Windows əməliyyat sistemləri

Restart the computer(komputeri yukləmə )- sahəsi seçilirsə ,Windows yenidən yüklənir. Restart the computer in MS DOS mode (MS DOS rejimində komputeri yukləmə )- sahəsi seçilirsə sistem qrafiki örtüksüz yenidən yüklənir. Bu rejim Windows qrafiki mühitində işləməyin proqramların yüksəlməsində istifadə olunur.Windows –a qayıtmaq üçün “Exit “ və ya “ Win” əmrləri daxil edilir və “Enter “ düyməsi basılır.
3.Windows pəncərələri ilə iş.

Windows Defenderini necə söndürmək olar

Kompüterinizdə Windows Defender-i söndürmək istəməyinizin bir neçə səbəbi ola bilər. Bəlkə də kompüterinizdə oynayarkən xidmət müdaxilə edir? Yoxsa bəlkə də bir inkişaf etdiricisiniz və virus olmayan sənədləri virüs olaraq aşkarlayır?

Xüsusiyyəti söndürməyin həm üstünlükləri, həm dezavantajları var. Bunu söndürmək hal-hazırda qarşılaşdığınız problemi dayandıracaq, ancaq kompüterinizi bir çox təhlükəyə qarşı həssas edəcəkdir.

Əgər son qərarınız söndürməkdirsə, bunu etmək üçün bir çox metod var. Windows 10-un Home versiyasındasınızsa, ilk iki metod sizin üçün işləyəcək, çünki üçüncü metod kompüterinizdə olmayacaq Yerli Qrup İlkəsi Düzenleyicisini tələb edir.

Windows Defender-i söndürmək üçün Ayarlar Tətbiqindən istifadə edin

Windows 10 PC-də Windows Defender-i söndürməyin ən asan yolu Ayarlar tətbiqindən istifadə etməkdir. Xidməti söndürməyə bərabər olan real vaxt qorumasını deaktiv etməyə imkan verən bir seçim var.

Ayrıca, xidməti yenidən açmağa qərar verdiyiniz təqdirdə, əlil etdiyiniz seçimi təmin edərək bunu edə bilərsiniz. Daha sonra sizin üçün xüsusiyyəti yenidən aktivləşdirəcəkdir.

1. Axtarmaq Parametrlər Cortana axtarışından istifadə edərək gördükdə tətbiqə vurun.

1. Deyən seçimi vurun Yeniləmə və Təhlükəsizlik aşağıdakı ekranda.

1. Seçin Windows Təhlükəsizlik sol yan paneldə mövcud olan seçimlərdən.

1. Deyən seçimi vurun Virus və təhlükədən qorunma sağ tərəfdəki şüşədə

1. Aşağıdakı ekranda, altında Virus və təhlükədən qorunma parametrləri bölməsində, deyən seçimi vurun Parametrləri idarə edin.

1. Aşağıdakı ekranda aktivləşdirmək və söndürmək üçün bir neçə seçim var. Deyən seçimi tapın Real vaxtda qorunma, üstdə olmalıdır və söndürün.

1. Tətbiqin cihazınızda dəyişiklik etməsinə icazə vermək istəyib-istəmədiyinizi soruşacaqsınız. Basın Bəli və davam edin.
2. Windows Defender artıq söndürülməlidir və bunu ekranda görəcəksiniz.

1. Yenidən açmağınız lazımdırsa, Real vaxtda qorunma seçimi və effektiv olacaq.

Windows Defender-i deaktiv etmək üçün Registry Editor istifadə edin

Windows PC-də qeyd defteri redaktoru bir çox tapşırıqları yerinə yetirməyə imkan verir. Müxtəlif xidmətləri açmaq və söndürmək, menyulara yeni seçimlər əlavə etmək və s. Üçün istifadə edə bilərsiniz. Təklif etdiyi xüsusiyyətlərdən biri də maşınınızda Windows Defender-i aktivləşdirib söndürməyinizə imkan verməkdir.

Kompüterinizdə Windows Defender-i söndürən qeyd defterinə yeni bir giriş əlavə edə bilərsiniz. Gələcəkdə, xüsusiyyəti geri qaytarmaq istəsəniz, qeydinizi qeyddən silməklə kifayətlənəcəksiniz.

Qeyd dəftərini redaktə edərkən, səhv girişləri dəyişdirmək sisteminizin arızalanmasına səbəb ola biləcəyi üçün ehtiyatlı olun.

1. Düyməsini basın Windows + R düymələrini eyni anda çalıştır qutusunu açın.
2. Yazın regedit qutusuna basın və basın Daxil edin qeyd defteri redaktorunu açmaq.

1. Daxil edin DisableAntiSpyware giriş adı və basın Daxil edin. Giriş qeyd olunur.

1. Düzəliş etmək üçün girişə iki dəfə vurun.
2. Düzəliş ekranında deyən bir sahə tapacaqsınız Dəyər məlumatları. Varsayılan dəyər 0 olmalıdır. Bunu sahədən çıxarın və daxil edin 1 yeni dəyər kimi. Sonra basın tamam dəyişiklikləri saxlamaq üçün.

1. Çıxın Reyestr redaktoru kompüterinizdə.
2. Açın Menyu başlayın, güc simgesini vurun və seçin Yenidən başlamaq. Kompüterinizi yenidən yükləyəcək.

Kompüteriniz önyükləndikdə, Windows Defender-in tamamilə deaktiv olduğunu tapa bilərsiniz.

Windows Defender-i söndürmək üçün Qrup İlkəsi Düzenleyicisindən istifadə edin

Kompüterinizdə Windows 10-un Pro versiyasını işlədirsinizsə, Windows Defender-i söndürmək üçün Yerli Qrup Siyasəti Düzenleyicisində bir seçimi dəyişə bilərsiniz. Qeyd defterini düzəltməkdən və qısa müddətdə etməkdən daha asandır.

İstədiyiniz zaman Windows Defender-i açmaq üçün eyni metodu istifadə edə bilərsiniz. Bu dəfə, Əlil seçimini seçməlisiniz.

1. Hər ikisini də basın Windows və R düymələrini eyni anda çalıştır qutusunu açın.
2. Yazın gpedit.msc qutunuzda ekranda açın və vurun Daxil edin. Yerli Qrup Siyasəti Redaktorunu açacaq.

1. Sol yan çubuqdan, deyən seçimi genişləndirin Kompüter konfiqurasiyası.

1. Əsas seçim altında bir neçə yeni maddə görünəcək. Deyənə vurun İnzibati Şablonlar axtardığımız seçim orada olduğu üçün.

1. Basın Windows komponentləri sol yan çubuqda seçin və seçin Windows Defender Antivirus sağ tərəfdəki şüşədə

1. Deyən seçimi tapın Windows Defender Antivirusunu söndürün sağ paneldə və üzərinə iki dəfə vurun.

1. Seçimi aktivləşdirib söndürməyinizə imkan verən bir qutu açılacaqdır. Üçün radio qutusunu seçin Aktivdir xüsusiyyəti aktivləşdirmək. Qarışıq olduğunuz halda Windows Defender-i deaktiv edən xüsusiyyəti təmin edir. Sonra basın tamam altındakı dəyişiklikləri saxlamaq üçün.

1. Çıxın Yerli Qrup Siyasəti Redaktoru.
2. Kompüterinizi yenidən başladın.

Windows Defender artıq yuxarıda təsvir olunan variantlara girmədiyiniz və bu seçimi dəyişdirmədiyiniz müddətdə deaktiv qalmalıdır.

Windows Defender, sisteminizdəki virusları və digər təhdidləri blokladığı üçün əla bir vasitədir. Bu kompüterlərinizi qorumaq üçün istifadə etdiyiniz vasitədir? Olmasa, hansı alternativlərdən istifadə edirsiniz? Aşağıdakı şərhlərdə bilmək istərdik.

Windows əməliyyat sistemləri

1) Windows əməliyyat sisteminin təyinatı və xarakteristikası. 2) Windows –un baş menyusu və onun elementləri. 3)Windows pəncərələri ilə iş. 4)Windows –un obyektləri. 5)Sənədlərlə iş. 6)Sənədlərin tərtibatı.
1. Windows əməliyyat sisteminin təyinatı və xarakteristikası.

Windows əməliyyat sistemi MS DOS bazasında yaradılmışdır. Bu əməliyyat sistemi bir sıra üstünlüklərə malikdir. MS DOS –a nəzərən Windows daha mükəmməl istifadəçi interfeysinə malikdir. MS DOS iş zamanı proqramı yükləmək və ya digər əməliyyatları aparmaq üçün klaviatura vasitəsi ilə əmrlər yazılmalı idi. Windows –da istifadə olunan qrafik istifadəçi interfeysi bu baxımdan daha əlverişlidir.

Windows- da : – MS DOS- un əmrlər sətri ilə işinin xüsusiyyətlərini ətraflı öyrənməyə ehtiyac yoxdur. – əməli yaddaşla işin üsullarını xüsusi olaraq öyrənmək lazım deyil. Çünki MS DOS –un əsas drayverlərinin yüklənməsi avtomatlaşdırılmışdır. – Sənədlərlə və lokal şəbəkədə iş imkanları genişlənir.

Windows əməliyyat sistemi faktiki olaraq kompüterin aparat giriş-çıxış baza sistemini ( BİOS ) tamamlayır. Bunun üçün onun öz BİOS proqramı vardır. O tətbiqi proqramlara icra mühiti , istifadəçilərə isə sistemlə dialoq mühiti ( əməliyyat sisteminin örtüyü ) yaradır . Windows əməliyyat sistemi bir qayda olaraq möhkəm diskdən yüklənməlidir . Komputeri işə qoşmaq üçün maşının korpusunda xüsusi düymə var. Həmin düyməni basıb gözləmək lazımdır , Windows əməliyyat sistemi yüklənsin.

Windows-la işləmək üçün əsas funksional orqan “mouse”- dur. Mouse-un sol düyməsi “Enter” , sağ düyməsi ilə əlavə imkanlar düyməsidir . Sol düyməyə 1 dəfə toxunanda obyekt seçilir , 2 dəfə dalbadal toxunanda isə obyekt aktivləşir. Windows yükləndikdən sonra ekrana “ işçi stol “ çıxır . İşçi stolun sol sütununda Windows –un obyektləri (qovluq ,sənəd ,yarlıq ) yerləşir.

İşçi stolun özü qovluqdur və ona uyğun alt kataloq Windows kataloqunda yerləşir. İşçi stolunda ixtiyari obyekt ola bilər. Bunlara aşağıdakılar aiddir : mənim komputerim (My computer), portfel (səbət), şəbəkə mühiti və s. Bu elementlər istifadəçinin plan və məsələlərindən asılı olaraq dəyişə bilər. İşçi stolun aşağı hissəsindəki , üfüqi şəkilli hissə (Taskbar ) məsələlər paneli adlanır. Məsələlər panelindəki buraxılış (Start ) düyməsinin köməyilə lazım olan proqram seçılib yüklənir.
2.Windows –un baş menyusu və onun elementləri.

“Start” (buraxılış) üzərində mouse-un sol düyməsini (bundan sonra sadəcə sol-sağ düymə işlədəcəyik )basan kimi ekrana “Baş Menyu” (Star Menu) açılır. Tətbiqi ,xidməti proqramlara ,sənədlərə müraciaət imkanı yaranır . Bunlara aşağıdakılar aiddir: Proqramlar(Programs), Sənədlər(Documents), Sazlanma(Settings), Axtarış(Find ) , Arayış(Help ),İcra etmək (Run),İşin sonu (Shut down)

Menyunun hər hansı bir əmrini seçməklə ,istifadəçi sistemə hansı əmrin icra olunması haqqında məlumat verir.Bu zaman dioloq pəncərəsində əlavə parametrlər təyin olunur.Hər hansı bir məsələnin icra olunması Start (buraxılış) düyməsinin sıxılması və həmçinin Windows sisteminə işin başlanması haqqında məlumatın verilməsi ilə başlayır.Bu düymənin sıxılması ilə əmrlər siyahısından ibarət Start ( buraxılış) menyusu açılır.Əmrlər siyahasından lazım olan əmr seçilir. Əgər əmrin adından sonra ,sağ tərəfə istiqamətlənmiş ox olarsa ,onda bu onu göstərir ki ,növbəti menyu var. Start(buraxılış ) menyusunun təsviri aşagıdakı kimidir :

Proqramlar (Programs )-Bu əmrdə kompüterdə olan müxtəlif tətbiqi proqramlar ,məsələn:Explorer,Microsoft word ,Excel,Word pad,Paint və s . işə salmağa imkan verir.

Sənədlər (Documents)-Bu əmr bir az əvvəl müraciət olunmuş sənədləri açmağa imkan verir.Burada müraciət olunmuş axırıncı 15 sənədin adı yadda saxlanılır.

Sazlanma (Settings )-Sazlanma idarəetmə panelinin qovluqlarını və printerləri qaçıran əmrləri əhatə edir.Buraya həmçinin məsələlər paneli (Taskbar ) punktu da aiddir ki ,həmin punkt məsələlər panelinin xarici görünüşünü dəyişdirir , baş menyuya əmrlər əlavə edilir.

Axtarış (Find)-Bu əmr lazım olan proqramın axtarışında və işə salınmasında istifadə olunur.Əmr proqramın adını dəqiq bilmədikdə də onun axtarışını həyata keçırir.Axtarış dioloq pəncərəsi 3 dərəcədən ibarətdir : 1)ad və yerləşmə , 2)dəyişilmə tarixi , 3)əlavə

Arayış (Help)-Bu əmrin köməyi ilə Windows haqqında lazım olan məlumatlar məzmun (contents )bölməsində yerləşir.Xüsusi suallara uyğun informasiyanı fənn göstəricisi (İndex ) vasitəsilə tapmaq mümkündür .Arayışda arayışların məzmunu kitab başlıqları kimi təşkil olunub.Mövzunu və ya başlığı göstərməklə buraya daxil olan mövzuların siyahısına baxıb seçmək mümkündür.Bir çox başlıqlarda “əlavə imkanlar “ xüsusi bölməsi var ki , burada da effektiv işləməyin üsulları təsvir olunub.

İcra etmək(Run)- Bu əmr proqramları işə salmaq üçün istifadə olunur.Bunun üçün proqramları işə salma “Run” dioloq pəncərəsindəki daxil etmək sahəsində proqramın yolu və adı göstərilir, sonra isə “OK” düyməsi sıxılır.Bu halda proqram işləyir. İşin sonu (Shut down)-Bu əmr Windows əməliyyat sistemi ilə iş sona çatdıqdan sonra istifadə olunur.Bu əmri “mouse” ilə sıxdıqda aşağıdakı şəkildə dioloq pəncərəsi açılır: Əgər komputeri söndürmək (shut down the computer)sahəsini seçib “Yes” düyməsini sıxdıqda Windows aktiv proqramların sona çatmasını tələb edir və Windows sistemi ilə işin sona çatmasını tələb edir .Sonra isə ekranda “ kompüteri söndürmək olar “ məlumatı görünür. Komputeri bundan sonra söndürmək olar .Komputerin istənilən vaxt söndürülməsi müəyyən verilənlərin itməsinə səbəb ola bilər.Əgər “No” düyməsi sıxılmırsa,onda (shut down) işin sonu dioloq pəncərəsi bağlanır və Windows sistemi ilə işi davam etdirmək olar.

Restart the computer(komputeri yukləmə )- sahəsi seçilirsə ,Windows yenidən yüklənir. Restart the computer in MS DOS mode (MS DOS rejimində komputeri yukləmə )- sahəsi seçilirsə sistem qrafiki örtüksüz yenidən yüklənir. Bu rejim Windows qrafiki mühitində işləməyin proqramların yüksəlməsində istifadə olunur.Windows –a qayıtmaq üçün “Exit “ və ya “ Win” əmrləri daxil edilir və “Enter “ düyməsi basılır.
3.Windows pəncərələri ilə iş.

Hər bir icra edilən proqram üçün ayrıca pəncərə açılır. İstənilən pəncərəni böyüdüb- kiçiltmək və sürüşdürmək mümkündür. Pəncərənin yuxarısı sərlövhə üçün ayrılır. Pəncərəni sürüşdürmək üçün mouse-un kursorunu ( ) sərlövhə nişanının,məsələn, “W” –nun üstünə gətirib sol düyməni sıxmaq və mouse hərəkət etdirmək kifayətdir. Sərlövhə sətrinin altında menyu sətri (Menubar) yerləşir.Menyunun istənilən bəndində sol düyməyə toxunulsa,həmin bəndin içi açılır. Bəndin içində də sol düymə ilə işləmək lazımdır.Nəyisə redaktə etmək üçün File (fayl ) və Edit (düzəliş) bəndləri olmalıdır. Pəncərə ilə işi bitirmək üçün sol düyməni pəncərədən kənarda şıqqıldatmaq kifayətdir.Pəncərənin sərhədlərində mouse-un kursoru iki istiqamətli oxa çevrilir.Bu zaman sol düyməni sıxıb pəncərəni böyüdüb- kiçiltmək olar:

-mümkün kiçiltmə düyməsi

-maksimum böyütmə düyməsi( pəncərəni erkran boyu böyütmək )

-bərpa düyməsi.Düymənin sıxılması ilə pəncərə baglanır və məsələlər panelindəki pəncərənin ad düyməsi yox olur.Bununlada pəncərədə icra olunan proqramın işi sona çatır. Pəncərənin aşağısında və sağ tərəfində “ fırlatma “düymələri var ki, bunların köməyi ilə pəncərəyə sığmayan informasiya pəncərəyə gətirilir. Yuxarı sol küncündəki nişan üzərində sol düyməyə toxunulub pəncərə menyusunu açmaq olar. Menyuda : Restore (bərpa), Move (yerdəyişmə), Suze (Ölçüdəyişmə), Minimize (sıxma), və həmçinin Close (bağlama) əmrləri vardır.

4. Windows –un obyektləri.

My computer qovluğunda lokal komputerin disk qəbul edənlərinin , şəbəkə disklərinin,idarəetmə panellərinin,printerlərin nişanları vardır.

Windows-un obyektləri qovluq,proqram,sənəd və yarlıq hesab edilir.

Hər hansı obyekti açmaq üçün müvafiq nişanə maus vasitəsilə iki dəfə işarə verilməsi və ya Enter düyməsi basılır.Açılan qovluq adi pəncərədir və burada menyu,alətlər paneli və digər zəruri vasitələr əks olunur.

Qovluğun pəncərəsində istənilən obyekti açmaq üçün mausun ikili işarəsi verilməli və ya “Enter” düyməsi basılmalıdır. Qovluğun pəncərəsini açan zaman “Shift “ düyməsi basılarsa bələdçi çağırılır. Eyni işi File/ Explore /Fayl /Bələdçi / əmri ilə də görmək olar . Windows –un bələdçisi adi pəncərədən daha geniş imkanlara malikdir.

View | Refresh | Görünüş | Təzələmə | əmri və ya F5 düyməsinin basılması ilə qovluğun məzmunu oxunur. Cari ( kursorla ayrılmış) obyekt haqqında informasiya pəncərənin aşağı hissəsindəki sətirdə əks olunur.Cari qovluğun bütün obyektlərinin ayırmaq lazımdırsa,(1-2 obyekt istisna olmaqla )həmin

1 -2 obyekti maus vasitəsilə ayırmaq və “İnvert selection” əmrini vermək lazımdır. Mausun sağ düyməsinin işarəsi ilə istənilən obyektin komtekst menyusu çağırılır.Müxtəlif obyektlərin kontekst menyusu çağırılır.Müxtəlif obyektlərin kontekst menyusunda müxtəlif əmrlər olur. Obyektlərin nişanlarının yerini dəyişmək üçün ən əlverişli üsul mausun sağ düyməsindən istifadə etməkdir.Bu halda aşağıdakı menyu ekrana çıxır; -Move Here (yerdəyişmə) -Copy Here (surət çıxarma ) -Create Shortcut(s) Here ( yarlıq yaratmaq ) -Cancel ( imtina ) Yarlıq işçi stolda fayla müraciəti sürətləndirmək üçün yaradılır və bu halda faylın özü deyil , nişanı işçi stola köçürülür. Obyektin surətini çıxarmaq üçün qovluğun pəncərəsinin menyusu ayırması və müvafiq mövqe işarələnməlidir.Bu məqsədlə Ctrl+C düymələr kombinasiyasını da yığmaq olar. Obyekti kənarlaşdırmaq üçün qovluğun pəncərəsinin menyusu ayrılmalı və müvafiq mövqe işarələnməsi və ya DEL düyməsi sıxılmalıdır. Yeni qovluq yaratmaq üçün qovluq pəncərəsinin menyusunun File /New /Folder/ Fayl /Yaratmaq /Qovluq əmri verilməlidir.Yuxarıda göstərilən yerinə yetirmək üçün digər üsullarda vardır. İstənilən ekran obyektinin adının dəyişdirilməsi üçün əvvəlcə maus vasitəsilə obyektin nişanına ,sonra isə yazısına işarə verilməlidir.Nişan dərhal yazının redaktə olunması rejiminə keçir.

Windows-dı obyektin adı 255 simvola qədər ola bilər. Window-un örtük vasitələri isə obyektlər üzərində aparılan əməliyyatlardan imtina etmək mümkündür.Bunun üçün qovluğun menyusunun və ya bələdçinin Edit /Undo/ Düzəliş/Təxirəsalma / “← “ düyməsi ilə yerinə yetirmək olar. Bir disketin məzmununun bütövlükdə digər disketə köçürməsi üçün File / Copy Dick / Fayl /Diskin surətinin çıxarılması / adlı kontekst menyusu əmrindən istifadə etmək olar. Bu zaman alınan dioloq cədvəlində ,ilkin məqsədli disk daxildən qurğu seçiləndən sonra Star düyməsi basılır. Disklərdən istifadə etmək üçün onları formalaşdırmaq lazımdır Bundan əlavə diskləri işçi vəziyyətdə saxlamaq üçün müntəzəm olaraq Yenidən formalaşdırmaq lazımdır. Diskin formalaşdırılması üçün File/Format/Fayl/Formatlaşdırma/menyusu və ya kontekst menyunun Format əmri istifadə olunur.Formalaşdırma pəncərəsi üç üsul təqdim edir. Quick (erase)/Diskin başlığının surətli təmizlənməsi /surətli formalaşdırma .Bu üsulla diskinməzmunu silinir. Full – disketin cığır və sektorlarının tamamilə yenidən nişanlanması. Copy System files only /sistem fayllarının köçürülməsi /köçürmənin formalaşdırma olmadan həyata keçirilməsi

5. Sənədlərlə iş. Windows-un köməyi ilə sənədlərin yaradılması və onların üzərində işləmə imkanı vardır.Windows-un mühitində sənəd redaktə olunduqdan sonra,printerdə alınacaq təsvir ekranda təsvir olunur . By what you see is what yo get – dəqiq inikas prinsipi adlanır. wysiwyg-vasitəsilə sənədin ən yüksək poliqrafik səviyyədə keyfiyyətini təmin etmək olar.Bu məqsədlə miqyaslaşdırılan (ölçüsü dəyişdirilə bilən ) şriflərdən istifadə olunur . Sənədlərin redaktə olunması üçün hazırda geniş istifadə olunan mətn prosesoru Microsoft firmasının Word prosesorudur ….Bu mətn prosesoru yüksək imkanlı proqram məhsulu olub ,sənədin yaradılması üçün çox geniş imkanlar açır .Onun köməyi ilə cədvəlləri redaktə etmək ,başlıqlar yaratmaq , orfoqrafiya və qrammatikanı yoxlamaq, poçt göndərişlərinihazırlamaq ,çox saylı fayllardan mürəkkəb sənədlər yazmaq olar.Word 7.0 ilə iş zamanı başlıqlar yazıldıqdan sonra Enter düyməsi iki dəfə basılmalıdır .Bu halda başlıqlar avtomatik olaraq formalaşdırılır. Mətnin simvolları çox böyük və ya çox xırda olduqda View | Zoom | Görünüş / Miqyas / menyusu istifadə edilməklə inikasın miqyası dəyişdirilir. Redaktə zamanı alət panelinin hər hansı düyməsi üzərinə maus kursoru gətirildikdə ,düymənin adı və ekranın aşağısında izahat görünür .Enter düyməsinin hər bir dəfə yığılması yeni abzas əlavə edir.Artıq boş sətirlər Del – düyməsi ilə yox edilir .Cari abzası sonrakı abzasla birləşdirmək üçün cari abzasın sonu kursorla qeyd edilərək Del –düyməsi basılır .Bir abzası iki yerə bölmək üçün Enter -düyməsi lazımı yerdə yığılır.Redaktə zamanı “→”,” ←”,”↓”,”↑ ” düymələrindən istifadə olunur .Səhv simvollar iki üsulla ləğv edilir. Kursor simvoldan sağda olanda Bakspace ,solda olanda Del – düyməsi basılır . Əgər bir neçə sözü və ya sətri ləğv etmək lazımdırsa ,kursor həmin fraqmentin əvvəlinə gətirilir.Shift –düyməsi saxlamaqla ( basılmaqla) Kursor fraqmentin sonuna aparılır və fraqmentin rəngi dəyişilir. Del- düyməsi basıldıqda fraqment ləğv edilir.

Fraqmenti bir yerdən başqa yerə köçürmək üçün aşağıdakı əməliyyat aparılır:

-fraqment ayrılır -shift +del \ və ya ctrl +x , \düymələr kombinasiyası basılır -kursoru fraqmentin köçürüləcəyi yerə köçürmək -shift +ins \ və ya ctrl +v \ düymələr kombinasiyası yazılır və ayrılmış fraqment yeni yerə köçür Əməliyyat zamanı kursoru maus vasitəsilə hərəkətə gətirmək əlverişlidir .Fraqmentin yeni yerdə surətinin çıxarılması üçün aşağıdakı əməliyyat aparılır -fraqmentin ayrılması -ctrl +ins \ və ya ctrl + c düymələr kombinasiyası yığılır -kursoru fraqmentin surətinin göndəriləcəyi yerə köçürmək -shift +ins və ya ctrl + v düymələr kombinasiyası yığılır və surət yeni yerdə yerləşdirilir. Başqa üsulda vardır .fraqmentin maus vasitəsilə “köçürülərək“lazımı yerə köçürülür və bu zaman CTRL düyməsi basılır və saxlanılır. Sənədi mühafizə etmək üçün File \ Save \ Fayl \Mühafizə etmək\ menyusu ilə ctrl + s düymələr kombinasiyasından istifadə edilir. Hazırda faylın yüklənməsi üçün File \ open \ fayl \ açmaq \ menyusu , Ctrl+ o düymələri istifadə edilir və Open dioloq pəncərəsində kursorla tələb olunan faylın adı seçilir . Başqa qaydada həmin əməliyyat aparılır. Mausun kursoru ilə müvafiq nişan ayrılır və iki dəfə işarə verilir və ya Enter düyməsi basılır. Yeni fayl üzərində işə başlamaq üçü File \ view \ fayl \ yaraşmaq menyusuna əmr vermək və ya Ctrl +IV düymələrindən istifadə etmək lazımdır. File \ Print \fayl \Çap və ya Ctrl + p düymələr kombinasiyası sənədin ayrılmış hissəsini printerə çap etməyə imkan verir. File \ Print \ prevew\ Fayl \nəzərdən keçirmək \ menyusu ilə mətnin printerdə necə çap olunacağını dəqiq şəkildə görmək olar

6. Sənədlərin tərtibatı.

Cari abzası yenidən formalaşdırmaq üçün Format / Paraqraph /Format / Abzas / menyusu ayrılır. Əgər bir neçə abzası yenidən formalaşdırmaq lazımdırsa , onların hamısı ayrılmalıdır .

Paraqraph dioloq pəncərəsi abzasın yeni sətirlərarası intervallar , addımların ölçüsü və s dəyişməyə imkan verir.

View / Ruler / Görünüş /Xətt / əmrilə ekrana çıxan abzas xətkeşi abzas sətrinin tənzimlənməsinə xidmət edir. File / Parameters / Fayl / Sətirlərin parametrləri / menyusunun köməyi ilə mətnin kağız üzərində yeri müəyyənləşdirilir.Mətn sətirlərinin ölçüsü Paper size / Kağızın ölçüsü / dioloq pəncərəsində , boş sahələrin ölçüləri / eni / Maqdins / sahə / dioloq pəncərəsində müəyyənləşdirilir. Mətnin qəzet / jurnal sütunları kimi tərtibatı üçün Format / columns / Format / Sütunlar / menyusu istifadə olunur . Mətnlərin işlənməsi üçün lazım olan kontekst axtarışı və əvəzləmə imkanları Microsoft Word – də nəzərdə tutulmuşdur .Bu imkanlar Edit / Find /Düzəliş / tapmaq /menyusu ilə reallaşdırılır. Redaktə olunan mətndə “ örtük “ sözü tapılır . Find dioloq pəncərəsində və Find Next / Növbəti / düyməsi basılır. Find next düyməsinin təkrar yığılması bütün mətn üzrə “örtük “ sözünün tapılmasının təyin edir. Replace / Əvəz et / düyməsi mətndə rast gəlinən bütün “ örtük “ sözlərinin “ proqram örtüyü “ sözü ilə əvəz etməyə imkan verir .

Sənədin tərtibatı şəkillərdə zənginləşdirildikdə keyfiyyət yüksək olur . Ən sadə üsul Word proqramı və Windows sistemi ilə birlikdə verilən şəkillər kolleksiyasından istifadə etməkdi .Şəkili sənədin kazımi yerinə insert / Picture / Yerləşdirmək / Şəkil / menyusunun əmri ilə yerləşdirmək olar .İnsert / Picture dialoq pəncərəsinin köməyi ilə Clouds . Bmp faylı tapılır. Və Ok düyməsi basılır şəkil mətnin lazımi yerində əks olunur Preview / Baxış / düyməsilə şəkil əvvəlcədən nəzərdən keçirilə bilər .Şəkil mətnin digər hissələri kimi yeni qaydada göçürülə, ləğv edilə və sürəti çıxarıla bilər .Şəkili ayırmaq üçün mausdan işarə vermək lazımdır.Ayrılmış şəklin ölçülərini dəyişmək mümkündür.Bunun üçün mausla şəklin “küncündən “ dartmaq lazımdır .Bu halda şəkil mütənasib olaraq böyüyəcəkdir.Şəklin üfüqi tərəfindən v “dartdıqda “ şaquli ölçülər , şaquli tərəfindən dartdıqda üfüqi ölçülər böyüyəcəkdi .Sənədlərin hazırlanması üçün istifadə olunan bütün Windows proqramlarda çap file / Print / Fayl / Çap menyusunun əmri ilə icra olunur.Sənədin bütövlükdə və ya bir hissəsini çap etmək olar .

Windows -un aparat vasitələri ilə aşağıdakı minimal tələbatı vardır. -mikroprosessor 80386 -4 Mbayt yaddaş -30 -40 Mbayt sərbəst yaddaş ( möhkəm disk üzərində ) -maus

Əgər Windows komputerdə tam əməliyyat sistemi kimi yerləşdirilərsə ( Ms Dos –iştirak etmədən ),onda komputeri Windows komplektinin Boot Disk Disketindən yükləmək lazımdır.Ms Dos la birlikdə Windows – u yükləmək üçün Setup . Exe faylı əl ilə işə salmalıdır.Bu fayl 1 –ci diskdə və ya distributun CD –ROM da ola bilər. Windows –un qurulması / yüklənməsi / proqramı Wizard | usta | firmasında həyata keçirilir.Wizard prosesi bir neçə addıma bölür.Və həmin sadə addımların hər birinə qayıtmaq nəzərdə tutulur.Hər addımda dioloq pəncərəsində zəruri şərhlər verilir.Addım əlverişlidirsə ,Next / Sonda /düyməsi basılır.Əvvəlki addıma qayıtmaq üçün Back / Geri / düyməsi , işi yarıda saxlamaq üçün Cancel / imtina | düyməsi basılır. Windows interfeysinin sazlanması üçün Control Panel –nin ( idarə etmə paneli)

vasitələri geniş imkan verir.

Control Panelin –in vasitələrinin funksiyaları: 1.xüsusi imkanlar → hiss üzvləri pozuntuları olan istifadəçilər üçün nəzərdə tutulur. 2.Add New Hairdware → avadanlıqları n qruplaşdırılması 3.Add / Remove Programs →proqramların qurulması və kənar edilməsi 4.Date / Time → tarix və vaxt 5.Display →ekran 6.Fonts →şriflər 7.Keybord→klviatura 8.Mail and Fax →poçta və faks 9.Modems →modemı 10.Mouse →maus 11.Multimedia →multimedia .Səs ,vidio , musiqi alətlərinin interfeysi vasitələri 12.Network →şəbəkə 13.Passwords →parollar 14.Power→qidalanma 15.Printers →printerlər 16.Regional settings →dillər və standartlar 17.Sounds →səslər və s