64 Bit Windows-da 32 Bit Internet Explorer-i necə işlədə bilərəm? (5 addımda)

Bu müsbət keyfiyyətlərinə baxmayaraq Windows 3.0 ƏS-nin işləmə etibarlılığı çox da böyük deyildi. Bu mənfi cəhət 1992-ci ilin aprel ayında buraxılan Windows 3.1 versiyasında aradan qaldırılmışdır. Bu versiyadan başlayaraq Microsoft şirkəti 80386 və ondan sonra gələn prosessorlara xas olan virtual yaddaşın təşkil edilməsi imkanına malik ƏS-nin istehsalı ilə məşğul olur. O cümlədən, bu sistemdə klaviaturanı müxtəlif dillərə yükləməklə çoxdilli rejimdə işləmək, həmçinin xarici mikrofondan və universal səsgücləndiricidən, eləcə də geniş spektrli səs kartlarından istifadə etmək mümkün idi.

Windows NT arxitekturasi – Architecture of Windows NT

Ushbu maqola Windows NT yadrosi haqida. Windows NT yadrosi tasviri uchun qarang ntoskrnl.exe. Windows 9x yadrosi uchun qarang Windows 9x-ning arxitekturasi.

Windows NT operatsion tizimi oilasi me’morchilik ikki qatlamdan iborat (foydalanuvchi rejimi va yadro rejimi ), ushbu qatlamlarning ikkalasida ham turli xil modullar mavjud.

The arxitekturasi Windows NT, chiziq operatsion tizimlar tomonidan ishlab chiqarilgan va sotilgan Microsoft, bu ikkita asosiy komponentdan iborat bo’lgan qatlamli dizayn, foydalanuvchi rejimi va yadro rejimi. Bu oldini oluvchi, qaytadan ko’p vazifali bilan ishlashga mo’ljallangan operatsion tizim protsessor va nosimmetrik multiprotsessor (SMP) asosidagi kompyuterlar. Qayta ishlash uchun kirish / chiqish (I / O) so’rovlari, ular ishlatadigan paketli I / U dan foydalanadilar I / O so’rov paketlari (IRP) va asenkron I / O. Bilan boshlanadi Windows XP, Microsoft ishlab chiqarishni boshladi 64-bit Windows versiyalari mavjud; bundan oldin faqat bor edi 32-bit ushbu operatsion tizimlarning versiyalari.

Foydalanuvchi rejimidagi dasturlar va quyi tizimlar qaysi tizim resurslariga kirish imkoniyatiga ega bo’lishlari nuqtai nazaridan cheklangan, yadro rejimi esa tizim xotirasi va tashqi qurilmalarga cheklovsiz kirish huquqiga ega. Windows NT-dagi yadro rejimi kompyuterning apparat va tizim resurslariga to’liq kirish huquqiga ega. Windows NT yadro a gibrid yadro; me’morchiligi a ni o’z ichiga oladi oddiy yadro, apparat abstraktsiya qatlami (HAL), haydovchilar va bir qator xizmatlar (birgalikda nomlangan Ijro etuvchi ), barchasi yadro rejimida mavjud. [1]

Windows NT-da foydalanuvchi rejimi tegishli yadro rejimiga I / O so’rovlarini o’tkazishga qodir bo’lgan kichik tizimlardan iborat qurilma drayverlari I / O menejeridan foydalanish. Windows NT-ning foydalanuvchi rejimi qatlami ko’plab turli xil operatsion tizimlar uchun yozilgan dasturlarni ishlaydigan “Atrof muhit quyi tizimlari” va atrof-muhit quyi tizimlari nomidan tizimga xos funktsiyalarni bajaradigan “Integral quyi tizim” dan iborat. Yadro rejimi foydalanuvchi rejimi xizmatlari va dasturlari operatsion tizimning kirish imkoniga ega bo’lmagan muhim sohalariga kirishni to’xtatadi.

Ijrochi interfeyslar barcha foydalanuvchi rejimlari quyi tizimlari bilan I / U, ob’ektlarni boshqarish, xavfsizlik va jarayonlarni boshqarish bilan shug’ullanadi. Yadro ta’minlash uchun apparat ajralmas qatlami va ijroiya o’rtasida joylashgan ko’p protsessorli sinxronizatsiya, ip rejalashtirish va jo’natishni to’xtatish, tuzoqqa ishlov berish va istisnolarni jo’natish. Yadro, shuningdek, qurilma drayverlarini yuklashda boshlash uchun javobgardir. Kernel rejimi drayverlari uchta darajada mavjud: eng yuqori darajadagi drayvlar, o’rta darajadagi haydovchilar va past darajadagi drayvlar. Windows haydovchi modeli (WDM) oraliq qatlamda mavjud va asosan ikkilik va manba mos keladigan tarzda ishlab chiqilgan Windows 98 va Windows 2000. Eng past darajadagi drayvlar – bu to’g’ridan-to’g’ri qurilmani boshqaradigan yoki bo’lishi mumkin bo’lgan eski Windows NT qurilmasi drayverlari ulang va o’ynang (PnP) apparat shinasi.

Mundarija

• 1 Foydalanuvchi rejimi
• 2 Kernel rejimi
  • 2.1 Ijro etuvchi
  • 2.2 Kernel
    • 2.2.1 Gibrid yadro dizayni

    Foydalanuvchi rejimi

    Foydalanuvchi rejimi turli xil tizim tomonidan belgilangan jarayonlar va DLL-lardan iborat.

    Foydalanuvchi rejimi dasturlari va operatsion tizim yadrosi funktsiyalari o’rtasidagi interfeys “atrof-muhitning quyi tizimi” deb nomlanadi. Windows NT shulardan bittasiga ega bo’lishi mumkin, ularning har biri boshqacha API to’plamini amalga oshiradi. Ushbu mexanizm turli xil operatsion tizimlar uchun yozilgan dasturlarni qo’llab-quvvatlash uchun ishlab chiqilgan. Atrof-muhit quyi tizimlarining hech biri to’g’ridan-to’g’ri qo’shimcha qurilmalarga kira olmaydi; apparat funktsiyalariga kirish yadro rejimini chaqirish orqali amalga oshiriladi. [ iqtibos kerak ]

    Uch asosiy atrof-muhit tizimlari mavjud: Win32 kichik tizim, an OS / 2 kichik tizim va a POSIX kichik tizim. [2]

    • Win32 muhitining quyi tizimi 32-bitli Windows dasturlarini ishga tushirishi mumkin. Unda konsol, shuningdek, atrof-muhitning barcha quyi tizimlari uchun matnli oynalarni qo’llab-quvvatlash, o’chirish va xatolar bilan ishlash mavjud. Shuningdek, u qo’llab-quvvatlaydi Virtual DOS mashinalari (VDM) MS-DOS va 16-bit Windows (Win16 ) Windows NT da ishlaydigan dasturlar. O’zining manzil maydonida ishlaydigan va an-ni taqlid qiladigan ma’lum bir MS-DOS VDM mavjud Intel 80486 MS-DOS 5.0 operatsion tizimi. Biroq, Win16 dasturlari Win16 VDM-da ishlaydi. Har bir dastur, sukut bo’yicha, bir xil jarayonda ishlaydi, shu bilan bir xil manzil maydonidan foydalanadi va Win16 VDM har bir dasturga o’zi ishlaydigan ish zarrachasini beradi. Biroq, Windows NT foydalanuvchilarga Win16 dasturini alohida Win16 VDM-da ishga tushirishga imkon beradi, bu dasturni oldindan ko’p vazifalarni bajarishga imkon beradi, chunki Windows NT faqat bitta ishlaydigan dasturni o’z ichiga olgan butun VDM jarayonini oldindan bo’shatadi. Win32 muhitining quyi tizimi jarayoni (csrss.exe ), shuningdek, ba’zan “deb nomlangan oynalarni boshqarish funksiyasini ham o’z ichiga oladioyna menejeri “. U kirish voqealarini boshqaradi (masalan, klaviatura va sichqonchadan), so’ngra ushbu kirishni qabul qilishi kerak bo’lgan dasturlarga xabarlarni uzatadi. Har bir dastur ushbu xabarlarga javoban o’zining oynalari va menyularini chizish yoki yangilash uchun javobgardir.
    • OS / 2 muhit quyi tizimi 16-bitli belgilarga asoslangan OS / 2 dasturlarini qo’llab-quvvatlaydi va OS / 2 1.x-ga o’xshaydi, lekin OS / 2 2.x yoki undan keyingi versiyalarda ishlatilgandek 32-bit yoki grafik OS / 2 dasturlarini emas, balki faqat x86 mashinalari. [3] Grafik OS / 2 1.x dasturlarini ishga tushirish uchun taqdimot menejeri uchun Windows NT qo’shimcha tizimining o’rnatilishi kerak. [3] OS / 2 kichik tizimiga ega bo’lgan Windows NT-ning so’nggi versiyasi Windows 2000 edi; u Windows XP dan o’chirildi. [4][5]
    • POSIX muhitining quyi tizimi POSIX.1 standartiga yoki unga tegishli bo’lganlarga qat’iy yozilgan dasturlarni qo’llab-quvvatlaydi ISO /IEC standartlar. Ushbu quyi tizim bilan almashtirildi Interiks, bu qismi UNIX uchun Windows xizmatlari. [4] Bu o’z navbatida bilan almashtirildi Linux uchun Windows quyi tizimi.

    Xavfsizlik quyi tizimi xavfsizlik ma’lumoti bilan shug’ullanadi, foydalanuvchi hisob raqamlariga kirishga ruxsat beradi yoki foydalanishni taqiqlaydi, manba ruxsatnomalariga asoslanib, kirish so’rovlarini ko’rib chiqadi va kirish autentifikatsiyasini boshlaydi va qaysi tizim resurslarini Windows NT tomonidan tekshirilishi kerakligini aniqlaydi. [ iqtibos kerak ] Bundan tashqari, unga qarashadi Faol katalog. [ iqtibos kerak ] Ish stantsiyasi xizmati tarmoqni qayta yo’naltirish, Windows fayllari va chop etish almashinuvining mijoz tomoni; masofaviy fayllar va printerlarga mahalliy so’rovlarni ularni tarmoqdagi tegishli serverlarga “yo’naltirish” orqali amalga oshiradi. [6] Aksincha, server xizmati tarmoqdagi boshqa kompyuterlarga mahalliy tizim tomonidan taqdim etilgan fayllar va umumiy printerlarga ulanish imkoniyatini beradi. [7]

    Kernel rejimi

    Windows NT yadro rejimi kompyuterning apparat va tizim resurslariga to’liq kirish huquqiga ega va himoyalangan xotira maydonida kodni ishlaydi. [8] Bu rejalashtirishga kirish, ip ustuvorligini aniqlash, xotirani boshqarish va apparat bilan o’zaro aloqalarni boshqaradi. Yadro rejimi foydalanuvchi rejimi xizmatlari va dasturlari operatsion tizimning kirish imkoniga ega bo’lmagan muhim sohalariga kirishni to’xtatadi; foydalanuvchi rejimi jarayonlari yadro rejimidan ularning nomidan bunday operatsiyalarni bajarilishini so’rashi kerak.

    Da x86 arxitektura to’rt xil imtiyoz darajasini qo’llab-quvvatlaydi (0 dan 3 gacha raqamlangan), faqat ikkita haddan tashqari imtiyoz darajasidan foydalaniladi. Usermode dasturlari CPL 3 bilan ishlaydi va yadro CPL 0 bilan ishlaydi. Ushbu ikki daraja ko’pincha “ring 3” va “ring 0” deb nomlanadi. Bunday dizayn qarori kodni ko’chirishga erishish uchun qilingan edi RISC faqat ikkita imtiyozli darajani qo’llab-quvvatlaydigan platformalar, [9] garchi bu moslikni buzsa ham OS / 2 to’g’ridan-to’g’ri qo’shimcha qurilmalarga kirishga harakat qiladigan I / U imtiyoz segmentlarini o’z ichiga olgan dasturlar. [10]

    Yadro rejimida ishlaydigan kod quyidagilarni o’z ichiga oladi: ijro etuvchi, o’zi o’zi aniq vazifalarni bajaradigan ko’plab modullardan tashkil topgan; The yadro Ijroiya tomonidan qo’llaniladigan past darajadagi xizmatlarni ko’rsatadigan; Uskunani abstraktsiya qilish qatlami (HAL); va yadro drayverlari. [8] [11]

    Ijro etuvchi

    Windows Executive xizmatlari yadro rejimining past darajadagi qismini tashkil qiladi va faylda mavjud NTOSKRNL.EXE. [8] U kirish-chiqarish, ob’ektlarni boshqarish, xavfsizlik va jarayonlarni boshqarish bilan shug’ullanadi. Bular bir nechtasiga bo’linadi quyi tizimlarular orasida Kesh menejeri, Konfiguratsiya menejeri, I / U menejeri, Mahalliy protsedura chaqiruvi (LPC), Xotira menejeri, Ob’ekt menejeri, Jarayon tarkibi va Xavfsizlik ma’lumotlari monitor (SRM). Birgalikda guruhlangan, tarkibiy qismlarni chaqirish mumkin Ijroiya xizmatlari (ichki ism Ex). Tizim xizmatlari (ichki nomi Nt), ya’ni, tizim qo’ng’iroqlari, bu darajada ham amalga oshiriladi, faqat yaxshiroq ishlash uchun to’g’ridan-to’g’ri yadro qatlamiga qo’ng’iroq qiladigan juda oz sonlilardan tashqari. [ iqtibos kerak ]

    Ushbu kontekstdagi “xizmat” atamasi odatda qo’ng’iroq qilinadigan muntazam yoki chaqirilishi mumkin bo’lgan tartib-qoidalar to’plamini anglatadi. Bu “xizmat ko’rsatish jarayoni” kontseptsiyasidan ajralib turadi, bu foydalanuvchi rejimi komponentiga bir oz o’xshashdir xizmatchi yilda Unixga o’xshash operatsion tizimlar.

    Windows NT-dagi har bir ob’ekt global miqyosda mavjud ism maydoni. Bu skrinshot dan Sysinternals WinObj.

    Ob’ekt menejeri The Ob’ekt menejeri (ichki nomi Ob) – bu boshqa barcha ijro etuvchi quyi tizimlar, ayniqsa tizim qo’ng’iroqlari, Windows NT manbalariga kirish uchun o’tishi kerak bo’lgan ijro etuvchi tizim, asosan uni resurslarni boshqarish infratuzilmasi xizmatiga aylantiradi. [12] Ob’ekt menejeri boshqa ijro etuvchi quyi tizimlarda ob’ektlar resurslarini boshqarish funktsiyalarining takrorlanishini kamaytirish uchun ishlatiladi, bu esa xatolarga olib kelishi va Windows NT-ning rivojlanishini qiyinlashtirishi mumkin. [13] Ob’ekt boshqaruvchisi uchun har bir manba ob’ektdir, bu resurs fizik manba bo’ladimi (masalan, fayl tizimi yoki atrof-muhit) yoki mantiqiy manba (masalan, fayl). Har bir ob’ekt tuzilishga ega yoki ob’ekt turi ob’ekt menejeri bilishi kerak. Ob’ekt yaratish – bu ikki bosqichda amalga oshiriladigan jarayon, yaratish va kiritish. Yaratilish bo’sh ob’ektni ajratishga va ob’ekt menejeri tomonidan talab qilinadigan har qanday resurslarni, masalan, nomlar maydonidagi (ixtiyoriy) nomni zaxiralashga sabab bo’ladi. Agar yaratish muvaffaqiyatli bo’lgan bo’lsa, yaratilish uchun javobgar bo’lgan quyi tizim bo’sh ob’ektni to’ldiradi. [14] Va nihoyat, agar quyi tizim ishga tushirishni muvaffaqiyatli deb hisoblasa, u ob’ekt menejeriga buyruq beradi kiritmoq uni (ixtiyoriy) nomi yoki unga kirish orqali amalga oshiradigan ob’ekt pechene deb nomlangan tutqich. [15] Shu vaqtdan boshlab ob’ektning ishlash muddati ob’ekt menejeri tomonidan hal qilinadi va ob’ektni boshqarish uchun signal berishigacha ob’ektni ish holatida ushlab turish kichik tizimga bog’liq. [16] Tutqichlar shaffof bo’lmagan qiymat orqali yadro resursiga havolani ifodalovchi identifikatorlardir. [17] Xuddi shunday, ob’ektni uning nomi orqali ochish xavfsizlik tekshiruvidan o’tkaziladi, ammo mavjud, ochiq tutqich orqali harakat qilish faqat ob’ekt ochilganda yoki yaratilganda talab qilingan kirish darajasi bilan cheklanadi. [ iqtibos kerak ] Ob’ekt turlari ob’ekt protseduralarini va ob’ektga xos bo’lgan har qanday ma’lumotlarni belgilaydi. Shu tarzda, ob’ektlar menejeri Windows NT ning an bo’lishiga imkon beradi ob’ektga yo’naltirilgan operatsion tizim, chunki ob’ekt turlarini polimorf deb hisoblash mumkin sinflar belgilaydigan ob’ektlar. Ko’pgina quyi tizimlar, lekin I / U Manager-dagi sezilarli istisnolardan tashqari, barcha ob’ekt turlari protseduralari uchun standart dasturga ishonadilar. [ iqtibos kerak ] Yaratilgan ob’ektning har bir nusxasi uning nomini, ob’ektni yaratish funktsiyasiga o’tadigan parametrlarni, xavfsizlik atributlarini va ob’ekt turiga ko’rsatgichni saqlaydi. Ob’ektda ob’ektni yopish protsedurasi va ob’ekt menejeriga tizimdagi qancha boshqa ob’ektlar ushbu ob’ektga murojaat qilishlari va shu bilan unga yaqin so’rov yuborilganda ob’ektni yo’q qilish mumkinmi yoki yo’qligini aytib berish uchun mos yozuvlar soni kiradi. [18] Har bir nomlangan ob’ekt ierarxik ob’ektda mavjud ism maydoni. Kesh boshqaruvchisi Xotira menejeri, I / U menejeri va I / U drayverlari bilan muntazam ravishda muvofiqlashtirilib, oddiy fayl kiritish-chiqarish uchun umumiy keshni ta’minlaydi. Windows kesh menejeri mahalliy va uzoqdagi fayllar o’rtasida doimiy ishlash uchun fayl bloklarida ishlaydi (qurilmalar bloklari o’rniga) va ma’lum darajada muvofiqlikni ta’minlaydi. fayllarning xotirada tasvirlangan ko’rinishlari, chunki kesh bloklari xotira xaritasi ko’rinishlarining maxsus holati bo’lib, kesh sahifalar xatolarining alohida holatlarini o’tkazib yuboradi. Konfiguratsiya menejeri Tizimli qo’ng’iroqlarni amalga oshiradi Windows ro’yxatga olish kitobi. I / U menejeri Qurilmalarga foydalanuvchi rejimidagi quyi tizimlar bilan aloqa o’rnatishga imkon beradi. U foydalanuvchi rejimida o’qish va yozish buyruqlarini o’qish yoki yozishga tarjima qiladi IRPlar u qurilma drayverlariga o’tadi. Qabul qiladi fayl tizimi I / U so’raydi va ularni qurilmaga xos qo’ng’iroqlarga aylantiradi va kirishni o’qish yoki chiqishni yozish uchun apparatni to’g’ridan-to’g’ri boshqaradigan past darajadagi qurilma drayverlarini o’z ichiga olishi mumkin. Shuningdek, u o’qish so’rovlarini keshlash va diskka fonda yozish orqali diskning ishlashini yaxshilash uchun kesh boshqaruvchisini o’z ichiga oladi. Mahalliy protsedura chaqiruvi (LPC) Jarayonlararo aloqa portlarini ulanish semantikasi bilan ta’minlaydi. LPC portlari foydalanuvchi rejimi quyi tizimlari tomonidan o’z mijozlari bilan aloqa qilish uchun, Ijrochi quyi tizimlar tomonidan foydalanuvchi rejimi quyi tizimlari bilan aloqa qilish uchun va mahalliy transport uchun asos sifatida foydalaniladi. Microsoft RPC. Xotira menejeri Boshqaradi virtual xotira, xotira himoyasini boshqarish va xotira jismoniy xotirada va undan tashqari xotirada ikkinchi darajali xotirada saqlanadi va jismoniy xotiraning umumiy maqsadli ajratuvchisini amalga oshiradi. Shuningdek, u bajariladigan faylni bitta atomik bosqichda xaritada yoki xaritada topishga imkon beradigan PE bajariladigan fayllarini tahlil qilishni amalga oshiradi. Windows NT Server 4.0 dan boshlab, Terminal Server Edition, xotira menejeri deb nomlangan dasturni amalga oshiradi sessiya maydoni, xuddi foydalanuvchi rejimi xotirasi kabi kontekstni almashtirishga bog’liq bo’lgan yadro rejimidagi xotira. Bu Win32 kichik tizimi va GDI drayverlarining bir nechta nusxalarini, ularning dastlabki dizaynidagi kamchiliklarga qaramay, yonma-yon ishlashga imkon beradi. Har bir mashg’ulot maydoni bir nechta jarayonlar bilan birgalikda, birgalikda “sessiya” deb nomlanadi. Yangi ob’ekt turini kiritmasdan seanslar orasidagi izolyatsiyani ta’minlash uchun jarayonlar va sessiyalar o’rtasidagi bog’liqlik xavfsizlik mavzusi (token) atributi sifatida Security Reference Monitor tomonidan ko’rib chiqiladi va uni faqat maxsus imtiyozlarga ega bo’lganda o’zgartirish mumkin. . Sessiyalarning nisbatan sodda va odatiyligi, ular dastlabki dizaynga kirmaganligi va uchinchi tomon tomonidan asosiy chiziqqa minimal uzilishlar bilan ishlab chiqilishi kerakligi bilan bog’liq (Citrix tizimlari ) ularning old sharti sifatida terminal server deb nomlangan Windows NT uchun mahsulot WinFrame. Windows Vista-dan boshlab, sessiyalar nihoyat Windows arxitekturasining to’g’ri tomoniga aylandi. Endi Win32 orqali bilvosita foydalanuvchi rejimiga o’tadigan xotira menejeri tuzilishi emas, aksariyat Ijrochi tizimlarga ta’sir qiluvchi keng tarqalgan abstraktsiyaga aylantirildi. Aslida Windows Vista-dan muntazam foydalanish har doim ko’p seansli muhitga olib keladi. [19] Jarayon tarkibi Tutqichlar jarayon va ipni yaratish va tugatish va u kontseptsiyasini amalga oshiradi Ish, umuman olganda tugatilishi yoki umumiy cheklovlar ostida joylashtirilishi mumkin bo’lgan jarayonlar guruhi (ajratilgan xotira miqdori yoki protsessorning umumiy maksimal vaqti). Ish ob’ektlari joriy etildi Windows 2000. PnP menejeri Tutqichlar ulang va o’ynang va yuklash vaqtida qurilmani aniqlash va o’rnatishni qo’llab-quvvatlaydi. Shuningdek, talabga binoan qurilmalarni to’xtatish va ishga tushirish mas’uliyati bor – bu avtobusda sodir bo’lishi mumkin (masalan USB yoki IEEE 1394 FireWire ) yangi qurilmaga ega bo’ladi va uni qo’llab-quvvatlash uchun qurilma drayveri yuklangan bo’lishi kerak. Uning asosiy qismi aslida foydalanuvchi rejimida amalga oshiriladi Plug and Play xizmati, bu mos keladigan drayverlarni o’rnatish, xizmatlar va dasturlarga yangi qurilmalarning kelishi to’g’risida xabar berish va foydalanuvchiga GUI-ni namoyish qilish bo’yicha ko’pincha murakkab vazifalarni bajaradi. Quvvat menejeri Elektr hodisalari bilan ishlash (o’chirish, kutish holati, qish uyqusi va boshqalar) va ta’sirlangan haydovchilarga maxsus IRP bilan xabar berish (IRP-larni quvvatlang). Xavfsizlik ma’lumotlari monitor (SRM) Xavfsizlikning ajralmas quyi tizimining xavfsizlik qoidalarini bajarish bo’yicha asosiy vakolat. [20] Yordamida ob’ektga yoki manbaga kirish mumkinligini aniqlaydi kirishni boshqarish ro’yxatlari (ACL), ular o’zlari kirishni boshqarish yozuvlaridan (ACE) iborat. ACE tarkibida a mavjud Xavfsizlik identifikatori (SID) va ACE tomonidan tanlangan ishonchli guruhga berilgan operatsiyalar ro’yxati – foydalanuvchi qayd yozuvi, guruh qayd yozuvi yoki kirish sessiyasi [21] – ushbu manbaga ruxsat (ruxsat berish, rad etish yoki tekshirish). [22] [23] GDI The Grafik qurilmalar interfeysi chiziqlar va egri chiziqlarni chizish, shriftlarni ko’rsatish va palitralarni boshqarish kabi vazifalar uchun javobgardir. The Windows NT 3.x ketma-ket nashrlar foydalanuvchi rejimida GDI komponentini joylashtirdi Mijoz / Server ish vaqti quyi tizimi, lekin bu grafik ish faoliyatini yaxshilash uchun Windows NT 4.0 bilan yadro rejimiga o’tkazildi. [24]

    Kernel

    Yadro HAL va Executive o’rtasida joylashgan bo’lib, ko’p protsessorli sinxronizatsiya, ip va uzilishlarni rejalashtirish va jo’natish hamda tuzoqqa ishlov berish va istisnolarni jo’natishni ta’minlaydi; operatsion tizimni ishga tushirish uchun zarur bo’lgan yuklashda qurilma drayverlarini ishga tushirish uchun ham javobgardir. Ya’ni yadro an’anaviyning deyarli barcha vazifalarini bajaradi mikrokernel; Ijrochi va Kernel o’rtasidagi qat’iy farq asl mikrokernel dizaynining eng ko’zga ko’ringan qoldig’i bo’lib, tarixiy dizayn hujjatlari doimiy ravishda yadro komponentini “mikrokernel” deb ataydi.

    Yadro ko’pincha jarayon menejeri bilan aralashadi. [25] Abstraktsiya darajasi shundan iboratki, yadro hech qachon jarayon menejeriga chaqirilmaydi, aksincha (bir nechta burchak holatlaridan tashqari, hech qachon funktsional bog’liqlik darajasiga yetmaydi).

    Gibrid yadro dizayni

    Windows NT dizayni juda ko’p maqsadlarni o’z ichiga oladi Mach, arxetipik mikrokernel tizimi, eng muhimi, uning taniqli interfeyslar orqali aloqa qiladigan modullar to’plami sifatida tuzilishi, kichik mikrokernel bilan birinchi darajali uzilishlar bilan ishlash, iplarni rejalashtirish va sinxronizatsiya ibtidoiylari kabi asosiy funktsiyalar bilan cheklangan. Bu to’g’ridan-to’g’ri protsedura qo’ng’iroqlaridan yoki foydalanish imkoniyatini beradi protsesslararo aloqa (IPC) modullar o’rtasida aloqa o’rnatish uchun va shuning uchun modullarning turli manzil maydonlarida (masalan, yadro maydonida yoki server jarayonlarida) joylashishi mumkin. Mach bilan birgalikda ishlab chiqilgan boshqa dizayn maqsadlari turli xil arxitekturalarni qo’llab-quvvatlashni o’z ichiga olgan bo’lib, uning ustiga bir nechta operatsion tizim personajlarini amalga oshirishga imkon beradigan umumiy abstraktsiyalarga ega yadro va ob’ektga yo’naltirilgan tashkilot mavjud. [26] [27]

    Windows operatsion tizimining asosiy shaxsiyati bu Windows API har doim mavjud bo’lgan. Windows shaxsini amalga oshiradigan emulyatsiya quyi tizimi deyiladi Mijoz / Server ish vaqti quyi tizimi (csrss.exe). 4.0 dan oldingi NT versiyalarida ushbu quyi tizim jarayonida oyna boshqaruvchisi, grafik qurilmalar interfeysi va grafik qurilmalar drayverlari ham bo’lgan. Ishlash sabablari sababli 4.0 va undan keyingi versiyalarida ushbu modullar (ko’pincha monolitik tizimlarda ham foydalanuvchi rejimida amalga oshiriladi, ayniqsa ichki grafik qo’llab-quvvatlanmasdan ishlab chiqilgan) yadro rejimi quyi tizimi sifatida ishlaydi. [26]

    NT-da ishlaydigan dasturlar hujjatlari jamoatchilik uchun mavjud bo’lmagan mahalliy NT API-ga emas, balki operatsion tizim shaxslaridan biriga (odatda Windows API-ga) yoziladi (qurilma drayverini ishlab chiqishda qo’llaniladigan tartiblardan tashqari). Operatsion tizimning shaxsiyati foydalanuvchi rejimidagi DLL-lar to’plami orqali amalga oshiriladi (qarang Dinamik bog’lanish kutubxonasi ), emulyatsiya quyi tizimining server jarayoni bilan (avval aytib o’tilganidek) ilova qilingan holda, kerak bo’lganda dastur jarayonlarining manzil maydonlarida joylashtirilgan. Ilovalar tizim xizmatlariga o’zlarining manzil maydonlarida joylashtirilgan DLL-larga qo’ng’iroq qilish orqali tizim xizmatlaridan foydalanadilar, bu esa o’z navbatida NT ish vaqti kutubxonasiga (ntdll.dll), shuningdek jarayonlar manzili maydoniga qo’shiladi. NT ish vaqti kutubxonasi ushbu so’rovlarni yadro rejimiga kirish orqali yoki yadro rejimini chaqirish yoki bajarish tartib-qoidalarini bajarish uchun xizmat qiladi. Mahalliy protsedura qo’ng’iroqlari (LPCs) tegishli foydalanuvchi rejimidagi quyi tizim server jarayonlariga, bu esa o’z navbatida dastur jarayonlari, yadro rejimi quyi tizimlari va bir-biri bilan aloqa qilish uchun NT API-dan foydalanadi. [28]

    Kernel rejimidagi drayverlar

    Windows NT yadro rejimidan foydalanadi qurilma drayverlari bilan o’zaro aloqada bo’lishini ta’minlash uchun apparat qurilmalari. Drayvlarning har birida aniq belgilangan operatsion tizim va ichki tartib-qoidalar mavjud bo’lib, u operatsion tizimning qolgan qismiga eksport qiladi. Barcha qurilmalar foydalanuvchi rejimi kodi bilan I / U menejeridagi fayl ob’ekti sifatida ko’riladi, lekin I / U menejerining o’zi uchun qurilmalar moslamalar ob’ekti sifatida ko’riladi, ular fayl, qurilma yoki haydovchi moslamalari sifatida belgilanadi. Kernel rejimi drayverlari uchta darajada mavjud: eng yuqori darajadagi drayvlar, o’rta darajadagi haydovchilar va past darajadagi drayvlar. Fayl tizimi drayverlari kabi eng yuqori darajadagi drayvlar Yog ‘ va NTFS, oraliq drayverlarga ishonish. O’rta darajadagi drayvlar ixtiyoriy ravishda quyi va yuqori darajadagi filtr drayverlari o’rtasida joylashgan funktsiya drayverlaridan yoki qurilmaning asosiy drayveridan iborat. Keyinchalik funktsiya drayveri avtobus haydovchisiga yoki a xizmat ko’rsatadigan haydovchiga ishonadi avtobus o’zi va funktsiya drayveri o’rtasida joylashgan ixtiyoriy avtobus filtri drayveri bo’lishi mumkin bo’lgan tekshirgich, adapter yoki ko’prik. O’rta darajadagi haydovchilar ishlash uchun eng past darajadagi drayverlarga ishonadilar. The Windows haydovchi modeli (WDM) oraliq qatlamda mavjud. Eng past darajadagi drayvlar – bu to’g’ridan-to’g’ri qurilmani boshqaradigan yoki PnP apparat avtobuslari bo’lishi mumkin bo’lgan eski Windows NT qurilmasi drayverlari. Ushbu pastki darajadagi drayvlar qo’shimcha qurilmani bevosita boshqaradi va boshqa drayverlarga ishonmaydi.

    Uskuna abstraktsion qatlami

    Windows NT apparat abstraktsiya qatlami, yoki HAL – bu kompyuterning fizikaviy apparati va boshqa operatsion tizim o’rtasidagi qatlam. U apparatdagi farqlarni yashirish va yadro ishlaydigan izchil platformani ta’minlash uchun ishlab chiqilgan. HAL tarkibiga I / U interfeyslarini boshqaradigan apparatga xos kod kiradi, to’xtatuvchidir va bir nechta protsessor.

    Ammo, arxitektura ichidagi maqsadi va belgilangan joyiga qaramay, HAL yadro to’liq ostida joylashgan qatlam emas, yadro Ijrochi ostida qanday o’tiradi: HALning barcha ma’lum dasturlari yadroga yoki hatto Ijro etuvchi. Amalda bu shuni anglatadiki, yadro va HAL variantlari birgalikda ishlash uchun maxsus qurilgan mos keladigan to’plamlarda keladi.

    Xususan, apparatni abstraktsiya qiladi emas odatda kengroq tushunchaga kiradigan ko’rsatmalar to’plamini mavhumlashtirishni o’z ichiga oladi ko’chirish. Zarur bo’lganda ko’rsatmalar to’plamini xulosa qilish (masalan, bir nechta tahrirlarni x86 ko’rsatmalar to’plami yoki yo’qolgan matematik koprotsessorni taqlid qilish) yadro tomonidan yoki orqali amalga oshiriladi apparat virtualizatsiyasi.

    64 Bit Windows-da 32 Bit Internet Explorer-i necə işlədə bilərəm? (5 addımda)

    Windows XP, Vista və Windows 7 64 bit əməliyyat sistemləridir. Bir çox digər proqramlardan fərqli olaraq 32 bitlik Internet Explorer heç bir problem olmadan 64 bitlik bir əməliyyat sistemində işləyəcək. Ayrıca, bir Windows istifadəçisi olaraq kompüterinizdə / noutbukunuzda Internet Explorer-in həm 32, həm də 64 bit versiyasını quraşdırdığınızı bilmək vacibdir.

    Addım 1

    Windows XP istifadə edirsinizsə, “Başlat” düyməsini basın. Vista istifadə edirsinizsə, ekranınızın sol alt küncündə Windows loqosunu vurun.

    Addım 2

    “Bütün Proqramlar” ı seçin. Kompüterinizdə / dizüstü kompüterinizdə quraşdırılmış proqramların qısa yollarının siyahısını tapa bilərsiniz.

    Addım 3

    “Internet Explorer (32-bit)” brauzer qısayolunu tapmaq üçün sürüşdürün.

    Addım 4

    64 bitlik bir Windows əməliyyat sistemində 32 bitlik Internet Explorer’ı başlamaq üçün qısayol vurun.

    Addım 5

    Kompüterinizdə Internet Explorer-in 64 bitlik versiyasını axtarın. Başlat düyməsini vurun və “Bütün Proqramlar” ı seçin. “Internet Explorer (64-bit)” brauzer qısayolunu axtarın. Brauzerin iki versiyası arasında heç bir fərq tapa bilməməyinizə baxmayaraq, 64 bitlik Internet Explorer, Microsoft texniki dəstəyinə görə 64 bitlik bir əməliyyat sistemində daha yaxşı performans göstərir.

    Windows əməliyyat sistemi

    Windows əməliyyat sistemi istifadəçilər üçün rahat işləmə mühiti yaratmaq məqsədilə meydana gəlmişdir. Bu ƏS yaranmamışdan əvvəl istifadə edilən istənilən ƏS istifadəçidən kompyuteri idarə edən əmrləri bilməsini tələb edirdi. Windows əməliyyat sisteminin yaranması sistem mühiti və burada işləmə qaydasını dəyişməyə imkan verdi. İstifadəçi üçün çox sadə işləmə qaydalarına malik olan qrafik interfeysin meydana gəlməsi istifadəçini əmrlər strukturunu öyrənməkdən azad etdi. Maraqlıdır ki, bu ƏS-nin ilk versiyalarının yaranması istifadəçilər tərəfindən çox soyuq qarşılandı. 1985 – 1990-cı illər ərzində bu ƏS çox da istifadə olunmadı. Yalnız 1990-cı ildən sonrakı beşillikdə Windows əməliyyat sistemi kompyuter dünyasının ona qarşı olan münasibətini tamam dəyişdirdi. İlk versiyalarında MS-DOS sisteminin örtüyü kimi meydana çıxan bu yeni ƏS Windows-95, Windows-98 və Windows-2000 kimi versiyalarında tam hüquqlu ƏS kimi öz təsdiqini tapdı.

    IBM PC kompyuterlərində 1981-ci ildən 1995-ci ilə qədər əsas ƏS kimi MS-DOS istifadə edilmişdir. Bütün bu illər ərzində MS-DOS əməliyyat sistemi MS-DOS 1.0-dan MS-DOS 6.22-yə qədər inkişaf yolu keçmiş və hər dəfə yeni versiyanın buraxılması ilə daha çox qurğularla işləmək mümkün olmuş və sistem yeni proqramlarla gücləndirilmişdir. Bu ƏS-nin ən zəif yeri əməli yaddaşla iş prosesinə aid idi. Belə ki, o dövrdəki əksər kompyuterlərdə ƏY-nin həcmi 250 Kbaytı aşmırdı, MS-DOS isə 640 Kbayt əməli yaddaşla işləyə bilirdi.

    MS-DOS-un ikinci çatışmazlığı isə ondan ibarət idi ki, bu sistem qrafik ƏS olmadığından, qrafik rejimdə işləmək mümkün

    deyildi.
    Nəhayət, MS-DOS-un təkməsələli ƏS olması onun növbəti çatışmazlığı idi.

    Microsoft şirkətində IBM PC tipli fərdi kompyuterlər üçün qrafik əməliyyat sistemlərinin yaradılması istiqamətində aparılan

    işlərə başlanılmış və belə bir sistemin ilk versiyası 1985-ci ildə Windows 1.0 adı ilə buraxılmışdı. Bu sistem IBM PC AT 286 mikroprosessorlu kompyuterlər üçün nəzərdə tutulmuşdu və diskdə 2 Mbaytdan bir az artıq yaddaş sahəsi tuturdu. Windows 1.0 ilə eyni vaxtda bu sistemdə işləyən kalkulyator, saat, təqvim kimi bəzi utilitlər, Microsoft Paint qrafik redaktoru, Notepad – sadə mətn redaktoru və buna nisbətən daha mükəmməl olan Microsoft Write mətn redaktoru da yaradılmışdı. Bu sistem müstəqil ƏS deyildi, sadəcə MS- DOS üzərində qurulmuş örtük idi.

    Microsoft firması 1987-ci ilin oktyabrında sistemin Windows 2.0 versiyasını buraxdı. Bu sistem əslində Windows 1.0-ın təkmilləşdirilmiş versiyası idi. Bu versiyada qurğularla bağlı (məsələn, yeni yaradılmış VGA standartlarına uyğun videokart, böyük həcmli sərt disklər, modemlər) proqram təminatı gücləndirilmişdi. Sistem IBM PC AT 386 kompyuterləri üçün nəzərdə tutulmuşdu, bununla yanaşı əvvəlki maşınlarda da normal işləyirdi. Windows 2.0 ƏS üçün Microsoft Excel cədvəl prosessoru və Word 1.0 mətn prosessoru işlənib hazırlanır. 80286 mikroprosessorlu kompyuterlər üçün hazırlanan Windows versiyası istifadəçilərə genişləndirilmiş yaddaşdan istifadə etməyə, 80386 mikroprosessorlu kompyuterlər üçün hazırlanmış Windows versiyası isə çoxməsələliyə imkan vermişdir.

    1990-cı ilin may ayında MS-DOS ƏS-nin qrafik örtüyü olan Windows 3.0 versiyası meydana gəlir. Bu versiya istifadəçilər arasında ilk mükəmməl 16 mərtəbəli sistem kimi öz təsdiqini tapır. Windows 3.0 nəinki qrafik interfeysə, həmçinin çoxməsələlik rejiminə də malik olmuşdur. Bu sistem IBM 386 kompyuterləri üçün nəzərdə tutulmuş və əvvəlki sistemlərdən Windows 3.1-ə keçid variantı kimi qəbul edilmişdi. Windows 3.0 sistemində işləyə biləcək proqramların sayı xeyli çoxaldı. Belə ki, Notepad və WordPad mətn redaktorları, Paintbrush qrafiki redaktoru, şəbəkədə məsafədən (uzaqdan) idarəetmə vasitələri və başqa bir çox utilitlərlə yanaşı bir sıra müəyyən oyun proqramları da Windows 3.0 sisteminə daxil edildi.

    Bu müsbət keyfiyyətlərinə baxmayaraq Windows 3.0 ƏS-nin işləmə etibarlılığı çox da böyük deyildi. Bu mənfi cəhət 1992-ci ilin aprel ayında buraxılan Windows 3.1 versiyasında aradan qaldırılmışdır. Bu versiyadan başlayaraq Microsoft şirkəti 80386 və ondan sonra gələn prosessorlara xas olan virtual yaddaşın təşkil edilməsi imkanına malik ƏS-nin istehsalı ilə məşğul olur. O cümlədən, bu sistemdə klaviaturanı müxtəlif dillərə yükləməklə çoxdilli rejimdə işləmək, həmçinin xarici mikrofondan və universal səsgücləndiricidən, eləcə də geniş spektrli səs kartlarından istifadə etmək mümkün idi.

    Windows sisteminin növbəti versiyası 1993-cü ildə Windows 3.11 Workgroups adı altında buraxıldı. Sistemin bu versiyası əvvəlkilərdən fərqli olaraq lokal şəbəkə və geniş multimedia imkanlarına malik idi. Belə ki, sistem lokal şəbəkə yaratmağa, internetlə əlaqə yaratmağa, şəbəkə printerlərindən, lokal şəbəkədə mətni informasiya mübadiləsi üçün alətlərdən və eləcə də faksların göndərilməsi və qəbulu üçün proqramlardan istifadə etməyə imkan verirdi.

    Windows 3.11 sistemi lokal şəbəkədə eləcə də internetdə işləmək üçün istifadəçilərə geniş imkanlar verdiyindən, kompyuterin aparat təminatı ilə bağlı çox yüksək tələblər qoyurdu. O cümlədən IBM PC 386 kompyuterləri və ən azı 1 Mb əməli yaddaş tələb olunurdu. Sistemin tətbiqi proqramlar paketinə bir sıra yeni proqramlar əlavə edilmişdi: Microsoft Mail poçt proqramı, Microsoft Internet Explorer brauzeri, şəbəkə ilə işləmək üçün xüsusi Microsoft Chat utiliti və s.

    Korporativ istifadəçilərin tələbatını ödəmək üçün 1993-cü ildə Windows NT (New Technology) adlı tamamilə yeni bir ƏS buraxdı. Bu sistem tamamilə yeni nüvə əsasında qurulmuş və əsasən korporativ istifadəçilərin lokal kompyuter şəbəkələrində işləməsi üçün nəzərdə tutulurdu.

    Windows NT sisteminin ilk variantı iki versiyada yaradılmışdı: Windows NT Server və Windows NT Workstation. Əslinə qalsa bunlar eyni ƏS-ləri idi, fərq isə ondan ibarət idi ki, Windows NT Serverin tərkibinə elə proqramlar daxil edilmişdi ki, həmin proqramlar bu sistemlə işləyən kompyuterləri həm lokal şəbəkələrin serveri, həm də Internet şəbəkəsində HTTP serveri kimi istifadə etməyə imkan verirdi. Windows NT Workstation sistemində isə istifadəçilərin tətbiqi proqramlarına daha çox üstünlük verilirdi. Windows NT sisteminin interfeysi zahirən Windows 3.11 sistemindən heç nə ilə fərqlənməsə də, Windows NT sistemi 32 mərtəbəli çoxistifadəçili ƏS idi. Windows NT sistemi buna qədərki Windows sistemləri ilə müqayisədə istifadəçilər tərəfindən ən stabil və ən etibarlı ƏS kimi qəbul edilmişdir.

    1995-ci ilin sentyabrında buraxılmış Windows 95 ƏS IBM PC kompyuterləri üçün ilk qrafiki ƏS olmuşdur. Bu ƏS böyük üstün cəhətlərə malik olduğu üçün o, bütün kompyuter dünyasında geniş tətbiq olunmağa başlayır. Beləliklə Windows sistemi ilk dəfə olaraq MS-DOS üzərində qurulmuş örtükdən 32 mərtəbəli mükəmməl qrafik ƏS-nə çevrildi.

    Əvvəlki versiyalardan fərqli olaraq Windows 95 sisteminin iş stoluna My Computer və Recycle Bin – sistem qovluqlarının işarələri və üzərində saat, səs tənzimləyicisi, müxtəlif dillərə keçidləri tənzimləmək üçün göstərici əks olunan tapşırıqlar paneli daxil edilmişdir.

    Lakin bu ƏS-nin praktiki istifadə olunması zamanı aydın olur ki, onun bir sıra mənfi cəhətləri, o cümlədən çox da böyük olmayan işləmə etibarlılığı vardır.

    1998-ci ildə istehsal edilən Windows 98 ƏS əsasən gələcəkdə istifadə olunmaq üçün buraxılır. Burada əvvəllər ayrıca satılan bir sıra proqram məhsullarının daxil olduğu standart proqramlar komplekti, həmçinin kommunikasiya imkanı da genişləndirilmişdir. Eyni konsepsiyaya malik olduqları üçün Windows 95 və Windows 98 ƏS-ləri yerinə yetirdikləri funksiyalara görə bir-birinə daha yaxın olub, istifadəçiyə eyni interfeyslər xidməti göstərirlər.

    Beləliklə, Microsoft şirkətində bir-birinin ardınca MS-DOS üzərində qurulmuş bir neçə qrafiki örtük – Windows 1.0, Windows 2.0, Windows 3.0, Windows 3.1, Windows 3.11 sistemləri buraxılmışdı. Bu qrafik örtüklər MS-DOS üzərində qurulduğundan və deməli, MS-DOS-un idarəsi altında işlədiyindən, müstəqil ƏS-ləri deyildilər. Buna baxmayaraq Windows-un meydana gəlməsi ilə kompyuter istifadəçiləri üçün bir sıra yeni imkanlar yaradıldığından, onun örtük yox, mühit (Windows mühiti) adlandırılması qəbul edildi.

    Microsoft şirkəti 2000-ci ilin əvvəllərində Windows NT sisteminin arxitekturası əsasında Windows sisteminin yeni versiyasını

    – Windows 2000 sistemini yaratdı. Windows 2000 sisteminin yaradılmasında Windows NT-nin təkmilləşdirilmiş texnologiyasından istifadə edilməklə yanaşı Windows 98 sisteminin mühüm xüsusiyyətləri də nəzərə alınmışdır. Odur ki, bu ƏS rahat istifadə olunan, stabil və təhlükəsizlik baxımından etibarlı olmaqla çox asan tənzimlənən sistemdir.

    Windows 95-98 sinfindən olan ƏS-lərinin sonuncu inkişaf etdirilmiş variantı 2000-ci ildə geniş istehsala buraxılmış Microsoft Windows ME (Millennium Edition) sistemi idi. Bu sistem özündən əvvəlki Windows sistemləri ailəsindən hər şeydən əvvəl onunla fərqlənir ki, bu sistem MS-DOS-dan tamamilə imtina edir.

    NT texnologiyasının bazası əsasında Microsoft şirkətinin yaratdığı Windows ailəsindən olan daha bir yeni ƏS-nin yeni versiyası artıq 2000-ci ilin sonlarında geniş ictimaiyyətə məlum idi. Bu yeni ƏS əvvəlcə Codename Whistler adı altında buraxılsa da, 2001-ci ilin yayında Windows XP (ing. eXPerience – təcrübə, sınaq) adı altında istifadəçilərə təqdim edildi.

    Windows XP sistemində gözlənilən ən mühüm və səbirsizliklə gözlənilən yeniliklərdən biri ondan ibarətdir ki, artıq bu sistem təmiz kompakt diskləri adi disketlər kimi işlətməyə imkan verir. Yəni sistemdə CD-R və CD-RW diskləri ilə işləmək mümkündür.

    Nəhayət, istifadəçilər gözəl interfeyslə yanaşı rahat iş şəraiti ilə təmin ediliblər.

    Windows XP sisteminin yeni imkanlarının qısa xülasəsi

    “Plug And Play” texnologiyası əsasında yeni periferiya qurğularının qoşulması. MS-DOS ƏS mühitində yeni periferiya qurğularının kompyuterə qoşulması üçün istifadəçi professional biliklərə malik olmalıdır: məsələn, konfiqurasiya faylını yazmağı bacarmalı, lazımi drayverin qoşulması əmrinin strukturunu bilməlidir. Windows mühitində isə bu məsələ çox asanlıqla həll olunur. Sistem özü konfiqurasiya fayllarını dəyişdirir, konkret texniki qurğunu aydınlaşdırır və onun avtomatik sazlanmasını təmin edir. Başqa sözlə, bu prinsiplə işləyən ƏS kompyuterə birləşdirilmiş yeni qurğunun işləməsi üçün lazım olan drayveri avtomatik olaraq özü seçərək yükləyir Bu sür texnologiya Plug and Play (Qoş və istifadə et) adlanır.

    Virtual yaddaşdan istifadə. Bildiyimiz kimi, kompyuterdə əsas problem kimi əməli yaddaş tutumunun çatışmazlığıdır ki, Windows 95 mühitində virtual (həqiqətdə olmayan) yaddaş vasitəsilə bu problem həll edilmişdir. Əgər cari (aktiv) proqramın işləməsi üçün əməli yaddaş kifayət etmirsə, bu zaman həmin proqramlar diskdə yüklənmə faylı (файл подкачки) adlanan fayl şəklində saxlanılır. Faylların bu cür yüklənmə həcmi əməli yaddaşın tutumundan bir neçə dəfə çox ola bilər. Virtual yaddaşın sazlanması avtomatik və əl ilə yerinə yetirilir. Windows ƏS sərbəst olaraq, cari məsələnin real tərkibindən asılı olaraq, virtual yaddaşın ölçüsünü seçir.

    Fayl və qovluqlar

    Bir qayda olaraq kompyuterin yaddaşında saxlanılan istənilən informasiya tipindən asılı olmadan konkret bir ad altında qeydiyyata alınır. Yaddaşın müəyyən hissəsində bir ad altında qeyd olunaraq saxlanılan bu cür verilənlər yığımına fayl deyilir. Kompyuterdə saxlanılan bütün informasiyalar – mətnlər, sənədlər, proqramlar, qrafiki təsvirlər və s. fayllarda saxlanılır.

    Fayllar müxtəlif tipli olurlar:

    • icra olunan fayllar – sadəcə olaraq müəyyən bir əməliyyat yerinə yetirən proqramlar;
    • sənədlər – istifadəçilər tərəfindən kompyuterdə müəyyən proqramın köməyi ilə yaradılan hər hansı informasiya toplusu, mətn və s.
    • konfiqurasiya faylları – proqramların işi üçün zəruri olan xüsusi parametrləri saxlayır və s.

    PRN – printer

    LPT1 – LPT9 – 1-9 paralel portlar

    COM1 – COM9 – 1-9 ardıcıl portlar

    AUX – ardıcıl porta birləşdirilən qurğu

    CON – giriş üçün – klaviatura, çıxış üçün – ekran

    NUL – “boş” qurğu

    Fayllar üzərində yerinə yetirilən əsas əməliyyatlar aşağıdakılardır:

    • Faylların icrası – bu əməliyyat proqramlar üçün nəzərdə tutulur;
    • Faylın açılması – bu əməliyyat əsasən sənədlərə (mətn, şəkil, cədvəl və s.) baxmaq üçündür. Bu əməliyyatı kontekst menyudan Open (Открыть) əmrini seçməklə, faylın üzərində mausun sol düyməsini 1 dəfə vurub, Enter düyməsini vurmaqla və ya mausun düyməsini iki dəfə basmaqla yerinə yetirmək olar.
    • Faylın adının dəyişdirilməsi – bu əməliyyat faylın adının dəyişdirilməsi üçündür. Bunun üçün kontekst menyudan Rename (Переименовать) əmrini yerinə yetirib yeni adı klaviaturadan daxil etməliyik. Faylın adını dəyişdirmək üçün onun adını üzərində fasilə ilə iki dəfə mausla vurmaq, ya da həmin faylı seçib, klaviaturadan F2 düyməsini vurmaq lazımdır.
    • Faylın yerinin dəyişdirilməsi – Əgər biz faylın surətini əvvəlki qovluqda saxlamadan başqa bir yerdə saxlamaq istəyiriksə, onu həmin yerdən “kəsib” götürə bilərik: kontekst menyudan Cut (Вырезать) (Ctrl+X) əmrini yerinə yetirdikdən sonra lazım olan yeri seçib, Paste (Bставить) (Ctrl+V) əmrini yerinə yetiririk.
    • Faylın surətinin çıxarılması – bu əməliyyat faylın surətini yaradıb onu başqa yerdə yadda saxlamaq üçündür. Bunun üçün həmin faylı qeyd edib kontekst menyudan Copy (Копировать) (Ctrl+C) əmrini yerinə yetirmək, sonra surətin yerləşəcəyi qovluğu və ya diski açıb kontekst menyudan Paste (Bставить) (Ctrl+V) əmrini yerinə yetirmək lazımdır.
    • Faylın ləğv edilməsi – bu əməliyyat lazımsız faylları silmək üçündür. Bunun üçün faylı qeyd edib, kontekst menyudan Delete (Удалить) (Del) əmrini seçmək, və ya klaviaturanın Delete düyməsini sıxmaq lazımdır. Ləğv edilmiş fayllar səbətə (Recycle Bin, Корзина) düşür. Əgər faylları səbət göndərilmədən ləğv etmək lazımdırsa, Shift+Del kombinasiyasından istifadə edilməlidir.
    • Faylı digər bir yerə göndərmək – faylı qeyd etdikdən sonra kontekst menyunun Send To (Отправить) bölməsinin əmrlərindən birini yerinə yetirməklə faylı elektron poçtla bir ünvana, “My documents” qovluğuna, Flash-diskə və s. göndərmək olar.
    • Faylı arxivləşdirmək və ya arxivdən çıxarmaq və s.Arxivləşdirmə – bir və ya bir neçə faylın sıxılmasıdır. Arxivləşdirmədən faylların ehtiyat nüsxəsinin diskdə saxlanması üçün istifadə edilir. Bunun üçün xüsusi xidməti proqramlardan – arxivatorlardan istifadə edilir, bu proqram bir və ya bir neçə faylın yerinə bir arxiv faylı yaradır. Arxiv proqramının əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
      • Faylın sıxılma dərəcəsi (faylın ölçüsünün arxivləşmiş faylın ölüsünə nisbəti)
      • İşin sürəti;
      • Proqramın funksiyaları.

      WinRar proqramı aşağıdakı imkanlara malikdir:

      • rar-arxivləri yaradır və onlardan faylları çıxarmaq mümkündür;
      • özüaçılan sfx – arxiv faylı yaradır (bu zaman arxiv faylı .exe genişlənməsinə malik olur və adi proqram kimi yüklənir);
      • çoxcildli arxivlər yaradır, bu isə bir necə kiçik həcmli yaddaş vasitəsinə böyük ölçülü arxivin yerləşdirilməsinə imkan verir;
      • arxivə parol vermək olar;
      • faylı e-mail-lə göndərmək üçün onun ölçüsünü 95%-ə qədər azaltmaq mümkündür.
      • Faylın yaradılması və onda edilmiş dəyişikliklərin tarixi, tipi, ölçüsü, atributları haqqında məlumat əldə etmək üçün onu qeyd edib kontekst menyudan Properties (Свойства) əmrini yerinə yetirmək kifayətdir.

      Hər hansı bir obyekti daha asan və qısa yolla açmaq üçün onun yarlıkını yaratmaq olar, yarlıkı istənilən qovluqda, o cümlədən iş masasının üzərində yarada bilərik. Obyektlə yarlıkın fərqi ondadır ki, yarlıkın işarəsinin sol aşağı küncündə ox işarəsi olur:

      Qovluğun (faylın) işçi stolda yarlıkını yaratmaq istəyiriksə, onu qeyd edib siçanın sağ düyməsini sıxıb açılmış kontekst menyunun Send to (Отправить)  Desktop (Create Shortcut) (Рабочий стол (Создать ярлык)) əmrini yerinə yetirməliyik (və ya, ctrl+shift+mausla obyekti çəkməklə yaratmaq olar). Yeni yarlık yaratmaq üçün aşağıdakı ardıcıllığı da yerinə yetirmək olar:

      1. Mouse-un sağ düyməsini vurmaqla açılan kontekst menyudan New (Создать)Shortcut (Ярлык) əmrini seçirik, bu zaman Create Shortcut (Создание ярлыка) başlıqlı pəncərə açılacaq.
      2. Type the location of the item (Укажите размещение объекта) yerinə obyektin (qovluğun, faylın, proqramın) adını yazmaq da olar, ya da browse…(обзор. ) düyməsini vurmaqla açılan pəncərədə bələdçinin köməyilə yarlıkını yaratmaq istədiyimiz obyekti seçib, ok düyməsini vurmaq lazımdır.
      3. Next (Далее) düyməsini vurub, açılan pəncərədə yarlıkın adını qeyd edib, Finish(Готово) əmrini veririk.

      Kompyuterin diskinin, qovluğunun və ya fayllarının lokal şəbəkədə ümumi istifadəsini təmin etmək üçün onları qeyd edib kontekst menyudan Sharing and security (Общий доступ и безопасность) əmrini yerinə yetirmək lazımdır.

      Fayl sistemi

      Bildiyimiz kimi, yaddaşda tipindən asılı olmayaraq istənilən informasiya fayllarda saxlanılır. Bir qayda olaraq fayl diskə ayrı- ayrı fraqmentlər şəklində yazılır. Başqa sözlə desək, yaddaşda saxlanılan fayllar yaddaşda saxlanılan fayllar və eləcə də sistemdə quraşdırılmış proqramlar verilənlərin klaster strukturu ilə saxlanma qaydasından istifadə etməklə diskə yazılır. Bu qayda isə ondan ibarətdir ki, istifadə olunan disk oblastı hər biri yalnız müəyyən olunmuş həcmdə informasiya saxlaya bilən nömrələnmiş kiçik hissələrə bölünür. Bu kiçik yaddaş sahələri klasterlər adlanır. Başqa sözlə desək diskə yazılan informasiyanın tutduğu ən kiçik yaddaş oblastı bir klaster əmələ gətirir. Klaster bir və ya bir neçə sektordan ibarət ola bilər. Buna müvafiq olaraq hər bir fayl yaddaşa yazılma prosesində hərəsi bir klasterdə yerləşən çoxlu sayda hissələrə bölünür. Hər bir klasterdə həm də faylın davamının harada yerləşdiyini bildirən xüsusi
      köməkçi məlumat saxlanılır. Buna baxmayaraq hər hansı proqramın yüklənməsi və eləcə də faylın oxunması prosesində onlara aid olan həmin yaddaş hissələri birləşirlər.

      Faylların ünvanı diskin xüsusi bir hissəsində – diskin başlanğıc (sıfırıncı) cığırında yazılıb saxlanılan FAT (File Allocation Table) adlı faylların yerləşmə cədvəlində saxlanılır. Faylın bu ünvanı bu cədvələ iki baytlıq ədəd şəklində yazılır, yəni bu ünvanın yazılışı üçün cəmi 16 bit yaddaş sahəsi ayrılır. Ona görə də faylların yerləşmə cədvəli FAT16 şəklində yazılır və buna 16 mərtəbəli fayl sistemi də deyilir. FAT32-də isə ünvan üçün 4 baytlıq – yəni 32 bitlik yaddaş sahəsi ayrılır, bu isə diskdəki sahələrdən daha əlverişli istifadəyə imkan verir, belə ki, bitlərin sayı artdıqca ünvanların da sayı çox olur, bu halda klasterlərin həcmi də xeyli azalır. Doğrudan da, on altı mərtəbəli FAT16 sisteminə uyğun formatlaşdırılmış diskdə ən çoxu 2 16 sayda müxtəlif ünvan, yəni yalnız 2 16 sayda klaster ola bilər. Bundan fərqli olaraq 32 mərtəbəli FAT32 sisteminə uyğun formatlaşdırılmış diskdə isə maksimum 2 32 sayda ünvan və deməli, 2 32 sayda klaster ola bilir. Ona görə də eyni diskdə birinci hal üçün hesablanan klasterlərin həcmi böyük, ikinci halda isə əksinə, kiçik olur və təbiidir ki, kiçik həcmli klasterlərdə istifadə olunmayan boş yerlərin həcmi də buna müvafiq olaraq xeyli dərəcədə azalır. Beləliklə, FAT32 fayl sistemi həcmi 32 Qb olan sərt disklərlə işləməyə imkan verir və həmçinin klasterlərin həcminin kiçik olması hesabına informasiyanın disklərdə daha kompakt yerləşməsi mümkün olur.

      Faylların yerləşmə cədvəlinin strukturu aşağıda təsvir olunub. Burada hər bir fayla 32 bayt uzunluqlu bir yazı uyğundur. Səkkiz sahədən ibarət olan bu yazının strukturu belədir:

      Sahə	Ölçü (bayt)	Sahənin təsviri
      1.	8	Fayl, kataloq və ya tomun (məntiqi diskin) adı
      2.	3	Fayl genişlənməsinin adı
      3.	1	Atributlar
      4.	10	Ehtiyat sahə
      5.	2	Faylın dəyişmə vaxtı
      6.	2	Faylın dəyişmə tarixi
      7.	2	Faylın birinci klasterinin nömrəsi
      8.	4	Faylın ölçüsü

      Faylın adı 8 simvoldan az olarsa, onda sağdan boşluqlarla tamamlanır, çox olarsa, 6 simvol götürülür, ~ (tilda) işarəsi qoyulur və fayl nömrələnir. Məsələn, “informatica.doc” adı burada “inform~1.doc” kimi təsvir olunur.

      Adətən yeni ƏS yaradılarkən onun daha mükəmməl olması, daha asan idarə edilə bilməsi və bu kimi digər məsələlər diqqət mərkəzində olur. Bu baxımdan Windows XP əməliyyat sistemini elə sazlamaq olar ki, mühafizəsi nəzərdə tutulan bir sıra mühüm elementlərin başqaları tərəfindən təhlükəsiz istifadə olunması, o cümlədən kənar şəxslərin kompyuterdə fayl və qovluqları necə oxuması, yaratması, diskə yazıb saxlaması, ləğv etməsi və s. əməliyyatlara nəzarət etməyə imkan yaranar. Bu kimi vacib əməliyyatlar NTFS fayl sistemindən istifadə edildiyi zaman mümkün olur. NTFS fayl cədvəli xüsusi olaraq Windows NT ailəsindən olan ƏS-ləri üçün yaradılmışdır. Sərt diski NTFS sisteminə uyğun formatlaşdırmaq üçün kompyuterdə yalnız Windows 2000 və ya Windows XP ƏS-dən biri istifadə edilməlidir.

      • bu sistem fayllarla bağlı əməliyyatların daha yüksək sürətlə aparılmasını təmin edir;
      • sərt disklə bağlı yaranan problemlər yaranan hallarda informasiyanın daha yaxşı bərpasını təmin edir;
      • NTFS fayl sistemi çox böyük həcmli sərt disklərdə informasiyanı daha effektli və daha qənaətlə yerləşdirir;
      • bu fayl sistemi təhlükəsizliklə əlaqədar olaraq fayllara giriş əməliyyatını məhdudlaşdırmağa imkan verir;
      • NTFS fayl sistemi verilənlərin sıxlaşdırılmasına imkan verir. Bu əməliyyat bir qayda olaraq yaddaş sahəsindən daha optimal istifadə etmək məqsədi daşıyır.

      Verilənlərin mübadiləsi

      Verilənlərin mübadiləsi dedikdə, verilənlərin bir obyektdən digər obyektə ötürülməsi başa düşülür. Windows mühitində verilənlərin mübadiləsi ya mübadilə buferi vasitəsilə, ya da qeyd edilmiş obyekti maus vasitəsilə çəkməklə həyata keçirilir. Bufer vasitəsilə verilənlərin mübadiləsi standart əmrlərin – Cut (Вырезать), Copy (Копировать) və Paste (Вставить) köməyi ilə həyata keçirilir. Xüsusi yerləşdirmə – Paste Special (Специальная вставка) əmri verilənlərin ötürüldüyü formatı seçməyə imkan verir.

      Mürəkkəb sənəd anlayışı. Sənədi təşkil edən zaman, digər proqram mühitlərində yaradılmış sənədlərdən müəyyən fraqmenti həmin sənədə daxil etmək lazım gəlir. Məsələn, Word – mətn redaktorunda yaradılmış mətnə Paint – qrafiki redaktorunda çəkilmiş hər hansı bir şəkli, ya da Excel – cədvəl prosessorunda yaradılmış hər hansı bir cədvəli daxil etmək olar. Be cür sənədə mürəkkəb sənəd və ya inteqrasiya olunmuş sənəd deyilir.

      Windows ƏS verilənlərin elə bir mübadiləsi mexanizmini təmin edir ki, bunun vasitəsilə istənilən tətbiqi proqram öz sənədi daxilinə praktiki olaraq istənilən verilənləri, hətta işləyə bilməyəcəyi verilənləri də daxil edə bilər. Bu universal mexanizm OLE (Object Linking and Embedding – Obyektlərin əlaqələndirilməsi və yerləşdirilməsi) texnologiyası əsasında təmin olunur. Bu zaman sənədə daxil edilən obyekt OLE-server, sənədin özü isə OLE-klient adlanır. OLE-serverlərin siyahısına baxmaq üçün Insert (Вставка) menyusunun Object (Объект) əmrini yerinə yetirmək kifayətdir.

      • obyektin yerləşdirilməsi – bu halda obyekt qəbuledici – sənəddə yerləşdirilir.
      • obyektin əlaqələndirilməsi – bu halda qəbuledici – sənədə obyektin özü yox, mənbə – sənədə olan istinad daxil edilir.
      • obyektin daxil edilməsi – obyekt daxil edilən zaman qəbuledici – sənədə obyekt özü daxil edilir. Bu halda obyektlə onun surəti arasında heç bir əlaqə yaradılmır. Bu əməliyyatı Paste (Вставить) ilə bərabər, Paste Special

      (Специальная вставка) əmrinin vasitəsilə də yerinə yetirmək mümkündür.

      • açıq sənəddən (Paste (Вставить) və ya Paste Special (Специальная вставка) əmrləri vasitəsilə);
      • fayldan (faylın daxil edilməsi və faylın xaric edilməsi xüsusi əmrləri vasitəsilə);
      • bilavasitə OLE-serveri çağırmaqla (Insert (Вставка) – Object (Объект)).

      Windows Əməliyyat Sistemi ilə iş

      Sistemi yükləmək üçün sistem blokdan Power düyməsini sıxmaq lazımdır. Adından da göründüyü kimi, Windows sistemində işləyən bütün proqramlar, qovluqlar, sənədlər və s. pəncərə şəklində açılır. Hər bir pəncərənin yuxarı sağ küncündə aşağıdakı işarələr vardır:

      Pəncərəni ekranın aşağı hissəsinə qoyur. Pəncərəni ekran boyunca böyüdür.

      Pəncərəni bağlamaq üçün istifadə olunur (Alt+F4).

      1. Qovluq pəncərəsi – bu pəncərədə qovluqlar və fayllar əks olunur.
      2. Proqram pəncərəsi – bu pəncərə də öz görünüşünə görə qovluq pəncərəsindən az fərqlənir. Hər iki pəncərə sərlövhə sətrinə, standart menyu sətrinə, alətlər panelinə və cari vəziyyətlər sətrinə malikdir. Pəncərənin ümumi görünüşü Görünüş (View) menyusu ilə tənzimlənir.
      3. Dialoq pəncərəsi – əməliyyat sisteminin bu və ya digər parametrlərinin dəyişdirilməsini və ya əlavə edilməsini, istifadəçi ilə dialoqu xəbərdarlıq funksiyalarını yerinə yetirir.
      4. Məlumat pəncərəsi – yardımçı məlumatlar almağa xidmət edir.
      • Sistemin Baş menyusunu açmaq üçün nəzərdə tutulmuş Start (Пуск) düyməsi
      • Hal-hazırda iş üçün açılmış sənədlərin, qovluqların, və s. nişanları
      • Əlavə informasiya (saat, dil, səs və s. göstəriciləri).
      • İş masası (Desktop, Рабочий стол)
      • Mənim kompyuterim (My computer, Мой компьютер)
      • Məntiqi disklər (3.5 Floppy A:, Local Disk C:, Local Disk D:, . ; Bu disklərlə işləmək üçün My computer qovluğunu açmaq lazımdır)
      1. Mənim kompyuterim (My computer, Мой компьютер)
      2. Zibil qutusu (Recycle Bin, Корзина)
      3. Şəbəkə göstəricisi (My Network Places, Сетевое окружение)
      4. Mənim sənədlərim (My documents, Мои документы)
      5. İnternet Explorer

      Yerinə yetirmək (Run, Выполнить)	Adı ilə proqramı yükləmək, sənədi və ya qovluğu açmağa imkan verir
      İşi bitirmək (Shut Down, Выключить компьютер)	Kompyuteri söndürmək və ya yenidən yükləməyə imkan verir

      Proqram disklə, qovluqlarla və fayllarla işi təmin edir. Qovluq yaratmaq üçün onun yerləşəcəyi diski və ya qovluğu acırıq. Sonra mausun sağ düyməsini basırıq. Bu zaman açılan menyuya kontekst menyu deyilir. Açılan menyudan New (Создать)  Folder (Папку) əmrini yerinə yetirib, sonra qovluğa ad verib ENTER düyməsini basırıq.

      Əgər hər hansı bir sənədi və ya qovluğu kompyuterdə axtarmaq istəyiriksə, aşağıdakı əmrləri yerinə yetirməliyik: Start (Пуск)

       Search (Найти)  For Files And Folders (Файлы и папки). Açılan pəncərədə axtardığımız faylın adını və axtarış üçün lazım olan parametrləri qeyd edib, Search (Найти) əmrini veririk.

      Kompyuterin işinin sazlanması

      Kompyuterin işinin sazlanması Baş menyunun (Start, Пуск) Sazlama (Settings, Настройки) bölməsinin əmrləri vasitəsilə həyata keçirilir. Sazlama bölməsinin İdarəetmə paneli (Control panel, Панель управления) qovluğunu açdıqda qovluğun işçi sahəsində kompyuterin qurğularının və əməliyyat sisteminin bir sıra parametrlərini öz zövqümüzə və tələbatımıza uyğun sazlamağa imkan verən nişanların yerləşdiyini görərik. Bu nişanların sayı kompyuterin konfiqurasiyasından, ona qoşulmuş qurğuların sayından və proqram təminatından asılıdır. Onlardan bir neçəsi ilə tanış olaq:

      Tarix və vaxt (Date and time, Дата и время). Bu bölmə cari tarixi və vaxtı göstərir. Müəyyən dəyişikliklər aparmaq tələb olunursa, müvafiq ay və il siyahıdan seçilir, gün isə kursoru təqvim çərçivəsində müvafiq ədədi seçməklə müəyyən edilir. Vaxtı isə, kursoru vaxt göstəricisi sətrinin üzərinə qoyub, cari vaxtı klaviaturadan müəyyən olunmuş formata uyğun daxil etməklə dəyişmək olar.

      Klaviatura (Keyboard, Клавиатура) vasitəsilə klaviatura dəyişdiricisinə mənimsədilən düymələri tənzimləmək, yeni dil əlavə etmək və s. mümkündür.

      Siçan (Mouse, Мышь) – bir neçə bölmədən ibarət dialoq pəncərəsi açır və siçan qurğusunun (manipulyator) müxtəlif iş rejimini tənzimləməyə imkan verir.

      Sistem (System, Система) nişanının dialoq pəncərəsi kompyuterin aparat təminatı, ƏS-nin versiyası haqqında məlumat, qurğuların drayverləri, sistem ehtiyatlarının və virtual yaddaşın ölçüsünü dəyişməyə imkan verir.

      Proqramların yüklənməsi və silinməsi (Add/Remove Programs, Добавить/Удалить Программы) nişanının dialoq pəncərəsi yeni proqramların yüklənməsi və yüklənmiş olan proqramların silinməsini mümkün edir.

      Yeni qurğuların qoşulması (Add New Hardware, Установка оборудования) nişanının dialoq pəncərəsindəki təlimat əsasında kompyuterə qoşulmuş əlavə qurğuların proqram təminatını yükləmək olar.

      Monitor (Display, Экран) nişanının dialoq pəncərəsi aşağıdakı funksiyaları tənzimləyən bölmələrdən ibarətdir: Fon (Background, Фон). Bu bölmədə işçi stolun üzərindəki şəkli zövqümüzə görə dəyişə bilərik. Ekran qoruyucusu (Screensaver, Заставка). Bu bölmədə siyahıda ekran qoruyucusunun adını, işləməsi üçün Vaxt intervalını (Wait, Интервал), monitorun enerjiyə qənaət funksiyalarını və s. müəyyən etməyə imkan verir. Baxış (Preview, Просмотр) düyməsi seçilmiş ekran qoruyucusuna tanışlıq məqsədilə baxışı təmin edir. Parametrlər (Settings, Параметры) düyməsini sıxmaqla ekran qoruyucu kimi istifadə olunan şəkli və ya mətnin hərəkət sürətini, rəngini tənzimləmək olar.

      Kompyuterdə yüklənmiş şriftlərə baxmaq üçün Şriftlər (Fonts, Шрифты) qovluğunu açmaq lazımdır. Açılmış pəncərədə istədiyimiz şriftin üzərində iki dəfə mausun sol düyməsini vurmaqla onun formasına baxa bilərik. Yeni şrift yükləmək üçün Fayl (File, Файл) menyusuna girib, Yeni şrift yükləmək (Install New Font, Установить Новый Шрифт) yerinə yetirmək kifayətdir. Açılmış növbəti pəncərədə şriftin yerləşdiyi diski və ya qovluğu göstərib OK düyməsini sıxmaq lazımdır.

      Xidməti proqramlar

      Kompüter qurğularının və əməliyyat sisteminin optimal iş rejimini təmin etmək üçün aşağıdakı xidməti proqramlardan istifadə

      Diskin yoxlanılması (Проверка диска, Scandisk)

      Bu proqram diskin fayl strukturunu yoxlayaraq, bu və ya digər səbəbdən baş verən pozuntuları aradan qaldırır. Bunun üçün

      proqramı yükləyib (My computer pəncərəsini açıb, yoxlanılacaq diski seçirik və üzərində sağ düyməni vurub, açılan menyudan Scan. əmrini veririk), açılmış pəncərədə yoxlanılacaq diskin adını seçib Start düyməsini sıxmaq lazımdır.

      Diskin defraqmentləşməsi (Дефрагментация диска, Disk Defragmenter)

      Proqram diskin müxtəlif klasterlərində ayrı-ayrı fraqmentlər şəklində yazılmış faylları tam şəklə gətirir. Bunun nəticəsində faylın diskdən oxunması sürətlənir. Proqram yükləndikdən sonra Defragment düyməsi sıxılır.

      Verilənlərin arxivləşdirilməsi (Архивация данных, Backup)

      Diskdəki informasiyanın ehtiyat nüsxəsinin saxlanması məqsədilə sıxılması üçün istifadə edilir.

      Diskin təmizlənməsi (Очистка диска, Disk Cleanup)

      Lazımsız faylların pozulmasına xidmət edir.

      Sistem haqqında məlumat (System Information)

      Sistem fayllarının vəziyyətini təhlil edir və yeri gəldikdə onları bərpa edir.

      Təyin olunmuş tapşırıqlar (Назначенные задания, Sheduled Tasks)

      Avtomatik yerinə yetirilən xidməti proqramların siyahısına baxmağa, yerinə yetirilmə vaxtını dəyişməyə və yeni tapşırıq müəyyənləşdirməyə xidmət edir.

      Related posts:

      1. Destiny 2 pc beta-ya necə qoşula bilərəm?
      2. Nömrəmi göstərmək üçün onu necə təyin edə bilərəm?
      3. Hansı proqramları başlamaq üçün necə təyin edə bilərəm?
      4. Müştərək nümayəndə necə istefa verə bilər