəbilələrinin başçısı Bumin xaqan idi. 546-cı ildə teles tayfaları jujanlara qarşı üsyan qaldırdı. Bumin xaqan bu üsyandan istifadə etmək istədi. Jujan xanı Anaxuanınqızına elçi göndərdi. O isə «sən mənim filiz əridənimsən» deyib qızını Bumin xaqana vermədi. Oxumağa davam et “Göytürk imperatorluğu” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Qərbi hun imperiyası

«Xalqların böyük köçü». Qərbi Hun dövlətinin yaranması. Böyük Hun imperiyası dağılandan sonra hun tayfaları (qərbə doğru hərəkət edib) Volqa və Ural çayları ətrafındakı torpaqları ələ keçirdilər. Onların qərbə doğru əziyyətli hərəkəti sonra da uzun müddət davam etdi. Hunların və digər xalqların qərbə axını «Xalqların böyük köçü» adlanır.

«Xalqların böyük köçü» eramızın IV əsrindən hunlarla başlayaraq VI əsrə qədər davam etdi. Hunlar Böyük Çin səddindən Fransaya qədər gedib çıxmışdılar. «Xalqların böyük köçü» VI əsrdə slavyanların Bizans imperiyasında məskunlaşması ilə başa çatdı. 370-ci ildə hunlar qərbə doğru hərəkət edərək Don sahilində alanları məğlub etdilər. Hunlar Krımda ostqot tayfalarıilə üzləşdilər, 371-ci ildə ostqotlar məğlub oldular, onların başçısı Germanirix bu məğlubiyyətə dözməyib özünü öldürdü. Oxumağa davam et “Qərbi hun imperiyası” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Qəznəvilər

Qəznəvi dövlətinin yaranması. Bu dövlət 962-1187- ci illərdə mövcud olmuşdu. Qəznəvi dövlətinin əsasını X əsrin 60-cı illərində Alptəkin (962-963) qoymuşdu. O, Samanilər dövlətinin görkəmli sərkərdəsi idi və Samanilərin türk qulamlarında xidmət etmişdi (Qulamlar türk əsilli gənc qullardan təşkil edilmiş daimi süvari qvardiya idi). Alptəkin şəxsi şücaətinə görə hərbi əyanlar sırasına daxil olmuşdu. Alptəkin Samanilərin hakimiyyətini tanımaqla yanaşı, Qəznəvi dövlətini yaratdı. Onun ölümündən sonra hakimiyyətə Səbutəkin (977-997) gəldi və o, Hindistana dəfələrlə hərbi səfər etdi. Oxumağa davam et “Qəznəvilər” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Oğuz dövləti

Oğuz tayfa ittifaqı. Oğuzlar haqqında ərəb, Orxon-Yenisey slavyan mənbələri məlumat verir. Oğuz sözü boy, qəbilə, tayfa mənasını verən ox, cəm şəkilçisi uz-un birləşməsindən ibarətdir Oğuz sözü boylar, qəbilələr deməkdir. «Oğuz» sözünə ilk dəf Orxon-Yenisey abidələrində rast gəlinmişdir. Bu ad ərəb mənbələrində «quz», bəzən «uz», slavyan mənbələrində «türk» şəklində işlənib. Oğuz eli boz ox, üç oxadı ilə iki qola ayrılır.Oğuzlar 24 boydan ibarət idilər. 12 boy boz oxlar, 12 boy isə üç oxlar adlanırdı. Hər boyun öz nişanı var idi. Qayı, qınıq bayat boyları çoxsaylı və nüfuzlu idi. VII əsrin əvvəllərində Göytürk dövlətinintərkibində 9 oğuz tayfa ittifaqı var idi. Bu imperatorluq 634-cü ildə dağılandan sonra Tola-Selenqa hövzəsində yaşayan 9 oğuzlar birləşib xaqanlıq yaratdılar. Oxumağa davam et “Oğuz dövləti” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Xəzər xaqanlığı

Xəzər xaqanlığının ərazisi və məşğuliyyəti. Xəzərlər Sabir türklərinin davamçıları idi. 470-ci ildə Hun imperiyası dağılan­dan sonra Şərqi Avropa çöllərində yaşayan xalqlar müstəqillik qazandılar. VII əsrin əvvəllərində xəzərlər əvvəlcə Xəzər dənizinin qərb sahillərində yaşamış və sonra isə qərbə və şərqə yayılmışdılar. Xəzərlər Göytürk dövlətinin tərkibinə daxil olmuş, 634-cü ildə bu dövlət dağılandan sonra yenidən müstəqil olmuşdu. VII- IX əsrlərdə Şimali Qafqaz, Azov dənizi sahilləri, Krım yarımadasının bir hissəsi, Şərqi slavyanların bir qismi, Manqışlaqdan Aral gölünə qədər ərazi Xəzər xaqanlığına daxil idi. Oxumağa davam et “Xəzər xaqanlığı” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Anayurt marşı-bütün türklərin himni

Özbek, Türkmen, Uygur, Tatar, Azer; bir boydur.
Karakalpak, Kırgız, Kazak; bunlar bir soydur.
Özbekistan, Türkmenistan diye kurmuşlar.
Anayurdum Türkistan’ı bölüp koymuşlar.

İnanmayın, aldanmayın ey Türk yiğitler.
Kırk yüz yıllık geçmişleri var olan Türkler.
Özbek, Türkmen, Uygur, Tatar, Azer; bir boydur.
Karakalpak, Kırgız, Kazak; bunlar bir soydur.

Türkistan, Kafkasistan ey güzel yurdumuz.
Sana kurban olalım hey anayurdumuz.
Özbek, Türkmen, Uygur, Tatar, Azer; bir boydur.
Karakalpak, Kırgız, Kazak; bunlar bir soydur.

sözləri Hayati Bice, bestesi Sabir Karger

Eyni mahnı uyğur dilində. Bizdən nə qədər uzaqda yaşasalar da,sözlərini yenə başa düşmək olar:

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Osmanlı imperiyası

Osmanlı dövlətinin qurucusu qayı boyuna mənsub olan Osman bəy olmuşdur. Osman bəy Əskişəhər-İraq yolunu ələ keçirərək Konya sultanlığına son qoyur. 1299-cu ildə Osmanlı dövləti qurulur. 1314-cü ildə Osman bəy Bursa şəhərini mühasirəyə alır. Oxumağa davam et “Osmanlı imperiyası” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Türklər və türk dünyası

Türk dünyası dedikdə – böyük bir düha, sonsuz bir cahan, yenilməz bir qüvvə canlanır gözümüzün önündə. Türk dünyası dedikdə – mərdlik, vətənpərvərlik, igidlik və səxavət mücəssəməsi olan xalqlar anılır. Türk dünyası dedikdə – sonsuz və ucsuz-bucaqsız bərəkətli torpaqlar, zəmilər, meşələr, maylar və dənizlər, min-bir naz nemətli ellər, obalar, sərvəti dillərə dastan olmuş böyük bir Vətən xatırlanır. Oxumağa davam et “Türklər və türk dünyası” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Qədim Türküstan

Türküstan qərbdə Ural və Xəzər dənizindən, sərqdə Altay və Çinə qədər, simalda Tomsk və Tobolskdan, cənubda Iran və Əfqamstana qədər olan ərazini əhatə edir.
Mərkəzi Asiyada (Türküstanda) yaşayan əhali akinçilik və maldarlıqla məşğul olurdular. e.ə. II minilliyin sonu – I minilliyin I yansında türk tayfalarının köçü və yerdəyişmələri baş verdi. Köçun məqsədləri: Oxumağa davam et “Qədim Türküstan” →

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Ağ Hun və Qərbi Hun dövləti

Böyük Hun dövlətinin dağılmasından sonra hunların bir hissəsi Qərbi Türküstan ətrafına köç etdi və IV əsrdə Ağ Hun dövləti yarandı. Ağ Hun dövlətinə aiddir:
* “Orta Şərq hunları” adlanması;
* Eftalit dövləti kimi tanınması (V əsrdən);
* Ağsuvar xanın dövründə Sasanilərin asılı hala salınması;
* Şimal-Şərqi Hindistanın tabe edilməsi;
* I Göytürk dövləti ilə toqquşması;
* Sasanilər və Göytürklərin birləşmiş qüvvələri tərəfindən məğlub edil-məsi (567-ci il);
* Toxar yazısından istifadə edilməsi;
* Kabil və Sakala şəhərlərinin paytaxt olması.

Qərbi Hun dövləti (IVəsr-470)
Böyük Hun dövlətinin dağılmasından sonra hun tayfalarının qərbə doğru hərəkəti başladı. Bu hadisə tarixdə “ Xalqların böyük köçü” adlanır. Qərbə doğru hərəkət edən hunlar:
* Alanları məğlub etdilər (370-ci il);
* Ostqotları məğlub etdilər (371-375-ci illər);
* Krımı ələ keçirərək quldarlıq qaydalarına zərbə vurdular;
* Vestqutları məğlub etdilər(vestqot hökmdarı Atanarix hunlara qarşı “Atanarix sədləri”ni qurdu).

Atillanın hakimiyyəti illərində hun işqalları gücləndi. O, Bizansa qarşı I Balkan səfərini təşkil etdi və Konstans müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə görə:
* Bizans hunlara hər il 700 librə qızıl pul verməli idi;
* Bizans hunlara tabe olan xalqlarla heç bir əlaqə saxlamamlı idi;
* Hunlardan Bizansa sığınmış qaçqınlar geri qaytarılmalı və yaxud onların hər biri üçün 8 librə qızıl verilməli idi.
447-ci ildə Atilla II Balkan səfərinə çıxdı və müqavilə bağladı. Müqaviləyə görə;
* Bizans hərbi təzminat kimi altı min librə ödəməli idi;
* Konstans müqaviləsi yenidən bərpa olunmalı idi;
* Bizans hunlara tabe olan tayfalar arasında pozuculuq fəaliyyətlərin-dən əl çəkməli idi.

Qeyd: Atillanın ölümü Qərbi Hun dövlətinin tənəzzülünü gücləndirdi. Daxili çəkişmələr və hakimiyyət üğrunda mübarizə nəticəsində Qərbi Hun dövləti süqut etdi.

Bunu paylaş:

Bunu bəyən:

Bəyən Yüklənir.

Göytürk dövləti

I Göytürk dövləti (552-588)
Böyük Hun dövlətinin dağılmasından sonra Altay, Mərkəzi Asiya və Böyük çöldə yaşayan bir sıra türk tayfaları jujfaların təsiri altına düşdü. 546- cı ildə Teles tayfasının üsyanı nəticəsində Jujan dövləti zəiflədi. Bundan istifadə edən Bumın Jujan hökümdarı Anaxuana qarşı üsyan qaldırdıraraq 552-ci ildə I Göytürk dövlətini qurdu. Dövlətin paytaxtı Ötükən şəhəri idi. Göytürk hökmdarları “ilxaqan” titulu daşıyırdılar. Muğan və İstəmi xaqanın dövründə I Göytürk dövləti xeyli qüvvətləndi. VI əsrin 80-ci illərində I Göytürk dövləti zəiflədi. Dövlətin zəifləməsinin səbəbləri: Oxumağa davam et “Göytürk dövləti” →