Ibtidai bitkilər

2. заключать, заключить (в тюрьму); həbsə alınmaq арестовываться, быть арестованным, быть заключенным в тюрьму; həbsə almaq kimi арестовывать, арестовать кого; həbsə düşmək попадать, попасть под арест; оказываться, оказаться в заключении; həbsdə olmaq находиться под арестом, находиться в заключении

İbtidai və ali sporlu bitkilər

tallomu-sapşəkillidir. bir cərgədə düzülmüş çoxlu hüceyrələrdən ibarətdir. ən son hüceyrəsi aşağıdan- substrata birləşir. qılafı, sitoplazması, nüvəsi və qapanmayan halqaşəkilli xromatoforu var. qeyri-cinsi və cinsi yolla çoxalır

Spirogira haqqında nə deyə bilərsən?

sapları heç yana birləşmir. suda passiv üzən yaşıl topalar şəklində olur. uzunsov və üzəri seliklə örtülmüş hüceyrələrə malikdir. Cinsi proses- konquasiya yolu ilə çoxalır

Ulva haqqında nə deyə bilərsən?

tallomu- löhvəşəkillidir, parlaq-yaşıl rəngdədir. kənarları burulub. tallomun aşağısında suya yapışmaq üçün saplaq var. qeyri-cinsi və cinsi yolla çoxalır

Qonur& qırmızı yosunların tallomu nə formadadır? sapşəkilli, kürəşəkilli, löhvəşəkilli və s. Qırmızı & qonur yosunlara nümunə de. porfira makrosistis fillofora laminariya rodimeniya fukus Qırmızı&qonur yosunlar suyun dibinə nə ilə yapışır? rizoidlərin və ya tallomun aşağısında olan löhvəşəkilli çıxıntıların köməyi ilə. Qonur&qırmızı yosunlar necə qidalanır və necə tənəffüs edir? avtotrof qidalanır və suda həll olunmuş oksigenlə tələffüz edir Qonur yosunlar haqqında danış tallomu sarımtıl-qonur rəngdədir. Nümayəndəsi Laminariyadır Laminariya yosunu haqqında danış qonur yosunların geniş yayılmış nümayəndəsidir. tallomu-lentşəkillidir. rizoidlər vasitəsilə siya yapışır Qırmızı yosunlar haqqında danış. onlarln tallomunun rəngi- piqmentin nisbətindən asılıdır. 200m+ dərinliklərdə yaşaya bilirlər. Nümayəndəsi Porfiradır Porfira haqqında danış. qırmızı yosunların ən geniş yayılmış nümayəndəsidir Yosunlardan harda istifadə edirlər? sənayedə, yeməkdə, istehsalatda və s.

ibtidai

3. первобытный (относящийся к древнейшим эпохам истории человечества). İbtidai icmalar первобытные общины, ibtidai təfəkkür первобытное мышление, ibtidai təsərrüfat первобытное хозяйство, ibtidai xalqlar первобытные народы

4. предварительный. İbtidai operasiya предварительная операция, ibtidai tanışlıq предварительное знакомство, ibtidai istintaq предварительное следствие

5. простейший, низший (представляющий самую низкую ступень развития). İbtidai formalar простейшие формы, ibtidai organizmlər простейшие организмы, ibtidai bitkilər простейшие растения, ibtidai cücülər низшие насекомые, ibtidai xərçənglər низшие раки

6. примитивный. İbtidai torpaqlar почв. примитивные почвы, ibtidai üsullarla примитивными методами, ibtidai əmək alətləri примитивные орудия труда

1) начальный, первоначальный; 2) элементарный; 3) первобытный, примитивный. ibtidai insan первобытный человек; ibtidai məktəb начальная школа.

прил. первобытно-общинный. İbtidai-icma quruluşu первобытнообщинный строй

сущ. учебник. Ədəbiyyat dərsliyi учебник литературы, rus dili dərsliyi учебник русского языка, ibtidai siniflər üçün dərsliklər учебники для начальных классов

1) заключение под стражу, лишение свободы. Ev həbsi домашний арест, qanunsuz həbs незаконный арест, inzibati həbs административный арест

2) запрещение распоряжаться имуществом или денежными средствами, налагаемое судебными органами. Əmlak üzərinə həbs qoymaq наложить арест на имущество

2. заключение:

1) лишение свободы кого-л., помещая под стражу, под надзор и т.п. İbtidai həbs предварительное заключение, ömürlük həbs пожизненное заключение, həbsdə saxlama содержание в заключении

2) нахождение под стражей, состояние того, кто лишен свободы. İslahəmək düşərgəsində həbsdə olmaq находиться в заключении в исправительнотрудовом лагере; həbs edilmək (olunmaq) арестовываться, быть арестованным, заключенным в тюрьму; həbs etmək (eləmək)

1. арестовывать, арестовать:
1) подвергнуть аресту кого-л.
2) налагать, наложить арест на что-л.

2. заключать, заключить (в тюрьму); həbsə alınmaq арестовываться, быть арестованным, быть заключенным в тюрьму; həbsə almaq kimi арестовывать, арестовать кого; həbsə düşmək попадать, попасть под арест; оказываться, оказаться в заключении; həbsdə olmaq находиться под арестом, находиться в заключении

сущ. община:

1. форма объединения людей, характеризующаяся коллективным владением средствами производства и полным или частичным самоуправлением. İbtidai icma первобытная община, qəbilə icması родовая община, kənd icması сельская община, kəndli icması крестьянская община, torpaq icması земельная община, icma üzvü общинник

2. общество, организация. Dini icma религиозная община
3. люди, составляющие общину
прил. общинный. экон. İcma torpaqları общинные земли, icma mülkiyyəti общинная собственность

прил. устар. двуклассный (имеющий два класса). İkisinifli ibtidai məktəb двуклассная начальная школа

1

1) первоначальный, начальный. İlk əsər первое произведение, ilk konsert первый концерт, ilk təəssürat первое впечатление, ilk yardım первая помощь

2) являющийся началом чего-л. İlk buraxılış первый выпуск, ilk məşğələ первое занятие, ilk döyüş первый бой, ilk zərbə первый удар, ilk sınaqlar первые испытания, ilk görüş первая встреча, ilk tanışlıq первое знакомство

3) впервые появившийся в сезоне, в году. İlk məhsul первый урожай, ilk şaxtalar первые заморозки

4) не существовавший раньше. İlk buxar maşını первая паровая машина, kosmosa ilk uçuş первый полет в космос

5) не испытанный раньше. İlk məhəbbət первая любовь

2. начальный (являющийся, служащий началом чего-л.). İlk mərhələ начальный период, ilk təlim начальное обучение, ilk istiqamət начальное направление, ilk dayaq начальная опора, ilk gərginlik физ. , эл.-тех. начальное напряжение

3. первичный:

1) являющийся первой ступенью в развитии чего-л. İlk emal первичная обработка, ilk parametrlər первичные параметры, ilk amillər первичные факторы, ilk sənəd первичный документ, ilk qabıq бот. первичная кора, ilk düzənlik геогр. первичная равнина, ilk cərəyan физ. , эл.-тех. первичный ток, ilk dindirmə юрид. первичный допрос, ilk sarğı мед. первичная повязка

2) основной, главный. İlk cinsiyyət ələmətləri первичные половые признаки

3) представляющий собой первое звено какой-л. организации. истор. İlk partiya təşkilatı первичная партийная организация

4. обычно мн. ч. ранние. M. Y. Lermontovun ilk əsərləri ранние произведения М. Ю. Лермонтова

5. предварительный (предшествующий чему-л. основному, главному). İlk izahat предварительное объяснение, ilk (ilkin, ibtidai) istintaq предварительное следствие, ilk (ilkin) danışıqlar предварительные переговоры, ilk (ilkin) saziş предварительное соглашение, ilk (ilkin) rəngləmə предварительная окраска, ilk (ilkin) hesablamalar предварительные исчисления, ilk kəşfiyyat геол. предварительная разведка

6. исходный, отправной. İlk (ilkin) mövqe исходная позиция, ilk (ilkin) vəziyyət исходное положение

7. первобытный (относящийся к древнейшему периоду истории человечества). İlk insan первобытный человек

8. зачаточный (находящийся в начале своего развития). İlk yarpaqlar бот. зачаточные листья; ilk tamaşa премьера; ilk mənbə первоисточник

◊ ilk addım первый шаг к чему-л.; ilk atılan daş uzağa düşər первый камень дальше летит; ilk baxışda (nəzərdə) на первый взгляд; ilk baxışdan (nəzərdən) с первого взгляда; ilk qaranquş первая ласточка; ilk dəfə в первый раз, впервые; ilk əldə в первую очередь, первым делом, первым долгом, прежде всего; ilk öncə с самого начала; прежде всего; ilk söz nədə первое слово в ч ем; ilk kəlmədən с первого слова; ilk həmlədə (cəhddə) при первой попытке; kimin, nəyin ilk çağırışı ilə по первому зову кого, чего; ilk bahar поэт. весна

2
(i) сущ. первенец (первый ребенок, старший из детей). Anasının ilki первый ребёнок своей матери

1. допрос (опрос обвиняемого, свидетеля). İstintaq zamanı во время допроса, intintaqdan sonra после допроса

2. следствие (расследование обстоятельств, связанных с преступлением). Məhkəmə istintaqı судебное следствие, ibtidai istintaq предварительное следствие, istintaq altında olmaq быть под следствием

прил. следственный. İstintaq orqanları следственные органы, istintaq materialı следственный материал; təkmili istintaq доследование, işi təkmili istintaqa göndərmə направление дела на доследование, istintaq aparmaq вести следствие, istintaq etmək (eləmək) допрашивать, допросить, istintaq olunmaq допрашиваться, быть допрошенным, подвергаться, подвергнуться допросу

1. род (ячейка первобытного общества – группа людей, происходящих от общего предка)

2. племя (крупное объединение людей в доклассовом обществе, связанных родовыми отношениями). Köçəri qəbilələr кочевые племена, ibtidai icma qəbilələri первобытные племена

1. родовой. Qəbilə dili родовой язык, qəbilə dialektləri родовые диалекты, qəbilə icması родовая община

2. племенной. Qəbilə başçıları племенные вожди, qəbilə mülkiyyəti племенная собственность, qəbilə düşmənçiliyi племенная вражда

сущ. класс:
1. в научных и других классификациях:

1) биол. одно из крупных подразделений в систематике растений и животных. İkiləpəli bitkilər sinfi класс двудольных растений, məməlilər sinfi класс млекопитающих, sudaquruda yaşayanlar sinfi класс земноводных

2) совокупность однородных предметов, выделенных по какому-л. признаку
2. подразделение (разряд судов или самолётов в зависимости от типа постройки и оборудования)

3. большие группы людей, различающиеся по их месту в исторически определённой системе общественного производства. Fəhlə sinfi рабочий класс, antoqonist siniflər антогонистические классы, siniflərin mübarizəsi борьба классов

4. подразделение учащихся начальной и средней школы, соответствующее году обучения. Aşağı siniflər младшие классы, ibtidai siniflər начальные классы, yuxarı siniflər старшие классы, üçüncü sinif третий класс

5. подразделение учащихся в специальной школе (обычно художественной), занимающихся у определённого педагога или проходящих определённый пред мет. Aktyorluq sinfi актёрский класс, royal sinfi класс рояля

6. комната в школе, в которой проходят учебные занятия. İşıqlı siniflər светлые классы, geniş siniflər просторные классы

прил. классный (относящийся к классу как подразделению школы). Sinif rəhbəri классный руководитель, sinif dəftəri классная тетрадь (тетрадь для классных работ), sinif jurnalı классный журнал, sinif qiraəti классное чтение, sinif məşğələsi классное занятие, sinif iclası классное собрание; sinif müəllimi классовод, sinif yoldaşı одноклассник, одноклассница, sinif nümayəndəsi староста (класса)

1. образование:

1) процесс усвоения знаний; обучение, просвещение. Təhsil hüququ право на образование, təhsil sistemi система образования; təhsil nazirliyi министерство образования

2) совокупность знаний, полученных в процессе обучения. İbtidai təhsil начальное образование, orta təhsil среднее образование, ali təhsil высшее образование, musiqi təhsili музыкальное образование

2. обучение (привитие кому-л. каких-л. знаний, навыков). Fərdi təhsil индивидуальное обучение, təhsil müddəti срок обучения, təhsil prosesi процесс обучения

3. учёба. İqtisadi təhsil экономическая учеба, təhsilini davam etdirmək продолжать учёбу

1. образовательный (относящийся к образованию). Təhsil işinin qoyuluşu постановка образовательного дела, təhsil senzi пед. образовательный ценз (уровень образования, требующийся для получения тех или иных прав)

2. учебный (предназначенный, служащий для обучения). Təhsil müəssisəsi учебное заведение; təhsil almaq получать, получить образование; обучаться; təhsil vermək давать, дать образование; обучать

См. также в других словарях:

• ibtidai — sif. 1. Başlanğıca aid, ən əvvəl olan; ilk. Küçələrdə və meydançalarda gördüyünüz yaralılara ibtidai yardım <ediniz>. M. S. O.. 2. Hələ mükəmməlləşməmiş, inkişaf etməmiş. İbtidai həyat. – Həsən bəy inkişaf etməmiş, ibtidai və dağınıq… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• ibtidai — ə. başlanğıca aid, ən əvvəl olan ilk, başlanğıc … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• İBTİDAÎ — Başlangıca ait, en önce olarak. İlk, evvelâ. * Ham, işlenmemiş. * İlk tahsil veren okul. (Daha da evvel bunun yerine Sıbyan Mektebi tabiri kullanılırdı … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
• mekteb-i ibtidâî — [ ﯽﺋاﺪﺘﺑا ﺐﺘﮑﻡ ] ilkokul … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
• MEKTEB-İ İBTİDAÎ — İlk mekteb, ilk okul … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
• Muhammad Ilyas Qadri — Full name Muhammad Ilyas Qadri Born July 12, 1950 (1950 07 12) (age 61)Hijri date of 26th Ramadan 1369 Region Karachi … Wikipedia
• vəhşi — sif. 1. İbtidai halda olan, ibtidai mədəniyyət pilləsində olan; ibtidai. Vəhşi tayfalar. İnsanlar vəhşi halında yaşadıqları zaman. – <Skif tayfası> cəsarətli, vəhşi xasiyyətli və köçəri olan müxtəlif qəbilələrdən ibarət idi. A. B.. // İs.… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• amyöb — <yun.> zool. Təkhüceyrəlilərə mənsub olub, şirin suda yaşayan və daimi forması olmayan mikroskopik (adi gözlə görünməyən) ibtidai heyvan. İbtidai hey vanlar: infuzorlar, amyöblər və s. ən sadə quruluşa malik heyvanlardır. M. Axundov … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• daxma — is. 1. Daşdan, palçıqdan və s. dən tikilən təkotaqlı, balaca, alçaq, ibtidai ev. Yazıq muzdur daxmanın ortasında ah zar ilə özünü yerə vurub ağlamağa başladı. S. M. Q.. Sitarənin daldalanmağa bir yeri yox idi, atası evinə də getməyə qorxurdu.… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• edadı — <ər.>: edadı məktəb – 1917 ci il aprel inqilabından sonra ibtidai və rüşdiyyə məktəblərindən sonra gələn və şagirdləri ali məktəbə hazırlayan məktəbin köhnə adı. <Rzaqulu xan:> 24 sinlərinə qədər Fransanın ibtidai və edadı… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• elementar — sif. 1. İbtidai, başlanğıc, bir şeyin ancaq əsaslarına aid olan. Elementar cəbr. Elementar riyaziyyat. 2. Ən sadə, ən bəsit, ibtidai. Elementar məsələ. Ən elementar şeyi bilmir. 3. Ən vacib, ən lazımlı, əsas. Elementar şərait. 4. kim. Bir şeyin… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Yosunlar – ibtidai bitkilərdir. Birhüceyrəli yaşıl yosunlar

Müasir sistematikada bitkilər aləmi iki yarımaləmə – ibtidai və ali bitkilərə bölünür. İbtidai bitkilərdə ali bitkilərə xas olan orqanlar (kök, gövdə, yarpaq) yoxdur.
İbtidai bitkilərə təbiətdə geniş yayılan yosunlar aiddir və əksər hissəsi su mühitində yaşayır. Lakin onların nümayəndələrinə nəm torpaqda, ağac gövdəsində və hətta qar üzərində də rast gəlinir. Yosunlar qrupuna yaşıl, qonur, qırmızı və digər yosun şöbələri daxildir. Bunların içərisində birhüceyrəli və çoxhüceyrəli formalara rast gəlinir. Birhüceyrəli yaşıl yosunlar.Xlorella və xlаmidomonada yosunların ən geniş yayılmış nümayəndələridir. Hüceyrələri xaricdən qalın və şəffaf qılafla örtülmüşdür. Xlаmidomonada qamçıların köməyi ilə fəal hərəkət edə bilir. Xlorella isə ondan fərqli olaraq, su axını vasitəsilə bir yerdən başqa yerə aparılır. Onların hüceyrələrində nüvə, sitoplazma, iri vakuol və həmçinin yaşıl xlorofil piqmentinə malik tək xromatofor (yun xro matofor – rəngdaşıyan) var. Xlаmidomonada hüceyrəsində bunlardan başqa işığa həssas “qırmızı gözcük”, yığılıb-açılan iki kiçik vakuol olur.

Yaşıl yosunların qidalanması. Yosunlar, əsasən, avtotrof yolla qidalanır. Xlamidomonada və bəzi başqa yosunlar qida üçün bəzən hazır üzvi maddələrdən istifadə edir.

Birhüceyrəli yaşıl yosunların çoxalması. Yosunlar həm cinsi, həm də qeyri-cinsi yolla çoxalır. Əlverişli şəraitdə onlarda qeyri-cinsi, əlverişsiz şəraitdə (su hövzəsinin soyuması, quruması və s.) isə cinsi çoxalma müşahidə edilir. Xlamidomonadadan fərqli olaraq, xlorella yalnız qeyricinsi yolla – ikiyə bölünməklə çoxalır.
Bölünmədən əvvəl xlamidomonada qamçısını itirir və hərəkətsizləşir.
– Qeyri-cinsi çoxalması. Xlamidomonadanın daxili möhtəviyyatı bir neçə dəfə bölünərək – 4, bəzən 8 ədəd hərəkətli kiçik hüceyrə – zoosporlar (yun. zoon – heyvan, spor – səpin, toxum) əmələ gətirir. Onlar xaricə çıxaraq müstəqil yaşayan yeni yosunlara çevrilir.

– Cinsi çoxalması. Xlamidomonadanın möhtəviyyatının bölünməsinəticəsində çoxlu sayda ikiqamçılı qametlər (cinsiyyət hüceyrələri) yaranır. Onlar başqa fərdin qametləri ilə suda cüt-cüt birləşir və ziqot əmələ gətirir. Ziqot qalın qılafla örtülərək qışlayır. Yazda ziqotun bölünməsi nəticəsində yaranan zoosporlardan cavan xlamidomonadalar əmələ gəlir.

a Qeyri-cinsi çoxalma (sxem)
1. Yetkin
2. İlkin mərhələ (zoosporların yaranması).
3. Zoosporlardan yeni fərdlər yaranır.
4. xlamidomonada. Cavan xlamidomonada.

b Cinsi çoxalma (sxem)
1. Yetkin xlamidomonada.
2. Ana hüceyrədə qametlər yaranır.
3. Qametlər suya tökülərək başqa fərdin qametləri ilə cüt-cüt birləşir.
4. Yaranan ziqot qalın qılafla örtülür.
5. Ziqotdan 4 ədəd yeni zoosporlar əmələ gəlir.