Niccolo Machiavelli: Tərcümeyi-hal, Yaradıcılıq, Karyera, şəxsi Həyat

32 yaşında Niccol Nic cəmiyyətdə yüksək bir mövqe tutdu və müəyyən bir maliyyə müstəqilliyinə qovuşdu. Statusu və imkanları sayəsində Machiavelli cəmiyyətdə daha yüksək mövqedə olan bir ailənin qızı ilə evlənə bildi. Mariette di Luigi Corsini, Machiavelli’den seçilən biri oldu. 1501-ci ildə Niccolo’nun arvadı oldu. Evlilikləri iki ailəni qarşılıqlı faydalı şərtlərdə birləşdirən bir birlik oldu: Machiavelli sosial nərdivana yüksəldi və Corsini mütəfəkkirin inzibati qaynağına və siyasi əlaqələrinə giriş əldə etdi. Arvad ərindən beş övlad dünyaya gətirdi. Lakin bu, Machiavellinin digər qadınlarla əlaqəsi olmasını dayandırmadı.

Nikkolo Makiavelli

Nikkolo Makiavelli ( tam adı Niccolò di Bernardo dei Machiavelli) ( 3 may 1469 [1] [2] [3] , Florensiya [1] [5] – 21 iyun 1527 [1] [3] və ya 22 iyun 1527 [4] , Sant’Andrea in Percussina [d] , Florensiya Respublikası və ya Florensiya [1] [5] ) — italyan filosof və yazıçı. Makiavellinin “Şahzadə” əsərində Aristoteldən başlayaraq siyasi ədəbiyyatda hakim yer tutan “siyasətin əsasında ədalət və əxlaq dayanır” fikri təkzib olundu. Bu, həm Makiavellinin, həm onun əsərinin tarixə düşməsində əsas amil rolunu oynadı.

Mündəricat

Nikkolo Makiavelli 1469-cu il may ayının 3-də İtaliyanın Florensiya şəhərində, hüquqşünas ailəsində anadan olub. İtaliyada humanizm hərəkatının yol açdığı təhsil proqramına uyğun olaraq, qrammatika, ritorika, Latın dili və mədəniyyəti təhsili alıb. O zamanlar Florensiyanın yunan mədəniyyətinin Avropadakı mərkəzi hesap edilməsinə baxmayaraq, Makiavelli yunanca bilmirdi. Atasından qalan mülk işləmədən yaşamasına yetmədiyi üçün, o işləmək məcburiyyətində qalır. 1484-cü ildə Makiavelli katib və səfir kimi Florensiya hökumət xidmətinə daxil olmuşdu. 1494-cü ildə Florensiyanı 60 il idarə edən Medici ailəsi devrilirək sürgünə göndərilir və Florensiyada respublika üsul idarəsi qurulur. Daha sonra Makiavelli hərbi işlər üzrə diplomatik konsul vəzifəsinə təyin edilir. 1499 və 1512-ci illər arasında Araqon kralı II Ferdinand (İspaniya), XII Lüdovik (Fransa) və Romada Papalıq (İtaliya) saraylarında diplomatik missiyalarda xidmət edir.

1503-1506-ci illərdə Makiavelli Florensiya milisinə görə məsuliyyət daşıyırdı (şəhərin müdafiəsi də daxil olmaqla). 1512-ci ilin avqustunda, Roma papası II Yuliusun köməyi ilə ispan qoşunundan istifadə edərək Medici Florensiyada hakimiyyəti geri qaytarır. Piero Soderini Florensiya dövlət başçısı istefa verir və sürgünə göndərilir. Florensiya Respublikası ləğv edilir. 1513-cü ildə Makiavelli sui-qəsddə ittiham edilərək həbs olunur və işgəncələrə baxmayaraq, o sui-qəsddə iştirakını inkar edir. X Leon hakimiyyətə gələndən sonra o azad edilsə də, artıq gözdən düşmüşdü. Bundan sonra ona Florensiyanın 7 km cənubunda yerləşən Santa Andreyadakı malikanəsində yaşamağa icazə verilir.

1520-ci ildə əfv edilən Makiavelli Florensiyanın rəhbərləri tərəfindən elə də əhəmiyyətli olmayan vəzifələrə təyin edilir. 1527-ci ilin mayında Florensiyada yenidən respublika üsul idarəsi qurulur. Amma bu dəfə də Medicilərin adamı olaraq tanınan Makiavelliyə yeni iqtidar etimad göstərmir.

Makiavelli 21 iyul 1527-ci ildə Florensiyada vəfat etmişdir.

• (IL Principe)(1513) Şahzadə (Kitab) — ən məşhur əsəridir.
• Məqalə:
  • Discorso sopra le cose di Pisa (1499)
  • Del modo di trattare i popoli della Valdichiana ribellati (1502)
  • Del modo tenuto dal duca Valentino nell’ ammazzare Vitellozzo Vitelli, Oliverotto da Fermo, etc. (1502)
  • Discorso sopra la provisione del danaro (1502)
  • Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze (1520)
  • Della lingua (1514)
  • Poema Decennale primo (1506)
  • Poema Decennale secondo (1509)
  • Asino d’oro (1517)
  • Ritratti delle cose dell’ Alemagna (1508-1512)
  • Ritratti delle cose di Francia (1510)
  • Dell’arte della guerra (1519-1520)
  • Sommario delle cose della citta di Lucca (1520)
  • Ritratti delle cose di Francia (1510)
  • Dell’arte della guerra (1519—1520)
  • Sommario delle cose della citta di Lucca (1520)
  • Istorie fiorentine (1520-1525)
  • Frammenti storici (1525)
  • Vita di Castruccio Castracani da Lucca (1520)
  • Andria (1517)
  • Mandragola (1518)
  • Clizia (1525)
  • Belfagor arcidiavolo (1515)

  Nikkolo Makiavelli
  Nikkolo Makiavelli
  Xarici keçidlər

  • Machiavelli: Stanford Encyclopedia of Philosophy
  • Machiavelli at the Marxists Internet Archive, including some of his works
  • Works by Niccolò Machiavelli: text, concordances and frequency list

  Həmçinin bax

  • Makiavellizm
  • Şahzadə (kitab)
  • Hökmdar (Makiavelli)

  İstinadlar

  Avqust 20, 2021
  Ən son məqalələr

  Ayrantökən

  Ayrantökən palçıq vulkanı

  Ayranlı

  Ayrinator

  Ayris (film, 2001)

  Ayris Mördok

  Ayriyon (Texas)

  Ayron-Botton boğazı

  Ayro

  Ayrum

  Ən çox oxunan

  Keyp-Kod kanalı

  Keyp-Poynt burnu

  Keyp-York

  Keyp floristik vilayəti

  Keyptaun

  nikkolo, makiavelli, adı, niccolò, bernardo, machiavelli, 1469, florensiya, iyun, 1527, iyun, 1527, sant, andrea, percussina, florensiya, respublikası, florensiya, italyan, filosof, yazıçı, makiavellinin, şahzadə, əsərində, aristoteldən, başlayaraq, siyasi, əd. Nikkolo Makiavelli tam adi Niccolo di Bernardo dei Machiavelli 3 may 1469 1 2 3 Florensiya 1 5 21 iyun 1527 1 3 ve ya 22 iyun 1527 4 Sant Andrea in Percussina d Florensiya Respublikasi ve ya Florensiya 1 5 italyan filosof ve yazici Makiavellinin Sahzade eserinde Aristotelden baslayaraq siyasi edebiyyatda hakim yer tutan siyasetin esasinda edalet ve exlaq dayanir fikri tekzib olundu Bu hem Makiavellinin hem onun eserinin tarixe dusmesinde esas amil rolunu oynadi Nikkolo MakiavelliNiccolo di Bernardo dei MachiavelliIntibahSexsi melumatlarTehsili Florensiya UniversitetiDogum tarixi 3 may 1469 1 2 3 Dogum yeri Florensiya Florensiya Respublikasi 1 5 Vefat tarixi 21 iyun 1527 1 3 58 yasinda ve ya 22 iyun 1527 4 58 yasinda Vefat yeri Sant Andrea in Percussina d Florensiya Respublikasi ve yaFlorensiya Florensiya Respublikasi 1 5 Vefat sebebi peritonitDefn yeri Santa Korce BazilikasiAtasi Bernardo MakiavelliElmi fealiyyetiElm sahesi felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdi tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina 72 ci daxil edilib Mundericat 1 Heyati 2 Eserleri 3 Sekiller 4 Xarici kecidler 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarHeyati RedakteNikkolo Makiavelli 1469 cu il may ayinin 3 de Italiyanin Florensiya seherinde huquqsunas ailesinde anadan olub Italiyada humanizm herekatinin yol acdigi tehsil proqramina uygun olaraq qrammatika ritorika Latin dili ve medeniyyeti tehsili alib O zamanlar Florensiyanin yunan medeniyyetinin Avropadaki merkezi hesap edilmesine baxmayaraq Makiavelli yunanca bilmirdi Atasindan qalan mulk islemeden yasamasina yetmediyi ucun o islemek mecburiyyetinde qalir 1484 cu ilde Makiavelli katib ve sefir kimi Florensiya hokumet xidmetine daxil olmusdu 1494 cu ilde Florensiyani 60 il idare eden Medici ailesi devrilirek surgune gonderilir ve Florensiyada respublika usul idaresi qurulur Daha sonra Makiavelli herbi isler uzre diplomatik konsul vezifesine teyin edilir 1499 ve 1512 ci iller arasinda Araqon krali II Ferdinand Ispaniya XII Ludovik Fransa ve Romada Papaliq Italiya saraylarinda diplomatik missiyalarda xidmet edir 1503 1506 ci illerde Makiavelli Florensiya milisine gore mesuliyyet dasiyirdi seherin mudafiesi de daxil olmaqla 1512 ci ilin avqustunda Roma papasi II Yuliusun komeyi ile ispan qosunundan istifade ederek Medici Florensiyada hakimiyyeti geri qaytarir Piero Soderini Florensiya dovlet bascisi istefa verir ve surgune gonderilir Florensiya Respublikasi legv edilir 1513 cu ilde Makiavelli sui qesdde ittiham edilerek hebs olunur ve isgencelere baxmayaraq o sui qesdde istirakini inkar edir X Leon hakimiyyete gelenden sonra o azad edilse de artiq gozden dusmusdu Bundan sonra ona Florensiyanin 7 km cenubunda yerlesen Santa Andreyadaki malikanesinde yasamaga icaze verilir 1520 ci ilde efv edilen Makiavelli Florensiyanin rehberleri terefinden ele de ehemiyyetli olmayan vezifelere teyin edilir 1527 ci ilin mayinda Florensiyada yeniden respublika usul idaresi qurulur Amma bu defe de Medicilerin adami olaraq taninan Makiavelliye yeni iqtidar etimad gostermir Makiavelli 21 iyul 1527 ci ilde Florensiyada vefat etmisdir Eserleri Redakte IL Principe 1513 Sahzade Kitab en meshur eseridir Meqale Discorso sopra le cose di Pisa 1499 Del modo di trattare i popoli della Valdichiana ribellati 1502 Del modo tenuto dal duca Valentino nell ammazzare Vitellozzo Vitelli Oliverotto da Fermo etc 1502 Discorso sopra la provisione del danaro 1502 Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze 1520 Della lingua 1514 Lirika Poema Decennale primo 1506 Poema Decennale secondo 1509 Asino d oro 1517 Ritratti delle cose dell Alemagna 1508 1512 Ritratti delle cose di Francia 1510 Dell arte della guerra 1519 1520 Sommario delle cose della citta di Lucca 1520 Ritratti delle cose di Francia 1510 Dell arte della guerra 1519 1520 Sommario delle cose della citta di Lucca 1520 Istorie fiorentine 1520 1525 Frammenti storici 1525 Bioqrafiya Vita di Castruccio Castracani da Lucca 1520 Pyes Andria 1517 Mandragola 1518 Clizia 1525 Roman Belfagor arcidiavolo 1515 Sekiller Redakte Nikkolo Makiavelli Nikkolo MakiavelliXarici kecidler RedakteMachiavelli Stanford Encyclopedia of Philosophy Machiavelli at the Marxists Internet Archive including some of his works Works by Niccolo Machiavelli text concordances and frequency list Vikianbarda Nikkolo Makiavelli ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin bax RedakteMakiavellizm Sahzade kitab Hokmdar Makiavelli Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bell A Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Inc 1768 lt a href https wikidata org wiki Track Q455 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2846567 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2743906 gt lt a gt 1 2 3 Enciclopedia Treccani Istituto dell Enciclopedia Italiana 1929 lt a href https wikidata org wiki Track P4223 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q3803714 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q731361 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P3365 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 BeWeB lt a href https wikidata org wiki Track P7796 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5611 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P8200 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P7797 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q77541206 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P7798 gt lt a gt 1 2 3 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt 1 2 3 4 Enciclopedia Treccani Istituto dell Enciclopedia Italiana 1929 lt a href https wikidata org wiki Track P4223 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q3803714 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q731361 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P3365 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Nikkolo Makiavelli amp oldid 6012677, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

  ne axtarsan burda

  en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

  Niccolo Machiavelli: Tərcümeyi-hal, Yaradıcılıq, Karyera, şəxsi Həyat

  Video: Niccolo Machiavelli: Tərcümeyi-hal, Yaradıcılıq, Karyera, şəxsi Həyat

  Video: Machiavelli Video 2023, Mart

  XV-XVI əsrlərin görkəmli bir Florensiya mütəfəkkiri, filosof, yazıçı, siyasətçi, məmur, populyar hərbi-siyasi kitab olan “Suveren” (əslən De Principatibus) müəllifi – Niccolo Machiavelli. Niccolo Machiavelli: tərcümeyi-hal, yaradıcılıq, karyera, şəxsi həyat

  Bioqrafiya və karyera

  Niccolò Machiavelli 3 May 1469-cu ildə Floransa yaxınlığındakı Val di Pesanın San Casciano kəndində anadan olub. Machiavelli ailəsi Toskanda olduqca nəcib və məşhur idi. Oğlanın ailəsi sərvət baxımından fərqlənmirdi və bir vəkil ata, bir ev xanımı ana, iki böyük bacı və bir kiçik qardaşdan ibarət idi. Oğlanın təhsili ona Latın və İtalyan klassiklərini müstəqil öyrənməyə imkan verdi. Kiçik yaşlarından Siseron, Makrobius, Flaviusun əsərlərini öyrənmişdir. Plutarx, Fukidid və Polybiusun qədim yunan əsərləri ilə də maraqlanırdı, ancaq Latınca tərcüməsi. Şəkil Kiçik yaşlarından gənc oğlan 1497-ci ildə Kardinal Giovanni Lopezə və 1498-ci ildə dostu Rikardo Beckaya (Romadakı Florensiya səfiri) yazdığı siyasətlə maraqlanırdı. Niccolo Machiavelli, hakim monarx Girolamo Savonarola’nın siyasətini dəstəkləmir, lakin onun dəstəyi ilə katib və səfir olur. Hökmdarın edamından sonra, müəllimi, Baş katib Marcello Adriani’nin tövsiyələri sayəsində Machiavelli, Səkkizlər Şurasında hakimiyyətə gəldi, burada hərbi işlər ilə diplomatik danışıqlardan və Florensiyanı təmsil etdiyi On Komissiyasından məsul idi. silahlı qarşıdurmalarda. Düşüncənin tərcümeyi-halı İtaliyanın zəngin şəhərlərinin Fransa, İspaniya və Roma tərəfindən ələ keçirilməsinə məruz qaldığı İntibah dövründə formalaşmışdır. Davamlı iqtidar dəyişikliyi, yeni bir dövlətin sürətli qurulması və yenidən yıxılması, qısa müddətli ittifaqlar, sövdələşmə və xəyanət – o dövrün ümumi xüsusiyyətləri. Şəkil Makiavelli, XII Louis, II Ferdinand məhkəməsinə və Romadakı Papa məhkəməsinə diplomatik nümayəndəliklər təqdim etməyə bir dəfədən çox cəhd etdi. 1502-ci ildən bəri Machiavelli, fikirləri mütəfəkkirə heyran olan bir siyasətçi Cesare Borgia dövlətini qurma üsulları və üsullarına diqqətlə baxmağa başladı. Borgia qərarlarının amansızlığı və möhkəmliyi ilə seçilirdi. Bu fikirlərə “İmperator” traktatında rast gəlinir. 1503-cü ildə, yeni Papa II Julius hakimiyyətə gəldikdən sonra tarix tərəfindən ən döyüşən papa kimi tanındı. Bu fakt Machiavelli tərəfindən yeni Papanın siyasətini proqnozlaşdırmağa çalışan bir məktubun yaradılmasına kömək etdi. Eyni zamanda, Machiavellinin xainləri gördüyü şəhər mühafizəçilərini əvəz etmək üçün məşhur bir Floransa milis yaratmaq planları ortaya çıxdı. 1503-1506-cı illərdə Makivelli şəhərin müdafiəsinə nəzarət edən Florensiya qvardiyasına rəhbərlik edirdi. Mühafizə yalnız vətəndaşlardan ibarət idi. Machiavelli muzdlulara etibar etmirdi. Papa II Julius Fransız qoşunlarını İtaliyadan qovduqdan sonra Floransa rəhbərliyini tərəfdarı Kardinal Giovanni Mediciyə əmanət etdi. Yeni bir hökmdarın gəlişi ilə o dövrün qurduğu Cümhuriyyət ləğv edildi. Bir başqa hakimiyyət dəyişikliyindən sonra, yeni hökmdar haqqında qəti açıqlamaları səbəbiylə Makivelli Mediciyə qarşı sui-qəsddə günahlandırıldı və həbs olundu. Bir müddət sonra məşhur mütəfəkkir sərbəst buraxıldı. Mülkünə qayıtdı və yaradıcılığını tarixi risalələrin yaradılmasına çevirdi. 1520-ci ildə Machiavelli tarixçi vəzifəsini aldı. Bu zaman onun “Florensiya tarixi” adlı əsəri və böyük uğur qazanan bir neçə pyesi meydana çıxdı. Bəzən mütəfəkkir papanın müəyyən diplomatik tapşırıqlarını yerinə yetirirdi. Bu əmrlərdən biri, Francesco Guicciardini’nin (Papa adından) Florensiya divarlarının möhkəmləndirilməsinə və ehtimal olunan mühasirəyə hazırlanmasına görə yoxlanılması istəyi idi. Machiavellini 1526-cı ildə yaradılan Beş Kollecin katibi vəzifəsinə gətirən Florensiya divarlarının möhkəmlənməsi idi. Lakin, onsuz da 1527-ci ildə, Roma’nın son xarabalığından və Florensiyada respublika rejiminin bərpasından sonra, Makiavellinin karyerasını On Şurasında davam etdirmək ümidi boşa çıxdı. Üstəlik, yeni hökumət siyasətçiyə psixoloji təzyiq göstərməyə və onun sağlamlığının pozulmasına səbəb olan böyük mütəfəkkiri görmədi. Ölüm Machiavelli’yi 22 iyun 1527-ci ildə keçdi. Məşhur filosofun harada dəfn olunduğu məlum deyil. Onun şərəfinə bir senotaf Santa Croce (Floransa) Kilsəsində yerləşir. Şəkil Yaradılış

  Niccolo Machiavellinin bütün əsərləri sosiologiya və siyasət elminə misilsiz bir töhfədir. Bunlar yalnız düşüncənin şəxsi təcrübəsinə və müşahidələrinə əsaslanır. Tarixə verdiyi töhfə əvəzsizdir. Makivellinin ən məşhur əsəri “Hökmdar” traktatı idi. Bu, böyük mütəfəkkirə ölümsüzlük gətirən kiçik bir kitabdır. Kitab mütəmadi olaraq yenidən nəşr olunur və kassalarda tələb olunur. Hökmdarın mənəvi prinsipləri və etikası nəzərə alınmadan onun qəddarlığı, gücü və soyuq hesablanması fikrini açıq şəkildə formalaşdırır. Kitab yalnız müəllifinin ölümündən sonra “işıqda” geniş çap olunmağı bacardı. Onun sayəsində oxucuların bəziləri Machiavelli-də qorxunc, prinsipial olmayan bir zalım, bəziləri isə siyasəti demokratik və “doğru” bir hökmdar kimi qəbul etdilər. Mütəfəkkirin ikinci populyar əsəri, müəllif özünə hörmət edən hər bir insanın hərbi xidməti yerinə yetirmək məcburiyyəti ideyasını irəli sürdüyü “Döyüş sənəti haqqında” risaləsi idi. Siyasi traktatlarla yanaşı, məşhur filosofun əsərləri arasında komediyalar (La Mandragola, Clizia) və lirik əsərlər (Decennale primo, Asino d’oro) və romanlar (Belfagor arcidiavolo) var. Şəkil Şəxsi həyat

  32 yaşında Niccol Nic cəmiyyətdə yüksək bir mövqe tutdu və müəyyən bir maliyyə müstəqilliyinə qovuşdu. Statusu və imkanları sayəsində Machiavelli cəmiyyətdə daha yüksək mövqedə olan bir ailənin qızı ilə evlənə bildi. Mariette di Luigi Corsini, Machiavelli’den seçilən biri oldu. 1501-ci ildə Niccolo’nun arvadı oldu. Evlilikləri iki ailəni qarşılıqlı faydalı şərtlərdə birləşdirən bir birlik oldu: Machiavelli sosial nərdivana yüksəldi və Corsini mütəfəkkirin inzibati qaynağına və siyasi əlaqələrinə giriş əldə etdi. Arvad ərindən beş övlad dünyaya gətirdi. Lakin bu, Machiavellinin digər qadınlarla əlaqəsi olmasını dayandırmadı.

  Nikkolo Makiavelli və onun «Hökmdar» əsəri

  Görkəmli italyan siyasi xadimi, yazıçısı, tarixçisi, hərb nəzəriyyəçisi Nikkolo Makiavelli 1469-cu ildə Florensiyada müflisləşmiş zadəgan ailəsində anadan olmuşdu. 1498-ci ildən Florensiya respublikasında yüksək dövlət vəzifəsi tutmuş və mühüm diplomatik tapşırıqları yerinə yetirmişdi. 1512-ci ildə Mediçilərin hakimiyyətə gəlişindən sonra vəzifədən kənarlaşdırılmış və Florensiya ətrafındakı malikanəsinə sürgün edilmişdir. 1527-ci ildə dünyasını dəyişən N. Makiavelli özündən sonra böyük irs qoymuşdur. «Tit Livinin birinci dekadası haqqında düşüncələr», «Hökmdar», «Knyaz» və «Florensiyanın tarixi» onun başlıca əsərləridir.
  Makiavelli ən çətin anlaşılan və şərh edilən mütəfəkkirlərdəndir. Artıq beş əsrdir ki, onun ən məşhur əsəri olan «Hökmdar» əsəri ətrafında qızğın mübahisələr gedir, mütəfəkkirin siyasi nəzəriyyəsi və baxışları isə çoxsaylı rəqibləri tərəfindən dəhşətli dərəcədə təhrif edilir və onun baxışları «makevializm» termini altında siyasi, habelə insana xas olan hiyləgərliyin, ikiüzlülüyün, yaltaqlığın, satqınlığın, mənəviyyatsızlığın, qəddarlığın və bu kimi şeylərin sinonimi kimi qələmə verilir.

  Tarixdə elə hadisələr olub ki, ən təmiz, ən vicdanlı, ən nəcib, ən ağıllı və yüksək əxlaqlı adamlar əxlaqsızlıq üstündə, mövcud olan əxlaqi norma və qaydalara, habelə qanunlara qəsd etmək üstündə mühakimə olunub. Sokratı və Epikuru, C.Bruno və Spinozanı, Tomas Moru və Koperniki, Kompanella və digərlərini xatırlamaq kifayət edər. Bunların hər biri həqiqətpərvər və yüksək mənəviyyata malik insanlar olsalar da, mövcud cəmiyyətin ən əxlaqsız nümayəndələri onları əxlaqsızlıqda günahlandırmışlar. Haçan ki, əxlaqsız adamlar əxlaqdan dərs deyir və onun haqqında fikir yürüdür, haçan ki, elm və bilik cahil adamların nəzarəti altında olur, haçan ki, siyasətlə vicdansız, çirkin qəlbə malik, əliəyri adamlar, avantüristlər, fırıldaqçılar, intriqaçılar məşğul olur, məgər onların bilikli, müdrik, doğruçu, nəcib adamlara nifrət bəsləməsinə təəccüb etmək olarmı? Lakin bizim söhbətimiz onlar haqqında deyil, onlar heç buna dəyməz də.
  Yuxarıda deyilənlərə baxmayaraq Makiavelli və onun «Hökmdar» əsəri həmişəlik olaraq bəşəriyyətin yaddaşında qalıb və dərin ideya və fikirlərə görə bu əsər dünya mədəniyyət xəzinəsinə daxil olub.
  Makiavelli sözü gedən əsərdə bir çox şeylərlə bərabər səxavət və qənaət, qəddarlıq və mərhəmət, məhəbbət və nifrət, habelə digər bu kimi anlayışları diqqətlə təhlil edir. Bütün bu anlayışları açıqlayıb, bunlara yeni mənalar verir.
  O, bir çox şeyləri nəzərə alaraq göstərir ki, hakimiyyətə can atan adam öz məqsədinə yetməkdən ötrü əliaçıq olmalıdır. Makiavelli hesab edir ki, hətta belə hallarda pulu əsirgəmək lazım deyil, ələlxüsus da özgələrin pulunu.

  Qəddarlıq və məhəbbət anlayışlarını təhlil edərkən Makiavelli göstərir ki, hər bir adam qəddar adam kimi yox, mərhəmətli adam kimi tanınmaq istərdi. Amma o, dərhal da qeyd edir ki, hökmdar əgər təbəələri itaətdə saxlamaq istəyirsə, o, qəddar adam kimi tanınmaqdan çəkinməməlidir. Bir neçə adamı cəzalandırmaq, iğtişaşlara yol verməkdən daha yaxşıdır, çünki qarətlərə və qətllərə səbəb olan iğtişaşlardan bütün adamlar ziyan çəkdiyi halda, hökmdarın verdiyi cəzadan yalnız bir neçə adam ziyan çəkir. Bu və buna bənzər fikirlər üstündə Makiavellinin qəddarlıqda təqsirləndirirdilər. Bu indinin özünə kimi davam etməkdədir. Lakin Makiavellinin ünvanına söylənilən bu kimi ittihamların heç bir əsası yoxdur. Axı o, heç zaman, heç yerdə mütəmadi olaraq sərt tədbirlərin keçirilməsi haqqında heç nə yazmamışdır.
  Öz böyük həyat təcrübəsinə əsaslanan Makiavelli hökmdarlara məsləhət görür ki, insanları qorxu altında saxlamaq, onların sevimlisi olmaqdan daha məqsədəuyğundur. Çünki insanların çoxu satqın, qorxaq, riyakar və yalançıdır. Təhlükə qarşısında onların bü xüsusiyyətləri tezliklə üzə çıxır. Əmin-amanlıq zamanlarında belə adamlar səndən ötrü nə qədər əldən-ayaqdan gedirlərsə, ara qarışdıqda onların üzü səndən bir o qədər dönür, belə vaxtlarda onlar səni nəinki satmağa, hətta məhv etməyə də hazırdırlar.
  Makiavelli çox yaxşı görürdü ki, ən gözəl insani münasibətlər – məhəbbət, dostluq, sədaqət, alicənablıq və bu kimi şeylər digər şeylər kimi alınıb-satılır. Buna görə yeni hökmdar həm bunları, eləcə də insanların əmlakı, pulu, sərvəti yüksək qiymətləndirməsini nəzərə almalıdır. Eyni zamanda da bilməlidir ki, insanlar gücə hörmət etdikləri qədər də ondan çəkinirlər. O, məsləhət görürdü ki, sərt tədbirləri hər zaman deyil, yalnız lazım olan vaxt tətbiq etmək gərəkdir. Makiavelli həm də insanların mülkiyyətinə toxunmağı xətərli hesab edirdi. O, açıqca göstərirdi ki, insanlar öz atalarının ölümünü bağışlayarlar, əmlaklarının itirilməsini isə yox.
  Makiavelli əsərin sonunda alovlu bir vətənpərvər kimi İtaliyanın birləşməsini arzulayır və bütün ölkəni bu iş uğrunda mübarizəyə qalxmağa çağırır, hətta bu mübarizənin başında dura biləcək adamın da kim olduğunu açıqlayır. Bu, o adamdır ki, mütəfəkkir öz məşhur əsərini ona həsr etmişdir.
  Görkəmli mütəfəkkirin məşhur «Hökmdar» əsəri Azərbaycan oxucusuna öz ana dilində ilk dəfədir ki, təqdim olunur, çünki bu ilk tərcümədir. Ona görə də zamanın sınağından çıxmış bu əsərin Azərbaycan dilində çap olunması önəmli hadisədir. Arzu edirik ki, ölkəmizin mədəni həyatında bu cür hadisələr tez-tez təkrar olunsun və bu işlərdən bəhrələnənlərin sayı zaman-zaman artsın.

  • Teqlər:
  • Nikollo Makiavelli
  • , Makiavelli

  Related posts:

  1. Sl azrbaycan 9cu sinif
  2. Ababsağa azərtürk haqqinda tədbi r
  3. C.cəfərov nitq hissələrində keçid prosesləri
  4. Mmmdov r.q.hacıyev a. elektrotexnikanın v elektronikanın sasları