Kompüter Şəbəkəsi: Komponentlər və növləri

Eynilə, şəbəkə kartlarının ingilis dilində qısaltması ilə MAC kimi tanınan bir media giriş nəzarət ünvanı var (Media Giriş Nəzarəti).

Komputer elmləri

Kompüter elmləri kompüter qurğularında məlumatların necə toplanması, saxlanması və emalını öyrənir. Qısaca, kompüter elmləri kompüterlər və hesablama sistemləri haqqında elmdir. Kompüter və elektrik mühəndisliyindən fərqli olaraq, bu sahə daha çox proqram təminatı və sistemlərindən bəhs edir ki, bura onların nəzəriyyəsi, dizaynı, inkişaf etdirilməsi və tətbiqi daxildir. Baxmayaraq ki, proqlamlaşdırma bu sahədəki başlıca bölmədir, lakin bu onun sadəcə bir hissəsidir. Bundan əlavə buradakı digər əsas sahələr sırasına kompüter sistemləri, şəbəkələr, mühafizə, kriptoqrafiya, süni intellekt, verilənlər bazası, insanla kompüter arasındaki əlaqə, görüntü və əlaqə, ədədi analiz, proqlamlaşdırma dilləri, proqram təminatı mühəndisliyi, bioinformatika və hesablama nəzəriyyəsi daxildir. Kompüter elmləri, proqramları həll etmək və kompüterin proqram və aparat təminatının performansını ölçmək üçün alqoritmlər hazırlayır. Buna görə kompüter elmləri mütəxəssisləri həm də informasiyanın emalı, saxlanılması və tətbiqini təmin edən riyaziyyatçılardır.

İxtisasın tarixi

Bu sahə ilk elektron kompüterlərin yarandığı XX əsrin 60-cı illərində ortaya çıxdı. İnkişaf etməkdə olan sənaye və insan fəaliyyətinin digər sahələri getdikcə artan məlumatların emalı sahəsində inqilabi həllər, onun sistemləşdirilməsi və etibarlı saxlanılmasını təmin edən yeni yanaşmalar tələb etməyə başladı və bu da ixtisasın inkişafına səbəd oldu.

Bu ixtisas sahibi nə işlə məşğul olur? (iş öhdəlikləri)

➝ Tətbiqi problemlərin təhlilində riyazi və alqoritmik modelləşdirmə metodlarını tətbiq etmək
➝ İnformasiyanı emal etməli
➝ İnformasiyanın saxlanılması və tətbiqini təmin etməli
➝ Alqoritmlər hazırlamalı
➝ Kompüterin proqram və aparat təminatının performansını ölçməli
➝ Sənaye sahəsində baş vermiş problemi həll etmək üçün proqram təminatı hazırlamalı
➝ Texnologiya və kompüter qurğularının idarəetmə sistemlərindən istifadə etmək
➝ Elmi məqalələr və elmi-texniki hesabatlar hazırlamaq
➝ Elmi və texniki işin təşkilində iştirak, nəzarət və qərarlar qəbul etmək, habelə perspektivləri təyin etmək
➝ Tədqiqat seminarlarında, konfranslarda, simpoziumlarda iştirak etmək.

Harada bu ixtisasa sahiblənmək olar?

➝ Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti

➝ “ADA” Universiteti
➝ Azərbaycan Texniki Universiteti
➝ Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası
➝ Bakı Dövlət Universiteti

➝ Bakı Mühəndislik Universiteti
➝ Gəncə Dövlət Universiteti
➝ Xəzər Universiteti
➝ Celt colleges (kurs)

Bu ixtisas üzrə harada çalışmaq olar?

• ➝ Banklar və maliyyə qurumlarında
• ➝ Startup təşkilatlarında
• ➝ Google, Apple, Uber ve s. kimi böyük texnoloji şirkətlərdə
• ➝ KPMG, McKinsey kimi konsultasiya şirkətlərdə
• ➝ Elmi-tədqiqat ve inkisaf institutlarında
• ➝ Azərkosmos açıq səhmdar cəmiyyətində
• ➝ Təhsil qurumlarında
• ➝ Komputer elmləri ixtisası üzrə bakalavr səviyyəsini bitirən məzunlar ümumi təhsil pilləsində müvafiq olaraq informatika fənnini tədris edə bilər.

Bu ixtisas üzrə lazım olan bilik və bacarıqlar (kompetensiyalar)

➝ riyazi və analitik biliklərə sahib olmalı
➝ kompüter sistemləri ilə işləməyi bacarmalı
➝ dəqiq olmalı
➝ qraflar nəzəriyyəsini bilməli
➝ veb-texnologiyası ilə işləməyi bacarmali
➝ proqram təminatı və sistemləri ilə işləməyi bacarmalı
➝ proqlamlaşdırmanı bilməli
➝ şəbəkələr, mühafizə, kriptoqrafiya, süni intellekt, verilənlər bazası, ədədi analiz kimi anlayışları qavramalı
➝ proqlamlaşdırma dilləri, proqram təminatı mühəndisliyi, bioinformatika kimi nəzəri biliklərə sahib olmalı
➝ məsuliyyət və təşəbbüskarlıq;
➝ çalışqanlıq və diqqətlilik bacarığı;
➝ məntiqi təfəkkür;
➝ güclü yaddaş;
➝ analitik düşüncə.

İxtisasın gələcəyi

Hal-hazırda yaşadığımız dövr texnologiya dövrüdür və bu da bilavasitə kompüterlə bağlıdır.
Araşdırmalar sübut edir ki, kompüter elmləri tələbələrinin məzun olduqdan sonrakı ilk 6 ay ərzində iş tapmaq şansları böyükdür. Nəzərə alsaq ki, hal-hazırda bütün şöbələrdə kompüterlərdən istifadə olunur, onda bu statistika özünü doğruldur.

Əmək haqqı

Əmək haqqı müvafiq olaraq 400 -1500 azn və daha çox ola bilər.

Kompüter Şəbəkəsi: Komponentlər və növləri

A kompüter şəbəkəsi İki və ya daha çox bir-biri ilə əlaqəli kompüterdən ibarət olan bir sistemdir, əlaqəsi ona imkan verən avadanlıq və proqramlar vasitəsilə məlumatların real vaxtda paylaşılmasına və daşınmasına imkan verir. Bu şəbəkələr fiziki və ya simsiz şəkildə bağlana bilər.

Kompüter şəbəkəsinin əsas məqsədi müxtəlif onlayn istifadəçilər arasında məlumatların anında və səmərəli yayılmasıdır. Nəticə etibarilə, kompüter şəbəkələri bir göndərən şəxs, bir mesajın ötürüldüyü bir vasitə və məlumat qəbuledicisi tələb edən rabitə protokolu ilə tərtib edilmişdir.

Bağlı istifadəçilər mənbələri paylaşa, ümumi yaddaş qovluqlarına daxil ola və printerlər və ya skanerlər kimi şəbəkəli periferik cihazları birlikdə istifadə edə bilərlər. Uzaqdan əlaqəli vasitələrdən istifadə edərək, uzaqdan əlaqəli cihazlarda proqramları çalıştırmaq da mümkündür.

Bu tətbiqetmələr fərqli sahələr üçün çox faydalıdır; Buna bir nümunə mövcud telekomunikasiya axınıdır. Kompüter şəbəkələrinin əsas üstünlüklərindən biri də onların içərisindəki məlumatların dəstəyinə və bütövlüyünə zəmanət verən kəmərlərinin altında saxlanılan bütün məlumatların qorunmasıdır.

Bir sözlə, kompüter şəbəkələri gündəlik və şəxsi tapşırıqları xeyli asanlaşdırır.

Kompüter şəbəkəsinin komponentləri

Kompüter şəbəkəsi, sistemin bir hissəsi olan elementlərin təsirli şəkildə əlaqələndirilməsini təmin edən avadanlıq və proqramlaşdırma vasitələrindən ibarətdir. Ümumiyyətlə, kompüter şəbəkəsinin tərkib hissələri aşağıdakılardır:

Təchizat

Şəbəkənin fiziki yığılmasını təşkil edən bütün elementlərə aiddir. Buraya şəbəkəyə qoşulmuş bütün kompüterlər və periferik qurğular və onların arasında əlaqəni mümkün edən digər elementlər daxildir. Kompüter şəbəkəsi təchizatı aşağıdakı komponentlərdən ibarətdir:

Ötürücü

Şəbəkənin ilkin siqnallarını yayan quruma aiddir. Göndərən siqnalları və ya istəkləri kompüter şəbəkəsi vasitəsilə alıcıya təkrarlayan əsas kompüterdən yaradır.

Şəbəkə kartı

Şəbəkə kartı olaraq da bilinən bu element ikili kodda siqnalları kodlayır və ikincil kabellər vasitəsilə məlumat paketlərini göndərmək və qəbul etmək üçün ötürülən edir.

Eynilə, şəbəkə kartlarının ingilis dilində qısaltması ilə MAC kimi tanınan bir media giriş nəzarət ünvanı var (Media Giriş Nəzarəti).

Bu, şəbəkədəki hər bir əlaqəli element üçün məlumatı düzgün iş yerinə birbaşa göndərən fiziki bir ünvan kimi başa düşülən bənzərsiz 48 bitlik bir identifikator təyin edir.

Sözügedən kart, məlumatların sürətli ötürülməsinə imkan verən müxtəlif konfiqurasiyalara və ya şəbəkə arxitekturalarına uyğun olmalıdır.

Əlaqə

Kompüter şəbəkələri iki fərqli mexanizmlə birləşdirilə bilər. Bunlar istifadə olunan texnologiyaya və əlaqə üçün mövcud olan fiziki mənbələrə görə, simli və ya simsiz ola bilər.

Simli şəbəkələr

Bu tip şəbəkələrdə məlumat ötürülməsi ikinci dərəcəli kabellər vasitəsilə həyata keçirilir. Şəbəkə kabelləri, vericini müvafiq şəbəkə sxeminə uyğun olaraq iş avadanlığı ilə birləşdirir.

Simsiz şəbəkələr

Simsiz şəbəkələrdə hər hansı bir məftil yoxdur, bu da cihazın aralarında fiziki bir əlaqə olmadığını göstərir.

Bu hallarda rabitə və məlumat ötürülməsi infraqırmızı, radio tezliyi dalğaları, marşrutlaşdırıcılar və ya şəbəkə körpüləri vasitəsilə verilir.

Şəbəkə adapteri

Dekoder alıcının içərisindədir. Şəbəkə kartı ilə o vaxt kodlanmış məlumatları tərcümə edir və hədəf avadanlıqları tərəfindən şərh edilə bilən elektrik siqnallarına çevirir.

Bu dekoder qəbuledici kompüterin anakartına inteqrasiya olunmuşdur və müxtəlif sürətlərdə işləməyə qadirdir.

Alıcı

Təyinat komandasıdır; yəni nəhayət bütün şəbəkə boyunca ötürülən siqnalı alan element.

Kompüter sahəsində alıcı həm də müştəri və ya iş istasyonu kimi tanınır. Fərdi kompüterlər və ya printerlər, skanerlər və ya fotokopiler kimi hər hansı bir paylaşılan ətraf mühit mənbələri ola bilər.

proqram təminatı

Kompüter şəbəkəsinin işini mümkün edən əməliyyat sisteminə, proqramlara, sürücülərə, təlimatlara və kompüter parametrlərinə aiddir.

The hardware Bütün əlaqəli elementlərin qarşılıqlı əlaqəsini asanlaşdıran bir alət olmadan heç bir şey yoxdur və avadanlıqların konfiqurasiyası yalnız istifadə edilməklə mümkündür proqram təminatı.

The proqram təminatı kompüter şəbəkəsi aşağıda göstərilən elementlərdən ibarətdir:

Server

Müvafiq əməliyyat sistemini işləyən və nəticədə iş stansiyalarının problemlərini ala bilən və bununla əlaqədar cavab verən bir tətbiqdir.

Əməliyyat sistemi

Şəbəkə avadanlığına quraşdırılmış bütün elementar proseslərin və proqramların birgə işləməsinə imkan verən əsas sistemdir.

Yuxarıda göstərilənlərə əlavə olaraq, əməliyyat sistemi istifadəçilərə şəbəkəni təşkil edən bütün kompüterlərlə effektiv giriş və qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir.

Əməliyyat sistemi makro səviyyədə dostluq interfeysi yaradır; yəni hər kompüterə quraşdırılmış bütün proqramların ötürülməsinə imkan verir.

Bu şəkildə, heç bir proqram digərinin işinə müdaxilə etmir və hər bir vasitə şəbəkədəki bir-birinə bağlı qaynaqların istifadəsini maksimum dərəcədə artırmağa imkan vermir.

Proqramlar

Bu bölmə istifadəçiyə avadanlıqdan birbaşa istifadə etməyə imkan verən bütün proqramları və vasitələri əhatə edir. Məsələn: ofis alətləri, verilənlər bazaları, oyunlar və s.

Şəbəkə protokolu

Şəbəkə protokolu kompüter şəbəkəsi vasitəsilə məlumat mübadiləsini və işlənməsini tənzimləyən qaydaları müəyyənləşdirir. Yəni şəbəkə istismarı üçün təlimatları müəyyənləşdirir.

Bu element, cihazın fiziki əlaqəsi üçün əsas məlumatları, habelə naməlum istifadəçinin müdaxiləsi və ya məlumatların pozulması halında izləniləcək hərəkətləri əhatə edir.

Kompüter şəbəkəsinin növləri

Kompüter şəbəkələri istifadə, mülkiyyət və ya xidmət əhatəsinə görə fərqli olaraq təsnif edilir. Hər vəziyyətdə fərqli əlaqəli tipiklər göstərilir.

İstifadəsinə görə

Paylaşılan şəbəkələr

Çox sayda qarşılıqlı əlaqəli iş yerinə sahib olan şəbəkələrdir. Məsələn, bu, yüzlərlə istifadəçiyə eyni vaxtda ümumi yaddaş qovluqlarına giriş imkanı verən iş ofislərində quraşdırılmış şəbəkələrdir.

Eksklüziv şəbəkələr

Bu tip şəbəkə yalnız iki və ya üç istifadəçi üçün müstəsna istifadə üçündür. Məhdudiyyət məxfi məlumatların qorunması və ya məhdud şəbəkə sürəti ilə əlaqəli ola bilər.

Mülkiyyətinizə görə

Şəxsi şəbəkələr

Bunlar böyük şirkətlər, orta ölçülü şirkətlər, kiçik müəssisələr və hətta fərdi şəxslər tərəfindən quraşdırılmış şəbəkələrdir, bu şəbəkələrdə girişin yalnız müəyyən edilmiş istifadəçi terminallarından mümkün olduğu bildirilir.

Məsələn, qonaq istifadəçi istifadə etdiyi fərdi kompüterdə saxlanan məlumatlara və ortaq şəbəkə funksiyalarına daxil ola bilməz.

İctimai şəbəkələr

Xüsusi şəbəkələrdən fərqli olaraq, bu tip şəbəkə, kompüter şəbəkəsi ilə əlaqəli avadanlıqdan istifadə etməyi tələb edən hər kəsə hər hansı bir məhdudiyyət olmadan giriş imkanı verir.

Girişə görə

Simli

Göndərən və kompüter şəbəkəsinin alıcıları fiziki olaraq bir-birinə bağlıdır. Bu, emissiya edən cihazı müvafiq alıcılardan ayıran məsafələrə dair bir məhdudiyyət nəzərdə tutur.

Bunun üçün mis kabel çəkmə və onun üçün düzəldilmiş əlaqə limanlarından bir-birinə bağlama avadanlığı qoymaqla mümkündür.

Simsiz

Yayıcı və iş yerləri fiziki cəhətdən bir-birinə bağlı deyildir. Başqa sözlə, məlumat ötürülməsi hər hansı bir tip kabel olmadan həyata keçirilir.

Bu vəziyyətdə, kabellər və əlaqə portları əvəzinə ingilis dilində qısaltması ilə WAP kimi tanınan simsiz giriş nöqtələri var (Simsiz Giriş Nöqtəsi).

WAPs, simsiz şəbəkə kartları sayəsində qəbulu mümkün olan havadan ötürülən elektromaqnit dalğaları istifadə edərək kompüterləri birləşdirməyə imkan verir.

Kombinə edilmiş şəbəkələr

Bir kompüter şəbəkəsi əvvəlki iki mexanizmin hibridini təqdim etdiyi vəziyyət ola bilər. Yəni sözügedən şəbəkənin eyni zamanda fiziki və simsiz əlaqələri var.

Coğrafi yerinizə və xidmət əhatənizə görə

Fərdi Sahə Şəbəkələri (PAN)

Bunlar ən kiçik çatan şəbəkələrdir və əsasən fərdi kompüterlər, noutbuklar, planşetlər, mobil telefonlar, printerlər və s. Kimi şəxsi istifadə üçün elektron cihazları bir-birinə bağlamaq üçün istifadə olunur.

Bu, bir-birinə bağlı olan bütün mənbələrin istifadəsini maksimum dərəcədə artırmaq və aralarındakı məlumatları tez və etibarlı şəkildə dəyişdirmək üçün edilir.

Məlumat ötürülməsi mis kabellər, limanlar vasitəsilə həyata keçirilir firewire və ya USB. İnfraqırmızı, Bluetooth və ya Wi-Fi şəbəkələrindən istifadə edərək simsiz əlaqələrin qurulması da yaygındır.

Məsafənin əhatə dairəsi yalnız 10 metrlə məhdudlaşır. Bundan əlavə, saniyədə 10 bayt (bps) ilə saniyədə 100 meqabayt (Mbps) arasında sürətlə işləyir.

Yerli şəbəkələr (LAN)

Avadanlıqların yaxınlığından asılı olaraq məhdud əhatə dairəsi olan şəbəkələrdir. Şəbəkənin mürəkkəbliyinə və mürəkkəbliyinə görə 20 kilometrə qədər aralıklara sahib ola bilərlər.

Ümumiyyətlə daxili və ya korporativ məqsədlər üçün istifadə olunur. Yerli şəbəkələr, binalarda və ya bütün komplekslərdə mövcud olan bütün iş yerlərini bir-birinə bağlamaq üçün istifadə olunur.

Bu, bütün infrastrukturda strateji olaraq paylanmış əlaqə nöqtələri (qovşaqlar) sayəsində mümkündür.

Məlumat ötürülməsi fiber optik və ya mis kabellərdən istifadə edərək elektron şəkildə həyata keçirilir. LAN şəbəkələri ümumiyyətlə saniyədə 100 ilə 1000 meqabayt (Mbps) arasında sürətlə işləyir.

Böyükşəhər Sahə Şəbəkələri (MAN)

MAN şəbəkələri, xeyli böyük bir sahə genişləndirilməsinə imkan verən bir sıra LAN şəbəkələrindən ibarətdir.

Bunlar sənaye kompleksləri, çox böyük təhsil müəssisələri, qəsəbələr və ya hətta şəhərlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Məsələn, yerli hökumətlər bunlardan böyük ictimai yerlərdə pulsuz Wi-Fi siqnalı təqdim etmək üçün istifadə edirlər.

10 ilə 50 kilometr arasındakı məsafəni qət edə bilər və 10 Mbps ilə 10 Gbps (gigabayt) arasında sürətlə işləyir. Sonuncu vəziyyətdə, məlumat ötürülməsi fiber optik ilə həyata keçirildikdə belədir.

Metropolitan Area Networks (WMAN) simsiz versiyası: Simsiz Böyükşəhər Sahə Şəbəkəsi) hərəkət radiusuna 48 kilometrə qədər çata bilər.

Geniş Sahə Şəbəkələri (WAN)

WAN şəbəkələri, bir-biri ilə əlaqəli geniş bir LAN və MAN şəbəkələrinin məcmuəsini ehtiva edir. Bu, bütün ölkələri və bölgələri əhatə edə bilən daha da böyük sahələri əhatə etməyə imkan verir.

WAN şəbəkəsinin qovşaqları bir-birindən 100 ilə 1000 kilometrə qədər olan məsafələrlə ayrıla bilər.

Bu vəziyyətdə məlumat ötürülməsi peyk və ya radio siqnalları vasitəsilə həyata keçirilir. Onların işləmə sürəti 1 meqabaytdan 1 gigabayta qədərdir və son dərəcə güclü şəbəkələrdir.

Qlobal Sahə Şəbəkələri (GAN)

GAN şəbəkələri dünyanın hər yerində yerləşən iş stansiyaları arasında əlaqə qurmağa imkan verir. Buna bir nümunə, ingilis dilində qısaldılması ilə məşhur olan qlobal mövqeləşdirmə sistemidir: GPS.

Bu növ şəbəkə, bir çox WAN şəbəkəsinin, öz növbəsində beynəlxalq sualtı kabellər və ya peyk ötürülməsi ilə qruplaşdırılan bir fiberglas quruluşu ilə birləşdirilməsini əhatə edir.

Bu səbəbdən GAN şəbəkələrinin coğrafi əhatə dairəsində heç bir məhdudiyyət yoxdur. 1,5 Mbps ilə 100 Gbps arasında ötürmə sürətində işləyir.

Bağlantı növünə görə

Ulduz konfiqurasiyası

İş məntəqələri sanki bir ulduz kimi sanki müəssisə ilə əlaqələndirilir; yəni mərkəzi server mərkəzdədir və komandanın qalan hissəsi onun ətrafında yerləşir.

Zəng konfiqurasiyası

Sistemin bütün müştəriləri bir-birinin ardınca bir-birinə bağlanaraq dairə təşkil edirlər.

Mesh konfiqurasiyası

Bütün cihazlar şəbəkə alıcılarının qalan hissəsi ilə nöqtə-nöqtə əlaqələri ilə düzəldilmişdir; yəni bir-birinə bağlı elementlərin qalan hissəsi ilə ardıcıl və ya paralel olaraq əlaqə qura bilərlər.

İstinadlar

1. Gardey, A. və Pérez, J. (2014). Kompüter Şəbəkəsinin tərifi. Qurtarıldı: definicion.de
2. Gardey, A. və Pérez, J. (2013).Şəbəkə Protokolunun tərifi. Alınan: definicion.de
3. Şəbəkələrə giriş (s.f.). Qurtarıldı: professorlar.frc.utn.edu.ar
4. Kompüter şəbəkələri: bunlar nədir, növləri və topologiyaları (2015). Qurtarıldı: apser.es
5. Kompüter şəbəkəsi nədir? (2017). Randed.com saytından bərpa edildi
6. Samuel, J. (s.f.) əhatə dairəsinə görə kompüter şəbəkələri növləri. Qurtarıldı: gadae.com
7. Samuel, J. (sf). Kompüter şəbəkələri: komponentlər və əməliyyat. Qurtarıldı: gadae.com
8. Wikipedia, Pulsuz Ensiklopediya (2018). Kompüter şəbəkəsi. Es.wikipedia.org saytından bərpa edildi

Kompyuter elmləri

Videonuz: Kompüter Elmləri Yoxsa Kompüter Mühəndisliyi? | Aralarındakı Fərqlər Nədir?

MəZmun

• Kompüter elmini necə öyrənirəm?
• Kompüter elmləri tələbəsi üçün uyğun olan işlər hansılardır?
• Əlaqəli səhifələr

Bəzən kimi qısaldılır CS və ya CompSci, kompyuter elmləri kompüterlərin necə işlədiyini və kompüter proqramlaşdırmasında əsas bacarıqların öyrənilməsidir. Kompüter elmləri dərəcəsi olan hər kəs kompüter proqram və avadanlıqlarını yaxşı başa düşür və kompüter proqramlaşdırma dillərində bacarıqlara malikdir.

Kompüter elmini necə öyrənirəm?

Kompüter elminin proqramlaşdırma hissəsi əlbəttə ki, öz-özünə öyrədilə bilən bir şeydir. Lakin özünüzə hesablama, diferensial tənliklər və xətti cəbr kimi yüksək səviyyəli riyaziyyat öyrədə bilmədiyiniz təqdirdə bir universitetə ​​getməli olacaqsınız.

Kompüter elmləri tələbəsi üçün uyğun olan işlər hansılardır?

Kompüter elmi dərəcəsi olan biri tez-tez proqramçı olduqları və kompüter proqramı yaratmağa və ya skript yazmağa kömək etdikləri bir işə düzəlir. Bununla birlikdə, bir dəfə kompüter elmi dərəcəsinə sahib olduqdan sonra, kompüterlə əlaqəli işlərin çoxunda işləmək və müraciət etmək qabiliyyətinə sahibsiniz.

• Kompüter sənayesində hansı işlər mövcuddur?

Əlaqəli səhifələr

• Kompüter necə işləyir?
• Kompüter proqramını necə yaratmaq olar?
• Kompüter elmləri qabaqcıllarının siyahısı.

Kompüter ixtisarları, Dərəcə, Proqramlaşdırma terminləri, Nəzəri kompüter elmləri