Tarixiy davrlar: tarixdagi asosiy davrlar ro yxati

Uyg’onish davri va ma’rifatparvarlik ta’siri zamonaviy davrda texnologik rivojlanishga olib keldi, ya’ni Oxirgi zamonaviy davr. Siyosat dunyosini ko’plab mamlakatlardagi urushlar, inqilob va monarxiya tugatilishi larzaga keltirdi. Zamonaviy davr haqiqatan ham millionlab yillar davomida insoniyat rivojlanishining yig’indisidir.

Əmirli İ. C. Yaxın və orta şərq ölkələri feodalizm dövründə, III–XVII əsrlər (2016)

Əmirli İ. C. Yaxın və orta şərq ölkələri feodalizm dövründə (III–XVII əsrlər). Dərslik. Elmi redaktor: S. T. Hacıyev. Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2016, 223 [1 ] s. ISBN 978-9952- 8304-8-4

Faylın formatı : PDF
Faylın ölçüsü : 39.5 Mb

⟹Pulsuz yüklə⟸
? turbobit
? depositfiles
? yandex

Related posts:

• A chronicle of the Carmelites in Persia: the Safavids and the Papal Mission of the XVIIth and XVIIIth centuries. Vol. II (1939)
• A chronicle of the Carmelites in Persia: the Safavids and the Papal Mission of the XVIIth and XVIIIth centuries. Vol. I (1939)
• Nevzat Şensizoğlu. Şah İsmail devrinde Anadolu’da Safevi-Alevi faaliyetleri. Yüksek lisans tezi (2005)
• Gülay Karadağ Çınar. Safevîlerde hükümdar unvanları ve hâkimiyet anlayışı (2017)
• Gülay Karadağ Çınar. Safevî-Özbek siyasî ilişkileri ve Osmanlı’nın tesiri (1524-1630). Doktora tezi (2011)
• Ümit Ulvi Türk. Safevi Devleti’nin Özbek hanlıkları ve Babür Devleti ile siyasi ilişkileri (1526-1722). Yüksek lisans tezi (2017)
• Локкарт Л. Надир Шах: критическое исследование на основе первоисточников (2004)
• Gülcan Sarıoğlu. Yozefo Tiflisi’nin “Vakı’at-i Mir Veys Ve Şah Hüseyin” Adlı eserinin tahlil ve transkribi. Yüksek lisans tezi (2008)
• Jozef Tiflisi. Vaqiati-Mir Veys və Şah Hüseyn (1992)
• Reza Khalily. Sultân Mahmûd Bin Sultân Burhâneddîn Geylânî’nin ‘Akâ’id-i Evliyâ’-i Seb’a isimli eseri (inceleme-metin-dizin). Yüksek lisans tezi (2009)

Tarixiy davrlar: tarixdagi asosiy davrlar ro’yxati

Tarixchilar insoniyat tarixi haqida ko’proq ma’lumot olish uchun yozma yozuvlar va arxeologik dalillarga tayanadi. Ular ushbu manbalardan inson mavjudligini beshta asosiy tarixiy davrga bo’lish uchun foydalanadilar: Tarix, Klassik, O’rta yosh, Erta zamonaviyva Zamonaviy davrlar. Tarixning ushbu asosiy davrlarida asosiy tsivilizatsiyalar, texnologik yutuqlar, muhim tarixiy shaxslar va muhim voqealarni o’rganish uchun o’qishni davom eting.

Tarixgacha (miloddan avvalgi 600 yilgacha)

Insoniyat tarixidagi Prehistorik davr sayyorada odamlarning paydo bo’lishi (taxminan 2,5 million yil oldin) va miloddan avvalgi 600 yil o’rtasidagi davrni aks ettiradi. (Masihdan oldin) yoki miloddan avvalgi 1200 yil, mintaqaga qarab. Bu Yerda inson faoliyati bo’lgan davrni ko’rsatadi, ammo insoniyat tarixida hech qanday ma’lumot yo’q. Bu davr, shuningdek, Ta’sis davri, insoniyat tsivilizatsiyasining ko’plab asoslari ushbu vaqt oralig’ida yuzaga kelgan.

Prehistorik davrning asosiy davrlari

Tarixdan oldingi davrni o’sha davrlarda sodir bo’lgan yutuqlarga qarab uchta qisqa davrga bo’lish mumkin. Ular quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• Tosh asri (Miloddan avvalgi 2,5 milliondan 3000 yilgacha) – Afrikadan odamlarning ko’chishi va neandertallar, denisovaliklar va dastlabki odamlar tomonidan birinchi marta ishlatilganligi haqidagi hujjatlar
• Bronza davri (Miloddan avvalgi 3000 yildan 1300 yilgacha) – odamlar Mesopotamiya, Hind vodiysi va qadimgi Misrda joylashadilar; g’ildirak ixtirosi va metallga ishlov berish
• Temir asri (Miloddan avvalgi 1300 yildan miloddan avvalgi 600 yilgacha) – rejalashtirilgan shaharlarni shakllantirish, temir, temir va yozuv tizimlarini joriy etish

Klassik davr (miloddan avvalgi 600 – milodiy 476 yil)

Klassik davr, shuningdek ma’lum Klassik antik davr, taxminan miloddan avvalgi 600 yilda boshlangan. dunyoning aksariyat qismida. Bu dunyo tarixidagi falsafiy davrning boshlanishi bilan bir qatorda insoniyat tarixining birinchi qayd etilgan manbalarini belgilab berdi. Siyosiy jihatdan, Klassik davr aksariyat dunyo imperiyalarining ko’tarilishi va qulashi bilan bog’liq.

Klassik tsivilizatsiyalar va imperiyalar

Klassik davr asosan O’rta dengizdagi tsivilizatsiyalar va ularning dunyo madaniyatiga qo’shgan hissalari atrofida joylashgan. Ushbu imperiyalarga quyidagilar kiradi:

• Qadimgi Yunoniston (Miloddan avvalgi 600 yildan milodiy 600 yilgacha) – demokratiya, falsafa, matematika, drama va she’riyat asoslari
• Qadimgi Rim (Miloddan avvalgi 753 yildan milodiy 476 yilgacha) – huquqiy tizim, irrigatsiya, me’morchilik, shahar yo’llari va nasroniylikni rivojlantirgan siyosiy hokimiyat
• Fors imperiyasi (Miloddan avvalgi 550 yildan miloddan avvalgi 330 yilgacha) – zardushtiylik dinidan Islomgacha amal qilgan va miloddan avvalgi 330 yilda Buyuk Iskandarning qo’liga o’tgan O’rta Sharq imperiyasi.
• Vizantiya imperiyasi (Milodiy 285 yildan hijriy 1453 yilgacha) – qadimgi Yunoniston va Rimdagi amaliyot va e’tiqodlarni o’zida mujassam etgan O’rta er dengizi madaniyati; Uyg’onish davridan keyin tushmaydigan yagona yirik kuch

O’rta asrlar (milodiy 476 yil – milodiy 1450 yil)

O’rta asrlar ham O’rta asrlar yoki Klassikadan keyingi davr. Tarixchilar ushbu davrning dastlabki qismini Qorong’u asrlar Milodiy 476 yilda Rim imperiyasi qulaganidan keyin qayd etilgan tarixni yo’qotish sababli.

O’rta asrlarning muhim davrlari

O’rta asrlar qariyb ming yillik davom etgan beqaror davr edi. Tarixchilar ko’pincha davrni uchta alohida davrga ajratadilar: erta o’rta asrlar, o’rta o’rta asrlar va oxirgi o’rta asrlar.

• Ilk o’rta asrlar (Milodiy 476 yildan Milodiy 1000 yilgacha) – shuningdek ma’lum Kechki antik davr; bu davr aksariyat kuchlarning Rim imperiyasi qulashi va O’rta Sharqda Islom dini boshlangandan keyin qayta tiklanishini ko’rsatadi
• O’rta asrlarning yuqori asrlari (Milodiy 1000 yildan milodiy 1250 yilgacha) – salib yurishlarida katolik cherkovining kuchi baland bo’lgan 250 yillik davr.
• So’nggi o’rta asrlar (Milodiy 1250 yildan Milodiy 1450 yilgacha) – Qora vaboni ko’rgan davr, Evropada kashfiyot boshlanishi va bosmaxona ixtirosi

Ilk zamonaviy davr (milodiy 1450-hijriy 1750).

O’rta asrlarni zudlik bilan kuzatib borgan Zamonaviy Erta, Klassik davrdan qadriyatlar va falsafalarning tiklanishini ko’rdi. Leonardo da Vinchi, Uilyam Shekspir, Yoxann Sebastyan Bax va Kristofer Kolumb haqida o’ylaganingizda, siz Erta Zamonaviy Erni o’ylaysiz.

Ilk zamonaviy davrning harakatlari

Siyosat, din va geografiyadagi yirik harakatlar insoniyat tsivilizatsiyasini zamonaviy davrga yo’naltirishga yordam berdi. Ushbu harakatlarga quyidagilar kiradi:

• Uyg’onish davri gumanizmi (Milodiy 1400 yildan milodiy 1500 yilgacha) – klassik fikrni dastlabki zamonaviy g’oyalarga kiritgan o’rta asrlar sxolastikasidan ajralib chiqish.

• Protestant islohoti (Milodiy 1517 yildan milodiy 1648 yilgacha) – lyuteranizm (Martin Lyuter tomonidan boshlangan) katolik cherkovi bilan buzilib, nasroniylikni qayta belgilagan diniy oqim.

• Evropa Uyg’onish davri (Milodiy 1450 yildan milodiy 1600 yilgacha) – san’at, musiqa, adabiyot, jamiyat va falsafada madaniy “qayta tug’ilish” sifatida tanilgan.
• Ma’rifat (Milodiy 1650 yildan milodiy 1800 yilgacha) – intellektual harakat, deb ham ataladi Aql davri; XIX asrda romantizmga yo’l berishdan oldin siyosat, iqtisod va fanni qayta tekshirishni ko’rdi

Evropa Uyg’onish davri yoki “qayta tug’ilish” bu davrda, shuningdek Amerika va Ma’rifat davri.

Zamonaviy davr (milodiy 1750 yil hijriy)

Uyg’onish davri va ma’rifatparvarlik ta’siri zamonaviy davrda texnologik rivojlanishga olib keldi, ya’ni Oxirgi zamonaviy davr. Siyosat dunyosini ko’plab mamlakatlardagi urushlar, inqilob va monarxiya tugatilishi larzaga keltirdi. Zamonaviy davr haqiqatan ham millionlab yillar davomida insoniyat rivojlanishining yig’indisidir.

Zamonaviy davrning asosiy davrlari

Bizning so’nggi uch asrlik tariximiz juda yaxshi hujjatlashtirilganligi sababli, Zamonaviy davrning har bir davrini mustaqil ravishda tekshirish mumkin. Ushbu davrlarga quyidagilar kiradi:

• Birinchi sanoat inqilobi (Milodiy 1760 yildan milodiy 1840 yilgacha) – bir necha texnologik yangiliklarni, shu jumladan paxta tozalash zavodi ixtirosini, shahar fabrikalari va fabrikalarining ko’payishini va Eri kanalining qurib bitkazilishini o’z ichiga olgan zamonaviy davrning boshlanishi.
• Inqilobiy davr (Milodiy 1764 yildan milodiy 1848 yilgacha) – butun dunyo bo’ylab inqiloblar davri, jumladan Amerika inqilobi, frantsuz inqilobi, ispan-amerika mustaqilligi uchun urushlar, italyan inqiloblari, yunonlarning mustaqillik urushi va millatlar bahori
• Imperializm davri (Milodiy 1800 yildan milodiy 1914 yilgacha) – Frantsiya, Buyuk Britaniya, Ispaniya, Niderlandiya va AQSh dunyoning boshqa xalqlarida mustamlaka bo’lgan asr.
• Viktoriya davri (Milodiy 1837 yildan Milodiy 1901 yilgacha) – qirolicha Viktoriya I hukmronligi, bu shaharlashishni kuchaytirgan, Amerika fuqarolar urushi va Afrika qulligining tugagan.
• Ikkinchi sanoat inqilobi (Milodiy 1869 yildan Milodiy 1914 yilgacha) – ko’pincha Texnologik inqilob; lampochka, telefon, samolyot va Model T avtomobili ixtiro qilingan davr
• Birinchi jahon urushi (Milodiy 1914 yildan milodiy 1918 yilgacha) – Evropada markazlashtirilgan butun dunyo mojarosi; Buyuk urush nomi bilan ham tanilgan
• Katta depressiya (1929 yildan milodiy 1939 yilgacha) – 1929 yilda fond bozori qulashi bilan boshlangan butun dunyo bo’ylab iqtisodiy qiyinchiliklarning uzoq davri.
• Ikkinchi jahon urushi (Milodiy 1939 yildan milodiy 1945 yilgacha) – Germaniyaning Polshaga bostirib kirishi bilan boshlangan urush davri va Yaponiyaning taslim bo’lishi bilan yakunlandi, bu oxirgi eksa kuchi
• Zamonaviy davr (Miloddan 1945 yil milodiygacha) – shuningdek Axborot asri; texnologik yutuqlar ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy hayotni belgilaydigan davr

Jamiyat bizning tariximizni shakllantiradi

Xo’sh, zamonaviy davr qayerda tugaydi va keyingi davr boshlanadi? Bilishning yagona usuli bu tarixiy davrlardan saboq olish va jamiyatning katta va kichik yo’llar bilan qanday ishlashi haqida ko’proq bilishdir. Asosiy sotsiologiya atamalari va tushunchalari ro’yxati bilan insoniyat tarixi va jamiyati bo’ylab sayohatingizni davom eting.