Veb saytların hazırlanması

Əgər daha böyük şirkətə sahibsinizsə və geniş heyətsinizsə, bir sayt hazırlamaq xərclərinizi yüngülləşdirər. Belə ki, sonsuz görüşlər və böyük səhayət qəbzlərini aradan qaldıraraq işçilərinizlə qarşılıqlı əlaqə qura bilərsiz.

SAYT AÇMAQ BİZNESİNİZ ÜÇÜN HANSI FAYDALARI VERİR?

Sayt açmaq inkişaf edən online dünyada məhsul və xidmət satan kiçik bizneslər üçün zəruridir. Siz də daha çox müştəriyə sahib olmağı planlayırsızsa, online bir platformaya ehtiyacınız var. Sayt qurmaq bunun üçün ən yaxşı vasitədir. Əgər online dəstəyiniz olmazsa, markanızın gələcəyi böyük sual altında qalır.

Bir sayt açmağın niyə bu qədər önəmli olduğunu fikirləşirsizsə, aşağıdakı avantajları sizin üçün sıraladıq:

#1: Sayt açmaq xərclərinizi xeyli azaldır

Sayt açmaq obyekt kirayəsi, işçi heyətin maaşını, reklam, vergi və kommunal kimi xərcləri azaldır.

Online biznes sizə ofisiniz olmadan belə şəxsi biznesinizi yaratmaq şansı verir.

Əgər bir obyektə sahibsizsə, yeni filiallar açaraq xərcləri çoxaltmaq əvəzinə online satış üzərindən biznesinizi genişləndirə bilərsiz.

Heç işinizi mətbuat, radio ya da televiziyada tanıtmağa çalışmısız? Bu bahadı! Siz mağazanızın açılışı haqqında xəbərin paylaşılması üçün belə ən azı üç sayta ödəniş etməlisiz. Hələ televiziya üçün reklam çəkilişlərinin böyük xərcindən danışmırıq.

Bəs tanınmaq üçün broşura, kataloq və digər vəsaitlər hazırlamısız? Çap və paylama maliyyəti də az məbləğ deyil.

Təsəvvür edək ki, biznesini yeni qurursuz və ya illərdi kiçik bizneslə məşğulsuz. Sadaladığımız xərclər sizin büdcənizə sərf edər? Əlbəttə yox!

Əgər daha böyük şirkətə sahibsinizsə və geniş heyətsinizsə, bir sayt hazırlamaq xərclərinizi yüngülləşdirər. Belə ki, sonsuz görüşlər və böyük səhayət qəbzlərini aradan qaldıraraq işçilərinizlə qarşılıqlı əlaqə qura bilərsiz.

Sizin işinizi sizdən yaxşı heç kim qura və idarə edə bilməz! Ona görə də öz saytınızı özünüz qurun!

Əgər saytınızı özünüz hazırlasaz, saytın sıfırdan yığılması, yeni məhsul və şəkillərin yerləşdirilməsi və aylıq yenilənmə üçün veb-dizaynerə yaxud başqasına ödəniş etməyinizə gərək qalmaz.

#2: Sayt qurmaq ödənişsiz reklam verir

Bir sayt açmaq və onu aktiv işlətmək sizə professional imic bəxş edər, biznes sektorunda sizə böyük reputasiyanızı yarada bilər.

Saytınızda Bloglar yaradaraq aktuallığınızı qoruya və müştərilərinizə yararlı informasiyalar ötürə bilərsiz.

Sayt işlətmək sizi ödənişli Facebook və Google reklamlarından istifadə etmədən tanıda bilər.

#4: Sayt yaratmaq daha çox müştəri qazandırır

Yeni müştərilərinizi sayt açmaq və onu aktiv yeniləməklə asanlıqla əldə edə bilərsiz.

Saytınızını texniki dəstək verərək birdən çox dil əsasında hazırlasaz, dünyanın çox yerindən müştəri cəlb etmə şansınız çoxalar və daha qlobal markaya çevrilərsiz.

Saytin hazırlanması zamanı ünvanınızı, əlaqə vasitələrinizi və digər əlaqəli linkləri yerləşdirsəz, bu müştərilərinizin sizə çatmasını asanlaşdırar.

Daimi müştərilər qazanmaq üçün sayt açmaq çox səmərəli yoldu, çünki onlar ofisə bircə dəfə daxil olub sonra getmirlər. Sayt yaratmaq həm də müştərilərə rahatlıq verir, çünki onlar mağaza yaxud ofisə gəlmək məcburiyyətində deyirlər.

Sayt yaratmaq sizə amaildən istifadə edərək müştərilərinizə endirimlər və kampaniyalar haqqında bildirişlər göndərməyə şərait yaradır. Həmçinin avtomatik cavablardan istifadə gələn sualları anında cavablayaraq müştəri məmnuniyyəti qazana bilərsiz.

Sayt açmaq sizə müştərilərinizlə birbaşa əlaqə qurmaq imkanı verir. Siz saytda yazılan kommentlərini görə, sualları cavablaya bilərsiz. Beləliklə, rəylər sizə müştərilərinizin maraqları, təklif və iradları barədə istiqamət vermiş olur.

#4: Sayt daha çox gəlir gətirir

Saytın hazırlanması zamanı məhsul və xidmətinizə dair nə qədər detallı izahat yerləşdirsəz, o qədər çox qazanc əldə edərsiz. Xüsusən şəkillərdən çox istifadə etmək lazımdı, çünki onlar yüzlərcə sözdən daha dəqiq informasiya verir.

Saytyatarmaq ilə biznesə davam etmək sizin daha çox nağd pul əldə etməyiniz deməkdi. Müştərilər ofisinizə yaxınlaşanda xidmətlərdən kreditlə də yararlana bilər, amma online xidmətlərdə əksərən nağd pul qəbul olunur.

#5: Sayt açmaq sürətinizi artırır

Sürət biznes dünyasında vaxta qənaət və daha çox pul deməkdi. Sayt işlətmək sizə sürət kimi qiymətli şans verir, heç bir əziyyət çəkmədən işinizlə bağlı məsələlərinizi ən sürətli şəkildə saytdan həyata keçirə bilərsiz.

Saytda yerləşən məlumatlara istənilən vaxt dəyişiklik edə bilərsiz. Nəyisə silmək, redaktə etmək və yeniləmək istədikdə yenidən çap etməyə ehtiyac yoxdu.

Biznesinizi 24 saat əlçatan etməyin ən əlverişli yolu sayt açmaqdı. Müştəriləriniz istənilən vaxt biznesinizə aid informasiyaları burdan əldə edə bilər.

SAYT NECƏ YARADILIR?

#1: SAYT AÇMAQ ÜÇÜN QURUCU SEÇİN

Hər kəs sayt yarada bilər. Veb sayt açmaq üçün əvvəlcə hansı platformanın sizə uyğun olduğuna qərar verməlisiz. Sayt qurucusu seçmək üçün aşağıdakı standartlar sizə kömək olacaq:

*1. İstifadə rahatlığı

Sayt qurucusunu öyrənmək və istifadə etmək asandı. Bu barədə çoxlu testlər müəyyənləşdirilib, istifadəçilərə brir sıra vəzifələr verilir və onlardan nə qədər asan yaxud çətin tapdıqları soruşulur. İstifadəçilərin böyük hissəsi sayt açmağın ən asan variantını istəyir.

*2. Maliyyə dəyəri

Qurucunun funksionallığı və qiyməti arasında tarazlıq olmalıdı. Heç kim çox pul ödəmək istəməz, amma ən ucuz da həmişə ən yaxşısı demək deyil. Bunun üçün qiymət planı haqqında araşdırma etmək lazımdı.

*3. Dizayn imkanları

Sayt yaratmaq üçün estetik cəhətdən zövq oxşayan, istifadəçi dostu və müasir şablon seçimi olan qurucuları test etmək daha əlverişlidir.

*4. Saytın hazırlanması xüsusiyyətləri

Qurucu nələri edə bilər? Bu sualdan əlavə hansı keyfiyyətdə edə bilər sualına nəzər salmalıyıq. Bloqlama, fotolaşma, mühərriki optimallaşdırması və digər amillər.

*5: Yardım və dəstək

Hər bir qurucunun kömək və dəstəyinin nə qədər güclü olduğuna nəzər salın. Hesab açmaqdan tutmuş məlumat mərkəzlərindən canlı söhbətə hər şeyə baxın. Bu özəllik saytınızı yeni açdığınız vaxtlarda sizə daha çox işinizə yarayacaq.

*6: Müştəri xalı

İstifadəçilərin “bu qurucu mükəmməldi, digərləri bərbad” kimi rəylərinə aldanmayın. Test nəticələrinə, müştərilərin qeyd etdiyi müsbət və mənfi cəhətlərin hansılar olduğuna, işlətdikləri məhsulu digər şəxslərə məsləhət edib etmədiklərinə daha çox diqqət yetirin.

#2: Doğru plan üçün qeydiyyatdan keçin

Bir veb sayt qurucuya yerləşdikdən sonra bir plan üçün qeydiyyatdan keçməlisiz. Veb səhifə qurucuları çox planlar təklif edirlər. Fərqli saytların fərqli ehtiyacları var və planlar ehtiyacınız olmayan şeylər üçün ödəniş etməmənizi təmin edir.

Seçdiyiniz plan sizin ehtiyaclarınızdan asılıdır. Sayt yaratmaq niyyətiniz sənətinizi nümayiş etdirən bir portfel üçündür? Wix-in əsas planı ayda 5 dollara başa gələcək. Biznesiniz üçün minlərlə ziyarətçi və işçi hesabına sahib olacaq bir sayt yaratmaq istəyirsiz? Onda ayda 25 $ dəyərində olan VIP Planı sizin üçün daha yaxşı olar.

Orada hər kəs üçün bir planın olduğuna əmin olun. Şübhəniz varsa, kiçik və ölçülü başlayın.

Pulsuz bir sayt qurmaq münkündü?

Pulsuz bir sayt qurmaq münkündü, ancaq bəzi addımlar var. Veb sayt qurucularındakı pulsuz hesablar bir çox vacib xüsusiyyətləri geri qaytarır. Xüsusi domenlərdən istifadə edə bilməzsiz və pulsuz saytınız həmin veb-sayt qurucusu üçün reklamlara sahib olar. Sayt yaratmaq üçün qurucular haqqında daha çox məlumat əldə etmək istəyirsizsə, pulsuz seçimlərə nəzər salmağa dəyər. Lakin professional, zəngin xüsusiyyətlərə sahib olan veb sayt istəsəz ayda ən azı bir neçə dollar ödəməniz lazım olacaq.

Squarespace pulsuz planı olmayan yeganə qurucudur, bu səbəblə xüsusiyyətləti almaq üçün aylıq ödəniş etməyiniz gərəkli olacaq. Amma satın almadan əvvəl test edə bilərsiz, bunun üçün sizə 14 gün pulsuz sınaq təklif edir.

#3: DOMEN SEÇİN

WordPress məşhur və hesablı kontent idarəetmə sistemlərindən sayılır.

WordPress’i (və ya başqa hər hansı digər növünü) qurmaq və sayt yaratmaq üçün iki şeyə ehtiyacınız var:

• Domen adı (yoursitename.com kimi bir web ünvanı)
• Hosting (saytınızı internetə bağlayan bir xidmət)

WordPress platformasının özü pulsuzdur, amma domen və hosting bir ayda 3 – 5 dollara başa gələcək. Bu məbləğ büdcənizə zərər verməz.

Veb hostinq – təşkilatlara və fərdlərə internet üzərinə veb səhifəni göndərməyə imkan verən bir xidmətdir. Hosting xidmət təminatçısı, İnternet yaxud veb səhifəyə baxmaq üçün texnologiyalar və xidmətləri təmin edən bir işdir. Websaytlar serverlər adlanan xüsusi kompüterlərə yerləşdirilir və ya saxlanılır.

İnternet istifadəçiləri saytınıza keçmək istədikdə, saytı və ya domeninizi brauzerinizə yazmaqları lazımdı. Onların kompüteri serverinizə qoşulacaq və veb-səhifələr brauzer vasitəsilə onlara çatdırılacaq.

Domen adı – veb saytın internetə təqdim etdiyi əsas yollardan biri olan URL-ə (brauzerinizin axtarış çubuğundakı uzun ünvan) deyilir.
Saytınıza domen adını seçməyə yardımçı olacaq bir sıra qaydalar var:

*1 SAYT QURMAQ ÜÇÜN UYĞUN OLSUN

Bu açıq səslənə bilər, amma qeyd etmək lazımdı. Əgər şirkətinizin adı Toxunma Parçalar – dırsa, texnologiya.net domen adını götürməyiniz sayt qurmaq üçün məsləhət görülmür.

Öz domen adınıza sahib olmaq saytınızı daha professional göstərər və çox uyğun maliyyətə başa gələr.

Digər tərəfdən, şəxsi hostinqinizə malik olmaq veb saytınızın tez yüklənməsini təmin edəcək və saatlarla donmağına imkan verməyəcək. Bu element isə saytınızı ziyarət edən hər kəs üçün olduqca vacibdir.

*2 QISA EDİN

Qısa yaxud ən azı yadda qalan domen seçin. İnsanların domen adınızı yadda saxlamaqlarını istəyirsizsə, uzun xarakterli adlardan qaçın. Bu yaxşı görsənməyəcək və heç kim onu xatırlamayacaq.

*3 NÖMRƏLƏRDƏN QAÇININ

Sayt qurmaq zamanı nömrələrdən uzaq durun. Domen adlarındakı saylardan qaçınmaq ən yaxşı yoldu. Ümumilikdə bu qeyri-peşəkar görünür və insanlara xatırlamaqda çətinlik çəkdikləri əlavə elementlər verir.

*4 SAYT YARATMAQ ÜÇÜN MARKANIZI YOXLAYIN

Markanızın mövcudluğunu yoxlayın. Hazırda milyonlarla veb sayt var, bu da milyonlarca domenin artıq götürüldüyü mənasına gəlir. Qeydiyyata başlamadan öncə seçdiyiniz ismin alınıb alınmadığını mütləq nəzərdən keçirin.

*5 QEYDİYYAT PROSESİNDƏN EHTİYATLI OLUN

Sayt qurucusunun sizi qeydiyyatdan düzgün keçirdiyinə əmin olun. Qurucuların çoxu adətən sadəcə daxil olmaya yönəlik olsalar da, bəziləri registrasiyadan sonra bir illik yenilənmə üçün təxminən 12 dollara yaxın pul istəyir. Bu məqam sizə sonradan problem yarada bilər.

#4: ŞABLONUNUZU SEÇİN

Yaxşı, sayt acmaq üçün addımlarımızı təqib etdiniz: bir veb-sayt qurucu seçdiniz, bir plan üçün qeydiyyatdan keçdiniz və bir domen qeydiyyatdan keçirdiniz. Bir veb sayt açmaq üçün hazırsız. Bundan sonrakı işləri də özünüzün edəsiz deyə veb sayt qurucuları şablonları ilə prosesdə sizə dəstək verirlər.

Şablonlar veb saytınız üçün bir çərçivə təqdim edir – sayt qurmaq və onun məzmununu sizin boyamanız üçün uyğun, cəlbedici bir vasitə. Dizayner işə götürmədən yaxşı görünən bir sayta necə sahib ola bilərsiniz? Şablonlar rəng sxemi, ana səhifə başlığı və menyu çubuğunuzun göründüyü və saytınızdakı məzmun genişliyini diktə edir, ona görə də saytın yığılması zamanı düzgün seçim etmək vacibdir.

Wix şablonları olan bir veb sayt yaratmaq
Seçdiyiniz veb-sayt qurucusundan asılı olaraq geniş seçimli dizayn şablonlarına malik olacaqsız. Ümumiyyətlə, sayt qurmaq üçün planınız nə qədər yaxşı olsa, daha çox şablonlara sahibsiz. Üst qurucular müxtəlif kataloqlarda yüzlərlə şablon təmin edir. Saytınızın foksu nə olursa olsun, bunun üçün bir şablon tapılacaq.

Bunlar saytın yığılması zamanı tapa biləcəyiniz kateqoriyaların yalnız bir hissəsidir:

• Fotoqrafiya
• Restoranlar
• İnternet Mağazaları
• Portfeli
• Bloglar

Şablonları sayt qurmaq üçün “paltar” kimi düşünün. Bir paltar dəstini xoşlamasaz, saytınıza tamamilə fərqli hiss vermək üçün başqa birinə dəyişdirin.Və təkrar, tələsməyin. Müxtəlif şablonları seçin, onlara baxın, uyğun olub olmadığını görün. Şablonlar seçim məqsədlidir, beləliklə, axtarış edin və əldə etmək istədiyiniz şey üçün doğru olanı tapın.

#5: ŞABLONUNUZU FƏRDİLƏŞDİRİN

Hazırda sayt yaratmaq üçün neçə adamın quruculardan istifadə etdiyini nəzərə alsaq, sizinkiylə eyni çərçivəyə malik bir neçə sayt var. Ən azı seçdiyiniz şablonu sizə məxsus məzmunla doldurmaq lazımdır. Həqiqətən fərqlənmək üçün bəzi özəlləşdirmələr etməniz lazımdır.

Bir sayt qurmaq yemək bişirmək kimidir. Yemək bişirmək kimi, sıfırdan saytın yığılması qaydalarını bilmək doğru vasitələr və təlimatlarla daha asan olur. Bir şablon sizə bir resept verir – onu təqib etməyi seçə bilərsiz və ya yeməyinizə öz ləzzətinizi vermək üçün maddə və üslubları qarışdıra bilərsiz.

Veb saytı özəlləşdirmək nə işə yarayır? Bəli, bu artıq sizdən asılıdır. Saytın hazırlanması zamanı özəlləşdirmə aşağıdakıları əhatə edə bilər:

• Naviqasiyaya yeni səhifələr əlavə etmək
• Düymələrin ölçüsünü, rənglərini və şriftlərini dəyişdirmək
• Əlaqə formaları və menyular kimi yeni elementlər əlavə etmək
• Ana səhifə qalereyanızdakı şəkilləri redaktə etmək
• Fərqli rəng palitrası seçmək
• Sayt qurmaq üçün sosial media kanallarının əlaqələndirilməsi / yerləşdirilməsi

Ən yaxşı veb sayt qurucular bütün bunlar barədə sizə yol göstərər, buna görə qorxmayın. Onlar bilir ki, məqsədləri saytın yığılması vaxtı veb dizaynı asanlaşdırmaqdır. Sayt qurucularını kəşf etməkdən çəkinməyin. Nə qədər şeylər edə biləcəyinizə özünüz də təəccüblənəssiz.

Saytın hazırlanması üçün pulsuz sınaqların bir hissəsi olan şablonlar ilə həmişə oynaya bilərsiz, beləliklə, bir qəpik də sərf etmədən özəlləşdirmənin nə qədər asan olduğunu görə bilərsiz.

#6: SAYTA BAXIŞ VƏ TEST EDİN

Saytın hazırlanması prosesində şablonunuzu seçib özəlləşdirdikdən sonra, böyük ehtimalla onu dərc etmək və saytınızı yayımlamaq üçün tələsəssiz. Orada yavaşlayın. Bir sayt açmaq və onun necə olacağını bilmək bir şeydir, onu kor-koranə nəşr etmək başqa bir şeydir.

Dərc etməzdən əvvəl həmişə dəyişiklikləri veb saytınızda nəzərdən keçirin. Saytın hazırlanması zamanı işlərinizin istədiyiniz kimi olduğuna əmin olmalısız. Saytın yığılması vaxtı sonda soruşulması lazım olan açar suallar aşağıdakılardır:

• Bütün orfoqrafiya və qrammatika doğru mu?
• Menyuda olan bütün düymələr işləyirmi?
• Saytınız bir məqsədi yerinə yetirirmi?
• Formatlamanız ardıcıl mı?
• Masaüstü və mobil telefon ekranlarında işləyirmi?
• Sayt tezliklə yüklənirmi?
• Axtarış motorları üçün optimallaşdırılıbmı?

Saytın hazırlanması prosesinə necə baxa bilərsiz?

Veb səhifə qurucuları saytınızın yığılması zamanı önizləməni həqiqətən asanlaşdırırlar. Adətən saytınızın necə görünəcəyini bilmək üçün redaktor rejimində önizləmə düyməsinə basmanız yetərlidir. Çoxu bir neçə dəyişlik təklif edir, beləliklə, müxtəlif ekran ölçülərində necə işlədiyini görə bilərsiz.

Asan istifadə rejimində önizləmə rejimi vaxta qənaət edir, çünki dəyişiklikləri saxlamağa, redaktor və önizləmə rejimi arasında keçid etməyə gərək duymarsız. Saytın yığılması zamanı dəyişiklik edə və sonra necə göründüyünə önizləmədən baxa bilərsiz.

İpucu: Veb saytınızı sadəcə özünüz yoxlamayın. O halda saytın yığılması vaxtı olan bəzi səhvlərini görməyəcəksiz. Eyni zamanda saytın hazırlanması prosesini və necə işləməsi lazım olduğunu artıq bilirsiz, buna görə də hər şeyi asan tapassız və sizə heç nə qəribə gəlməyəcək. Sayt qurmaq üşün yeni bir perspektiv əldə edin. Ailənizdən və dostlarınızdan saytın hazırlanması üçün onu test etməyi və rəy verməsi üçün xahiş edin. Əgər bu şəxslər ailəmiz və dostlarımızdan olarsa, tənqid etməkdən qorxmayacaq.

#7: DƏRC EDİN

Saytın yığılması prosesində bütün mərhələlər bitdi, yayınlamağa hazır olmalıyıq. ‘Dərc et‘ düyməsinə basmadan əvvəl bu nöqtəyə gəlmək üçün keçdiyiniz addımları sizə təqdim edirik:

Saytın yığılması :

• Veb sayt qurucusunu seçin
• Saytın hazırlanması üçün doğru plan üçün qeydiyyatdan keçin
• Bir domen seçin
• Saytın yığılması üçün şablonunuzu seçin
• Şablonunuzu fərdiləşdirin
• Veb saytınızı nəzərdən kneçirin və test edin

Hər şey hazırdır? Əla. ‘Dərc et‘ düyməsinə basın. Bu barədə hamıya danışın! Saytınız artıq dünyanın görməsi üçün yaşayır! Veb sayt hazırlanması bitdiyinə görə saytınız bütün axtarış sistemlərində görünəcək.. Əlbəttə fərdiləşdirə və inkişaf etdirə bilərsiz, saytınızı artıq qurmusuz!

Hər kəs saytın yığılması prosesini öyrənə bilər və bunu öyrənmək üçün pul xərcləməyə heç gərək yoxdu. Bir sayt qurucusu seçin və baxın sonra nələr baş verir. Sonda sadəcə möhtəşəm bir sayt yaratdığınızı görəcəksiz!

Veb saytların hazırlanması

Veb-sayt HTTP/HTTPS protokolları vasitəsilə İnternetdə müraciət etmək mümkün olan, vahid mövzulu veb-səhifələrin sistemidir. Veb saytların ümumi yığımı Ümumdünya hörümçək torunu yaradır. Dövlət qurumları, müxtəlif idarə, təşkilat, müəssisə və şirkətlər öz xidmətləri və imkanları haqqında məlumatları yaymaq üçün veb-saytlardan istifadə edirlər. Veb-saytlar konkret məzmuna malik olan informasiya platforması kimi və ya gəlir qazanmaq üçün yaradılır.

Ölü sayt – (ing.gravesite, ru. мертвый узел) – 1. Fəaliyyət göstərən, ancaq heç bir dəstəyi olmayan veb-sayt. 2. İstifadəçilər arasında qabaqcadan nəzərdə tutulmuş populyarlığı olmayan veb-sayt.

Veb saytların səhifələri ümumi domen ünvan altında birləşmiş olurlar və eyni məntiqi struktura malikdirlər. Veb sayt anlayışı hostinq, server, provayder, domen, şəbəkə və s. anlayışlarla sıx bağlıdır. İnternet texnologiyaları inkişaf etdikcə bir serverdə (kompüterdə) çoxlu sayda domen və veb saytlar yerləşdirmək mümkündür.

Tarixi
Dünyada ilk veb-sayt 6 avqust 1991-ci ildə Tim Barners-Li (Tim Burners-Lee) tərəfindən yaradılmışdır. Həmin saytda o, World Wide Web (WWW) yeni texnologiyası haqqında ümumi anlayış verərək, URL ünvanlaşma sistemi və HTML dili haqqında danışır. Həmin saytda veb-serverlərin və veb brauzerlərin (veb səyyahların) qurulması və işi ilə bağlı da informasiya verilirdi. Həmin sayt dünyada ilk İnternet-kataloqdur. Belə ki, Tim Barners-Li burada digər saytlara keçidlərin siyahısını da göstərdi.

Tim Barners-Li hesab edirdi ki, hipermətnlərdən istifadə etməklə şəbəkələrdə informasiya mübadiləsini çox sürətlə və effektiv aparmaq mümkündür. Bu ideyanı həyata keçirmək üçün o, hələ 1980-cı ildə Enquire proqram təminatını yaratdı. 1991-ci ildə CERN-də WWWstandartı təsdiq olundu. Tim Barners-Li veb-texnologiyasının – HTTP, URI/URL və HTML atası hesab edilir

Veb-saytın strukturu
İnternetdə olan, öz aralarında hiperistinadlarla birləşmiş, kiçik saytdan tutmuş böyük informasiya portalına qədər hər bir resurs bir neçə tematik rubrikaları təşkil edir. Bir qayda olaraq məzmunu qısa anonslarla verilmiş bütün bölmələrdəki saytların istinadları birinci, yəni başlanğıc səhifəyə gətirilir ki, bu səhifəyə index.htm (.html) adı verilir. Saytın bütün başlanğıc sənədlərinə belə adın verilməsi məsləhətdir. Çünki əks təqdirdə hər hansı bölmənin başlanğıc səhifəsinin adını göstərmədən URL ünvanına müraciət olunarsa brauzer səhifənin özünü yox, cari qovluqda saxlanılmış faylların siyahısını göstərəcək.

Sənədlərin uyğun bölmələrinə görə paylanmış tematik rubrikalar yığımı və bütün səhifənin resursları arasında əvvəlcədən layihələndirilmiş hiperəlaqələr saytın məntiqi strukturu adlanır. Fiziki struktur isə sayt nəşr olunmuş qovluğun alt direktoriyalarındakı fiziki faylların yerləşdirilməsi alqoritmi kimi başa düşülür.

Ola bilər ki, məntiqi və fiziki strukturlar üst-üstə düşməsin. Çünki sənədin fiziki strukturunda fayllar proqramistin işini asanlaşdırmaq məqsədi ilə müəyyən qaydada yerləşdirilə bilər. Faylların müəyyən qayda ilə yerləşdirilməsi sayta yeni materiallar əlavə edildikdən sonra qarışıqlıq yaranmasının qarşısını alır, belə ki, proyektin elementləri sayılan bütün qrafik təsvirləri «Image» adlanan xüsusi qovluqda yerləşdirmək lazımdır. Bu qovluq saytın əsas direktoriyasında yerləşir. Nəticədə təsvir yerləşdirilmiş HTML sənədlərini təzələdikdə şəkilləri yenidən səhifəyə yerləşdirmək lazım gəlmir. Digər tərəfdən həmin qrafik təsvirləri saytın digər səhifələrində də istifadə etmək olar. Veb saytda yerləşən hiperistinadların düzgün işləməsi, sənədlərin düzgün açılması və hər şansı bir resursa müraciət edildikdə brauzerin səhv haqqında informasiya verməsinin qarşısını almaq üçün aşağıdakı qaydalara riayət edilməlidir.

Direktoriyanın adları, HTML sənədlərinin adları və genişlənmələri, qrafik faylların adları təyin olunmalıdır. Bu adlar latın əlifbasında və kiçik reqistrlərində yazılmalıdır. Bu adların uzunluqları 8 simvoldan çox olmamalıdır. HTML sənədlərində faylların adları məna kəsb etməlidirlər, yəni gələcəkdə faylın məzmunu yaddan çıxarsa, bu halda faylın adına baxmaqla onun hansı mövzuya aid olduğu təyin olunacaq.

Veb-saytın strukturu 3 tipə bölünür:

Xətti struktur
Şəbəkə strukturu
İerarxik struktur
Veb-saytın optimallaşdırılması
Veb-saytın optimallaşdırılması – saytın hərtərəfli yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş tədbirlərdəndir. Optimallaşdırmanın məqsədi veb-saytın rahatlığının təmin edilməsi, yüklənmə sürətinin artırılması, yüksək keyfiyyətli kontentin təqdim edilməsi, onun axtarış sistemlərinin tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənməsi və sairədir.

Alqoritm
Veb saytı işləyərkən aşağıdakı alqoritmlər ardıcıl olaraq yerinə yetirilməlidir:

Məqsədin qoyuluşu və əsas məsələlərin təyin edilməsi
Gələcək tematik bölmələrin siyahısının yaradılması
Resursların məntiqi və fiziki strukturlarının işlənməsi
Dizayn eskizinin, saytın komponovkasının, görünməz verstal cədvəlin hazırlanması
Mətn materiallarının hazırlanması
Qrafik materialların hazırlanması
Vektor şəkillərinin yayılmış (rastrovıy) formata eksport edilməsi, şəkillərin optimallaşdırılması
Web-səhifələrin şablonlarının hazırlanması
Web-səhifələrin maşın koduna çevrilməsi

Uptime Kuma ilə veb saytı və tətbiqi necə izləmək olar

Uptime Kuma real vaxt rejimində veb-saytları və proqramları izləmək üçün istifadə edə biləcəyiniz özünəməxsus nəzarət vasitəsidir.

• HTTP(lər) vebsaytları, TCP Portları və Docker konteynerləri üçün işləmə müddətinə nəzarət edir və DNS qeydləri kimi məlumatları əldə edir.
• E-poçt (SMTP), Telegram, Discord, Microsoft Teams, Slack, Promo SMS, Gotify və 90+ bildiriş xidmətləri vasitəsilə bildirişlər göndərir.
• Birdən çox dili dəstəkləyir.
• Birdən çox Status Səhifəsi təmin edir.
• Proksi Dəstəyi Təmin edir.
• SSL sertifikatı məlumatını göstərir.
• Xəritə Status Səhifəsini Domenə.

Bu təlimatda siz Uptime Kuma-nın özünü idarə etdiyi monitorinq alətini necə quraşdıracağınızı və alətdən istifadə edərək veb-saytlara necə nəzarət edə biləcəyinizi öyrənəcəksiniz.

Nümayiş üçün Ubuntu 20.04-də Uptime Kuma Monitoring alətini quraşdıracağıq. Eyni təlimatlar Debian törəmələri üzərində də işləyir.

Addım 1: Linux-da Node.JS-in quraşdırılması

Başlamaq üçün serverinizə daxil olun və yerli paket indeksini yeniləyin.

$ sudo apt update $ sudo dnf update

Uptime Kuma Node.JS-də yazıldığından, davam etməzdən əvvəl Node.JS-ni quraşdırmalısınız. Biz bu təlimatı yazarkən Node.JS 16.x olan ən son LTS buraxılışını quraşdıracağıq.

Əvvəlcə sisteminizə Nodesource repozitoriya əlavə edin. Bunu etmək üçün kök istifadəçiyə keçin.

$ sudo su

Sonra aşağıdakı curl əmrindən istifadə edərək Nodesource 16.x repozitoriyasını sisteminizə əlavə edin.

$ curl -sL https://deb.nodesource.com/setup_16.x | sudo bash - [On Debian systems] $ curl -sL https://rpm.nodesource.com/setup_16.x | sudo bash - [On RHEL systems]

Komanda paket siyahılarını yeniləyən quraşdırma skriptini yükləyir, Nodesource imzalama açarını əlavə edir və Nodesource 16.x repozitoriyası üçün dnf siyahısı faylı yaradır.

Nodesource repozitoriyası əlavə edildikdən sonra göstərildiyi kimi paket menecerindən istifadə edərək Node.JS-i quraşdırın.

$ sudo apt install nodejs -y [On Debian systems] $ sudo dnf install nodejs -y [On RHEL systems]

Quraşdırıldıqdan sonra göstərildiyi kimi quraşdırılmış NodeJS versiyasını təsdiqləyin.

$ node --version V16.17.0 

Addım 2: Linux-da Uptime Kuma quraşdırılması

Node.JS quraşdırıldıqdan sonra siz Uptime Kuma monitorinq alətini quraşdırmağa davam edə bilərsiniz. Əvvəlcə GitHub-dan Uptime Kuma deposunu klonlayın.

# git clone https://github.com/louislam/uptime-kuma.git

Sonra, Uptime Kuma qovluğuna keçin.

# cd uptime-kuma/

Sonra, aşağıdakı əmrdən istifadə edərək monitorinq alətini qurun:

# npm run setup

Sonra, göstərildiyi kimi pm2 demonunu işə salın.

# pm2 start npm --name uptime-kuma -- run start-server -- --port=3001 --hostname=127.0.0.1

Komanda aşağıdakı çıxışı yaradır.

Siz PM2 qeydlərinə göstərildiyi kimi baxa bilərsiniz.

# pm2 logs

Sonra, Node.js tətbiqini yenidən başladıqdan sonra işə salın.

# pm2 startup

Sonra, göstərildiyi kimi tətbiq vəziyyətini qeyd edin.

# pm2 save

Sonra, siz Apache internetini quraşdırmalı və daha sonra onu Uptime Kuma üçün əks proksi kimi xidmət etmək üçün konfiqurasiya etməlisiniz.

$ sudo apt install apache2 -y [On Debian systems] $ sudo dnf install httpd -y [On RHEL systems]

Quraşdırıldıqdan sonra Debian əsaslı sistemlərdə monitorinq aləti tərəfindən tələb olunacaq aşağıdakı modulları aktivləşdirin.

# a2enmod ssl proxy proxy_ajp proxy_wstunnel proxy_http rewrite deflate headers proxy_balancer proxy_connect proxy_html

Sonra, Uptime Kuma üçün virtual host faylı yaradın.

$ sudo nano /etc/apache2/sites-available/uptime-kuma.conf [On Debian systems] $ sudo vi /etc/httpd/conf.d/uptime-kuma.conf [On RHEL systems]

Aşağıdakı kod sətirlərini yapışdırın. ServerName direktivi üçün serverinizin Tam İxtisaslı Doman adını və ya ictimai IP ünvanını göstərin.

 ServerName kuma.example.com ProxyPass / http://localhost:3001/ RewriteEngine on RewriteCond % websocket [NC] RewriteCond % upgrade [NC] RewriteRule ^/?(.*) "ws://localhost:3001/$1" [P,L] 

Faylı saxla və çıx.

Sonra Debian əsaslı sistemlərdə göstərildiyi kimi Uptime Kuma üçün Apache virtual hostunu aktivləşdirin.

$ sudo a2ensite uptime-kuma

Sonra dəyişikliklərin qüvvəyə minməsi üçün Apache veb xidmətini yenidən başladın.

$ sudo systemctl restart apache2 [On Debian systems] $ sudo systemctl restart httpd [On RHEL systems]

Addım 5: WebUI-dən Uptime Kuma-ya daxil olun

Uptime Kuma quraşdırılmış və tam konfiqurasiya edilmiş, brauzerinizi işə salın və serverinizin domen adına və ya ictimai IP ünvanına baş çəkin.

http://server-ip OR http://domain-name

WebUI göstərildiyi kimi görünəcək və sizdən Admin hesabı yaratmağınız tələb olunacaq. Buna görə, istifadəçi adı və şifrənizi təqdim edin və Administrator hesabı yaratmaq üçün Yarat düyməsini basın.

Bu sizi Uptime Kuma-nın idarə panelinə daxil edəcək. Veb saytı izləməyə başlamaq üçün Yeni Monitor əlavə et düyməsini klikləyin. Nəzarət etmək istədiyiniz saytın təfərrüatlarını doldurun.

Qısa müddətdən sonra Uptime Kuma saytınızı izləməyə başlayacaq və göstərildiyi kimi müxtəlif iş vaxtı ölçülərini təqdim edəcək.

Və bu qədər! Uptime Kuma-nı uğurla quraşdırdıq və konfiqurasiya etdik və vebsayta nəzarət edə bildik. Bu təlimatla bağlı rəyiniz xoşdur.

Bütün hüquqlar qorunur. © Linux-Console.net • 2019-2023