Yəhudi bibliya

Dünya ədəbiyyatı və incəsənətində Bibliya mövzuları geniş yayılmışdır. Kitabdakı obrazlardan (Adəm, Həvva, Davud, Süleyman, İsa və s.) Şərq, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə edilmişdir.

Книга Юдифи читать онлайн

Местность Дофан на картеСвое название данная неканоническая книга Ветхого Завета получила по имени главного персонажа — Юдифи (Иудифи), израильтянки спасшей Ветилую от Олоферна и его полчищ. Ветилуя – город, упоминаемый только в книге Иудифь. Местоположение города доподлинно не установлено. Существует мнение, что Ветилуя находилась в 5 километрах от местности Дофан.

Читать книгу Юдифи онлайн.

В книге 18 глав.

Композиционно книгу Иудифи можно разделить на две части:

Главы 1 – 7. Осада Ветилуи полчищами Олоферна.

Главы 8 – 16. Спасение жителей Ветилуи благодаря мудрости и мужеству Иудифи.

Язык написания и переводы Книги Иудифи.

Как и остальные неканонические книги Ветхого Завета, Книга Иудифи не сохранилась в оригинальном списке (еврейском или арамейском). Как и Книгу Товита, Книгу Юдифи переводил Иероним с халдейского или арамейского на латынь. При этом он упоминает, что переводил книгу с оригинального источника, который до наших дней не дошел. Текст книги сохранился в греческом переводе (три редакции), в древне-италийском и сирийском переводах.

Время написания книги Юдифи.

Определенных данных о времени и месте написания оригинального текста нет. Впервые книга упоминается Климентом Римским, следовательно, во втором веке нашей эры книга уже существовала. В книге нет упоминания о гонениях Антиоха, следовательно, она была написана не позже второго века до нашей эры. Маловероятными считаются предположения, которые датируют написании Книги Юдифи IV – VI вв. до н.э. ввиду того, что в книге содержится очень много исторических погрешностей в описании именно этого периода, которые едва ли были в таком изобилии, если бы период описывался современником эпохи.

Сложность в определении времени написания состоит еще и в том, сто в тексте не упоминается ни один царь Иудеи. Более того, согласно текста, Иудеей управляли первосвященники и старейшины. Парадокс состоит в том, что такого после возвращения евреев из плена не было. До сих пор историки не могут идентифицировать и географическую местность, в которой происходили описанные события. Подобных парадоксов в тексте много, и они до сих пор являются предметом споров библеистов и историков. Автором книги, скорее всего, был некий палестинский еврей.

Наличие большого количества парадоксов объясняется учеными тем, что Книга Юдифи пользовалась у христиан огромной популярностью. Текст книги часто и много переписывался, многие переписчики добавляли авторские вставки и размышления. Именно поэтому фактическая сторона повествования могла пострадать.

Толкование книги Иудифи.

Книга Иудифи является нравственным ориентиром для многих верующих. Героиня Юдифь являет собой пример самоотверженного патриотизма. Климент Александрийский признавал Иудифь «совершенною среди женщин», Климент Римский — «блаженною», Ориген – «удивительною и знаменитейшею из женщин». Православная Церковь 7-го сентября празднует память «праведной Иудифи». Нравственный и поучительный характер носят речи Юдифи, обращенные к градоначальникам Ветилуи, а ее молитвы полны глубокой религиозности и патриотизма.

История, описанная в Книге Иудифи часто трактуется как торжество Девы над дьяволом, как победа чистоты, смирения и веры над похотью, гордыней и язычеством. Иудифь считается типологической предшественницей Девы Марии.

Иудифь становится символом иудейского сопротивления, и в целом символом патриотизма.

Bibliya

Bibliya (yunanca: kitablar) və ya Müqəddəs Kitab iudaizmə və xristianlığa aid müqəddəs mətnlərin külliyyatı. Xristianlıqda həmçinin Müqəddəs Yazı adlanır. Kitab iki hissəyə bölünür: Əhd-i ətiq və Əhd-i cədid. Bütövlükdə Bibliya 77 kitabdan ibarətdir. Bunlardan 50-si Əhd-i ətiqə, 27-si Əhd-i cədidə daxildir. 2003-cü ilə olan məlumata görə Bibliya və ya onun müxtəlif hissələri 2300-dən çox dilə tərcümə olunub.

Dünya ədəbiyyatı və incəsənətində Bibliya mövzuları geniş yayılmışdır. Kitabdakı obrazlardan (Adəm, Həvva, Davud, Süleyman, İsa və s.) Şərq, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə edilmişdir.

Əhd-i Ətiq – Bibliyanın həcmcə daha böyük, birinci bölməsi. 39 kitabdan ibarət olub, e.ə. 3-2 əsrlərdə tamamlanmışdır. İudaistlər və xristianlardan ötrü müqəddəs kanon hesab olunur.Bibliya yəhudi və xristian dinlərinin müqəddəs kitablarının toplusudur. Yəhudilik Bibliyanın yalnız birinci hissəsini- Əhdi-Ətiqi tanıyır. Bu da Bibliyanın beşdə dördünü təşkil edir. Yəhudilərin Müqəddəs kitab küliyyatıç Tanah (yazılı dini ədəbiyyat) və Talmud (şifahi dini ədəbiyyat) formasında iki yerə bölünür. Yəhudilərin Tanah adlandırdıqları müqəddəs kitaba xristianlar Əhdi- Ətiq deyirler.Tanah 3 hisseden ibarətdir:Tora(Tövrat)çNeviim və Ketvuim. Tanah adı bu üç hissənin ibrani dilindəki baş hərflərinin birləşməsindən meydana çıxan sözdür.

Əhd-i ətiq kitablar

Pravoslavlıq	Katolisizm	İudaizm
Təkvin	həmçinin Genezis	həmçinin Bereşit
Xüruc	həmçinin Eksodus	həmçinin Veele Şemot
Levi	həmçinin Levitikus	həmçinin Vayıkra
Ədad	həmçinin Numeri	həmçinin Bemidbar
Təsniyə	həmçinin Deuteronomium	həmçinin Elle-qadebarim
İsa Navin	–	–
Hakimlər	–	həmçinin Şofetim
Rut	–	–
1 Padşahlıqlar	1 Samuilin	1 Samuilin
2 Padşahlıqlar	2 Samuilin	2 Samuilin
3 Padşahlıqlar	1 Padşahların	–
4 Padşahlıqlar	2 Padşahların	–
1 Paralipomenon	1 Salnamələrin	–
2 Paralipomenon	2 Salnamələrin	–
1-ci Ezra	1-ci Ezranın	Ezranın
Neyemiyə	2-ci Ezranın	Nehemyanın
Ester	–	Ester
Əyyub	–	Əyyub
Zəbur	–	Texillim
Süleymanın məsəlləri	–	Mişle
Vaiz	–	Koxelet
Nəğmələr Nəğməsi	–	Şir-xa-şşirim
İsayya	–	–
Yeremiyanın ağlaması	–	–
Yezekiyıl	–	–
Daniyıl	–	–
Kiçik peyğəmbərlərin kitabları (Huşə, Yoel, Avdiya, Yunus, Mikeya, Nahum, Habbaqquq, Sefanya, Haqqay, Zəkəriyyə, Məlaki)	–	–

Əhd-i cədid kitabları

• Matfeydən incil
• Markdan incil
• Lukadan incil
• Yühənnadan incil
• Həvarilərin Əməlləri
• Romalılara məktub
• Korinflilərə 1-ci məktub
• Korinflilərə 2-ci məktub
• Qalatiyalılara məktub
• Efeslilərə məktub
• Filipililərə məktub
• Koloslulara məktub
• Saloniklilərə 1-ci məktub
• Saloniklilərə 2-ci məktub
• Timofeyə 1-ci məktub
• Timofeyə 2-ci məktub
• Titusa məktub
• Filimona məktub
• Yəhudilərə məktub
• Yaqubun məktubları
• Pyotrun 1-ci məktubu
• Pyotrun 2-ci məktubu
• Yühənnanın 1-ci məktubu
• Yühənnanın 2-ci məktubu
• Yühənnanın 3-cü məktubu
• Yühənnanın vəhyi

Bibliyanın Azərbaycan dilində ilk tərcüməsi 1842-ci ilə aiddir. 1842-ci ildə İsveçrənin Bazel şəhərindəki missioner cəmiyyəti Mirzə Fərrux və Feliks Zarembanın tərcüməsində İncilin (Əhdi Cədid) bir kitabı olan Mattanın İncilini Londonda çap etmişdir. 1878-ci ildə İncil (Əhdi Cədid) tam şəkildə tərcümə edilmiş və Londonda nəşr olunmuşdur. 1975-ci ildə İsveçrənin paytaxtı Stokholmda yerləşən Bibliyanı Tərcümə İnstitutu (The İnstitute for Bible Translation) Mirzə Xəzərə müraciət edib, Bibliyanın müasir Azərbaycan dilinə yeni tərcüməsini hazırlamaq işini ona tapşırmışdır. 1982-ci ildə Bibliyanı Tərcümə İnstitutu (The İnstitute for Bible Translation) Mirzə Xəzərin tərcüməsində İncilin yeni tam mətnini Zaqreb şəhərində çap etdirib. Bu tərcümə sonrakı illərdə beş dəfə yenidən nəşr edilib. Mirzə Xəzərin tərcüməsi bu gün də Azərbaycanda istifadə olunur.