I smayıl calallı sadıqov i nformatika terminlərinin izahlı lüğəti

Cəmiyyətin inkişafı ilə əlaqədar olaraq terminlərdən bəziləri ümumişlək sözlərə çevrilir. Məsələn: ekran, solo, aspirin, arayış, protokol, soyuducu, komputer və s.

“İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti” adlı kitab təqdim olundu

Təhsil Nazirliyinin Statistika və proqnozlaşdırma şöbəsinin müdiri İsmayıl Sadıqov AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun Elmi Şurasının iclasında “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti” adlı kitabını təqdim edib. Məruzəçi bildirib ki, lüğət hesablama texnikasının müxtəlif sahələrinə: proqram təminatı, aparat vasitələri, şəbəkələr, verilənlərin saxlanması, qrafika, oyunlar, informasiyanın emalı, İnternet, tarix, jarqon ifadələr, təşkilatlar, proqramlaşdırma və standartlara aid terminləri əhatə edir. Burada əsas diqqət proqram və aparat təminatına aid sənədlərdə, bu məhsulların reklamlarında, mətbuatda, televiziyada, kompüterə dair kitab və xüsusi jurnallarda adi kompüter istifadəçisinin rast gəldiyi terminlərə yönəldilib. İstifadəçilərin əksəriyyəti fərdi kompüterlərdə işlədiyindən, lüğətdəki məqalələrin böyük hissəsi də bu sistemlərin təsviri və onlarla iş zamanı istifadə olunan terminologiya ilə bağlıdır. Lüğətə kompüter sənayesi, proqramlaşdırma kimi xüsusi sahələr üzrə terminlər də daxil edilib.

Lüğətdə 5 minədək məqalə-terminin yer aldığını diqqətə çatdıran İ.Sadıqov ədədlər və xüsusi simvollarla başlayan terminlərin kitabın başlanğıcında onların ASCII koduna uyğun sıralandığını qeyd etdi. Bildirdi ki, lüğətdəki məqalələri iki qrupa ayırmaq olar: termini tam təsvir edən əsas məqalələr və onların sinonimləri olan istinad məqalələri.

Məqalələr ingilis dilindəki terminlərə görə sıralandığından, Azərbaycan, rus və ya türk dilində hər hansı termini tapmaq üçün kitabın sonunda “azərbaycanca-ingiliscə”, “türkcə-ingiliscə” və “rusca-ingiliscə” terminlər sözlüyü verilib. Bu üç dildən hər hansı birində verilmiş termini öncə uyğun sözlükdə tapmaq, sonra isə həmin sözün ingiliscə qarşılığına görə onu lügətdə axtarmaq lazımdır.

Qeyd edək ki, nəşrin elmi redaktoru AMEA-nın akademik-katibi, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru, akademikRasim Əliquliyevdir.

Termin

Termin (lat. terminus — sərhəd, son hədd) — müxtəlif ixtisas və peşə sahibləri ilə əlaqədar sözlər (ixtisas sözləri).

Terminlər hansısa sahənin predmetləri, halları, anlayışları üçün ixtisaslaşmış məzmun daşıyır. Adi sözlərdən fərqli olaraq terminlər birmənalıdır və ədəbi izah deyildir.

Terminlər, əsasən, elmi üslubda işlədilir. Dilimizdə elə sözlər var ki, onlar yalnız termin kimi işlənir. Məsələn, relyef, qrafient, fiksaj, akvarel, metafora, sinexdoxa və s. Elə sözlər var ki, onlar həm termin, həm də ümumişlək söz kimi işlənir. Məs: aşıq, ada, bənd, isim, güc, bucaq, qüvvə, enerji, zərf və s.

Cəmiyyətin inkişafı ilə əlaqədar olaraq terminlərdən bəziləri ümumişlək sözlərə çevrilir. Məsələn: ekran, solo, aspirin, arayış, protokol, soyuducu, komputer və s.

Terminlər çoxu alınmadır. Amma terminlərdən milli olanlar da var. Məsələn, qoşma, çıxma, vurma, bölmə, qalıq, bölünən, bölən, arayış və s.

Xüsusiyyətləri

• Yığcamlıq.
• Yeni söz yaratmaq qabiliyyətinə malik olmaq.
• Emosionallığın olmaması.
• Məcaziliyin, sətiraltı mənanın olmaması;
• Çoxmənalığın olmaması;
• Əksər hallarda sinoniminin olmaması;

• Сложеникина Ю. В. Термин: живой как жизнь (почему термин может и должен иметь варианты). http://www.zpu-journal.ru/e-zpu/2010/5/Slozhenikina/
• İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
• Ş.Sadıq, E.Nəcəfov, A.Əsədov. Azərbaycan dili. Dərs vəsaiti. Bakı:Çaşıoğlu, 2009–272 s.

Həmçinin bax

Avqust 09, 2021
Ən son məqalələr

Blanko burnu (ABŞ)

Blas Kanto

Blastomikoz

Blaqoveşenski boğazı

Blaqoveşensk

Blaqodarnıy

Blaqun buzlağı

Blazius Merrem

Bled

Bled gölü

Ən çox oxunan

Şərqi Azərbaycan zəlzələləri (2012)

Şərqi Azərbaycan ostanı

Şərqi Azərbaycan ostanının çayları

Şərqi Azərbaycan ostanının şəhərləri

Şərqi Azərbaycan ostanının dağları

termin, terminus, sərhəd, hədd, müxtəlif, ixtisas, peşə, sahibləri, ilə, əlaqədar, sözlər, ixtisas, sözləri, lər, hansısa, sahənin, predmetləri, halları, anlayışları, üçün, ixtisaslaşmış, məzmun, daşıyır, sözlərdən, fərqli, olaraq, terminlər, birmənalıdır, ədə. Termin lat terminus serhed son hedd muxtelif ixtisas ve pese sahibleri ile elaqedar sozler ixtisas sozleri Terminler hansisa sahenin predmetleri hallari anlayislari ucun ixtisaslasmis mezmun dasiyir Adi sozlerden ferqli olaraq terminler birmenalidir ve edebi izah deyildir Terminler esasen elmi uslubda isledilir Dilimizde ele sozler var ki onlar yalniz termin kimi islenir Meselen relyef qrafient fiksaj akvarel metafora sinexdoxa ve s Ele sozler var ki onlar hem termin hem de umumislek soz kimi islenir Mes asiq ada bend isim guc bucaq quvve enerji zerf ve s Cemiyyetin inkisafi ile elaqedar olaraq terminlerden bezileri umumislek sozlere cevrilir Meselen ekran solo aspirin arayis protokol soyuducu komputer ve s Terminler coxu alinmadir Amma terminlerden milli olanlar da var Meselen qosma cixma vurma bolme qaliq bolunen bolen arayis ve s Xususiyyetleri RedakteYigcamliq Yeni soz yaratmaq qabiliyyetine malik olmaq Emosionalligin olmamasi Mecaziliyin setiralti menanin olmamasi Coxmenaligin olmamasi Ekser hallarda sinoniminin olmamasi Edebiyyat RedakteSlozhenikina Yu V Termin zhivoj kak zhizn pochemu termin mozhet i dolzhen imet varianty http www zpu journal ru e zpu 2010 5 Slozhenikina Ismayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s S Sadiq E Necefov A Esedov Azerbaycan dili Ders vesaiti Baki Casioglu 2009 272 s Hemcinin bax RedakteSillogizm LugetMenbe https az wikipedia org w index php title Termin amp oldid 6046080, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

“İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti” nəşr olunub

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun böyük elmi işçisi İsmayıl Calallının (Sadıqov) “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti” nəşr olunub.

İnstitutdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, Azərbaycan dilinin qorunması və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) üzrə milli terminologiyanın yaradılması sahəsində böyük əhəmiyyət daşıyan, çoxillik gərgin araşdırmaların nəticəsi olan kitabın elmi redaktoru AMEA-nın akademik-katibi, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru, akademik Rasim Əliquliyevdir.

Ensiklopedik nəşr informasiya texnologiyalarının müxtəlif sahələrini – proqram təminatı, aparat vasitələri, şəbəkələr, verilənlərin saxlanması, qrafika, oyunlar, informasiyanın emalı, internet, tarix, jarqon ifadələr, təşkilatlar, proqramlaşdırma və standartlara dair terminləri əhatə edir. Kitabda proqram və aparat təminatına aid sənədlərdə, bu məhsulların reklamlarında, mətbuatda, televiziyada, kompüterə dair kitab və xüsusi jurnallarda rast gəlinən terminlərin izahı verilib. Lüğətə kompüter sənayesi, proqram mühəndisliyi kimi xüsusi sahələr üzrə terminlər də daxil edilib.

Beş minədək terminin toplandığı lüğətdə ədədlər və xüsusi simvollarla başlayan terminlər ASCII kodlarına uyğun sıralanıb. Lüğətdəki məqalələr iki qrupa ayrılır: terminlərin tam təsviri olan əsas məqalələr və onların sinonimləri olan istinad məqalələri. Bəzi məqalələr uyğun şəkil, sxem, diaqram və ya cədvəllərlə müşayiət olunub.