Xocalı faciəsinə aid ssenari

Şərqdən gələn qonağın

Xocalı faciəsinə aid ssenari

Yalnız Pozitiv xəbərlər oxumaq istəyirsiniz? Tıklayın!

• Profilim 25 –>
• Bildirişlər 0
• Balans 25 emil sene mesajdir bu –>
• Abunə metodu 25 –>
• Reklamlarım 25 –>
• Şərhlərim 125 –>
• Məktublar 0
• Tənzimləmələr
• Çıxış

XƏBƏR LENTİ

Şərhlər

Seçiləni silin

Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?

Seçiləni silin

Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?

Seçiləni silin

Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?

Şikayət et

Bu şərhi şikayət etmək istədiyinizdən əminsiniz?

Sənət 11:42 26.02.2021

Xocalı qətliamına həsr olunmuş şeirlər

Qaynarinfo.az Xocalı soyqırımının ildönümündə Xocalıya yazılmış şeirləri təqdim edir.

İtaliyalı şair Davide Qualtierinin “Xocalı” şeiri

Şərqdən gələn qonağın

yükü hekayət olar –

amma mən duyduqlarım…

inanmıram dünyada

belə cinayət ola…

Uzaq, günəşli ölkədə

25 fevral gecəsi

qarlı kölgədə

qırdılar 613 günahsız adamı –

aman vermədilər biri də qaça

Xocalı şəhid oldu,

Elə bil muncuq

üzüldü sapınnan

topasına biçdilər xocalıları –

qətlinə fərman verənlər –

bu zülmü görənlər –

görüb-götürənlər –

Amma göylər

götürməyəcək bu qədər qanı

and içirəm:

Tanrı canı…

Tərcümə: Qulu Ağsəs

26 fevral şeiri

(Xocalı qətliamına ithaf edilir)

Hər ilin bu günü

bütün gülüşlər mənə yalançı gəlir.

Hər ilin bu gününü

sanıram bəhanə edib Əzrayıl öldürmür, dincəlir.

Hər ilin bu günü

elə bilirəm utandığından

Allah qaçıb haradasa gizlənir.

İlqar Rəsul

Zəlimxan Yaqub

Layla, Xocalım, layla

Duz basdılar yarana,

Layla, Xocalım, layla.

Düşdün gülləborana,

Layla, Xocalım layla.

Namərdi kim çağırdı?

Göydən ölüm yağırdı.

Dilnən demək ağırdı,

Layla, Xocalım layla.

Daş üstə daşmı qaldı,

Salamat başmı qaldı,

Gözümdə yaşmı qaldı,

Layla, Xocalım layla.

Qaçdı Novruzun tamı,

Kimdi yandıran şamı?

Yas elədin bayramı,

Layla, Xocalım layla.

Dərdin kimi acı yox,

Ağrı var, əlacı yox.

Ağlamağa bacı yox,

Layla, Xocalım layla.

Hisdi, pasdı, qurumdu,

Tüstü burum-burumdu.

Hər tərəf uçurumdu

Layla, Xocalım layla.

Bu torpağın canısan,

Selə dönmüş qanısan.

Sən kimin qurbanısan?

Layla, Xocalım, layla.

Xocasan, xocan hanı?

Cavansan, qocan hanı?

Tüstülü bacan hanı?

Layla, Xocalım, layla.

Çıxmağa yol olmadı,

Qucmağa qol olmadı.

Üzməyə sal qalmadı,

Layla, Xocalım, layla.

Məndən küsdü soyadım,

Namərd olsun qoy adım.

Səni necə oyadım?

Layla, Xocalım, layla.

Kədər düşdü payına,

Səndən çətin yayına.

Hay vermədik hayına,

Layla, Xocalım, Layla.

Yara sarıyan hanı?

Haqdan yarıyan hanı?

Yurdu qoruyan hanı?

Layla, Xocalım, layla.

Şuşanın ətəyi qan,

Bali qan, petəyi qan.

Düşmənin kötəyi qan,

Layla, Xocalım, layla.

İtən çənim olaydı,

Bitən dənim olaydı.

Vətən mənim olaydı,

Layla, Xocalım, layla.

Yatan çətin ayıla,

Çətin adam sayıla.

Heyif Şah İsmayıla,

Layla, Xocalım, layla.

Dünya darmı görəsən?

Qulaq karmı görəsən?

Allah varmı görəsən?

Layla, Xocalım, layla.

Fikrət Qoca

Hər gecə Xocalıda

Hər gecə Xocalıda

Canım ağrıyır mənim.

Güllələnən qocaya,

Parçalanan körpəyə

Ruhum ağlayır mənim.

Hər gecə Xocalıda

Göytürklərin ruhunda

Yanıq yeri sızlayır.

Gülməyi unutmuşam,

Xocalının qisasın

Alanda güləcəyəm.

Mən öləndən sonra da

Xocalıda yenidən

Dünyaya gələcəyəm.

Bu qisası alınca,

Ölüb-diriləcəyəm

Hər gecə Xocalıda.

Nüsrət Kəsəmənli

Xocalı

Tanklar qan üstündən yeridi,

Neçə can üstündən yeridi.

Körpələr qaldı dəmir ayaqlar altında,

İmdad istəyən böyüklərə

Güvənmədilər daha.

Ölü anaların döşlərindən

süd əmmədilər daha.

Gözləri heyrətləndirən böyük idi,

Açılmışdı yaradan axan qan kimi.

Üzüqoylu yıxılmışdılar,

Təzədən öləcəkdilər ayağa qalxan kimi.

Xocalı keçirdi xəyanət marağından,

Xocalı keçirdi

tank lüləsindən,

yağı gülləsindən,

avtomat darağından.

Güllələdilər adamından qarışqasınadək,

Güllələdilər quzusunu, qoçunu,

Güllələdilər anaların çəpərlərə

ilişib qalmış saçını,

qardaşı, bacını.

Güllələdilər Babəkin qılıncını,

Koroğlunun atını,

Güllələri qaytarmadı

Cavanşirin qalxanı.

Əzdilər yıxılanı,

Vurdular qalxanı.

Hanı bu yurdun

Nəbisi, Səttarxanı?!

Nadanlar satıb getdi

dağı, daşı, torpağı.

Ölənlər “Vətən!” deyib

kəfən etdi bayrağı.

Nənələr dilində duası ölmüşdü,

Onları aparmağa

uluların ruhu gəlmişdi.

Təzə ruhların əllərindən tutub apardılar,

Körpələri ayağa qaldırdılar –

Balaca tabutlara dönmüşdü beşikləri,

Qulaqlarında hələ yaşayırdı

layla səsləri.

Bir az göz yaşlarına,

Bir az ağıya bənzəyirdi.

Laylalar uçulu evlərin

divarlarına dəyirdi,

Laylalar dizlərinə döyürdü,

Dünənə, bugünə, sabaha

nifrətlə gülümsəyirdi.

Şahmar Əkbərzadə

Ölü torpaqlara məzar qazılmır

Allah, bu torpağın kəsilib başı,

Quran oxumağa mollası yoxdur!

Kəfən axtarmağa qohum-qardaşı,

Şivən qoparmağa anası yoxdur!

Ana torpaq dedik axı ona biz,

Yığışın, ay ellər, anamız ölüb!

Bizə öz qoynunda yer verənimiz,

Ruzular yetirən dünyamız ölüb!

Yerlərə, göylərə sığmaz bu günah,

Qatil özümüzük, müsibətə bax!

Öləni torpağa gömərlər, Allah,

Bəs ölmüş torpağı harda basdıraq?!

Ələmdar Quluzadə

Töhmət çələngi

Dünya min qan görüb, cahan min cəngi,

Həmişə bir olmur zamanın rəngi,

Bəşərin başında töhmət çələngi –

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu.

Gələnlər gedənin nəvəsi imiş,

Kallar kal zamanın meyvəsi imiş.

İdrakın vəhşilik zirvəsi imiş

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu.

Silahlar, zindanlar rahat yatmayıb,

Deyən çox barmağa tikan batmayıb.

Hələ çoxlarına gedib çatmayıb

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu.

Endirir, qaldırır bizi pillələr,

Döşünə düşürmü gülən güllələr?

Sənin də qapına at üstdə gələr,

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu.

Kar üçün, kor üçün çaxmaqdaşıdır,

Sərhədi olana yol yoldaşıdır.

Əsrin qan bazarı, qan yaddaşıdır

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu.

Cilovu, quyruğu gəlməyir ələ,

Danışa bilmirəm susanlar ilə.

Hansı kürsülərdən başlanır belə

Xatın-Xirosima-Xocalı yolu?

Əziz Musa

Qanlı yaddaş

Xocalı tarixin qanlı yarası,

Qanla suvarılıb bu torpaq, bu yurd.

Yadlar əlindədir yurdun yarısı,

Daha o dağlarda ulamayır qurd.

Hamının taleyi Allaha bağlı,

Bəs niyə haqsızın işi düz gəlir?

Allah adamının sinəsi dağlı,

Allahsız dünyada bildiyin edir.

Yerdə qalacaqmı tökülən bu qan?

Bu xalqın, millətin günahı nədi?

Cəzasın alacaq günahı olan,

Dünya bilməlidi bu cinayəti.

Topladı: Orxan Saffari

Oxşar xəbərlər

Bu tarixdən maska cəriməsi silinə bilər (VİDEO)

Volqoqradda dükanların piştaxtaları “keçəlləşdi”

Təzadlı obrazlar ustası – Həsənağa Turabov

İlham Əliyev Rusiya XİN-in xüsusi nümayəndəsini qəbul etdi

“Bank Respublika”nın xalis faiz mənfəəti 62%-dən çox artıb (R)

“Bavariya” yeni transferə hazırlaşır

“Expressbank” ilin ilk rübünü mənfəətlə tamamladı (R)

Moldovada Tibb təhsili almaq istəyənlərə şad xəbər

Həftəsonu bayram tətili başlayır – 4 gün iş olmayacaq

Əbülfəz Elçibəyin doğum günüdür

Qonşusu tanınmış influenserin ayaqqabısını oğurladı (VİDEO)

Bloqlar

Redaktordan

Alkoqol və narkotikanın məhv etdiyi istedad: “Yuxudan oyanan kimi içməyə başlayırdım. “

Qərb niyə Ukraynanın Rusiyanı məğlub etməsinə mane olur?

“Bu qərar Azərbaycanın valyuta ehtiyatlarının artmasına səbəb olacaq” – Ekspert

Bu toyuqlar sağlamlıq üçün təhlükəlidir – AQTA və BŞİH niyə susur?

Tərəfdaşlar

© 2012-2023 qaynarinfo.az Müəllif hüquqları qorunur. Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması tələb olunur.

Created by

Pozitiv dünyadan çıx

Pozitiv dünyadan çıxmaq istədiyinizdən əminsiniz?

Xəbərdarlıq

DİQQƏT! Qaynarinfo.az-ın açıq materiallarının olduğu kimi surətini çıxarmaq, digər saytlara yerləşdirmək, yaymaq qadağandır. Qanunvericiliyə əsasən açıq materialların yalnız 1/3 hissəsindən istifadə etmək olar. Əks halda məsələ məhkəmə predmeti ola bilər!

Xocalı soyqırımı – İnsanlığa qarşı amansız terror!

Tarixin elə ağrı-acılı, qanlı-qadalı səhifələri var ki, onların dəhşətləri zaman keçdikcə üzə çıxır, yaralarından qan süzülür, sağalmasına heç bir ümid qalmır. Elə Xocalı müsibəti kimi!

Azərbaycan xalqının XX əsrdə üzləşdiyi Xocalı faciəsi yalnız Holokost, Xatın, Lidisa, Oradur, Sonqmi soyqırımı kimi insanlıq tarixinə düşmüş qanlı olaylarla müqayisə oluna bilər. Ermənilər bu faciəni törətməklə xalqımızı qorxutmaq, mübarizə əzmini qırmaq, tarixi torpaqlarımızın bir qisminin itirilməsi ilə barışmağa məcbur etmək istəyirdilər. Lakin hiyləgər düşmən məqsədinə çata bilmədi. Xalqımız öz dövlətinin suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizədə daha da mətnləşdi, qəhrəmanlıq və dəyanət nümayiş etdirdi.

Kiçik tarixi haşiyə

XX yüzildə ermənilərin Osmanlı İmperatorluğuna və Azərbaycan türklərinə məxsus olan torpaqlara qarşı ərazi iddiaları irəli sürməsi qanlı toqquşmalara səbəb olub. Bu torpaqların onlara məxsusluğunu iddia edən ermənilər əslində “Dənizdən-dənizə böyük ermənistan” planını həyata keçirmək istəyirdilər. Bu amili nəzərdə tutan görkəmli ədib Ö.F.Nemanzadə hələ 1905-ci ildə “İrşad” qəzetində yazırdı: “Ermənilər öz planlarını həyata keçirmək üçün bizi İrəvandan, Qarabağdan və Qarsdan qovmağa çalışacaqlar. Biz bilməliyik ki, ermənilər bu yolda hər bir alçaqlığa əl ata bilərlər. Onlar qəsdən müsəlmanları öz üzərlərinə qaldıracaq, onların hücumuna və özlərinin bir qədər artıq itkisinə şərait yaradacaq və beləliklə bütün Avropanın diqqətini “əzabkeş” bir xalq olmalarına cəlb edəcəklər. Onlar öz cinayətləri üçün tədricən planlar hazırlayır və onları həyata keçirməyə yollar axtarırlar”.

Səmimi və genişqəlbli olmaq həmişə Azərbaycan xalqını çətin vəziyyətlərə salıb, çörəyini yeyənlərin nankorluğu və namərdliyi ilə üz-üzə qoyub. Əsrlərdən bəri erməni mənfurlarının başımıza açmadığı oyun qalmadı. 1905-ci ildə qanlar töküldü. 1918-ci ildə də həmin dəhşətləri yaşadıq. 1948-1953-cü illərdə, 1988-ci ildə qərbi azərbaycanlıların deportasiyası bir daha sübut etdi ki, düşmən elə düşməndir.

Xocalı faciəsinə gedən yol

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi fonunda ermənilərin əsas hədəflərdən biri olaraq Xocalını seçməsi heç də təsadüfi deyildi. Onların məqsədi bir tərəfdən Qarabağın dağlıq hissəsində azərbaycanlılardan ibarət olan, strateji əhəmiyyətli maneəni aradan qaldırmaq idisə, digər tərəfdən ümumiyyətlə, Xocalını yer üzündən birdəfəlik silmək istəyirdilər. Beləliklə, tarixdə ən dəhşətli qanlı səhifələrdən birinin yazılmasına nail ola bildilər.

Həmin faciədən əvvəl də Xocalı bir neçə dəfə erməni təcavüzünə məruz qalmışdı. Təkcə XX əsrin əvvəllərində – 1905, 1906, 1917 və 1918-ci illərdə Xocalı erməni təcavüzünə məruz qalmış, yandırılmış, talan edilmiş, dağıdılmış, fəqət ayağa qalxaraq düşməndən qisasını almış, yenidən bərpa olunmuş və yaşamışdı.

Xocalı faciəsinə gedən yol 1988-ci ilin fevral ayından Xankəndidə (Stepanakert) ermənilərin mitinqləri ilə başladı. Ermənilər müxtəlif tələblər irəli sürürdülər. Bu tələblərin içərisində isə Dağlıq Qarabağın müstəqilliyi daha çox səslənirdi. 1988-1991-ci illər ərzində Dağlıq Qarabağ ətrafında çox ziddiyyətli, mürəkkəb vəziyyət yaranmışdı. Öz dədə-baba yurdlarından zorla, vəhşiliklə qovulan azərbaycanlıların harayını eşidən yox idi. Ermənilər isə kütləvi şəkildə silahlanırdılar.

Dağlıq Qarabağda vaxtilə azərbaycanlılar 78 kənddə yaşayıblar. Hadisələr başlayandan sonra məlum oldu ki, orada cəmi 5-10 Azərbaycan kəndi qalıb.

Əliyalın insanların Xocalı sevgisi

Səbri tükənmiş əhali meydanı tərk etmirdi, hamı hücum əmrini gözləyirdi. Əgər bu əmr verilsəydi, nəinki könüllü dəstələrin döyüşçüləri, hətta əliyalın sakinlər belə çomaqla olsa da, Əsgəran üzərinə yeriyəcəkdi. Çünki artıq səbr kasası dolmuşdu, insanlar yağı düşmənə cavab verilməsinin vaxtı çatdığını anlayırdılar. Fevralın 25-də səhər tezdən meydana toplaşan camaat xoş müjdə gözləyirdi – nəhayət Əsgərana hücum edilərək Xocalı azad olunacaq. Amma.

Xocalının tarixinə qara hərflərlə yazılan bir günü – 26 fevralı yaşamaq zorunda qoydu bizi. Elə həmin gün Ağdam bir-birinə dəydi. Əsgəran istiqamətinə axışan könüllü əsgərlər, əliyalın camaat ermənilərin vəhşicəsinə Xocalı üzərinə yeridiyindən xəbər tutan kimi soydaşlarımızın dadına çatmağa, onları ölümün pəncəsindən xilas etməyə çalışırdılar. Bütün cəbhə xətti boyunca səpələnmiş insanlar müxtəlif istiqamətlərdə Xocalıdan qaçıb canını qurtara bilmiş sakinlərə köməyə tələsirdilər.

Xocalı soyqırımının yetişməsi

Əslində Xocalı faciəsi bir günün, bir gecənin hadisəsi deyildi. Ermənilər bu faciəyə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi başladıqdan sonra hazırlıq görmüşdülər. Elə həmin vaxtdan da Xocalı qətliamının əsası qoyulurdu. 1991-ci ilin oktyabrında isə şəhərin blokadası tam başa çatdırılmışdı. Artıq Xocalıya gedən bütün avtomobil yolları bağlandığından şəhərə gediş-gəliş yalnız helikopterlər vasitəsilə həyata keçirilirdi. Belə vəziyyət şəhərə özünümüdafiə üçün silah, ərzaq və digər zəruri məhsulların çatdırılmasında ciddi problemlər yaradırdı. Təcrid vəziyyətinə düşmüş Xocalıya sonuncu helikopter 1992-ci il yanvar ayının 28-də endi. Şuşa səmasında çoxsaylı insan tələfatına səbəb olmuş helikopterin vurulması ilə şəhərlə hava əlaqəsi də kəsildi. Yanvarın 2-dən etibarən şəhərin elektrik enerjisi təchizatının dayandırılması sanki yaxınlaşmaqda olan vahimədən, dəhşətli kabusdan xəbər verirdi. Belə bir şəraitdə xocalılılar ancaq öz qəhrəmanlıqları və şəhər müdafiəçilərinin cəsurluğu sayəsində yaşayır və müdafiə olunurdular.

Fevralın ikinci yarısından başlayaraq erməni silahlı dəstələri tərəfindən mühasirəyə alınmış Xocalı hər gün toplardan, ağır texnikadan atəşlərə, erməni dəstələrinin həmlələrinə məruz qalırdı. Artıq fevralın 18-də Xocalı istiqamətində olan yaşayış məntəqələri azərbaycanlılardan təmizlənmiş, yüksək mövqelər ermənilər tərəfindən tutulmuşdu. Şəhərdə vəziyyət getdikcə ağırlaşırdı. Bütün bunlara baxmayaraq, ölkə rəhbərliyi Xocalının xilası üçün heç bir addım atmırdı. Yaranmış vəziyyətdən faydalanmağa çalışan ermənilər isə Xocalını daha tez ələ keçirməyə səy göstərirdilər.

Qanlı gecə

1992-ci il fevralın 25-də axşam saat 23:00 radələrində 366-cı alayla birlikdə ermənilər Xocalı şəhəri ətrafında döyüş mövqeyi tutmağa başladı. 50-dən artıq “Qrad” və “Alazan” tipli raketlərdən və tanklardan Xocalını iki saata qədər durmadan atəşə tutaraq soyqırımı törətdilər. 1-ci əsas zərbəni bədnam erməni mayoru Seyran Ohanyan (2-ci batalyon) vurdu. Onlar dərhal mayor Yevgeni Labovçixin rəhbərlik etdiyi 3-cü batalyonu Ballıca kəndində yerləşdirdilər. Çanaxçı kəndində yerləşdirilmiş batalyonun vəzifəsi isə arxa mövqeləri qorumaq idi. 366-cı alayın bütün texnikası Xocalı şəhərini uzaqdan güclü atəşə tutduqdan sonra üç istiqamətdən hücuma keçərək dinc əhaliyə divan tutdu.

Azğınlaşmış ermənilər Qarqar çayı istiqamətində, “Donuzçuluq ferması” deyilən yerdə dinc əhaliyə qarşı əsl soyqırımı törətdilər. Həmin vaxt yüngül atıcı silahlarla döyüşən özünümüdafiə qüvvələri istisna olmaqla, şəhər demək olar ki, müdafiəsiz qalmışdı. Şübhəsiz, bu qüvvələr ən müasir hərbi texnika ilə təchiz edilmiş, əvvəlcədən xüsusi hazırlıq keçmiş silahlı birləşmələrə müqavimət göstərməyə qadir deyildilər. Qısa müddətdə şəhəri alov bürüdü, vahiməyə düşən sakinlər evlərini tərk edib gecənin qaranlığında meşəyə tərəf üz tutdular. Qarşıda isə onları nələrin gözləməsindən xəbərsiz idilər. Qarqar çayı boyunca Ağdam şəhərinə üz tutan dinc əhali Naxçıvanik kəndi yaxınlığında erməni yaraqlıları ilə qarşılaşdı. Gecənin zülmət qaranlığında uşaqlar, qadınlar, qocalar şiddətli atəşə məruz qalaraq xüsusi amansızlıqla qətlə yetirildilər.

Ermənilər Xocalı sakinlərini misli görünməmiş qəddarlıqla öldürmüş, diri-diri yandırmış, başlarının dərisini soymuş, gözlərini çıxarmışdılar. Erməni təcavüzkarlarının Azərbaycan xalqına qarşı törətdikləri növbəti soyqırımı nəticəsində 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca olmaqla, 613 Xocalı sakini qətlə yetirilib, 8 ailə tamamilə məhv edilib. 487 nəfər şikəst olub, 1275 dinc sakin əsir götürülüb, 150 nəfər isə itkin düşüb. Bu soyqırımı aktı nəticəsində mülki əhali görünməmiş qəddarlıqla qətlə yetirilib, əsir götürülənlərə amansız işgəncələr verilib.

Tarixi abidələri ilə fərqlənən, Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən qədim mədəniyyətə, strateji önəmə malik Xocalı şəhəri, sözün əsl mənasında, xarabalığa çevrilib. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, ermənilərin insanlığa sığmayan dəhşətli cinayət əməlləri nəticəsində Xocalı şəhərində 105 sosial-məişət obyekti, 3200 fərdi yaşayış binası, 14 məktəb, 21 klub, 29 kitabxana, üç mədəniyyət evi və bir tarix-diyarşünaslıq muzeyi dağıdılıb. Bununla yanaşı, şəhərdə XIV-XV əsrə aid türbələr, günbəzlər, məzarlar yerlə-yeksan olunub, qəbiristanlıq vandallara xas üsullarla dağıdılıb, ümumiyyətlə, bu torpağın ən qədim sakinləri olan azərbaycanlılara aid bütün izlər silinib.

Xocalı şəhərində yerləşən dövlət və ictimai obyektlərin sayı və dəyəri ayrı-ayrılıqda müəyyən edilib. İstintaq komisiyyası tərəfindən respublikanın 35 nazirlik və idarəsinin Xocalı şəhərində inşa etdikləri, balanslarında olan tikililər, qurğular, dəzgahlar, xammal və sair qiymətlilər barədə sənədlər toplanılıb, mütəxəssislərdən ibarət komissiya təşkil edilib. Komissiyanın gəldiyi nəticəyə görə, Xocalı şəhərinin işğalı nəticəsində dövlət idarə, müəssisə və təşkilatlarının, ictimai təşkilatların əmlakına 4 milyard 199 milyon 668 min 338 rubl məbləğində ziyan dəyib. Fakt bu idi ki, Xocalı soyqırımı artıq törədilmişdi. Bu, Ermənistanın Qarabağı ələ keçirmək planının reallaşmasına şərait yaradan ən böyük amillərdən biri idi.

Məkrli ermənilik, terrorçu millət!

Bəlli olduğu kimi, Qarabağ müharibəsinin ideoloqlarından biri, hadisələrin iştirakçısı, ermənilərin çox sevdiyi yazıçı Zori Balayan “Ruhumuzun canlanması” adlı kitabın müəllifidir. Balayan bu kitabında ermənilərin Xocalıda törətdiyi soyqırımı haqqında yazır:

“Xocalını ələ keçirdiyimiz zaman bir evə girdik. Xaçatur adında bir əsgərimiz 13 yaşlı türk uşağını pəncərəyə mismarladı. Türk uşağı çox səs-küy salırdı. Xaçatura dedim ki, onun səsini kəs. Xaçatur isə anasının döşünü kəsib balasının ağzına tıxadı. Mən ixtisasca həkim olduğum üçün üstümdə olan tibb bıçağı ilə uşağın başının, sinəsinin, qarnının dərisini soydum. Saata baxdım. 13 yaşlı uşaq 7 dəqiqədən sonra öldü. Ruhum sevinclə qürrələndi. Xaçaturla mən uşağın meyitini hissə-hissə doğradıq, tikələri itlərə atdıq və eyni şeyi daha üç türk uşağına qarşı etdik. Mən bir erməni kimi öz vəzifəmi yerinə yetirdim. Bildim ki, hər bir erməni bizim etdiklərimizlə fəxr edəcək”.

Zori Balayan terrorçudur, canidir və öz əməllərini özü etiraf edir! Bu sualı haqqı tanıyan hər kəsə ünvanlayıram: beynəlxalq aləm niyə buna fikir vermir? Niyə ötən əsrdə Bosniya, Serbiya və başqa yerlərdə insanlara qarşı amansız qətllər həyata keçirən və ya təşkilatçılıq edənlər kimi, o da mühakimə olunmur? Bu “həkim-yazıçı” Qarabağda dinc əhaliyə qarşı terror əməliyyatı həyata keçirib.

İşgəncələri öz kitabında qeyd edən bir terrorçuya başqa daha nə qədər dəlil-sübut lazımdır?!

Samvel adlı erməninin dedikləri sübut edir ki, Ermə­nis­ta­nın keçmiş prezidenti Serj Sarkisyan Xocalı soyqırımında şəxsən aman­sız qətllər törədib:

“Ermənilər hadisələrin üçüncü günü meşədə Xocalıdan qaçsa da, getməyə yer tapmayan azərbaycanlılara rast gəlirdi. Qoca, qadın, uşaq olan bu dəstədə artıq son nəfəsini yaşayanlar, donub qalanlar və yaralılar var idi. Bizi görən kimi yalvardılar ki, onları öldürməyək. Biz də dedik ki, zinət əşyalarınızı, pullarınızı verin, sizə dəyməyək. Qadınlardan biri dedi, “nəyimiz var, sizin olsun”. Biz isə dedik ki, burda olanlar onsuz da bizimdir. Xocalıda nə gizlətmisiniz deyin, aparaq oradakı varidatı verin, sizi oradan Ağdama yola salacağıq.

Balayan aralıdan olanları izləyirdi. Əsirlər dedilər ki, nə var bunlardır, orda heç nələri qalmayıb. Zinət əşyaları, bank kartları, rus pasportları – nələri varsa, yığıb verdilər. Biz kənara çəkildik ki, aralıdan hamısını güllələyək, canımız qurtarsın. Bu vaxt Sarkisyan yaxınlaşdı ki, guya yoxladınızmı hamısını, bax, o qadının qulağında yeri qalıb sırğaların, yəqin udub. Göstəriş verdi ki, əllərini tutun. Biz qadının əllərini tutduq, müqavimət göstərmədi, gücü qalmamışdı. Özü qadının qarnını yardı, əlini salıb sırğaları və üzüyü çıxardı. Sonra avtomatı götürüb əsirləri güllələdi.

Onun əynində kürk var idi. O qədər arıq idi ki, hərbi buşlatın yaxalığı onun çiyinlərinə keçirdi. Gözlərində eynək var idi. Başını bəlkə də illər idi ki, qırxdırmamışdı, qara, uzun saçı var idi. Əlinin qanını üstünə silib “bəri verin topladıqlarınızı” dedi. Sonra yığdıqlarımızı maşınına qoyub uzaqlaşdı. Yadımdadır, avtomobilinin nömrəsi NK 0001 idi”.

Cinayətlərini ört-basdır etmək məqsədilə erməni silahlıları kütləvi qətliamın baş verdiyi yerə jurnalistləri gətirən helikopterləri atəşə tutmuşdular. Buna baxmayaraq, televiziya müxbiri, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Çingiz Mustafayev dünyanı sarsıdan görüntüləri lentə almağı bacarmışdı.

Helikopterin pilotu Leonid Kravetsin Xocalıda şahidi olduğu hadisələrlə bağlı söylədikləri insanı dəhşətə gətirir:

“Çingiz Mustafayev və onunla birlikdə gələn insanlar vertolyota bir neçə uşağın meyitini gətirə bildi. Ağdamda götürdüyümüz bir milis kapitanı burada 3-4 yaşlı oğlunun meyitini tapdı. Uşağın meyiti tanınmaz hala salınmışdı. Bütün güllə darağı onun bədəninə boşaldılmışdı. Kapitan uşağı təyyarəyə qoydu, amma özünün qalxmağa artıq halı yox idi. Onu havaya qalxan vertolyota güclə salmaq mümkün oldu. Biz Ağdama uçana qədər bu kişi meyiti sinəsinə sıxıb ağladı. Şəhərə çatanda bilindi ki, qəmdən özünü itirən ata ağlını da itirib. O, Ağdamda vertolyotdan düşməyi də bacarmadı”.

Soyqırımıdan bir neçə il sonra, o zaman özünü dqr-in “müdafiə naziri” adlandıran, Ermənistanın keçmiş prezidenti Serj Sarkisyan britaniyalı jurnalist və yazıçı Tomas de Vaala müsahibəsində Xocalıda soyqırımı törətdiklərini etiraf etmişdi:

“Xocalıya qədər azərbaycanlılar elə düşünürdü ki, bizimlə zarafat etmək olar, onlar elə bilirdilər ki, ermənilər dinc əhaliyə əl qaldıra bilməz. Biz həmin stereotipi dağıtdıq. Və nə baş verdiyini gördünüz”.

“Yüzlərlə insanın ölümünə görə təəssüflənirsinizmi?” sualına cavab olaraq Sarkisyan kinlə deyib: “Heç bir peşmanlığım yoxdur. Bu cür sarsıntılar minlərlə insanın həyatı bahasına başa gəlsə də, zəruridir”.

İngilis publisisti Xocalıda cinayəti kimin törətdiyinə şübhə qoymayan bütün bu etirafları sonradan “Qara bağ” kitabına daxil etdi.

Xocalı dünya ictimaiyyətinin gözü ilə

Xocalıda baş verən dəhşətləri həmin dövrdə bir sıra xarici ölkələrin aparıcı kütləvi informasiya vasitələri də işıqlandırıb. Faciə baş verən gün Xankəndidə ezamiyyətdə olmuş Fransanın “Libardion” qəzetinin əməkdaşı Jul Gen Vaynerin qeydləri xüsusi maraq doğurur. Xocalı soyqırımını qorxulu yuxuya bənzədən Vayner jurnalistika ilə məşğul olduğu 25 il ərzində müharibələrin getdiyi müxtəlif ölkələrdə olduğunu, lakin Xocalı şəhərindəki kimi dəhşətli və tükürpədici mənzərələrlə rastlaşmadığını yazıb. O, “Libardion” qəzetində çap etdirdiyi “Erməni terrorizminin canlı şahidi oldum” sərlövhəli yazıda Xocalıda baş verənlərin qabaqcadan cızılan ssenari olduğunu açıq bəyan etmişdi. Onun fikrincə, bunda məqsəd bütövlükdə bəşəriyyətin gözünü qorxutmaq olub, erməni terrorizmi dünyanı məhz bu yolla “ram etməyə” çalışıb.

Amerika yazıçısı Samuel Vimsin “Ermənistan: böyük hiylə – terrorçu xristian dövlətinin sirləri” adlı kitabında qeyd etdiyi kimi, əslində bu “soyqırımı” ətrafında yaranan hay-küy ermənilərə Türkiyədən, Amerika və dünya xristianlarından böyük məbləğdə pul vəsaiti qoparmaq üçün lazımdır. Vims onu da diqqətə çatdırır ki, həqiqətdə ermənilərə qarşı heç bir kütləvi qətl hadisələri törədilməyib, sadəcə, erməni yalan maşını dünyanı çaşdırmağa, özlərinin “məzlum” görüntüsünü yaratmağa çalışır.

Azərbaycan xalqının istəyi birdir – Xocalıya ədalət!

“Bu soyqırımı, eyni zamanda, bütün bəşəriyyətə qarşı tarixi bir cinayətdir” deyən ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1994-cü il fevralın 24-də Milli Məclis “Xocalı soyqırımı günü” haqqında qərar qəbul etdi. BMT-dən, dünya dövlətlərindən bu qətliamın gerçək mahiyyətini açıqlayaraq beynəlxalq ictimaiyyəti erməni terrorizminə qarşı təsirli tədbirlər görülməsi tələb olundu.

Hər zaman Azərbaycanın haqlı mövqeyini dünyaya çatdıran Prezident İlham Əliyev dünya ictimaiyyətinin diqqətini erməni vandalizminə cəlb etməyə nail olub. “Xocalı faciəsi erməni millətçilərinin yüzilliklər boyu türk və Azərbaycan xalqlarına qarşı apardığı soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətinin qanlı səhifəsidir” deyən Prezidentimizin gərgin əməyinin nəticəsidir ki, hazırda dünyanın əksər dövlətləri Xocalı qətliamını soyqırımı kimi tanıyır. Ötən illərdə dövlət başçısının göstərişi ilə Xocalı şəhidlərinin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilib. Bakıda, respublikamızın bir sıra bölgələrində, həmçinin xaricdəki diasporlarımızın maddi və mənəvi dəstəyi ilə dünyanın əksər ölkələrinin paytaxtlarında Xocalı şəhidlərinin xatirəsinə abidələr ucaldılıb.

2009-cu ilin fevralından isə Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə keçirilən “Xocalıya ədalət” kampaniyası ermənilərin cinayətkar əməllərinin ifşa olunmasında müstəsna rola malikdir.

Qisas qiyamətə qalmadı.

Xocalı kimi soyqırımı törədib, azərbaycanlıları yurd-yuvasından didərgin salan ermənilər təsəvvür etmədilər ki, bir gün torpaqların sahibi geri gələcək. 28 illik ağrı-acının, yurd nisgilinin qisas hissi o qədər dərin olacaq ki, geri gəldiklərində verdikləri dərs bütün dünyaya görk olacaq! Təbii ki, 30 ilə yaxındır torpaqlarına geri qayıtmağa can atan bir xalqın vətəndaşları üçün Vətən müharibəsi qədər müqəddəs heç nə ola bilməzdi. Məqam yetişmiş, səbr kasası dolmuş xalq isə hazır idi. Hamı bir nəfər kimi Ali Baş Komandanın döyüş əmrini gözləyirdi. Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsindəki möhtəşəm qələbəsi terrorçu ermənilərə 100 il də unutmayacaqları dərs oldu. Bu müharibə onlara sübut etdi ki, Azərbaycan Ordusunun qarşısında uzun müddət dayanmaq, müqavimət göstərmək mümkün deyil. Zəfərimizin arxasında duran ən böyük gücümüz isə birliyimiz idi: xalq-iqtidar birliyi. Hər bir vətəndaş Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ətrafında dəmir yumruq kimi birləşdi və nəticədə qələbə əldə olundu.

Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin sektor müdiri Aydın Tağıyev