Amerikalı jurnalist Paul Khlebnikov: qısa tərcümeyi-hal, kitablar, qətl

Məhkəmə, Forbes-i materialdakı ifadələrdən yalnız birini (Berezovskinin televiziya aparıcısı Listyevin qətlinin təşkilatçısı olduğu) imtina etməyə məcbur etdi, çünki nəşrdə bu tezisin kifayət qədər təsdiqi olmadı. Məhkəmə Boris Berezovskiyə heç bir təzminat verməyib və jurnalisti təkzib yayımlamağa məcbur etməyib. Proses yalnız 2003-cü ildə başa çatdı.

Mario Püzo “Xaç atası”

Mario Püzonun 1969-cu ildə nəşr olunmuş romanı. Nyu-Yorkun Siciliyadan olan Korleone mafiya ailəsindən danışılır.
Mafiya haqda yazılan ən yaxşı roman hesab edilir.

Karandaşın izi ilə

Hər bir böyük var-dövlətin arxasında cinayət dayanır. Balzak.

Toya hazırlıq gedən bu bir həftə ərzində o, Sonni ilə mazağlaşırdı. Bu gün səhər mehrabın yanında isə Sonninin əlini möhkəm sıxdı. Subay bir qız bundan artığını özünə rəva görə bilməzdi.

O, öz acınacaqlı təcrübəsindən bilirdi ki, kömək üçün kiməsə ağız açmaq böyük cəsarət tələb edir.

Sən axmaq kimi yaşamısan. Təəccüblü deyil ki, axmaq yerinə də qoyulmusan.

O, mənə kommunist yarlığı asdı. Amma onun bütün səylərinə baxmayaraq, bu ləqəb mənə yapışmadı.

Qadınların dediyi ilə oturub durmusan. Qadınlar isə bu dünyada işə əngəldir, ancaq o birində, şübhəsiz, cənnnətə düşəcəklər. Əvəzində biz kişilər cəhənnəm odunda yanacağıq.

Dostluq hər şeydir. Dostluq istedaddan üstündür. Dostluq istənilən hakimiyyətdən güclüdür. Dostluq yalnız ailədən bir az aşağıda durur.

İnan mənə, hər şeyə qadir olsaydım, Allahdan daha mərhəmətli olardım.

Əli çantalı bir hüquq işçisi əli avtomatlı yüz cahildən daha çox pul oğurlayar.

Qisas – soyuduqca dadı daha da artan xörəkdir.

Analar polis kimidir. Həmişə ən pis şeyə inanırlar.

Zaman özü ilə minnətdarlıq hissini tez aparır. Gözəlliyi apardığından da tez.

Dost adlandırdığım insanlara heç vaxt yalan danışmıram.

Oğul atasından oğurluq edir. Rüsvayçılıq!

Bədbəxtliyi şəxsi təhqir kimi qəbul edənlər bədbəxtliklə üzləşmirlər.

Solossoya Türk deyirdilər. İki səbəbə görə. Birinci – o uzun müddət Türkiyədə yaşamışdı. Gəzən şayələrə görə orda arvad-uşağı var idi. İkinci – deyirlər, bir şey olmamış bıçağa əl atır. Ən azından cavan olanda atırdı.

İtalyanlarda belə bir zarafat var: həyat çox amansızdır, ikinci atan olmadan bacara bilməzsən. Buna görə onların xaç ataları var.

O, cəmiyyətin hər addımda insanı təhqir etdiyini çoxdan anlamışdı. Sayıqlığını itirmədən səbir edib dözsən, elə bir gün gəlib çatacaq ki, ən balaca insan da güclü tərəfdən qisasını alacaq.

Solosso Maklokskiyə Don Karleonenin yatdığı xəstəxanadan qaravulun yığışdırılma təklifini edəndə o, soruşmadı “niyə”. O, soruşdu – “nə qədər”. Solosso “on min” dedi. Maklokski başa düşdü “niyə”.

Dövlət Departamentində söz demək imkanı mafiyanın ailə klanlarına verilsəydi, bəlkə heç İkinci Dünya Müharibəsi də olmazdı.

Qərara gəlmək – əsas budur, öldürmək isə problem deyil. Ən çətini qərara gəlməkdir.

İş əsnasında insanın udduğu hər zibil şəxsi tənəzzüldür.

Elə şeylər var ki, onları eləməli olursan və edirsən. Amma heç vaxt onlar haqda söhbət açmırsan. Onlara haqq qazandıra bilmirsən. Onlara heç haqq qazandırmaq da olmur. Onları edirsən, vəssalam. Və unudursan.

Bütün vəziyyətlərin ən yaxşısı: düşmən sənin çatışmamazlıqlarını şişirdir. Bundan da yaxşı: dost sənin məziyyətlərini lazımınca qiymətləndirmir.

Ağlın səsinə qulaq asmadan insanlar bir-birləri ilə haqq-hesab çürütsəydilər, bu dünyanın axrı nə olardı? Məgər kişilərin qan düşmənçiliyinə aludə olub, ailələrinə çörək pulu gətirmədiyi Siciliyanın faciəsi bu deyilmi?

Kim dedi ki, biz onların öz maraqlarına xidmət edib, bizimkilərə ziyan vuran qaydalarına əməl etməliyik? Onlar kimdir ki, öz maraqlarımızın qeydinə qaldıqda, burunlarını bizim işlərə soxsunlar? Bu bizim işimizdir. Sona costa nostra, bizim işimiz, bizim qayğılarımız.

Həkim Taza siciliyalı üçün çox hündürboy, alyanaq və çalsaç idi. Kitab düşkünü idi. Əlinə düşən hər şeyi oxuyur, sonra oxuduqlarını qonşuları, xəstələri, cahil kəndlilər, çobanlar ilə müzakirə edirdi. Və bununla da yerliləri arasında “boş insan” şöhrəti qazanmışdı. Onların kitab nəyinə gərək?

Bir halda ki atama şəxsi işlərimə qarışmağa icazə vermirəm, sizə necə icazə verə bilərəm? Bu, atama qarşı hörmətsizlik olardı.

Lupara – ölümcül siciliya tüfəngi mafiyanın sevimli silahı idi. Mussolini özünün hakimiyyət illərində adanı mafiyadan təmizləməyə can atırdı. Lupara gəzdirmək üstündə adamlar həbsə atılıb, düşərgələrə göndərilirdi.

Əsas məziyyətləri bütün yollarla – doğrularla, yalanlarla seçkilərdə səs çoxluğunu ələ keçirmək istəyi olan insanlara taleyimi etibar edə bilmərəm.

– Sən irlandsan. Onlar sənə etibar etmirlər.
– Ona qalsa, yarı almanam. Ümumiyyətlə isə amerikanam.
– Onlar üçün bu elə irland deməkdir.

Kaş onun kimi “həyat elə gözəldir ki” sözləri ilə ölə biləydi.

– Sevdiyin insanlara “yox” demək olmaz. Hər-halda tez-tez. Bütün sirr bundadır. Birdən məcbur olsan, “yox”un “hə” kimi çıxmalıdır. Ya da onların özlərinin sənə “yox” deməsinə nail olmalısan.

– Elə bilirsiniz ki, birinci dəfədir belə vəziyyətdə belə şeylər demək məcburiyyətindəyəm? Hər gün dilimi qabar edən sözlərdir. “Belə çox yeməyin – yoxsa öləcəksiniz, belə çox siqaret çəkməyin, içməyin, belə çox işləməyin – yoxsa öləcəksiniz…”. Heç kim qulaq asmır. Bilirsinizmi niyə? Çünki “sabah” sözünü əlavə etmirəm.

Axı qayda-qanun polisin qüvvət aldığı möcüzəvi hakimiyyət çeşməsidir. Hər bir insanın şəxsi hakimiyyətdən ləzzət aldığı kimi o da alır. Digər tərəfdən xidmət etməli olduğu insanlara qarşı içində bir inciklik közərir. Əhali onun üçün həm qəyyumdur, həm qurban. Qəyyum kimi naşükürdür, kobuddur, hər şeyə irad tutandır. Qurban kimi təhlükəli və məkrlidir.

– Məncə narkotiklə iş görməyə başlasaq, uzaq gələcəkdə məhv olacağıq. Bu ölkədə ona yad münasibət var. Bizə bunu bağışlamayacaqlar. Viski, qumar, hətta qadınlar – başqa şeydir. Bunlar çoxlarının ürəyi istəyən, ancaq kilsə və dövlətin qadağan etdiyi şeylərdir. Narkotik isə tamam başqa məsələdir. Onu yaymaqda əli olan hər kəs üçün narkotik təhlükə mənbəyidir. O, bütün başqa işlərimizi təhlükə altına atacaq.
…
– Ona tələb günbəgün artır. Buna mane ola bilmədiyimizdən, üzərimizə düşən vəzifə – işi qaydaya salmaq, məktəblərə yaxın qoymamaq, uşaqlara ot satmamaqdır. Biyabırçılıqdır, infamita. Öz şəhərimdə malı əsasən rəngli əhali, qaralar arasında satmağa çalışıram. Onlar ən yaxşı müştərilərdir. Həm də onsuz heyvan kimi şeydirlər. Qara üçün heç nəyin fərqi yoxdur – nə arvad-uşaq, o heç özünə də hörmət qoymur.

Tərcümə: Lamiyə Göycəyeva

Amerikalı jurnalist Paul Khlebnikov: qısa tərcümeyi-hal, kitablar, qətl

Forbes jurnalının rus versiyasının baş redaktoru Paul Khlebnikovun 9 iyul 2004-cü il tarixində, redaksiyadan çıxarkən Stechkin avtomatından vurulduğu iddia edilir. Cinayətkar avtomobildən jurnalistə bir neçə atəş açıb. Paul xəstəxanada öldü, klinik ölüm yaşadı və özünə gəlmədən. Bu qətlin arxasında kimin dayandığı hələ məlum deyil, lakin hüquq-mühafizə orqanları onların hər zaman olduğundan daha çox bir ipucuya yaxın olduqlarına inanırlar. Müştərinin bu məsələdəki rolu Boris Berezovskiyə və ya Çeçen səhra komandiri Nuxaevə həvalə olunur.

Mənşəyi və erkən tərcümeyi-halı

Xlebnikovlar ailəsi 1918-ci ildə siyasi səbəblərdən Rusiyanı tərk etdi.Khlebnikovun ulu babası, kontir-admiral Arkadi Nebolsin, Fevral İnqilabı zamanı dənizçilər tərəfindən öldürüldü. Təbiətinə görə ağıllı bir insan idi və yaxşı bir təhsil alırdı. Dünyada üzdü, Böyük Pyotr Körfəzindəki hidroqrafik işlərdə iştirak etdi, Rus-Yapon müharibəsi döyüş sahələrində vuruşdu.

Pavel Yurievich Khlebnikov 1963-cü ildə Nyu-Yorkda anadan olub. Babası Sergey Vladimiroviç, Rusiya İmperatorluğu dövründə İmperator Əlahəzrətinin Ulan Alayının Həyat Mühafizələrində xidmət etmiş, Birinci Dünya Müharibəsində və Vətəndaş müharibəsində iştirak etmişdir. Nənə Ekaterina Xlebnikova, İvan Puşçinin – Dekabrist və Liseyin dostu Alexander Pushkinin nəvəsi idi. New Yorkda Rusiya Uşaq Xeyriyyə Cəmiyyətinə rəhbərlik etdi. Pavel Khlebnikovun atası Yuri (Georgi), Nürnberqdə bir tərcüməçi idi, BMT xidmətinə rəhbərlik edirdi.

Paul Khlebnikov, peşəkar fəaliyyətini böyüdüyü sevgi ilə Rusiya üçün faydaları ilə birləşdirməyə çalışdı. Pavel, valideynləri tərəfindən xaricdəki Rus Pravoslav Kilsəsinin sinəsində böyüdü. Ailədə rus dili həmişə ana dili hesab edilmişdir. Puşkinin, Gogolun və Lermontovun kitablarını uşağa anası oxudu. Altı yaşında qardaşları və bacısı kimi İngilis dilini bilmirdi. Paul Khlebnikov ilk dollarını iki yaşında böyük nənəsinin eynəyindən qazandı. Həmişə eynəyini itirdi və itkiyə görə 25 sent söz verdi. Pavel eynəyini gizlədib, sonra “tapdı”.

Uşaq boş vaxtını oxumağa həsr etdi. Leo Tolstoyun Müharibə və Sülh romanından döyüş səhnələrini az qala əzbər bilirdi. Pavel Khlebnikov uşaqlıqdan idealist və romantikdir. Atalarının vətənini Gogol və Dostoyevski, Nekrasov və Saltykov-chededrin gördüyü kimi təsəvvür etdi. On yeddi yaşına gəldikdə, qətiliklə Rusiyaya getməli olduğuna qərar verdi. Əvvəlcə BAM-da işləmək istəyirdim və hətta sənəd və icazə almaq üçün səfirliyə getdim.

Böyük qardaşlar Polisə Moskvadan, Rus adət-ənənələrindən, qonaqpərvərlikdən və SSRİ-dəki hər bir amerikalı yaxından izləyən DTK haqqında çox şey danışdılar. Qardaşlar qara Volqanın hər zaman tarixi vətənlərində onları izləyəcəyinə zarafat etdilər. 1983-cü ildə Pavel iyirmi yaşında oldu. Kaliforniya Universitetini bitirib SSRİ-yə ilk xarici ezamiyyətə getdi. Gördükləri bütün gözləntiləri aşdı – Moskvada , Pavelin ardınca üç maşın gəldi.

Jurnalistin təhsili və karyerası

Paul Khlebnikov ABŞ-da təhsil alıb. Orta məktəbi və kolleci bitirmiş və 1984-cü ildə Kaliforniya Universitetindən lisenziya almışdır. Siyasi iqtisadiyyat üzrə ixtisaslaşmışdır. Gələn il Pavel, 1918-1985-ci illərdə London İqtisadiyyat Məktəbində SSRİ hökumətinin kadr siyasəti mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək magistr oldu. Belə bir mövzunun seçilməsi müəllimləri heyrətləndirdi, lakin Pavel uğurla özünü müdafiə etdi.

1991-ci ildə Amerikalı jurnalist Paul Khlebnikov, 1906-1917-ci illərdə Rusiyanın iqtisadi inkişafı və Stolypinin aqrar islahatı mövzusunda dissertasiya ilə London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbində doktorluq dərəcəsini aldı. Seçilmiş mövzu artıq müəllim heyətini təəccübləndirmir. Paul Khlebnikov bir elm adamı olmaq istəmədi, əsas məqsədi hətta jurnalistika deyil, siyasət və kitab yazmaq idi.

Pavel, 1989-cu ildə Forbes jurnalında işləməyə başladı. Beynəlxalq sənaye şirkətlərinin işini təhlil etdi. Müxbir beş dildə sərbəst danışırdı: ingilis, rus, alman, fransız və italyan, ona görə iş onun üçün asan idi. Doksanlarda araşdırmalarının əsas istiqaməti “yeni rus işi” idi. Çox keçmədən Xlebnikov böyük redaktor vəzifəsini aldı.

“Kremlin xaç atası . “

Paul Khlebnikovun jurnalist karyerası sürətlə inkişaf etdi. 1996-cı ildə Forbes jurnalında sensasiyalı “Kremlin xaç atası?” Məqaləsini nəşr etdirdi. Bu yazıda Pavel Boris Berezovskini Çeçenistandakı mafiya ilə əlaqələrdə, çirkli pulların yuyulmasında, sifarişli qətllərdə və saxtakarlıqda günahlandırdı.Boris Berezovski Xlebnikova qarşı təzminat və məqalənin tamamilə təkzib edilməsini tələb edərək məhkəməyə müraciət etdi. Məhkəmə oliqarxın tələblərini yalnız qismən təmin etdi.

Məhkəmə, Forbes-i materialdakı ifadələrdən yalnız birini (Berezovskinin televiziya aparıcısı Listyevin qətlinin təşkilatçısı olduğu) imtina etməyə məcbur etdi, çünki nəşrdə bu tezisin kifayət qədər təsdiqi olmadı. Məhkəmə Boris Berezovskiyə heç bir təzminat verməyib və jurnalisti təkzib yayımlamağa məcbur etməyib. Proses yalnız 2003-cü ildə başa çatdı.

2000-ci ildə Paul Khlebnikovun məşhur bir məqaləyə əsaslanan kitabı nəşr olundu. Kitabda Boris Berezovski haqqında ətraflı danışdı və oliqarxın Rusiya hökumətini idarə etdiyini müdafiə etdi. Publisist diqqətlə toplanan faktlar əsasında post-kommunist rejimi diqqətlə ifşa etdi. “Kremlin xaç atası Boris Berezovski və ya Rusiyanın talan tarixi” kitabı buna həsr edilmişdir. Pavel Xlebnikov dövlət məmurlarının və Yeltsinin özünün talan edilməsində iştirak edən bir çox fakt gətirdi.

“Bir barbarla söhbət” kitabı

Xlebnikovun 2003-cü ildə nəşr olunan ikinci kitabı, bir jurnalistlə bir çeçen səhra komandiri və cinayət patronu Xoj-Əhməd Nuxayevin on beş saatlıq söhbətinə əsaslanır. Publisistə 90-cı illərdəki fəaliyyətləri, İslam dininə dair baxışlar və bir quldur karyerası barədə danışdı. Sahə komandirinin dünyanın hər yerində əlaqələri var idi. Məsələn, 1997-ci ildə şəxsən M.Tetçer və Z. Bjezinski ilə görüşərək Çeçenistanın müstəqilliyinin perspektivlərini müzakirə etdi. Paul Khlebnikovun “Bir barbarla söhbət” kitabından maraqlı sitatlardan birini təqdim edirik:

Həm Rusiyada, həm də dünyada gördüyümüz bütün İslam terrorizmi ortaq quldurluq mədəniyyətindən yetişdi. Kitab üzərində işləyərkən Çeçenistan hərəkatında mühüm rol oynayan vəhhabiliyi diqqətlə öyrənməyə başladım. Əvvəlcə vəhhabilər adi köçəri və quldur idilər. Səudiyyə qəbilələrindən birinin lideri olan Vəhhab, digərlərindən daha uğurlu bir qanunsuz olduğu ortaya çıxdı.

Rusiyada Forbes-in açılışı

2004-cü ildə, Forbes jurnalının rəhbərliyi Rusiyada bir filial açmağı düşünərkən Paul baş redaktor vəzifəsinə yeganə namizəd oldu. Doğma Forbes-in Moskva şöbəsində Xlebnikov heç vaxt özünə çevrilmədi. Bütün işçilərlə bərabər əlaqədə idi, amma jurnalistlər arasında yaxın dostları yox idi. Həmkarları onu “düzəlməz bir romantik” adlandırdılar. Jurnalistlər onu qara bir qoyun hesab etdilər.

Rusiyanın ən varlı yüz adamı

Forbes jurnalının Rusiyada ən varlı 100 insanın siyahısını verən iyun sayı Paul Khlebnikov üçün qürur mənbəyi idi. Bu siyahını bir neçə aydır hazırlayırdı. Moskvalı həmkarları, Pavelin siyahını yayımlamaqdan çəkindirdilər, amma jurnalist səmimi bir şəkildə Rusiyada vəziyyətinin reklamının nə üçün xoş olmadığını başa düşə bilmədi. Həqiqətən, Ştatlarda belə bir yüzlüyə girmək prestijlidir.

Moskvada, nəşrdən sonra dərhal bir skandal başladı. Bəziləri bu yüzlükdə birinci olmadıqlarına görə qəzəbləndilər. Digərlərinin adlarının mətbuatda yayımlanması xoşuna gəlmədi. Siyahı ilk dəfə yayımlandı. Zəngin Ruslar heç vaxt reklam axtarmadılar. Paul Khlebnikovun qətlindən qısa müddət sonra (siyahı jurnalistin ölümündən iki ay əvvəl yayımlandı) bu hadisə əsas versiyalardan biri oldu.

Jurnalist təhlükə hiss etməyib və təhdidlər gözləməyib. Rusiyada çap üçün öldürmədiklərinə inanıb qalmaqallı məqalə dərc edildikdən sonra da bir mühafizəçi işə götürmədi. Yeri gəlmişkən, Blezovski (əsas şübhəlilərdən biri) Xlebnikovun qətlindən sonra publisistin “faktlarla ehtiyatsız davrandığına görə öldürülə biləcəyini” söylədi. Bir çox həmkarına görə, P.Xlebnikovun ən riskli hərəkətlərindən biri Nuxaevlə söhbətin yazılarının yayımlanması idi.

Bir jurnalistin şəxsi həyatı

Paul Khlebnikovun şəxsi həyatı uğurlu oldu. Maliyyə məsləhətçisi və nüfuzlu bankir John Train qızı Helen Train ilə evləndi. Evlilik rəsmi olaraq 1991-ci ildə bağlanmışdır. Evlilikdə üç uşaq dünyaya gəldi.Khlebnikov bir xristian idi, mənəvi müəllimi Baba Leonid (Leonid Kalinin) idi.

Amerikalı jurnalistin öldürülməsi

Jurnalist və yazıçı 2004-cü ildə Moskvada öldürüldü. İşdən sonra Forbes jurnalının redaksiyasından çıxdı və Botanichesky Sad metro stansiyasına yollandı. Paul avtomobildən izlənildi. Metroya gedərkən maşın Xlebnikovu tutdu, ifaçı yavaşladı, pəncərəni açıb jurnalisti az qala boş yerə vurdu. Doqquz güllə atdı.

Səkkiz dəqiqə sonra təcili yardım gəldi. Paul Khlebnikov şüurlu qaldı. Həkimlərin avtomobilində huşunu itirdi, xəstəxananın girişində nəfəs alma və ürək fəaliyyəti dayandı. Klinik ölüm diaqnozu qoyuldu. Jurnalist xəstəxanadakı sui-qəsd cəhdindən bir saat sonra öldü.

İstintaq və məhkəmə

İstintaq qısa müddətdə həm sifarişçi, həm də podratçını tapdı. Polisin verdiyi məlumata görə, icraçı Çeçen Dukuzov və sifarişçi Xozh-Axmet ​​Nuxayev idi. Bu iş jurnalisti izləməklə məşğul olan Dukuzovun qardaşına da aiddir.

2006-cı ildə müttəhimlərin hamısı münsiflər heyəti tərəfindən təqsirli bilinməyib. İndi ifaçı haradadır? Bu naməlum qalır. 2011-ci ildə Dukuzov BƏƏ-də soyğunçuluqda günahlandırıldı, 2015-ci ildə sərbəst buraxıldı və başqa bir adla Çeçenistana döndü.

İşin istintaqı hələ başa çatmayıb. Forbes jurnalına görə, indi sifariş verən tərəfin 2013-cü ildə İngiltərədə vəfat edən Boris Berezovski olduğuna inanılır. Yeni versiyaya görə Çeçen komandiri yalnız vasitəçi idi. İndi onun taleyi barədə heç nə məlum deyil. Bəzi mənbələr Amerikalı bir jurnalistin həyatına qəsddən bir neçə ay əvvəl öldüyünü göstərir.

Boris Berezovskinin iştirakı

Rusiya mətbuatının yazdığına görə, 2004-cü ildə Boris Berezovskinin amerikalı jurnalistə olan sevgisini xatırlamaq üçün bir səbəbi var idi. Əlbəttə, “Kremlin xaç atası Boris Berezovski və ya Rusiyanın talan tarixi” kitabını sevməmişdi. Və sonra Rusiyanın ən varlı adamları siyahısında yalnız 47-ci yerdəydi. Bəlkə də diqqətsiz bir jurnalistin qətlini sifariş etmişdi. Bu versiya əsas olanlardan biri olaraq qalır.

Boris Berezovski bu mövzuda Londonda dəfələrlə dindirilib. İngilislər, oliqarxın amerikalılara ötürdükləri Paul Khlebnikovun qətlinə heç bir aidiyyəti olmadığını öyrəndilər. The Sunday Times qəzetinin köşə yazarı Mark Franchetti, qətl və Berezovskinin iştirakı barədə belə dedi:

Kitabın nəşrindən bir neçə il sonra Berezovskinin Xlebnikovu öldürmək istəməsi mənə qəribə gəlir. Daha aktual bir səbəb olmalıdır.

Qətlin digər versiyaları

Cinayətin jurnalistin Çeçenistanda büdcə vəsaitlərinin mənimsənilməsi barədə faktlar topladığı gələcək kitabı ilə əlaqəli ola biləcəyi bir versiyası var. Boris Yeltsinin ətrafındakı nüfuzlu insanlar haqqında da yazdı. Və ən varlı insanların siyahısı dərc edildikdən sonra polisdə çox sayda şübhəli var. Bir çox rus oliqarxı adlarında məqalədə görünməsindən narazı qaldı. Nəticədə, işin üstündə iyirmi cild yazıldı, amma hər şeyin “zibil” olduğu ortaya çıxdı.

Peşəkar fəaliyyət qətlin səbəbi ola bilər. 2004-cü ildə Paul Khlebnikov nəşr üçün daha bir neçə sensasiyalı material hazırladı. O ilin fevralında həyatı üçün qorxması üçün çox ciddi bir səbəbi var idi. Xlebnikov materialın mövzusu barədə heç kimə danışmadı, ancaq tədbir aldı. Jurnalist qısaca mühafizəçilər işə götürdü.

2004-cü ildə publisistin Forbes ilə müqaviləsi bitdi. Avtomatik olaraq yeniləyib vəzifəsində qala bilərdi, amma sonra birdən baş redaktor kimi varisi haqqında danışmağa başladı. Həmkarları jurnalistin əvvəlcə Amerikaya qayıtmaq barədə danışdığını xatırlayır. Dostları ilə söhbətlərində dəfələrlə qeyd etdiyi ailəsini Rusiyaya aparmağı təhlükəli hesab etdi.

Paul Khlebnikovun Moskvadakı demək olar ki, yeganə adamı rahib Leonid Kalinin idi.Jurnalist hətta bir müddət etirafçısı ilə birlikdə yaşadı, lakin ona peşə fəaliyyəti barədə danışmağı dayandırdı. 2004-cü ilin yazında Pavel, təhlükəli ola biləcəyinə inanıb gələcək məqalələrini Ata Leonid ilə müzakirə etmədi. Leonid Kalinin, Paulun açıq-aşkar bir növ təhlükəli material hazırladığını söylədi.

Xlebnikovun ölümündən sonra bir neçə nəfər jurnalistin ömrünün son aylarında hansı material hazırladığını bildiklərini söylədilər. Togliattidə mütəşəkkil cinayətkarlığın mövzusu olduğunu söyləyirlər, amma bu həm də sadəcə fərziyyədir. Sonra (son səkkiz il ərzində) birdən çox yerli jurnalist öldürüldü. Yeddi Tolyatti cinayətkar qrupunun bir anda publisistləri ovladığı barədə şayiələr yayılmışdı. Daxili İşlər Nazirliyinin “AvtoVAZ” ı quldurlardan təmizləməyə cəhd göstərdiyi zaman ən azı 65 sifarişli qətlin izlərini tapdıqları məlumdur.

Tanınma və ölümündən sonrakı mükafatlar

2004-cü ildə Paul Khlebnikovun tərcümeyi-halı bütün mediada ortaya çıxdı. Sonra Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi Xlebnikova Beynəlxalq Mətbuat Azadlığı mükafatını verdi. 2014-cü ildə jurnalistin öldürülməsinin ildönümündə ABŞ Dövlət Katibi John Kerry Paul Khlebnikovun Rusiyadakı ticarət və siyasətdən yazmaqla yanaşı, “korrupsiya ilə mübarizədə vicdan səsi” olduğunu söylədi. Bəyanatda deyilir ki, ABŞ hökuməti bir amerikalı jurnalistin qətlinin sirrinin açılmamasından dərin narahatdır.