Mumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi

10.4.5. məktəbin mülkiyyətində olan fiziki və mənəvi cəhətdən köhnəlmiş avadanlığın, nəqliyyat vasitələrinin və təhsil məqsədləri üçün yararsız olan digər əmlakın satışından qanunvericiliyə uyğun olaraq əldə edilən vəsaitlər;

Ümumi təhsil müəssisələrində çalışan müəllimlərin pedaqoji fəaliyyətinin.

Ümumi təhsil müəssisələrində çalışan müəllimlərin pedaqoji fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üzrə dövlət siyasəti Islahatçılar qrupu G.Cəfərova N.Mehdiyeva N.Əliyeva X.Hüseynova Bakı şəhəri 3 may 2014-cü il

Post on 27-May-2015

Education

Hazırladı: G.Cəfərova, N.Mehdiyeva, N.Əliyeva, X.Hüseynova

• 1. mumi thsil mssislrind alan mllimlrin pedaqoji faliyytinin qiymtlndirilmsi zr dvlt siyasti Islahatlar qrupu G.C f rova N.Mehdiyeva N. liyeva X.Hseynova Bak h ri 3 may 2014-c il

2. Mvcud Vziyytin Thlili Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Dyiikliyin Dinamikas Thsil Sektoru qtisadi Mhit Siyasi Mhit lknin Xsusiyytlri lknin Xsusiyytlrinin Thlili Corafiya Ucqar knd mktblri mllimlrinin bu proses mrkzlmi kild, yoxsa yerlrd clb olunmaqla tkili il bal yalnz aradrmalar aparldqdan sonra qrar qbul olunmaldr. hali Bu amil siyast tsir etmir. Mdniyyt nsanlarn thsil mnasibti frqli olduu n siyastin hyata keirilmsin tsir ed bilr. Sosial tbqlm Valideynlrin maddi vziyyti v thsil motivasiyasnn ykslmsi thsilin keyfiyytin msbt istiqamtd tsir edir. 3. Mvcud Vziyytin Thlili Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Dyiikliyin Dinamikas Thsil Sektoru qtisadi Mhit Siyasi Mhit lknin Xsusiyytlri Siyasi Mhitin Thlili Milli siyasi tbq mllimlr arasnda ktlvi narazlq yarada bilck amillri dstklmir. Thsil mmurlar is daha yumaldc addmlar vasitsil tdbirlri myynldirmk istyirlr. lk addm kimi olknin paytaxtndan balayaraq, prosesin aparlmas mqsduyun hesab olunur. lk olaraq bu siyasti hyata keirck institusional orqan myynldirilmli v mvafiq mtxssislr hazrlanmaldr. 4. Mvcud Vziyytin Thlili Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Dyiikliyin Dinamikas Thsil Sektoru qtisadi Mhit Siyasi Mhit lknin Xsusiyytlri qtisadi Mhitin Thlili Demoqrafik dyiiklik Mcburi kkn mktblrin hrlrd yerldirilmsi halinin ii tbqsnin paytaxtda toplanmas qtisadi inkiaf sviyysi lk iqtisadi chtdn gclndikc thsil qoyulan kapital da artr. qtisadi artm srti Maliyylm yalnz dvlt bdcsin aid olduu n siyastin hyata keirilmsi dvlt bdcsinin artmndan asldr. nsan resurslar Yerli mtxssislr Beynlxalq ekspertlr Digr sektorlarn tsiri Qeyri-dvlt sektorunun nfuzunun artmas bu siyastin hyata keirilmsin tsir ed bilr. Maliyy resurslar Dvlt bdcsi v ya Dnya Banknn krediti 5. Mvcud Vziyytin Thlili Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Dyiikliyin Dinamikas Thsil Sektoru qtisadi Mhit Siyasi Mhit lknin Xsusiyytlri Thsil Sektorunun Thlili Thsil imkanlarna x lkd thsil clb olunma dvlt trfindn tnzimlnir v nzartd saxlanlr. Thsil xidmtlrinin paylanmas hr mktblri il knd mktblri arasnda frq var. Thsil sisteminin strukturu Thsil siyastini Thsil Nazirliyi hyata keirir. Daxili Smrlilik Mllim agird nisbti ykskdir. Universiteti bitirn mzunlar ixtisaslarna uyun i tapmaqda tinlik kir. Xarici smrlilik lkd savadllq problemi nzrarpacaq drcd deyil. 6. Mvcud Vziyytin Thlili Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Dyiikliyin Dinamikas Thsil Sektoru qtisadi Mhit Siyasi Mhit lknin Xsusiyytlri Dyiikliyin Dinamikasnn Thlili Maraql trflrin mvcudluu Thsil Nazirliyi, mllimlr, valideyinlr, agirdlr, mumi thsil mssislrinin rhbrlri slahatlara bax trzi Maraql trflr siyasti dstklyir. Siyast onlar n he bir thlk yaratmr. slahata maraq Thsil mmurlar il digr maraql trflrin mvqeyi st-st dr. Knardan ola bilck tsirlr Maraql trflrin mvqeyi baxmndan myyn tsirlr ola bilr. 7. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Siyast Seimlrinin Yaradlmas Mktbin texniki tchizatnn gclndirilmsi (fnn laboratoriyalar, fnn kabinetlri v s.) Mktb binalarnn tikintisi v tmiri Mktblrin znidar sistemin keilmsi Mktb kurikulumlarnn yaradlmas Mllimlrin pedaqoji faliyytinin qiymtlndirilmsi Ad Hoc (xsusi sul) lav etm sulu Sistemli sul M nims m sulu 8. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Arzuolunanlq mumthsild tdrisin keyfiyyti artacaq. ctimaiyytd thsil inam artacaq. Mmknlk hd sind n G lm mkan Arzuolunanlq 9. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi hdsindn Glm mkan Zif ntic gstrmi mllimlrin drs saatlarnn azaldlmas Zif ntic gstrmi mllimlri ixtisasartrma kurslarna gndrilmsi Mmknlk hd sind n G lm mkan Arzuolunanlq 10. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Mmknlk Hr bir ailnin nmayndsi olan agirdlrin tlim nticlri ykslck. Idealogiya v iqtisadi gstricilr uyundur. nki, daha savadl nslin yetimsi hm dvltin siyastidir, hm d insanlarn istyidir. Mmknlk hd sind n G lm mkan Arzuolunanlq 11. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Qrarnn Verilmsi Siyast Qrarnn Verilmsi Mllimlrin pedaqoji faliyytinin qiymtlndirilmsi zr dvlt siyasti nec hyata keirilmlidir? Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Mvcud Vziyytin Thlili 12. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Qrarnn Verilmsi Siyastin crasnn Planladrlmas Mvcud vziyytin yrnilmsi Beynlxalq tcrbnin aradrlmas i qrupunun yaradlmas i qrupuna daxil olan kadrlarn tkmilldirilmsi riv sndinin hazrlanmas Mllimlrin faliyytini 3 xtt zr qiymtlndirn standartlarn hazrlanmas (ixtisas fnninin mzmunu, pedaqoji hazrlq, metodiki yanama) Pilot layihnin hyata keirilmsi Mktblrin v mllimlrin tsadfi seim yolu il myynldirilmsi Fnn mllimlrinin qrupladrlmas Qiymtlndirm vasitlrinin hazrlanmas Qiymtlndirmnin keirilmsi Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Mvcud Vziyytin Thlili 13. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Qrarnn Verilmsi Siyastin Tsirinin Qiymtlndirilmsi Pilot mktblrin arasndan bir ne mktb myynldirilir. Siniflr hdf v nzart qrupuna daxil edilmkl hmin mktblrin eyni siniflrindn birin qiymtlndirm nticsi yax olmu fnn mllimi, digrin is pis ntic gstrmi fnn mllimi tyin edilir. Hdf v nzart qrupuna daxil edilmi siniflrin tlim nticlri ilin sonunda qiymtlndirilir v siniflrin nticlri mqayis olunur. Mllimlrin qiymtlndirilmsinin agirdlrin tlim nticlrin tsiri myynldirilir. Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Mvcud Vziyytin Thlili 14. Siyastin Tsirinin Qiymtlndi- rilmsi Sonrak Siyast Dvr Siyastin crasnn Planlad- rlmas Siyast Qrarnn Verilmsi Sonrak Siyast Dvr Qiymtlndirm nticsind siyastin msbt tsiri akar olunarsa, layihnin mrhllrl btn lkd hyata keirilmsi planladrlr. Digr halda mumthsil mktblrind thsilin keyfiyytin tsir ed bilck digr siyastin imkanlar aradrlr. Siyast Seimlrinin Yaradlmas Siyast Seimlrinin Qiymtlndi- rilmsi Mvcud Vziyytin Thlili

Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi

1.1. Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi (bundan sonra – Nümunəvi Nizamnamə) “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 29.0.15-ci maddəsinə uyğun olaraq hazırlanmışdır və tabeliyindən və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, respublika ərazisində yerləşən bütün ümumtəhsil məktəblərinin fəaliyyətini tənzimləyir.

1.2. Azərbaycan Respublikasının ümumtəhsil məktəbi öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununu, bu Nizamnaməni və digər müvafiq normativ hüquqi aktları rəhbər tutur.

1.3. Bu Nümunəvi Nizamnamə hər bir ümumtəhsil məktəbi üçün fərdi nizamnamənin hazırlanmasında əsas hesab olunur.

1.4. Dövlət ümumtəhsil məktəbinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğvi “Dövlət büdcəsindən maliyyələşən təlim-tərbiyə və təhsil müəssisələrinin yaradılması, genişləndirilməsi, yenidən təşkili və ləğv edilməsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2003-cü il 14 may tarixli 67 nömrəli qərarı ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.

1.5. Mülkiyyət formasına görə dövlət ümumtəhsil məktəbləri ilə yanaşı, bələdiyyə və özəl ümumtəhsil məktəbləri də təşkil edilə bilər.

1.6. Dövlət ümumtəhsil məktəblərində təhsil pulsuzdur.

1.7. Ümumtəhsil məktəbində siyasi partiyaların və dini qurumların strukturlarının yaradılmasına və fəaliyyətinə yol verilmir.

1.8. Ümumtəhsil məktəblərində təhsilalanların geyim forması hər bir məktəbin öz nizamnaməsi ilə müəyyən olunur.

1.9. Ümumtəhsil məktəbinin təsisçisinin məsuliyyəti, səlahiyyət dairəsi, təhsil müəssisəsi ilə qarşılıqlı öhdəlikləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi, təsis müqaviləsi və təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən edilir.

Ümumtəhsil məktəbinin təsisçisi ümumtəhsil məktəbinin dövlət qeydiyyatına alınmasına qədər əmələ gəlmiş, onun yaradılması ilə bağlı olan öhdəliklər üzrə məsuliyyət daşıyır. Ümumtəhsil məktəbi öz öhdəlikləri üçün ona mənsub olan bütün əmlakla cavabdehdir. Qanunvericilikdə və ya ümumtəhsil məktəbinin nizamnaməsində nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, ümumtəhsil məktəbinin təsisçisi (iştirakçısı) ümumtəhsil məktəbinin öhdəlikləri üçün, ümumtəhsil məktəbi isə təsisçinin (iştirakçının) öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir.

1.10. Ümumtəhsil məktəblərində tədris dili dövlət dili – Azərbaycan dilidir.

1.11. Vətəndaşların və təsisçilərin istəyindən asılı olaraq, Azərbaycan dili, Azərbaycan ədəbiyyatı, Azərbaycan tarixi, Azərbaycan coğrafiyası fənləri tədris olunmaq şərtilə ümumtəhsil məktəblərində tədris müvafiq dövlət təhsil standartları əsasında digər dillərdə də aparıla bilər.

1.12. Ümumtəhsil məktəbində psixoloji, tibbi və iaşə xidməti Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “Psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiya barədə Əsasnamənin təsdiq edilməsi haqqında” 2002-ci il 29 aprel tarixli 74 nömrəli, “Xüsusi təhsil müəssisələri haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə” 2002-ci il 10 may tarixli 78 nömrəli, “Təhsil müəssisəsində təhsilalanlara pulsuz tibbi xidmətin göstərilməsi Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” 2010-cu il 25 noyabr tarixli 217 nömrəli və “Təhsil müəssisəsində iaşə və tibb xidmətinin təşkili Qaydası və Normaları”nın təsdiq edilməsi haqqında” 2010-cu il 25 noyabr tarixli 218 nömrəli qərarlarına uyğun olaraq həyata keçirilir.

1.13. Ümumtəhsil məktəblərinin maddi-texniki bazası və təhsil infrastrukturu müəyyən edilmiş normativlərə uyğun olmalıdır.

1.14. Ümumtəhsil məktəbi qanunvericiliyə və öz nizamnaməsinə uyğun olaraq, təhsil birlikləri və assosiasiyalarına üzv olmaq hüququna malikdir.

1.15. Ümumtəhsil məktəbi hüquqi şəxsdir. Onun müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq, xəzinə və banklarda hesablaşma hesabı və digər hesabları ola bilər. Ümumtəhsil məktəblərinin hüquqi ünvanı onların hər birinin nizamnaməsində göstərilir.

1.16. Ümumtəhsil məktəbi mövcud qanunvericilik çərçivəsində inzibati və maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətini həyata keçirməkdə sərbəstdir.

1.17. Ümumtəhsil məktəblərinin maliyyə ili yanvarın 1-dən başlayıb dekabrın 31-də başa çatır.

1.18. Ümumtəhsil məktəbi öz fəaliyyətinə görə vətəndaşlar, cəmiyyət və dövlət qarşısında məsuliyyət daşıyır.

2. Ümumtəhsil məktəbinin strukturu

2.1. Ümumtəhsil məktəbi ibtidai (I-IV siniflər), ümumi orta (V-IX siniflər) və tam orta (X-XI siniflər) təhsil səviyyələrini əhatə edir.

2.2. Ümumtəhsil məktəbi ibtidai (I-IV siniflər), ümumi orta (I-IX siniflər), tam orta (I-XI siniflər) məktəb formasında ayrı-ayrılıqda da təşkil oluna bilər.

2.3. Ucqar kənd yerlərində şagirdlərin sayından asılı olmayaraq, ibtidai və ümumi orta ümumtəhsil məktəblərinin azkomplektli formada fəaliyyətinə yol verilir.

Şagirdlərin sayı az olan ibtidai siniflərdən komplekt siniflər təşkil olunur.

2.4. Hər il sentyabrda 5 yaşı tamam olan əqli və fiziki cəhətdən normal inkişaf etmiş uşaqların məktəb təliminə psixoloji cəhətdən hazır olmalarını təmin etmək, habelə azsaylı xalqların uşaqlarının tədris dili ilə bağlı çətinliklərini aradan qaldırmaq məqsədi ilə ümumtəhsil məktəblərində müəyyən olunmuş qaydalara əsasən məktəbdə hazırlıq sinifləri açıla bilər.

2.5. Ümumtəhsil məktəbinin I sinfinə hər il sentyabrın 15-dək 6 yaşı tamam olmuş uşaqlar qəbul edilirlər. Bununla belə, həmin müddətdə 6 yaşı tamam olmayan, lakin xüsusi istedadı ilə fərqlənən uşaqlar Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin müəyyən etdiyi qaydada I sinfə qəbul oluna bilərlər.

2.6. Ümumtəhsil məktəblərində siniflər şagirdlərin sayı 20 nəfər olmaqla müəyyən edilir. Zəruri hallarda ümumtəhsil müəssisələrində mövcud qanunvericiliyin tələbləri gözlənilməklə, siniflər şagirdlərin sayı 20 nəfərdən az olmaqla müəyyən edilə bilər.

2.7. Ümumtəhsil məktəblərində ümumi orta təhsil icbaridir.
3. Ümumtəhsil məktəbinin fəaliyyətinin əsasları

3.1. Ümumtəhsil məktəbi dövlətin tələbinə görə cinsindən, irqindən, dilindən, dinindən, milliyyətindən, sosial vəziyyətindən, mənşəyindən asılı olmayaraq, hər bir vətəndaşa ümumi təhsil almaq imkanını təmin edir.

3.2. Ümumtəhsil məktəbində təhsil dünyəvi xarakter daşıyır, milli zəminə, mütərəqqi pedaqoji ənənələrə, eləcə də dünya təcrübəsinə əsaslanmaqla fərdin harmonik inkişafına xidmət edir.

3.3. Ümumtəhsil məktəbinin vəzifəsi təhsilalanların meyil, maraq və potensial imkanları, fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, onların zəruri biliklərə və həyati bacarıqlara yiyələnməsini, yaradıcı, milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərə malik sağlam əqidəli, vətənpərvər, müasir dünyagörüşlü şəxsiyyət kimi formalaşmasını, müstəqil həyatda səmərəli təhsil və əmək fəaliyyətinə hazırlanmasını təmin etməkdən ibarətdir.

3.4. İbtidai təhsil səviyyəsində şagirdlərə oxu, yazı, hesablama, ünsiyyət bacarıqları aşılanır, onlarda insan, cəmiyyət və təbiət haqqında ilkin həyati biliklər, xarici dildə sadə ünsiyyət bacarıqları və məntiqi təfəkkür elementləri, estetik zövq, sadə tətbiqi bacarıq və vərdişlər formalaşdırılır.

3.5. Ümumi orta təhsil şagirdlərin yazılı və şifahi nitq inkişafının, idrak fəaliyyətinin gücləndirilməsini, ölkənin tarixi, ədəbiyyatı, incəsənəti, mədəniyyəti, sosial-iqtisadi infrastrukturu, dünya dövlətləri arasında mövqeyi barədə təsəvvürlərinin genişləndirilməsini, onlarda informativ-kommunikativ, təhlil və tətbiq, problem həlli, əməkdaşlıq, müstəqil təhsillənmək, xarici dildə ünsiyyət qurmaq bacarıqlarının, tolerantlıq, milli-mənəvi dəyərlərə sadiqlik və digər bu kimi keyfiyyətlərin formalaşdırılmasını təmin edir.

3.6. Tam orta təhsil səviyyəsində meyil və maraqları nəzərə alınmaqla, şagirdlərin istedad və qabiliyyətinin reallaşdırılması üçün lazımi şərait yaradılır, onlarda ünsiyyət mədəniyyəti, təşkilatçılıq, tədqiqatçılıq, birgə fəaliyyət bacarıqları, obrazlı və tənqidi təfəkkür formalaşdırılır, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından sərbəst istifadə etmələri, xarici dillərdən birində (yaxud bir neçəsində) ünsiyyət saxlamaları təmin olunur.

3.7. Ümumtəhsil məktəbi dövlət təhsil proqramlarının (kurikulumlarının) yerinə yetirilməsi üzrə təşkilati-pedaqoji və metodik tədbirlərin həyata keçirilməsində müstəqildir.

3.8. Ümumtəhsil məktəbində, bir qayda olaraq, əyani təhsilalma forması tətbiq olunur. Müxtəlif səbəblərdən uzun müddət təhsildən kənarda qalmış şəxslərə, habelə hər hansı bir sahə üzrə xüsusi istedadı ilə fərqlənən şagirdlərə ümumtəhsil məktəblərində müəyyən olunmuş qaydalar daxilində həmin sahə üzrə fərdi təhsil təyin edilə bilər.

3.9. “Evdə təhsil almaq hüququ verən xəstəliklərin siyahısının və evdə təhsilin təşkili Qaydalarının təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2002-ci il 10 may tarixli 77 nömrəli qərarına uyğun olaraq, səhhətinə görə bilavasitə ümumtəhsil məktəbində təhsil ala bilməyən şagirdlər üçün xüsusi tədris planı əsasında “Evdə təhsil” forması tətbiq edilir.

3.10. Ümumtəhsil məktəbinin bu və ya digər səbəbdən təhsildən kənarda qalan şagirdləri müəyyən edilmiş qaydalara əsasən ümumi orta və tam orta təhsil proqramları (kurikulumları) üzrə sərbəst hazırlaşıb eksternat qaydasında buraxılış imtahanı verərək, təhsil sənədi almaq hüququna malikdirlər.

4. Ümumtəhsil məktəbində təlim-tərbiyə prosesinin təşkili

4.1. Ümumtəhsil məktəbində təhsil prosesi öyrədici, tərbiyəedici və inkişafetdirici xarakter daşıyır.

4.2. Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq, bütün ümumtəhsil məktəblərində təlim-tərbiyə prosesi dövlət standartlarına uyğun hazırlanmış müvafiq təhsil proqramları (kurikulumları) əsasında həyata keçirilir.

4.3. Pedaqoji prosesin “müəllim-şagird” əməkdaşlığı üzərində qurulması, müasir təlim strategiyalarının və çevik qiymətləndirmə mexanizmlərinin məqsədyönlü tətbiqi, şagirdlərin informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından səmərəli istifadə etmələri təlim-tərbiyənin keyfiyyətinin yüksəldilməsində başlıca istiqamətlərdən hesab olunur.

4.4. Ümumtəhsil məktəbinə kütləvi şagird qəbulu məktəbdə yaradılmış komissiyalar vasitəsilə I və X siniflər üzrə aparılır.

4.5. Ümumtəhsil məktəbinin I sinfinə qəbul üçün uşağın doğum haqqında şəhadətnaməsinin surəti və sağlamlığının vəziyyəti barədə müəyyən edilmiş nümunədə arayış təqdim olunur.

4.6. Ümumtəhsil məktəbinin X sinfinə qəbul üçün əsas sənəd ümumi orta təhsil haqqında şəhadətnamə hesab edilir.

4.7. Tam orta təhsil səviyyəsində təhsil təmayüllər üzrə (humanitar, texniki, təbiət və digər) təşkil olunur.

4.8. Azərbaycan Respublikasında yaşayan xarici vətəndaşlar və vətəndaşlığı olmayan şəxslər ümumtəhsil məktəbinə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Azərbaycan Respublikası vətəndaşları üçün müəyyən etdiyi qaydalara uyğun qəbul olunurlar.

4.9. Ümumtəhsil məktəbində dərs məşğələləri, bir qayda olaraq, sentyabrın 15-də başlayıb iyunun 14-ündə başa çatır. Dərs ili iki yarımilə bölünür:

QEYD: birinci yarımil – 15 sentyabr – 26 yanvar; ikinci yarımil – 1 fevral – 14 iyun.
Dərs ili ərzində aşağıdakı tətillər müəyyən edilir:
5 gün payız tətili (16-20 noyabr); 5 gün qış tətili (27-31 yanvar).
İbtidai siniflər üçün 5 günlük (1-5 may) əlavə yaz tətili müəyyən edilir.
Dərs ili ərzində aşağıdakı tətillər müəyyən edilir:

6 gün payız tətili (12-17 noyabr); 7 gün qış tətili (30 dekabr – 5 yanvar); 8 gün yaz tətili (17-24 mart).

4.11.Birinci siniflər üçün 5 günlük (1-5 may) əlavə tətil müəyyən edilir.

4.12. Yaranmış şəraitdən və vəziyyətdən asılı olaraq, yerli təhsil orqanları ilə razılaşdırmaqla, tətil günlərində dəyişiklik edilə bilər.

4.13. Ümumtəhsil məktəbində dərslər və dərsdənkənar məşğələlər direktor tərəfindən təsdiq olunmuş cədvəl üzrə aparılır.

4.14. Dərs məşğələsinin müddəti hazırlıq siniflərində 35, digər siniflərdə 45 dəqiqə müəyyən edilir.

4.15. Ümumtəhsil məktəbində təhsilverənlərin və təhsilalanların attestasiyasının, o cümlədən yekun attestasiyasının keçirilməsi qaydaları səlahiyyətləri üzrə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti və Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilir.

4.16. İbtidai təhsil səviyyəsində tədris proqramlarının yerinə yetirilməməsinə görə şagirdlərin təkrar sinifdə saxlanmasına yol verilmir. Həmin şagirdlər psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiyanın qərarı ilə digər tədris proqramları ilə təhsilə cəlb olunurlar.

4.17. İbtidai sinif şagirdlərinin təkrar sinifdə saxlanması üçün yeganə əsas uzunmüddətli xəstəlik, yaxud məktəbdən yayınma hesab edilir.

4.18. Ümumtəhsil məktəbində təlim-tərbiyə işləri planlaşdırılarkən, şagirdlərin meyil və marağına uyğun dərnək və məşğələlərin, elmi cəmiyyətlərin, klub və studiyaların təşkilinə, onların milli-mənəvi, əxlaqi dəyərlər zəminində formalaşmasına yönəlmiş tədbirlərin həyata keçirilməsinə, habelə psixoloji cəhətdən gərgin ailə mühitində böyüyən uşaqlarla iş prosesində mütərəqqi pedaqoji yanaşmaları əks etdirən formaların tətbiqinə xüsusi diqqət yetirilir.

4.19. Ümumtəhsil məktəbində şagirdlərin təşkilatlanmasını, onlarda icraçılıq, təşkilatçılıq və ilkin idarəetmə bacarıqlarının formalaşmasını təmin etmək məqsədi ilə birliklər, eləcə də qanunvericilik əsasında fəaliyyət göstərən uşaq və gənclər ictimai təşkilatlarının orqanları yaradıla bilər.

5. Ümumtəhsil məktəbinin idarə olunması

5.1. Ümumtəhsil məktəbinin idarə olunması aşkarlıq, şəffaflıq və demokratiklik prinsiplərinə əsaslanır.

5.2. Ümumtəhsil məktəbində ali idarəetmə orqanı ictimai əsaslarla fəaliyyət göstərən pedaqoji şura hesab olunur. Pedaqoji şuranın əsasnaməsi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir.

5.3. Ümumtəhsil məktəbinin idarə olunmasının demokratikliyini və şəffaflığını təmin etmək məqsədi ilə məktəbdə idarə və özünüidarə orqanları (ümumi yığıncaq, himayəçilər, pedaqoji, elmi-metodiki, valideynlər, təhsilalanlar, valideyn şuraları və s.) yaradıla bilər.

5.4. Ümumtəhsil məktəbinə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təyin olunan direktor rəhbərlik edir. Məktəbin direktoru aşağıdakıları həyata keçirir:

5.4.1. konkret iş sahələri əhatə olunmaqla, məktəbin fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirir, il ərzində görüləcək işləri planlaşdırır və onların həyata keçirilməsinə nəzarət edir;

5.4.2. ümumi təhsilin inkişafı ilə bağlı dövlət qərarlarından irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün məsuliyyət daşıyır;

5.4.3. dövlət orqanlarında və ictimai təşkilatlarda rəhbərlik etdiyi məktəbi və onun mənafeyini təmsil edir;

5.4.4. təlim-tərbiyə işlərinin, o cümlədən istedadlı uşaqlarla iş sisteminin, dərsdənkənar tədbirlərin məqsədyönlü və səmərəli qurulması, fənlər üzrə təlim keyfiyyətinin yüksəldilməsi və uğurlu nəticələrin əldə edilməsi üçün bilavasitə cavabdehlik daşıyır;

5.4.5. məktəbdə sağlam mənəvi-psixoloji durumun mövcud olmasını, pedaqoji işçilərin yaradıcı və təşəbbüskar fəaliyyəti, müasir pedaqoji innovasiyaların tətbiqi üçün hərtərəfli şəraitin yaradılmasını təmin edir;

5.4.6 şagirdlərin təlim-tərbiyəsi sahəsində nailiyyətləri ilə fərqlənən müəllimlərin əməyinin stimullaşdırılması barədə yuxarı təşkilatlar qarşısında məsələ qaldırır;

5.4.7. məktəbin maddi-tədris bazasının möhkəmləndirilməsi, kadr təminatı, müəllimlərin ixtisasının artırılması, pedaqoji fəaliyyət üçün müəyyən edilmiş tələblərə cavab verməyən müəllimlərin işdən kənarlaşdırılması barədə təkliflər irəli sürür, maddi-tədris bazasının inkişaf etdirilməsi ilə əlaqədar qanunvericiliklə qadağan olunmayan vasitələrdən istifadə edir;

5.4.8. qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada məktəb üçün inventar və avadanlıqları satın alır və müxtəlif xidmətlərin göstərilməsini təşkil edir;

5.4.9. bu Nümunəvi Nizamnamədə göstərilən məqsəd və vəzifələrin həyata keçirilməsi ilə bağlı fiziki və hüquqi şəxslərlə münasibətdə məktəbi təmsil edir, onun adından müqavilələr bağlayır;

5.4.10. məktəbin fəaliyyətinin tənzimlənməsinə və qarşıda duran vəzifələrin yerinə yetirilməsinə istiqamətlənmiş müvafiq əmrlər verir.

5.5. Ümumtəhsil məktəbinin digər rəhbər, pedaqoji və texniki işçilərinin hüquq və vəzifələri mövcud qanunvericilik əsasında hazırlanmış öz nizamnaməsi ilə müəyyən olunur.

5.6. Ümumtəhsil məktəbinin idarə olunması ilə bağlı məsələlərə təhsili idarəetmə orqanları istisna olmaqla, dövlət və yerli özünüidarə orqanlarının və digər təşkilatların müdaxiləsinə yol verilmir.

6. Ümumtəhsil məktəbləri üzrə təhsil prosesinin iştirakçıları
6.1. Ümumtəhsil məktəbləri üzrə təhsil prosesinin iştirakçıları aşağıdakılardır:
6.1.1. təhsilalanlar – şagirdlər;

6.1.2. təhsilverənlər – müəllimlər, tərbiyəçilər, praktik psixoloqlar, sosioloq-pedaqoqlar, loqopedlər, dərnək və musiqi rəhbərləri, uşaq birliyi rəhbərləri, çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərləri, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan digər işçilər;

6.1.3. valideynlər və ya digər qanuni nümayəndələr;
6.1.4. təhsili idarəetmə orqanları.

6.2. Pedaqoji fəaliyyətlə müvafiq təhsil səviyyəsinə malik olmaqla yanaşı, yüksək mənəvi keyfiyyətləri ilə fərqlənən, ictimaiyyət arasında hörmət və nüfuz qazanan şəxslər məşğul ola bilərlər.

6.3. Ümumtəhsil məktəbinin pedaqoji kadrlarla komplektləşdirilməsi, onların attestasiyadan keçirilməsi, sosial müdafiəsi, stimullaşdırılması, yaxud intizam tənbehinə cəlb olunması müvafiq qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.

7. Ümumtəhsil məktəbində təhsilalanların hüquq və vəzifələri
7.1. Təhsilalanların hüquqları aşağıdakılardır:

7.1.1. təhsil alacağı ümumtəhsil məktəbini, tədris dilini, təhsilin təmayülünü, sinifdənkənar məşğuliyyəti sərbəst seçmək;

7.1.2. dövlət təhsil standartlarına uyğun keyfiyyətli təhsil almaq;

7.1.3. ümumtəhsil məktəbinin mövcud infrastrukturundan (tədris laboratoriyaları, emalatxana, kitabxana, idman qurğularından və s.) istifadə etmək, dövlət və bələdiyyə müəssisələrində dərsliklərlə pulsuz təmin olunmaq;

7.1.4. sağlamlıq üçün təhlükəsiz və zərərsiz təhsil şəraiti ilə təmin olunmaq, insan ləyaqətini və şərəfini alçaldan, insan hüquqlarına zidd hərəkətlərdən müdafiə olunmaq;

7.1.5. müəyyən olunmuş qaydada biliyinin yenidən qiymətləndirilməsini tələb etmək;

7.1.6. təhsil prosesinin təşkilində və idarə olunmasında iştirak etmək, öz fikir və mülahizələrini sərbəst ifadə etmək;

7.1.7. ümumtəhsil məktəbinin təhsil, ictimai və mədəni həyatında, elmi cəmiyyət, dərnək və birliklərdə, habelə onların yaradılmasında iştirak etmək;

7.1.8. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hüquqlardan istifadə etmək.

7.2. Təhsil müəssisəsində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, təhsilalanların təhsil prosesi ilə bağlı olmayan işlərə və tədbirlərə cəlb edilməsinə yol verilmir.

7.3. Təhsilalanların vəzifələri aşağıdakılardır:
7.3.1. dövlət təhsil standartlarına uyğun bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnmək;
7.3.2. pedaqoji işçilərin şərəf və ləyaqətinə hörmətlə yanaşmaq;
7.3.3. təhsil aldığı ümumtəhsil məktəbinin nizamnaməsinin tələblərinə riayət etmək;
7.3.4. dövlət, cəmiyyət, ailə qarşısında və özünə münasibətdə şəxsi məsuliyyətini dərk etmək;
7.3.5. təhsil qanunvericiliyinə, etik normalara və təhsil prosesi ilə bağlı qaydalara əməl etmək;
7.3.6. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri yerinə yetirmək.

7.4. Özəl ümumtəhsil məktəblərində təhsilalanların sosial müdafiəsi məktəbin nizamnaməsi ilə tənzimlənir

8. Ümumtəhsil məktəbində təhsilverənlərin hüquq və vəzifələri
8.1. Təhsilverənlərin hüquqları aşağıdakılardır:
8.1.1. normal və təhlükəsiz iş şəraiti ilə təmin olunmaq;
8.1.2. təhsil prosesinin təşkili və idarə olunmasında iştirak etmək;
8.1.3. tədrisin formasını, metodlarını və vasitələrini sərbəst seçmək;
8.1.4. şərəf və ləyaqətinə hörmətlə yanaşılmasını tələb etmək;
8.1.5. məktəbdə vəzifə tutmaq, müvafiq hallarda seçkili vəzifələrə seçmək və seçilmək;
8.1.6. ixtisasını artırmaq, staj keçmək, yeni ixtisas almaq;
8.1.7. müəyyən edilmiş qaydada mükafatlandırılmaq və təltif olunmaq;
8.1.8. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hüquqlardan istifadə etmək.
8.2. Təhsilverənlərin vəzifələri aşağıdakılardır:
8.2.1. təhsil sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində iştirak etmək;
8.2.2. təhsil proqramlarının mənimsənilməsini təmin etmək;

8.2.3. təhsilalanlarda fəal vətəndaş mövqeyi formalaşdırmaq, onları vətənpərvərlik və azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə etmək, müstəqil həyata və əmək fəaliyyətinə hazırlamaq;

8.2.4. şəxsi nümunəsi ilə təhsilalanlarda Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinə, Konstitusiyasına və qanunlarına, dövlət rəmzlərinə, Azərbaycan xalqının tarixinə, mədəniyyətinə, dilinə, adət və ənənələrinə, milli və ümumbəşəri dəyərlərə, cəmiyyətə, ətraf mühitə hörmət və qayğı hissləri aşılamaq;

8.2.5. pedaqoji etika və əxlaq normalarına riayət etmək, müəllim nüfuzunu yüksək tutmaq, ziyalılıq nümunəsi göstərmək;

8.2.6. təhsilalanların şərəf və ləyaqətinə hörmət etmək;

8.2.7. uşaq və gəncləri fiziki və psixi zorakılığın bütün formalarından qorumaq, onları zərərli vərdişlərdən çəkindirmək;

8.2.8. ixtisas və elmi-pedaqoji səviyyəsini yüksəltmək, əlavə məşğələlər, sinifdənxaric və məktəbdənkənar tədbirlər keçirmək;

8.2.9. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada attestasiyadan keçmək;
8.2.10. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
9. Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin hüquq və vəzifələri
9.1. Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin təhsil sahəsində hüquqları aşağıdakılardır:

9.1.1. yetkinlik yaşına çatmayan övladları (qəyyumluğunda və ya himayəsində olan şəxsləri) üçün təlim-tərbiyə müəssisəsini seçmək;

9.1.2. təhsil prosesinin təşkili, tədrisin keyfiyyəti, övladlarının (qəyyumluğunda və yaxud himayəsində olan şəxslərin) dərsə davamiyyəti, təhsilə marağı və davranışı haqqında məlumat almaq;

9.1.3. təhsilalanların hüquqlarını müdafiə etmək, təhsil müəssisəsinin idarə olunmasında iştirak etmək;

9.1.4. təhsil müəssisəsi ilə əməkdaşlıq etmək, tədris prosesinin təkmilləşdirilməsi və maddi-texniki bazasının yaxşılaşdırılması üçün təkliflər irəli sürmək və könüllü yardımlar etmək;

9.1.5. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hüquqları həyata keçirmək.
9.2. Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin təhsil sahəsində vəzifələri aşağıdakılardır:

9.2.1. övladlarının (qəyyumluğunda və yaxud himayəsində olan şəxslərin) erkən yaşlarından fiziki, əxlaqi və intellektual inkişafına şərait yaratmaq, onların icbari ümumi orta təhsil almasının təmin olunması və mənəvi yetkinliyi üçün məsuliyyət daşımaq;

9.2.2. övladlarını (qəyyumluğunda və yaxud himayəsində olan şəxsləri) humanistlik, vətənpərvərlik, azərbaycançılıq, əməksevərlik, öz dilinə, ədəbiyyatına və tarixinə, milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərə hörmət ruhunda tərbiyə etmək;

9.2.3. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
10. Ümumtəhsil məktəbinin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti və maddi-texniki bazası

10.1. Ümumtəhsil məktəbi qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada fiziki və hüquqi şəxslərə ödənişli müxtəlif təhsil xidmətləri göstərmək, fiziki və hüquqi şəxslərdən ianələr və könüllü yardımlar almaq hüququna malikdir. Bu mənbələrdən əldə olunan vəsait və digər əmlak dövlət təhsil müəssisəsinə büdcədən ayrılan vəsaitlərin miqdarına təsir göstərmir və onun nizamnaməsinə uyğun olaraq sərbəst istifadə edilir.

10.2. Dövlət ümumtəhsil məktəbinin maliyyələşdirilməsi müəyyən edilmiş maliyyə normativlərinə əsasən həyata keçirilir.

10.3. Təhsil sahəsinin inkişafının prioritet istiqamətlərinə uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin qərarı ilə azkomplektli dövlət ümumtəhsil məktəbi mövcud normativlərdən üstün maliyyələşdirilə bilər.

10.4. Dövlət və bələdiyyə ümumtəhsil məktəbləri aşağıdakı mənbələrdən maliyyələşdirilir:
10.4.1. qanunvericiliyə uyğun olaraq dövlət büdcəsinin və yerli büdcənin vəsaitləri;

10.4.2. hüquqi və fiziki şəxslərin qanunvericiliyə uyğun verilən qrantları, vəsiyyət olunan vəsaitləri, ianələri və yardımları;

10.4.3. təhsil, istehsal, eləcə də qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər xidmətlərdən əldə edilən vəsaitlər;

10.4.4. dövlət orqanları tərəfindən maliyyələşdirilən məqsədli proqramlar və layihələr üzrə əldə olunan vəsaitlər;

10.4.5. məktəbin mülkiyyətində olan fiziki və mənəvi cəhətdən köhnəlmiş avadanlığın, nəqliyyat vasitələrinin və təhsil məqsədləri üçün yararsız olan digər əmlakın satışından qanunvericiliyə uyğun olaraq əldə edilən vəsaitlər;

10.4.6. beynəlxalq əməkdaşlıq nəticəsində qanunvericiliyə uyğun olaraq əldə edilən qrant və vəsaitlər;

10.4.7. qanunvericiliklə qadağan edilməyən digər mənbələrdən əldə olunan vəsaitlər.
10.5. Özəl ümumtəhsil məktəbi aşağıdakı mənbələrdən maliyyə-ləşdirilir:
10.5.1. təhsil xidmətlərinə görə əldə edilən vəsaitlər;
10.5.2. təsisçilərin (himayəçilərin) vəsaitləri;
10.5.3. qanunvericiliyə uyğun olaraq aldıqları qrant və kreditlərin məbləğləri;

10.5.4. hüquqi və fiziki şəxslərin ianələri, yardımları, vəsiyyət etdikləri əmlak və bağışladıqları hədiyyələr;

10.5.5. təhsil, istehsal, məsləhət xidmətlərindən və qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər xidmətlərdən əldə edilən vəsaitlər;

10.5.6. qanunvericiliklə qadağan edilməyən digər mənbələr hesabına əldə olunan vəsaitlər.
10.6. Özəl ümumtəhsil məktəbi öz maliyyə vəsaitlərini sərbəst idarə edir.

10.7. Özəl ümumtəhsil məktəbi təhsil haqqının məbləğini hər bir təhsil səviyyəsi üzrə təhsil proqramlarına (kurikulumlarına) uyğun olaraq sərbəst müəyyən edir.

10.8. Özəl ümumtəhsil məktəbi ilə valideynlər və ya digər qanuni nümayəndələr arasında münasibətlər müqavilə ilə tənzimlənir.

10.9. Ümumtəhsil məktəbinin maddi-texniki bazasına binalar, torpaq sahələri, müxtəlif qurğular, maşın və avadanlıqlar, tibb, iaşə və idman obyektləri və digər əmlak daxildir.

10.10. Ümumtəhsil məktəbi istifadəsində olan maddi-texniki bazanın və əmlakın saxlanması, qorunması və onlardan səmərəli istifadə edilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.

10.11. Ümumtəhsil məktəbi göstərdiyi xidmətlərdən əldə etdiyi vəsait hesabına avadanlıq və digər vasitələr ala bilər.

10.12. Dövlət ümumtəhsil məktəbinin büdcədənkənar mənbələrdən daxil olan vəsaitlər hesabına əldə etdiyi əmlak qanunvericiliyə uyğun olaraq onun mülkiyyətinə daxildir.

10.13. Ümumtəhsil məktəbinin əmlakı özəlləşdirilə və icarəyə verilə bilməz.
11. Ümumtəhsil məktəbinə aid sənədlər
11.1. Ümumtəhsil məktəbində tədris-pedaqoji və maliyyə-təsərrüfat sənədləri istifadə edilir.

11.2. Tədris-pedaqoji sənədlərə şagirdin şəxsi işi, sinif jurnalı, dərsdənkənar məşğələ jurnalı, günüuzadılmış qrup jurnalı, ümumi orta təhsil haqqında attestat blanklarının uçotu və verilməsi kitabı, tam orta təhsil haqqında attestat blanklarının, qızıl və gümüş medalların uçotu və verilməsi kitabı, şagird kontingentinə dair əlifba kitabı, pedaqoji işçilərin uçotu kitabı, pedaqoji şuranın protokol kitabı, məktəb üzrə əmr kitabı, buraxılan və əvəz edilən dərslərin uçotu kitabı aiddir.

11.3. Maliyyə-təsərrüfat sənədlərinə məktəbin texniki pasportu, daxil olan inventar və materialların uçotu kitabı, əsas vəsaitlərin qeydiyyatı kitabı, məktəb daxilində inventar və materialların paylanmasının uçotu kitabı, kitabxana fondunun uçotu kitabı aiddir.

11.4. Tədris-pedaqoji və maliyyə-təsərrüfat sənədlərinin düzgün aparılmasına, habelə məktəbə məxsus əmlakın mühafizəsi və təyinatına görə istifadəsinə cavabdehlik daşıyan şəxslər qanunvericiliyə əsasən məktəb direktorunun əmri ilə təyin olunurlar.

11.5. Pedaqoji və digər kateqoriyadan olan işçilər, təhsilalanlar və onların valideynləri (digər qanuni nümayəndələri) məktəbin əsas vəsaitlərinin, inventar-avadanlıqlarının və digər əmlakının korlanmasına görə qanunvericiliyə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.

12. Ümumtəhsil məktəbinin beynəlxalq əlaqələri
12.1. Ümumtəhsil məktəbi beynəlxalq əlaqələr sahəsində aşağıdakı hüquqlara malikdir:

12.1.1. qanunvericiliyə uyğun olaraq xarici ölkələrin ümumtəhsil məktəbləri ilə birbaşa əlaqələr yaratmaq, onlarla təcrübə mübadiləsi aparmaq;

12.1.2. qarşılıqlı dəvət əsasında əməkdaşlıq etdiyi məktəbin nümayəndə heyətini qəbul etmək, həmin məktəbə nümayəndələr göndərmək;

Ümumtəhsil məktəbinin nümunəvi nizamnaməsivn.taxes.gov.az/1/legal/nizamname/umum.pdf ·.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 13 yanvar tarixli, 5 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi 1. Ümumi müddəalar 1.1. Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi (bundan sonra — Nümunəvi Nizamnamə) «Təhsil haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun 29.0.15 -ci maddəsinə uyğun olaraq hazırlanmışdır və tabeliyindən və təşkilati – hüquqi formasından asılı olmayaraq, respublika ərazisində yerləşən bütün ümumtəhsil məktəblərinin fəaliyyətini tənzimləyir. 1.2. Azərbaycan Respublikasının ümumtəhsil məktəbi öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, «Təhsil haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununu, bu Nizamnaməni və digər müvafiq normativ hüquqi aktları rəhbər tutur. 1.3. Bu Nümunəvi Nizamnamə hər bir ümumtəhsil məktəbi üçün fərdi nizamnamənin hazırlanmasında əsas hesab olunur. 1.4. Dövlət ümumtəhsil məktəbinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğvi «Dövlət büdcəsindən maliyyələşən təlim – tərbiyə və təhsil müəssisələrinin yaradılması, genişləndirilməsi, yenidən təşkili və ləğv edilməsi Qaydaları»nın təsdiq edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2003 – cü il 14 may tarixli, 67 nömrəli qərarı ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. 1.5. Mülkiyyət formasına görə dövlət ümumtəhsil məktəbləri ilə yanaşı, bələdiyyə və özəl ümumtəhsil məktəbləri də təşkil edilə bilər. 1.6. Dövlət ümumtəhsil məktəblərində təhsil pulsuzdur. 1.7. Ümumtəhsil məktəbində siyasi partiyaların və dini qurumların strukturlarının yaradılmasına və fəaliyyətinə yol v erilmir. 1.8. Ümumtəhsil məktəblərində təhsilalanların geyim forması hər bir məktəbin öz nizamnaməsi ilə müəyyən olunur. 1.9. Ümumtəhsil məktəbinin təsisçisinin məsuliyyəti, səlahiyyət dairəsi, təhsil müəssisəsi ilə qarşılıqlı öhdəlikləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi, təsis müqaviləsi və təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən edilir. Ümumtəhsil məktəbinin təsisçisi ümumtəhsil məktəbinin dövlət qeydiyyatına alınmasına qədər əmələ gəlmiş, onun yaradılması ilə bağlı olan öhdəliklər üzrə məsuliyyət daşıyır. Ümumtəhsil məktəbi öz öhdəlikləri üçün ona mənsub olan bütün əmlakla cavabdehdir. Qanunvericilikdə və ya ümumtəhsil məktəbinin nizamnaməsində nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, ümumtəhsil məktəbinin təsisçisi (iştirakçısı) ümumtəhsil məktəbinin öhdəlikləri üçün, ümumtəhsil məktəbi isə təsisçinin (iştirakçının) öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir.

Post on 26-Feb-2018

Documents

• Azrbaycan Respublikas Nazirlr Kabinetinin 2011-ci il 13 yanvar tarixli, 5 nmrli qrar il tsdiq edilmidir mumthsil mktbinin Nmunvi Nizamnamsi 1. mumi mddalar 1.1. mumthsil mktbinin Nmunvi Nizamnamsi (bundan sonra Nmunvi Nizamnam) Thsil haqqnda Azrbaycan Respublikas Qanununun 29.0.15-ci maddsin uyun olaraq hazrlanmdr v tabeliyindn v tkilati-hquqi formasndan asl olmayaraq, respublika razisind yerln btn mumthsil mktblrinin faliyytini tnzimlyir. 1.2. Azrbaycan Respublikasnn mumthsil mktbi z faliyytind Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyasn, Thsil haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanununu, bu Nizamnamni v digr mvafiq normativ hquqi aktlar rhbr tutur. 1.3. Bu Nmunvi Nizamnam hr bir mumthsil mktbi n frdi nizamnamnin hazrlanmasnda sas hesab olunur. 1.4. Dvlt mumthsil mktbinin yaradlmas, yenidn tkili v lvi Dvlt bdcsindn maliyyln tlim-trbiy v thsil mssislrinin yaradlmas, genilndirilmsi, yenidn tkili v lv edilmsi Qaydalarnn tsdiq edilmsi haqqnda Azrbaycan Respublikas Nazirlr Kabinetinin 2003-c il 14 may tarixli, 67 nmrli qrar il myyn edilmi qaydada hyata keirilir. 1.5. Mlkiyyt formasna gr dvlt mumthsil mktblri il yana, bldiyy v zl mumthsil mktblri d tkil edil bilr. 1.6. Dvlt mumthsil mktblrind thsil pulsuzdur. 1.7. mumthsil mktbind siyasi partiyalarn v dini qurumlarn strukturlarnn yaradlmasna v faliyytin yol verilmir. 1.8. mumthsil mktblrind thsilalanlarn geyim formas hr bir mktbin z nizamnamsi il myyn olunur. 1.9. mumthsil mktbinin tsisisinin msuliyyti, slahiyyt dairsi, thsil mssissi il qarlql hdliklri Azrbaycan Respublikasnn qanunvericiliyi, tsis mqavilsi v thsil mssissinin nizamnamsi il myyn edilir. mumthsil mktbinin tsisisi mumthsil mktbinin dvlt qeydiyyatna alnmasna qdr ml glmi, onun yaradlmas il bal olan hdliklr zr msuliyyt dayr. mumthsil mktbi z hdliklri n ona mnsub olan btn mlakla cavabdehdir. Qanunvericilikd v ya mumthsil mktbinin nizamnamsind nzrd tutulan hallar istisna olmaqla, mumthsil mktbinin tsisisi (itiraks) mumthsil mktbinin hdliklri n, mumthsil mktbi is tsisinin (itiraknn) hdliklri n cavabdeh deyildir.
• 1.10. mumthsil mktblrind tdris dili dvlt dili – Azrbaycan dilidir. 1.11. Vtndalarn v tsisilrin istyindn asl olaraq, Azrbaycan dili, Azrbaycan dbiyyat, Azrbaycan tarixi, Azrbaycan corafiyas fnlri tdris olunmaq rtil mumthsil mktblrind tdris mvafiq dvlt thsil standartlar sasnda digr dillrd d aparla bilr. 1.12. mumthsil mktbind psixoloji, tibbi v ia xidmti Azrbaycan Respublikas Nazirlr Kabinetinin Psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiya bard sasnamnin tsdiq edilmsi haqqnda 2002-ci il 29 aprel tarixli 74 nmrli, Xsusi thsil mssislri haqqnda sasnamnin tsdiq edilmsi bard 2002-ci il 10 may tarixli 78 nmrli, Thsil mssissind thsilalanlara pulsuz tibbi xidmtin gstrilmsi Qaydasnn tsdiq edilmsi haqqnda 2010-cu il 25 noyabr tarixli 217 nmrli v Thsil mssissind ia v tibb xidmtinin tkili Qaydas v Normalarnn tsdiq edilmsi haqqnda 2010-cu il 25 noyabr tarixli 218 nmrli qrarlarna uyun olaraq hyata keirilir. 1.13. mumthsil mktblrinin maddi-texniki bazas v thsil infrastrukturu myyn edilmi normativlr uyun olmaldr. 1.14. mumthsil mktbi qanunvericiliy v z nizamnamsin uyun olaraq, thsil birliklri v assosiasiyalarna zv olmaq hququna malikdir. 1.15. mumthsil mktbi hquqi xsdir. Onun mvafiq qanunvericiliy uyun olaraq, xzin v banklarda hesablama hesab v digr hesablar ola bilr. mumthsil mktblrinin hquqi nvan onlarn hr birinin nizamnamsind gstrilir. 1.16. mumthsil mktbi mvcud qanunvericilik rivsind inzibati v maliyy- tsrrfat faliyytini hyata keirmkd srbstdir. 1.17. mumthsil mktblrinin maliyy ili yanvarn 1-dn balayb dekabrn 31-d baa atr. 1.18. mumthsil mktbi z faliyytin gr vtndalar, cmiyyt v dvlt qarsnda msuliyyt dayr. 2. mumthsil mktbinin strukturu 2.1. mumthsil mktbi ibtidai (I-IV siniflr), mumi orta (V-IX siniflr) v tam orta (X-XI siniflr) thsil sviyylrini hat edir. 2.2. mumthsil mktbi ibtidai (I-IV siniflr), mumi orta (I-IX siniflr), tam orta (I-XI siniflr) mktb formasnda ayr-ayrlqda da tkil oluna bilr. 2.3. Ucqar knd yerlrind agirdlrin sayndan asl olmayaraq, ibtidai v mumi orta mumthsil mktblrinin azkomplektli formada faliyytin yol verilir. agirdlrin say az olan ibtidai siniflrdn komplekt siniflr tkil olunur. 2.4. Hr il sentyabrda 5 ya tamam olan qli v fiziki chtdn normal inkiaf etmi uaqlarn mktb tlimin psixoloji chtdn hazr olmalarn tmin etmk, habel azsayl xalqlarn uaqlarnn tdris dili il bal tinliklrini aradan qaldrmaq mqsdi il
• mumthsil mktblrind myyn olunmu qaydalara sasn mktbd hazrlq siniflri ala bilr. 2.5. mumthsil mktbinin I sinfin hr il sentyabrn 15-dk 6 ya tamam olmu uaqlar qbul edilirlr. Bununla bel, hmin mddtd 6 ya tamam olmayan, lakin xsusi istedad il frqlnn uaqlar Azrbaycan Respublikas Thsil Nazirliyinin myyn etdiyi qaydada I sinf qbul oluna bilrlr. 2.6. mumthsil mktblrind siniflr agirdlrin say 20 nfr olmaqla myyn edilir. Zruri hallarda mumthsil mssislrind mvcud qanunvericiliyin tlblri gzlnilmkl, siniflr agirdlrin say 20 nfrdn az olmaqla myyn edil bilr. 2.7. mumthsil mktblrind mumi orta thsil icbaridir. 3. mumthsil mktbinin faliyytinin saslar 3.1. mumthsil mktbi dvltin tlbin gr cinsindn, irqindn, dilindn, dinindn, milliyytindn, sosial vziyytindn, mnyindn asl olmayaraq, hr bir vtndaa mumi thsil almaq imkann tmin edir. 3.2. mumthsil mktbind thsil dnyvi xarakter dayr, milli zmin, mtrqqi pedaqoji nnlr, elc d dnya tcrbsin saslanmaqla frdin harmonik inkiafna xidmt edir. 3.3. mumthsil mktbinin vzifsi thsilalanlarn meyil, maraq v potensial imkanlar, frdi xsusiyytlri nzr alnmaqla, onlarn zruri biliklr v hyati bacarqlara yiylnmsini, yaradc, milli-mnvi v mumbri dyrlr malik salam qidli, vtnprvr, masir dnyagrl xsiyyt kimi formalamasn, mstqil hyatda smrli thsil v mk faliyytin hazrlanmasn tmin etmkdn ibartdir. 3.4. btidai thsil sviyysind agirdlr oxu, yaz, hesablama, nsiyyt bacarqlar alanr, onlarda insan, cmiyyt v tbit haqqnda ilkin hyati biliklr, xarici dild sad nsiyyt bacarqlar v mntiqi tfkkr elementlri, estetik zvq, sad ttbiqi bacarq v vrdilr formaladrlr. 3.5. mumi orta thsil agirdlrin yazl v ifahi nitq inkiafnn, idrak faliyytinin gclndirilmsini, lknin tarixi, dbiyyat, incsnti, mdniyyti, sosial-iqtisadi infrastrukturu, dnya dvltlri arasnda mvqeyi bard tsvvrlrinin genilndirilmsini, onlarda informativ-kommunikativ, thlil v ttbiq, problem hlli, mkdalq, mstqil thsillnmk, xarici dild nsiyyt qurmaq bacarqlarnn, tolerantlq, milli-mnvi dyrlr sadiqlik v digr bu kimi keyfiyytlrin formaladrlmasn tmin edir. 3.6. Tam orta thsil sviyysind meyil v maraqlar nzr alnmaqla, agirdlrin istedad v qabiliyytinin realladrlmas n lazmi rait yaradlr, onlarda nsiyyt mdniyyti, tkilatlq, tdqiqatlq, birg faliyyt bacarqlar, obrazl v tnqidi tfkkr formaladrlr, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarndan srbst istifad etmlri, xarici dillrdn birind (yaxud bir nesind) nsiyyt saxlamalar tmin olunur.
• 3.7. mumthsil mktbi dvlt thsil proqramlarnn (kurikulumlarnn) yerin yetirilmsi zr tkilati-pedaqoji v metodik tdbirlrin hyata keirilmsind mstqildir. 3.8. mumthsil mktbind, bir qayda olaraq, yani thsilalma formas ttbiq olunur. Mxtlif sbblrdn uzun mddt thsildn knarda qalm xslr, habel hr hans bir sah zr xsusi istedad il frqlnn agirdlr mumthsil mktblrind myyn olunmu qaydalar daxilind hmin sah zr frdi thsil tyin edil bilr. 3.9. Evd thsil almaq hququ vern xstliklrin siyahsnn v evd thsilin tkili Qaydalarnn tsdiq edilmsi bard Azrbaycan Respublikas Nazirlr Kabinetinin 2002-ci il 10 may tarixli 77 nmrli qrarna uyun olaraq, shhtin gr bilavasit mumthsil mktbind thsil ala bilmyn agirdlr n xsusi tdris plan sasnda Evd thsil formas ttbiq edilir. 3.10. mumthsil mktbinin bu v ya digr sbbdn thsildn knarda qalan agirdlri myyn edilmi qaydalara sasn mumi orta v tam orta thsil proqramlar (kurikulumlar) zr srbst hazrlab eksternat qaydasnda buraxl imtahan verrk, thsil sndi almaq hququna malikdirlr. 4. mumthsil mktbind tlim-trbiy prosesinin tkili 4.1. mumthsil mktbind thsil prosesi yrdici, trbiyedici v inkiafetdirici xarakter dayr. 4.2. Mlkiyyt formasndan asl olmayaraq, btn mumthsil mktblrind tlim- trbiy prosesi dvlt standartlarna uyun hazrlanm mvafiq thsil proqramlar (kurikulumlar) sasnda hyata keirilir. 4.3. Pedaqoji prosesin mllim-agird mkdal zrind qurulmas, masir tlim strategiyalarnn v evik qiymtlndirm mexanizmlrinin mqsdynl ttbiqi, agirdlrin informasiya-kommunikasiya texnologiyalarndan smrli istifad etmlri tlim-trbiynin keyfiyytinin yksldilmsind balca istiqamtlrdn hesab olunur. 4.4. mumthsil mktbin ktlvi agird qbulu mktbd yaradlm komissiyalar vasitsil I v X siniflr zr aparlr. 4.5. mumthsil mktbinin I sinfin qbul n uan doum haqqnda hadtnamsinin surti v salamlnn vziyyti bard myyn edilmi nmund aray tqdim olunur. 4.6. mumthsil mktbinin X sinfin qbul n sas snd mumi orta thsil haqqnda hadtnam hesab edilir. 4.7. Tam orta thsil sviyysind thsil tmayllr zr (humanitar, texniki, tbit v digr) tkil olunur. 4.8. Azrbaycan Respublikasnda yaayan xarici vtndalar v vtndal olmayan xslr mumthsil mktbin Azrbaycan Respublikas Thsil Nazirliyinin Azrbaycan Respublikas vtndalar n myyn etdiyi qaydalara uyun qbul olunurlar.
• 4.9. mumthsil mktbind drs mllri, bir qayda olaraq, sentyabrn 15-d balayb mayn 31-d baa atr. Drs ili iki yarmil blnr: birinci yarmil 15 sentyabr 29 dekabr; ikinci yarmil 6 yanvar 31 may. 4.10. Drs ili rzind aadak ttillr myyn edilir: 6 gn payz ttili (12-17 noyabr); 7 gn q ttili (30 dekabr 5 yanvar); 8 gn yaz ttili (17-24 mart). 4.11. Birinci siniflr n 6 gnlk (12-17 fevral) lav ttil myyn edilir. 4.12. Yaranm raitdn v vziyytdn asl olaraq, yerli thsil orqanlar il razladrmaqla, ttil gnlrind dyiiklik edil bilr. 4.13. mumthsil mktbind drslr v drsdnknar mllr direktor trfindn tsdiq olunmu cdvl zr aparlr. 4.14. Drs mlsinin mddti hazrlq siniflrind 35, digr siniflrd 45 dqiq myyn edilir. 4.15. mumthsil mktbind thsilvernlrin v thsilalanlarn attestasiyasnn, o cmldn yekun attestasiyasnn keirilmsi qaydalar slahiyytlri zr Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabineti v Azrbaycan Respublikasnn Thsil Nazirliyi trfindn myyn edilir. 4.16. btidai thsil sviyysind tdris proqramlarnn yerin yetirilmmsin gr agirdlrin tkrar sinifd saxlanmasna yol verilmir. Hmin agirdlr psixoloji-tibbi- pedaqoji komissiyann qrar il digr tdris proqramlar il thsil clb olunurlar. 4.17. btidai sinif agirdlrinin tkrar sinifd saxlanmas n yegan sas uzunmddtli xstlik, yaxud mktbdn yaynma hesab edilir. 4.18. mumthsil mktbind tlim-trbiy ilri planladrlarkn, agirdlrin meyil v marana uyun drnk v mllrin, elmi cmiyytlrin, klub v studiyalarn tkilin, onlarn milli-mnvi, xlaqi dyrlr zminind formalamasna ynlmi tdbirlrin hyata keirilmsin, habel psixoloji chtdn grgin ail mhitind byyn uaqlarla i prosesind mtrqqi pedaqoji yanamalar ks etdirn formalarn ttbiqin xsusi diqqt yetirilir. 4.19. mumthsil mktbind agirdlrin tkilatlanmasn, onlarda icralq, tkilatlq v ilkin idaretm bacarqlarnn formalamasn tmin etmk mqsdi il birliklr, elc d qanunvericilik sasnda faliyyt gstrn uaq v gnclr ictimai tkilatlarnn orqanlar yaradla bilr. 5. mumthsil mktbinin idar olunmas 5.1. mumthsil mktbinin idar olunmas akarlq, ffaflq v demokratiklik prinsiplrin saslanr.
• 5.2. mumthsil mktbind ali idaretm orqan ictimai saslarla faliyyt gstrn pedaqoji ura hesab olunur. Pedaqoji urann sasnamsi Azrbaycan Respublikasnn Thsil Nazirliyi trfindn tsdiq edilir. 5.3. mumthsil mktbinin idar olunmasnn demokratikliyini v ffafln tmin etmk mqsdi il mktbd idar v znidar orqanlar (mumi yncaq, himayilr, pedaqoji, elmi-metodiki, valideynlr, thsilalanlar, valideyn uralar v s.) yaradla bilr. 5.4. mumthsil mktbin Azrbaycan Respublikasnn Thsil Nazirliyi trfindn tyin olunan direktor rhbrlik edir. Mktbin direktoru aadaklar hyata keirir: 5.4.1. konkret i sahlri hat olunmaqla, mktbin faliyyt istiqamtlrini myynldirir, il rzind grlck ilri planladrr v onlarn hyata keirilmsin nzart edir; 5.4.2. mumi thsilin inkiaf il bal dvlt qrarlarndan irli gln vziflrin yerin yetirilmsi n msuliyyt dayr; 5.4.3. dvlt orqanlarnda v ictimai tkilatlarda rhbrlik etdiyi mktbi v onun mnafeyini tmsil edir; 5.4.4. tlim-trbiy ilrinin, o cmldn istedadl uaqlarla i sisteminin, drsdnknar tdbirlrin mqsdynl v smrli qurulmas, fnlr zr tlim keyfiyytinin yksldilmsi v uurlu nticlrin ld edilmsi n bilavasit cavabdehlik dayr; 5.4.5. mktbd salam mnvi-psixoloji durumun mvcud olmasn, pedaqoji iilrin yaradc v tbbskar faliyyti, masir pedaqoji innovasiyalarn ttbiqi n hrtrfli raitin yaradlmasn tmin edir; 5.4.6 agirdlrin tlim-trbiysi sahsind nailiyytlri il frqlnn mllimlrin myinin stimulladrlmas bard yuxar tkilatlar qarsnda msl qaldrr; 5.4.7. mktbin maddi-tdris bazasnn mhkmlndirilmsi, kadr tminat, mllimlrin ixtisasnn artrlmas, pedaqoji faliyyt n myyn edilmi tlblr cavab vermyn mllimlrin idn knarladrlmas bard tkliflr irli srr, maddi-tdris bazasnn inkiaf etdirilmsi il laqdar qanunvericilikl qadaan olunmayan vasitlrdn istifad edir; 5.4.8. qanunvericilikl myyn olunmu qaydada mktb n inventar v avadanlqlar satn alr v mxtlif xidmtlrin gstrilmsini tkil edir; 5.4.9. bu Nmunvi Nizamnamd gstriln mqsd v vziflrin hyata keirilmsi il bal fiziki v hquqi xslrl mnasibtd mktbi tmsil edir, onun adndan mqavillr balayr; 5.4.10. mktbin faliyytinin tnzimlnmsin v qarda duran vziflrin yerin yetirilmsin istiqamtlnmi mvafiq mrlr verir.
• 5.5. mumthsil mktbinin digr rhbr, pedaqoji v texniki iilrinin hquq v vziflri mvcud qanunvericilik sasnda hazrlanm z nizamnamsi il myyn olunur. 5.6. mumthsil mktbinin idar olunmas il bal msllr thsili idaretm orqanlar istisna olmaqla, dvlt v yerli znidar orqanlarnn v digr tkilatlarn mdaxilsin yol verilmir. 6. mumthsil mktblri zr thsil prosesinin itiraklar 6.1. mumthsil mktblri zr thsil prosesinin itiraklar aadaklardr: 6.1.1. thsilalanlar agirdlr; 6.1.2. thsilvernlr mllimlr, trbiyilr, praktik psixoloqlar, sosioloq- pedaqoqlar, loqopedlr, drnk v musiqi rhbrlri, uaq birliyi rhbrlri, araqdrki hazrlq rhbrlri, pedaqoji faliyytl mul olan digr iilr; 6.1.3. valideynlr v ya digr qanuni nmayndlr; 6.1.4. thsili idaretm orqanlar. 6.2. Pedaqoji faliyytl mvafiq thsil sviyysin malik olmaqla yana, yksk mnvi keyfiyytlri il frqlnn, ictimaiyyt arasnda hrmt v nfuz qazanan xslr mul ola bilrlr. 6.3. mumthsil mktbinin pedaqoji kadrlarla komplektldirilmsi, onlarn attestasiyadan keirilmsi, sosial mdafisi, stimulladrlmas, yaxud intizam tnbehin clb olunmas mvafiq qanunvericilikl myyn edilmi qaydada hyata keirilir. 7. mumthsil mktbind thsilalanlarn hquq v vziflri 7.1. Thsilalanlarn hquqlar aadaklardr: 7.1.1. thsil alaca mumthsil mktbini, tdris dilini, thsilin tmayln, sinifdnknar muliyyti srbst semk; 7.1.2. dvlt thsil standartlarna uyun keyfiyytli thsil almaq; 7.1.3. mumthsil mktbinin mvcud infrastrukturundan (tdris laboratoriyalar, emalatxana, kitabxana, idman qurularndan v s.) istifad etmk, dvlt v bldiyy mssislrind drsliklrl pulsuz tmin olunmaq; 7.1.4. salamlq n thlksiz v zrrsiz thsil raiti il tmin olunmaq, insan lyaqtini v rfini alaldan, insan hquqlarna zidd hrktlrdn mdafi olunmaq; 7.1.5. myyn olunmu qaydada biliyinin yenidn qiymtlndirilmsini tlb etmk; 7.1.6. thsil prosesinin tkilind v idar olunmasnda itirak etmk, z fikir v mlahizlrini srbst ifad etmk;
• 7.1.7. mumthsil mktbinin thsil, ictimai v mdni hyatnda, elmi cmiyyt, drnk v birliklrd, habel onlarn yaradlmasnda itirak etmk; 7.1.8. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hquqlardan istifad etmk. 7.2. Thsil mssissind qanunvericilikl myyn edilmi hallar istisna olmaqla, thsilalanlarn thsil prosesi il bal olmayan ilr v tdbirlr clb edilmsin yol verilmir. 7.3. Thsilalanlarn vziflri aadaklardr: 7.3.1. dvlt thsil standartlarna uyun bilik, bacarq v vrdilr yiylnmk; 7.3.2. pedaqoji iilrin rf v lyaqtin hrmtl yanamaq; 7.3.3. thsil ald mumthsil mktbinin nizamnamsinin tlblrin riayt etmk; 7.3.4. dvlt, cmiyyt, ail qarsnda v zn mnasibtd xsi msuliyytini drk etmk; 7.3.5. thsil qanunvericiliyin, etik normalara v thsil prosesi il bal qaydalara ml etmk; 7.3.6. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr vziflri yerin yetirmk. 7.4. zl mumthsil mktblrind thsilalanlarn sosial mdafisi mktbin nizamnamsi il tnzimlnir. 8. mumthsil mktbind thsilvernlrin hquq v vziflri 8.1. Thsilvernlrin hquqlar aadaklardr: 8.1.1. normal v thlksiz i raiti il tmin olunmaq; 8.1.2. thsil prosesinin tkili v idar olunmasnda itirak etmk; 8.1.3. tdrisin formasn, metodlarn v vasitlrini srbst semk; 8.1.4. rf v lyaqtin hrmtl yanalmasn tlb etmk; 8.1.5. mktbd vzif tutmaq, mvafiq hallarda sekili vziflr semk v seilmk; 8.1.6. ixtisasn artrmaq, staj kemk, yeni ixtisas almaq; 8.1.7. myyn edilmi qaydada mkafatlandrlmaq v tltif olunmaq; 8.1.8. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hquqlardan istifad etmk. 8.2. Thsilvernlrin vziflri aadaklardr:
• 8.2.1. thsil sahsind dvlt siyastinin hyata keirilmsind itirak etmk; 8.2.2. thsil proqramlarnn mnimsnilmsini tmin etmk; 8.2.3. thsilalanlarda fal vtnda mvqeyi formaladrmaq, onlar vtnprvrlik v azrbaycanlq ruhunda trbiy etmk, mstqil hyata v mk faliyytin hazrlamaq; 8.2.4. xsi nmunsi il thsilalanlarda Azrbaycan Respublikasnn mstqilliyin, Konstitusiyasna v qanunlarna, dvlt rmzlrin, Azrbaycan xalqnn tarixin, mdniyytin, dilin, adt v nnlrin, milli v mumbri dyrlr, cmiyyt, traf mhit hrmt v qay hisslri alamaq; 8.2.5. pedaqoji etika v xlaq normalarna riayt etmk, mllim nfuzunu yksk tutmaq, ziyallq nmunsi gstrmk; 8.2.6. thsilalanlarn rf v lyaqtin hrmt etmk; 8.2.7. uaq v gnclri fiziki v psixi zorakln btn formalarndan qorumaq, onlar zrrli vrdilrdn kindirmk; 8.2.8. ixtisas v elmi-pedaqoji sviyysini yksltmk, lav mllr, sinifdnxaric v mktbdnknar tdbirlr keirmk; 8.2.9. qanunvericilikl myyn edilmi qaydada attestasiyadan kemk; 8.2.10. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr vziflri yerin yetirmk. 9. Valideynlrin v ya digr qanuni nmayndlrin hquq v vziflri 9.1. Valideynlrin v ya digr qanuni nmayndlrin thsil sahsind hquqlar aadaklardr: 9.1.1. yetkinlik yana atmayan vladlar (qyyumluunda v ya himaysind olan xslri) n tlim-trbiy mssissini semk; 9.1.2. thsil prosesinin tkili, tdrisin keyfiyyti, vladlarnn (qyyumluunda v yaxud himaysind olan xslrin) drs davamiyyti, thsil mara v davran haqqnda mlumat almaq; 9.1.3. thsilalanlarn hquqlarn mdafi etmk, thsil mssissinin idar olunmasnda itirak etmk; 9.1.4. thsil mssissi il mkdalq etmk, tdris prosesinin tkmilldirilmsi v maddi-texniki bazasnn yaxladrlmas n tkliflr irli srmk v knll yardmlar etmk; 9.1.5. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr hquqlar hyata keirmk. 9.2. Valideynlrin v ya digr qanuni nmayndlrin thsil sahsind vziflri aadaklardr:
• 9.2.1. vladlarnn (qyyumluunda v yaxud himaysind olan xslrin) erkn yalarndan fiziki, xlaqi v intellektual inkiafna rait yaratmaq, onlarn icbari mumi orta thsil almasnn tmin olunmas v mnvi yetkinliyi n msuliyyt damaq; 9.2.2. vladlarn (qyyumluunda v yaxud himaysind olan xslri) humanistlik, vtnprvrlik, azrbaycanlq, mksevrlik, z dilin, dbiyyatna v tarixin, milli-mnvi v mumbri dyrlr hrmt ruhunda trbiy etmk; 9.2.3. qanunvericilikd nzrd tutulmu digr vziflri yerin yetirmk. 10. mumthsil mktbinin maliyy-tsrrfat faliyyti v maddi-texniki bazas 10.1. mumthsil mktbi qanunvericilikl myyn edilmi qaydada fiziki v hquqi xslr dnili mxtlif thsil xidmtlri gstrmk, fiziki v hquqi xslrdn ianlr v knll yardmlar almaq hququna malikdir. Bu mnblrdn ld olunan vsait v digr mlak dvlt thsil mssissin bdcdn ayrlan vsaitlrin miqdarna tsir gstrmir v onun nizamnamsin uyun olaraq srbst istifad edilir. 10.2. Dvlt mumthsil mktbinin maliyyldirilmsi myyn edilmi maliyy normativlrin sasn hyata keirilir. 10.3. Thsil sahsinin inkiafnn prioritet istiqamtlrin uyun olaraq, Azrbaycan Respublikas Thsil Nazirliyinin qrar il azkomplektli dvlt mumthsil mktbi mvcud normativlrdn stn maliyyldiril bilr. 10.4. Dvlt v bldiyy mumthsil mktblri aadak mnblrdn maliyyldirilir: 10.4.1. qanunvericiliy uyun olaraq dvlt bdcsinin v yerli bdcnin vsaitlri; 10.4.2. hquqi v fiziki xslrin qanunvericiliy uyun veriln qrantlar, vsiyyt olunan vsaitlri, ianlri v yardmlar; 10.4.3. thsil, istehsal, elc d qanunvericilikl myyn edilmi digr xidmtlrdn ld ediln vsaitlr; 10.4.4. dvlt orqanlar trfindn maliyyldiriln mqsdli proqramlar v layihlr zr ld olunan vsaitlr; 10.4.5. mktbin mlkiyytind olan fiziki v mnvi chtdn khnlmi avadanln, nqliyyat vasitlrinin v thsil mqsdlri n yararsz olan digr mlakn satndan qanunvericiliy uyun olaraq ld ediln vsaitlr; 10.4.6. beynlxalq mkdalq nticsind qanunvericiliy uyun olaraq ld ediln qrant v vsaitlr; 10.4.7. qanunvericilikl qadaan edilmyn digr mnblrdn ld olunan vsaitlr.
• 10.5. zl mumthsil mktbi aadak mnblrdn maliyyldirilir: 10.5.1. thsil xidmtlrin gr ld ediln vsaitlr; 10.5.2. tsisilrin (himayilrin) vsaitlri; 10.5.3. qanunvericiliy uyun olaraq aldqlar qrant v kreditlrin mbllri; 10.5.4. hquqi v fiziki xslrin ianlri, yardmlar, vsiyyt etdiklri mlak v baladqlar hdiyylr; 10.5.5. thsil, istehsal, mslht xidmtlrindn v qanunvericilikl myyn edilmi digr xidmtlrdn ld ediln vsaitlr; 10.5.6. qanunvericilikl qadaan edilmyn digr mnblr hesabna ld olunan vsaitlr. 10.6. zl mumthsil mktbi z maliyy vsaitlrini srbst idar edir. 10.7. zl mumthsil mktbi thsil haqqnn mblini hr bir thsil sviyysi zr thsil proqramlarna (kurikulumlarna) uyun olaraq srbst myyn edir. 10.8. zl mumthsil mktbi il valideynlr v ya digr qanuni nmayndlr arasnda mnasibtlr mqavil il tnzimlnir. 10.9. mumthsil mktbinin maddi-texniki bazasna binalar, torpaq sahlri, mxtlif qurular, man v avadanlqlar, tibb, ia v idman obyektlri v digr mlak daxildir. 10.10. mumthsil mktbi istifadsind olan maddi-texniki bazann v mlakn saxlanmas, qorunmas v onlardan smrli istifad edilmsi n msuliyyt dayr. 10.11. mumthsil mktbi gstrdiyi xidmtlrdn ld etdiyi vsait hesabna avadanlq v digr vasitlr ala bilr. 10.12. Dvlt mumthsil mktbinin bdcdnknar mnblrdn daxil olan vsaitlr hesabna ld etdiyi mlak qanunvericiliy uyun olaraq onun mlkiyytin daxildir. 10.13. mumthsil mktbinin mlak zlldiril v icary veril bilmz. 11. mumthsil mktbin aid sndlr 11.1. mumthsil mktbind tdris-pedaqoji v maliyy-tsrrfat sndlri istifad edilir. 11.2. Tdris-pedaqoji sndlr agirdin xsi ii, sinif jurnal, drsdnknar ml jurnal, gnuzadlm qrup jurnal, mumi orta thsil haqqnda attestat blanklarnn uotu v verilmsi kitab, tam orta thsil haqqnda attestat blanklarnn, qzl v gm medallarn uotu v verilmsi kitab, agird kontingentin dair lifba kitab, pedaqoji iilrin uotu kitab, pedaqoji urann protokol kitab, mktb zr mr kitab, buraxlan v vz ediln drslrin uotu kitab aiddir.
• 11.3. Maliyy-tsrrfat sndlrin mktbin texniki pasportu, daxil olan inventar v materiallarn uotu kitab, sas vsaitlrin qeydiyyat kitab, mktb daxilind inventar v materiallarn paylanmasnn uotu kitab, kitabxana fondunun uotu kitab aiddir. 11.4. Tdris-pedaqoji v maliyy-tsrrfat sndlrinin dzgn aparlmasna, habel mktb mxsus mlakn mhafizsi v tyinatna gr istifadsin cavabdehlik dayan xslr qanunvericiliy sasn mktb direktorunun mri il tyin olunurlar. 11.5. Pedaqoji v digr kateqoriyadan olan iilr, thsilalanlar v onlarn valideynlri (digr qanuni nmayndlri) mktbin sas vsaitlrinin, inventar-avadanlqlarnn v digr mlaknn korlanmasna gr qanunvericiliy uyun olaraq msuliyyt dayrlar. 12. mumthsil mktbinin beynlxalq laqlri 12.1. mumthsil mktbi beynlxalq laqlr sahsind aadak hquqlara malikdir: 12.1.1. qanunvericiliy uyun olaraq xarici lklrin mumthsil mktblri il birbaa laqlr yaratmaq, onlarla tcrb mbadilsi aparmaq; 12.1.2. qarlql dvt sasnda mkdalq etdiyi mktbin nmaynd heytini qbul etmk, hmin mktb nmayndlr gndrmk; 12.1.3. birg seminar, konfrans v digr tdbirlr tkil etmk, thsil layihlrind itirak etmk; 12.1.4. beynlxalq birlik v assosiasiyalara zv olmaq.