Əxlaq fəlsəfəsi

Əxlaq, aktual mənada cəmiyyət içində fərdlərin uyğun gəldikləri davranış formaları və qaydalardır. Tərəfsiz və ümumi bir ifadəylə yaxşı və pis arasında niyyət, qərar və fəaliyyət fərqliliyidir. İkinci məna daha ümumi keçər . Xalq arasında əxlaq, doğru və haqlı olan məcburi davranış formasıdır. Ümumi bir görüş olaraq baxıldığında isə “üzərində uzlaşılan fərdlər arası qaydalar” mənasındadır. Əxlaqın fəlsəfi olaraq sorğulanmasında daha çox “etika” adı istifadə edilir. Aristotel ilə inkişaf edən “etika”, daha çox ümumi mühakiməyə varan sistemli əxlaq anlayışı kimi başa düşülür. Əxlaq isə fərdlərin doğru və səhv qəbulunu təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir. Türkcədə ikisinə də əxlaq qarşılığı verilmişdir.

əxlaq

1. поведение (образ жизни, совокупность поступков и действий кого- л.). Nümunəvi əxlaq примерное поведение, əxlaq xətti kimin линия поведения кого, əxlaq normaları нормы поведения, şagirdlər üçün əxlaq qaydaları правила поведения для учащихся

2. мораль, нравственность (совокупность принципов и норм поведения людей по отношению друг к другу и к обществу); этические нормы. Əxlaq prinsipləri принципы морали

прил. моральный, нравственный. Əxlaq fəlsəfəsi нравственная философия, əxlaq kodeksi нравственный кодекс

Azərbaycanca-rusca lüğət. Dörd cilddə. Bakı, “Şərq-Qərb” . M.T.Tağıyev . 2006 .

Смотреть что такое “əxlaq” в других словарях:

• əxlaq — is. <ər.> 1. İnsanın mənəvi keyfiyyətini, əhvali ruhiyyəsini müəyyən edən etik normalar; mənəviyyat. Mən . . müsəlman xalqlarının əxlaq və rəftarını yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə bir neçə səhnə əsəri yazmışam. M. F. A.. Əxlaqı pozğun, adəti… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• əxlaq — ə. etik norma, özünü aparma qaydası; mənəviyyat … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• xoşəxlaq(lı) — sif. Yaxşı əxlaqlı, gözəl xasiyyətli, xoşxasiyyət. Xoşəxlaq adam. – <Rza:> Xoşəxlaq, ünsiyyət sevən, zəhmətə dözən olduğundan heç kəs ondan pis bir söz danışmazdı. M. İ … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• bədəxlaq — sif. <fars. bəd və ər. əxlaq> 1. Əxlaqı pis, əxlaqı pozğun, əxlaqsız. 2. Pis xasiyyətli, tünd xasiyyətli … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• bədəxlaq — f. və ə. əxlaqsız, tərbiyəsiz … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• xoşəxlaq — f. və ə. yaxşı əxlaqı olan, gözəl əxlaqlı … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• ədəb — is. <ər.> Əxlaq qaydalarına riayət, əxlaq və hərəkətdə, danışıqda nəzakət, incəlik; tərbiyə. Ədəb qaydaları. – Ədəbi kimdən öyrəndin? – Biədəbdən. (Ata. sözü). Ədəbdən, elmdən gər feyzyab olsa əvamünnas; Düşər tənü şərəfdən mollalar,… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• hüsn — ə. 1) gözəllik, camal; 2) yaxşılıq. Hüsni əxlaq əxlaq gözəlliyi; hüsni göftar danışıq gözəlliyi; hüsni məqal yaxşı danışma; hüsni rüxsar üz gözəlliyi; hüsni xətt gözəl yazma … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• etika — <yun. ethika, ethos – adət, xasiyyət> 1. İctimai şüur formalarından biri kimi əxlaq, tərbiyə və mənəviyyat haqqında fəlsəfi nəzəriyyə. Materialist etika. Hegel etikası. 2. Hər hansı sinfin, cəmiyyətin, ictimai təşkilatın əxlaq qaydaları.… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• qeyri-əxlaqi — sif. <ər.> Əxlaq normalarına zidd olan, əxlaq qaydalarına uymayan … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• xoşəxlaqlılıq — is. Xoşəxlaq adamın keyfiyyəti, əxlaq gözəlliyi, əxlaqca yaxşılıq … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

ƏXLAQ

Əxlaq, aktual mənada cəmiyyət içində fərdlərin uyğun gəldikləri davranış formaları və qaydalardır. Tərəfsiz və ümumi bir ifadəylə yaxşı və pis arasında niyyət, qərar və fəaliyyət fərqliliyidir. İkinci məna daha ümumi keçər . Xalq arasında əxlaq, doğru və haqlı olan məcburi davranış formasıdır. Ümumi bir görüş olaraq baxıldığında isə “üzərində uzlaşılan fərdlər arası qaydalar” mənasındadır. Əxlaqın fəlsəfi olaraq sorğulanmasında daha çox “etika” adı istifadə edilir. Aristotel ilə inkişaf edən “etika”, daha çox ümumi mühakiməyə varan sistemli əxlaq anlayışı kimi başa düşülür. Əxlaq isə fərdlərin doğru və səhv qəbulunu təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir. Türkcədə ikisinə də əxlaq qarşılığı verilmişdir.

Əxlaq-termin olaraq:
1. Müəyyən bir dövrdə müəyyən insan topluluqlarınca mənimsənmiş olan, fərdlərin bir-birləriylə əlaqələrini təşkil edən etik davranış qaydalarının, qanunlarının, prinsiplərinin toplumu. Müxtəlif cəmiyyətlərdə və çağlarda əhatəsi və məzmunu dəyişən əxlaqi dəyərlər sahəsi.
2. Bir adam ya da bir insan ifadəsi ilə mənimsənən hərəkət və qaydaların toplumu.
3. Əxlaqi olan şeylərlə əlaqəsi olan bir görüşlər sistemi (tək adamın, bir ulusun, bir cəmiyyətin, bir çağın).
4. Fəlsəfənin bir budağı olaraq:
a) Əxlaq üzərinə konseptual təlimlər. b) İnsanların fərdi və ictimai həyatdakı əxlaqi hərəkətlərinə bağlı problemləri araşdıran fəlsəfə təlimləri.

Qavramsal lüğətdə:
Ərəb: əxlaq “yaradılış, xasiyyətlər” kökündən gəlir. Bəzən yaxşılıq, ya da düzgünlük sözləriylə yoldaş mənada istifadə olunur. Cəmiyyətin xoş gördüyü davranış formalarıdır. Əxlaqi olan “insanların qarşı çıxmadığı” dır deyilə bilər. Əxlaqsızlıq isə bunun tam tərsidir. Hadisə anındakı fərziyyələrə əks davranışdır. Ümumiyyətlə fəlsəfə, din, cəmiyyətin birləşdiyi bir mülahizə vardır. “Qızıl qayda” adıyla bilinən bir qanun “əxlaqi davranış” ın özünü sərgiləyər . “Özünə davranılmasını istədiyin kimi davran” Bu, Immanuel Kantdan İsa peyğəmbərə qədər qəbul görmüş əxlaqi özdür.

ƏXLAQ

I
сущ.
1. поведение (образ жизни, совокупность поступков и действий кого- л.). Nümunəvi əxlaq примерное поведение, əxlaq xətti kimin линия поведения кого , əxlaq normaları нормы поведения, şagirdlər üçün əxlaq qaydaları правила поведения для учащихся
2. мораль, нравственность (совокупность принципов и норм поведения людей по отношению друг к другу и к обществу); этические нормы. Əxlaq prinsipləri принципы морали
II
прил. моральный, нравственный. Əxlaq fəlsəfəsi нравственная философия, əxlaq kodeksi нравственный кодекс

Значение слова в других словарях

əxlaq

əxlaq Полностью »

ƏXLAQ

[ər.] сущ. ахлакь; // ахлакьдин (мес. нормаяр). Полностью »

ƏXLAQ

\- ictimai şüur formalarından biri. \. 1. Müəyyən bir zaman ərzində məlum ictimai qrup, yaxud insan kütləsi tərəfindən mənimsənilən, şəxslərin bir- Полностью »

əxlaq

is. morale f, éthique f, moralité f ; ~ı pozğun individu m sans moralité Полностью »

ƏXLAQ

Bu söz xalq, məxluq kəlmələri ilə kökdaşdır, ərəbcədir. Ziya Göyalpa görə, əxlaqda birinci yer türklərə məxsusdur (onun fikrinə görə, incəsənət – yuna Полностью »

ƏXLAQ

ə. etik norma, özünü aparma qaydası; mənəviyyat Полностью »

ƏXLAQ

I. i. (etik normalar) morals pl., morality, moralities pl.; ethics; ~ı pozğun corrupt in morals; graceless; ~ını pozmaq: 1) (tərbiyəsini pozmaq) to co Полностью »

ƏXLAQ

ƏXLAQ (mənəvi keyfiyyəti müəyyən edən etik normalar) ..Nizaminin nəzmə çəkdiyi siyasətnaməsi isə bir əxlaq dərsidir (M Полностью »

ƏXLAQ

mənəviyyat Полностью »

əxlaq

ahlak, moral Полностью »

ƏXLAQ

is. [ər.] 1. İnsanın mənəvi keyfiyyətini, əhvali-ruhiyyəsini müəyyən edən etik normalar; mənəviyyat. Mən … müsəlman xalqlarının əxlaq və rəftarını yax Полностью »