Mumi Kimya Mövzular

4. Oksidləşmə-reduksiya reaksiya tənliklərinin əmsallarını müəyyən etməyə.

Ümumi kimya fənnindən mühazirə və laboratoriya

№ Mövzunun adı saat
Qrup məşğələləri
1. Kimyanın əsas anlayışları və qanunları. Məsələ həlli.
Kimyəvi reaksiyada maddələrin ekvivalenti. Ekvivalentlər qanunu.
Məsələ həlli. 4
2. Məhlulların qatılığı, onun ifadə üsulları. Laboratoriya işi.
Müxtəlif qatılıqda məhlulların hazırlanması və bir qatılıqdan
digərinə keçid. 4
3.Məhlulların qatılığı üzrə məsələ həlli. Material üzrə sorğu.
Su – universal həlledici kimi 4
4. Elektrolitik dissosiasiya. Qüvvətli və zəif elektrolitlər.
Dissosiasiya dərəcəsi və dissosiasiya sabiti. Məsələ həlli. 4
5. Hidroliz. Həllolma hasili. Məsələ həlli. 4
6. Termokimya. Hess qanunu və ondan çıxan nəticələr.
Məsələ həlli. 4
7. Oksidləşmə reduksiya reaksiyaları, onların növləri:
molekularası, molekuldaxili, disproporsiya. Oksidləşmə
reduksiya reaksiya tənliklərinin iki üsulla tərtibi.
Oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarına təsir edən amillər.
Çalışmalar. 4
8. Atomun quruluşu. D.İ. Mendeleyevin dövri qanunu və
sisteminin izahı, kimyəvi elementlərin atomun müasir
quruluşu nəzəriyyəsi baxımından təsnifatı: s-elementlər,
p-elementlər, d-elementlər, f-elementlər. 4
9. Atomda elektronların energetik xarakteristikasının kvant
ədədləri ilə təsviri. Atomun elektron formullarının tərtib
üsulları üzrə çalışmalar. 4
10. Kimyəvi rabitə və molekulların quruluşu.
Atom orbitallarının hibridləşməsi. 4
11. Kovalent rabitənin doymuşluğu və istiqamətliliyi.
Hidrogen rabitəsi və onun canlı orqanizmlərdə rolu. 4
12. Kimyəvi rabitələrin digər növləri. Metallik,
üçelektronlu, dativ, lokallaşmış, delokallaşmış rabitələr. 4
13. Kompleks birləşmələr, onların nomenklaturası və
izomerlik hadisəsi. 4
14. Kompleks birləşmələr haqqında müasir nəzəriyyələr
(VRN, MOM, KSN). 4
15. Bioloji komplekslər və canlı orqanizmdə onların rolu.
Daxili kompleks birləşmələr. 4
16. Yekun məşğələ. 1

Təchizat: Tərəzi, quruducu şkaf, soyuducu, sentrifuqa, tədris avadanlıqları.
Metodik təminat: Kafedranın əməkdaşları tərəfindən fənnə aid müntəzəm olaraq dərslik, dərs vəsaitləri, metodik işləmələr hazırlanır.
Ədəbiyyat
1. Abbasov V.M. Məhərrəmov A.M., Abbasov M.M., Babanlı M.B., Tağıyeva
A.M. “Qeyri-üzvi kimya”, Bakı, 2001, 615 s.
2. Axmetov N.S. “Ümumi və qeyri-üzvi kimya”, M., “Ali məktəb”, 1981, 610 s.
3. Əliyev Ə.Ə., Y.H.Həsənov., S.İ.Sadıqov. “Ümumi və qeyri-üzvi kimya”,
“Maarif”, 1987, 586 s.
4. Qarayev Z.Ş. “Qeyri-üzvi kimya”, B., “Maarif”, 1985, 431 s.
5. Əhmədov E.L. “Kompleks birləşmələr kimyası”, Bakı, 2001, 215 s.
6. Коровин Н.В., Мингулина Э.И., Поржова Н.Г. «Лабораторные работы по
химии». Москва, «Высшая школа», 2001, 356 с.
7. Əhmədov E.L. “Bioqeyri-üzvi kimya”, Bakı, 2010, 165 s.

Dostları ilə paylaş:

Ümumi Kimya Mövzular

Ümumi kimya maddə, enerji və aralarındakı qarşılıqlı əlaqələrin öyrənilməsidir. Bu, ümumi kimyəvi məsələlər, məsələn, kislotalar və əsaslar, atomun strukturu, dövri masa, kimyəvi istiqrazlar və kimyəvi reaksiyalar.

Asidlər, əsaslar və pH

Litmus kağız, su əsaslı mayelərin turşuluğunu yoxlamaq üçün istifadə olunan bir pH kağızı növüdür. David Gould, Getty Images

Asidlər, əsaslar və pH sulu həllər üçün tətbiq olunan konsepsiyalardır (suda həllər). pH hidrogen ion konsentrasiyasına və ya növün proton və ya elektronları bağışla / qəbul etməsinə imkan verir. Acids və əsasları hidrogen ionlarının və ya proton / elektron donorlarının və ya qəbuledicilərin nisbətən mövcudluğunu əks etdirir. Yaşayan hüceyrələrdə və sənaye proseslərində asid baz reaksiyaları çox vacibdir. Ətraflı »

Atom quruluşu

Atomlar protonlardan, neytronlardan və elektronlardan ibarətdir. Protonlar və neytronlar atomun nüvəsini təşkil edir, elektronları bu nüvənin ətrafında hərəkət edir. Atom quruluşunun tədqiqi atomların, izotopların və ionların tərkibini anlamaqdan ibarətdir. Ətraflı »

Elektrokimya

Elektrokimya əsasən oksidləşmə-azaldılması reaksiyalarına və ya redoks reaksiyalarına aiddir. Bu reaksiyalar ionları istehsal edir və elektrodlar və batareyalar istehsal etmək üçün istifadə edilə bilər. Elektrokimya bir reaksiyanın meydana gələcəyini və ya olmayacağını proqnozlaşdırmaq üçün istifadə olunur və hansı istiqamətdə elektronlar axacaq. Ətraflı »

Birliklər və Ölçmə

Kimya tez-tez ölçmə aparmaq və bu ölçmələr əsasında hesablamalar aparmaqla məşğul olan təcrübəyə əsaslanan bir elmdir. Bu, ölçmə vahidləri və müxtəlif konturlar arasında konvertasiya üsulları ilə tanış olmaq vacibdir. Ətraflı »

Termokimya

Termokimya termodinamika ilə əlaqəli ümumi kimya sahəsidir. Bəzən Fiziki Kimya deyilir. Termokimya entropiya, entalpiya, Gibbs azad enerji, standart dövlət şəraiti və enerji diaqramları konsepsiyalarını əhatə edir. Bu da temperatur, kalorimetri, endotermik reaksiyalar və ekzotermik reaksiyaların öyrənilməsini də əhatə edir. Ətraflı »

Kimyəvi Bonding

Atomlar və molekullar ion və kovalent bağlarla birlikdə birləşirlər. İlgili mövzulara elektrogenqativlik, oksidləşmə ədədləri və Lewis elektron nöqtəsi daxildir. Ətraflı »

Dövri Cədvəl

Dövri cədvəl kimyəvi elementləri təşkil etmək üçün sistematik bir üsuldur. Elementlər öz xüsusiyyətlərini proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilən dövri xüsusiyyətləri nümayiş etdirirlər, bunlar birləşmələri meydana gətirmə ehtimalı və kimyəvi reaksiyalara qatılacaqlar. Ətraflı »

Denklemlər və stoikiometriya

Tenglikləri və kimyəvi reaksiyaların dərəcəsini və səmərəsini təsir edən amillərlə necə balanslaşdıracağını öyrənmək vacibdir. Ətraflı »

Çözümlər və qarışıqlar

Ümumi Kimya hissəsi konsentrasiyanın hesablanması və müxtəlif həllər və qarışıqlar haqqında necə öyrənir. Bu kateqoriyada kolloidlər, süspansiyonlar və dilüsyonlar daxildir. Ətraflı »

Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti “BƏYƏNİLMİŞDİR” “TƏSDİq ediRƏM”

GİRİŞ
Azərbaycan Tibb Universitetində fəaliyyət göstərən əczaçılıq fakültəsinin əsas tədris fənlərindən biri də ümumi kimya fənnidir. Bu fakültənin I kurs tələbələri tədris ilin I semestr müddətində mövcud tədris planı üzrə 14 saat mühazirə materialı dinləyir və 61 saat laboratoriya məşğələ dərsləri keçirlər.

Ümumi kimya kursunun başlıca vəzifəsi gələcək gənc mütəxəssislərə tibbdə geniş istifadə olunan maddələrin çevrilmə və qarşılıqlı təsir məhsullarının elmi əsaslarla proqnozlaşdırılması üzrə ən mühüm vərdişlərin yaradılması və möhkəmləşdirilməsindən ibarətdir. Həmçinin nəzərə alınmalıdır ki, bu fakültədə məntiqi ardıcıllıqla sonradan tədris olunan qeyri-üzvi kimya, analitik kimya, üzvi kimya və fiziki kimya fənlərinin də nəzəri təməli ümumi kimya fənninin tədris prosesində qoyulur və o, bu fənlərin tələbələr tərəfindən mənimsənilməsində müəyyən həlledici əhəmiyyət kəsb edir.

Yuxarıda qeyd olunanlarla əlaqədar olaraq proqramda atomun quruluşundan, kimyəvi rabitənin təbiəti haqqında klassik və müasir nəzəriyyələrdən, atom orbitalların hibridləşməsi və maddələrin quruluşundan, canlı orqanizmin maddi kütləsini yaradan, onun daxili idarəolunma mexanizmlərini hərəkətə gətirən bioloji komplekslərin əmələ gəlməsindən, onların quruluşu və xassələrindən bəhs olunur.

Fənnin məqsədi: kimyanın əsas qanunları haqqında tələbələrdə dərin nəzəri biliklər və əməli vərdişlər aşılamaqdır.

Tələbə nəyi öyrənməlidir:

1. Ümumi kimyanın nəzəri əsaslarını və qanunlarını.

2. Atomun quruluşunu və kimyəvi rabitələrin növlərini.

3. Məhlullar haqqında əsas anlayışları.

4. Oksidləşmə-reduksiya və kompleksəmələgəlmə reaksiyaları haqqında

Tələbə nəyə yiyələnməlidir

1. Kimya laboratoriyasında təhlükəsizlik və əməyin mühafizə qaydalarına.

2. Kimyəvi qanunları əməli məqsəd üçün düzgün tətbiq etməyə.

3. Müxtəlif qatılıqda məhlullar hazırlamaq və ifadə formalarını mənimsəməyə.

4. Oksidləşmə-reduksiya reaksiya tənliklərinin əmsallarını müəyyən etməyə.

Mövcud tədris planı üzrə əczaçılıq fakültəsində ümumi kimya kursunun öyrənilməsində aşağıdakı həcmdə tədris saatları ayrılır.

Tədris Mühazirə Laboratoriya Cəmi Yekun

I 14 61 75 imtahan

P R O Q R A M

Kimya fənni və onun vəzifələri. Kimya təbiət elmlərindən biri kimi. Kimyanın inkişaf mərhələləri və onun digər təbiət elmləri ilə əlaqəsi. Kimyanın tibbdə və əczaçılıqda rolu.

1. Ümumi hissə

Kimyanın əsas anlayış və qanunları. Maddə kütləsinin saxlanması, tərkibin sabitliyi və ekvivalent qanunu. Kimyəvi işarə, düstur və tənliklər. Kimyəvi tənliklərin tərtibinin maddə kütləsinin saxlanması qanununa əsaslanması.

Termokimya. Reaksiyanın istilik effekti. Termokimyəvi tənliklər. Hess qanununa görə kimyəvi reaksiyaların istilik effekti və maddələrin həllolma, dissosasiya, turşu və əsasların neytrallaşma istiliklərinin hesablanması.

2. Atomun quruluşu. D.İ.Mendeleyevin dövri

qanunu və kimyəvi elementlərin dövri sistemi.

Atom maddi aləmin ilkin əsasıdır.

Atomun bir sistem kimi özünəməxsus mürəkkəbliyi və quruluşu haqqında təlimin əsas inkişaf mərhələləri. Atom spektrləri, onlarin atomun qurukuşu haqqında əsas məlumatlar mənbəyi kimi.

Atomların elementar tərkib hissələri elektron, proton və neytron. Atom quruluşunun planetar və kvant modeli. Atom quruluşunun tədqiqinin sonrakı əsas inkişaf mərhələləri. Mikrohissəciklərin korpuskulyar-dalğa təbiəti. Heyzenberqin qeyri-müəyyənlik prinsipi.

Atomda elektronların energetik xarakteristikasının kvant ədədlərilə təsviri. Baş, orbital, maqnit və spin kvant ədədləri.

Atomda energetik halların (səviyyə, yarımsəviyyə və orbitalların) elektronlarla tamamlanma prinsipləri və qaydaları: Pauli prinsipi; minimum enerji prinsipi; Hund qaydası; Kleçkovski qaydası. Atomların elektron formulları.

D.İ.Mendeleyevin dövri qanunu və kimyəvi elementlərin dövri sisteminin atomun müasir quruluşu nəzəriyyəsi baxımından izahı.

Kimyəvi elementlərin əmələ gəlməsinin elektron mənşəyinə görə müasir təsnifatı: S – elementlər; P – elementlər; d – elementlər; f – elementlər.
3. Kimyəvi rabitə və molekulların quruluşu

Kimyəvi rabitənin növləri. İon, kovalent, donor-akseptor, hidrogen rabitələri, onların əmələgəlmə mexanizmləri və bioloji rolu. Kovalent rabitənin əmələgəlməsini molekulyar orbitallar metodu ilə izahı.

Kimyəvi rabitələrin digər növləri – metallik, üçelektronlu, dativ, lokallaşmış və lokallaşmamış rabitələr. Birləşmələrin fiziki-kimyəvi xassələrinin atomlar arasındakı kimyəvi rabitə növündən asılılığı.
4. Məhlullar haqqında təlim.

Elektrolit məhlullarında kimyəvi reaksiyalar və tarazlıq. Məhlul haqqında təlim. Məhlul, həlledici və həllolan maddə. Məhlulların qatılığı və onun ifadə üsulları. Məhlulların növləri: qaz, maye və bərk məhlullar. Orqanizmin həyat fəaliyyətində məhlulun rolu. Həlledici kimi suyun canlı orqanizmdə rolu.

S.Arreniusun elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsi. Elektrolitlərin dissosiasiya prosesinin mahiyyəti.

Qüvvətli və zəif elektrolitlər. Elektrolitlərin dissosiasiya dərəcəsi və dissosiasiya sabiti.

Suyun dissosiasiyası və onun ion hasili. Hidrogen göstəricisi və onun rolu. Turşu, əsas və duzların dissosiasiyası. Arreniusun turşu və əsaslar haqqında nəzəriyyəsi.

Həllolma hasili və həllolma. Çöküntülərin əmələ gəlmə və həllolma şərtləri. Hidroliz prosesləri. Duzların hidrolizi və pH-ın təyini.

5. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları

Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları, onların elektron nəzəriyyəsi. Əsas oksidləşdirici və reduksiyaedici kimyəvi elementlər və birləşmələr. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları tənliklərinin tərtib edilmə üsulları.

Oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarının növləri: Molekullararası, molekuldaxili, öz-özünə (disproporsiya) oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları.

Oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarına təsir edən amillər. Oksidləşmə-reduksiya potensialı.

Kompleks birləşmələrin təbiəti. A.Vernerin koordinasiya nəzəriyyəsi, onun inkişafı və komleks birləşmələrin steriokimyası.

Kompleks birləşmələrin əmələ gəlməsinin müasir nəzəriyyələri: Kristal sahə, molekulyar orbitallar nəzəriyyəsi və valent rabitələr metodu. Kompleks birləşmələrdə kimyəvi rabitələrin təbiəti. Müxtəlif kimyəvi elementlərin kompleksəmələgətici xüsusiyyətləri. Daxili-kompleks birləşmələr. Komlpeks birləşmələrin bioloji rolu. Metallo-fermentlər. Xüsusi bioloji əhəmiyyətli komlpeks birləşmələr: xlorofil, hemoqlobin, mioqlobin, vitamin B₁₂ və s.

Kompleks birləşmələrin əczaçılıqda, analitik kimyada və tibbdə tətbiqinin kimyəvi əsasları.

Ümumi kimya fənnindən mühazirə və laboratoriya

məşğələ dərslərinin mövzu planı

№ Mövzunun adı saat

Kimya fənni və onun vəzifələri. Kimya təbiət elmlərindən

rolu. Termokimya. Məhlulların təbiəti haqqında müasir təsəv-

vürlər. Su universal həlledici kimi. Elektrolit dissosiasiya.

Dissosiasiya dərəcəsi və sabiti. Suyun ion hasili və pH

reaksiya mühitinin göstəricisi kimi. 2

2. Atom maddi aləmin əsası kimi. Atomun planetar, yaxud

nüvə modeli. Atomda elektronların energetik halının kvant

ədədləri ilə xarakteristikası. Elektron formulları. 2

3. Dövrü qanun. D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövrü

sistemi – element atomlarının elektron quruluşuna görə təbii

təsnifatı kimi. Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları. Əsas

oksidləşdiricilər və reduksiyaedicilər. Oksidləşmə-reduksiya

reaksiyalarının tipləri, onların tərtib üsulları və onların

getmə istiqamətinə mühitin təsiri. 2

Kimyəvi rabitənin təbiəti haqqında klassik və müasir

5. Kovalent rabitə və onun əmələ gəlmə mexanizmi.

Elektron buludlarının formaları və onların qapanması.

σ,- π və – δ rabitələri. Atom orbitalının hibridləşməsi,

molekullarının fəza quruluşu. 2

nəzəriyyəsi. Koordinasiya rabitələrinin təbiəti. Müasir

kompleks əmələgəlmə nəzəriyyələri (VRN, KSN, MON). 2

KB-in təsnifatı, izomerliyi, nomenklaturası. KB-in

№ Mövzunun adı saat

1. Kimyanın əsas anlayışları və qanunları. Məsələ həlli.

Kimyəvi reaksiyada maddələrin ekvivalenti. Ekvivalentlər qanunu.

2. Məhlulların qatılığı, onun ifadə üsulları. Laboratoriya işi.

Müxtəlif qatılıqda məhlulların hazırlanması və bir qatılıqdan

digərinə keçid. 4

3.Məhlulların qatılığı üzrə məsələ həlli. Material üzrə sorğu.

Su – universal həlledici kimi 4

4. Elektrolitik dissosiasiya. Qüvvətli və zəif elektrolitlər.

Dissosiasiya dərəcəsi və dissosiasiya sabiti. Məsələ həlli. 4

5. Hidroliz. Həllolma hasili. Məsələ həlli. 4

6. Termokimya. Hess qanunu və ondan çıxan nəticələr.

7. Oksidləşmə reduksiya reaksiyaları, onların növləri:

molekularası, molekuldaxili, disproporsiya. Oksidləşmə

reduksiya reaksiya tənliklərinin iki üsulla tərtibi.

Oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarına təsir edən amillər.

8. Atomun quruluşu. D.İ. Mendeleyevin dövri qanunu və

sisteminin izahı, kimyəvi elementlərin atomun müasir

quruluşu nəzəriyyəsi baxımından təsnifatı: s-elementlər,

p-elementlər, d-elementlər, f-elementlər. 4

9. Atomda elektronların energetik xarakteristikasının kvant

ədədləri ilə təsviri. Atomun elektron formullarının tərtib

üsulları üzrə çalışmalar. 4

10. Kimyəvi rabitə və molekulların quruluşu.

Atom orbitallarının hibridləşməsi. 4

11. Kovalent rabitənin doymuşluğu və istiqamətliliyi.

Hidrogen rabitəsi və onun canlı orqanizmlərdə rolu. 4

12. Kimyəvi rabitələrin digər növləri. Metallik,

üçelektronlu, dativ, lokallaşmış, delokallaşmış rabitələr. 4

13. Kompleks birləşmələr, onların nomenklaturası və

izomerlik hadisəsi. 4

14. Kompleks birləşmələr haqqında müasir nəzəriyyələr

15. Bioloji komplekslər və canlı orqanizmdə onların rolu.

Daxili kompleks birləşmələr. 4

16. Yekun məşğələ. 1

Təchizat: Tərəzi, quruducu şkaf, soyuducu, sentrifuqa, tədris avadanlıqları.

Metodik təminat: Kafedranın əməkdaşları tərəfindən fənnə aid müntəzəm olaraq dərslik, dərs vəsaitləri, metodik işləmələr hazırlanır.

1. Abbasov V.M. Məhərrəmov A.M., Abbasov M.M., Babanlı M.B., Tağıyeva

A.M. “Qeyri-üzvi kimya”, Bakı, 2001, 615 s.

2. Axmetov N.S. “Ümumi və qeyri-üzvi kimya”, M., “Ali məktəb”, 1981, 610 s.

3. Əliyev Ə.Ə., Y.H.Həsənov., S.İ.Sadıqov. “Ümumi və qeyri-üzvi kimya”,

“Maarif”, 1987, 586 s.

4. Qarayev Z.Ş. “Qeyri-üzvi kimya”, B., “Maarif”, 1985, 431 s.

5. Əhmədov E.L. “Kompleks birləşmələr kimyası”, Bakı, 2001, 215 s.

6. Коровин Н.В., Мингулина Э.И., Поржова Н.Г. «Лабораторные работы по

химии». Москва, «Высшая школа», 2001, 356 с.

7. Əhmədov E.L. “Bioqeyri-üzvi kimya”, Bakı, 2010, 165 s.