Mdb ölkələrinin fiziki coğrafiyasına giriş. Coğrafi mövqeyi
Explore Issuu Content
Mdb olkelerinin fiziki cografiyasi
Issuu Features
- Issuu Features – Fullscreen Sharing
- Issuu Features – Visual Stories
- Issuu Features – Articles
- Issuu Features – Embed
- Issuu Features – Statistics
- Issuu Features – SEO
- Issuu Features – InDesign Integration
- Issuu Features – Cloud Storage Integration
- Issuu Features – GIFs
- Issuu Features – AMP Ready
- Issuu Features – Add Links
- Issuu Features – Teams
- Issuu Features – Video
- Issuu Features – Web-ready Fonts
- Solutions – Designers
- Solutions – Content Marketers
- Solutions – Social Media Managers
- Solutions – Publishers
- Solutions – PR / Corporate Communication
- Solutions – Students & Teachers
- Solutions – Salespeople
- Solutions – Use Cases
Industries
- Industries – Publishing
- Industries – Real Estate
- Industries – Sports
- Industries – Travel
Products & Resources
- Products & Resources – Plans
- Products & Resources – Partnerships
- Products & Resources – Developers
- Products & Resources – Digital Sales
- Products & Resources – Elite Program
- Products & Resources – Publisher Directory
- Products & Resources – Redeem Code
- Products & Resources – Support
Explore Issuu Content
-
- Explore – Arts & Entertainment
- Explore – Business
- Explore – Education
- Explore – Family & Parenting
- Explore – Food & Drink
- Explore – Health & Fitness
- Explore – Hobbies
- Explore – Home & Garden
- Explore – Pets
- Explore – Religion & Spirituality
- Explore – Science
- Explore – Society
- Explore – Sports
- Explore – Style & Fashion
- Explore – Technology & Computing
- Explore – Travel
- Explore – Vehicles
Mdb ölkələrinin fiziki coğrafiyasına giriş. Coğrafi mövqeyi
ərazisində öyrənilməmiş rayon yoxdur. Yer səthində olan ən sadə təsvirləri bizim
keçmiş tədqiqatçılarımız vermişlər.
Rus və sovet tədqiqatçılarının topladıqları böyük faktik material MDB-nin fiziki
coğrafiyası üzrə ümumi, yığcam əsərlər yaratmağa imkan verdi. Bunlardan bir çoxu
universitetlərin və pedoqoji institutların coğrafiya fakültələrinin tələbələri üçün tədris
vəsaiti kimi nəşr edilmişdir.Geoloji İnkişaf Xüsusiyyətləri və MDB-də IV Dövr Hadisələri
MDB ərazisi relyefi mürəkkəb geoloji inkişaf yolu keçmişdir. Müasir düzənliklər,
ovalıqlar, yüksək dağ sistemləri, səhralar, çöllər, təbii landşaft qurşaqları, bütün
komponentləri ilə birlikdə MDB ərazisində elə bir sahə yoxdur ki, dağəmələgəlmə
proseslərinə məruz qalmasın. Paleozoyun əvvəlindən MDB-nin ərazisində sabit
platformalar mövcuddur. Ən qədim süxurlar 2 platformadan – Rusiya platforması və
şərqdə Sibir platfornasından obarətdir. Hər iki platformanın bünövrəsini qədim Arxey
və Praterozoy dövrlərinin kristallik süxurları təşkil edir.
Platformalarda çökmə süxurların xarakter cəhəti layların yatımının pozulması, buna
uyğun nazik olmasıdır. Layların yatımının pozulmasi onu sübut edir ki,
platformalarda Kembridən əvvəlki dövrün axırından etibarən dağəmələgəlmə
proseslərinə bərk kristallik bünövrə mane olmuşdur. Çökmə süxurların qalın olması
onu göstərir ki, platformaların qalxdığı dövrlərdə yuyulma proseslərilə çöküntü
toplanması tez-tez kəsilmişdir.
Rusiya platforması ərazi cəhətdən Rusiya düzənliyi və Kola yarımadası ilə uyğun
gəlir. Onun sərhədini şimalda Barens dənizi, cənubda Krım yarımadası, Donetsk
təpəliyi, Skif platformasının basdırılmış hersinidləri, şərqdə Ural dağları, cənub-
qərbdə Karpat dağları təşkil edir.
Sibir platformasının sərhədləri Orta Sibir yaylasına uyğun gəlir. Qədim Arxey
kristallik bünövrəsinin üstü 2 yerdə- şimalda Anabar anteklizində və cənub-şərqdə
Aldan sipərində açılmışdır.
Anabar anteklizi Aldan sipərindən çökmə süxur qatları ilə dolmuş Bilyuy sineklizi
vasitəsilə ayrılır. Sibir platformasının qərb hissəsini Tunquska sineklizi tutur ki, orada
üst paleozoy daşkömürlü və aşağı triasın vulkan çöküntüləri – trapplar geniş
yayılmışdır. Trapplar Sibir platformasında Tunquska sineklizindən kənarlarda da
yayılmışdır. Trappların yayıldığı yerlərin ümumi sahəsi 1 mln. km²-dən çoxdur. Sibir
platforması səthində trappların olması onu Rusiya platformasından fərqləndirir.
Vulkanizmlə filizləşmə prosesi, mental və qeyri-mental faydalı qazıntıların əmələ
gəlməsi sıx surətdə əlaqədardır. Nəticədə geosinklinalın yerində maqmatik intruziv
süxurlar yaranmışdır.
Kaleodon və ya alt paleozoy qırışıqlığı kembridə, ordovikdə, silurda və devonun
əvvəlində olmuşdur. Bu dövrdə Qərbi Sayan, Kuznetsk Alatausu, Salair təpəliyi,
behruzmelikov.com
behruzmelikov.comAltayın şərq rayonları, Tuva, Qazaxıstan qırışıq ölkəsinin bir hissəsi, Tyan-Şanın
şimal silsilələri, Şimal torpağının qırışıq strukturları əmələ gəlməyə başlayır.
Karbonun axırında və permdə baş vermiş hersin və ya üst paleozoy qırışıqlığı daha
geniş yayılmışdır. Hersin qırışıqlığı qərbdə Rusiya platforması ilə də, şərqdə Sibir
platforması arasındakı çox geniş ərazini əhatə etmişdir. Bu zaman Ural, Novaya
Zemlya, Taymır, Qzaxıstan qırışıq ölkəsinin cənub-şərq rayonları, Qərbi Altay,
Cunqari Alatausu, Cənubi Tyan-Şan qırışıq strukturları meydana gəlmişdir. Cənubi
Tyan-Şanukturlarından Qərbi Sibir düzənliyinin, Turqay-Stolvari ölkəsinin Turan
ovalığının yerində və Rusiya platformasının alp qırışıqlı Krım və Qafqazdan ayıran
skif plitəsi zonasında baş vermişdir. Sonralar bu sahələrdə çökmə baş vermiş. Qərbi
Sibir düzənliyi və Turan ovalığı müxtəlif dövrdə çökmüş epipaleozoy platformalar
olduqları halda, Ural, Altay, Qazaxıstan xırdatəpəliyi, Tyan-Şan və Sayan dağları,
qədim paleozoy qırışıq bünövrəsinin səthə çıxmış sahələridir. Beləliklə, üst
paleozoyun axırlarında və mezozoyun əvvəllərində MDB ərazisinin böyük bir hissəsi
müxtəlif yaşlı qırışıq bünövrəli platforma kimi təzahür olunmuşdur.
Ən axırıncı, alp (kaynazoy) qırışıqlığı paleogen, neogendə baş vermiş və bəzi
yerlərdə indi də davam edir. Buna MDB-nin ucqar cənubunda və şimalında daha çox
rast gəlinir.
Alp qırışıqlığının cənub, yəni Aralıq dənizi sahəsinə Karpat, Dağlıq Krım, Qafqaz,
Kopetdağ, Pamir daxildir. Bu zonanın əlamətləri dağ sistemlərini platformalardan
ayıran dərin Prikarpatye, İndol-Kuban, Terek-Xəzər, Türkmənistan və Pamirətəyi ön
əyilmələrindən ibarətdir. Ön əyilmələrin arxasında hündür antiklinallardan ibarət
xarici zona növbələşir, bunlar relyefdə uca dağ silsilələrini: Karpatı, Krım dağlarını,
Böyük Qafqazı, Kopetdağı, Pamiri əmələ gətirmişdir. Cənuba doğru bu zona daxili
çökəkliklər zonası ilə: Zakarpatyedə Çop-Mukaçev çökəyi, Qara dəniz çökəyi, Rion,
Kür çökəkləri və Cənubi Xəzər çökəyi ilə əvəz olunur. Kiçik Qafqaz dağlarına
gəldikdə, bunlar daxili antiklinallar zonasına aiddir və həmin zonaya MDB-dən başqa
heç yerdə təsadüf edilmir. Uzaq Şərqdə alp qırışıqlığı sahəsinə Saxalin, Kuril adaları,
Kamçatka, Koryak yaylası və Sixote-Alinin şərqi daxildir.
Uca dağ silsilələri və çökəkliklərinin mövcud olması, tez-tez baş verən zəlzələlər,
müasir vulkanizm və ya onların yaxın keçmişdəki fəaliyyətlərinin izləri sübut edir ki,
alp qırışıqlığı sahəsi geosinklinallara xas olan əlamətləri hələ də tamamilə
itirməmişdir. Bu, xüsusən alp qırışıqlığının Uzaq Şərq hissəsinə daha çox aiddir,
çünki burada qırışıq əmələgəlmə prosesləri hələ başa çatmamışdır.
behruzmelikov.com
behruzmelikov.comTahir İbrahimov
Tahir İbrahimov (İbrahimov Tahir Oruc oğlu; d. 1946, Cil, Basarkeçər rayonu, Ermənistan SSR) — coğrafiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, BDU-nun Fiziki coğrafiya kafedrasının dosenti.
Mündəricat
- 1 Həyatı
- 2 Elmi fəaliyyəti
- 3 Əmək fəaliyyəti
- 4 Tədqiqat sahəsi
- 5 Seçilmiş əsərləri
- 6 Kitabları
- 7 İstinadlar
- 8 Xarici keçidlər
Tahir İbrahimov 1946-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının Cil kəndində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1964-cü ildə Ardanış kənd orta məktəbinin on birinci sinfini bitirib, həmin ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) geoloji-coğrafiya fakültəsinin coğrafiya biologiya şöbəsinə daxil olmuşdur. 1969-cu ildə həmin fakültəni bitirmiş, coğrafiyaşünas-biologiyaşünas, coğrafiya və biologiya müəllimi ixtisası almışdır. [1]
Elmi fəaliyyəti
1990-cı ildə “Kür-Araz ovalığındakı qoruq və yasaqlıqların landşaftları və onların ekoloji şəraitini yaxşılaşdırma yolları” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək coğrafiya elmləri namizədi elmi dərəcəsini almışdır. Coğrafiya elmləri namizədi, dossentdir.
Əmək fəaliyyəti
Tahir İbrahimov 1971-ci ildən 2001-ci ilədək AMEA-nın akademik H.Əliyev adına Coğrafiya institutunda kiçik elmi işçi, elmi işçi və böyük elmi işçi vəzifələrində işləmişdir.
2003-cü ildən BDU-nun Fiziki Coğrafiya kafedrasında müəllim və baş müəllim vəzifələrində, 2005-ci ildən dosent əvəzi, 2008-ci ildən həmin kafedrada dosent vəzifəsində çalışır.
2003-cü ildən Fiziki coğrafiya kafedrasında «Materik və okeanların fiziki coğrafiyası» (bakalavrlar üçün), «İnsan və landşaft» (magistrantlar üçün) və «MDB ölkələrinin fiziki coğrafiyası» fənnlərini tədris etmişdir.
Tədqiqat sahəsi
Landşaftşünaslıq, Ekologiya, Qoruq və yasaqlıqlar, landşaftların mühafizəsi sahəsində bir sıra tədqiqat işləri aparmışdır.
Seçilmiş əsərləri
- “Sultanbud meşəsinin müasir vəziyyəti və onun yaxşılaşdırma yolları“ (Azərb. EA xəbərləri, №4, 1980)
- “Bəndovan dövlət yasaqlığının təbii şəraiti və səmərəli istifadə yolları“ (Azərb. SSR EA xəbərləri, №4, 1980),
- Azərbaycanda biosfer qoruqlarının təşkilinin bəzi məsələləri. (Azərb. SSR, EA XII elmi konf.mat.1981),
- «SSRİ qoruqlarının landşaft tipləri üzrə yerləşməsinin bəzi coğrafi qanunauyğunluqları (Azərb. SSR EA xəbərləri, №3, 1983),
- “Qoruq və yasaqlıqların təbii ehtiyatları“ (Azərbaycan Respublikasının konstruktiv coğrafiyası, II cild, 1999)
- Materiklərin və okeanların fiziki coğrafiyası Proqram (bakalavr üçün) Bakı-2007
- MDB ölkələrinin fiziki coğrafiyası Proqram(bakalavr üçün) Bakı-2007
- İnsan və landşaft Proqram(magistr üçün) Bakı-2007
- “Ландшафты заповедников и заказников Азербайджана”, Баку, 2001.
- «Landşaftı qoruyaq», Bakı, 2003.
- «Ağgöl Dövlət qoruğu» nəş.Mars-Print, 2006,
- «Qızılağac Dövlət qoruğu»nəş.Mars-Print, 2006,
- «İsmayıllı Dövlət qoruğu»nəş.Mars-Print, 2007,
- «Biosfer qoruğu» nəş.Mars-Print, 2007,
- “Соверменные антропогенные ландшафты Кура-Аразской низменности” (Я.А.Гарибов совмесны), Баку, 2007.
- «İlisu Dövlət qoruğu» nəş.Müəllim-2008,
- «Şirvan Dövlət qoruğu» nəş.Müəllim-2008.
- «Zaqatala Dövlət qoruğu» nəş.Müəllim,2008.
- «Azərbaycanın qoruqları» [Mətn]: dərs vəsaiti /T.O.İbrahimov; elmi red. M.A.Müseyibov; rəyçilər. Ş.Göyçaylı, R.B.Abdullayev.- B.: BDU, 2008.- 155, [1] s.
- «Qəlbimizin səsi».(Gülzar İbrahimova ilə birlikdə). Bakı, 2009.
- «Göyçənin ağsaqqal incisi». Bakı, 2009.
- «Tarixləşən xatirələr» (Gülzar İbrahimova ilə birlikdə). Bakı, 2010.
- «Azərbaycan qoruqlarının landşaftı» [Mətn]: iki hissədə /T.İbrahimov; elmi red. Ş.Göyçaylı; BDU, Coğrafiya fakültəsi.- I hissə. Mars-Print, 2010.- 336 s.
- «Azərbaycan qoruqlarının ekoloji problemləri» – I hissə. Bakı, 2011.
- «Lanşaftların mühafizəsi» (M.Yunusov və D.Yusifov ilə ortaqlı). Bakı, 2012.
- “Göygöl Dövlət Qoruğu”. Bakı, “Elm və təhsil”, 2012. 184 səh. (şəkilli). (Şabandayеva A.D. ilə birlikdə.)
- “Kür-Araz ovalığı landşaftının mühafizəsi”,
- «Tarixləşən xatirələr», yeni nəşr. (Gülzar İbrahimova ilə birlikdə). Bakı, “Elm və təhsil”, 2012.
İstinadlar
- ↑ Tahir İbrahimov — goyce.az saytı
Xarici keçidlər
- İbrahimov Tahir
Avqust 09, 2021
Ən son məqalələrMasayuki Okano
Masazır
Masazır bələdiyyəsi
Masazır gölü
Masaşi Motoyama
Masaşi Nakayama
Masaşi Vatanabe
Masdevallia
Maska
Maskat
Ən çox oxunan
Serbiya Avroviziya Uşaq Mahnı Müsabiqəsində
Serbiya Milli Bankı
Serbiya despotluğu
Serbiya krallığı (orta əsrlər)
Serbiya macarları
tahir, ibrahimov, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, ibrahimov, tahir, oruc, oğlu, 1946, basarkeçər, rayonu, ermənistan, coğrafiya, elmləri, üzrə, fəlsəfə, doktoru, fiziki, c. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Tahir Ibrahimov Ibrahimov Tahir Oruc oglu d 1946 Cil Basarkecer rayonu Ermenistan SSR cografiya elmleri uzre felsefe doktoru BDU nun Fiziki cografiya kafedrasinin dosenti Tahir IbrahimovTahir Oruc oglu IbrahimovDogum tarixi 1946Dogum yeri Cil Basarkecer rayonu Ermenistan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElmi derecesi cografiya elmleri uzre felsefe doktoruElmi adi dosentIs yeri BDU nun Fiziki cografiya kafedrasiTehsili BDU Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Emek fealiyyeti 4 Tedqiqat sahesi 5 Secilmis eserleri 6 Kitablari 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerHeyati RedakteTahir Ibrahimov 1946 ci ilde Qerbi Azerbaycanin Goyce mahalinin Cil kendinde qulluqcu ailesinde anadan olmusdur 1964 cu ilde Ardanis kend orta mektebinin on birinci sinfini bitirib hemin ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU geoloji cografiya fakultesinin cografiya biologiya sobesine daxil olmusdur 1969 cu ilde hemin fakulteni bitirmis cografiyasunas biologiyasunas cografiya ve biologiya muellimi ixtisasi almisdir 1 Elmi fealiyyeti Redakte1990 ci ilde Kur Araz ovaligindaki qoruq ve yasaqliqlarin landsaftlari ve onlarin ekoloji seraitini yaxsilasdirma yollari movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie ederek cografiya elmleri namizedi elmi derecesini almisdir Cografiya elmleri namizedi dossentdir Emek fealiyyeti RedakteTahir Ibrahimov 1971 ci ilden 2001 ci iledek AMEA nin akademik H Eliyev adina Cografiya institutunda kicik elmi isci elmi isci ve boyuk elmi isci vezifelerinde islemisdir 2003 cu ilden BDU nun Fiziki Cografiya kafedrasinda muellim ve bas muellim vezifelerinde 2005 ci ilden dosent evezi 2008 ci ilden hemin kafedrada dosent vezifesinde calisir 2003 cu ilden Fiziki cografiya kafedrasinda Materik ve okeanlarin fiziki cografiyasi bakalavrlar ucun Insan ve landsaft magistrantlar ucun ve MDB olkelerinin fiziki cografiyasi fennlerini tedris etmisdir Tedqiqat sahesi RedakteLandsaftsunasliq Ekologiya Qoruq ve yasaqliqlar landsaftlarin muhafizesi sahesinde bir sira tedqiqat isleri aparmisdir Secilmis eserleri Redakte Sultanbud mesesinin muasir veziyyeti ve onun yaxsilasdirma yollari Azerb EA xeberleri 4 1980 Bendovan dovlet yasaqliginin tebii seraiti ve semereli istifade yollari Azerb SSR EA xeberleri 4 1980 Azerbaycanda biosfer qoruqlarinin teskilinin bezi meseleleri Azerb SSR EA XII elmi konf mat 1981 SSRI qoruqlarinin landsaft tipleri uzre yerlesmesinin bezi cografi qanunauygunluqlari Azerb SSR EA xeberleri 3 1983 Qoruq ve yasaqliqlarin tebii ehtiyatlari Azerbaycan Respublikasinin konstruktiv cografiyasi II cild 1999 Materiklerin ve okeanlarin fiziki cografiyasi Proqram bakalavr ucun Baki 2007 MDB olkelerinin fiziki cografiyasi Proqram bakalavr ucun Baki 2007 Insan ve landsaft Proqram magistr ucun Baki 2007Kitablari Redakte Landshafty zapovednikov i zakaznikov Azerbajdzhana Baku 2001 Landsafti qoruyaq Baki 2003 Aggol Dovlet qorugu nes Mars Print 2006 Qizilagac Dovlet qorugu nes Mars Print 2006 Ismayilli Dovlet qorugu nes Mars Print 2007 Biosfer qorugu nes Mars Print 2007 Sovermennye antropogennye landshafty Kura Arazskoj nizmennosti Ya A Garibov sovmesny Baku 2007 Ilisu Dovlet qorugu nes Muellim 2008 Sirvan Dovlet qorugu nes Muellim 2008 Zaqatala Dovlet qorugu nes Muellim 2008 Azerbaycanin qoruqlari Metn ders vesaiti T O Ibrahimov elmi red M A Museyibov reyciler S Goycayli R B Abdullayev B BDU 2008 155 1 s Qelbimizin sesi Gulzar Ibrahimova ile birlikde Baki 2009 Goycenin agsaqqal incisi Baki 2009 Tarixlesen xatireler Gulzar Ibrahimova ile birlikde Baki 2010 Azerbaycan qoruqlarinin landsafti Metn iki hissede T Ibrahimov elmi red S Goycayli BDU Cografiya fakultesi I hisse Mars Print 2010 336 s Azerbaycan qoruqlarinin ekoloji problemleri I hisse Baki 2011 Lansaftlarin muhafizesi M Yunusov ve D Yusifov ile ortaqli Baki 2012 Goygol Dovlet Qorugu Baki Elm ve tehsil 2012 184 seh sekilli Sabandayeva A D ile birlikde Kur Araz ovaligi landsaftinin muhafizesi Tarixlesen xatireler yeni nesr Gulzar Ibrahimova ile birlikde Baki Elm ve tehsil 2012 Istinadlar Redakte Tahir Ibrahimov goyce az saytiXarici kecidler RedakteIbrahimov TahirMenbe https az wikipedia org w index php title Tahir Ibrahimov amp oldid 5812761, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.