Mumtəhsil məktəblərində qiymətləndirmə

Həmin sənəddə göstərilib ki, məktəbdaxili qiymətləndirmə diaqnostik-ilkin səviyyənin qiymətləndirilməsi, formativ-fəaliyyətin qiymətləndirilməsi, summativ-kiçik, böyük və yekun qiymətləndirmələrdən ibarətdir. Diaqnostik qiymətləndirmə şagirdin bilik və bacarıqlarının ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirməklə müəllim üçün şagirdlərin potensial imkanlarını nəzərə alan təlim strategiyalarının seçilməsinə xidmət edir. Formativ qiymətləndirmə şagirdin məzmun standartlarından irəli gələn bilik və bacarıqların mənimsənilməsinə yönəlmiş fəaliyyətini izləmək, bu zaman qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq və təhsilalanı istiqamətləndirmək məqsədilə aparılır.

Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva

M əktəbdaxili qiymətləndirmə. Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsinin müdiri. A ZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ÜMUM i TƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI

Uploaded on Oct 06, 2014

Download Presentation

Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva

Presentation Transcript

1. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsinin müdiri
2. AZƏRBAYCANRESPUBLİKASININ ÜMUMi TƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 13 yanvar tarixli 9 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. ÜMUMTƏHSİL MƏKTƏBLƏRİNDƏ , PEŞƏ LİSEYLƏRİNDƏ BURAXILIŞ İMTAHANLARI VƏ ŞAGİRDLƏRİN SİNİFDƏN-SİNFƏ KEÇİRİLMƏSİ HAQQINDA QAYDALAR Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin 17.02.2009-cu il tarixli, 3434 nömrəli şəhadətnaməsi ilə Dövlət qeydiyyatından keçmiş, Azərbaycan Respublikası Təhsil nazirinin 11.02.2009-cu il tarixli, 164 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Ümumtəhsil məktəblərindəməktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları
3. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 1 Məktəbdaxili qiymətləndirmə komponentləri • Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi (monitorinqi) (sinifdaxili diaqnostik, formativ və summativ qiymətləndirmələr) • Kurikulum üzrə qiymətləndirmə (təhsili idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən fənlər üzrə şagird nailiyyətlərinin standartlara uyğunluğunu ölçmək üçün aparılan qiymətləndirmə) • Ümumi təhsil pillələri üzrə yekun qiymətləndirmə (əsas və orta təhsil kursları üzrə buraxılış imtahanları)
4. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 2 Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi (monitorinqi)şagirdin bilik, bacarıq və dəyərlərə yiyələnməsi haqqında məlumatlarıntoplanması prosesidir. • diaqnostik (ilkin səviyyənin qiymətləndirilməsi); • formativ (inkişafın izlənməsi) • summativ (yekun qiymətləndirmə) qiymətləndirmə formalarında aparılır.
5. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 3 Diaqnostik qiymətləndirmənin məqsədi şagirdin bilik və bacarıqlarının ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirməkdir. Diaqnostik qiymətləndirmə əsasən dərs ilinin əvvəlində aparılır. Zərurət yarandıqda, bəhs və bölmələrin əvvəlində, başqa məktəbdən gələndə, sinfi dəyişəndə və digər hallarda şagirdin bilik və bacarıqları barədə məlumat toplamaq, təlim strategiyasını müəyyənləşdirmək və şagirdə fərdi yanaşmanı təmin etmək məqsədilə müəllim tərəfindən aparılır və rəsmi sənəddə öz əksini tapmır.
6. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 4 Formativ qiymətləndirmə dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq təlim prosesində müntəzəm şəkildə aparılır, şagirdin irəliləyişlərini və geriləmələrini izləmək, qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq üçün şagirdə kömək etmək və onu istiqamətləndirmək məqsədi daşıyır. Formativ qiymətləndirmə sinifdə hər bir şagirdin inkişafının sistemli şəkildə izlənilməsini təmin edir. Müəllim bu qiymətləndirmə vasitəsilə tədris prosesini tənzimləyir, uğur qazana bilməyən şagirdlərin ehtiyaclarını öyrənərək onlara əlavə kömək göstərir.
7. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 5 Formativ qiymətləndirmənin nəticələri rəsmi xarakter daşımır və jurnala qeyd olunmur. Bu nəticələr yalnız şagirdin qeyd kitabçasında, müəllimin şəxsi qeydlərində öz əksini tapır və şagird qovluğunda (portfolio) toplanır. Portfolio bir il ərzində məktəbdə saxlanılır və ilin sonunda şagirdə təhvil verilir.
8. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 6 • Summativ qiymətləndirmə təlim prosesində müəyyən mərhələlərə (bəhs, bölmə, yarımil) yekun vurmaqla, şagirdin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini ölçür. • Summativ qiymətləndirmənin ən mühüm cəhəti şagirdlərin əldə etdiyi biliklərin tətbiqinə hansı səviyyədə nail olduğunu aşkar etməkdən ibarətdir. • Summativ qiymətləndirmə rəsmi qiymətləndirmədir, onun nəticələri jurnalda qeyd olunur.
9. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 7 • Summativ qiymətləndirmə kiçik və böyük summativ qiymətləndirmələrdən ibarətdir. • Kiçik summativ (s) bəhs və bölmələrin sonunda altı həftədən gec olmayaraq, böyük summativ (S) isə yarımillərin sonunda keçirilir.
10. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 8 • Kiçik summativ qiymətləndirmələr müəllim, böyük summativ qiymətləndirmə isə müəllim və ya məktəb rəhbərliyi tərəfindən keçirilir
11. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 9 • Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyinin təşkil etdiyi xüsusi komissiya tərəfindən hazırlanır.
12. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 10 • Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri fənnin məzmunundakı zəruri bilikləri əhatə etməklə daha çox tətbiqi bacarıqları yoxlamağa xidmət edir. Summativ qiymətləndirmə vasitələri növbəti summativ qiymətləndirmədə istifadə oluna bilməz. • Həmin vasitələr gələn dərs illərində istifadə edilmək üçün məktəbin test bankına daxil edilir.
13. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 11 • Sinif summativ qiymətləndirməni yerinə yetirdiyi gün üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagirdin jurnaldakı adının qarşısındakı xana diaqonal olaraq 2 yerə bölünür. Surətdə qaib yazılır, məxrəc isə boş saxlanılır. • Müəllim həmin şagirdlə 2 həftədən gec olmayaraq summativ qiymətləndirmə aparır və nəticə məxrəcdə qeyd olunur.
14. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 12 • Sinfin summativ qiymətləndirməsində istifadə olunan vasitələr üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagird üçün istifadə edilə bilməz.
15. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 13 • Böyük summativ qiymətləndirmələrdə qeyri- müvəffəq (1 və 2) qiymət alan şagird nəticəni yüksəltmək üçün iki həftə ərzində təkrar yoxlamadan keçməlidir. • Şagirdin nəticəsi yenə də eyni olarsa, ona “Ümumtəhsil məktəblərində, peşə liseylərində buraxılış imtahanları və şagirdlərin sinifdən-sinfə keçirilməsi haqqında qaydalar”ın 51-ci bəndinə əsasən yay tədris tapşırıqları verilir.
16. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 14 • Yarımillik qiymət kiçik summativ qiymətlərin və yarımillik böyük summativ qiymətin əsasında müəyyən edilir. Kiçik summativlərin nəticələri 40%, böyük summativin nəticəsi 60 % olmaqla aşağıdakı düstura əsasən yekun qiymət çıxarılır. • Burada s1, s2. sn- kiçik summativlər, n- yarımildə keçirilən kiçik summativlərin sayı, S1- birinci yarımildəki böyük summativ , Y1- birinci yarımillik qiymətdir.
17. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 14-davamı • Kiçik summativlərdən orta qiymət çıxarılarkən yuvarlaqlaşdırma qaydası tətbiq olunur. • Məsələn, şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 3, 3, 4 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır: • Və yaxud şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 2, 3, 3 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır:
18. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 15 • İllik qiymət aşağıdakı düsturla müəyyən edilməlidir: • Burada İ-illik qiymət,Y1 və Y2 – yarımillik qiymətlərdir. Məsələn, şagird I yarımildə 3, ikincidə isə 4 qiymət alıbsa, olur.
19. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 16 Qiymətləndirmə standartlarına əsasən 4 nailiyyət səviyyəsindən heç birinə cavab verməyən şagird təlim nəticələrini yerinə yetirməmiş sayılır və qeyri-müvəffəq (1;2) qiymətləndirilir. 1-ci səviyyəni keçməyən şagird “3”, 3-cü səviyyəyə cavab verən şagird “4”, 4-cü səviyyəyə cavab verən şagird “5” qiymətlə qiymətləndirilir. 2-ci səviyyəyə cavab verən şagird məzmundan asılı olaraq “3” və ya “4” ilə qiymətləndirilə bilər.
20. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 17 • Summativ qiymətləndirmə tapşırıqları müxtəlif çətinlik dərəcəli suallardan ibarət olur və qiymətlər düzgün cavabların əsasında müəyyənləşdirilir. • Burada asan səviyyəli suallar 20%, orta səviyyəli suallar 60%, çətin səviyyəli suallar 20% təşkil edir.
21. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 17-davamı Sualların ümumi sayının • 10%-nə qədər düz cavab verən “1”; • 10% daxil olmaqla 20%-ə qədər düz cavab verən “2”; • 20% daxil olmaqla 50%-nə qədər düz cavab verən “3”; • 50 % daxil olmaqla 80%-nə qədər düz cavab verən “4”; • 80% daxil olmaqla 100%-nə düz cavab verən şagird “5” qiymətlə qiymətləndirilir.
22. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 18 • I siniflərdə summativ qiymətləndirmənin nəticələri 5 ballıq sistemə əsasən (1,2,3,4,5) rəqəmlə ifadə olunur və qiymətlər jurnala yazılır.
23. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 19 Qiymətləndirmənin nəticələri haqqında məlumatlar şagirdlərə və valideynlərə məktəbli kitabçası vasitəsilə çatdılır. Bir il üçün nəzərdə tutulan kitabçada hər həftəyə iki səhifə yer ayrılır. Bu səhifələrdə günlər üzrə dərs cədvəli və şagirdin dərslərdəki fəaliyyəti haqqında müəllimin qeydləri yazılır.
24. Məktəbdaxili qiymətləndirmə Qayda 20 Böyük summativ qiymətləndirmələrin nəticələri və şagird haqqında məktəb psixoloqunun qeydləri şagirdin şəxsi işində öz əksini tapır. Şəxsi iş ümumitəhsil kursu üzrə olur. Kitabçada hər sinif üçün bir səhifə ayrılır. Bu səhifədə hər sinifdə tədris olunan fənlərin siyahısı, bu fənlər üzrə böyük summativ qiymətləndirmə nəticələri, buraxılan dərslər və şagird haqqında digər qeydlər öz əksini tapır. Şəxsi iş şagird məktəbi bitirdikdən sonra 5 il məktəbdə saxlanılır.

© 2023 SlideServe | Powered By DigitalOfficePro

Ümumtəhsil məktəblərində qiymətləndirmə

Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin (BŞTİ) tabeliyindəki ümumtəhsil məktəblərində 2017-2018-ci tədris ilinin birinci yarımili üzrə böyük summativ qiymətləndirməyə başlanılıb. BŞTİ-dən bildiriblər ki, böyük summativ qiymətləndirmə müvafiq məzmun və dəyərləndirmə standartları əsasında hazırlanmış vasitələrlə şagirdlərin nailiyyətlərini üzə çıxarmaq, bilik və bacarıqlarını yoxlamaq məqsədi daşıyır.

Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri ümumtəhsil müəssisəsi rəhbərliyinin təşkil etdiyi komissiya tərəfindən hazırlanır və müvafiq komissiyanın nəzarəti ilə fənni tədris edən müəllimlər tərəfindən aparılır.

Qeyd edək ki, böyük summativ qiymətləndirmənin nəticələri keçirildiyi tarixdə sinif jurnalında qeyd olunur və şagirdin illik qiymətlərinin hesablanması zamanı nəzərə alınır. Bu barədə ümumtəhsil məktəblərində Məktəbdaxili Qiymətləndirmənin Aparılması haqqında təlimat mövcuddur. Bu təlimat Nazirlər Kabinetinin 103 nömrəli qərarı ilə təsdiq olunmuş “Ümumi təhsilin dövlət standartları və proqramları kurikulumları” və 09 nömrəli qərarı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasının ümumi təhsil sistemində Qiymətləndirmə Konsepsiyası” əsasında fənn kurikulumları tətbiq olunan siniflərdə məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılmasını müəyyən edir.

Həmin sənəddə göstərilib ki, məktəbdaxili qiymətləndirmə diaqnostik-ilkin səviyyənin qiymətləndirilməsi, formativ-fəaliyyətin qiymətləndirilməsi, summativ-kiçik, böyük və yekun qiymətləndirmələrdən ibarətdir. Diaqnostik qiymətləndirmə şagirdin bilik və bacarıqlarının ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirməklə müəllim üçün şagirdlərin potensial imkanlarını nəzərə alan təlim strategiyalarının seçilməsinə xidmət edir. Formativ qiymətləndirmə şagirdin məzmun standartlarından irəli gələn bilik və bacarıqların mənimsənilməsinə yönəlmiş fəaliyyətini izləmək, bu zaman qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq və təhsilalanı istiqamətləndirmək məqsədilə aparılır.

Formativ qiymətləndirmə həm də dərsi müşayiət edən prosesdir. Fənn üzrə aparılan formativ qiymətləndirmə şagirdin ehtiyaclarını öyrənmək, uğur qazana bilməməsinin səbəblərini araşdırmaq və onun inkişafını təmin etmək məqsədilə müntəzəm olaraq həyata keçirilir.

Fənni tədris edən müəllim formativ qiymətləndirmə aparmaq üçün məzmun standartları əsasında qiymətləndirmə meyarlarını müəyyənləşdirməlidir. Qiymətləndirmə meyarları birbaşa məzmun standartlarından çıxarılarkən məzmun kənarda qalmamalıdır, çünki məzmun standartlarındakı fəaliyyət konkret dərs mövzusu üzərində icra olunur.

Digər tərəfdən, formativ qiymətləndirmə zamanı müşahidə üsulu və müşahidə vərəqləri vasitəsindən, müsahibə üsulu və şifahi nitq bacarıqları üzrə qeydiyyat vərəqi vasitəsindən, yazı üsulu və yazı işləri, imla, inşa, esse, ifadə, məsələ, misal həlli vasitəsindən, oxu üsulu və mətnlər vasitəsindən, layihə üsulu, ayrı-ayrı şagirdlərin və ya qrupların hazırladığı təqdimat vasitəsindən istifadə olunur. Bununla yanaşı, formativ qiymətləndirmə rəsmi qiymətləndirmə deyil, nəticələr formativ qiymətləndirmə jurnalı və məktəbli kitabçasında şagirdin idraki və hərəki fəaliyyətinin səviyyələrinə uyğun sözlərlə ifadə olunur. Heç bir rəqəm və simvollardan, “mənimsəyir”, “mənimsəmir”, “bilir”, “bilmir”, “yaxşı”, “orta”, “zəif” və digər bu kimi ifadələrdən istifadə olunmur. Müəllim formativ qiymətləndirmədə şagirdin fəaliyyətini bütün dərs boyu izləyir, nəticələri yazmaq üçün dərsin sonunda 6 dəqiqəyədək vaxt ayırır. Eyni bir standart bir neçə dərsdə reallaşdığına görə formativ qiymətləndirmə zamanı jurnalda şagirdin adının qarşısında hər dərsdə qeydlərin olması mütləq deyil.

Summativ qiymətləndirmə isə təlim prosesində müəyyən mərhələlərə tədris vahidinin, yarımilin sonunda yekun vurmaqla, müvafiq məzmun standartlarına uyğun qiymətləndirmə standartları əsasında hazırlanmış vasitələrlə şagirdin nailiyyətini qiymətləndirmək məqsədilə aparılır. Diaqnostik, formativ və summativ qiymətləndirmələr sistemli şəkildə yeni fənn kurikulumları tətbiq olunan siniflərdə həyata keçirilir. Summativ qiymətləndirmə kiçik, böyük və yekun olmaqla üç yerə ayrılır. Kiçik summativ qiymətləndirmə bəhs və ya bölmələrin sonunda müəllim tərəfindən, böyük summativ qiymətləndirmə isə yarımillərin sonunda ümumi təhsil müəssisəsinin rəhbərliyinin və ya orada yaradılan müvafiq komissiyanın nəzarəti ilə fənni tədris edən müəllim tərəfindən aparılır.

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan məktəblərində şagirdlərin biliyinin qiymətləndirilməsinin yeni formasına keçidlə bağlı müəyyən işlər aparılır. Təhsil Nazirliyinin Təhsilin inkişafı proqramları şöbəsinin müdiri Emin Əmrullayev bir müddət əvvəl mətbuata açıqlamasında deyib ki, Təhsil Nazirliyi şagirdlərin qiymətləndirilməsi prosesini icra edən dövlət qurumudur:

“Hazırda bununla bağlı müəyyən təkliflər hazırlanıb. Yeni təkliflərə əsasən, dərs prosesində formativ qiymətləndirməyə daha çox yer veriləcək. Çünki formativ qiymətləndirmə şagirdlə müəllim, eyni zamanda valideyn arasında əsas informasiya mənbəyidir”.

Nazirlik rəsmisi xatırladıb ki, summativ qiymətləndirmədə şagirdə sadəcə qiymət yazılırsa, formativ qiymətləndirmədə şagirdin müxtəlif mövzular üzrə irəliləyiş və geriləmələri izahlı olaraq qeyd olunur:

“Bu gün də məktəblərdə formativ qiymətləndirilmə prosesinin həyata keçirildiyinə baxmayaraq, bu istiqamətdə müvafiq təkmilləşmələrin aparılması ehtiyac var. Eyni zamanda düşünürük ki, aşağı siniflərdə summativ qiymətləndirmələrin həcmi azalmalı, forması dəyişməlidir”.

Mövzu ilə bağlı fikirlərini bildirən təhsil eksperti hesab edir ki, ümumi təhsil müddətində şagirdlərin bilik və bacarıqlarının səviyyəsi təhsil illərinin sayından daha çox, öyrənmə prosesinin keyfiyyəti ilə müəyyən olunur:

“Bu səbəbdən də dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində təhsilin keyfiyyətinin təminatı dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri hesab edilir. Beynəlxalq təcrübədə təhsilin keyfiyyətini ölçmək məqsədilə müxtəlif məzmunlu qiymətləndirmə proqramlarının nəticələrindən istifadə aktuallaşıb. Müasir dövrdə 15 yaşlı şagirdlərin həyati bacarıqlarını qiymətləndirən PISA (Beynəlxalq Şagird Qiymətləndirilməsi Proqramı), şagird nailiyyətlərini kurikulum üzrə ölçən TIMSS (Riyaziyyat və Təbiət Elmləri üzrə Beynəlxalq Qiymətləndirmə Proqramı) və PIRLS (Oxu Bacarıqlarının keyfiyyətini tədqiq edən Beynəlxalq Qiymətləndirmə Proqramı) proqramlarının nəticələri təhsildə beynəlxalq keyfiyyət indikatorları kimi qəbul olunur. Beynəlxalq qiymətləndirmənin nəticələri əsasında aparılan təhlillər göstərir ki, hər bir ölkənin iqtisadi artımı ilə həmin ölkədə təhsilin keyfiyyəti arasında sıx bağlılıq mövcuddur.

Son illər ölkəmizdə şagirdlərin nailiyyətləri yalnız beynəlxalq qiymətləndirmə proqramları çərçivəsində öyrənilmir, həm də məktəbdaxili və milli qiymətləndirmələr aparılır və onların nəticələri etibarlı mənbə hesab olunur. Bu qiymətləndirmələrin aparılmasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 sentyabr 2009-cu il tarixli, 156 №-li Fərmanı ilə təsdiq olunmuş “Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunu” (19.20-ci bəndi), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 01 mart 2005-ci il tarixli Fərmanı ilə təsdiq olunmuş “Təhsil Nazirliyinin Əsasnaməsi” (9.13-cü bəndi), Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 13 yanvar 2009-cu il tarixli, 9 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının ümumi təhsil sistemində Qiymətləndirmə Konsepsiyası”, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2010-cu il tarixli, 103 nömrəli qərarı ilə təsdiq olunmuş “Ümumi təhsilin dövlət standartı və proqramları (kurikulumları) sənədləri hüquqi, elmi və nəzəri baza rolunu oynayır.

Qiymətləndirmə sahəsində atılan hər bir addım ölkədə təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına xidmət etməlidir. Həm beynəlxalq, həm də milli qiymətləndirmə tədqiqatlarının nəticələrindən təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində daha səmərəli istifadə olunmalıdır”.

Ümumtəhsil məktəblərində Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva Təranə Hacıyeva Monitorinq və qiymətləndirmə. – презентация

Презентация на тему: ” Ümumtəhsil məktəblərində Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva Təranə Hacıyeva Monitorinq və qiymətləndirmə.” — Транскрипт:

1 Ümumtəhsil məktəblərində Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları Təranə Hacıyeva Təranə Hacıyeva Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsinin müdiri Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsinin müdiri Məktəbdaxili qiymətləndirmə

2 Ümumtəhsil məktəblərində məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması qaydaları AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ÜMUMi TƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ÜMUMi TƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 13 yanvar tarixli 9 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. ÜMUMTƏHSİL MƏKTƏBLƏRİNDƏ, PEŞƏ LİSEYLƏRİNDƏ BURAXILIŞ İMTAHANLARI VƏ ŞAGİRDLƏRİN SİNİFDƏN- SİNFƏ KEÇİRİLMƏSİ HAQQINDA QAYDALAR Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin cu il tarixli, 3434 nömrəli şəhadətnaməsi ilə Dövlət qeydiyyatından keçmiş, Azərbaycan Respublikası Təhsil nazirinin cu il tarixli, 164 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

3 Qayda 1 Məktəbdaxili qiymətləndirmə komponentləri Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi (monitorinqi) Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi (monitorinqi) (sinifdaxili diaqnostik, formativ və summativ qiymətləndirmələr) Kurikulum üzrə qiymətləndirmə Kurikulum üzrə qiymətləndirmə ( təhsili idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən fənlər üzrə şagird nailiyyətlərinin standartlara uyğunluğunu ölçmək üçün aparılan qiymətləndirmə ) ( təhsili idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən fənlər üzrə şagird nailiyyətlərinin standartlara uyğunluğunu ölçmək üçün aparılan qiymətləndirmə ) Ümumi təhsil pillələri üzrə yekun qiymətləndirmə Ümumi təhsil pillələri üzrə yekun qiymətləndirmə ( əsas və orta təhsil kursları üzrə buraxılış imtahanları) Məktəbdaxili qiymətləndirmə

4 Qayda 2 Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi (monitorinqi) şagirdin bilik, bacarıq və dəyərlərə yiyələnməsi haqqında məlumatların toplanması prosesidir. diaqnostik (ilkin səviyyənin qiymətləndirilməsi); diaqnostik (ilkin səviyyənin qiymətləndirilməsi); formativ (inkişafın izlənməsi) formativ (inkişafın izlənməsi) summativ (yekun qiymətləndirmə) qiymətləndirmə formalarında aparılır. summativ (yekun qiymətləndirmə) qiymətləndirmə formalarında aparılır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

5 Qayda 3 Diaqnostik qiymətləndirmənin məqsədi şagirdin bilik və bacarıqlarının ilkin səviyyəsini müəyyənləşdirməkdir. Diaqnostik qiymətləndirmə əsasən dərs ilinin əvvəlində aparılır. Zərurət yarandıqda, bəhs və bölmələrin əvvəlində, başqa məktəbdən gələndə, sinfi dəyişəndə və digər hallarda şagirdin bilik və bacarıqları barədə məlumat toplamaq, təlim strategiyasını müəyyənləşdirmək və şagirdə fərdi yanaşmanı təmin etmək məqsədilə müəllim tərəfindən aparılır və rəsmi sənəddə öz əksini tapmır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

6 Qayda 4 Formativ qiymətləndirmə dərs ilinin əvvəlindən başlayaraq təlim prosesində müntəzəm şəkildə aparılır, şagirdin irəliləyişlərini və geriləmələrini izləmək, qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq üçün şagirdə kömək etmək və onu istiqamətləndirmək məqsədi daşıyır. Formativ qiymətləndirmə sinifdə hər bir şagirdin inkişafının sistemli şəkildə izlənilməsini təmin edir. Müəllim bu qiymətləndirmə vasitəsilə tədris prosesini tənzimləyir, uğur qazana bilməyən şagirdlərin ehtiyaclarını öyrənərək onlara əlavə kömək göstərir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

7 Qayda 5 Formativ qiymətləndirmənin nəticələri rəsmi xarakter daşımır və jurnala qeyd olunmur. Bu nəticələr yalnız şagirdin qeyd kitabçasında, müəllimin şəxsi qeydlərində öz əksini tapır və şagird qovluğunda (portfolio) toplanır. Portfolio bir il ərzində məktəbdə saxlanılır və ilin sonunda şagirdə təhvil verilir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

8 Qayda 6 Summativ qiymətləndirmə təlim prosesində müəyyən mərhələlərə (bəhs, bölmə, yarımil) yekun vurmaqla, şagirdin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini ölçür. Summativ qiymətləndirmə təlim prosesində müəyyən mərhələlərə (bəhs, bölmə, yarımil) yekun vurmaqla, şagirdin bilik və bacarıqlarının səviyyəsini ölçür. Summativ qiymətləndirmənin ən mühüm cəhəti şagirdlərin əldə etdiyi biliklərin tətbiqinə hansı səviyyədə nail olduğunu aşkar etməkdən ibarətdir. Summativ qiymətləndirmənin ən mühüm cəhəti şagirdlərin əldə etdiyi biliklərin tətbiqinə hansı səviyyədə nail olduğunu aşkar etməkdən ibarətdir. Summativ qiymətləndirmə rəsmi qiymətləndirmədir, onun nəticələri jurnalda qeyd olunur. Summativ qiymətləndirmə rəsmi qiymətləndirmədir, onun nəticələri jurnalda qeyd olunur. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

9 Qayda 7 Summativ qiymətləndirmə kiçik və böyük summativ qiymətləndirmələrdən ibarətdir. Summativ qiymətləndirmə kiçik və böyük summativ qiymətləndirmələrdən ibarətdir. Kiçik summativ (s) bəhs və bölmələrin sonunda altı həftədən gec olmayaraq, böyük summativ (S) isə yarımillərin sonunda keçirilir. Kiçik summativ (s) bəhs və bölmələrin sonunda altı həftədən gec olmayaraq, böyük summativ (S) isə yarımillərin sonunda keçirilir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

10 Qayda 8 Kiçik summativ qiymətləndirmələr müəllim, böyük summativ qiymətləndirmə isə müəllim və ya məktəb rəhbərliyi tərəfindən keçirilir Kiçik summativ qiymətləndirmələr müəllim, böyük summativ qiymətləndirmə isə müəllim və ya məktəb rəhbərliyi tərəfindən keçirilir Məktəbdaxili qiymətləndirmə

11 Qayda 9 Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyinin təşkil etdiyi xüsusi komissiya tərəfindən hazırlanır. Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri məktəb rəhbərliyinin təşkil etdiyi xüsusi komissiya tərəfindən hazırlanır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

12 Qayda 10 Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri fənnin məzmunundakı zəruri bilikləri əhatə etməklə daha çox tətbiqi bacarıqları yoxlamağa xidmət edir. Summativ qiymətləndirmə vasitələri növbəti summativ qiymətləndirmədə istifadə oluna bilməz. Böyük summativ qiymətləndirmə vasitələri fənnin məzmunundakı zəruri bilikləri əhatə etməklə daha çox tətbiqi bacarıqları yoxlamağa xidmət edir. Summativ qiymətləndirmə vasitələri növbəti summativ qiymətləndirmədə istifadə oluna bilməz. Həmin vasitələr gələn dərs illərində istifadə edilmək üçün məktəbin test bankına daxil edilir. Həmin vasitələr gələn dərs illərində istifadə edilmək üçün məktəbin test bankına daxil edilir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

13 Qayda 11 Sinif summativ qiymətləndirməni yerinə yetirdiyi gün üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagirdin jurnaldakı adının qarşısındakı xana diaqonal olaraq 2 yerə bölünür. Surətdə qaib yazılır, məxrəc isə boş saxlanılır. Sinif summativ qiymətləndirməni yerinə yetirdiyi gün üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagirdin jurnaldakı adının qarşısındakı xana diaqonal olaraq 2 yerə bölünür. Surətdə qaib yazılır, məxrəc isə boş saxlanılır. Müəllim həmin şagirdlə 2 həftədən gec olmayaraq summativ qiymətləndirmə aparır və nəticə məxrəcdə qeyd olunur. Müəllim həmin şagirdlə 2 həftədən gec olmayaraq summativ qiymətləndirmə aparır və nəticə məxrəcdə qeyd olunur. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

14 Qayda 12 Sinfin summativ qiymətləndirməsində istifadə olunan vasitələr üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagird üçün istifadə edilə bilməz. Sinfin summativ qiymətləndirməsində istifadə olunan vasitələr üzürlü səbəbdən qiymətləndirmədə iştirak etməyən şagird üçün istifadə edilə bilməz. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

15 Qayda 13 Böyük summativ qiymətləndirmələrdə qeyri- müvəffəq (1 və 2) qiymət alan şagird nəticəni yüksəltmək üçün iki həftə ərzində təkrar yoxlamadan keçməlidir. Böyük summativ qiymətləndirmələrdə qeyri- müvəffəq (1 və 2) qiymət alan şagird nəticəni yüksəltmək üçün iki həftə ərzində təkrar yoxlamadan keçməlidir. Şagirdin nəticəsi yenə də eyni olarsa, ona Ümumtəhsil məktəblərində, peşə liseylərində buraxılış imtahanları və şagirdlərin sinifdən- sinfə keçirilməsi haqqında qaydaların 51-ci bəndinə əsasən yay tədris tapşırıqları verilir. Şagirdin nəticəsi yenə də eyni olarsa, ona Ümumtəhsil məktəblərində, peşə liseylərində buraxılış imtahanları və şagirdlərin sinifdən- sinfə keçirilməsi haqqında qaydaların 51-ci bəndinə əsasən yay tədris tapşırıqları verilir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

16 Qayda 14 Yarımillik qiymət kiçik summativ qiymətlərin və yarımillik böyük summativ qiymətin əsasında müəyyən edilir. Kiçik summativlərin nəticələri 40%, böyük summativin nəticəsi 60 % olmaqla aşağıdakı düstura əsasən yekun qiymət çıxarılır. Yarımillik qiymət kiçik summativ qiymətlərin və yarımillik böyük summativ qiymətin əsasında müəyyən edilir. Kiçik summativlərin nəticələri 40%, böyük summativin nəticəsi 60 % olmaqla aşağıdakı düstura əsasən yekun qiymət çıxarılır. Burada s 1, s 2. s n – kiçik summativlər, n- yarımildə keçirilən kiçik summativlərin sayı, S 1 – birinci yarımildəki böyük summativ, Y 1 – birinci yarımillik qiymətdir. Burada s 1, s 2. s n – kiçik summativlər, n- yarımildə keçirilən kiçik summativlərin sayı, S 1 – birinci yarımildəki böyük summativ, Y 1 – birinci yarımillik qiymətdir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

17 Qayda 14-davamı Kiçik summativlərdən orta qiymət çıxarılarkən yuvarlaqlaşdırma qaydası tətbiq olunur. Kiçik summativlərdən orta qiymət çıxarılarkən yuvarlaqlaşdırma qaydası tətbiq olunur. Məsələn, şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 3, 3, 4 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır: Məsələn, şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 3, 3, 4 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır: Və yaxud şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 2, 3, 3 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır: Və yaxud şagird 1-ci yarımildə kiçik summativlərdən 2, 3, 3 və böyük summativdən 3 almışsa, qiymət aşağıdakı kimi hesablanmalıdır: Məktəbdaxili qiymətləndirmə

18 Qayda 15 İllik qiymət aşağıdakı düsturla müəyyən edilməlidir: İllik qiymət aşağıdakı düsturla müəyyən edilməlidir: Burada İ-illik qiymət,Y 1 və Y 2 – yarımillik qiymətlərdir. Məsələn, şagird I yarımildə 3, ikincidə isə 4 qiymət alıbsa, Burada İ-illik qiymət,Y 1 və Y 2 – yarımillik qiymətlərdir. Məsələn, şagird I yarımildə 3, ikincidə isə 4 qiymət alıbsa,olur. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

19 Qayda 16 Qiymətləndirmə standartlarına əsasən 4 nailiyyət səviyyəsindən heç birinə cavab verməyən şagird təlim nəticələrini yerinə yetirməmiş sayılır və qeyri-müvəffəq (1;2) qiymətləndirilir. 1-ci səviyyəni keçməyən şagird 3, 3-cü səviyyəyə cavab verən şagird 4, 4-cü səviyyəyə cavab verən şagird 5 qiymətlə qiymətləndirilir. 2-ci səviyyəyə cavab verən şagird məzmundan asılı olaraq 3 və ya 4 ilə qiymətləndirilə bilər. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

20 Qayda 17 Summativ qiymətləndirmə tapşırıqları müxtəlif çətinlik dərəcəli suallardan ibarət olur və qiymətlər düzgün cavabların əsasında müəyyənləşdirilir. Summativ qiymətləndirmə tapşırıqları müxtəlif çətinlik dərəcəli suallardan ibarət olur və qiymətlər düzgün cavabların əsasında müəyyənləşdirilir. Burada asan səviyyəli suallar 20%, orta səviyyəli suallar 60%, çətin səviyyəli suallar 20% təşkil edir. Burada asan səviyyəli suallar 20%, orta səviyyəli suallar 60%, çətin səviyyəli suallar 20% təşkil edir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

21 Qayda 17-davamı Sualların ümumi sayının 10%-nə qədər düz cavab verən 1; 10%-nə qədər düz cavab verən 1; 10% daxil olmaqla 20%-ə qədər düz cavab verən 2; 10% daxil olmaqla 20%-ə qədər düz cavab verən 2; 20% daxil olmaqla 50%-nə qədər düz cavab verən 3; 20% daxil olmaqla 50%-nə qədər düz cavab verən 3; 50 % daxil olmaqla 80%-nə qədər düz cavab verən 4; 50 % daxil olmaqla 80%-nə qədər düz cavab verən 4; 80% daxil olmaqla 100%-nə düz cavab verən şagird 5 80% daxil olmaqla 100%-nə düz cavab verən şagird 5 qiymətlə qiymətləndirilir. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

22 Qayda 18 I siniflərdə summativ qiymətləndirmənin nəticələri 5 ballıq sistemə əsasən (1,2,3,4,5) rəqəmlə ifadə olunur və qiymətlər jurnala yazılır. I siniflərdə summativ qiymətləndirmənin nəticələri 5 ballıq sistemə əsasən (1,2,3,4,5) rəqəmlə ifadə olunur və qiymətlər jurnala yazılır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

23 Qayda 19 Qiymətləndirmənin nəticələri haqqında məlumatlar şagirdlərə və valideynlərə məktəbli kitabçası vasitəsilə çatdılır. Qiymətləndirmənin nəticələri haqqında məlumatlar şagirdlərə və valideynlərə məktəbli kitabçası vasitəsilə çatdılır. Bir il üçün nəzərdə tutulan kitabçada hər həftəyə iki səhifə yer ayrılır. Bu səhifələrdə günlər üzrə dərs cədvəli və şagirdin dərslərdəki fəaliyyəti haqqında müəllimin qeydləri yazılır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə

24 Qayda 20 Böyük summativ qiymətləndirmələrin nəticələri və şagird haqqında məktəb psixoloqunun qeydləri şagirdin şəxsi işində öz əksini tapır. Şəxsi iş ümumitəhsil kursu üzrə olur. Kitabçada hər sinif üçün bir səhifə ayrılır. Bu səhifədə hər sinifdə tədris olunan fənlərin siyahısı, bu fənlər üzrə böyük summativ qiymətləndirmə nəticələri, buraxılan dərslər və şagird haqqında digər qeydlər öz əksini tapır. Şəxsi iş şagird məktəbi bitirdikdən sonra 5 il məktəbdə saxlanılır. Məktəbdaxili qiymətləndirmə