Rək Xəstəlikləri – Siyahı

Uşaq aşağıda qeyd edilən əlamətlərdən şikayət edirsə, buna diqqət yetirin:

Ürək xəstəlikləri

Ürək xəstəlikləri sayı və formaları çox böyükdür, lakin onlar 4 əsas qrupa ayrılır:
1. Ürəyi qidalandıran damar xəstəlikləri
2. Ürəyin elektrik sistemi xəstəlikləri
3. Əzələ sistemi (xroniki ürək çatmamazlığı)
4. Ürək qapaqları (natamam açılma və ya qapaq çatışmazlığı)
Bu xəstəliklər çox vaxt üst-üstə gəlir və müalicə və müayinəni çətinləşdirir. Məsələn, koronar arteriya tıxanması olan xəstə, ürək infarktından əziyyət çəkir, ürək əzələləri zəifləyir və bədəndə maye toplanmasına səbəb ola bilir. Bu həm də qapağın tam bağlanmasına gətirib çıxara bilir, çox miqdarda qapaq sızıntısı, ciddi ürək ritm pozğunluğuna aparıb çıxardır.
Gəlin qısa olaraq 4 tip ürək xəstəliklərinə, ayrılıqda nəzər salaq:

Ürəyi qidalandıran damar xəstəlikləri nədir?
Bədənin digər hissələri kimi, ürəyin də oksigenlə zəngin qan təchizatına ehtiyacı var. Ürək qanı arteriyalardan alır. Bu analoqa misal olaraq arteriyaları borular olaraq düşünün. Evindəki rakovina boru kirəcləşdikdə, su keçə bilmir və ürəyin hər hansı borusu daraldıqda və ya tutulduqda, təzə oksigenlə zəngin qan, tam olaraq ürəyə axa bilmir. Tac arteriyaları tutan tıxaclar plakdan (bura müxtəlif qan hüceyrələri və yağlı maddələr, xolesterin də daxildir) ibarət olur.
Bu “santexniki problem” daralmış arteriyadan qan təchizatını yavaşıddığı üçün, sinirdə ağrı ilə nəticələnə bilir və əgər müalicə olmasa, ürək infarktı ilə nəticələnir.

Ürəyin elektrik sistemi xəstəliyi nədir?
İnsan bədəni elektrik liflərinin incə şəbəkəsindən ibarətdir. Ürəkdə onlar anotomik olaraq “peysmekir” sahəlri olaraq ayrılıb, burada ağac kimi budaqlanıb və ya şaxələnib, bütün ürəyə xidmət edir. Ürəkdə toplanan elektrik siqnallar, ürəyin 4 kamerasının yığılması və boşalmasını kontrol edərək, ürək döyüntülərinin sayını və ritmini idarə edir. (yuxarı 2 kamera qulaqcıq, aşağı 2 kamera mədəcik adlanır).
Normal vəziyyətdə ürək elektrik impulsu, saniyəlik fraksiyada ötürülür, nəticədə ürək kameraları müntəzəm sürətdə, eyni zamanda yığılır. Lakin qeyri-normal hallarda, elektrik siqnallar ürəyin qeyri-müntəzəm şəkildə döyünməsinə səbəb olur, nəticədə ürəyin həddindən artıq və ya həddindən az döyünməsi, və hətta xaotik olmasına səbəb olur. Ritm xəstəliyi tam ağırlıqlı spektoru əhatə edir. Onlar “məsum” (arabir vaxtından əvvəl ürək döyüntü) və ya həyati təhlükə daşıyan (sürətli və qeyri stabil ürək döyüntüləri), huşun itməsi ilə nəticələnə bilər. Əgər sizdə ürəyin elektrik sistemi pozulubsa, sizdə ürəyin sürətləndiyini və ya çırpındığını hiss edə bilərsiniz. Bu simptomlar baş gicəllənmə, bayılma, ürəkgetmə ilə birgə rast gəlinə bilər.
Ürək ritm pozğunluqları çox vaxt (lakin bununla məhdudlaşmır) keçirilmiş ürək zədələnmələri və əzələ zəifliyiilə əlaqəli olur. Bu problemlərlə kardiologiyanın bir bölümü olan aritmologiya məşğul olur.

Əzələ sistemi xəstəlikləri nədir?
Ürəyin hamısı ürək əzələləri və ya miokard adlanan nadir formalı əzələ toxumasından təşkil olunub. (Myo – əzələ, Cardium – ürək)
Ürək əzələsi xəstəlikləri 2 yerə ayrılır:
1. Zəifləmiş və nazikləşmiş əzələ
2. Güclü və qalınlaşmış əzələ
Zəif və nazik ürək əzələsi normal ürək əzələsi kimi, qanı ürəkdən bədənə qova bilmir. Bu ürək infarktı nəticəsində və ya ürəkdə keçirilmiş virusun nəticəsində ürək zədələnməsindən yaranır, həmçinin üzun müddət müalicə edilməyən ürək qapağı xəstəliyi, ürək əzələsinin həddindən çox işləməsinə və yorulmasına (tükənməsinə) səbəb olur, geridönülmə zəiflik əmələ gəlir.
Zəifləmiş ürək əzələsi olan xəstələr, xroniki ürək çatmamazlığının yaranmasına meyilli olurlar, hansı ki, ürək qanı bədənə ötürə bilmir.Xroniki ürək çatmamazlığı maye toplanmasına, tənginəfəslik, böyrək disfunksiyası və qəfləti ölümlə nəticələnə bilir.
Xroniki ürək çatmamazlığının digər forması, hansı ki tibbi biliklərdə təqdim edilir, diastolik ürək çatmamazlığıdır, bu ürək əzələsinin dincəlmə çatmamazlığıdır.
Diastolik ürək çatmamazlığı, ən çox yüksək qan təzyiqini pis kontrol edən və ürək əzələsinin qeyri normal qalınlaşması olan xəstələrdə aşkar edilir. Bu kimi hallarda ürək əzələsi güclüdür, lakin qanın ağ ciyərlərdə həddindən artıq toplanması səbəbində ürəkdə təzyiq yüksəlir.

Qapaq xəstəlikləri nədir?
4 ürək qapağı ürəyin içində yerləşərək, qanın doğru istiqamətdə axınını təmin edir. Normal vəziyyətlərdə qapaqlar bir istiqamətli rolunu oynayaraq, qanı doğru yönəldir və geri axının qarşısını almış olur. Nə zaman ki, ürək qapaqları xəstələnir, o zaman qapaqlar ya tam açılmır, ya da bağlanmır. Bundan əlavə bu yerlər, ürək əzələsinin təzyiqi altında olur, və vaxtından əvvəl ürək əzələsinin yorulmasına və zəifləməsinə gətirib çıxardır. Qapaq anormallığı onun dərəcəsindən asılı olaraq, ürəyin atım keyfiyyətini azaldır. Ən yaxşı hallarda cərrahi olaraq bərpa edilir və ya dəyişdirilir.

Ürək Xəstəlikləri – Siyahı

Kardiyak xəstəliklər ən təhlükəli hallardan biri sayılır. Bütün bunlar səbəbiylə işdə və bədənin vəziyyətində, hətta ən çox zərər çəkənlərin təsir etmədiyi. Təəssüf ki, ürək xəstəliklərinin siyahısı təsirli bir sıra maddələrdən ibarətdir. Bütün xəstəliklərin gedişatının səbəbləri, simptomları və xüsusiyyətləri bir-birindən fərqlənir.

Ürək xəstəlikləri nədir – siyahı

Bütün mövcud ürək xəstəliklərini siyahıya salmaq və təsvir etmək çox vaxt aparacaq. Aşağıda ən çox baş verən xəstəliklər barədə danışacağıq:

Hipertansiyon bir xəstənin yüksək qan təzyiqi çəkdiyi bir xəstəlikdir. Əgər xəstəliyə diqqət yetirməsəniz, çox patoloji dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Ateroskleroz ilə arteriyaların daxili divarlarında kiçik parçalar yaranır. Bu lövhələr səbəbiylə damarlarda qan axışı narahat edir. Vaxt keçirmələri damarların artmasına və zədələnməsinə səbəb ola bilər. Sonuncusu bunun nəticəsində orqan və toxuma kifayət qədər qidalandırmaqdan imtina edir.
Ürək xəstəliklərinin bu siyahısında ölümcül miyokard infarktı olması lazımdır. Xəstəlik qida maddəsinin kəskin şəkildə kəsilməsinin fonunda inkişaf edir və ürək əzələlərinin toxumalarının müəyyən hissələrinin nekrozuna gətirib çıxarır.
Ürək çatışmazlığı ürək xəstəlikləri kimi adlandırılır. Ancaq bu çox xəstəliklərlə müşayiət olunan bir vəziyyətdir.
Ürək xəstəliklərinin siyahısı iltihab adlananları daxil etməlidir. Ürək əzələsinin divarları da bir infeksiya tuta bilər. Çox tez-tez romatizma , qrip və ya anginalı xəstələrdə ürəyin iltihabı inkişaf edir.
Aritmiya , ürək çatışmazlığının səbəbidir. Kardiyak blokaj gözlənildiyi kimi ötürülmək üçün impulslar ilə müdaxilə edir və əzələ daha sürətli müqavilə bağlayır.

Bu siyahıda bir çox ürək xəstəlikləri sinirdir.

Kardioloji xəstəliklərə də aiddir:

konjenital və əldə edilən ürək qüsurları;
kifayət qədər qan dövranı;
hipotansiyon;
perikardın şişləri;
kardiyomiyopatiya;
angina pektoris;
miyokardit .

Ürək xəstəliklərinin səbəblərinin siyahısı

Statistikaya görə, ürək əzələsinin ən çox çəkdiyi səbəblər:

siqaret çəkmə;
qeyri-sağlam yemək;
spirtli istifadə;
ətraf mühitin qeyri-qənaətbəxş vəziyyəti;
oturaq həyat tərzi;
Əlverişsiz sanitariya və gigiyenik şəraitdə işləmək.

Uşaqlarda ÜRƏK xəstəliklərinin SİMPTOMLARI

Təəssüf ki, valideynlər əksər hallarda uşaqda ürək-damar sistemi xəstəliyi simptomlarının olduğuna lazımi diqqət yetirmir və həkimə yalnız xəstəlik dərinləşdiyi zaman müraciət edirlər.

Uşaq aşağıda qeyd edilən əlamətlərdən şikayət edirsə, buna diqqət yetirin:

– ürəkdöyünmə,
– döş qəfəsi (ürək) nahiyəsində ağrılar,
– gərginlik zamanı və xüsusilə də sakit vəziyyətdə olarkən təngnəfəslik.

Tezləşmiş ürəkdöyünmə (taxikardiya) sağlam uşaqlarda, adətən, fiziki və emosional gərginlik (qorxu, sevinc) zamanı baş verir. Buna səbəb olan faktor aradan qaldırılan kimi, sağlam uşaqlarda olan taxikardiya öz-özünə keçib gedir. Xəstə uşaqda isə bu vəziyyət uzun müddət qalır və, hətta sakit vəziyyətdə də əmələ gəlir. Nəbzin yavaşıması (bradikardiya) da təhlükəli hesab olunur.

Normada sağlam uşaqların nəbzi həyatının ilk 1-ci ilində dəqiqədə 125-130 vurğu, 5-7 yaşlarında 90-100, 8-10 yaşlarında 80-85, 11-14 yaşlarında 70-85 vurğu olmalıdır.

Döş nahiyəsində ağrılar da ürək xəstəliyinin olmasına dəlalət edə bilər. Bu ağrılar həmçinin heç bir ürək xəstəliyi olmadan, qeyri-stabil sinir sisteminə malik uşaqlarda da ola bilər. Ancaq hər bir halda döş nahiyəsində ağrıları olan uşaq kardioloq-həkimin konsultasiyasından keçməlidir.

Təngnəfəslik – urək çatışmazlığının ən ilk əlamətlərindən biridir. Fiziki və emosional gərginliyə məruz qalmadan sakit vəziyyətdə əmələ gələn təngnəfəslik təhlükəli ola bilər. Həyatının ilk 1-ci ilində sağlam uşaqlarda tənəffüs tezliyi dəqiqədə – 30-40, 5 yaşında – 25, 7-8 yaşında 18-22, 10-14 yaşında 16-18 tənəffüs hərəkəti olur. Uşaqda tənəffüs tezliyi sakit vəziyyətdə qeyd edilən normadan artıq olarsa, təngnəfəslik olduğuna şübhə etmək olar. Bu vəziyyət dərinin göyərməsi (sianoz) ilə müşayiət edilirsə, bu daha təhlükəlidir.

Ümumiyyətlə, hər zaman uşağın dərisi və dodaqlarının rənginə diqqət yetirmək lazımdır. Əgər yeni doğulmuşun dərisi və dodaqları göyümtüldürsə, bu, ağır urək, ağciyər və digər orqanların xəstəliklərinin olmasına dəlalət edə bilər. Həyatın ilk aylarında zəif sianoz körpənin alt pəncəsində, topuqda, dırnaqlarda daha çox gözə çarpır. Bir qədər böyük uşaqlarda göyərmə gözlərin alt hissəsində olur. Ağızətrafı nahiyədə göyərmə təkcə ürək xəstəlikləri deyil, həm də kəskin virus infeksiyaları, pnevmoniyalar, anemiyalar zamanı da əmələ gələ bilər.

İlk aylarda uşaqda səbəbsiz narahatlıq, qışqırıq, dərinin ağarması, süstlük, söyuq tər əlamətləri müşahidə olunarsa, bu, valideynləri narahat etməli və həkimə müraciət etmək üçün səbəb olmalıdır.

Bundan başqa, həyatının 1-ci ilində uşağın çəkisinin ləng artması, psixomotor inkişafın ləngiməsi, passiv əmmə prosesi, sudvermə zamanı narahatlıq kimi əlamətlər də körpədə ürək xəstəliyi olduguna dəlalət edə bilər.

Bir qədər böyük uşaqların boy atması və inkişafı ləngiyərsə, aktiv oyunlar zamanı onlarda tez yorulma, avazıma olarsa, tez-tez yerimə və ya qaçma zamanı boğulma nəzərə çarparsa, onları mütləq kardioloqa göstərmək lazımdır.

Ödemlər (dəri şişkinliyi) də ürək xəstəlikləri simptomu ola bilər. Bu zaman ödemlər əvvəl ayaqlarda, sonra isə bədənin digər hissələrində əmələ gəlir.

Əgər uşağın ürək nahiyəsində önə qabarma (“ürək donqarı”) müşahidə edilərsə, bu, ürəyin ağır zədələnməsinə dəlalət edir və təcili olaraq mütəxəssis müayinəsi tələb edir.

Yaş Nəbz (1 dəq. ərzində) Tənəffüs tezliyi (1 dəq. ərzində)
2 110-115 30-35
3 105-110 30-35
5 100 25
8 90 20-25
10 80-85 20
12 yaşdan yuxarı 70-75 16-18

Saglamolun.Az